Các nhân tố ảnh hưởng đến phát triển đội ngũ công chức ngành thống kê tỉnh Tuyên Quang
Trần Văn Dũng
Trường Đại học Kinh tế và Quản trị kinh doanh - Đại học Thái Nguyên
Bài viết xác định cácnhântổảnhhưởngtới sự pháttriểnđộingũ công chức ngành thống kê tỉnh Tuyên Quang và đánhgiá ảnh hưởngcủa các nhân tốnày. Từ đó, kiến nghị một số giải pháp.
1. Mởđâu
Cơ quanThống kê là cơ quan đặc thù vềcông tác thốngkê thực hiện những nhiệm vụ được các cấp chính quyền giao như cung cấp dữ liệu, thông tin giữacáchệthốngthông tinthống kê nhànước; thực hiện các cuộcTổngđiều tra, các cuộc điều trathống kê quốc gia; tổ chức thu thập thông tin, tổng hợp, biện soạncác chỉ tiêu thống kê đượcphâncông theo quy định củaphápluật; phântíchvà dự báo thống kê theo chương trình; thống kêviệcxâydựng, đánh giá thựchiệnchiếnlượng, kế hoạch, chính sách phát triển kinh tế - xã hội... Đội ngũ công chức trong ngànhthốngkê trong quá trình thực hiện nhiệmvụ đãcungcấp số liệu thống kê có những bước chuyển biên tích cực vềchấtlượng, phần nào đápứngđược yêu cầu của cơ quan, lãnh đạo Đảng và Nhà nước.
Tuy nhiênvẫn không tránh khỏi những sai sót, hạn chẽ. Việc xác định và đánhgiá sự ảnhhưởngcủacác nhân tố tới phát triển đội ngũ công chức ngành thong kê là cần thiếtđể nângcaochất lượng đội ngũ công chức, nâng caochất lượng công tác thống kê.
2. Thực trạng đôi ngũ công chức ngành thống kê tỉnh Tuyền Quang
2.1. Quy mô đội ngũ công chức ngành thống kê Tuyên Quang
Cục Thống kê tỉnh Tuyên Quang được tổ chức theo hệ thống ngành dọc từ tỉnh đến địa phương (các huyện, thành phố) theo đơnvịhành chính: Cơ quanCục Thống kê ởtỉnh với 5 phòng chuyênmôn nghiệpvụ; các cơquan thống kê ở địa phương với 7 Chi cục Thống kê huyện, thanh phố vơi tổng số 55 côngchức. Cùng với 5 lao động hợp đồng với công việcchínhlà lái xe, làm tạp vụvà văn thư.
Đội ngũ cán bộ Cục Thống kê tỉnh Tuyên Quang có thể hiểu là những người đang làm việc trong ngành, là lực lượng lao động đang tham gia thực hiệncácnhiệm vụ, chức năngcủa ngành. Cụthể,đó là những người làm việc trong hệ thống các cơ quan quảnlýnhànướcvề thống kê trực thuộc Cục Thống kê tỉnh Tuyên Quang.
Tổng số công chức ngànhThống kê TuyênQuang, tính đếnthờiđiểm30/11/2021,sốlượng công chức có 55 người, với biên chế Tổng cục Thống kê giao năm 2021 thì Cục Thống kê hiện đangcòn thiếu 3 biên chế (tại cácvị trí: 01 công nghệ thông tin; 01 công chức làm việc tại Chi cục Thống kêThành phố;
01 văn thư). Với côngtác thực hiệntinh giảm biên chế hàng năm, ngành Thống kê Tuyên Quang qua các năm có sự biến động nhẹ, năm 2017 số lượng côngchức có 46ngườiđến năm 2021 số công chức tăngnênthêm 6người. Tuysốlượng công chức năm 2017 nhỏ hơn năm 2021, nhưng về số lượng giao biên chếnăm 2016của Tổng cục Thống kê giao cho CụcThống kê cao hơn năm 2021 (lần lượt là 2017 được giao 62 biênchể; năm 2021 được giao 58 biên chế). Nguyên nhân năm 2017 sốcông chứcthấp hơn biên chế đượcgiaodo số lượng công chức đến tuổi nghỉ hưu nhiều mà lực lượng được tuyển dụng vào ngànhthì không đạt chỉ tiêu.
Bảng 1: Sô lirọng CBCC ngành thống kê tỉnh Tuyên Quang, 2017-2021 (Ngườỉ)
2017 2018 2019 2020 2021
Tồng số công
chức 49 56 54 52 55
Tốc độ phát
ừiển (%) - 114.2 89,28 96,29 105.7
(Nguồn: Phòng Tổ chửc-Hành clúnh, Cục Thống kẻ tình Tuyên Quang)
2.2. Thực trạng chấtlượng đội ngũ công chức
* Về thể lực:
Báng 2: Thể lực đội ngũ CBCC ngành thống kê tinh Tuyên Quang (°/o)
——— Tuồi
Chỉ số - <30 31-40 41 -50 51-60
BMI < 18,5
18.5 < BMI < 24,99 100 90 80 100
BMI>25 10 20
(Nguồn: Cục Thống kê tỉnh Tuyên Quang)
* Về cơcấu:
- Cơ cấu theođộ tuổi: đội ngũ ngày được trẻhoá.
Đây là tác động tích cựcvề chất lượng nguồn nhân lực của đơn vị hiện nay đặc biệt là trong thời kỳ công nghệ 4.0. Nguồn nhân lực Cục Thống kê Tuyên Quang trong giai đoạn2017-2021 phânbốtập trung tại độ tuổi từ30-40 tuổi (trên 50%),đây có thể nói là độ tuổi vừa trẻ và lại vừacó kinh nghiệm trong côngtác. Với độ tuổi dưới 30 và độ tu oi tư50 tuổi Kinh tế Châu Ả - Thái Bình Dương (Tháng 4/ 2022)
73
NGHIÊN CỨU
RESEARCH
trên có tỷ lệ chiếm tương đối thấp,điềuđócho thấy công tác tuyển dụng vào ngành trong những năm qua đạt thấp và tỷ lệ công chức đến tuổi nghỉ hưu trướcgiai đoạn này là tương đốicao.
- Cơ cấu theo giới tính: giới tính nam hàng năm đềucao hơn giới tình nữ (nam chiếm 53%, nữ chiếm 47%). Tuy nhiên không có sự chênh lệch lớn, điều này cho thấy đốivới ngànhthốngkêvới đặc thù quản lý nhà nướcvềThống kê, tính chấtcông việc chủ yếu làlàm văn phòng cho nên cơhội được làm việc đều được chia đều cho cả nam vànữ.Cùng vớiđólà việc ngành Thống kê TuyênQuangluôn tạo điều kiện, cơ hộinhư nhau cho cả lao động nam và lao độngnữ để họ phát huy tốt nhất hiệu quả làm việc.
- Cơ cấu theo trình độ chuyên môn: Năm 2021 toàn ngành Thốngkê Tuyên Quang,hiện chỉ còn 1 công chức nữ (có độ tuổi 50) duynhất có trình độ Cao đẳng, còn toàn bộ công chức đã cótrình độ từ đại học trở lên. Tỷ lệ cao đẳng và trung cấp càng ngày càng giảm do các công chức có trình độ cao đẳng và trung cấp đều đã họcnângcao lên đạihọc để đảm bảo đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ của ngành.
Vớiđặc thù củangành, công tác tuyển chọn đầuvào đều quaviệc thi tuyển và điều kiện là tốt nghiệp cao đẳng, đại học khối kinh tế không tuyển dụng đối với các đối tượng họccác chuyên ngành khác.
3. Các nhân tố ảnh hưởng
3.1. Nhóm nhân tố khách quan
Thứ nhất, sự phát triển kinh tế xã hội: quá trình hội nhậpquốc tế đang diễn ra nhanh chóng, dẫnđến sự thay đổi chức năng, nhiệm vụ; thay đổi tiêu chuẩn đối với người thực hiện công việc. Nguyên nhân này làm cho khoảng cách giữa yêu cầu công việc và năng lực hiện có của người thực hiện công việccó xu hướng ngàycàngxa nhau.
Thứ hai, Chính sách sử dụng công chức nhà nước: Sự không đồng bộ và chưa chặt chẽ của hệ thống pháp luật về công chức là một trong những nguyên nhân quan trọnglàm ảnh hưởng đến chất lượng công chức hành chính Nhà nước trong việc đáp ứng yêucầu đòi hỏi củacông việc hiện tại; yêu cầu của hộinhập, yêucầu Công nghiệp hóa, hiện đại hóa đấtnước.
Nhà nước chậm cải cách đồng bộ chính sáchtiền lương đểthu hút, khuyến khích đội ngũ công chức làm việc. Hiện tại,chính sách tiền lương thực sự là động lực thúc đẩy năng suất lao động và hiệu quả công tác, nâng cao chất lượng đội ngũ công chức ; tiền lương mới chỉ là mộtkhoản chi thuần túy cho tiêu dùng,chưa thựcsự là khoản đầu tư quantrọng trong sự ổn định và phát triển đất nước, chưa thực sự đãu tư cho nhântố con người, nhântố quyếtđịnh sự pháttriển kinhtế xã hội.
Các Bộ quản lý chuyên ngànhchưacóhướngdẫn
cụ thể về tuyến dụng công chức thuộcngành mình quản lý. Đây cũng là nguyên nhân ảnh hưởng tới chất lượng độingũ côngchứchành chínhNhà nước của ngành Thống kê nói chung vàCục Thống kê tỉnh Tuyên Quang nói riêng.
3.2. Nhóm nhântốchủ quan
Thứ nhất, Quan điểm của lãnh đạo trongngành thống kêvề nâng cao chất lượng cán bộ công chức:
Quanđiểm này sẽ tác độngtới hệ thốngchính sách, sự đầu tư cho nguồn lực này ở các mức độ khác nhau. Bên cạnh đó, các chính sáchtuyển dụng, đào tạo,bố trí, sắp xếp lao động, đãi ngộ, lương thưởng, phúc lợi... có tác động trực tiếp đến hoạt động nâng cao chất lượng cán bộ, công chức. Thứ hai, Môi trườnglàm việc:môi trường làm việc tốt sẽ tạo điều kiện, cơ hội để người lao động thể hiện năng lực, pháttriểnbản thân, cốnghiến hếtmình, gắnbó lâu dài vớingành thống kê.
Thứ ba, Đào tạo nguồnnhânlực: Đào tạo là hoạt độnghọc tập nhằm giúp người lao động tiếp thu và rèn luyện các kĩ năng cầnthiết để thực hiện có hiệu quả các chứcnăng, nhiệmvụ, quyền hạn của mình.
Đây là biện pháp không thể thiếu nhằm nâng cao chất lượng công chức. Để nângcao chất lượng công chức thìcông tác đào tạo, bôi dưỡngcông chức hết sức quan trọng.
Thứ tư, Nhận thức của người lao động về nâng cao chấtlượng nguồn nhânlực: Muốn nângcao chất lượng, trước tiên, chính bản thân người lao động phải nhận thức được sự phù hợp của bản thân về côngviệc mình đã có và còn cần những kiến thức,kĩ năng, phẩm chất gì, từ đó ý thức, tự giác học hỏi nâng cao kiến thức, nghiệp vụ chuyên môn, tay nghề, tíchlũy kiến thức, kinh nghiệm cho bản thân.
Thứ năm, Trình độ văn hóa, năng lực của công chức: Thốngkê là nghiên cứu của tập hợp nhiều lĩnh vực khác nhau, bao gồm phân tích, giảithích, trình bày và tổ chức dữ liệu. Khi áp dụng thống trong khoahọc, công nghiệphoặccácvấn đề xãhội,thông lệ là bắt đầu với tổng thể thống kê hoặc một quá trình mô hình thống kê sẽ được nghiên cứu. Do đó trình độ văn hóa, năng lựccủa công chứclà yếu tố rất quan trọng trong phát triển đội ngũ công chức ngành Thống kê.
Thứ sáu, Kinh nghiệm của côngchức: kinh nghiệm của công chức rấtquan trọng, công chức có bề dầy kinhnghiệm trong công thống kê việcsử dụng nguồn số liệu thống kê đểphân tích vàdự báo thống kê là rất thuậnlợi.Tuy nhiên, đâycũng là nhược điểm khi dựa vào kinh nghiệm lại đưa ra những nhận định chủ quan, thường khôngsát vớithực.
4. MộtSỐ kiến nghị giải pháp
Hoàn thiện hệ thống chính sách, cơchếquản lý
Xem tiếp trang 62
Asia-PacificEconomicReview
74 Kinh tế Châu  - Thái Bình Dương (Tháng 4/ 2022)
