Phat tri^n doanh nghiep xanh tai Yiet Nam
1)^0 Thi Thanh Tfl Hoc vien Ngan hang
Cie hidn tupng thdi tilt bit thudng ed tinh cyc doan, d nhiim mdi trudng, suy giim tii nguyin thidn nhidn ...
ngiy cing inh hudng nghidm trpng tdi su on dinh mdi Irudng sdng cfla loii ngudi. Nhting xu hudng ding b i o ddng niy lidn quan mpt phin tdi vide sin xuat v i tieu thu khdng b i n vung cie ngudn tii nguydn thidn nhien kem theo d nhidm mdi trudng.Cic doanh nghiep hien nay da nhan ra hoat ddng kinh doanh efla minh ed inh hudng vi bi inh hudng Idn bdi mdi trudng tu nhidn. Do dd, phit triln md hinh doanh nghilp xanh la cin thiet, phfl hgp vdi xu thd ehung hidn nay vi ehiln lupe qude gia vl tang frudng xgnh efla Vidt Nam.
1. Thacti tiiuc trong piiat trien doanti ngiiiep xanh tai Viet Nam
Trong q u i trinh phat triln md hinh doanh nghidp xanh tgi Viet Nam, c i e doanh nghidp phii ddi mit vdi nhflng thich thflc sau day:
Nhin thfle efla x i hpi vl doanh nghiep xanh edn hgn ehd: Cie bd, nganh, dia phuang vin thidu sy phoi hpp frong to chuc quin Iy ehien lupe phat trien nginh, vflng, dia phuong theo hudng tang trudng xanh. Hidn hrpng chgy dua xay dung cae khu bin eing, nhi miy, san golf, cap phep eho nhilu hoat ddng sin xuit kinh doanh... thilu quy hogeh lau dii, khdng tinh ky hieu qui kinh t l eung nhu nhtrng tie ddng den mdi trudng.
He qui l i ngudn tii nguyin khdng tii tgo hi khai thie cgn kidt, gig tang ginh ning vl d nhiem mdi trudng, de dpa eudc sdng cfla ngudi din, diu tu lang phi v6n m i khdng mang lgi hieu q u i kinh tl. Nhieu doanh nghidp edn ne franh vide diu tu chilu sSu eho eic cdng nghd xfl ly chil thii giy d nhiim mdi tiudng, tri hoin eie bidn phip khic phue khi hogt ddng kinh doanh gay ra hiu qui vdi mdi trudng. Tai NHTM, tu duy efla mdt sd lanh dgo ngan hing eflng l i trd lye kha Idn cho viec cap vdn eho eie doanh nghidp xanh, xuit phit tu quan nidm eho ring hogt ddng ngan hang nhim thu Igi nhuin tdi da, trong khi nhflng loi ich dau tu cho moi trudng ehua duge nhin thflc diy dfl, mang ti'nh dii hgn. Ngoai ra, thdi quen tidu dung efl, thieu kiln thflc vl e i e tidu chuin xanh dd'i vdi ddi sdng v i thilu y thuc, trach nhidm b i o vd mdi Irudng efla ngudi Ueu dung cflng la rio cin trong phil tridn eac doanh nghidp xanh tgi Vi|t nam.
Ning lyc ddi mdi edng nghd cfla cac docinh nghidp Viet Nam cdn hgn chi: Cdng nghe than thidn vdi mdi Irudng, giam tdi da p h i thii dde hai vi tang eudng khi
nang tii ehi, diu tu edng nghd nidi, sfl dung nang lugng hgp ly...li xu hudng phat triln b i n vting trong tuong lai m i cie doanh nghiep cin hudng din. Tuy nhidn, thich thiic ldn nhit efla doanh nghidp khi tilp can vdi edng nghd xanh la ehi phi diu tu ban diu. Vdn diu tu ban diu cfla he thong edng nghd xanh rit la ldn, trong khi d Viet nam da sd li doanh nghidp vua vi nhd, tiim lye vdn edn hgn ehi, khi nang tilp can c i e khoin vay khd khan khiln doanh nghidp ehua man m i vdi cdng n g h | xanh.
Cdn thilu nhflng quy dinh, luat phap vd til ehinh vi ngin hang xanh: Trong kd hoach hinh ddng ling tnrdng xanh eua Chinh phfl, cie to chflc tin dung dupe xem li nhtrng m i e xich quan trpng. Theo chi thi so 03/CT-NHNN ngay 24/03/2015, Ngin hang Nha nudc (NHNN) yeu eiu cie ngin hing thuong mai thfle diy eip tin dung xanh eho nhiing dy i n ed myc tieu rd ring vl viec b i o vd mdt trudng, khuydn khieh hogt dpng kinh doanh than Uiidn vdi mdi tnrdng. NHNN eflng ban hanh Chi thi 01/2017 Ulp tuc nhan manh vide triln khai k l hoach hanh ddng efla nginh ngin hang Ihyc hien ehiln luge qudc gia vl tang trudng xanh ddn nam 2020. Ngay 15/08/2018, NHNN cflng ra quylt dinhl604/QD-NHNN v l vide phe duydt "De an phit trien ngan hang xanh tai Viet Nam". Theo dd, phin diu den nam 2025, ed 100% ngin hang xay dyng dupe quy dinh ndi bp vl quin ly rfli ro mdi Irudng vi xa hdi frong hoat dpng cip lin dyng; 100% eie ngin hang thyc hien dinh gii rfli ro mdi tnrdng xa hpi frong hogt ddng cap tin dyng; i p dung eac tidu ehuin vl mdi tmdng cho eic dy an duoe ngin hang eip vdn vay; kit hgp dinh gii rfli ro mdi trudng nhu mpt phin frong dinh gii rui ro tin dung efla ngin hing. it nhat 10-12 ngin hang ed don vl/ bd phin chuyen frach vl quin ly rui ro mdi trudng va x i hpi; 60% ngin hing
61
NGHIEN CUU
tilp can dupe ngudn vdn xanh v i triln khai eho vay eie dy an tin dung xanh. Tuy nhidn, hudng dan vl danh mye eie nginh, linh vyc xanh vin edn chung ehung, chua cd eie tieu ehi eu thi de cie ngan hing ed can efl lya chpn, thim dinh, dinh gia vi giim sit khi thuc hien c i p tin dyng xanh
Ngudn vdn eho diu tu xanh edn hgn chi: Nhu ciu vdn diu tu cho thye hidn chidn luge tang trudng xanh du kiln Idn toi 30 ty USD, trong dd ehi ed 30% tu ngudn ngan sieh nhi nudc vi 70% tfl khu vue doanh nghiep.NHNN cung hd tig eac NHTM frong tiep cin eic ngudn vdn uu dai tu eie td ehfle qud'c t l da, dang vi dy kiln se tai trp eho eic dy an, chuang trinh thudc linh vuc ting trudng xanh vi ehd'ng bidn ddi khi hiu nhu WB, ADB, IFC... Tuy nhidn, thich thflc huy ddng vdn, tilp can true Ulp ddn eic quy khi hau qud'c t l dd'i vdi cie dy i n tang trudng xanh la rat ldn do cie quy khi hau deu dua ra eie quy dinh chat ehd. Vi viy, khi mudn tilp ein eic quy nay, phii vupt qua dupe tat c i cie quy dinh bio dim vl mdi Irudng va x i hdi. Uy ban ehtmg khoan Nhi nude cflng dang tap tmng phit triln sin phim xanh, da dang hda eie sin phim trdn thi trudng ehflng khoin nham b i o dam eho nha dau tu nudc ngoii ed them nhidu co hdi dau tu; tip tmng xay dyng hudng din d l tridn khai tidu ehuin vl trai philu xanh efla ASEAN d Viet Nam.Tuy nhidn, phit trien cie sin pham ehflng khoin xanh dd huy ddng vdn ehua thu duoc nhilu kdt qui do Vidt Nam van dang trong giai dogn dau efla viec hoan thien cie chinh sich vl tai ehinh xanh.
Sin phim vi dieh vu tai ehinh ngin bang xanh ehua nhilu, ehiu sy canh tranh manh me vdi eic sin phim vi dich vu tii chinh khic: Hien nay, nhilu ngin hang da vi dang cd nhting chinh sich uu dai trong vide cip lin dung xanh. Vi dy. Nam A Bank la mdt trong nhting ngan hing tien phong thyc hien chuong trinh tin dung xanh da ky kit vdi Qfly hpp tie khi hiu loan ciu (GCPF) vl viec triln khai chuong trinh tin dung xanh tai Viet Nam. Tuy nhien, so vdi tdng so eie sin phim djch vu ngan hang dang eung eip thi sin phim djeh vy cho linh vue dau tu xanh efla c i e doanh nghiep vin con hgn ehi, lii suit cho vay chua dfl h i p din va chua nhilu thuin loi cho vi|e phit friln doanh nghidp xgnh.
Nhilu ngin hing thuang mai ehua dfl ning lyc de cung eip eie khoin eho vay xanh ddi vdi doanh nghidp:Theo thdng kd tu NHNN, trong qu^ 4/2017 du no tin dung xanh ehi dgt 180.121 ty dong thi quy 1/2018 da tang Idn mfle 188.270 ly ddng, quy 2/2018 Ii 188.132 ty dong vi den quy 3/2018 du ng tin dung xgnh d i tang manh len 235.717 ty ddng. Tuy nhidn, eon sd niy edn rit khiem tdn trong tdng du np eua h | thdng ngin hing. Bdn egnh dd, Irong triln khgi ehinh sach lin dung hudng tdi lang Imdng xanh, du ng duoe dinh gii
0£. K I N H rt C H A U A T H A I S I N H DUCT-JQ ( T H A N G B / ZD19)
rfli ro mdi trudng v i xa hdi eung cd xu hudng tang nhanh. Cu thd, quy 4/2017 d mue 230.882 ty ddng vi giam nhe xudng mfle 226.108 ty ddng vao quy 1/2018 nhung d i ting trd lai trong quy 2 v i quy 3/2018 len eic mfle tuong flng l i 247.681 ty ddng vi 291.219 ty dong.Trong toin hd thd'ng ngin hang, hi|n mdi c6 khoing 24% dy i n xanh dupe eae ngin hang xiy dyng quy trinh thim dinh tin dung, cd 26% s6 ngin hing xay dyng va triln khai quy trinh quin Iy rfli ro mdi Irudng va xa hdi trong hoat ddng e i p tin dyng. Nhilu ngan hang van cdn Iflng tflng trong diy manh tin dung xanh, khd khin vl ngudn vdn cho dau tu xanh do ngudn vdn huy ddng efla ngin hing chfl ylu li ngan, tmng hgn m i diu tu eho dy an xanh lai ddi hdi dai han, then gian hoin vdn liu, ehi phi diu tu ldn, rfli ro cao. Ngoii ra, vin d l phflc tap vl ky thuit thim dinh cflng la frd nggi Idn de cie NHTM md rgng tin dyng xanh.
2. iWot SO l(iiuyen nghi piiat trien doanii ngiiiep xanti tai Viet Nam
Cac doanh nghidp hidn nay rit ein dugc h6 frp dl thyc hi|n k l hogch thflc dgy tidt kiem nang lugng, phit triln xanh, khdng nhting d l doanh nghiep nang cao uy tin vi hieu qui hoat ddng m i edn ddng gdp eho sy phit triln b i n vflng cfla e i edng ddng. Dya trdn eac phin tieh d trdn, bii vilt dua ra mdt sd giii phap sau:
Mdt li,Phit triln doanh nghidp xanh Ii mdt qui trinh liu dii, ed lhl ehua mang Igi Igi ieh trong ngin hgn. Vi viy phit triln doanh nghiep xgnh cin kit hpp vdi chidn lupe ting trudng xanh vi chiln lupe phil tridn ehung efla nln kinh t l d l dua ra eic chinh sach phfl hpp trong tflng thdi ky. Chinh phfl cin xay dyng va hoan thidn khung phip ly thflc day ting trudng xanh, cd nhflng ehinh saeh uu dai, khuyen khieh eic hogt dpng d i u tuxgnh thdng qua chinh sieh tii ehinh, hd thd'ng thud, phi... Mgi nd luc hogl ddng efla chinh phfl ed lhl loai tru bdt tinh bit dn vi rui ro, gia ting sy d i m b i o cho cie khoin Icri nhuin dy kiln cd dupe ttr diu tu xanh, tfl dd thu hflt eic ngudn vdn lai tro eho cie hogt dgng dau tu xanh, thfle diy cie doeuih nghidp xanh phit trien. Ngoii ra, cin tang cudng vai trd quin ly efla Nhi nude dd'i vdicic hoat ddng diu tu, huong tdi myc tieu xanh, mang lai hidu qua kinh l l vi b i o vd mdi trudng. Cy thi:
- Md hinh ting trudng efla nln kinh t l Iheo hudng chuyin tu md hinh ting frudng tiieo chilu rdng sang tang trudng theo chilu sau, tgo diiu kidn thuin lpi chuyin ddi tu nln kinh t l nau sang nln kinh t l xanh.
Cie nginh nghi dupe ea eiu Igi theo hudng vua t^n dyng duoc Igi thi canh franh cua dit nude, ung dyng khoa hgc - edng nghd cao, giim hot sfl dung nhilu tii nguyen thiln nhien khdng lii tao, sin xuat vi tidu thy nhtmg san pham sgch, tiian thidn vdi mdi frudng va
tiiich flng dupe vdi bien ddi khi hiu. Cin xiy dyng nhtrng ehinh sieh uu dai di khuyin khich doanh nghidp d i u tu ddi mdi edng nghd Uieo hudng edng nghd xanh d l tao ra the mgnh cgnh tranh trdn thi trudng. Diiu niy li ril can thilt vi chi phi cho cac cdng nghd sin xuit sgch thudng khi Idn, giy nhieu ap lue len ngudn vdn cua eae doanh nghidp.
- Xay dyng va hoan thidn mdt sd luit ed lidn quan ddn b i o ve, Idiai thie v i sfl dung hidu qua lai nguydn thidn nhien. Thflc diy phit triln cie logi nang lupng mdi v i ning lugng saeh. Cd chd tii manh dd'i vdi nhting hinh dgng phi hoai, khai thie bua bai rtmg, tan p h i va sfl dung khdng hieu qua tai nguyen thidn nhidn.
- Ban hanh va ap dyng hd thdng luit phip, ehinh sieh, che tai manh me de b i o vd mdi trudng, giim din mue thap nhit viec gay 6 nhidm mdi trudng: Xay dyng vi thyc thi nghiem ngat cac tidu ehuan, tidu ehi vl kinh te, ky thuat, mdi trudng, kidn quyet khdng eip phip diu tu sin xuit - kinh doemh nhflng mat hang gay d nhiim mdi Irudng, su dung cdng nghe lac hiu, cho ngung sin xuit di ddn dong cfla nhflng eo sd kinh doanh giy d nhidm mdi trudng.
- Nha nudc cin cd k l hoach xay dyng cie khu xu ly d nhiim mdi trudng mpt cieh ddng bd, cin cd nhtmg giii phip giim thilu bien ddi khi hiu, giim tiiieu tie hai eua khi thai n h i kinh, nude bidn dang;
tham gia tieh eye v i hidu qua vao thi trudng phit thii qude tl...
- Tang cudng phdi hgp v i hop tic gifla cie co quan ehinh phfl de thilt lap mdt eo ehd trao ddi thdng Un vl mdi trudng vi diu tu xanh. Bd tii nguydn v i mdi trudng, tdng Cue mdi trudng, ngin hang, vi e i c ban nganh giim sit ed liln quan ndn phd'i hgp cung cap thdng tin v i xay dyng mdt nen ting nang ddng d l trao doi va ehia se thdng tin.
Hai la, Huy ddng tdi da va su dung hidu qui nguon vdn d i u tuxanh efla toin xa hdi: Ngin hang Nhi nudc cin thilt lip mdt chinh sich tin dyng xanh cy thd hon dl hd trg cie ngan hing ed nd Iyc thue hi|n hoat ddng dau tu xanh. Trong do dua ra eic lidu ehuan vl tin dung xanh, danh mye cie nginh/linh vye xanh d l i p dyng chung, thong nhit, lim eo sd de cie TCTD lya chpn, thim dinh, danh gia va giim sit khi Uiyc hien cap tin dyng xanh. Qua dd, cac ngin hing ehfl dpng xiy dyng va da dgng hda sin phim dieh vu cho phfl hgp vdi tting ddi tuong dau tu xanh. Ngoii ra, quy trinh thim dinh, giam sat, danh gii hidu qua dau tu xanh tai eae ngin hang eflng ein duge hoin thien d l d i m bao eac dy i n mang Igi Iiidu qui kinh t l dyg fren md hinh sin xuat vi tidu thu b i n vtmg, than thidn vdi mdi truang. Ngoii nguon vdn tfl ngin hing, eic doanh nghidp can chfl ddng tim cie nguon tfl eie nhi diu tir trong, ngoai nudc vi eic quy dau lu. Tren thye te.
ngudn vdn tfl c i e nha diu tu to chflc Ihudng l i Idn nhat trong eac nguon lai trg eho boat dgng tii ehinh xanh. Hg cd xu hudng d i u tu vao cac doanh nghidp hay dy i n hogt ddng ed trich nhiem vdi xa hdi vi dd la mpt trong nhting co sd cho thay doemh nghidp cd khi nang phat triln dn dinh, lau dai vi b i n vflng.
Ba li, tang eudng hpp tie, hdi nhip qude td nhim thyc hidn ed hieu qui md hinh tang trudng xanh, b i n vung trdn ea sd tilp thu cd chgn Ipe kinh nghidm qud'c tl, ddi mdi, sing tao phu hgp vdi dieu kien cu thd eua Vill Nam. Cie hoat dgng dau tu tren lanh thd Vidt Nam d i u phai d i p tmg cie quy dinh, gdp phin thye hidn mue tieu tang trudng xanh v i phit triln bin vflng dit nude. Cie doanh nghidp Viet Nam eflng ein ehfl ddng md rdng pham vi giao dich efla minh ra c i e nude, dae bidt vdi nhung nude ed kinh ngbi|m trong xay dung kinh td xanh, dau tu xanh. Cin cd nhilu cude tilp xfle va trao ddi cdi md hon vl nhung thich thflc dit ra cung nhu nhtmg khd khan khi tilp can edng nghe xanh. Khi dd, doanh nghiep Vidt Nam se tim duge nhtrng giii phip thieh hgp tfl e i hai phia./.
Tai iieu tiiam i(hao
Nguyin Trgng Hoai C2012), Md hinh tang trudng xanh: Khung phan tich vi lua chgn chinh sich cho VN, Tgp chi PTKT sd 259. 5/2012.
- Bio cio"Phat trien Ngin hang xanh, tin dung xgnh tgi Viet Nam", Vien Chidn lupe phit triln ngin hing, 2015.
Trin Thanh Tfl va Nguydn Thi Huong Lidn (2017), Tii ehinh ngan hing k l toin xanh- Kinh nghidm quoe t l vi ham y cho Viet, nam, NXB Khoa hgc va ky thuat Paul Thompson (1998), Bank lending and the envi- ronment- policies andopportunities. International Joumal of BankMarketing, Vol. 16 pp. 243 — 252.
H A U A - THAI E
