Thöïc traïng tai naïn thöông tích trong lao ñoäng troàng caø pheâ taïi tænh Ñaéc Laéc naêm 2009
Traàn Thò Hoàng (*), Nguyeãn Thuùy Quyønh (**), Hoà Thò Hieàn (***)
Noâng nghieäp laø ngaønh ngheà coù soá löôïng lao ñoäng nhieàu nhaát nöôùc ta hieän nay. Lao ñoäng noâng nghieäp (LÑNN) coù nhieàu nguy cô gaây tai naïn thöông tích (TNTT), tuy nhieân thoâng tin veà TNTT trong LÑNN ôû Vieät Nam coøn ít. Baøi baùo naøy laø baùo caùo moät phaàn keát quaû cuûa nghieân cöùu "Thöïc traïng TNTT vaø moät soá yeáu toá lieân quan taïi caùc vuøng noâng nghieäp troïng ñieåm taïi Vieät Nam" ñöôïc thöïc hieän töø 5/2009- 12/2010. Muïc tieâu cuûa baøi baùo laø moâ taû thöïc traïng TNTT trong lao ñoäng troàng caø pheâ taïi tænh Ñaéc Laéc naêm 2009. Phöông phaùp nghieân cöùu ñöôïc söû duïng laø moâ taû caét ngang, thoâng qua phoûng vaán vaø quan saùt 1562 hoä gia ñình, söû duïng boä caâu hoûi thieát keá saün. Keát quaû cho thaáy, tyû suaát TNTT töû vong trong lao ñoäng troàng caø pheâ laø 57/100.000, tyû suaát TNTT khoâng töû vong laø 3.149/100.000. Ba nguyeân nhaân TNTT haøng ñaàu laø vaät saéc nhoïn, ñoäng vaät caén/taán coâng vaø ngaõ. TNTT lieân quan ñeán maùy noâng nghieäp thöôøng gaây ra caùc thöông toån ôû möùc ñoä naëng. Hai coâng ñoaïn canh taùc caø pheâ coù soá tröôøng hôïp TNTT xaûy ra cao vöôït troäi so vôùi caùc coâng ñoaïn khaùc, ñoù laø chaêm soùc vaø taïo hình. Chöông trình can thieäp phoøng ngöøa TNTT taïi Ñaéc Laéc caàn taäp trung vaøo naâng cao hieåu bieát vaø thöïc haønh cuûa ngöôøi daân veà thöïc traïng vaø caùch phoøng traùnh TNTT trong lao ñoäng noâng nghieäp, ñaëc bieät chuù yù ñeán caùc nguyeân nhaân vaø coâng ñoaïn hay xaûy ra TNTT.
Töø khoùa: Tai naïn thöông tích, tai naïn lao ñoäng, tai naïn lao ñoäng noâng nghieäp, troàng caø pheâ
Injuries among coffee production farmers in Dak Lak province
Tran Thi Hong (*), Nguyen Thuy Quynh (**), Ho Thi Hien (***)
In Vietnam, agriculture is the largest contributor to the labour force. Although it is one of the most hazardous industries, studies on occupational injury in agriculture in Vietnam remain limited. This paper presents a subset of results from a larger study on the "current situation of and associated factors to injuries in key agricultural regions in Vietnam in 2010". The objective was to assess the current situation of injuries related to coffee production in Dak Lak province. The study conducted from 5/2009 to 12/2010 using a cross sectional design. Structured interviews and observations using safety checklists were conducted with 1.562 households who produce coffee. The fatal and non-fatal rates of occupational injuries during coffee production were 57/100,000 and 1.291/100.000 respectively. The three leading causes of injuries were: sharp objects, animal bites/attack, and falls.
Machinery was also a cause that often led to high level of severe injury. Most of injuries occurred during the growing and carving aspects of coffee production. It is necessary to strengthen injury
prevention program in coffee production in Dak Lak. These programs should focus on enhancing the awareness and safety practices of farmers on the current situation of injuries, causes of injuries and stages of production that often lead to injury.
Key words: Injury, occupational injury, agricultural labour injury, coffee production
Taùc giaû:
(*) Ths Traàn Thò Hoàng - Boä moân Tin hoïc Y teá Coâng coäng, Ñaïi hoïc Y teá Coâng coäng.
(**) Ths. Nguyeãn Thuùy Quyønh - Boä moân Y hoïc Lao ñoäng vaø beänh ngheà nghieäp, Ñaïi hoïc Y teá Coâng coäng.
(***) TS. Hoà Thò Hieàn - Boä moân Dòch teã Thoáng keâ Ñaïi hoïc Y teá Coâng coäng.
1. Ñaët vaán ñeà
Vieät Nam laø moät nöôùc noâng nghieäp, vôùi treân 2/3 daân soá soáng taïi noâng thoân vaø lao ñoäng noâng nghieäp chieám gaàn 60% löïc löôïng lao ñoäng cuûa caû nöôùc. Caø pheâ laø moät maët haøng noâng saûn xuaát khaåu cuûa Vieät Nam ñöùng thöù hai treân toaøn theá giôùi [3]. Ñaéc Laéc laø tænh coù dieän tích troàng caø pheâ lôùn nhaát nöôùc ta vôùi 190.765 ha. Tuy nhieân, vaán ñeà an toaøn veä sinh lao ñoäng (VSATLÑ) chöa thöïc söï ñöôïc chuù troïng trong lao ñoäng noâng nghieäp noùi chung vaø trong saûn xuaát caø pheâ noùi rieâng [7]. Ngöôøi lao ñoäng nhieàu khi chöa ñöôïc trang bò ñaày ñuû kieán thöùc vaø kyõ naêng cuõng nhö caùc phöông tieän baûo hoä lao ñoäng, ñaây laø nguyeân nhaân daãn tôùi TNTT trong quaù trình lao ñoäng [8,9,6].
Baøi baùo naøy laø moät phaàn cuûa nghieân cöùu lôùn hôn veà
"Tai naïn thöông tích trong lao ñoäng noâng nghieäp taïi caùc vuøng noâng nghieäp troïng ñieåm taïi Vieät Nam" do tröôøng Ñaïi hoïc Y teá Coâng coäng thöïc hieän. Baøi vieát moâ taû thöïc traïng TNTT ñoái vôùi noâng daân troàng caø pheâ, töø ñoù ñöa ra nhöõng khuyeán nghò cho vieäc xaây döïng chöông trình phoøng choáng TNTT cho ngöôøi lao ñoäng troàng caø pheâ.
Muïc tieâu: Moâ taû thöïc traïng TNTT trong lao ñoäng troàng caø pheâ taïi tænh Ñaéc Laéc naêm 2009
2. Phöông phaùp nghieân cöùu
Ñoái töôïng nghieân cöùu: Ngöôøi lao ñoäng troàng caø pheâ; Hoä lao ñoäng troàng caø pheâ;
Thôøi gian vaø ñòa ñieåm: Nghieân cöùu ñöôïc tieán haønh töø thaùng 5/2009-12/2010 taïi huyeän Cömgar cuûa tænh Ñaéc Laéc.
Thieát keá nghieân cöùu: Nghieân cöùu moâ taû caét ngang
Maãu nghieân cöùu vaø phöông phaùp thu thaäp thoâng tin:1562 hoä noâng daân troàng caø pheâ ñöôïc phoûng vaán baèng boä caâu hoûi thieát keá saün vaø baûng kieåm quan saùt.
Thoâng tin thu thaäp bao goàm: thoâng tin chung veà HGÑ, thoâng tin veà töøng tröôøng hôïp TNTT xaûy ra trong voøng 1 naêm tröôùc thôøi ñieåm nghieân cöùu cuûa töøng thaønh vieân HGÑ, baûng kieåm quan saùt yeáu toá nguy cô trong lao ñoäng noâng nghieäp.
TNTT trong lao ñoäng troàng caø pheâ ñöôïc ñònh nghóa laø taát caû nhöõng tröôøng hôïp bò TNTT trong khi thöïc hieän caùc hoaït ñoäng canh taùc caø pheâ, bao goàm:
choïn caây gioáng, xöû lyù haït; laøm ñaát; ñaøo hoá troàng caây; chaêm soùc; taïo hình; thu hoaïch; phôi haït; phaân loaïi; ñoùng bao baûo quaûn tröôùc khi cheá bieán; cheá bieán; vaän chuyeån noâng saûn.
Soá lieäu ñöôïc nhaäp lieäu, laøm saïch vaø phaân tích söû duïng phaàn meàm SPSS 16.0.
3. Keát quaû nghieân cöùu
Keát quaû nghieân cöùu ñöôïc phaân tích döïa treân soá lieäu thu thaäp ñöôïc töø 1.562 hoä gia ñình troàng caø pheâ vôùi toång soá 5.271 ngöôøi tham gia lao ñoäng töø 15 trôû leân.
Coù 169 tröôøng hôïp TNTT trong LÑ troàng caø pheâ, trong ñoù coù 3 ca töû vong (öùng vôùi tyû suaát laø 57/100.000) vaø 166 ca khoâng töû vong (öùng vôùi tyû suaát 3.149/100.000). Vì soá löôïng ca töû vong khoâng ñuû ñeå phaân tích chi tieát theo caùc yeáu toá khaùc nhau, trong nhöõng phaân tích vaø baùo caùo keát quaû tieáp theo,
nhoùm nghieân cöùu seõ taäp trung vaøo moâ taû TNTT khoâng töû vong trong LÑ troàng caø pheâ.
3.1. TNTT khoâng töû vong theo caùc nguyeân nhaân Baûng 1 moâ taû tyû suaát TNTT khoâng töû vong trong LÑ troàng caø pheâ taïi Ñaéc Laéc theo nguyeân nhaân.
Trong ñoù, vaät saéc nhoïn, ñoäng vaät caén/taán coâng, ngaõ laø nhöõng nguyeân nhaân haøng ñaàu gaây TNTT vôùi tyû suaát töông öùng laø 930/100.000; 854/100.000, 721/100.000. Mang vaùc naëng cuõng laø nguyeân nhaân caàn löu yù vôùi tyû suaát cao thöù 4 (323/100.000). Ngoaøi ra, caùc loaïi hình TNTT khaùc nhö ngoä ñoäc trong luùc phun thuoác, tai naïn luùc ñi laïi vaän chuyeån noâng saûn (tai naïn giao thoâng) vaø thöông tích do vaät rôi/ñeø cuõng laø caùc nguyeân nhaân caàn löu yù ñoái vôùi lao ñoäng troàng caø pheâ.
Vaät saéc nhoïn laø nguyeân nhaân gaây TNTT cao nhaát taïi Ñaéc Laéc. Caùc loaïi vaät saéc nhoïn gaây TNTT cho ngöôøi lao ñoäng chuû yeáu laø töø caùc duïng cuï lao ñoäng nhö dao, keùo tæa caønh, cuoác chieám 63,3%;
26,5% soá tröôøng hôïp TNTT do bò caønh caây nhoïn ñaâm; 8,2% soá tröôøng hôïp laø caùc boä phaän cuûa maùy noâng nghieäp nhö maùy töôùi caø pheâ gaây ra; 2% coøn laïi laø do caùc vaät saéc nhoïn khaùc.
Ñoäng vaät caén/taán coâng laø nguyeân nhaân ñöùng thöù hai gaây TNTT cho noâng daân. Coù tôùi 61% tröôøng hôïp TNTT do bò ong ñoát; 24,4% caùc tröôøng hôïp do coân truøng nhö reát, boï, kieán ñoát hoaëc caén; coù 12,2%
tröôøng hôïp bò raén caén vaø 2,4% coøn laïi laø do nhöõng ñoäng vaät khaùc.
Ngaõ laø nguyeân nhaân ñöùng thöù ba gaây TNTT cho noâng daân troàng caø pheâ. Keát quaû phaân tích cho thaáy,
hôn 50% soá tröôøng hôïp ngaõ do tröôït chaân, böôùc huït;
25% caùc tröôøng hôïp laø do vaáp ngaõ vaø 11,8% caùc tröôøng hôïp do va ñuïng trong quaù trình LÑNN. Soá coøn laïi laø ngaõ do va ñaäp vôùi vaät ñang chuyeån ñoäng.
3.2. TNTT theo tuoåi vaø giôùi
Nhöõng noâng daân trong ñoä tuoåi 55-64 coù tyû suaát TNTT khoâng töû vong cao nhaát (6762/100.000), tieáp ñeán laø caùc nhoùm ngöôøi trong ñoä tuoåi 45-54 (4.603/100.000), 35-44 (4.578/100.000) vaø 25-34 (4.057/100.000). Tyû suaát naøy thaáp hôn ôû nhoùm treû tuoåi 15-24 vaø nhoùm ngöôøi lao ñoäng giaø treân 65 tuoåi.
Tyû suaát TNTT khoâng töû vong cuûa nam laø 4420/100.000 - cao gaáp 2,3 laàn so vôùi tyû suaát TNTT cuûa nöõ (1191/100.000). Xu höôùng naøy theå hieän ôû haàu heát caùc nguyeân nhaân (bieåu ñoà 1).
3.3. TNTT lieân quan ñeán maùy noâng nghieäp Keát quaû cho thaáy coù 11 ca TNTT lieân quan ñeán maùy noâng nghieäp trong ñoù coù 1 ca töû vong vôùi tyû suaát 19/100.000 noâng daân vaø 10 ca khoâng töû vong töông öùng vôùi tyû suaát 190/100.000 noâng daân. Tuy nhieân, gaàn 2/3 soá tröôøng hôïp TNTT do maùy noâng nghieäp bò ôû möùc ñoä naëng, töùc laø phaûi naèm ñieàu trò taïi beänh vieän hoaëc/vaø thöïc hieän ít nhaát 1 phaãu thuaät/thuû thuaät (63,6%). Nhöõng ca coøn laïi bò thöông ôû möùc ñoä vöøa, töùc laø caàn coù chaêm soùc y teá nhöng khoâng phaûi naèm vieän vaø khoâng caàn laøm phaãu thuaät/thuû thuaät.
3.4. TNTT ôû caùc coâng ñoaïn canh taùc caø pheâ Keát quaû phaân tích nguyeân nhaân gaây thöông tích theo coâng ñoaïn canh taùc seõ giuùp cho chuùng ta thaáy ñöôïc coâng ñoaïn naøo coù nguy cô cao gaây thöông tích cho ngöôøi lao ñoäng ñeå töø ñoù coù bieän phaùp phoøng choáng phuø hôïp. Baûng 2 moâ taû soá caùc ca TNTT Baûng 1. Tyû suaát TNTT khoâng töû vong treân 100,000
lao ñoäng theo caùc nguyeân nhaân trong LÑ troàng caø pheâ taïi Ñaéc Laéc
Bieåu ñoà 1. Tyû suaát TNTT khoâng töû vong theo nguyeân nhaân vaø giôùi tính trong lao ñoäng troàng caø pheâ taïi Ñaéc Laéc
khoâng töû vong theo töøng coâng ñoaïn canh taùc vôùi caùc nguyeân nhaân TNTT chuû yeáu xaûy ra trong coâng ñoaïn ñoù.
Keát quaû nghieân cöùu cho thaáy TNTT xaûy ra ôû 9/12 coâng ñoaïn. Chaêm soùc vaø taïo hình laø 2 coâng ñoaïn maø ngöôøi lao ñoäng hay maéc TNTT nhaát vôùi soá ca maéc chieám 41,6% vaø 35,5% töông öùng. Tieáp ñeán laø coâng ñoaïn thu hoaïch (8,4%), vaän chuyeån (7,2%).
Coøn laïi laø coâng ñoaïn ñaøo hoá vaø caùc coâng ñoaïn khaùc.
"Chaêm soùc" bao goàm caùc coâng vieäc nhö boùn phaân, töôùi nöôùc, laøm coû, phun thuoác… Baûng 2 cho thaáy caùc loaïi TNTT thöôøng gaëp ôû coâng ñoaïn naøy bao goàm: TNTT do ñoäng vaät caén/taán coâng (chieám 36,2%), vaät saéc nhoïn nhö dao, keùo laøm coû (27,5%) vaø ngaõ (15,9%). Ngoaøi ra, ngoä ñoäc trong khi phun thuoác saâu vaø tai naïn luùc ñang vaän chuyeån noâng saûn (TNGT) cuõng laø moät trong nhöõng nguyeân nhaân caàn löu yù ôû coâng ñoaïn naøy.
Taïo hình laø coâng ñoaïn bao goàm caùc vieäc lieân quan ñeán nuoâi thaân, tæa caønh, cöa ñoán. Vaät saéc nhoïn laø nguyeân nhaân haøng ñaàu gaây TNTT, chieám gaàn moät nöûa soá tröôøng hôïp TNTT trong coâng ñoaïn naøy (45,5%). Keå ñeán tieáp theo laø caùc nguyeân nhaân do ñoäng vaät caén/taán coâng (27%), ngaõ (gaàn 17%) vaø mang vaùc naëng/quaù söùc (10,2%).
ÔÛ hai coâng ñoaïn "thu hoaïch" vaø "vaän chuyeån",
ngaõ vaø mang vaùc naëng/quaù söùc laø caùc nguyeân nhaân chính gaây TNTT cho ngöôøi noâng daân. Coâng ñoaïn
"ñaøo hoá troàng caây" coù 4 tröôøng hôïp bò TNTT ñeàu do ngaõ.
4. Baøn luaän
Tyû suaát TNTT khoâng töû vong trong LÑ troàng caø pheâ taïi Ñaéc Laéc laø 3.149/100.000, cao gaáp 2,4 laàn tyû suaát TNTT trong troàng cheø taïi Thaùi Nguyeân vaø cao gaáp 2,8 laàn tyû suaát TNTT trong troàng luùa taïi Ñoàng Thaùp [5]. So vôùi moät soá nghieân cöùu taïi caùc nöôùc treân theá giôùi, tyû suaát naøy cuõng töông ñoái cao.
Theo thoáng keâ ôû Phaàn Lan, tyû suaát TNTT khoâng töû vong trong LÑ noâng nghieäp cuûa nhöõng ngöôøi ñi laøm thueâ laø 2.428/100.000 [12], moät nghieân cöùu ôû AÁn Ñoä cho thaáy tyû suaát TNTT laø 1.278/100.000 noâng daân [14].
Nguyeân nhaân haøng ñaàu gaây TNTT khoâng töû vong ôû Ñaéc Laéc laø vaät saéc nhoïn, maø chuû yeáu laø do caùc duïng cuï lao ñoäng caàm tay nhö dao, keùo tæa caønh, cuoác. Ñaây laø ñieåm ñaëc thuø cuûa lao ñoäng noâng nghieäp ôû Vieät Nam khi maø vieäc söû duïng caùc duïng cuï lao ñoäng thuû coâng coøn nhieàu maëc duø cô giôùi hoùa trong noâng nghieäp ñaõ vaø ñang ñöôïc ñaåy maïnh. Keát quaû naøy cuõng coù neùt töông ñoàng vôùi keát quaû moät nghieân cöùu taïi Trung Quoác: caùc duïng cuï lao ñoäng caàm tay laø nguyeân nhaân gaây TNTT haøng ñaàu cho ngöôøi noâng daân, chieám 50% trong toång soá caùc ca TNTT [14]. Taïi AÁn Ñoä, moät nghieân cöùu ôû quaän Uttar Pradesh cuõng cho thaáy tyû leä ngöôøi noâng daân bò thöông do caùc duïng cuï lao ñoäng caàm tay ñöùng thöù 2 trong caùc nguyeân nhaân TNTT trong LÑNN.
Nghieân cöùu veà TNTT trong noâng nghieäp taïi mieàn baéc AÁn Ñoä cuûa Adash vaø coâng söï (2008) cuõng chæ ra raèng TNTT do caùc duïng cuï lao ñoäng caàm tay laø moät vaán ñeà caàn quan taâm, chieám 58% trong toång soá caùc ca TNTT [13]. Coù leõ söï töông ñoàng naøy xuaát phaùt töø söï gioáng nhau veà ñaëc thuø vaø ñieàu kieän saûn xuaát noâng nghieäp taïi Vieät Nam, Trung Quoác vaø AÁn Ñoä, nôi maø ngöôøi noâng daân vaãn caàn phaûi söû duïng söùc lao ñoäng, caùc thao taùc vaø caùc duïng cuï lao ñoäng thuû coâng trong nhieàu coâng ñoaïn saûn xuaát. Do vaäy taàn suaát xuaát hieän TNTT seõ xaûy ra trong caùc hoaït ñoäng ñoù vaø coù lieân quan tôùi caùc dung cuï lao ñoäng maø ngöôøi noâng daân söû duïng. Ñaây laø moät ñaëc ñieåm khaùc vôùi caùc nöôùc phaùt trieån nhö Myõ, Canada, UÙc, nôi saûn xuaát noâng nghieäp ñöôïc cô giôùi hoùa cao vaø trieät ñeå trong caùc khaâu cuûa saûn xuaát. ÔÛ nhöõng nöôùc naøy, tyû Baûng 2. Caùc loaïi TNTT khoâng töû vong vaø möùc ñoä
thöông toån theo töøng coâng ñoaïn canh taùc caø pheâ taïi tænh Ñaéc Laéc
leä TNTT lieân quan ñeán maùy moùc laïi cao haøng ñaàu trong caùc loaïi TNTT noâng nghieäp [1,15,18], TNTT do vaät saéc nhoïn thöôøng khoâng thaáy ñöôïc ñeà caäp.
Vieäc ngöôøi noâng daân söû duïng baûo hoä lao ñoäng khoâng ñuùng vaø khoâng ñaày ñuû coù theå laø yeáu toá khieán hoï khoâng ñöôïc baûo veä. Ñoái vôùi caùc loaïi hình TNTT do caùc duïng cuï lao ñoäng caàm tay gaây ra, neáu chuù yù söû duïng gaêng tay hoaëc ñoà baûo hoä, taàn suaát bò thöông tích coù theå seõ giaûm ñi. Moät soá nghieân cöùu gaàn ñaây cho thaáy, tuaân thuû VSATLÑ nhö trang bò baûo hoä khi laøm vieäc cuûa ngöôøi noâng daân Vieät Nam coøn raát haïn cheá [4,7,6]. Lyù do maø ngöôøi noâng daân ngaïi söû duïng caùc phöông tieän BHLÑ laø do hoï caûm thaáy bò vöôùng, bò caûn trôû hoaëc laøm chaäm quaù trình lao ñoäng cuûa hoï [6]. Ñieàu naøy cuõng coù theå do hoï chöa quen söû duïng hoaëc cuõng coù theå do caùc phöông tieän baûo hoä hieän nay chöa thöïc söï goïn gaøng vaø thuaän tieän cho ngöôøi lao ñoäng.
Ñoäng vaät caén/taán coâng laø nguyeân nhaân gaây TNTT khoâng töû vong cao thöù 2 taïi Ñaéc Laéc, chuû yeáu laø bò ong ñoát, raén/reát caén. Ñaây coù leõ laø ñieåm ñaëc tröng cuûa ngaønh noâng nghieäp troàng caø pheâ, khaùc bieät vôùi caùc ngaønh noâng nghieäp khaùc nhö ngaønh troàng luùa, tyû suaát TNTT do ñoäng vaät caén/taán coâng ít hôn [5] vaø neáu coù thì thöôøng laø do traâu/boø huùc [9].
Trong baùo caùo ñieàu tra cuûa Cuïc ATLÑ, ñoäng vaät caén/taán coâng laø moät trong nhöõng nguyeân nhaân chính gaây thöông tích cho ngöôøi lao ñoäng [9].
Ngaõ laø nguyeân nhaân thöù 3 gaây TNTT cho ngöôøi noâng daân troàng caø pheâ. Ñaây laø loaïi hình TNTT hay gaëp khoâng nhöõng trong noâng nghieäp maø trong caùc hoaït ñoäng sinh hoaït vaø lao ñoäng khaùc [2]. Trong caùc chöông trình phoøng ngöøa TNTT cuõng raát caàn löu yù loaïi hình naøy.
TNTT do maùy noâng nghieäp thöôøng ñöôïc nhaéc ñeán nhieàu trong caùc nghieân cöùu veà TNTT trong LÑ noâng nghieäp taïi caùc nöôùc phaùt trieån [11,15,21, 16,17,8] vaø caû trong caùc nghieân cöùu ôû caùc nöôùc ñang phaùt trieån [10,14,19,20]. Taïi Vieät Nam nhöõng naêm
gaàn ñaây, vieäc ñöa maùy moùc vaøo thöïc hieän hoã trôï söùc ngöôøi trong nhieàu coâng ñoaïn saûn xuaát ñang gia taêng keùo theo soá ca TNTT do maùy noâng nghieäp coù xu höôùng taêng [8,9]. Nghieân cöùu naøy phaùt hieän 11 ca TNTT lieân quan ñeán maùy noâng nghieäp, trong ñoù coù 1 ca töû vong vaø 10 ca khoâng töû vong nhöng möùc ñoä thöông toån ña phaàn laø vöøa vaø naëng, töùc laø naïn nhaân phaûi naèm vieän ít nhaát 1 ngaøy hoaëc/vaø phaûi thöïc hieän nhöõng phaãu thuaät/thuû thuaät taïi vieän, thaäm chí töû vong. Nhö vaäy, so vôùi caùc loaïi TNTT khaùc nhö vaät saéc nhoïn, ñoäng vaät caén. TNTT lieân quan ñeán maùy noâng nghieäp coù tyû suaát thaáp hôn nhöng haäu quaû veà söùc khoûe cho ngöôøi lao ñoâng laïi traàm troïng hôn raát nhieàu. Nhaän ñònh naøy cuõng töông töï nhö keát quaû cuûa moät soá nghieân cöùu khaùc [9,10,14]. Ñeå phoøng traùnh loaïi TNTT naøy, vieäc taäp huaán, höôùng daãn cho ngöôøi noâng daân veà an toaøn trong söû duïng maùy noâng nghieäp laø heát söùc caàn thieát [4].
Hai coâng ñoaïn canh taùc coù tyû leä maéc TNTT nhieàu nhaát vaø cao vöôït troäi so vôùi caùc coâng ñoaïn cuûa troàng caø pheâ laø chaêm soùc vaø taïo hình, ñaây laø hai coâng ñoaïn chính. Trong caùc coâng ñoaïn naøy, ngöôøi noâng daân phaûi söû duïng caùc phöông tieän lao ñoäng nhö cuoác, dao, keùo tæa caønh ñeå laøm vieäc; phaûi daønh nhieàu thôøi gian laøm vieäc taïi raãy caø pheâ hôn neân taàn suaát maéc TNTT seõ nhieàu hôn caùc coâng coâng ñoaïn khaùc. Coâng ñoaïn vaän chuyeån vaø thu hoaïch thöôøng gaây ra do ngaõ vaø mang vaùc naëng.
Caàn cung caáp thoâng tin cho ngöôøi noâng daân troàng caø pheâ veà caùc nguyeân nhaân vaø nguy cô maéc TNTT, ñaëc bieät laø TNTT do vaät saéc nhoïn, ñoäng vaät caén vaø ngaõ, vaø hai coâng ñoaïn hay maéc TNTT nhaát ñoù laø chaêm soùc vaø taïo hình.
Truyeàn thoâng naâng cao hieåu bieát cuûa ngöôøi daân veà thöïc haønh phoøng traùnh TNTT trong lao ñoäng troàng caø pheâ nhö taêng cöôøng söû duïng BHLÑ vaø an toaøn trong söû duïng maùy noâng nghieäp cuõng laø vaán ñeà caàn thieát nhaèm giaûm thieåu TNTT trong lao ñoäng troàng caø pheâ.
Taøi lieäu tham khaûo Tieáng Vieät
1. Buøi Thò An, Mai Thò Daàn (2009). Thöïc traïng An toaøn veä sinh lao ñoäng noâng nghieäp cuûa Haø noäi, Vieän Taøi nguyeân, Moâi tröôøng, Giôùi vì phaùt trieån coäng ñoàng, Haø Noäi.
2. Leâ Vuõ Anh, Leâ Cöï Linh, Phaïm Vieät Cöôøng vaø cs (2002), Ñieàu tra cô baûn tình hình chaán thöông taïi Vieät Nam - VMIS, Tröôøng Ñaïi hoïc Y teá Coâng coäng, Haø noäi.
3. Caø pheâ Vieät Nam treân con ñöôøng khaúng ñònh thöông hieäu (2012). Ñaéc Laéc, truy caäp ngaøy 17/5/2012-2012, taïi trang web
http://www.sonongnghiepdaklak.gov.vn/index.php?option
=com_content&task=view&id=1815.
4. Ñoaøn Minh Hoøa (2006). Thöïc traïng tai naïn lao ñoäng vaø giaûi phaùp phoøng choáng, Cuïc An toaøn lao ñoäng . Boä Lao ñoäng- Thöông binh- Xaõ hoäi.
5. Nguyeãn Thuùy Quyønh, Traàn Thò Hoàng, Hoà Thò Hieàn, Phaïm Vieät Cöôøng, Nguyeãn Thò Vaân (2011). "Thöïc traïng tai naïn thöông tích trong lao ñoäng noâng nghieäp taïi caùc vuøng noâng nghieäp troïng ñieåm Vieät Nam". Taïp chí Y hoïc Thöïc haønh.
786, tr. 6.
6. Nguyeãn Thuùy Quyønh, Hoà Thò Hieàn, Traàn Thò Hoàng, Phaïm Vieät Cöôøng, Nguyeãn Thò Vaân (2011). "Moät soá yeáu toá aûnh höôûng tôùi tai naïn thöông tích trong lao ñoäng taïi caùc vuøng noâng nghieäp troïng ñieåm cuûa Vieät Nam", Taïp chí Y hoïc Thöïc haønh. 786, tr. 6.
7. Nguyeãn Thò Thôm (2009). Tình hình coâng taùc ATVSLÑ trong saûn xuaát noâng nghieäp vaø vai troø cuûa Hoäi Noâng daân Vieät nam, Ban xaõ hoäi - Daân soá- Gia ñình. Trung öông Hoäi Noâng daân Vieät Nam, Haø Noäi.
8. Ñinh Haïnh Thöng (2009). An toaøn veä sinh lao ñoäng ñoái vôùi lao ñoäng noâng nghieäp. Taøi lieäu hoäi thaûo an toaøn veä sinh lao ñoäng ñoái vôùi lao ñoäng noâng nghieäp ôû Vieät Nam. Hoäi An toaøn veä sinh lao ñoäng Vieät Nam, Haø Noäi.
9. Baùo caùo ñieàu tra Ñaùnh giaù tình hình veä sinh an toaøn lao ñoäng trong noâng nghieäp taïi Vieät Nam (2006). Cuïc An toaøn lao ñoäng - Boä Lao ñoäng Thöông binh Xaõ hoäi, Haø Noäi.
Tieáng Anh
10. Mukherjee Amitawa, Chang Ping (2008). Agricultural
Machinery Safety - a Pepertual theme of human society.
11. Canadian Center for Occupational Health and Safety (2009).s Avoiding Harm on the Farm, Health and Safety Report.
12. Farmers' risk of fatal accidents at work has fallen by nearly one-fifth in ten years (2008). Occupational accident statistics 2008, Statistics Finland
13. Adarsh Kumar, J.K. Singh, Dinesh Mohan, Mathew Varghese (2008). "Farm hand tools injuries: A case study from northern India", Safety Science. 46(1), tr. 10.
14. SK Patel, M.R. Varma, Adarsh Kumar (2010).
"Agricultural injuries in Etawah district of Uttar Pradesh in India", Safety Science(48), tr. 8.
15. Gopinath R. Narasimhan, Yingwei Penga, Trever G.
Crowe, Louise Hagel, James Dosmand, William Picketta (2010). "Operational safety practices as determinants of machinery-related injury on Saskatchewan farms", Accident Analysis and Prevention, tr. 6.
16. Christine Solomon (2002). "Accidental injuries in agriculture in the UK", Society of Occupational Medicine.
52(8), tr. 6.
17. Juha Suutarinen (2003). Occupational Accidents in Finnish Agriculture - Causality Managerial Aspects for Prevention, Doctoral Dissertation, Agrifood Research Reports 39, MTT Agrifood Research Findland, Findland.
18. The Canadian Federation of agriculture (2009). Fact sheet #6, 2009, truy caäp ngaøy 19/7-2010, taïi trang.
19. Sanderson WT, Madsen MD, Rautiainen R, Kelly KM, Zwerling C, Taylor CD, Reynolds SJ, Stromquist AM, Burmeister LF, Merchant JA (2006), "Tractor overturn concerns in Iowa: perspectives from the Keokuk county rural health study", Journal of Agricultural Safety and Health. 12(1).
20. Xiang Huiyun, Zengzhen Wang, Lorann Stallones, Thomas J. Keefe, Xuzhen Huang,Xianghua Fu (2000).
"Agricultural Work-Related Injuries Among Farmers in Hubei, People's Republic of China", American Journal of Public Health. 8(90), tr. 1269-1276.
21. National Center for Farmworker Health Fact about Farmworkers, truy caäp ngaøy 19/7-2010, taïi trang web http://www.cdc.gov/niosh/topics/aginjury/.
