Thöïc traïng söû duïng dòch vuï khaùm chöõa NKÑSS cuûa phuï nöõ di cö tuoåi 18-49 laøm vieäc taïi KCN
Saøi Ñoàng, Long Bieân, Haø Noäi naêm 2011
Leâ Thò Kim AÙnh (*), Phaïm Thò Lan Lieân (**), Vuõ Hoaøng Lan (*), Esther Schelling (***)
Di cö trong nöôùc coù söï tham gia ñoâng ñaûo cuûa phuï nöõ do nhu caàu lao ñoäng taïi caùc khu coâng nghieäp nheï, kinh doanh vaø dòch vuï ôû caùc thaønh phoá lôùn. Maëc duø di cö ñem ñeán cô hoäi vieäc laøm vaø thu nhaäp, nöõ lao ñoäng di cö gaëp nhieàu khoù khaên trong cuoäc soáng vaø chaêm soùc söùc khoûe. Nghieân cöùu nhaèm moâ taû thöïc traïng vaø caùc yeáu toá lieân quan ñeán vieäc söû duïng dòch vuï khaùm chöõa nhieãm khuaån ñöôøng sinh saûn (NKÑSS) cuûa phuï nöõ di cö tuoåi 18 - 49 lao ñoäng taïi khu coâng nghieäp Saøi Ñoàng, Haø Noäi vôùi côõ maãu 291 ñoái töôïng. Keát quaû cho thaáy haàu heát nöõ lao ñoäng di cö coøn treû vaø chöa laäp gia ñình, ñieàu kieän soáng coøn haïn cheá (25,8% söû duïng nöôùc gieáng khoan vaø 25,4% söû duïng chung nhaø veä sinh). Trong 55 ñoái töôïng coù söû duïng dòch vuï khaùm chöõa taïi cô sôû y teá, tyû leä khaùm ñònh kyø coøn thaáp (27,3%). Caùc yeáu toá nhö trình ñoä hoïc vaán treân trung hoïc phoå thoâng (OR=3,42), di cö töø 2 laàn trôû leân (OR=2,68), thu nhaäp trung bình treân 3 trieäu/thaùng (OR=2,33), töï ñaùnh giaù baûn thaân coù maéc NKÑSS (OR=6,96), khoâng e ngaïi xaáu hoå khi ñi khaùm (OR=2,86), vaø vieäc bieát ñöôïc caùc cô sôû y teá coù dòch vuï khaùm chöõa NKÑSS taïi Haø Noäi (OR=10,42) laø nhöõng yeáu toá thuaän lôïi thuùc ñaåy phuï nöõ di cö söû duïng dòch vuï khaùm chöõa NKÑSS.
Töø khoùa: phuï nöõ di cö, nhieãm khuaån ñöôøng sinh saûn, khu coâng nghieäp, cô sôû y teá,, söû duïng dòch vuï y teá
Health service utilization for reproductive tract infections of female migrants aged 18-49
working at industrial zones in Long Bien district, Ha Noi, 2011
Le Thi Kim Anh (*), Pham Thi Lan Lien (**), Vu Hoang Lan (*), Esther Schelling (***)
Rural-to-urban migration involves a high proportion of females because job opportunities for female migrants have increased in urban areas in the formal sector such as textile, footwear and garment factories which favor employment of women. Migration is one of few ways available to access
1. Ñaët vaán ñeà
Töông töï caùc quoác gia chaâu AÙ, taùc ñoäng cuûa quaù trình ñoâ thò hoùa, khaùc bieät veà möùc soáng, cheânh leäch thu nhaäp, cô hoäi vieäc laøm vaø tieáp caän dòch vuï xaõ hoäi laø daãn ñeán caùc doøng di cö trong nöôùc [3]. Hieän nay, do nhu caàu lao ñoäng taïi caùc khu coâng nghieäp (KCN) nheï, kinh doanh vaø dòch vuï ôû caùc thaønh phoá lôùn, quaù trình di cö coù söï tham gia ñoâng ñaûo cuûa phuï nöõ [2].
Ñeán naêm 2009, soá löôïng nöõ giôùi ñaõ nhieàu hôn soá löôïng nam giôùi trong taát caû caùc loaïi hình daân soá di cö [5]. Haàu heát phuï nöõ di cö ñeàu coøn treû vaø chöa laäp gia ñình [6].
Maëc duø di cö ñem ñeán cô hoäi vieäc laøm vaø taêng theâm thu nhaäp, ngöôøi di cö thöôøng ñöôïc xem laø nhoùm deã bò toån thöông do caùc khoù khaên trong cuoäc soáng, thu nhaäp, vaø "hoøa nhaäp xaõ hoäi" (baát lôïi, thieät thoøi trong caùc moái quan heä xaõ hoäi). Nhieàu nghieân cöùu (NC) cho thaáy raèng lao ñoäng di cö khoâng coù moät cô cheá naøo ñeå coù theå baûo veä söùc khoûe, tyû leä ngöôøi lao ñoäng töï chöõa beänh khi oám laø khaù cao ôû caû nam vaø nöõ do hoï ít tieáp caän cô sôû y teá (CSYT), tyû leä phuï
nöõ di cö töï chöõa beänh laø 76%, trong khi ñoù ôû nam laø 70% [4]. Nhöõng khoù khaên nhö thu nhaäp thaáp, ñieàu kieän soáng keùm vaø thieáu thoâng tin veà chaêm soùc söùc khoûe, nhöõng raøo caûn trong vieäc tieáp caän dòch vuï y teá laø moät soá yeáu toá chính aûnh höôûng ñeán söùc khoûe cuûa nöõ lao ñoäng di cö [2]. Nhieàu NC cuõng ñaõ chæ ra raèng maëc duø ngöôøi daân di cö töø noâng thoân ra thaønh thò coù cô hoäi toát hôn ñeå thay ñoåi haønh vi chaêm soùc söùc khoûe (CSSK) vaø coù cô hoäi tieáp caän caùc DVYT toát hôn, nhöng hoï ít ñeán CSYT so vôùi ngöôøi khoâng di cö [11,12].
Caùc NC gaàn ñaây treân caùc nhoùm lao ñoäng di cö ñaõ taäp trung vaøo vaán ñeà beänh laây truyeàn qua ñöôøng tình duïc (LTQÑTD), nhieãm khuaån ñöôøng sinh saûn (NKÑSS) vaø/hoaëc HIV/AIDS, thoùi quen töï ñieàu trò khi coù caùc vaán ñeà söùc khoûe, hoaëc chæ ñi khaùm khi coù trieäu chöùng naëng vaãn coøn phoå bieán [11]. Ñieàu naøy cuõng töông töï ôû caùc quoác gia coù thu nhaäp thaáp [16,18, 20]. Taïi caùc quoác gia naøy, caùc lyù do khoâng ñi khaùm chuû yeáu laø nhaän thöùc sai veà nguyeân nhaân, trieäu chöùng vaø caùch ñieàu trò cuûa beänh, sôï bò phaân employment providing better wages, but migrants have faced many difficulties in life such as poor living condition and health care services. This study aimed to capture the use of health care services for reproductive tract infections (RTIs) of female migrants aged 18-49 working in Sai Dong industrial zone. The sample size consisted of 291 female migrants. The results showed that most female migrants were young and single, and had poor living condition (25.8% using unsafe drinking water and 25.4%
sharing toilet). The proportion of using health care services for RTIs at health center was low, particularly for regular examination (27.3%). This study report also stated some protective factors of RTI health care utilization, such factors includes higher education level (OR=3.42), multiple movements (OR=2.68), high monthly income (OR=2,33), a thought of having RTIs (OR=6,96), less ashamed of seeking for RTI care (OR=2.86), and knowledge of health centers for RTI care in Ha Noi (OR=10.42).
Keywords: female migrants, RTIs, industrial zones, health center, use of health care services
Taùc giaû:
(*) ThS. Leâ Thò Kim AÙnh - BM. Dòch teã - Thoáng keâ, Tröôøng Ñaïi hoïc Y teá Coâng Coäng Vieän Nhieät ñôùi vaø Y teá Coâng Coäng Thuïy Syõ, Ñaïi hoïc Basel, Thuïy Syõ
(**) Ths. Phaïm Thò Lan Lieân - Trung taâm Y teá Quaän Long Bieân
(*) TS. Vuõ Hoaøng Lan - BM. Dòch teã - Thoáng keâ, Tröôøng Ñaïi hoïc Y teá Coâng Coäng
(***) TS. Esther Schelling - Vieän Nhieät ñôùi vaø Y teá Coâng Coäng Thuïy Syõ, Ñaïi hoïc Basel, Thuïy Syõ
bieät ñoái xöû, e ngaïi, xaáu hoå trong vieäc kieåm tra boä phaän sinh duïc, söï thuaän tieän cuûa caùc nhaø thuoác tö nhaân hoaëc cho raèng ñaây laø vaán ñeà ñôn giaûn vaø bình thöôøng. Nhöõng lyù do naøy khoâng chæ caûn trôû vieäc söû duïng DVYT khi coù trieäu chöùng beänh maø coøn haïn cheá vieäc söû duïng DVYT trong thaêm khaùm ñònh kyø - moät yeâu caàu quan troïng trong vieäc phaùt hieän sôùm, chaån ñoaùn, ñieàu trò sôùm beänh ñeå duy trì vaø caûi thieän ñieàu kieän söùc khoûe. Nghieân cöùu naøy nhaèm moâ taû thöïc traïng söû duïng dòch vuï vaø caùc yeáu toá lieân quan ñeán vieäc söû duïng dòch vuï khaùm chöõa NKÑSS cuûa phuï nöõ di cö tuoåi 18-49 lao ñoäng trong khu coâng nghieäp Saøi Ñoàng. Ñòa baøn NC laø 2 phöôøng Saøi Ñoàng vaø Thaïch Baøn, quaän Long Bieân, Haø Noäi. Ñaây laø 2 phöôøng naèm treân ñòa baøn cuûa KCN Saøi Ñoàng, haàu heát ngöôøi lao ñoäng di cö laøm vieäc taïi KCN taïm truù taïi 2 phöôøng naøy.
2. Phöông phaùp nghieân cöùu
Nghieân cöùu söû duïng phöông phaùp caét ngang coù phaân tích treân 291 ñoái töôïng laø phuï nöõ lao ñoäng di cö döïa theo öôùc tính côõ maãu öôùc löôïng tyû leä coù hieäu chænh vôùi quaàn theå höõu haïn. Phöông phaùp choïn maãu ngaãu nhieân heä thoáng döïa treân khung maãu bao goàm ngöôøi di cö coù vaø khoâng coù ñaêng kyù ñöôïc aùp duïng ñeå choïn caùc ñoái töôïng phuø hôïp theo tieâu chí: (i) nöõ di cö töø caùc ñòa phöông khaùc ngoaøi Haø Noäi (Haø Noäi cuõ, khoâng keå caùc khu vöïc thuoäc Haø Taây cuõ tröôùc khi saùt nhaäp), (ii) 18-49 tuoåi, (iii) taïm truù lieân tuïc treân ñòa baøn NC töø 6 thaùng ñeán döôùi 5 naêm, (iv) laøm vieäc taïi caùc cô sôû söû duïng lao ñoäng trong KCN Saøi Ñoàng.
Vieäc thu thaäp thoâng tin söû duïng boä caâu hoûi phoûng vaán, bao goàm caùc thoâng tin lieân quan ñeán caùc ñaëc ñieåm nhaân khaåu hoïc, quaù trình di cö, ñieàu kieän soáng, thu nhaäp vaø chi tieâu, caùc khoù khaên thuaän lôïi trong ñôøi soáng, vaø vieäc söû duïng DVYT trong khaùm chöõa NKÑSS cuûa phuï nöõ lao ñoäng di cö.
Hai khaùi nieäm chính trong NC laø CSYT vaø "söû duïng dòch vuï khaùm chöõa beänh (KCB) taïi CSYT"
ñöôïc ñònh nghóa cuï theå. Theo Luaät khaùm chöõa beänh soá 40/2009/QH12 ngaøy 23/11/2009, CSYT (bao goàm cô sôû coâng vaø tö) laø cô sôû coá ñònh hoaëc löu ñoäng ñaõ ñöôïc caáp giaáy pheùp hoaït ñoäng vaø cung caáp dòch vuï khaùm beänh, chöõa beänh [10]. Vieäc "söû duïng dòch vuï KCB taïi CSYT" ñöôïc hieåu laø khi ñoái töôïng coù ñeán CSYT ñeå söû duïng baát cöù hình thöùc cung caáp dòch vuï nhö tö vaán, khaùm, ñieàu trò, mua thuoác do CSYT cung caáp.
NC ñöôïc chaáp thuaän vaø tuaân thuû yeâu caàu cuûa
Hoäi ñoàng Ñaïo ñöùc NC Y sinh hoïc Tröôøng Ñaïi hoïc Y teá Coâng coäng. Keát quaû NC ñöôïc nhaäp lieäu vaø phaân tích baèng phaàn meàm EpiData 3.1 vaø SPSS 16.0. Hoài quy logistics vaø kieåm ñònh tính phuø hôïp cuûa moâ hình thoáng keâ (Hosmer & Lemeshow test) ñöôïc söû duïng ñeå phaân tích caùc yeáu toá lieân quan ñeán vieäc söû duïng DVYT. Caùc kieåm ñònh ñöôïc thöïc hieän ôû möùc yù nghóa 5%.
3. Keát quaû nghieân cöùu
Haàu heát caùc ñoái töôïng phuï nöõ lao ñoäng di cö trong NC coøn treû vôùi trung bình laø 24, nhoû nhaát laø 18 vaø lôùn nhaát laø 47 tuoåi. Trong ñoù, nhoùm tuoåi 18 - 24 chieám nhieàu nhaát vôùi tyû leä 64,3% trong khi nhoùm tuoåi töø 30 trôû leân chieám tyû leä thaáp nhaát (6,2%). Trình ñoä hoïc vaán cuûa ña soá ñoái töôïng laø THPT (63,6%), nhoùm coù trình ñoä hoïc vaán cao - treân THPT - chieám tyû leä thaáp hôn (21%). Tyû leä coù quan heä tình duïc laø 32%, trong ñoù, tyû leä coù quan heä tình duïc ôû nöõ lao ñoäng di cö chöa keát hoân laø 10%.
Baûng 1 cuõng cho thaáy ña soá nöõ di cö ñeán töø noâng thoân (63,2%), tuy nhieân soá nöõ di cö ñeán töø caùc thaønh thò khaùc quanh Haø Noäi cuõng chieám tyû leä khaù cao (36,8%). Khi ñeán cö truù taïi nôi ôû môùi, 85,6% ñoái töôïng coù ñaêng kyù taïm truù vôùi chính quyeàn ñòa phöông. Ñieàu kieän soáng vaãn coøn moät soá haïn cheá vôùi 25,8% ñoái töôïng söû duïng nöôùc gieáng khoan trong sinh hoaït vaø 25,4% söû duïng chung nhaø veä sinh. Tyû leä coù BHYT cuûa caùc ñoái töôïng NC khaù cao, 78,7%.
Baûng 1. Moät soá thoâng tin chung cuûa ÑTNC (n= 291)
Baûng 2 moâ taû vieäc söû duïng CSYT ñeå khaùm chöõa caùc beänh phuï khoa trong voøng 6 thaùng tröôùc NC.
Chæ coù 55 ñoái töôïng ñaõ löïa choïn CSYT, trong ñoù chuû yeáu laø CSYT coâng vôùi 46/55 ñoái töôïng (chieám 83,6%). Coù daáu hieäu maéc beänh NKÑSS laø lyù do chính ñi khaùm NKÑSS cuûa nöõ di cö (58,2%), lyù do khaùm ñònh kyø coù tyû leä thaáp hôn, chieám 27,3%. Daáu hieäu maéc beänh ñöôïc thu thaäp döïa treân vieäc lieät keâ caùc trieäu chöùng theo höôùng daãn caùch tieáp caän hoäi chöùng/trieäu chöùng cuûa Toå chöùc y teá theá giôùi ñöôïc Boä Y teá söû duïng.
Keát quaû phaân tích ñôn bieán trong baûng 3 cho thaáy coù nhieàu yeáu toá lieân quan ñeán vieäc söû duïng dòch vuï khaùm chöõa NKÑSS taïi caùc CSYT cuûa nöõ lao ñoäng di cö. Nöõ lao ñoäng di cö tuoåi töø 25 trôû leân coù khaû naêng löïa choïn söû duïng dòch vuï cao hôn gaáp 2 laàn so vôùi nhoùm tuoåi döôùi 25. Töông töï, nöõ lao ñoäng di cö nhieàu laàn, ñaõ coù quan heä tình duïc hoaëc ñaõ coù con, thu nhaäp cao (töø 3 trieäu/thaùng trôû leân), bieát caùc CSYT coù dòch vuï khaùm chöõa NKÑSS taïi Haø Noäi, hoaëc nöõ lao ñoäng di cö töï ñaùnh giaù baûn thaân coù theå bò beänh NKÑSS coù khaû naêng löïa choïn dòch vuï cao hôn.
Ghi chuù: Baûng naøy chæ lieät keâ caùc yeáu toá coù lieân quan yù nghóa ñeán vieäc söû duïng dòch vuï KCB NKÑSS qua phaân tích ñôn bieán. Caùc yeáu toá khaùc nhö trình ñoä hoïc vaán, thôøi gian di cö, thôøi gian laøm vieäc…
khoâng coù yù nghóa khi phaân tích ñôn bieán neân khoâng ñöôïc trình baøy. Tuy nhieân, caùc yeáu toá naøy ñöôïc ñöa vaøo phaân tích ña bieán ñeå kieåm soaùt gaây nhieãu tieàm taøng.
Baûng 2. Lyù do ñi khaùm phuï khoa taïi caùc CSYT cuûa phuï nöõ di cö
Baûng 3. Caùc yeáu toá lieân quan ñeán vieäc söû duïng dòch vuï KCB NKÑSS taïi caùc CSYT (phaân tích ñôn bieán)
Baûng 4. Moâ hình hoài quy ña bieán moät soá yeáu toá lieân quan ñeán vieäc söû duïng dòch vuï khaùm chöõa NKÑSS cuûa phuï nöõ di cö
Kieåm ñònh tính phuø hôïp cuûa moâ hình thoáng keâ (Hosmer & Lemeshow test):
χ²= 11,901, df = 8, p = 0,156
Khi ñöa vaøo moâ hình phaân tích ña bieán vôùi caùc bieán soá khaùc ñeå loaïi boû caùc gaây nhieãu vaø töông taùc, moät soá yeáu toá khoâng coøn theå hieän moái lieân quan vôùi vieäc söû duïng dòch vuï khaùm chöõa NKÑSS taïi caùc CSYT (Baûng 4).
Baûng 4 trình baøy keát quaû cuûa moâ hình hoài quy ña bieán. Keát quaû cho thaáy nhöõng yeáu toá trình ñoä hoïc vaán, soá laàn di cö, thu nhaäp bình quaân/thaùng, töï ñaùnh giaù tình traïng maéc NKÑSS, söï e ngaïi xaáu hoå, vaø vieäc bieát ñöôïc caùc CSYT coù dòch vuï khaùm chöõa NKÑSS taïi Haø Noäi laø caùc yeáu toá lieân quan ñeán söû duïng dòch vuï. Phuï nöõ di cö coù trình ñoä hoïc vaán treân THPT coù tyû leä ñi khaùm NKÑSS cao gaáp 3,4 laàn so vôùi phuï nöõ coù trình ñoä döôùi THPT (OR = 3,42, 95%
CI: 1,22 - 9,55); nhöõng ngöôøi ñaõ di cö töø 2 laàn trôû leân coù tyû leä ñi khaùm NKÑSS cuõng cao hôn 2,68 laàn so vôùi nhöõng ngöôøi di cö laàn ñaàu (OR = 2,68, 95%
CI: 1,05- 6,82); nhöõng ngöôøi coù thu nhaäp trung bình töø 3 trieäu ñoàng/thaùng trôû leân coù tyû leä söû duïng dòch vuï khaùm cao hôn 2,33 laàn so vôùi nhöõng ngöôøi coù thu nhaäp döôùi 3 trieäu ñoàng/thaùng (OR = 2,33, 95% CI:
1,03 - 5,31), nhöõng ngöôøi töï ñaùnh giaù baûn thaân coù maéc beänh coù tyû leä ñi khaùm cao hôn 7 laàn so vôùi nhöõng ngöôøi töï ñaùnh giaù khoâng maéc beänh (OR = 6,96, 95% CI: 2,91 - 16,66), nhöõng ngöôøi khoâng e ngaïi/xaáu hoå khi ñi khaùm cuõng coù tyû leä ñi khaùm cao hôn gaàn 3 laàn so vôùi nhöõng ngöôøi ngaïi/xaáu hoå (OR
= 2,86, 95%CI: 1,12 -7,28); nhöõng ngöôøi ñaõ bieát CSYT khaùm chöõa NKÑSS taïi Haø Noäi coù tyû leä ñi khaùm cao hôn 10 laàn so vôùi nhöõng ngöôøi chöa bieát cô sôû naøo taïi Haø Noäi (OR = 10,42, 95%CI: 3,12- 34,73) sau khi kieåm soaùt caùc yeáu toá coøn laïi trong moâ hình.
4. Baøn luaän
NC naøy ñöôïc thöïc hieän treân 291 phuï nöõ di cö tuoåi 18 - 49 lao ñoäng taïi KCN. Ñoä tuoåi trung bình cuûa ñoái töôïng (24 tuoåi) vaø tyû leä coù hoïc vaán töø THPH trôû leân töông töï keát quaû ñieàu tra di cö naêm 2004 cuûa Toång Cuïc thoáng keâ vaø caùc keát quaû ñieàu tra veà di cö khaùc treân ñoái töôïng lao ñoäng taïi caùc KCN [8, 11].
Caùc NC cuõng ñaõ chæ ra raèng, luoàng di cö chuû yeáu ñeán caùc KCN laø töø noâng thoân, phuï nöõ di cö thöôøng ñoäc thaân. NC naøy cuõng khaúng ñònh caùc ñaëc ñieåm ñoù.
Ngoaøi ra, cuõng caàn löu yù ñeán tyû leä 10% nöõ di cö chöa keát hoân ñaõ quan heä tình duïc, tyû leä naøy cao hôn trong NC Quoác gia veà vò thaønh nieân, thanh nieân 2 - SAVY 2. Trong SAVY 2, ñoái töôïng NC chuû yeáu laø thanh thieáu nieân (14-25 tuoåi) soáng cuøng gia ñình neân vaãn
chòu söï quaûn lyù cuûa gia ñình [1].
Ñieàu kieän soáng cuûa nöõ lao ñoäng di cö laøm vieäc trong caùc KCN khaù haïn cheá vôùi khoaûng ¼ ñoái töôïng söû duïng nöôùc gieáng khoan vaø duøng chung nhaø veä sinh. Beân caïnh ñoù, tyû leä khaù cao nöõ lao ñoäng di cö coù theû BHYT do haàu heát ñoái töôïng laøm vieäc taïi caùc xí nghieäp trong KCN vaø yeâu caàu ñoùng BHYT cho ngöôøi lao ñoäng laø baét buoäc theo Luaät lao ñoäng. Tyû leä naøy cuõng cao hôn so vôùi nhoùm lao ñoäng töï do [13]. Keát quaû naøy cuõng töông ñoàng vôùi caùc NC khaùc [11,12]. Söï töông ñoàng cuûa nhöõng ñaëc ñieåm daân soá, xaõ hoäi cô baûn cuûa maãu NC khaúng ñònh tính ñaïi dieän cuûa maãu so vôùi quaàn theå phuï nöõ di cö lao ñoäng taïi caùc KCN noùi chung.
Trong toaøn boä ñoái töôïng NC, chæ coù 55/291 ñoái töôïng phuï nöõ di cö ñaõ ñi khaùm chöõa NKÑSS taïi CSYT trong voøng 6 thaùng tröôùc thôøi ñieåm NC. Haàu heát ñoái töôïng ñi khaùm laø do coù daáu hieäu maéc beänh.
Tyû leä ñi khaùm ñònh kyø laø khaù thaáp. NC cuõng ñaõ chæ ra coù nhieàu yeáu toá lieân quan ñeán vieäc söû duïng dòch vuï khaùm chöõa NKÑSS cuûa nöõ lao ñoäng di cö. Vôùi 20 bieán soá ñoäc laäp ñöôïc ñöa vaøo moâ hình luùc ban ñaàu, phaân tích hoài qui ña bieán ñöôïc thöïc hieän ñeå kieåm soaùt caùc gaây nhieãu vaø töông taùc tieàm taøng. Keát quaû moâ hình cho thaáy söï khaùc bieät veà tyû leä söû duïng dòch vuï khaùm chöõa NKÑSS coù yù nghóa veà maët thoáng keâ giöõa nhoùm coù trình ñoä hoïc vaán töø THPT trôû leân, hoaëc di cö töø 2 laàn trôû leân, hoaëc coù thu nhaäp töø 3 trieäu/thaùng trôû leân, töï ñaùnh giaù baûn thaân coù maéc beänh, khoâng caûm thaáy xaáu hoå khi ñi khaùm, hoaëc nhoùm ñaõ bieát caùc CSYT coù dòch vuï khaùm phuï khoa taïi Haø Noäi so vôùi caùc nhoùm töông öùng. Ñieàu naøy cuõng töông töï nhö keát quaû moät soá NC cuûa P J. García et al. (2006) taïi Lima, Peru, cuûa A. Shihavong et al.
(2011) taïi Laøo, cuûa Go. VF et al. (2002) taïi mieàn Baéc Vieät Nam khi cuõng ñaõ chæ ra raèng söï kyø thò, ngaïi nguøng, xaáu hoå laø moät trong nhöõng lyù do khieán ngöôøi bò NKÑSS khoâng ñi ñeán CSYT [15, 18, 20]. Vieäc e ngaïi hoaëc xaáu hoå khi söû duïng dòch vuï khaùm chöõa NKÑSS taïi caùc cô sôû y teá coù theå daãn ñeán vieäc nöõ lao ñoäng di cö löïa choïn vieäc töï ñieàu trò baèng caùch töï mua thuoác taïi caùc nhaø thuoác nhö trong NC cuûa Ngo et al. (2007), Lan et al. (2008) [17,19]. Hai NC naøy ñaõ cho thaáy nhaø thuoác tö taïi Vieät Nam laø nôi beänh nhaân maéc NKÑSS, nhieãm khuaån LTQÑTD thöôøng xuyeân ñeán ñeå ñieàu trò hoaëc tìm lôøi khuyeân tröôùc khi tìm kieám chaêm soùc töø caùc CSYT chính thöùc vì chi phí thaáp hôn, khaû naêng tieáp caän nhieàu hôn vaø ít kyø thò hôn. Tuy nhieân, vieäc ñieàu trò beänh
LTQÑTD/NKÑSS ôû caùc nhaø thuoác tö nhaân laïi khoâng tuaân theo chuaån Quoác gia höôùng daãn ñieàu trò.
Ñieàu naøy deã daãn ñeán khaû naêng chöõa khoûi beänh cuûa caùc ñoái töôïng thöôøng khoâng cao, vaø coù nguy cô taïo ra vieäc khaùng thuoác.
Ngoaøi ra, döïa treân moät soá NC taïi Vieät Nam ñaõ cho thaáy tuoåi coù lieân quan ñeán NKÑSS (tyû leä maéc NKÑSS taäp trung nhieàu nhaát ôû nhoùm tuoåi 31- 40 tuoåi), hoaëc moái lieân quan giöõa soá con vaø nguy cô bò NKÑSS, yeáu toá thöïc haønh veä sinh khi QHTD lieân quan vôùi tyû leä maéc NKÑSS [7, 9, 14]. Ñieàu naøy coù theå giuùp lyù giaûi nhöõng ñoái töôïng phuï nöõ di cö trong NC naøy coù tuoåi ñôøi nhieàu hôn, ñaõ coù QHTD vaø ñaõ coù con coù khaû naêng coù nguy cô maéc NKÑSS cao hôn so vôùi nhoùm so saùnh töông öùng, do ñoù caùc nhoùm naøy coù tyû leä söû duïng dòch vuï khaùm chöõa NKÑSS nhieàu hôn.
Toùm laïi, phuï nöõ di cö lao ñoäng taïi caùc KCN thöôøng treû, trong ñoä tuoåi sinh saûn vaø chöa coù gia ñình. Vieäc söû duïng caùc dòch vuï y teá trong khaùm chöõa NKÑSS taïi caùc CSYT coøn haïn cheá do nhieàu nguyeân nhaân. Nghieân cöùu naøy ñaõ neâu ra caùc nguyeân nhaân lieân quan ñeán baûn thaân nöõ lao ñoäng di cö nhö trình ñoä hoïc vaán, thu nhaäp haøng thaùng, soá laàn di cö, söï ngaïi nguøng, xaáu hoå khi ñi khaùm cuûa caùc ñoái töôïng.
Maëc duø vieäc coù hay khoâng coù baûo hieåm y teá khoâng lieân quan ñeán vieäc söû duïng dòch vuï taïi CSYT, tuy nhieân nghieân cöùu cuõng cho thaáy khaù nhieàu nöõ lao ñoäng di cö ñi khaùm NKÑSS thöôøng choïn CSYT coù ñaêng kyù baûo hieåm. Nhöõng keát quaû naøy gôïi yù vieäc taêng cöôøng cung caáp baûo hieåm y teá cho caùc ñoái töôïng nöõ lao ñoäng di cö noùi chung vaø nöõ lao ñoäng di cö laøm vieäc trong caùc KCN noùi rieâng, ngoaøi ra, vieäc caûi thieän ñieàu kieän soáng, thu nhaäp, naâng cao kieán thöùc vaø thaùi ñoä cuûa caùc ñoái töôïng ñoái vôùi beänh laø voâ cuøng caàn thieát.
Lôøi caûm ôn
Nhoùm taùc giaû xin caûm ôn Trung taâm Quoác gia veà naêng löïc nghieân cöùu Baéc - Nam Thuïy Syõ (NCCR N- S) thuoäc Vieän nhieät ñôùi vaø Y teá Coâng Coäng Thuïy Syõ ñaõ taøi trôï kinh phí thöïc hieän nghieân cöùu naøy.
Nhoùm taùc giaû cuõng xin caûm ôn UÛy ban nhaân daân quaän Long Bieân, Trung taâm Y teá quaän Long Bieân, UÛy ban nhaân daân phöôøng Thaïch Baøn, Traïm y teá phöôøng Thaïch Baøn, vaø phuï nöõ di cö tham gia nghieân cöùu ñaõ giuùp ñôõ, taïo ñieàu kieän tieán haønh nghieân cöùu.
Taùc giaû cuõng xin göûi lôøi caûm ôn ñeán caùc thaày coâ Tröôøng Ñaïi hoïc Y teá coâng coäng ñaõ coù nhöõng goùp yù saâu saéc giuùp hoaøn thieän nghieân cöùu naøy.
Taøi lieäu tham khaûo Tieáng Vieät
1. Boä Y teá (2010), Ñieàu tra Quoác gia veà Vò thaønh nieân vaø Thanh nieân Vieät Nam - laàn thöù 2, 194.
2. Ñaëng Nguyeân Anh (2005), Di daân trong nöôùc: Vaän hoäi vaø thaùch thöùc vôùi coâng cuoäc ñoåi môùi vaø phaùt trieån ôû Vieät Nam, Nhaø xuaát baûn Theá Giôùi, Haø Noäi.
3. Ñaëng Nguyeân Anh (2006), "Di daân ôû Vieät Nam: kieám tìm lôøi giaûi cho phaùt trieån noâng thoân", Nhöõng vaán ñeà Xaõ hoäi hoïc trong coâng cuoäc ñoåi môùi, Nhaø xuaát baûn Chính trò Quoác gia, Haø Noäi, tr. 351-366.
4. Ñaëng Nguyeân Anh (2009), "Di cö vaø phaùt trieån trong boái caûnh ñoåi môùi kinh teá - xaõ hoäi cuûa ñaát nöôùc", Daân soá Vieät Nam qua caùc nghieân cöùu xaõ hoäi hoïc (tuyeån taäp moät soá coâng trình nghieân cöùu gaàn ñaây, taäp 2), Nhaø xuaát baûn Khoa hoïc xaõ hoäi, Haø Noäi, tr. 253-273.
5. Leâ Baïch Döông vaø coäng söï (2005), Baûo trôï xaõ hoäi cho nhöõng nhoùm thieät thoøi ôû Vieät Nam, Nhaø xuaát baûn Theá giôùi, Haø Noäi.
6. Leâ Baïch Döông vaø Khuaát Thu Hoàng (2008), Di daân vaø baûo trôï xaõ hoäi ôû Vieät Nam trong thôøi kyø quaù ñoä sang kinh teá thò tröôøng, Nhaø xuaát baûn Theá giôùi, Haø Noäi, 103
7. Leâ Thanh Sôn (2005), Moät soá ñaëc ñieåm nhieãm khuaån ñöôøng sinh saûn ôû phuï nöõ tuoåi sinh ñeû vaø hieäu quaû moâ hình can thieäp taïi tænh Haø Taây (2001 - 2004), Luaän aùn Tieán só Y hoïc, Hoïc vieän Quaân Y, Haø Noäi
8. Mai Ñöùc Chính (2007), "Nhöõng vaán ñeà lieân quan ñeán lao ñoäng di cö ôû Vieät Nam: tình hình vaø nhöõng vaán ñeà caàn quan taâm", Di cö vaø caùc vaán ñeà xaõ hoäi coù lieân quan trong boái caûnh hoäi nhaäp kinh teá quoác teá (Kyû yeáu hoäi thaûo khoa hoïc Quoác gia), Nhaø xuaát baûn Vaên hoùa Daân toäc, Haø Noäi
9. Phaïm Ngoïc Cöôøng (2007), Nghieân cöùu caên nguyeân vaø caùc yeáu toá lieân quan ñeán nhieãm truøng ñöôøng sinh duïc nöõ taïi moät soá xaõ cuûa 2 huyeän ñoàng baèng Thanh Hoùa naêm 2006, Luaän vaên toát nghieäp Baùc syõ chuyeân khoa caáp II, Tröôøng Ñaïi hoïc Y Haø Noäi
10. Quoác hoäi nöôùc Coäng hoøa xaõ hoäi chuû nghóa Vieät Nam (2009), Luaät khaùm, chöõa beänh, soá: 40/2009/QH12, ngaøy 23 thaùng 11 naêm 2009, Haø Noäi.
11. Toång cuïc Thoáng keâ vaø Quyõ Daân soá Lieân hôïp quoác
(2006), Ñieàu tra di cö Vieät Nam naêm 2004: Di daân vaø söùc khoûe.
12. Toång cuïc Thoáng Keâ (2010), "Di cö vaø ñoâ thò hoùa ôû Vieät Nam: Thöïc traïng, xu höôùng vaø nhöõng khaùc bieät.", Toång ñieàu tra daân soá vaø nhaø ôû Vieät Nam naêm 2009, tr. 28.
13. Tröông Hieàn Anh (2007), Kieán thöùc, thaùi ñoä, thöïc haønh cuûa lao ñoäng nöõ di cö ñang cö truù taïi phöôøng Phuùc Taân - quaän Hoaøn Kieám - Haø Noäi naêm 2007, Luaän vaên Thaïc syõ Y teá Coâng Coäng, Tröôøng Ñaïi hoïc Y teá Coâng Coäng, Haø Noäi.
14. Vuõ Thò Thanh Huyeàn (2005), Thöïc traïng vaø moät soá yeáu toá lieân quan ñeán vieâm nhieãm ñöôøng sinh duïc döôùi ôû phuï nöõ 15 - 49 tuoåi huyeän Löông Sôn, tænh Hoøa Bình, naêm 2005, Luaän vaên Thaïc syõ Y teá coâng coäng, Tröôøng Ñaïi hoïc Y teá coâng coäng, Haø Noäi
Tieáng Anh
15. Go VF., Quan VM., A. C., Zenilman JM., Moulton LH.
vaø Celentano DD. (2002), "Barriers to reproductive tract infection (RTI) care among Vietnamese women:
implications for RTI control programs", Sexually Transmitted Diseases, 29(4), tr. 201-206.
16. Mayaud vaø D. Mabey (2004), "Approaches to the control of sexually transmitted infections in developing countries: old problems and modern challenges", Sexually Transmitted Infections. 80(3), tr. 174-182.
17. Ngo AD vaø et al. (2007), "Health-seeking behaviour for sexually transmitted infections and HIV testing among female sex workers in Vietnam", AIDS Care. 19, tr. 878-887 18. P J García vaø et al. (2006), "Sexually transmitted and reproductive tract infections in symptomatic clients of pharmacies in Lima, Peru", Sexually Transmitted Infections. 83, tr. 142 - 146.
19. PT Lan vaø et al. (2008), "Perceptions and attitudes in relations to reproductive tract infections including sexually transmitted infections in rural Viet Nam: A qualitative study", Health Policy. 86(2-3), tr. 308-317.
20. Sihavong vaø et al. (2006), "Antimicrobial self medication for reproductive tract infections in two provinces in Lao People's Democratic Republic", Sexually Transmitted Infections. 82(2), tr. 182-186
