Möùc ñoä ñau moûi vai gaùy ôû nhaân vieân vaên phoøng söû duïng maùy vi tính vaø moät soá yeáu toá
ngheà nghieäp lieân quan
Traàn Thò Thu Thuûy (*)
Moät nghieân cöùu caét ngang ñöôïc thöïc hieän ñeå xaùc ñònh möùc ñoä ñau moûi vai gaùy vaø tìm hieåu moái lieân quan giöõa moät soá yeáu toá ngheà nghieäp vaø chæ soá Taøn taät coå (Neck Disability Index, NDI) trong nhaân vieân vaên phoøng söû duïng maùy vi tính taïi Haø Noäi.
316 ñoái töôïng töø 5 cô quan hoaøn thaønh boä caâu hoûi phaùt vaán. Phaân tích ANCOVA ñöôïc thöïc hieän nhaèm xaùc ñònh yeáu toá nguy cô lieân quan ñeán möùc ñoä ñau moûi vai gaùy coù kieåm soaùt yeáu toá nhieãu.
23,1% ñoái töôïng khoâng bò ñau gaùy, 64,6% ñau nheï, 11,7% ñau trung bình vaø 0,6% bò ñau naëng. Chæ soá NDI trung bình cuûa toaøn maãu laø 17,2 vaø taêng ôû nhoùm coù bò ñau gaùy (21,1). Caùc yeáu toá lieân quan ñeán chæ soá NDI cao bao goàm gheá ngoài khoâng coù ñeäm loùt, duøng chung baøn laøm vieäc vaø khoâng thoaûùi maùi vôùi goùc laøm vieäc.
Ñeå döï phoøng ñau vai gaùy tieán trieån, nhaân vieân vaên phoøng caàn löïa choïn baøn gheá phuø hôïp ñeå coù tö theá ngoài thoaûi maùi vaø ruùt ngaén thôøi gian laøm vieäc lieân tuïc vôùi maùy vi tính.
Töø khoùa: Ñau moûi vai gaùy, nhaân vieân vaên phoøng, chæ soá taøn taät coå, ngheà nghieäp, maùy vi tính, taâm sinh lyù lao ñoäng, khoa nghieân cöùu veà lao ñoäng.
Level of self-reported neck pain and disability and the association with work-related factors
among office workers using computer
Tran Thi Thu Thuy (*)
This cross-sectional survey was conducted to determine the level of neck pain and disability; and to explore the work-related factors associated with the Neck Disability Index (NDI) score among office workers using computer in Hanoi city.
316 participants from 5 big offices completed the self-reported questionnaires. Multiple univariate ANCOVAs were performed to identify risk factors related to the severity of neck pain with adjustments for confounders.
Workers reported no pain (23.1%), mild (64.6%), moderate (11.7%) and severe (0.6%) pain in the neck. The mean NDI score of the whole sample was 17.2, and increased in the group of workers with neck pain (21.1). Factors associated with the higher NDI score included the condition of chair
| TOÅNG QUAN & NGHIEÂN CÖÙU |
without thigh support, workstation sharing and perceived workstation comfort.
In order to prevent neck pain, office workers should choose suitable chair and table to have an appropriate posture and reduce the amount of time working continuously with computer.
Key words: neck pain, office worker, NDI, occupation, computer, psychophysiology in labour ergonomics.
Taùc giaû:
(*) Ths. Traàn Thò Thu Thuûy, Giaûng vieân, Boä moân Veä sinh lao ñoäng - Beänh ngheà nghieäp - Tröôøng Ñaïi hoïc Y teá Coâng coäng, 138 Giaûng Voõ, Ba Ñình, Haø Noäi, Email: [email protected], [email protected], ÑT:
0982090799
1. Ñaët vaán ñeà
1.1. Söû duïng maùy tính vaø nguy cô söùc khoûe Vieäc söû duïng maùy vi tính trong coâng vieäc ñaõ goùp phaàn thuùc ñaåy hoaït ñoäng saûn xuaát trong raát nhieàu lónh vöïc, ñaëc bieät laø coâng vieäc haønh chính vaên phoøng. Tuy nhieân ñeán nhöõng naêm 1990, caùc nghieân cöùu treân theá giôùi cho thaáy vieäc söû duïng maùy vi tính coù lieân quan ñeán moät soá vaán ñeà söùc khoûe nhö hoäi chöùng roái loaïn cô xöông khôùp (RLCXK), roái loaïn thò löïc, da vaø aûnh höôûng ñeán thai nhi [8]. Cuøng vôùi söï phaùt trieån cuûa coâng ngheä, tieâu chuaån kyõ thuaät cuûa moät chieác maùy vi tính ñöôïc kieåm soaùt raát nghieâm ngaët ñeå ñaûm baûo an toaøn (tieâu chuaån ISO/TS 16071:2003). Do ñoù, caùc nhaø khoa hoïc cho raèng nguy cô söùc khoûe cuûa vieäc söû duïng maùy tính phuï thuoäc vaøo caùch saép ñaët baøn laøm vieäc (aûnh höôûng ñeán tö theá ngoài khi laøm vieäc vôùi maùy tính), toå chöùc coâng vieäc (ví duï nhö ngoài laøm vieäc vôùi maùy tính trong thôøi gian daøi) vaø ñaëc ñieåm coâng vieäc söû duïng maùy tính (laëp ñi laëp laïi vaø ít thay ñoåi tö theá)[8].
1.2. Chöùng ñau vai gaùy vaø nhaân vieân vaên phoøng
Coù nhieàu nghieân cöùu treân theá giôùi veà chöùng ñau vai gaùy ñöôïc thöïc hieän trong ñoái töôïng nhaân vieân vaên phoøng. Keát quaû cho thaáy tyû leä môùi maéc chöùng ñau vai gaùy ôû ñoái töôïng söû duïng maùy vi tính dao ñoäng töø 23,5% (tyû leä 6 thaùng http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/17340188)1 6 ñeán 34,4% (tyû leä 1 naêm)[10]. Trong moät nghieân cöùu toång quan gaàn ñaây nhaát, nhaân vieân vaên phoøng
söû duïng maùy tính laø ngheà maéc chöùng ñau vai gaùy cao nhaát trong taát caû caùc ngheà vôùi tyû leä môùi maéc töø 36 ñeán 57,5 treân 100 ngöôøi naêm6. Tyû leä hieän maéc chöùng vai gaùy ôû nhaân vieân vaên phoøng trong 1 naêm thay ñoåi töø 45,5%4 ñeán 46,7% ôû giaùo vieân 5 ñeán 65% ôû syõ quan quaân ñoäi laøm vaên phoøng7.
1.3. Taïi Vieät Nam
Cuøng vôùi nhöõng chính saùch cuûa Chính phuû nhö tin hoïc hoùa caùc ngaønh vaø xaây döïng chính phuû ñieän töû, soá löôïng nhaân vieân söû duïng maùy tính cho coâng vieäc vaên phoøng ngaøy caøng taêng leân. Soá lieäu thoáng keâ naêm 2009 cho thaáy 81,4% caùn boä caáp trung öông vaø 55,9% caùn boä caáp tænh trong caùc cô quan nhaø nöôùc laøm vieäc vôùi maùy vi tính[11]. Soá löôïng maùy tính caù nhaân cuõng taêng haøng naêm[17]. Tuy nhieân taïi Vieät Nam chöa coù nhieàu nghieân cöùu veà vaán ñeà ergonomy trong söû duïng maùy vi tính noùi chung vaø chöa coù moät nghieân cöùu naøo veà chöùng ñau vai gaùy noûi rieâng. Caùc nghieân cöùu tröôùc ñaây chæ nhaém tôùi ñoái töôïng ngöôøi lao ñoäng coù cöôøng ñoä söû duïng maùy vi tính cao nhö laøm trong lónh vöïc coâng ngheä thoâng tin hoaëc ngaân haøng vaø chæ taäp trung moâ taû ñieàu kieän lao ñoäng chöù khoâng tìm hieåu moái lieân quan giöõa yeáu toá nguy cô vaø haäu quaû söùc khoûe. Maët khaùc, caùc boä coâng cuï ño löôøng söùc khoûe khoâng ñöôïc quy chuaån neân khoù coù theå ñöa ra so saùnh vôùi keát quaû cuûa caùc nghieân cöùu khaùc. Tröôùc tình hình ñoù, nghieân cöùu naøy ñöôïc thöïc hieän vôùi muïc tieâu:
- Xaùc ñònh möùc ñoä ñau vai gaùy trong nhaân vieân vaên phoøng.
- Xaùc ñònh caùc yeáu toá nguy cô ngheà nghieäp lieân
quan ñeán möùc ñoä ñau vai gaùy trong nhaân vieân vaên phoøng.
2. Phöông phaùp nghieân cöùu
2.1. Ñoái töôïng nghieân cöùu
Nghieân cöùu ñöôïc thöïc hieän treân nhoùm nhaân vieân vaên phoøng söû duïng maùy vi tính (ñeå baøn vaø xaùch tay) ñeå laøm vieäc. Caùc ñoái töôïng naøy laø nhaân vieân coù hôïp ñoàng, laøm vieäc toái thieåu 20 giôø/ tuaàn vaø söû duïng maùy vi tính trong phaàn lôùn thôøi gian laøm vieäc trong voøng 3 thaùng tính töø thôøi ñieåm nghieân cöùu. Ñòa baøn nghieân cöùu ñöôïc choïn laø Haø Noäi vì taïi ñaây taäp trung nhieàu cô quan vaø möùc ñoä söû duïng maùy vi tính cao.
2.2. Phöông phaùp nghieân cöùu
Thieát keá nghieân cöùu
Nghieân cöùu aùp duïng phöông phaùp nghieân cöùu moâ taû caét ngang.
Choïn maãu
Nghieân cöùu aùp duïng coâng thöùc tính côõ maãu cuûa quaàn theå :
P: tyû leä maéc chöùng ñau vai gaùy trong nhaân vieân vaên phoøng döï kieán laø 0,45 (döïa treân keát quaû nghieân cöùu môùi nhaát cuûa Cagnie4.
d: Ñoä chính xaùc tuyeät ñoái = 0,08 Côõ maãu: n = 149 ngöôøi.
Heä soá thieát keá cho phöông phaùp choïn maãu cuïm = 2.
Côõ maãu caàn coù: n = 149 x 2 = 258 ngöôøi.
Vôùi tyû leä khoâng traû lôøi laø 60% [9] cho phöông phaùp phaùt vaán: nhö vaäy toång soá boä caâu hoûi caàn phaùt ñi laø: N = 258*100/40 = 645 (vôùi kyø voïng coù 258 ngöôøi tham gia traû lôøi caâu hoûi).
Vôùi côõ maãu laø 645, nghieân cöùu vieân ñaõ choïn 5 cô quan lôùn taïi Haø Noäi ñeå toå chöùc phaùt vaán. Caùc cô quan naøy ñöôïc choïn theo phöông phaùp thuaän tieän, taát caû nhaân vieân ñaùp öùng tieâu chuaån ñoái töôïng nghieân cöùu ñeàu ñöôïc môøi tham gia traû lôøi caâu hoûi.
5 cô quan bao goàm: 1 tröôøng ñaïi hoïc , 1 vieän nghieân cöùu, 1 cô quan quaûn lyù nhaø nöôùc, 1 beänh vieän vaø 1
chi nhaùnh ngaân haøng.
Bieán soá nghieân cöùu
Döïa treân keát quaû toång quan taøi lieäu, ñeå ñaït ñöôïc caùc muïc tieâu, nghieân cöùu tieán haønh thu thaäp caùc nhoùm bieán soá sau:
- Möùc ñoä ñau moûi vai gaùy: Nghieân cöùu aùp duïng boä Chæ soá taøn taät coå (Neck Disability Index - NDI), moät coâng cuï chuaån ñeå ño löôøng möùc ñoä ñau moûi vai gaùy ñaõ ñöôïc kieåm chöùng [18]. NDI bao goàm 10 caâu hoûi töï ñaùnh giaù veà möùc ñoä ñau, khaû naêng töï chaêm soùc caù nhaân, khaû naêng naâng nhaác vaät naëng, ñoïc saùch, tình traïng ñau ñaàu, khaû naêng taäp trung, laøm vieäc, laùi xe, nguû vaø vui chôi giaûi trí. Moãi caâu hoûi coù thang ñieåm töø 0 - 5.
- Bieán soá lieân quan ñeán ngheà nghieäp bao goàm 2 nhoùm Yeâu caàu coâng vieäc (YC, baûng 1) vaø Toå chöùc nôi laøm vieäc (TC, baûng 2).
- Bieán soá caù nhaân goàm tuoåi, giôùi, ngheà nghieäp, trình ñoä hoïc vaán, v.v... ñöôïc thu thaäp nhaèm khoáng cheá nhieãu.
Nghieân cöùu cuõng thu thaäp thoâng tin lieân quan ñeán tình traïng taâm lyù nhö caêng thaúng (stress) vaø taùc ñoäng tieâu cöïc (negative affectivity, NA) ñeå khoáng cheá nhieãu vì caùc yeáu toá naøy coù aûnh höôûng ñaùng keå ñeán caùc keát quaû töï ñaùnh giaù tình traïng söùc khoûe taâm thaàn vaø theå chaát [12].
Phöông phaùp phaân tích thoáng keâ
Soá lieäu ñöôïc nhaäp baèng phaàn meàm Epidata vaø phaân tích baèng phaàn meàm SPSS 16.0. Ñeå phaân tích moái lieân quan giöõa möùc ñoä ñau moûi vai gaùy vaø caùc yeáu toá nguy cô ngheà nghieäp, phaân tích ANCOVA ñöôïc thöïc hieän vôùi töøng yeáu toá nguy cô vaø ñieåm NDI trong nhoùm bò ñau moûi vai gaùy. Caùc yeáu toá caù nhaân ñöôïc ñöa vaøo phaân tích nhö caùc covariate.
Ñieåm NDI thoâ ñöôïc tính baèng toång ñieåm caùc caâu traû lôøi cuûa 10 caâu hoûi trong boä NDI. Sau ñoù, ñieåm NDI thoâ ñöôïc chuyeån sang thang ñieåm 100 baèng coâng thöùc: Ñieåm NDI = (NDI thoâ/50)*1009.
3. Keát quaû nghieân cöùu
Toång coäng coù 316 boä caâu hoûi hoaøn chænh trong cô sôû döõ lieäu phaân tích. Tyû leä phaûn hoài cuûa caùc cô quan tham gia nghieân cöùu dao ñoäng töø 43% - 92%
vaø tyû leä phaûn hoài trung bình laø 67,2%.
Chæ soá NDI dao ñoäng töø 0 ñeán 56 vôùi ñieåm trung bình cuûa quaàn theå maãu laø 17,2 (SD = 10,8). 23,1%
| TOÅNG QUAN & NGHIEÂN CÖÙU |
ñoái töôïng khoâng bò ñau (chæ soá NDI < 8, n = 73), 64,6% ñau nheï (9 - 29, n = 204), 11,7% coù möùc ñau trung bình (30 - 48, n = 37) vaø 0,6% bò ñau naëng (>48, n = 2). Trong nhoùm ñoái töôïng coù bò ñau (NDI
> 8, n = 243), chæ soá NDI trung bình laø 21,1 (SD = 8,99, trung vò 20).
3.1. Möùc ñoä ñau moûi vai gaùy vaø yeâu caàu coâng vieäc (YC)
Keát quaû trong baûng 1 cho thaáy, chæ soá NDI trung bình thaáp hôn trong caùc nhoùm laøm vieäc treân 40 giôø/
tuaàn, duøng maùy tính treân 6 giôø/ ngaøy, ngoài taïi nôi laøm vieäc treân 2 giôø môùi nghæ giaûi lao vaø laøm vieäc vôùi maùy tính lieân tuïc treân 2 giôø môùi chuyeån sang coâng vieäc khoâng caàn maùy tính. Tuy nhieân, caùc nhoùm coù soá giôø laøm vieäc ngoaøi giôø trung bình lôùn hôn 4 giôø/ngaøy vaø nhoùm hoaøn toaøn laøm vieäc vôùi maùy tính coù chæ soá NDI töông ñoái cao hôn nhoùm ñoái chöùng (25,5 so vôùi 20,67 vaø 23,02 so vôùi 20,74). Chæ soá NDI trong nhoùm duøng baøn phím nhieàu hôn 6 giôø/ngaøy hôi cao hôn so vôùi nhoùm duøng baøn phím döôùi 6 giôø/ngaøy (21,83 so vôùi 20,85).
Chæ coù moät moái lieân quan coù yù nghóa thoáng keâ giöõa soá giôø laøm vieäc ngoaøi giôø trung bình/ngaøy trong
1 thaùng qua vaø chæ soá NDI, trong ñoù nhoùm coù soá giôø laøm vieäc nhieàu hôn thì chæ soá NDI cao hôn. Moái lieân quan naøy trôû neân maïnh meõ hôn khi kieåm soaùt yeáu toá tuoåi vaø NA (F(1,243) = 7,98, p <0,01). Tuy nhieân khi kieåm soaùt caû caùc yeáu toá nhieãu khaùc thì moái lieân quan naøy khoâng coøn yù nghóa thoáng keâ (F(1,243) = 2,2, p = 0,14).
3.2. Möùc ñoä ñau moûi vai gaùy vaø toå chöùc nôi laøm vieäc (TC) vaø moät soá yeáu toá khaùc
Baûng 2 theå hieän keát quaû ANCOVA cho caùc nhoùm yeáu toá lieân quan ñeán TC vaø moät soá yeáu toá ngheà nghieäp khaùc. Ngoaïi tröø caùc yeáu toá lieân quan ñeán khoaûng caùch maøn hình, khaû naêng ñaët caúng tay, gheá coù theå ñieàu chænh löng töïa vaø loaïi coâng vieäc, trong taát caû caùc yeáu toá coøn laïi, chæ soá NDI trung bình trong nhoùm coù ñieàu kieän khoâng thuaän lôïi ñeàu cao hôn so vôùi nhoùm coù ñieàu kieän thuaän lôïi. Ví duï, chæ soá NDI trong nhoùm coù chieàu cao ñænh maøn hình döôùi taàm maét (21,75) vaø treân taàm maét (22,63) ñeàu cao hôn nhoùm vôùi chieàu cao ñænh maøn hình ngang taàm maét (20,73).
Sau khi kieåm soaùt caùc yeáu toá nhieãu, moät soá yeáu toá coù moái lieân quan thoáng keâ vôùi chæ soá NDI cao laø nhoùm ngoài gheá khoâng coù ñeäm loùt (F(1,243) = 4,91, p =0,03), duøng chung baøn laøm vieäc vôùi ñoàng nghieäp (F(1,243) = 4,86, p =0,03) vaø nhaän ñònh nôi laøm vieäc cuûa mình khoâng thoaûi maùi (F(4,243) = 3,998, p
<0,01). Maëc duø kieåu ñaùnh maùy vôùi moät vaøi ngoùn tay coù moái lieân quan chaët cheõ vôùi chæ soá NDI cao nhöng khi yeáu toá nhieãu ñöôïc ñöa vaøo phaân tích, moái lieân quan naøy khoâng coøn yù nghóa thoáng keâ.
4. Baøn luaän
4.1. Möùc ñoä ñau moûi vai gaùy
Keát quaû nghieân cöùu cho thaáy phaàn lôùn nhaân vieân vaên phoøng môùi bò ñau vai gaùy nheï (64,6%), moät soá ít bò ôû möùc trung bình (11,7%) vaø naëng (0,6%). Keát quaû naøy cuõng phuø hôïp vôùi nghieân cöùu cuûa Johnston vaø cs[9].
Chæ soá NDI trung bình cuûa toaøn maãu nghieân cöùu (17,2) cao hôn so vôùi nghieân cöùu treân quaàn theå nöõ nhaân vieân vaên phoøng (15,5)[9] vaø coäng ñoàng chung (10,6)[9]. Tuy nhieân, trong nhoùm ñoái töôïng bò ñau moûi vai gaùy (NDI > 8, n = 243), chæ soá NDI trung bình baèng 21,1 (SD = 8,99), keát quaû naøy töông töï vôùi moät soá nghieân cöùu ñaõ ñöôïc thöïc hieän tröôùc ñaây [9,20].
Baûng 1. Keát quaû phaân tích ANCOVA veà söï khaùc bieät giöõa chæ soá NDI trung bình trong caùc nhoùm nguy cô khaùc nhau lieân quan ñeán yeâu caàu coâng vieäc
a Kieåm soaùt bieán tuoåi vaø NA
b Kieåm soaùt caùc bieán tuoåi, giôùi, NA, BMI, vaän ñoäng theå löïc, stress, taàn suaát bò ñau vai gaùy trong 1 naêm qua, huùt thuoác laù, tieàn söû bò chaán thöông coå, soá con döôùi 5 tuoåi, tieàn söû loaõng xöông, trình ñoä hoïc vaán vaø hoân nhaân.
* p < 0,05.
** p < 0,01
4. Yeáu toá nguy cô ngheà nghieäp
Yeâu caàu coâng vieäc
Moät ñieàu khaù thuù vò laø trong nhoùm caùc yeáu toá lieân quan ñeán YC, nhoùm nhaân vieân vaên phoøng coù
ñieàu kieän khoâng thuaän lôïi (ví duï söû duïng maùy tính nhieàu hôn) laïi coù chæ soá NDI trung bình thaáp hôn nhoùm coù ñieàu kieän thuaän lôïi (söû duïng maùy tính ít hôn). Hay noùi caùch khaùc laø nhaân vieân vaên phoøng laøm vieäc vôùi maùy tính nhieàu hôn thì bò ñau nheï hôn.
Chæ coù nhoùm nhaân vieân laøm vieäc ngoaøi giôø nhieàu thì coù chæ soá NDI cao hôn nhoùm laøm vieäc ít.
Moät khaû naêng coù theå do nhöõng nhaân vieân vaên phoøng bò ñau vai gaùy naëng khoâng theå laøm vieäc hoaëc söû duïng maùy tính lieân tuïc trong nhieàu giôø. Ngoaøi ra, taàn suaát nghæ giaûi lao cuûa ñoái töôïng naøy coù theå nhieàu hôn ñeå thöôøng xuyeân thay ñoåi tö theá vì vieäc ngoài laâu moät choã, khoâng vaän ñoäng nhieàu cuõng goùp phaàn phaùt trieån chöùng ñau coå [19]. Ñaây coù theå laø lyù do daãn ñeán keát quaû laø nhaân vieân vaên phoøng laøm vieäc ít giôø hôn, nghæ giaûi lao thöôøng xuyeân hôn, laïi coù chæ soá NDI cao hôn. Tuy nhieân thieát keá nghieân cöùu caét ngang cuûa nghieân cöùu naøy khoâng xaùc ñònh ñöôïc yeáu toá naøo xuaát hieän tröôùc, tình traïng ñau vai gaùy hay cöôøng ñoä coâng vieäc.
Toå chöùc nôi laøm vieäc a. Saép ñaët maøn hình maùy tính
Keát quaû cho thaáy nhoùm ñoái töôïng saép ñaët maøn hình maùy vi tinh ngang taàm maét hoaëc ngay tröôùc maët thì möùc ñoä ñau moûi vai gaùy thaáp hôn so vôùi caùc nhoùm khaùc (ñænh maøn hình döôùi taàm maét hoaëc maøn hình ñaët beân traùi/phaûi). Ñieàu naøy phuø hôïp vôùi caùc nghieân cöùu tröôùc ñoù cho thaáy nguy cô bò ñau vai gaùy coù theå lieân quan ñeán vieäc maøn hình maùy tính ñaët thaáp hôn taàm maét[14] vaø ñaët ôû vò trí beân chöù khoâng phaûi tröôùc maët[15]. Tuy nhieân trong nghieân cöùu naøy thì moái quan heä naøy khoâng coù yù nghóa thoáng keâ.
Ñieàu kieän gheá ngoài
Keát quaû cho thaáy nhaân vieân vaên phoøng khi ñaùnh maùy tay khoâng song song vôùi saøn, ngoài gheá khoâng ñieàu chænh ñöôïc ñoä cao, gheá khoâng coù ñeäm loùt vaø khoâng ñuû khoâng gian ñeå chaân thoaûi maùi döôùi baøn bò ñau vai gaùy naëng hôn (ñieåm NDI cao hôn) (Baûng 2).
Chæ coù moät moái lieân quan coù yù nghóa thoáng keâ giöõa möùc ñoä ñau moûi vai gaùy vaø vieäc söû duïng gheá khoâng coù ñeäm loùt. Ñieàu kieän gheá ngoài khoâng thoaûi maùi vaø khoâng gian ñeå chaân chaät heïp coù theå gaây ra tö theá ngoài khoù chòu cho chi döôùi, aûnh höôûng ñeán toaøn boä heä cô xöông coät soáng bao goàm caû coå, daãn ñeán ñau moûi vai gaùy[4].
Moái lieân quan giöõa ñieàu kieän gheá ngoài vaø haäu quaû söùc khoûe coù theå bò aûnh höôûng bôûi taàn suaát nghæ Baûng 2. Keát quaû phaân tích ANCOVA veà söï khaùc
bieät giöõa chæ soá NDI trung bình trong caùc nhoùm nguy cô khaùc nhau lieân quan ñeán Toå chöùc nôi laøm vieäc vaø moät soá yeáu toá khaùc
a Kieåm soaùt bieán tuoåi vaø NA
b Kieåm soaùt caùc bieán tuoåi, giôùi, NA, BMI, vaän ñoäng theå löïc, stress, taàn suaát bò ñau vai gaùy trong 1 naêm qua, huùt thuoác laù, tieàn söû bò chaán thöông coå, soá con döôùi 5 tuoåi, tieàn söû loaõng xöông, trình ñoä hoïc vaán vaø hoân nhaân.
* p < 0,05.
** p < 0,01
| TOÅNG QUAN & NGHIEÂN CÖÙU |
giaûi lao vaø thay ñoåi tö theá ñeå thöïc hieän nhöõng coâng vieäc khoâng caàn ñeán maùy vi tính. Phaàn lôùn ñoái töôïng nghieân cöùu thöôøng xuyeân nghæ giaûi lao hoaëc thay ñoåi tö theá. Ñaây coù theå laø moät yeáu toá baûo veä vì noù haïn cheá vieäc ngoài im keùo daøi, moät yeáu toá lieân quan ñeán caùc RLCXK [4,9].
Moâi tröôøng laøm vieäc
Moät keát quaû khaù thuù vò laø tình traïng duøng chung baøn laøm vieäc coù moái lieân quan chaët cheõ vôùi möùc ñoä ñau vai gaùy, ngay caû khi kieåm soaùt heát yeáu toá nhieãu (F(1,243) = 4,86, p =0,03, baûng 2), maëc duø khoâng nhieàu ñoái töôïng phaûi duøng chung baøn laøm vieäc (13,6%). Söï hieän dieän cuûa ñoàng nghieäp coù theå gaây ra aùp löïc hoaëc taùc ñoäng taâm lyù hoaëc ñôn giaûn laø laøm giaûm khoâng gian laøm vieäc.
Nhaän ñònh caù nhaân veà söï thoaûi maùi cuûa goùc laøm vieäc cuõng lieân quan chaët cheõ ñeán möùc ñoä ñau moûi vai gaùy (F(4,243) = 3,998, p <0,01, Baûng 2) trong ñoù nhöõng nhaân vieân vaên phoøng ñaùnh giaù nôi laøm vieäc cuûa hoï laø "thoaûi maùi", "bình thöôøng", "khoâng thoaûi maùi" vaø "raát khoâng thoaûi maùi" coù chæ soá NDI trung bình cao hôn nhoùm ñaùnh giaù "raát thoaûi maùi".
Moät soá nghieân cöùu cuõng tìm ra keát quaû töông töï [9,13]. Tuy nhieân söï thoaûi maùi phuï thuoäc vaøo raát nhieàu yeáu toá, ñaëc bieät khi noù ñöôïc ñaùnh giaù treân
quan ñieåm caù nhaân. Tình traïng söùc khoûe, stress vaø taâm lyù coù theå aûnh höôûng ñeán "caûm giaùc" thoaûi maùi.
Trong nghieân cöùu naøy, stress, NA vaø moät soá ñieàu kieän söùc khoûe ñaõ ñöôïc kieåm soaùt khi phaân tích.
Chöùng ñau moûi vai gaùy ñaõ trôû neân phoå bieán trong nhaân vieân vaên phoøng söû duïng maùy vi tính taïi Vieät Nam, trong ñoù phaàn lôùn ñoái töôïng ñang ôû giai ñoaïn ñau nheï, chæ coù moät soá ít bò ñau naëng. Möùc ñoä ñau moûi vai gaùy coù lieân quan ñeán ñieàu kieän gheá ngoài khoâng coù ñeäm loùt hoã trôï ñuøi, söû duïng chung baøn laøm vieäc vaø ñaùnh giaù caù nhaân veà möùc ñoä thoaûi maùi cuûa goùc laøm vieäc. Caùc keát quaû naøy ñaïi dieän nhaát cho caùc cô quan vaên phoøng lôùn vôùi cöôøng ñoä coâng vieäc lôùn vaø möùc ñoä söû duïng maùy vi tính ñeå laøm vieäc cao.
Nhaân vieân vaên phoøng söû duïng maùy vi tính coù theå töï söû duïng NDI ñeå xaùc ñònh möùc ñoä ñau moûi vai gaùy cuûa baûn thaân, qua ñoù kòp thôøi ñieàu chænh thôøi gian vaø tö theá laøm vieäc vôùi maùy vi tính. Caùc bieän phaùp caûi thieän ñôn giaûn bao goàm löïa choïn gheá ngoài vaø baøn laøm vieäc thoaûi maùi, phuø hôïp vôùi voùc daùng cô theå vaø haïn cheá söû duïng maùy vi tính lieân tuïc trong nhieàu giôø.
Caùc cô quan yeâu caàu laøm vieäc nhieàu vôùi maùy vi tính caàn xem xeùt ñeán caùc yeáu toá ergonomy vaø yù kieán cuûa nhaân vieân khi trang bò maùy tính vaø caùc thieát bò vaên phoøng cuõng nhö toå chöùc coâng vieäc.
Taøi lieäu tham khaûo
1. Agho, A.O., Price, J.L., Mueller, C.W., (1992).
Discriminant validity of measures of job satisfaction, positive affectivity and negative affectivity. Journal of Occupational Organization and Psychology, 65:185-196.
2. Brandt, L.P., Andersen, J.H., Lassen, C.F., Kryger, A., Overgaard, E., Vilstrup, I., Mikkelsen, S. (2004), Neck and shoulder symptoms and disorders among Danish computer workers. Scandinavian Journal of Work, Environment and Health 30(5): 399 - 409.
3. Bunketorp, L., Stener-Victorin, E., Carlsson, J., (2005).
Neck pain and disability following motor vehicle accidents- a cohort study. European Spine Journal. 14:84-89.
4. Cagnie, B, Danneels, L, Tiggelen, V.D, De Loose, V, Cambier, D. (2007), Individual and work related risk factor for neck pain among office workers: a cross sectional study.
European Spine Journal, 16(5):679 - 686.
5. Chiu, T.T.W, Ku, Y.W, Lee, M.H, Sum, K.W, Wan, M.P, Wong, C.Y, Yuen, C.K (2002), A study on the prevalence of and risk factors for neck pain among university academic staff in Hong Kong. Journal of Occupational Rehabilitation, 12(2):77-91.
6. Coâteù, P, Velde, G, Cassidy, D.J, Carroll, J.L, Hogg- Johnson, S, Holm, L.W, Carragee, J.E, Haldeman, S, Nordin, M, Hurwitz, L.E, Guzman, J, Peloso, M.P (2008), The Burden and Determinants of Neck Pain in Workers:
Results of the Bone and Joint Decade 2000-2010 Task Force on Neck Pain and Its Associated Disorders. Journal of Manipulative and Physiological Therapeutics. 32(2):S70- S86.
7. De Loose, V, Burnotte, F, Cagnie, B, Stevens, V, Tiggelen V (2008), Prevalence and risk factors of neck pain in military office workers. Military Medicine, 173(5):474- 479.
8. Hagberg, M, Rempel, D (1997). Chapter 58. Work- related Disorders and the operation of computer VDT's. In Helander M, Landauer T.K. Prabhu P. (eds). Handbook of Human-computer Interaction. Second edition. Elsevier Science B.V.
9. Johnston, V, Souvlis, T, Jimmieson, L.N, Jull, G (2008), Associations between individual and workplace risk factors for self-reported neck pain and disability among female office workers. Applied Ergonomics; 39:171-182.
10. Korhonen, T., Ketola, R., Toivonen, R., Luukkonen, R., Hakkanen, M., Viinkari-Juntara, A.J., (2003). Work related and individual predictors for incident neck pain among of?ce employees working with video display units.
Occupational and Environmental Medicine, 60:475-482.
11. National Steering Committee on ICT (NSCICT) and Ministry of Information and Communication (MIC) (2010).
The White book 2010. Vietnam Information and Communication Technology. Information and Communications Publishing House.
12. Payne, R.L., Morrison, D., (2002). The differential effects of negative affectivity on measures of well-being versus job satisfaction and organizational commitment.
Anxiety Stress Coping 15:231-244.
13. Sillanp##, J, Huikko, S, Nyberg, M, Kivi, P, Laippala, P, Uitti, J (2003), Effect of work with visual display units on musculo-skeletal disorders in the office environment.
Occupational Medicine, 53:443-451.
14. Straker, L, Burgess-Limerick, R, Pollock, C, Maslen, B, (2009). The influence of desk and display design on posture and muscle activity variability whilst performing information technology tasks. Applied Ergonomics, 40:852- 859.
15. Szeto, G.P.Y, Sham, K.S.W (2008), The effects of angled positions of computer display monitor on muscle activities of the neck shoulder stabilizers. International Journal of Industrial Ergonomics, 38:9 - 17.
16. Tsauo, YJ, Jang, Y, Du, CL, Liang, HW (2007).
Incidence and risk factors of neck discomfort: A 6-month sedentary-worker cohort study. Journal of Occupational Rehabilitation, 17(2):171-179.
17. United Nations Statistics Division (UNSTATS) (2010).
Millennium Development Goals Indicators. Series:
Personal computers. Last updated: Jun 23rd 2010. Online:
http://unstats.un.org/unsd/mdg/SeriesDetail.aspx?srid=606.
Last accessed: March 1st 2011.
18. Vernon, H., Mior, S., (1991). The Neck Disability Index:
a study of reliability and validity. Journal of Manipulative and Physiological Therapeutics. 14:409-415.
19. Wahlstr#m, J, Hagberg, M, Toomingas, A, Wigaeus Tornqvist, E, (2004), Perceived muscular tension, job strain, physical exposure, and associations with neck pain among VDU users; a prospective cohort study. Occupational and Environmental Medicine 61:523-528.
20. Ylinen, J., Takala, E.-P., Kautiainen, H., Nykhanen, M., Hhakkinen, A.,Pohjolainen, T., Karppi, S.-L., Airaksinen, O., (2004). Association of neck pain, disability and neck pain during maximal effort with neck muscle strength and range of movement in women with chronic non-speci?c neck pain. European Journal of Pain, 8:473-478.
