NGHIÊN CỨU
RESEARCH
Quản lý thuế Bảo vệ môi trường tại Cục thuế tỉnh Thái Nguyên
Ma Thị Hường
Trường Đại học Kinh tế & Quản trị Kinh doanh
Thông qua khảo sát 32 cán bộ côngchức tham giacông tác quản lý thuế Bảo vệmôitrường (BVMT) tại Cụcthuế tỉnhThái Nguyên và 21 Doanh nghiệp thuộcđối tượngnộp thuế Bảo vệ môi trường trên địa bàn tỉnh, Nghiên cứu phân tích, đánh giávà phát hiện những tồn tại trong công tác quản lýthuế BVMT tại Cục Thuếtỉnh Thái Nguyên giaiđoạn2019-2020đề xuất một số giải pháp nângcao công tác quảnlý thuế Bảo vệ môi trườngtrong thời giantới góp phần giúp địa phương hoàn thànhmục tiêu thuThu Ngân sách Nhà nươc (NSNN)
1. Mởđâu
Công tác quản lý thuế nói chung, quản lý thuế Bảo vệ môi trường nóiriêngđóng vaitrò rất quan trọng bởi thuế lànguồn thu chủ yếu của ngân sách nhà nước và là công cụ quan trọng góp phần điều chỉnh, thực hiện các chính sách vĩ mô của tỉnh Thái Nguyên trong những năm qua. Cục Thuế tỉnh Thái Nguyên được thành lập từ năm 1945, tiền thân là Chi cục Thuếtrực thuộc Sở Tài chính BắcThái. Cục Thuế tỉnh Thái Nguyên là tổ chức trực thuộc Tổng cụcThuế- Bộ tài chính,cóchứcnăng thực hiện công tác quản lý thu thuế, phí, lệ phí và các khoản thu kháccủa ngân sáchnhà nước thuộc phạm vi nhiệm vụ của ngành thuế trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên theo quy định.Trong những năm qua, công tác quản lý thuế bảo vệ môi trường đã được Cục Thuế tỉnh Thái Nguyên quan tâm, không chỉ để đáp ứng được nguồn thu cho Ngân sách nhà nước mà điều thiết yếu hơn làđể chấn chỉnh và làm chuyển biến nhận thứcvềviệc chấp hành chế độ chính sách pháp luật của ngườinộp thuế bảo vệ môi trường trên địa bàn.
Bài viếtphântích, đánhgiá,phát hiện những tồn tại trong công tác quản lý thuế BVMTtại Cục thuế tỉnh TháiNguyên vàđề suất các giải pháp gópphần nâng cao công tác quản lý thuếnói chung, quản lý thuế môitrường nói riêngtại tỉnh Thái Nguyên.
2. Thực trạngcôngtác quản lý thuê' BVMTtại Cục thuếtỉnh Thái Nguyên
2.1. Lập dự toán thu thuếBVMT
Dựatrên các căn cứ pháp lý và số lượng doanh nghiệp đanghoạt động thuộc đối tượng chịu thuế bảo vệ môi trường trêndịa bàn tỉnh Thái Nguyên do Cục thuếtỉnhThái Nguyên đãxây dựng dự toán thu thuế BVMT giai đoạn 2019 -2021 được thể hiện ở bảng 1.
Bàng 1: Kẻt quảxây dựngdự toán thu thuê bảo vệ môỉ trường của Cục thuêtình TháiNguyêngiai đoạn2019-2021
2019 2020 2021 2020/2019 2021/2020
± % ± %
Dự toán thu
(Triệu đồng) 575.000 460.000 495.000 -115.000 -20,0 35.000 7,6 - Lĩnhvực xăng dầu
(Triệuđồng) 530.150 427.800 462.825 -102.350 -19.3 35.025 8.2
Tv trona (%) 92.2 93,0 93.5 - - -
-Lĩnh vựckhai thác
than (Triệu đồng) 44.850 32.200 32.175 -12.650 -28,2 -25.0 -0,1
Tỳ trọng (H) 7,8 7,0 6.5 - - - -
(Neuồn: Cue Thuế tỉnh TháiNeuvên)
Nhìn chung, công táclập ổ dự toán thuế BVMTtại Cục thuế tỉnh Thái Nguyên đã thực hiện đúng thời gian quy định, đúng quy trình và giao dựtoán của Luật thuế BVMT. Tuy nhiên do Qua phân tích cho thấy, dự toán thu thuếbảo vệ môi trường của Cục thuế tỉnh Thái Nguyên có sựtăng, giảm thất thường qua các năm trong giai đoạn 2019-2021 do biến động về hoạt động kinh doanh xăng dầu của các doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu trên địa bàn.
Bên cạnh các căn cứ pháp lý, trong xây dựng dự toán, Cục thuế tỉnh Thái Nguyên cũng đã bám sát thực tếhoạtđộng của các doanh nghiệp đanghoạt động thuộc đối tượng chịuthuế bảovệ môi trường trên địa bàntỉnh Thái Nguyên.
2.2. Kết quả chấp hành dự toán thu thuế BVMT tại Cục thuế tỉnh Thái Nguyên
Dưới sự chỉ đạo của Thường trựcTỉnh ủy, Hội đồng nhân dân, ủy ban nhân dân tỉnh Thái Nguyên và Bộ Tài chính, Tổng cụcThuế, Cục thuế tỉnh Thái
Nguyên đãlãnh đạo, chỉ đạo sát sao, quyết liệtcác phòngchuyên môn của Cục thuế vàcácChi cục thuế khu vực trực thuộc trong thực hiện các nhiệm vụ được giao.Bên cạnh đó, Cục thuế tỉnh Thái Nguyên đã phối hợp chặt chẽ với cácsở, ban, ngành, cácđịa phương, với hiệp hội doanh nghiệp tỉnh với quyết tâm hoànthành nhiệm vụ chính trị ởmức cao nhất trong toàn ngành Thuếtỉnh Thái Nguyên. Kết quả thực hiện thu thuế BVMT qua 3 năm 2019 -2021 được thể hiện qua bảng2:
136
Kinh tế Châu Ả - Thái Bình Dương (Tháng 4/ 2022)Bàng 2: Két quàthực hiện thu so vởí dự toánthu thuê bảo vệmôi trường _________Tạỉ Cụcthuế tinh Tháỉ Nguyên giai đoạn 2019-2021_________
Nấm 2019 Năm 2020 Nìm2021
Kếhoạch (triệu đồng)
Thực hiện (triệu đồng)
Ke hoạch (triệuđồng)
Thực hiện (triệu đồng)
Kếhoạch (triệu đồng)
Thựchiện (triệuđồng) Thu lình
vực .xăng dầu
530.150 441.344.7 427.800 465.527,0 462.825 508.852,6 Thu linh
vựckhai thác than
44.850 34.755.3 32.200 34.502.0 32.175 42.054.4
Tổng thi 575.000 476.100 460.000 500.029 495.000 550.907 Nguồn: Cục Thuế tình Thái Nguyên
Việc thu thuế BVMT trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên được tuân thủ theo quy định của Luật thuế BVMT, các vănbảnhướngdẫn của các Bộ ngành, số liệu thựctếbảng 2 cho thấy hầu hết các khoản thu thuế BVMT tại tỉnh Thái Nguyên giai đoạn 2019 - 2021
2
. đều vượt kế hoạch theodựtoán
,3. Công tác kiểmtra, thanh tra thuế BVMT Công việc thanh tra, kiểm tra thuế BVMT được thực hiệnbởi phòng thanhtravàkiểmtrathuếsố 1 và phòng kiểm tra thuế số 2, kếtquảkiểmtra cụ thể giai đoạn 2019 -2021 nhưsau:
Bàng 3:Kết quà công tác tbanb tra, kiềm tra cácdoanh nghiệp ______ nộp thuế bão vệmôỉ trường giai đoạn2019-2021______
Chitiêu 2019 2020 2021 2020/2019 2021/2020
± % ± %
-Số )N được thanhưa,
dểm tra (DN) 4 6 5 2 50.0 -1 -16,7
_ 1 ốdoanh nghiệp
vi phạm (DN) 2 3 2 1 50.0 -1 -33,3
■ sò tiền
iểnthuếtruythu và
phạt (Triệu đổng) 4.802,6 5.525.2 3.902,8 722,6 15.0 -1.622.4 -29.4
BV hiệ kịp là4
N
Nguôn: Cục Thuê tính Thái Nguyên
Công tác thanh tra, kiểm tra công tác thu thuế 4T tại Cục Thuế tỉnh Thái Nguyên được thực
■n thường xuyên và khá hiệu quả. Tuynhiên Số lượtDN kiểmtra qua 3 nămlà 15 lượtvà thu hồi thời số tiền thuế truythu vàtiềnphạtnăm 2019 :.802,600 triệu đồng; năm 2020 là 5.525,2 triệu đồng, năm 2021 là 3.902,8 triệu đồng. Nhờ đó đã gópphần quan trọng trongviệc xử lý, điều chỉnh kịp thời những sai phạm, đưa công tác quản lý thuế BỶMT đi vào nề nếp, hiệu quả, đúng quy định của Nhà nước
2.4. Một số tồn tại, hạn chẽ trong công tác quản lý thuế BVMT tại Cục thuế tỉnh Thái
íguyên
Công táclậpdự toán thu thuế bảo vệ môi trường:
Công táclập dựtoánthu thuế BVMT dùđã dựatrên các căn cứ pháp lý và điều kiện thực tiễn nhưng công tác lập dự toán thu thuế bảo vệ môi trường chưa thực sự bám sát nhiệmvụphát triển kinhtế xã hội của địa phương và chưa dự báo được đầy đủ những biến động của thị trường có thểtác động đến thu thuế BVMT trên địa bàn.
Côngtácchấp hành dự toán thu thuế bảo vệ môi trường: Việc nâng cấp, cập nhật và chuyển đổi thường xuyêndữliệu trong các ứng dụngkhiếndữ liệu thôngtinvềngười nộp thuế bảo vệ môi trường có nhữngsai lệch nhất định và ảnhhường đến việc khai thác, sử dụng dữliệu.
Hiệu quả của côngtác đôn đốc, thu nợ thuế bảo vệmôi trường chưa đạt hiệu quả như mong muốn.
Mặc dù Cục Thuế tỉnh Thái Nguyên đã triển khai mộtsố biện pháp để đôn đốc, thu nợ thuế bảo vệ môitrường nhưng hàng năm, vẫn có doanh nghiệp nợ tiền thuế bảovệ môi trường.
Công tác thanh tra, kiểm tra:Côngtácgiám sát để các doanhnghiệpchấp hành các kiến nghị sau tranh tra, kiểm tra chưa thựcsự hiệu quả. Còn tìnhtrạng doanh nghiệp cốtình châyỳ, không nộp hoặc nộp chậmtiền truy thu thuế và tiền phạt.
3. Giải pháp hoànthiệncôngtác quản lý thuê' BVMT tại Cục thuê' tỉnh Thái Nguyên
Đểnângcao hiệu quả quản lý thuế BVMT tạiCục thuế tỉnh Thái Nguyên, cần quan tâm đến một số giải pháp sau:
(1) Hoàn thiện công tác lập dự toán thu thuế BVMT: cần bám sát nhiệm vụ phát triển kinh tểxã hội của địa phương. Căn cứ vào các văn bản quy phạm pháp luật và điều kiện thực tiễn tại địa phương để xây dựng dự toánthu thuế bảo vệ môi trường là điều kiệnbắt buộccủacơ quan thuế. Đồng thời công tác lập dự toán thu thuế bảo vệ môi trường cần dự báo được đầy đủ những biến động của thị trườngcó thể tác động đến thu thuếbảo vệ môi trường trên địa bàn. Để công tác lập dự toán thuế bảovệ môitrường sát vớiđiều kiện thựctiễn, tạo điềukiệnthuận lợi cho công tác triển khai thực hiện chấp hành dự toán thì Cục thuế tỉnh Thái Nguyên cần chú trọng tới công tác dự báo những biến động của thị trường có thể tác động đến thu thuếbảo vệ môi trường trênđịa bàn.
(2)Hoàn thiện công tác chấp hành dự toán thu thuế BVMT
Duy trì, thực hiện tốt công tác quản lý tờ khai thuế, kế toán thuế BVMT; đặc biệt công tác công táctuyên truyền, hỗ trợ đốivới doanh nghiệp nộpthuế bảo vệ môitrường vì đây là khâu then chốt giúp các đối tượng nộp thuế ýthức vànângcao tinh thần trách nhiệm đối với nghĩavụ nộpthuế
Đối với công tác tuyên truyền, hỗ trợ đối với doanh nghiệp nộp thuế BVMT gồm Điều tra, khảo sát nhu cầu hỗ trợ của doanh nghiệpvề hình thức, nội dung yêu cầu hỗ trợtheo từng nhóm lĩnh vực, ngành nghềhoặc mớithành lập. Lậpkế hoạch phát triển các hình thức, nội dung tuyên truyền hỗ trợ đối vớidoanh nghiệp, tập trung tuyên truyền hỗ trợ theo nhu cầu của doanh nghiệp. Nghiên cứu, triển khai áp dụng mộtsố hình thức tuyêntruyền,hỗ trự hiện đại, hiệu quả như: xây dựng và triểnkhaihình thức trao đổi thôngtin trực tuyển và thưđiện tử với các doanh nghiệp nộp thuế, thông qua hệ thống Kinh tế Châu Ả - Thái Bình Dương (Tháng 4/ 2022)
137
NGHIÊN CỨU
RESEARCH
mạng ngành Thuế. Xây dựngnộidung và thiếtkế kỹ thuậtđểnhanhchóng triển khai hệthống trả lời về thuế tự động qua điệnthoại.; Nâng cao chất lượng thông tin cho các chuyên mục trên website của ngành thuế, cập nhật các thông tin tại mục cácvăn bản quy phạm phápluật về thuế đã sửa đổi, bổ sung, mớiban hành,thủ tục vềthuế.
Thực hiện tốtquychế côngbố thôngtin đối với những doanh nghiệp nợ thuế bảovệ môi trường trên địa bàn để nhữngđơn vị này có ý thức hơn trong việc chấp hành nghĩa vụ thuế bảovệ môi trường đối với ngânsách nhànước.Đồng thời phối hợp chặtchẽvới các đơn vị đểthực hiệncông tác thu nợ một cáchcó hiện quả, đúng quy định phápluật.
(3) Tăng cường côngtácthanh tra, kiểm tra thu thuế BVMT
- Củng cố công tác thanh tra đối với các doanh nghiệp của hệ thống hiện hành: Tập trungvào các biện phápchống thất thu ngân sách nhà nước theo đốitượngnộp thuế, đối tượng chịu thuế bảo vệ môi trường nhằm đảm bảo cơ quan thuể quản lý đủ doanh nghiệp và đối tượng chịu thuế bảo vệ môi trường.
- Phânloại đối tượng để thanh tra, kiểmtrathuế bảo vệ môitrường: Tập trung vào các đối tượng có nhiềurủiro vềthuế hoặcthiếu độ tín nhiệm, thường xuyêngian lận về thuế bảo vệ môi trường. Các đối tượng tự giác thực hiện nghĩa vụ thuế bảo vệ môi trường thì có thể 5năm mới kiểm tratoàn diện một lần. Nói cách khác là xây dựng và thực hiệnkỹthuật thanh tra, kiểm tra dựa trên phân tích, đánh giá quản lýrủi ro.
- Xây dựng và triển khai thực hiện các kỹ năng thanh tra thuế bảo vệ môi trường đối với từng trường hợp [thu thập thông tin, đánh giá rủi ro, lập hồ sơthanh tra, lập chứng cứ, đánh giá sau thanh tra...), xây dựng và triển khai thực hiện kỹ năng phân tích báo cáo tài chính doanh nghiệp trong thanh tra thuếbảo vệmôi trường, sử dụng thông tin kinh tế ngành trong thanh tra thuế bảo vệ môi trường.
- Các trường hợp gian lận về thuế bảo vệ môi trường phải bịxử phạt nghiêm minh theo quy định của các văn bảnpháp luật hiện hành để có tácdụng răn đe và giáo dục cácdoanhnghiệp khác chấphành đúng pháp luật thuếbảo vệ môi trường. Xây dựng chươngtrình hỗ trợ của công nghệ thông tin phục vụchocông tác kiểm tra, thanhtra thuế bảovệ môi trường.
(4) Nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức quản lýthuế bảovệ môi trường
- Quan tâm, tạo điều kiện cho cán bộ, công chức tham gia các lớp bồi dưỡng nâng cao năng lực
chuyên môn, nghiệp vụ.Tổ chức các lớp bồi dưỡng chuyênsâu chocán bộ, công chứcđể đáp ứngđược yêu cầu ngàycàng caotrong côngtác quản lýthuế bảo vệ môi trường.
- Thực hiện nghiêmtúc quy định về luân phiên, luân chuyển, điều động, chuyển đổi vị trí công tác, đảmbảo sắp xếp côngviệc phù hợp với năng lực, sở trườngcùa từng cán bộ. Không để tình trạng công việc, nhiệm vụ được giao bịảnh hưởng do năng lực của cánbộ công chức, cũngnhư ngăn chặn các sai phạm trong thi hành công vụ.
- Tăng cườngcông tác quản lý cán bộ chấp hành kỷ luật, kỷ cương trong cơ quan thuế theo chỉ đạo của Tổng cục Thuế. Cán bộ công chức toàn ngành Thuế phải chấp hành nghiêm túc kỷ luật, kỷ cương hành chính khi thihành côngvụ, nhất là công chức tiếp xúc làm việc trực tiếp với người nộp thuế.
Thường xuyên duy trìđoàn kếtnội bộ trong cơ quan đơn vị, tăng cường công tác giáo dục chính trị tư tưởng cho cán bộ công chức nhằm nâng cao nhận thứcchínhtrịvà trách nhiệmtrong thực thicông vụ.
- Tăngcườngcông tác kiểmtra nội bộ, tínhminh bạch, trách nhiệm trong hoạt động công vụ. Thực hiệnđầy đủ quychếlàm việc của ngành, chấnchỉnh vàxử lý nghiêm các hành vi sai phạm./.
Tài liệu tham khảo
Asia-PacificEconomicReview
Quốc hội (2010), Luậtthuế Bảo vệ Môi trường số 57/2010/QH12 ngày 15/11/2010; ’
Chính phủ (2011), Nghị định số 67/NĐ-CP ngày 08/8/2011 về Quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Luật Thuế bảo vệ môitrường
Cục thuế tỉnh Thái Nguyên(2019-2021), Báocáo kết quả thực hiệnnhiệm vụcông tácthuếnăm 2019, 2020,2021; Nhiệm vụ, giải pháp thực hiện công tác thuếnăm 2020, 2021, 2022.
Cục thuếtỉnh Thái Nguyên (2021), Báo cáo tình hìnhnhân sựtạithời điểm 31 tháng 12năm 2021.
13 8 Kinh tế Châu Ả - Thái Bình Dương (Tháng 4/ 2022)
