Nhữhg tồn tại
trong quy định pháp luật Việt Nam về phòng, chống rửa tiền
và một sô kiến nghị, đề xuất
vũ THỊ PHƯƠNG THẢO*
Rửa tiền là một hành vỉ phạm tội nguy hiểm phá hoại nghiêm trọng nền kinh tế và đẩy lùi sự phát triển của một quốc gia. Một trong những biện pháp hiệu quả trong phòng, chống rửa tiền chính là xây dựng hệ thông pháp luật về phòng, chông rửa tiền chặt chẽ và hiệu quả. Thực tế cho thấy, Việt Nam đang có nhiều nỗ lực trong xây dựng và hoàn thiện hệ thông pháp luật liên quan đến phòng, chông rửa tiền, tiệm cận với chuẩn mực quốc tế, tuy nhiên trong quá trình xây dựng không tránh khỏi những thiếu sót và hạn chế cần được khắc phục.
NHỮNG TỒN TẠI TRONG QUY ĐỊNH PHÁP LUAT 'cỦẠ VIEJ NAM VỀ PHÒNG, CHÔNG RỬA TIEN
Rửa tiền là hành vi của tổ chức, cá nhân nhằm hợp thức hóa nguồn gốc của tài sản do phạm tội mà có. Thông qua hoạt động này, các tài sản hình thành từ hành vi phạm tội được che giấu nguồn gốc và trở thành tiền sạch hay tài sản hợp pháp. Đến nay, hoạt động rửa tiền đã trở thành một ngànhcông nghiệp, rửa tiền xuyên quốc gia với nhiềuhình thức và thủ đoạn ngày càng tinhvi, đadạng, quy mô và khó phát hiện hơn, gắn liền với các tội phạm nguy hiểm khác, như:
thamnhũng, buôn lậu, buôn bánma túy, buôn bán động vật hoang dã... Vì vậy, năm 2000, Liên hợp quốc đã ban hành Công ước của Liên hợp quôc về chông tội phạm xuyên quốc gia, trong đó yêu cầu các quốc gia thành viên của công ước phải hình sự hóa hành vi rửa tiền, với ý nghĩa là hành vi hợp pháp hóa tài sản do phạm tội mà có (Điều 6) và áp dụng một số biện pháp nhằm phòng, chông rửa tiền (Điều 7). Với những nỗ lực tương tự, Công ước Liên hợp quốc về phòng, chông tham nhũng năm 2003 cũng có những nộidungnhằm ngănchặn hoạt động rửa tiền, ví dụ như: các biện pháp phòng, chống rửa tiền (Điều 14);
■ Khoa Luật - Học viện Cảnh sát nhân dân
hình sự hóatội rửatiền (Điều 23); đóng băng, thu giữ và tịch thu sô tiền thu được từ tội phạm (Điều 31).
Trong xu hướng hội nhập quốc tế sâu rộng, một trong số đó là hội nhập kinh tế quốc tế, Việt Nam trở thành một “miền đất hứa ” chotội phạm rửa tiền thực hiện hành vi phạm tội do thói quen sử dụng tiềnmặt trong giao dịch, cũng như nhữngưu đãi về thuê dành cho những nhà đầu tư nước ngoài của chính phủ Việt Nam. Đặc biệt, khi các trung tâmtiền tệ hàng đầu thế giới nỗ lực chônglại các hoạt độngrửa tiền, thì phạm tội rửa tiền lại có thêm động cơ để chuyển hoạt động rửa tiền sang các quốc gia mới nổi, trong đó có Việt Nam. Chủ trương đườnglối của Đảngvà pháp luật của Nhà nước Cộng hòaxã hội chủnghĩa Việt Nam trong đấu tranhphòng, chống tội phạm, đặcbiệt là tội phạm tham nhũng thêhiện quyết tâmvàđóng vai trò quyết định trongviệc phòng, chông rửa tiền tại Việt Nam.
Trước những rủi ro, nguyhại to lớn mà vấn nạn rửa tiền tác động đến hệ thống tài chính - ngân hàng nói riêng và toàn bộ nềnkinh tế nói chung, thờigian qua, Việt Nam đangnỗlực để hoàn thiện khuônkhổ pháp lý về phòng, chống rửatiền nhằm kiểm soátvà phòng ngừa các hoạt động rửa tiền trên lãnh thổ Việt Nam.
Trải qua 15 năm, từNghị định số 74/2005/NĐ-CP về phòng, chống rửatiền được ban hành ngày 07/6/2005 (có hiệu lực từ ngày 01/8/2005), đến năm 2020, hệ thống pháp luật Việt Nam về phòng, chông rửa tiền đang từngbước được hoànthiện vớibước ngoặt là việc ban hành các văn bản, như: Luật Phòng, chống tham nhũng 2012,cácnghị định và thông tư hướng dẫnLuật Phòng, chông rửa tiền, bổsung tội rửa tiền, hình sự hóa trách nhiệm của pháp nhân trong Bộ luậtHình sự...
Economy and Forecast Review
7
TỪ CHÍNH SÁCH ĐẾN cuộc SỐNG
Trong giai đoạn 2015-2018, Ngân hàng Nhà nước Việt Namđã chuyển giao 526 vụ việc có liên quanđến hơn3.000 báo cáo giaodịch đángngờ cho các cơ quan chức năng, cácthông tinnày đã hỗ trợ cho các cơ quan chức năng trong hoạt động thanh tra, điều tra, truy tố", xét xử và thi hành án. Trong đó, có 10 vụ việc đã bị khởi tế vụ án, khởi tô' bị can; 5 vụ việc liên quan đến cơ quan thuế, hải quan và cơ quan chức năng đã truy thu hơn 16 tỷ đồng tiền thuê chongân sách nhà nước1. Bằng những nỗ lực đó, Việt Nam đã tránh được nguy cơ bị FATF2 đưa vào danh sách "đen” những quốc gia có rủi ro caovề rửa tiền và tài trợchokhủng bôgây bất ổn chohệ thôngtài chính quốctế, nhưng ViệtNam vẫn nằmtrong danh sách các quốc gia thiếuhụtvề cơ chế chông rửa tiền,chông khủng bô.
1 Báo cáo tổng kết 5 năm thực hiện Luật Phòng, chông rửa tiền.
;Cơ quan đặc nhiệm tài chính về chống rửa tiền.
Việt Nam đã hình sự hốa hoạt động rửa tiền (Điều 324, Bộ luật Hình sự năm 2015 và Luật Phòng, chông rửa tiền năm 2012), tuy nhiên Việt Nam nên mở rộng phạm vỉ áp dụng của luật này với tất cả các tội liên quan đến rửa tiền, đặc biệt là tội tham nhũng.
4Đánh giá thực tiễn cho thấy, Việt Nam là một quốc gia đang phát triển, vì vậy hoạt động phòng, chống rửa tiềnđược triển khai chưathực sự hiệu quả. Trongđó, quá trìnhhoànthiện khung pháp lý về phòng, chống rửa tiền tạiViệt Nam, vẫn không tránh khỏi những tồn tạisau:
Thứ nhất, Việt Namđang trongquá trình cải cách pháp lý mạnh mẽ nhằm đáp ứng công cuộc đổi mới, hội nhập và pháttriển kinh tế. Vì vậy,trongquá trình ban hành văn bảnpháp luật về phòng, chống rửa tiền, hệ thống văn bản pháp luật của Việt Nam có những nội dung chồng chéo và không nhất quán. Nguyên nhân là do nhiều cơ quanbanhànhvà đôi khi còn phải đợi những vănbản hướng dẫn thi hành để tổ chức thực hiện được hiệu quả hơn. Một trong những khó khăn nữa liên quan đến việc xác định hành vi rửa tiền khi các giao dịch được thực hiện bằng tiền mặt. Tại Điều 324, Bộluật Hình sựnăm2015quy địnhvề tội rửatiền lại khôngquy định về ngưỡng vi phạm, vì vậycác hành virửa tiền có giá trị thấp cũng vẫn bị coi là phạm tội.
Điều này là bất hợp lý so với những hành vi rửa tiền chuyênnghiệpmanggiá trị lớn, vídụnhư: rửa tiền khi nhậnhôi lộ, buôn lậu ma túy. buôn lậuhànghóa...
Hơn nữa, Bộ luật Hình sự năm 2015 mặc dù đã bổ sung thêm nhiều trách nhiệm hình sự của pháp nhân thương mại nhưng cũngchỉgiới hạn ở33 tội danh,sovới 21 tội phạm nguồn được định nghĩa của FATF (2012- 2019), thì nhiều tội danh pháp nhânthươngmại không phải chịu trách nhiệm, như: tông tiền, cướp biển, nội gián, thao túng thị trường... Do đó, trong nhiều trường
hợp, mặc dù pháp nhân thương mại có những dấu hiệu của tội rửa tiền, Việt Nam vẫn bị hạn chế trong quá trình xử lý do thiếu cơ sở pháp lý. Việc không có quy định dànhcho pháp nhânnói chung mà chỉ đề cậpđếnpháp nhân thương mại trong Bộ luật Hình sự năm 2015 cũng làm hạn chế khả năng truy tô' tộirửa tiền khi các tổ chức này đã có các hoạt động rửa tiền bất hợp pháp.
Sau hơn 8 năm triển khai thực hiện, Luật Phòng, chông tham nhũng năm 2012 cũng bộc lộ những hạn chê' nhât định, ví dụ như một sô' lĩnh vực tiềm ẩn rủirocao vềrửatiền chưađược Luật quy định; một sô' tiêu chuẩn đánh giá chưa rõ ràng, cụ thể, gây khó khăn trong quá trình áp dụng; những quy định về hành virửa tiền nhằm tài trợ khủng bô' không đáp ứng được chuẩn mực quốc tê' hiện hành và những quy định hiện tại chưađủ sức răn đe để điều chỉnh các hoạt động rửa tiền diễn ra ngày càngtinh vi, phức tạp, xuyên quốc gia, mang tính chuyên nghiệp cao và ápdụngkhoa học kỹ thuật tronghoạt động rửa tiền.
Thứ hai, hiện nay, hệ thông các cơ quan phòng, chống rửa tiền của Việt Nam bao gồm: CụcPhòng,chông rửa tiền thuộc Ngân hàng Nhà nước; Bộ Côngan;
Viện Kiểm sát; Tòaán nhân dân cáccấp.
Tuy nhiên, Cục Phòng, chông rửa tiền ở Việt Nam chỉ có chức năng thu thập, phân tích và chuyển giao thông tin giao dịchđáng ngờ chocác cơ quan nhànước có thẩm quyền;Cục không có chức năng điều tra, mà sẽ chuyển các trường hợp nghi ngờ rửatiền cho Bộ Công an đểtiến hành điều tra. Bên cạnhđó, Bộ Công an lại chưa có một cơ quan chuyên trách điều tra các vụ ánliên quanđến rửatiền, cũng như còn thiếu những điều tra viên chuyênbiệt vềđiều tra tài chínhđể thực hiện được những cuộc điều tra tài chính song song với các cuộc điều tra truyền thông. Hiệnnay, chưa có mộtkênh thông tintin cậy hoặc một cơ chê'phôi hợp hiệu quả trong việc chia sẻ thông tin giữa Ngân hàng Nhà nước với Bộ Công an.
Bộ Tài chính, Bộ Tư pháp, Viện Kiểm sát, Tòa án,Tổngcục Thuế, các cơ quan khác của Chính phủ nên việc phát hiện, xửlý những vụ việc có dâu hiệu rửatiền còn chậmtrễvà chưa hiệuquả.Ngoài ra, thông tin về các đô'i tượng có tên trong
8
Kinh tê và Dự báoKìnlitế
•• và Bự báo
danh sách đenđượcBộ Công an công bố còn nhiều hạn chế, ví dụ như: xảyra tình trạng trùng tên; chỉ có năm sinh, không có ngày, tháng sinh; chỉ có khu vực đang cư trú, không có địa chỉ cụ thể... dẫnđến nhiều cảnhbáogiả vàbịchặn giaodịch, các giao dịch này phải đợi xác minhvà xác nhận không liên quan đến các đôi tượng nằm trong danhsách đen mới được thựchiện lại bìnhthường.
Nhiệmvụ và quyền hạn của Ngân hàng Nhànước, cũng nhưcơquan phòng, chống rửa tiền thuộc Ngânhàng Nhànước đã được quy định trong Luật Phòng,chống rửa tiền và các văn bản hướng dẫn thi hành,nhưng điều này vẫn chưa đáp ứng được yêu cầu của chuẩn mực quốc tế về phòng, chống rửa tiền là các quốc gia phải có đơn vị tìnhbáotài chính - đầu mốitrong công tác phòng, chốngrửa tiền và độc lậptương đối về tài chính, nhân sự, cũng như trong quá trình thực hiện chức năng, nhiệm vụ của mình. Luật Phòng, chống rửa tiền không quy định cụ thể vềchức năng, nhiệm vụ của đơn vị này dẫn đến quátrìnhthựchiện có nhiều ý kiến khác nhau, không thống nhất,nhất quán, quy trình xửlý các vấn đề liên quan đến phòng,chôngrửa tiền không rõ ràng, gây bất lợichoViệt Nam khi tham gia vào công tác hợp tác quốc tế về phòng, chống rửatiền.
Thứ ba, theo yêu cầu từ 40 khuyến nghị của FATF, các quốc gia phải áp dụng phương pháptrên cơ sở rủi ro trong công tác phòng, chông rửa tiền - là một trong những yêu cầu tiên quyết và quan trọng nhất trong các chuẩn mực quốc tế về phòng, chống rửa tiền hiện nay. Xuất phát từviệc đánh giávàhiểu về rủiro, các biện pháp phòng, chống rửa tiền, từ việc ban hành chính sách, kế hoạch đến thực hiện các biện pháp phòng ngừa tại các đôi tượng báo cáo, việc thực hiện thanh tra kiểm tra,giám sát, phân tích, xửlý các vụ việc, tiến hành điều tra, truy tố) xét xử hayhợp tácquốc tế đều dựatrêncơsởrủi ro. Luật Phòng, chốngrửa tiền hiện hành không có các quy định vềđánh giá rủiro rửa tiền hoặc tài trợ khủng bốquốc gia, ngành, tổchức và việc thực hiện các biện pháp phòng,chống rửa tiềntrên cơ sở rủi ro của đối tượng báo cáo, cũng như hoạt động thanh tra, giámsátphòng, chôngrửa tiền trên cơ sở rủi ro của các bộ, ngành.
Trong quátrình tiếp thu những thành tựu của quốc tếtrong phòng, chống rửa tiền,ViệtNam đang thực hiện giai đoạn đầu của việchoàn thiệncơ chếgiám sát
trong lĩnh vực ngân hàng theo tiêu chuẩn quốc tế với quá trình triểnkhai Basel II, trong khi đó, ở các quôc gia đang phát triển đãcó nhữngbướcpháttriển nhanh chóng khi đang áp dụng rộng rãi 2 hiệp ước mới là Basel III và Basel IV. Điều này cho thấy, chúng ta còn chậm trong việc triển khai các tiêu chuẩn quốc tê và thực thi chưa đầy đủ các yêu cầu của các chuẩn mực quốc tế, mà Việt Nam là thành viên và cả các yêu cầucủaQuyếtđịnh số2112/QĐ-TTg,ngày25/11/2014 của Thủ tướng Chính phủ về việc ban hành Kê hoạch hành động quốc gia về phòng,chông rửatiềnvà tài trợ khủngbô' giai đoạn2015-2020.
MỘT SÔ KIẾN NGHỊ, ĐỀ XUAT
Qua 8 năm thực thipháp luật về phòng, chống rửa tiền và quá trình tổng kết những vân đề còn tồn tại trong hệ thống pháp luật Việt Namvề phòng, chông rửatiền, tác giả xin đưa ra một số đề xuât, kiến nghị nhằm tiếp tục triển khai hiệu quả công tác phòng, chốngrửatiền của Việt Nam hiện nay, cụ thể như sau:
Một là, hoàn thiện hệ thông phápluật và thực tiễn về phòng, chông rửa tiền hiệu quả và bền vững, phù hợp với các điều ước quốc tế Việt Nam là thành viên và điều kiện cụ thể của ViệtNam. Tổngkết thực tiễn quá trình kiểm soát hoạt động rửa tiền, đẩy mạnh rà soát các vănbản pháp luậtvề hoạt động phòng, chông rửatiền nhằm kịp thời lâp đầy những kẽ hỏ của pháp luật, bởi hoạt động rửa tiền sẽ ngày càng có những phương thức thủ đoạn tinh vi,như: sử dụng internet,trí tuệ nhân tạo,tiền ảo...
Theoquyđịnh tại Luật Điều ước quốc tế năm2016, các điều ước quốc tế mà Việt Nam là thành viên sẽ được áp dụng trựctiếp hoặc đượcthểchếhóavào pháp luật Việt Nam thông qua banhành, sửa đổi,bổsungcác văn bản pháp luật hiện hành (Điều 6). Quá trình xây dựng vàhoàn thiện khung pháp luật về phòng, chống rửa tiền ởcácquốcgia trên thế giớilàkinh nghiệm quý báu cho Việt Nam rút ngắn được thời gian lập pháp liên quan đến vấnđề này. Hạ tầngkinhtế- kỹ thuậtvà công nghệ tài chính ngân hàng hiện nay ở Việt Nam còn đang trong quá trình phát triển chưa hoàn thiện.
Tuy nhiên, các tiêu chuẩn quốc tế về phòng, chông rửa tiền lại được thiết lập bởi các quốc gia pháttriển với cơ sở hạ tầng vượt bậc so với Việt Nam. Vì vậy, các tiêu chuẩn quốctê vềphòng, chông rửatiền này nênđược chuyển hóa, không nên áp dụngtrực tiếp để đảm bảo khi áp dụng có tính chất khả thi.
Việt Namđã hình sựhóa hoạt động rửatiền(Điều 324, Bộ luậtHình sự năm2015 và Luật Phòng, chông rửa tiềnnăm 2012), tuy nhiên Việt Nam nên mở rộng phạm vi áp dụngcủa luậtnày với tấtcả các tội liênquan đến rửa tiền,đặc biệt là tội tham nhũng. Bên cạnh đó, sựthống nhấtvà đồng bộ giữa các văn bản vềphòng, chôngrửatiền vôcùng quan trọng. Các quy địnhtrong Bộ luật Hình sự năm 2015 về tội rửa tiền cần phản ánhđầy đủ nhữngdạng hành vi rửatiền được quy định trong Luật Phòng, chông rửatiền năm 2012và các quy
Economy and Forecast Review
9
Từ CHÍNH SÁCH ĐẾN cuộc SỐNG
định về phòng ngừa trong luật phòng, chông rửa tiền cần rõ ràng làm cơ sở cho việc quy định và xác địnhtội phạm theoBộ luật Hình sựnăm 2015.
Ngoài ra, LuậtPhòng, chống rửa tiền năm 2012có hạn chê là phần lớn nội dung được quy định để điều chỉnh phòng, chống rửa tiền trong lĩnh vực ngân hàng, thiếu khung pháp lý nhằm giám sát về phòng, chống rửa tiền khu vực ngoài ngân hàng và liên thông giữa lĩnh vực ngân hàng với các lĩnh vực khác. Do đó, cần rà soát tổngthể các quy định liên quan đến hoạt động phòng, chốngrửa tiền nhằmnhậndiện những lĩnh vựcmới,màtội phạm rửatiền sử dụng để thựchiện cácgiao dịch bất hợp pháp và cần gắn trách nhiệm của các ngânhàngtrong việc nhận dạng, cậpnhật thôngtinkháchhàng, đánh giárủi ro, nhận diện những giao dịch đángngờcó dấu hiệu rửatiền.
Luật Quản lý thuế năm 2019 và pháp luật vềđăng ký giao dịch cũng cần được bổ sung thêm quy định nhằm kiểm soátthunhậpvà tài sản cá nhân trong lĩnh vực bất động sản và chứngkhoán - những lĩnh vực tiềm ẩn rủi ro cao về rửatiền. Các công cụ thanh toán,đặc biệt là thanh toán bằng tiền mặt là một phương tiện thường xuyên được sử dụng để rửa tiền, vì vậy, Nhà nước cần bổ sung các quy định pháp luật, như: Luật Giao dịch bằng tiền mặt, Luật Điều chỉnh hôi phiếu, séc và kỳphiếu, pháp luậtvề quản lý ngoại hôi.
Hoànthiện hệ thốngpháp luật liênquanđến phòng, chống rửa tiền là một biện pháp nòng cốt nhằm nâng cao hiệu quảcôngtác phòng, chông rửa tiền. Dohoạt động này được nhiều văn bản pháp luật điều chỉnh, vì vậy, việcchỉnh sửa và hoànthiện những tồn tại ở trên phải đượcthực hiệnđồngbộ, cần phảicó sựchỉ đạo từ cấp trung ương, như: Quốc hội và Chính phủ đê việc sửa đổi, hoàn thiệnmang tính chất tổng thể bao gồm tất cả các văn bản có liênquan.
Hai là, xây dựngvà hoàn thiện hệthống cơ quancó trách nhiệm trong hoạt động phòng, chông rửa tiền tại Việt Nam. Cục Phòng, chống rửa tiền là đơn vịchịutrách nhiệm chính trong thu thập, xửlý thông tinvề hành vi rửa tiền và tài trợ khủng bố, không phải là bộphận của cơ quan hành pháp, nên khi phát hiện ra những trường hợp códâuhiệu của rửa tiền, Cục sẽ có sự chậm trễ khi áp dụng các biện pháp thực thi pháp luật, như: phong tỏa tài khoản hay bắt giữ người tìnhnghi;Thống đốc Ngân hàng Nhà nước cũng chỉđược phépphong tỏatàisản tối đa 3 ngày để kiểm tra, xác minh, kết luận giao dịchđáng ngờ, sau đó phải chuyển cho Cơquan điều tra xửlý. Vì vậy, cần quy định về thẩm quyềnđộclập của Cục và trao
quyền điều tra một số hành vi liên quan đến tội phạm rửa tiền trong khu vực tài chính. Ngoài ra, Cục cần được cấp ngân sách riêng và làm việc độc lập với các cơ quan khác; nângcao trình độvề pháp luật và đặc biệt là nghiệp vụ ngân hàng;
kiến thức chuyên sâu, hiểubiết trong lĩnh vực phòng, chông rửa tiền cho cán bộ của Cục, cũngnhư đào tạovàtập huấn cho các cán bộ ngân hàng nhằm phát hiện nhanh chóng và kịp thờicác hànhvi rửa tiền khi cónhữnggiao dịch đáng ngờ;chú trọng áp dụng công nghệ thôngtin nhằm thúc đẩy công tác phòng, chống rửa tiền hiệu quả hơn, nhanh hơn, với chi phí thấp hơn.
Xây dựng và hoàn thiện cơ chế phôi hợp hiệu quảtrong việc chiasẻ thông tin giữa Ngân hàng Nhà nước với Bộ Công an, Bộ Tài chính, Bộ Tư pháp, Bộ Công Thương, Tổng cục Thuế... Xác định rõ vị trí, chức năng, quyền hạn cho các cơ quan phòng, chông rửa tiền trongluật để đảm bảo tính thông nhất trong quá trình tổ chức triển khai quy định về phòng, chông rửa tiền, cũng như thẩm quyền ký kết, trao đổi thông tin với các cơ quan có thẩmquyền trong và ngoài nước, nhất là trong mối quan hệ với các cơ quan phòng, chống rửa tiền nước ngoài, cáctổ chức quốc tếliên chính phủ.
Balà,Nhà nước cần đề ra nhiều chính sáchkhuyến khíchngườidân nâng cao ý thức trong lĩnh vực thanh toán, hạn chê thanh toán bằng tiềnmặt, xây dựng các quy định vềtriển khai sửdụngthanh toán các giao dịch phải thông qua tài khoản ngân hàng. Trong lĩnh vực ngân hàng, các ngân hàng phải thực hiện phân loại chi tiếtvề nhóm khách hàng có mứcđộ rủi ro cao, có quy định cụ thể về việc tiếp nhận và cập nhật thông tin khách hàng có các giao dịch từ các quôc gia chịu sự cảnh báo từ FATF. Nâng cao trình độ về phápluật và nghiệp vụ tronglĩnh vực tài chính ngân hàng, thanh toánquốc tế của nhân viên Ngân hàng Nhà nước và các ngân hàngthương mạicổ phần.u
TÀILIỆU THAM KHẢO
1. Quốchội (2012). Luật Phòng, chống rửatiền, số 07/2012/QH13, ngày 18/6/2012 2. Quốc hội (2016). Luật Điều ướcquốc tế, số 108/2016/QH13, ngày 09/4/2016
3. Thủ tướng Chính phủ (2014). Quyết định số2112/QĐ-TTg, ngày 25/11/2014 ban hành Kế hoạch hành động quốc giavềphòng, chống rửa tiền và tài trợ khủngbốgiai đoạn 2015-2020
4. Ngânhàng Nhà nước (2019). Báocáo tổng kết 5 năm thực hiện Luật Phòng, chống rửa tiền 5. FATF (2012-2019). International Standards on combating money laundering and the finacing of terrorism and proliferation
