• ©ua 9{gfLi quyet cua Ddng vao cupc song
QUA TRINH PHAT TRIEN Til DUY KINH TE THI TRUING DINH Hl/OlNG
XA HOI CHU NGHIA CUA DANG TA
ThS. Phan Khanh Bing (*)
^d c h l thj tradng djnh hudng XHCN d nadc ta dapc xac lap gan l i l n vdi
^qua trinh hinh thanh va phat t r i l n nhan thQc cua Dang ve CNXH va eon dUdng di len CNXH d nadc ta. Cung vdi qua trinh ddi mdi ta duy kinh t l cua Dang, sQ tdn tai khach quan nhQng mat tfch cQc cua cd c h l thj tradng djnh hudng XHCN d nUdc ta dapc nhin nhan ngay cang ro net hdn.
Hdi nghi Ian thQ sau BCH TL/Dang khda IV (thang 8/1979) da nhan manh tdi viec k i t hpp k l hoach vdi y l u td thj trudng d l k h u y i n khfch san xuat bung ra. Nam 1980, Nghj q u y l t 26 cua Bp Chfnh trj vdi viec n h i n manh nguyen tac gia ca phai phu hdp vdi chi phi san xuat va lau thdng da phan anh
'•> Hoc vien Chinh trj - Hanh chfnh khu vUc II Hpc vien CT-HCQG Ho Chf Minh
<^) DCSVN, Van kien Dai hdi Dang thdi ky doi mdi (Dai hdi VI, VII, VIII, IX), Nxb CTQG, HN. 2005, tr.65-66
Khoa hoc chfnh trj - So 2/2012
sU ddi mdi nhan thQc cua Dang v l quy luat gia trj trong nen kinh t l . Nam 1981, Q u y l t djnh 25/CP cua Chfnh phu, ngoai viec trao q u y I n tU chu san xuat kinh doanh va tQ chu v l tai chinh, edn cho phep cac doanh nghiep qudc doanh dupe xay dUng them k l hoach ngoai k l hoach phap lenh. D i n Nghj q u y l t Trung Udng 8 khda V, Dang da khang dinh: phai dQt khoat xda bd cd c h l tap trung, quan lieu bao cap, thuc hien dung c h l dp tap trung dan chu, hach toan kinh t l , kinh doanh XHCN thi mdi day manh dupe san xuat kinh doanh cd hieu qua.
T i l p tyc khang djnh tu duy kinh t l mdi, Dai hdi dai b i l u toan qudc Ian thQ VI (nam 1986) chl rd: "Vi$c sCf dyng quan he hang hda - t i l n te ddi hdi san xuat phai gan vdi thj trudng, mpi hoat dpng kinh t l phai so sanh chi phi vdi hieu qua, cac td chQc va ddn vj kinh t l phai ty bu dap chi phi va cd lai de tai san xua't md rpng, tQc la phai thQc hien hach toan kinh doanh XHCN"(^» Quan d i l m nay t h i hien sQ phat t r i l n trong nhan thQc
10 • Du'a 9{glu quye t cua 'Udng vao cupc song
cua Dang ve xac lap chu t h i cua kinh t l thj trudng (KTTT), cung nhU cd c h l quhu ly mdi.
SQ dyng quan he hang hda tiln t§
ddng nghTa vdi vide thQa nhan n I n kinh t l nhieu thanh phin g i n vdi thj trQdng; l l y thj trudng lam can cd cd b^n d l d i l u chinh k l hogch, phUdng thQc Scin xult kinh doanh cua cd sd kinh t l va nen kinh t l ndi chung.
D i n trudc Dai hdi VII, nhin tdng t h i thi cd c h l qu^n ly kinh t l mdi da dupe xac lap, nhung chua ddng bd, vai trd qu^n ly kinh t l cua Nha nude cdn md nhgt, Idng l l o . Trong qua trinh chuyin ddi va xac lap cd c h l mdi, ben canh mat tich cQc, cOng xult hi$n nhilu ti§u eye nhu: chay theo Ipi nhuan b^ng mpi gia, IQa dao, budn lau, lam hang gi^, trdn thul...
Chuyin ddi tQ cd c h l cu sang cd c h l mdi la mot qua trinh ma d dd nhQng nhan td mdi, nang dpng, sang tao se tao dQdc cho ddng va phat triln, nhQng ddn vi kinh t l cham thfch nghi se bi pha san hoac thua Id.
Trong ndng nghiep, kinh t l tap t h i da chuyin sang thuc hien rpng rai cd c h l khoan; ho gia dinh xa vien da trd thanh ddn vj kinh t l ta chu. Tuy vay, nhilu hpp tac xa trong ndng nghiep hoat dpng cdn lung tung.
Xuat phat tQ thyc tiln, Dai hdi dai bieu toan qudc Ian thQ VII cua Dang (nam 1991) chu trUdng tilp tuc xay dyng n I n KTTT nhilu thanh phan va ddi mdi cd c h l quan ly kinh t l . D^i hdi xac djnh: cd c h l van hanh nIn kinh t l hang hda nhilu thanh phan theo djnh hudng XHCN la cd c h l thi trQdng cd sQ quan ly cua Nha nude bang phap luat, k l ho^ch, chfnh sach va cac cdng ey khac. Trong cd c h l dd, cac ddn vi kinh t l cd quyIn ty chu san xuat kinh doanh, quan h§ binh ding, canh tranh hdp phap. Thi tradng ddng vai trd trac tilp hudng d i n cac ddn vi kinh te iQa chpn ITnh vQc hoat ddng va phUdng thQc td chQc san xuat - kinh doanh cd hieu qua. Nha nude quan ly n I n kinh t l nham djnh hadng, dan dat cac thanh phan kinh t l , tao mdi
trudng va d i l u kidn thuan Ipi cho hoat ddng skn xult - kinh doanh theo cd c h l thj tradng, kilm soat chat che va xQ ly cac vi pham phap luat trong ho^t ddng kinh t l xa hdi.
K l tQ sau Dgi hdi D^ng l l n thQ VII, n^n KTTT cua nQdc ta da cd bade ph^t triln mdi, tQng bade hinh thanh cac thi tradng nhu: Thi tradng tiSu dung, thj tradng vdn va tiln t0, thj tradng sQc lao ddng; da dang hda cac lo^i hinh kinh doanh djch vy; md rdng giao lau hang hda trong nadc; g i n thi tradng trong nQdc vdi thi trQdng t h i gidi...
NhQ vay, ta duy v l xay dQng cd chl thj tradng cd sQ quSn ly cua Nha nadc theo dinh hudng XHCN dapc xac lap tr§n ck binh di§n qu^n ly vTmd, cung nhU trong ho^t ddng cija cac ddn vi cd sd.
Hdi nghi Ian thQ bay BCH TU Dang khda VII nhan manh: gia ca phIn Idn hang hda, dich vu dupe hinh thanh tren thi tradng, Nha nude ch? can thi§p trong trudng hdp that can thilt. Thj tradng phan anh nhu cau xa hdi, cd tilng ndi quyet djnh trong viec phan bd phan Idn cac ngudn lac de san xuat doi vdi tQng loai, tQng ddi tupng cu t h i : cai gi, bao nhieu, cho ai, b l n g each nao? Doanh nghiep nha nude cung nhu doanh nghi§p tu nhan dupe tgo du d i l u ki§n tQ chu kinh doanh, can cQ tin hieu thj trQdng, thdng qua canh tranh lanh manh, hpp phap ma ddi mdi va phat then.
Chu tradng tren danh d I u bade phat triln quan trpng trong tu duy kinh t l ciia D^ng. C P che thj tradng dmh hadng XHCN da hinh thanh mdt each ro net.
D9i hdi dgi bieu toan qudc l l n thQ VIII cua Dang da khang dmh: Cd c h l thj trQdng da phat huy tac dyng tfch cQc to Idn din phat triln kinh t l xa hdi. Nd chang nhQng khdng ddi lap ma cdn la mdt nhan td khach quan c i n thilt cua viec xay dang va phat tijiln dat nude theo con dadng XHCN.
Dai hdi Dang Ian thQ IX (nam 2001) da khai quat md hinh kinh t l cua niidc Khoa hoc chinh tri - So 2/2012
• Dua 9{gfii quyet cua Ddng vao cupc song 11
ta trong thdi ky qua dp la nen KTTT djnh hudng XHCN, nham phat triln iQc iQpng san xuat, xay dang cd sd vat chat ky thuat cua CNXH, nang cao ddi sdng cua nhan dan.
Trong nen KTTT dinh hudng XHCN, vai trd cua Nha nude la y l u td dam b i o cho nIn kinh t l phat triln dung djnh hudng. Nha nude ta la nha nude XHCN, quSn ly nIn kinh t l bang phap luat, k l ho^ich, chfnh sach, ap dyng cac hinh thQc kinh t l va phQdng phap quan ly KTTT da kfeh thfch s^n xult, giSi phdng sQc skx\ xult, phat huy mat tfch cQc, han c h l va khac phyc ti§u cQc cua KTTT
Ddng thdi, D^i hdi IX cua D^ng da d l ra nhiem vy xay dung ddng bd t h i c h l KTTT, coi KTTT nhu mot chinh t h i , la cd sd kinh t l cua SQ phat triln theo djnh hudng XHCN.
Dai hdi Ian thQ X (nam 2006) cua Dang lam sang td them mdt bade ndi dung cd ban cua djnh hadng XHCN, trade h i t the hien d muc tieu "dan giau, nude manh, xa hdi cdng bang, dan chu, van minh"; phat triln san xuat, nang cao ddi sdng nhan dan; xda ddi, giam ngheo, khuyin khfch mpi ngudi vUdn len lam giau chfnh dang. Myc tieu tren day t h i hien phat trien kinh t l vi con ngUdi, day cung chfnh la sU khac biet giQa KTTT XHCN vdi KTTT TBCN.
Hdi nghi l l n thQ sau BCH TU Dang khda X chu trQdng t i l p tyc hoan thien t h i c h l KTTT djnh hadng XHCN va da khang djnh: KTTT la san p h i m van minh cua nhan loai dupe phat triln tdi trinh dd cao dudi CNTB nhung ta ban than KTTT khdng ddng nghTa vdi CNTB. Thac tien ddi mdi d nUde ta da ChQng minh day sQc thuylt phyc v l vide sQ dyng KTTT lam phQdng tien de xay dyng CNXH. N i n KTTT dinh hadng XHCN la nen kinh t l trong dd, thilt c h l , cdng cu va nguyen tac van hanh kinh t l - thi trudng dupe tao lap va sQ dyng de giai phdng triet d l sQc
(') DCSVN, Van kien Dai hdi d^i bieu toin qudc Ian thOXI^Hxb CTQG, HN. 2011, tr.34-35
Khoa hoc chinh trj - So 2/2012
san xult, tQng bade cai thien ddi sdng nhan dan, vi muc tieu "dan giau, nUde manh, xa hdi cdng bang, dan chu, van minh"
Vdi tinh than tren, Dai hdi dai bilu toan qudc l l n XI cua Dang da khang djnh mot each cu t h i hdn v l dac trung, myc tieu cua nIn KTTT d nUde ta: "Nin KTTT djnh hudng XHCN d nadc ta la nIn kinh t l hang hda nhilu thanh phan, van hanh theo cd c h l thj trQdng cd sy qu^n ly cua Nha nude, dudi SQ lanh dao cua D&ng Cdng s^n; vQa van ddng theo nhQng quy luat cua KTTT, vQa dupe d i n dit, chi phdi bdi cac nguyen tac va b i n chit cua CNXH, trong dd, cd c h l thj tradng dupe van dyng day du, linh hoat d l phat huy manh me, cd hieu qua mpi ngudn lUe nham phat triln nhanh va ben vQng nIn kinh t l ; khuyin khich lam giau hdp phap di ddi vdi xda ddi, giam ngheo, thQc hien myc tieu dan giau, nUde manh, dan chu, cdng bang, van minh. Cac thanh phan kinh t l hoat dpng theo phap luat dIu la bp phan quan trpng cua nIn kinh t l , binh dang trudc phap luat, cung phat triln lau dai, hpp tac va canh tranh lanh manh; trong dd, kinh t l nha nudc giQ vai trd chu dao. Chu ddng, tich cue hdi nhap qudc t l , ddng thdi giQ vQng, tang CQdng tfnh doc lap, tQ chu cua nIn kinh t l ; phat triln kinh t l di ddi vdi phat trien van hda, xa hdi, thac hien tiln bd va cdng bang xa hdi ngay trong tQng bade va tQng chfnh sach phat triln; thQc hien c h l dp phan phdi chu y l u theo k i t qua lao dpng, hieu qua kinh t l , ddng thdi theo mQc gdp vdn cung cac ngudn lye khac va phan phdi thdng qua he thdng an sinh xa hdi, phuc Idi xa hdi. Bao dam vai trd quan ly, dilu tilt nIn kinh t l cua Nha nude phap quyIn XHCN"...(^).
De thi/c hien phuang hifdng tren, Dang ta xAc dinh:
Phat triln manh cac hinh thQc sd hQu, cac thanh phIn kinh t l , cac loai hinh doanh nghiep. Hoan thien luat phap, cd c h l , chfnh (xem tiep trang 47)
• 9(ghien ciTu Trao ddi AI
ddc eae boat ddng ddi ngoai nhan dan theo hudng vQa chat che, dam bao nguyen tie, vQa tao d i l u kien de boat ddng ddi ngoai nhan dan phat huy tfnh chO ddng, linh hoat, sang tao vi hieu qua cua minh; 3) Hoan thien ed c h l kiem tra, giam sat boat ddng ddi ngoai ndi chung, ddi ngoai nhan dan ndi rieng va eae van ban d i l u chinh hogt ddng cho phu hpp.
ThU tu. Mat tran Td qudc, eae doan the, td chQc nhan dan tQ trung Qdng d i n dja phUdng d n tiln hanh danh gia thQc tr^ng bp may, can bd, iQc IQpng lam cdng tac ddi
ngoai nhan dan. Tren cd sd dd, tien hanh kien toan, cung ed va phat trien dpi ngu, vQa chu trpng bd tri sap xep, bd sung, vQa quan tam dao tao, bdi dudng nhlm nang cao chit lupng dpi ngu can bp ehuyen trach, phat trien iQc iQpng ban ehuyen trach va iQc lupng cdng tac vien (la nhQng ngQdi cd tham nien, cd kinh nghiem va uy tfn trong hoat ddng ddi ngo^i), de nhanh chdng cd dupe mdt dpi ngu ehuyen trach lam cdng tac ddi ngoai nhan dan cd b i n ITnh chinh trj vQng vang va nang iQc ehuyen mdn gidi, dap Qng yeu d u , nhidm vu trong giai doan mdi.Q
/? / v '
QUA TRINH PHAT TRIEN TU" DUY KINH TE THI T R U O N G . . .
(tiep trang 11) sach v l sd hQu toan dan ma Nha nude la
ngudi dai dien ddi vdi d l t dai, tai nguyen, vdn va cac tai s i n cdng de cac ngudn iQc nay dapc quan ly, sQ dyng cd hieu qua. Day manh ddi mdi, cd phIn hda, nang cao hieu qua cua doanh nghiep nha nadc, xay dyng mdt sd tap doan kinh t l manh, da hinh thQc sd hQu, trong dd sd hQu nha nude giQ vai trd ehi phdi. Phat trien kinh t l tap the ma ndng edt la hpp tac xa. Khuyin khich phat trien manh kinh t l tu nhan, loai hinh doanh nghiep sd hQu hdn hpp theo quy dinh cua phap luat.
Phat trien ddng bd cac yeu td thj trudng va cac loai thj tradng. Phat trien da dang, ddng bd, ngay mdt van minh hien dai cac thj tradng hang hda, dich vy, phat trien vQng chac thi tradng tai chfnh, phat trien va kiem soat thj tradng chQng khoan...
Nang cao nang iQc lanh .dao cua Dang, hieu iQc, hieu qua quan ly cua Nha nude ddi vdi nen KTTT djnh hadng XHCN.
Tilp tyc ddi mdi ta duy kinh t l , nang cao nang lac lanh dao kinh t l cua cac td chQc dang, hoan thidn he thdng phap luat bao dam canh tranh binh dang, minh bach cua
doanh nghiep thude mpi thanh phan kinh t l . Ddi mdi cdng tac ke hoach, quy hoach, quan ly phu hpp vdi ed che thj trQdng. Mudn vay. Dang yeu d u phai tang cudng nghien cQu ly luan, tdng k i t thQc tien de xac djnh rd md hinh KTTT djnh hudng XHCN; Tuyen truyin, giao due cho dpi ngu can bp, ding vien va nhan dan thdng nhlt nhan thQc ve KTTT djnh hQdng XHCN; tiep tyc hoan thien the c h l KTTT dinh hudng XHCN.
Gan phat trien kinh t l vdi thQc hien tiln bp, cdng bang xa hdi. Tap trung vdn d l u tu nha nudc phat trien k i t d u ha ting kinh te xa hdi, djch vu quan trpng. Chfnh sach phan phdi va phan phdi l^i bao dam hai hda Ipi fch cua nha nUde, ngUdi lao ddng va doanh nghiep. Tilp tyc hoan thien phap luat va chfnh sach v l bao ve mdi trudng.
GiQ vQng an ninh qudc phdng, dn djnh chfnh tri xa hdi cho sQ phat trien d l t nQdc, trade bet la v l kinh t l .
Nhu vay, ke tQ Hdi nghi 'In thQ sau BCH TU D i n g khda IV d i n Dai hdi Dang toan qudc l l n thQ XI, Dang ta da tQng bade phat triln, hoan thien tu duy v l phat trien nIn KTTT dinh hudng XHCN d nUde ta.Q Khoa hoc chfnh tri - Sd 2/2012
