P GIAO DUC DAO TAP TRONG QUA TRINH HOI NHAP
AP DUNG ISO 9001: 2000
TRONG CAC TRUdNG DAI HOC, CAO DANG NOfifC TA THirC TRANG VA GIAI PHAP
Do Thi Ngoc
i^frfong qua trinh phat triin eua mdt thi gidi toan cau hda, giao due va dao tao cua cac quoc gia dang phai chju sQc ep tQ nhieu phia, dd la sQc ep tQmdi trudng hdi nhdp, tQyeu cau nang cao chat lugng ngudn nhan luc cho xa hgi va tQ chinh ban than ngudi hgc ddi hoi dugc cung cap djch vu dao tao ngay cang cd chat lugng hoan hao hon. Trudc xu thi dd, giao due dai hgc a Viet Nam da va dang dp dung nhieu giai phap nham khdng ngQng nang cao chat lugng dao tao, trong dd cd viec diy manh dp dung he thd'ng quan ly chat lugng tien tiin trong quan ly giao due. Tren ca so tham gia, nghien ei/u va khao sat thue tidn ve tht/c trang dp dung tieu chuan ISO 9001:2000 trong mdt sd trudng dai hge, cao ding thdi gian qua, tac gia da phan tich lam rd nhung thanh ti/u dat dugc, nhQng bat cap va nguyen nhan nhim de xua't mdt sd giai phap thuc day viec ap dung mdt each hieu qua han md hinh quan trj chat lugng theo ISO 9001:2000 trong cac trudng dai hgc va cao ddng o nudc ta trong thdi gian tdi.
oat vain de
Giao due Viet Nam cung nhu nhung nganh djch vu khac dang phai chju sCre ep r l t Idn tU xu ttid canh tranh toan c l u . Trong xu thd dd bupc cae nha quan ly giao due, ca d t i m qud'c gia va cac CO sd dao tao nhan lUc p h i i quan tam den viee nang cao c i i l t lupng dao tao cua minh de dap dng td't hdn nhu c l u cua ngudi tipe va cua xa hpi. Cung chinh vi thd nhumg nam g i n day v l n dd ctilt lupng giao due d nUde ta dupc xa hpi quan tam hdn nhieu. Kidm djnh c h i t lupng cac trUdng, xdp loai cac trudng, ap dung cac md hinh quan ly tien tidn nhu ISO 9000:2000, EFQM... dang la v l n dd thdi su ndng bdng trong nganh giao due nude nha. Tuy nhien, hieri nay dang tdn tai nhieu each tidp d n va each hidu chua thd'ng nha't giifa cac nha quan ly giao due ciia cac trUdng trong ea nude vd viee lUa chpn mP hinh q u i n ly nao cho minh n h i m nang cao c h i t lupng giao due dap ung nhu d u xa hpi. Hai xu hudng ndi len dd la, ed mpt sd lanh dao, quan ly giao due n h l t n h l t phai di theo he thid'ng kidm dinh c h i t lUdng eae truPng cua Bp Giao due va Dao tao vi cho r i n g , trudc tien ptiai dam bao c h i t lupng qudc gia rdi mPi
"vuon ra qudc td". Trong khi dd cd nhieu trUdng va nhieu nha quan ly giao due lai cho rang, ap dung ISO 9000:2000 de tao nen t i n g q u i n ly vUng chic, dap Cmg yeu c l u cuia cac ben quan tam, trong dd ed Bp Giao due va Oao tao vdi vai trd
quan ly Nha nUdc ve giao due dang suf durig cdng cu quan ly cua minh la bp tieu chuan kiem dinh chat lupng. Tae gia bai viet se the hien quan diem eua minh trong cac npi dung cu the sau day.
1. Thirc trang ap dung ISO 9001:2000 trong giao due tai Viet Nam ,
Thi/c hien dudng Idi ddi mdi eua Oang va chien lupe ddi mdi giao due cua Bp Giao due va Oao tao, nhumg nam qua nhieu trudng trong ca nude, tu giao due bac thap ddn giao due bac dai hpc da nghien cCru ap dung cac md hinh quan ly tien tien de nang cao chat lupng q_uan ly dao tao. Cd nhieu md hinh khae nhau ed the ap dung, tron^ do cd he thd'ng quan ly chat IUdng theo tieu chuan qudc te ISO 9001:2000. ThUe te tronq nhUng nam qua Bd Giao due va Oao tao da trien khai khan trUdng viee ap dung bp tieu chuan kiem dinh chat lupng giao due cac truPng. Trong hai nam 2006 ya 2007, 20 trudng dai hpc d i u tien da dupc kiem dinh, c h u l n bj cho viee xep loai cac trUdng dai hpc. Odn nay da cd hang tram trudng dai hpc va eao d i n g trong ca nUdc da tham gia tap huan, tU kidm dinh chat lupng, chuan bi cho danh gia ngoai ve chat lupng quan ly giao due cua Bd. Odng hanh vdi he thd'ng nay, cd nhieu trudng phd thdng, cao d i n g va dai hpc trong ca nUdc da nghien cCfu
' PGS. TS., Trudng Dai hoc Thuang mai
S6 31/2009
.KHOA HQC "^
Thuang Mai 61
GIAO Dye DAO TAO TRONG QUA TRINH HOI NHAP
ap dung thanh cdng md hinh quan trj chit lupng theo ISO 9001:2000 cho he thdng quan trj chat lupng giao due cCia minh, trong dd cd mdt sd trudrig ap dung ca ISO 9001:2000 va bp tieu chuan kiem djnh chit lupng. Theo thdng ke ban diu, hien nay ca nudc da ed hang chuc co sd giao due va dao tao nhan chCmg chi ISO 9001:2000, trong do bao gdm ca trUdng phd thdng, dai hpc, cao ding va cac co sd lien ket dao tao (Bang i):
Bang 1: Sd lugng cac trudng dai hge, eao ding da nhan chQng ehi ISO 9001:2000
Nam
2003 2004 2005 2006 2007 2008
SdCC j 01
01 08 11 12 16 Nguon: google.com.vn
Nhufng Ipi ich cd ban cua viec ap dung ISO 9001:2000 trong giao due dai hoc
Qua nghien cufu thUc te ap'dung he thdng quan ly chat lupng ISO 9001:2000, phdng vln mdt sd lanh dao va can bp phu trach chit lupng b mpt sd trudng dai hpc nhU Oai hpc CPng nghiep Ha Npi, Oai hpc kinh td Qudc dan, tham gia true tie'p danh gia he thd'ng dd d p chCmg chi tai mdt sd trUdng tai Ha Npi, nghien eCru bao cao cua mpt sd truPng dai hpc va eao ding khac, chung tPi nhan tha'y he thdng nay da dem lai nhCrng Ipi ich chu yeu cho cac cd sd giao due va dao tao nhu sau:
- Thay ddi tU duy va thdi quen quan ly cu ve chat lupng dao tao, thUe hien quan ly chit lupng dao tao cd co sd khoa hpc hdn.
- Quan ly chat lupng dao tao hudng tdi khach hang va thda man tdt nhlt nhu c l u cua khach hang, trong dd dac biet quan tam tdi quyen Ipi cua nguPi hpc.
- ThUc hien ddng bp cac bien phap tac dpng ddn toan bp qua trinh hinh thanh chit lupng tCr khau diu vao, qua trinh day va hpc ddn sinh vien td't nghiep ra trUdng.
- Xac djnh rd trach nhiem va phat huy vai trd ciia mpi ngudi va cua mpi bp phan trong trudng
ddi vdi dam bao va nang cao chat lupng dao tao.
- Quan ly theo cae van b i n phap quy va cac quy dinh cua nha trudng, do dd tao dieu kien nang cao hieu lUc va hieu qua cCia quan ly.
Sau khi ap dung va van hanh quan ly theo ISO 9001:2000, cae trUdng da cd the dat dupe nhirng thay ddi can ban nhU cac mat quin ly ndi chung, quin ly chit lupng dao tao ndi rieng. Cac trudng da cd nhCfng ddi mdi kha can ban vd chuong trinh, ve cac bien phap quan ly dao tao, vd nang cao vai trd cua cac td chCTc quin chung vdi quan ly dao tao. Mpt thuan Ipi Idn trong xay dung va thuc hien tie thdng quin ly chat lupng ISO 9001 - 2000 d cac truPng la cimg vPi viec tu danh gia chat lUdng theo 10 tieu chuan va 53 tieu chi cua Bo Giao due va Oao tao, ISO 9001:2000 da hd trp rlt nhieu cho viee hoan thien he thd'ng hd sd lam minh chCmg cho kidm dinh clilt lupng. Hai viec nay ddu nhim muc tieu dam bao va nang cao chat lUdng dao tao, chung bd sung va hd trd cho nhau. Neu ISO 9001:2000 la cdng cu tao ra he thdng quan ly toan dien cac qua trinh va sin pham nhim dap Cfng yeu c l u khach hang, dap Cmg yeu eau xa hdi, thi kiem djnh chat lupng chinh la cac tieu chf de do luPng hieu lUc va hieu qua quan ly eCia td ehCfc. Hai he thdng nay hd trp, bd sung cho nhau tao nen mpt qua trinh, mpt mo hinh hoan chinh va toan dien.
Nhumg kho khan t,6n tai
Mac dii tai mpt sP trUdng da ap dung thanh cdng he thdng quan ly chat lUdng theo tieu chuan ISO 9001:2000, nhUng thue td hien nay ehua cd nhieu trudng dai hpc ung hp va cP lira chpn ehac chin he thdng nay de ap dung. Sd dT nhU vay vi trong thUe te ap dung he thdng quan ly chit lUdng theo ISO 9001:2000 tai mpt sd truPng vin gap nhumg khd khan, tdn tai chi'nh sau day:
ThQ nhat, hieu lUc duy tri ISO 9001:2000 trong cae trudng ehUa cao. Tieu chuan ISO 9001:2000 dupe nghien cufu ap dung trong toan trUdng, hoac d mpt sd phPng ban va ITnh vUc hoat dpng chinh cCia trudng. Thdi gian d i u , he thd'ng nay van hanh rlt td't, nhlt la trUdc khi d p chCfng chi ISO 9001:2000. Tuy nhien, sau khi can bp tUvIn hoan thanh cPng viec cua minh, thi hieu luc cua he tho'ng bi suy giim ro ret trong qua trinh duy tri.
Dieu dd the hien rat rd trong ket qua danh gia giam sat sau mpt nam nhan ehCmg chi tai cac cd sd dao tao. Co rat nhieu thu tuc dupc xay dung nhung khdng dupc tuan thu va duy tri.
ThQ hai, he thd'ng quan ly chat lUdng theo ISO 9001:2000 chua dupe thau hieu va thuc thi trong
KHOA HOC
62 Thuang Mai So 31/2009
GIAO OyC DAO TAO TRONG QUA TRINH HOI NHAP
toan bp nha trudng. Chung tdi tien hanh tim hidu viee van hanh he thd'ng quan tri c h i t luong theo ISO 9001:2000 tai mpt so truPng thi dupc bie't, tai mpt sd khoa chuyen nganh, cae can bd quan ly va giao vien chua dupc bidt den viec ap dung ISO 9001:2000 tai trudng minh ma cdu tra ldi la "ed nghe loang thoang", viec thUe hien he thdng nay la do ban ehi dao ISO cua trudng va cae nha quan ly d p truong.
ThQba, thuc td v i n tdn tai hai "he thdng" quan ly. Mpt mat la he thdng van ban duoc xay dung theo ISO 9001:2000, bao gdm mpt loat eae tai lieu nhu chinh sach c h i t lupng, muc tieu chat lupng, cae quy trinh, thu tue quan ly, cac hudng d i n , bieu mau thd'ng ke... mat khac, tdn tai each thCfe thuc hien theo nd ndp, thdi quen cu, khdng theo ddi, ghi chep sd sach, thidu duf lieu kidm soat c h i t lupng, thidu minh chCfng hd so c h i t lupng lien quan ddn h l u hdt cae hoat dpng cua cae phong ban va cae bp phan. Cach thiic duy tri he thdng quin ly chat lurpng thieu hieu luc, khien cho nhiing ngUPi lam viec trong he thdng bj de nang bdi eae thii tuc, gia'y tP ruPm ra ma theo hp la khdng c l n thidt, d i n ddn lang phi ngudn lUe.
ThQtU, thidu sUcam kdt, cung d p ngudn luc tU phia lanh dao. Tai mpt vai truPng, viee ap dung he thdng quan ly chat lupng dUdc coi nhU mpt dU an, dupc giao cho mpt ban didu hanh trong do lanh dao cao nhlt ciia trudng tham gia vdi tu each la thanh vien danh du. Mpi viee thue td dupe giao cho mpt can bp giao vien tre, thuPng la thU ky cua ban dieu hanh tridn khai dU an. Chinh vi vay, lanh dao phd mac mpi viec cho tu van va thu ky dU an ma thidu sir quan tam, ung hp, hd trp ngudn luc de mpi ngUdi thue hien muc tieu va nhiem vu cua minh.
Nguyen nhan cu^ nhQng tdn t§i la:
TrUde tien phai ke den quan diem, nhan thCre cua lanh dao d p cao trong nha trudng. Hien nay v i n cdn nhidu nha lanh dao, nha q u i n ly giao due chua nhan thCfc rd dupc nhumg thach thCfc trong dao tao. Oac biet la ehua nhan thCfe mpt each dung dan, chua coi dao tao la mpt ITnh vUe cung Crng dich vu gid'ng nhu nhirng ITnh vuc hoat dpng khac trong ndn kinh td thj truPng. Hp ehUa t h l y dupe sufc ep eua su canh tranh trong dao tao, vi vay chua t h l y dupe sU c l n thidt phai d i u tu dung mCre cho viec nang eao chat lupng dao tao nham dat dupe vj the canh tranh cao trong xa tipi.
Thuf hai, cPng tac dao tao, tuyen truyen, quang ba vd nhung v l n de lien quan ddn chat lUdng chua thuc hien nghiem tue, bai ban. Viec dap tap, tap huan de nang eao nhan thCre chung ve c h i t
lupng cung nhU nang eao nhCfng hieu bie't lien quan den van hanh he thd'ng quan ly chat luong theoJSq 9001:2000 la chUa dupe thue hien rdng rai ddi vdi can bp cdng nhan vien trong trudng. Vi vay, viee huy dpng mpi ngudi tham gia, thUc hien dung nhifng quy dinh va quy trinh gap khdng' it khd khan dan den nhirng sai Idi d nhieu noi trong toan bp he thd'ng.
ThCr ba, v l n de chuyen gia tu van cung la mdt trong nhifng nguyen nhan quan trpng. Dpi ngu chuyen gia tu van lau nay chi quen vdi viec tu van ap dung ISO 900^:2000 vao cac td chifc kinh doanh, nay chuyen sang tu v l n ap dung ISO 9001:2000 cho cac trudng da gSp khong ft khd khan, lung tung lam cho viec ap dung chua thuc SU cd chat lupng.
2. Mpt SO giai phap nhim thuc day viec ap dung mo hinh quan trj chat lupng theo ISO 9000:2000 trong cac trudng dai tioc, cao ding nuPc ta
Mdt sdgiaiahap tuphia c^c trudmg:
ThQ nhat, ddi mdi quan diem nhan thUc va cam kdt eua lanh dao cac trudng dai hpc, cao d i n g ve chat lupng giao due. Hien nay, khdng it lanh dao eae truong nhan thCfc chUa dung d i n trong viec xay dung md hinh quan ly chat lupng va da khdng thanh cdng. Su khdng dung d i n dupc the hien trong vai trd, trach nhiem cua dpi ngu lanh dao, viec de ra cac chfnh sach, cac muc tieu va Idi keo mpi ngudi trong td chCfc thue hien muc tieu; mat khac cdn ndn ndng, thie'u kien tri khi thuc hien cae chinh sach, muc tieu; dpi ngu lanh dao ehUa thuc sU quan tam tdi viec ren luyen tac phong quan ly chuyen nghiep, dat con ngudi d vi tri trung tam cua td chCTc, tao dieu kien de con ngUdi lam viec tdt nhd sU dpng vien khfch le, su tPn trpng va tin tudng eon ngudi chU khdng bing sU ap dat. Vi vay, c i n tang cUdng nhan thCfe va cam kdt cua lanh dao cac trudng - dieu kien c l n de dam bao sU thanh cdng trong xay dung md hinh quan ly c h i t lupng trong cac trudng dai hpc, cao d i n g Viet Nam nPi chung, khdi cac truong kinh td ndi rieng.
ThQ hai, xay dung He thdng Quan ly Chat lupng theo ISO 9001 tren nen tang vung chic nhd cd sU giao due va dao tao den timg ca nhan eua nha truong. Con ngudi ia ngudn lUc quan trpng nhlt trong quan ly chat lupng, vi vay can dupc dao tao de cd kien thCre va ky nang lam tdt cong viec. bdng thoi hp cung c l n phai nam dupe muc tidu chien lupc chung cua nha trUdng va ddng gdp het sCfc minh vi muc tieu chung dd.
S6 31/2009
KHOA HQC
Thuang Mai 63
GIAO DUG DAO TAO TRONG QUA TRINH HOI NHi|P
ThQba, tang cUPng kiem tra danh gia npi bp de phat huy hieu lUc, nang cao hieu qua hoat dpnq cua he thdng. Viec danh gia npi bp la co hpi de phat hien nhung sai lech trong qua trinh thUc hien he thdng va de ra nhumg bien phap khic phuc kjp thdi, dam bao he thd'ng dupc duy tri mpt each eo hieu lUc. Hien nay, viec danh gia npi bp sau khi ap dung thanh cdng he tiidng quan tri chit lupng theo ISO 9001:2000 vao cae trUPng etiua thUc sU phat huy tac dung vi cdn tidn hanh chieu le, thieu cac chuyen gia danh gia dugc dao tao bai t)an, chuyen nghiep, cac phat hien sai lech trong danh gia chua dupe khae phuc nghiem tuc, vi vay cln tang cUdng hon nufa hoat dpng nay trong cac trUdng.
ThQ tu, xay dUng van hda lay chat lupng lam trung tam trong trudng dai hpc va cao ding. Od the hien su quan tam hang d i u den chat lupng va dd cac hoat dpng chat lupng that sU cP hieu qua, nha trUPng cln co bp phan quan ly chat lUdng. Bp phan nay co nhiing chirc nang dac biet, kiem soat toan bp hoat dpng chit lupng trong nha trUPng va lam tu vln cho hieu trudng hoac dai dien phu trach chat lupng. Mat khac, trong ed d u td chCre cua trUPng, cln xac dinh vai trd, ehCfc nang eCia cac phPng ban sao cho co su phdi hpp chat che dua tren su thdng hidu, su hpp tac gan bd trong toan bp td chCfc vi chat lupng. Nha truong cln tao dung va duy tri cac yeu td van hoa tap trung vao chit lupng tCr lanh dao cao nha't tdi tat c i mpi nguPi trong td chCTc, eP chfnh sach, nguyen tie, quy trinh, thu tuc rd rang va eo che hpp tac chia se vi muc tieu chung cua td chCfc la dam bao va cai tidn chit lupng.
Mgt sd kien nghj:
Kiin nghi vdi Nha nUdg:
ThQ nhai, cong bd chien lupc chat lupng qudc gia va hoan thien he thd'ng van ban phap quy ve chit lupng. TU sau hdi nghj chit lupng lln thCf nha't vao nam 1995, Nha nUPe da chu trpng den viec ddi mdi cdng tac quan ly chat lupng khPng nhumg d d p cac td chCre, cac don vj ma cdn d d p nha nude. Chung ta da tridn khai viee nghien cCfu, xay dung chidn lupc qudc gia vd chat lupng. Tuy nhien, den nay suf phat tridn chit lupng chUa phan anh dupe dung tdc dp, dung trinh dp ma cac dinh hudng da neu trong chidn lupc nay. Ngoai viec cln thidt de ra chinh sach qudc gia ve chat lupng va nhufng djnh hudng chidn lupc chung vd chat lupng, Nha nude cln cd mdt chien lupc va nhiing muc tieu cu the hon ve phat trien nen giao due ndi chung va giao due dai hoc ndi rieng.
ThQ hai, d n phd bien va lam cho mpi ngUdi
hieu rd quan diem coi giao due, dac biet la giao due dai hpc la mpt ITnh vuc cung Cmg djch vu chCf khdng phii chi ddn thuIn la hoat dpng sU nghiep.
Chinh vi vay c l n xac dinh rd nhirng thach thCfe eua giao due dai hpc trong xu the phat tridn mdi.
Oe dCmg vOmg trong mdi trUdng canh tranh toan clu, cln tap trung vao viec dam bao, lien tuc nang cao chit lupng day va hpc trong cae trudng.
Klip nghi vdi Bg Giao due va Dao tao - Day manh hdn niira viec tuyen tmyen, giao due ve chat lupng thPng qua nhieu hinh thCfc khac nhau;
qua cac khoa dao tao, phUdng tien thdng tin dai Chung. Oac biet cln md cae Idp tap huan, cac hpi thao ve chat lupng cho cac lanh dao doanh nghiep, cac td ehCfe cung Cfng dich vu va cac td chCfc giao due dao tao, cac can bp quan ly nha nUPc.
- Khuyen khich, huPng d i n , tao dieu kien de cae trudng dai hpc, cac vien nghien cufu xay dUng, thuc hien chUdng trinh dao tao ve cac he thdng quin ly chit lupng va nhiing van de lien quan ddn chit lupng cho sinh vien nganh quan trj kinh doanh,^nganh kinh td nhim tao ra mpt thd he can bp quin ly chat lupng dap Cmg nhu clu thj trUPng trUPe mit va trong tUdng lai lau dai.
- Nhanh chdng hinh thanh dpi ngu chuyen gia diu dan ed trinh dp, kinh nghiem va tam huydt vdi viec tuyen tmyen, quang ba, giang day va tu vln xay dung md hinh quan ly chit lupng mPi phu hpp vPi cae ed sd kinh doanh va cung Cmg djch vu Viet Nam.
- Cln xay dUng, trien khai mpt sd dii an Idn ve giao due va dao tao chit lupng cho cac td chufc.
od viec dao tao dat hieu qua cao hdn cd the xay dung va tridn i<hai cac du an theo khu vUe, nganh hoac nhdm nganh. C l n dac biet Uu tien hd trp cac doanh nghiep nha nudc, cac doanh nghiep vUa va nho, cac trudng, cae cd sd giao due va dao tao nhim phat tridn ngudn nhan lUc cho dlt nUde.
Tdm lai, trong xu the hpi nhap toan clu, viec ap dunq va duy tri he thd'ng quan ly chit lupng theo tieu etiuan ISO 9001:2000 mpt each d hieu qui la dieu kien quan trpng de tang cudng Ipi thd canh tranh eua cac cd sd giao due ndi chung va cae truong dai hpc, cao ding thupc khdi kinh te noi rieng. ThPi gian qua, cac td chCfc giao due trong dd eP cac truong dai hpc, cao ding kinh td da tfch cue nghien cufU, ap dung he thdng quan ly chit lupng theo tieu chuan qudc td va da gdp phln tao thanh phong trao chat lupng kha rpng khap. Tuy nhien, trong qua trinh ap dung va duy tri he thd'ng quin ly chat lupng theo ISO 9001:200() chung ta con rlt nhieu viec phai lam,
(Xem tidp trang 68)
KHOA HQC
