QUY DINH CUA HIEN PHAP VE CHINH PHU:
NHUlVG VAN DE SLTA DOI, BO SUNG
1. Khdi quat ve Chinh phu hipn dai 1.1. Chinh phii trong ca che quyin Iuc nhd nu&c
Chinh phu la mpt lap the, ngudi dting ddu lap the nay dugc gpi la Thii tudng, Tdng thdng hodc tdn gpi khac. Xet vl co cdu thdnh vidn, Chinh phu gdm cd ngudi diing ddu Chinh phit, phd cua ngudi dirng ddu Chinh phu, cac Bp trudng vd ngudi cd chlic vu tuong duong Bp trudng. Co ciu cita Chfnh phii gdm cd cdc Bd vd co quan ngang Bd. Co quan thudc Chinh phii la co quan do Chinh phii lap ra khdng dugc xem la CO cdu ciia Chinh phii va thii Irudng ca quan thupc Chinh phu khdng Id thanh vien ciia Chinh phii.
Mdi nhd nudc ddu cd ba thii quyen Iuc la quyen lap phdp, quydn hanh phap va quydn tu phdp' tgo thdnh cac yeu td cau thdnh CO ehd quydn lyc nhd nudc. Quydn lap phdp la quyen ldm ra ludt, the hien y chi qudc gia, y chi cita nhan ddn, quydn hanh phdp la quydn thi hanh y chi ay bang vide thi hdnh ludt, quydn tu phap la quydn xet xu vi pham phdp Iudt vd phan xu tranh chap phap ludt dl bdo vd Iuat. Quydn lyc nha nudc do do la mpl thd ihdng nhdt cac quyen lap phdp, hanh phap vd tu phap^. Chinh phii
'PGS.TS., Vien Nha nuac va Phap luat.
' Montesquieu, Tinlj timn p/iap ludl, Nxb. Giao due, Ha Npi, 1996, tr. IOO.
' Trir6c day, khi khang djnh thuyet phin quyen khong thi thuc hien dwcc v§ m i t kJ thuit, Mac xuit phat lir quan diam v l tinh xa hoi - giai cSp ciia quyen lire vol tinh each la quySn lyc nha nuac Ih6ng nhit.
(Xem: Dinh Ngoc Vugng, Thtiyil "Tam c/iiyin plidn
VuThu-
d mpi qudc gia ddu Id co quan Ihuc hidn quyin hanh phap. Vai trd ciia Chinh phu cung dugc xem xet trong thuc Ihi quydn hanh phdp cd the khde nhau gifta cdc nudc.Chinh phil cd the la co quan dimg ddu quyin hanh phdp (Hoa Ky) hoac chi mpt bd phdn giiip thyc hidn quydn hdnh phap (Nga, Han Qudc) hoac cimg ehia se quydn hanh phdp (Phap). Ngudi diing ddu Chinh phii cd the ddng thdi la nguydn thii qudc gia (vi du Hoa Ky), hodc khdng cd chiic nang do (vi dy Viel Nam). 0 Viel Nam, Chinh phu Id co quan dung ddu ngdnh hdnh phap.
Quyen hdnh phap cd the dugc td chiic trong khudn khd nguyen tac phan quyin hay lap quydn. Trong nguyen tac phdn quyen, quyen hanh phdp Id ddc lap, nhung chju sy kidm tra, gidm sat cua cdc quydn lap phap, tu phdp, liic la ban than co che quydn luc nhd nudc da chua dung trong nd co chd kidm tra. Ngay cd d cdc nudc theo ehd dp dgi nghi (vi du: Anh, Nhdt Ban, Thuy Dien...) thyc hien nguyen tac phdn quyen thi quyen hdnh phap tuy bj rang budc nhidu vdi lap phdp, nhung hanh phap van thd hidn la nhdnh quyen cd tinh ddc lap. Hai loai quydn nay khdng hda nhap lam mot dd trd thanh trang thai quyen lyc nhu Montesquieu khai qudt: "Khi ma quydn lap phdp va quydn hdnh phap nhap lgi trong tay mdt ngudi hay mpt Vidn Nguyen lao thi se khdng cdn gi la tu do n&a; vi sg rang chinh
lgp" trong sach "Tam quySn phan lap" va bo may nha nuac tu san hien dai cua Vi^n Thong tin Khoa hpc xa hoi, Ha NOi, 1992, tr. 22).
25
NHA NUdc VA PHAP LUAT Sd 10/2012
dng ta hay Vipn iy chi d?it ra lu$l d^e ldi dl thi hdnh mpt cdch dpc tai"^ Quan h§ ciia hdnh phdp vdi tu phdp cQng v§y, "...klidng CO gi Id ty do nlu quyin lu phdp khdng tdch khdi... quyin hdnh phdp... Nlu quyin tu phdp nh§p lgi vdi quyin hdnh phdp thi dng quan lod sS cd cd siic mgnh ciia kd ddn dp"
Doi vdi cac nudc tl chirc quyin lyc nhd nude theo nguydn tie tgp quyin thl vl nguyen tdc, quyin lyc nhd nudc tdp trung vdo mpt CO quan nhit djnh (Quoc hdi, Nghj vipn, vua...), cho dii cd (ddng hon Id bu^c phdi ed) phdn edng, phdn nhipm thip hay cao mdc nao. Tfnh d$e ldp ciia hdnh phdp, cua Chinh phii sd bj hgn che hon so vdi cdc nudc cd quydn lyc nhd nudc Id ehirc theo nguydn tdc phdn quydn: Co ehl gidm sdt, kiem tra trong co che cd, nhung khdng day du, phien didn.
CJ nudc ta, theo Hidn phdp hien hdnh, quydn hanh phap md diing ddu Id Chinh phii dugc td chlic theo nguydn tac to chiic quyen luc nha nudc tap quydn, cd van dung cdc ydu td tich cyc eiia nguydn Idc phan quyin.
Bang chirng ro ret nhat la khdng dinh mdi day tai Hdi nghi Trung uong 5 khda XI thang 5 ndm 2012, Ddng Cpng san Vipt Nam kien quydt ehdi bd nguyen tdc tam quyen phdn lap. Trong Hien phdp hipn hdnh, sy hidn didn ctia nguydn tie lap quyin the hien rd ret va tap trung trong cdc quy djnh: Qudc hdi Id ca quan quyin lyc nhd nudc cao nhdt; Thii tudng Chinh phu vd Chdnh dn Tod dn nhdn dan ldi cao, Vidn trudng Vipn kilm sdt nhan dan tdi eao diu phdi chiu Irdch nhipm vd bdo cdo cdng tdc trudc Qudc hdi. (Ddc biel ddng chii y d day
Id mli quan h§ gifta tu phdp vdi l§p phdp).
Trong ba bO phgn ciu thdnh quydn Iyc nhd nudc, tfnh thyc tiln sinh dpng vd idc ddng cda sy v$n hdnh quyin Iyc nhd nudc khiln ngudi la thudng bdn din quyin lgp phdp vd quyin hdnh phdp. Day Id hai quy^
gdn liln vdi sy van hdnh, phdt tridn mpi m^t eiia ddi sing xd h^i; trong khi quyen tu phdp chi bdo ddm cho vipc thi hdnh diing lu^t, khdng tgo ra ede gid trj xd hpi mdi, dSu rdng: "Dd Id ca quan thidng Hdng nhit vd dugc coi trpng nhdt vl nd Id ngudi bdo v^
phdp Iuat, md Iudt Id do ca quan quyin lyc tdi eao ban hdnh vd do Chfnh phii chip hdnh"^ Trong hai quydn lap phdp vd hdnh phdp, quydn hdnh phdp lgi dugc sy chii y cao hon, nliieu hon quyen lap phdp vd Iudn Id tdm didm chii y eua xd hpi. Dd la do thuc thi quydn hdnh phap tidn quan trye tilp deo van dpng ciia ddi sdng xd hdi, den quyen va Igi ich moi cd nhdn vd bao gid ciing la cong vipc khd khdn nhat. Thyc thi quyin hanh phdp ddi hdi su sdng tgo, ndng ddng, chii khdng Ihl gidn don, may mdc. Bdn than nhd lam ludt ludn edn ddn cac nhd hdnh phap thdng minh, ddng thdi phdi danh cho thi hdnh lugt khoang ly do xet djnh. Se khdng qud neu ndi rdng, hanh phap la khdu cd tinh chdt quydt dinh trong toan bp qud trinh tdc dpng cua quydn lyc nhd nudc doi vdi doi sdng xa h$i.
1,2. Chinh phd trong vai tro qudn ly hdnh chinh nhd nu&c
Quyin hanh phap dugc thyc hipn troi^
ddi sdng xd hpi thdng qua cdng cu hay phuong tipn eua nd la quyin hdnh ehinh hay Id hanh chinh. Quyin hdnh phdp lidn quan ddn vipc hogch dinh, thuc thi chinh sdch vd Montesquieu, Tinh ihdn phdp lugl, Nxb. Gido dgc,
mN6i, I996,tr. 100-101.
* Montesquieu, Tinh Ihdn phdp lugl. Nxb. Gido dye, H4Npi, 1996, tr. 100-101.
Jean - Jacques Rousseau, Ban ve khe u&c xa h^i, Nxb. Ly lu§n chfnh trj. Hi N$i, 2004, tr. 219.
QUY DINH CUA Hl&N PHAP ..
phdp ludl, edn hdnh chinh la quan ly, chinh xdc han la quan ly - hogt dpng cd tinh chit chi dao, didu hdnh. Quyin hdnh phap van dpng trong ddi sdng xa hdi khdng thd khdng dugc thye hidn dudi dgng hdnh chinh, quydn hdnh chinh. Do dd, hdnh phdp, quyin hdnh phap va hdnh chinh, quydn hdnh chinh la nhung khdi nidm cting hang. Ndi hdnh phdp, quydn hdnh phdp Id ngy y noi din hanh chinh va quyin hdnh chinh va nguge lai. Hanh chinh, quydn hanh chinh Id phuang thirc the hipn quydn hdnh phdp trong ddi sdng va Id phuong thiie tdn lai cua nd. Cdn quydn hanh chinh Id quyin qudn ly cdc mat, ede ITnh vuc cita ddi sdng xa hdi, bang cdch sii dung quydn lye nha nudc, cy the la quydn hdnh phdp. Chiing gan nhau den miic ngudi ta cd thd su dung thay the cho nhau trong rdt nhidu trudng hcrp.
Vai trd cua Chinh phii d bat cti qudc gia nao eiing thd hidn ro ret trong ndng luc qudn ly hdnh chinh nha nudc, cd tinh quydl djnh ddi vdi sy van ddng vd phat tridn mpi mat ciia ddi sdng xa hdi cua qudc gia. Lap phap chi vach ra hanh lang phdp ly vd gidm sdt, kidm soat hanh phdp, cdn trdn co sd ludt, cdc qua trinh cua ddi sdng xa hpi van ddng vd phdt tridn nhu thl ndo tuy thudc vao khd ndng ciia Chinh phii sir dyng quyin hanh phdp, qudn ly hdnh chinh nha nudc. Trong xa hpi hidn dai, vai trd cua Chinh phu vdi tu each la ea quan hanh phap khdng chi la Ihyc hidn luat hay dp dyng ludl theo cdch thy dpng, gidn don. Trdi lgi, Chinh phu ngdy nay phai Id Chinh phu nang ddng, cd kha nang canh tranh vdi cac Chinh phu khdc trong vide thyc hidn qudn ly, the hidn rd va trdi trong khd ndng hoach djnh vd thyc hidn chinh sach diing ddn, hidu qua, Irong khd nang thiic diy phat triin kinh te - xa hpi, dan chu, quyin con ngudi vd cac mat khac
cita ddi s6ng xd hdi.
Thyc lien d bat cii quoc gia ndo cung cho thiy, quyin hdnh phdp Id noi cac chinh ddng, chfnh khdch ludn ma ude ndm gift dl thue hidn ly ludng phdt triin xd hdi cQng nhu cdc lgi ich cita minh. Ddi vtii cdc nudc da ddng, hidu qud thyc hidn quydn hdnh phdp dnii hudng khdng nh&ng ddn khd ndng mdt ddng cd dugc, hoac cdn dugc ndm quyin hdnh phdp hay khdng, md cdn sang cd khd ndng tdi cir, thing cti cua cdc ddng vidn ciia nd trong co quan ldp phap, khd ndng dang ndm gi& chinh quydn dia phuong. Nhung bao gid vd d ddu quydn hdnh phdp cQng nhu ngudi khdng Id thdch dd cdc lyc sy ti hon.
Ddi vdi mpt ed nhan hay vdi mpt chinh ddng, ndm vd thyc thi quydn hanh phdp cd thl dua hp ldn dinh vinh quang, nhung cung cd thd bidn hp thanh ke that bai bdi tinh chit cue ky phiic tap, da dien, khd khan vd khd ndng co dugc cdc ngudn luc cdn thidt ddi vdi hoat ddng ndy.
Ngay nay, vdi su phdl tridn chung cita cdc dieu kidn kinh td, chinh trj, xa hdi, tu tudng..., hdnh phdp dugc quan nidm la hanh phdp sft dung cdng cu hanh chinh dd phuc vy, khac xa vdi quan nidm truyen thdng trudc day van xem hanh phdp, hanh chinh Id cai tri. Nd mang mau sac hidn dgi cd tinh chit toan cdu, theo dd, thuc thi quyin hdnh phdp, hanh chinh phdi chiu lac ddng, su rang bupc cua chinh ddi tugng tac ddng cua nd the hidn trong cdc quan diem vd ddn chii vd nhdn quydn. Tdc dpng ndy duge thl hidn d cac ydu cdu ca ban khdc trong td chlic hdnh phdp, hdnh ehinh thudng dugc dd cap trdn sdch bdo chinh tri, phdp 1)', kinh ll..., do la: linh minh bach, trdch nhidm gidi trinh, tinh cd thd dodn trudc su thi hdnh phdp luat, su tdn trpng vai trd ciia xa hpi cdng dan... Ddy chinh la
NHA NUdc VA PHAP LUAT s610/2012 ddc tinh CO bdn ciia hdnh phdp hipn dgi dl dilu hanh quoe gia chinh danh vd hi$u qud, ddng thdi Id ede ydu ciu eiia mpi Nhd nudc phdp quyin.
Vai trd ciia Chinh phit - co quan hdnh phdp trong qudn ly hdnh ehfnh nhd nude dugc the hipn qua cdc chire ndng (hay Id phuong dipn hogt dpng ea bdn) eiia nd.
Ngugc lgi, qua vipc thyc hipn cdc chirc ndng, Chfnh phit the hipn vai trd ciia minh.
Chuc ndng ciia moi Chfnh phii phy thudc vdo nhilu yiu to: kilu nhd nudc (x3 hdi chu nghTa hay tu ban chii nghTa), vdo che dd chinh uj cy thd vd cdc didu kipn kinh tl, xd hdi, vdn hda... cy thl. Cd the phdn chirc ndng cita Chinh phu thdnh cdc chuc ndng theo ddi tugng tdc dgng cita Chinh phit, dd Id cdc chuc ndng: chinh trj, kinh td, xa hgi, van hda, trat ty xd hdi, an ninh, qudc phdng, ngoai giao. Cdc chuc ndng cita Chinh phu cung ed the phan Ihanh nhdm chirc ndng ddi ndi vd nhdm chiie nang ddi ngoai...
Chuc ndng ciia Chinh phu la khdi nipm trim tugng. Tinh cy thd cita cdc chuc ndng the hidn trong cde nhidm vy, quydn han cua nd. Cdc chuc ndng, nhidm vy, quydn hgn dugc quy djnh trong hidn phdp, ludl cu the hda hidn phdp.
2. Cac quy dinh trong Hien phdp Vi^t Nam 1992 (siia doi) ve Chinh phii
2.1. Quy dinh ciia Hien phdp vi Chinh phu
Hidn phdp nudc nao cung vdy, khdng thd ghi nhan tat ca nh&ng gi lien quan den chfnh phta. Bdi vay, sau khi hidn phdp ban hanh, mpt dao lugt ciia Nghj vipn ho^e vdn bdn ciia ngudi dting dau Chinh phta sd quy djnh cu thd td chuc cua Chi'nh phu. Quy dinh hiln phap vd Chfnh phu cd miy dilm dang chu y:
Thu nhdt, hiln phdp chi quy djnh cdc vin dl ea bdn, rudng cpt ndn quy dinh v|
Chfnh phil cGng phdi dugc d$t trong khudn khi ctaa cdch thdc quy djnh ndy.
Thii- hai, quy djnh vl Chinh phu, ngodi m^t phin ridng, cdn dugc thl hidn trong cdc chuang, dilu khdc cua hiln phdp.
Thir ba, hai van de trgng yiu ciaa mpi bdn hien phdp Id quy djnh vd Id chiic quyin Iyc nhd nudc vd vd bdo ddm quyin con ngudi. Quy djnh vl Chfnh phu vdi tu cdch ca quan hdnh phdp chit yiu vl t l chirc thyc hipn quyen hdnh phdp, nhung cung phai the hipn tinh thin dd.
Thdng thudng, cdc bdn hiln phap quy djnh ve Chinh phii (cd the ca cho nguydn thii qudc gia, ndu chtic danh nay cung thyc hi^n quyen hdnh phap) cdc vin dd ehu ydu sau:
• Vj tri, tinh chdt cua Chinh phu hodc Chinh phii;
• Co eau thdnh vidn cua Chinh phu va quy djnh vd co cau td chiic ciia Chinh phit d muc dp khdc nhau. Cd nudc chi quy djnh Chinh phu cd bp phgn giup Chinh phu hogt dpng (Hidn phdp Thuy Dien);
• Cdch thuc thdnh lgp vd nhidm ky ciia Chfnh phii, vdn dd tin nhiem chfnh phii, cde thdnh vidn eua Chinh phu;
• Chuc ndng, nhidm vu, quydn han cita Chfnh phu. Cd nudc quy djnh rat don gidn hodc chi chi ra mpt sd cdng vide ho$c nhipm vy eua Chinh phu nhu: Hoa Ky, Ba lan, Nga, Thyy Didn. Thdm chi cd nudc xem chuc ndng hanh chinh nhd nudc la chirc ndng khdng cdn phai quy djnh cy the nhu Nh§t Ban. Cd nh&ng nudc quy dinh nhilu hon vl nhidm vy, quydn han cua Chinh phu nhu: Vidt Nam, Trung Quoc;
• Chdc trdch, vai trd cua Thu tudng Chinh phu trong Chinh phii;
QUY DINH CUA HIltN PHAP ., Xdc djnh mdi quan he gi&a Chinh
phu va Nghi vipn;
Quy djnh trong hidn phdp pham vi cdc van dl nhu trdn la da bao quat nhGng vdn dd ca ban lien quan din td eliiic Chinh phu dugc cdc ban hiln phap cac nudc dilu ehinh. Hidn phdp hidn hanh nudc ta vd cdn ban da di theo hudng nay. Hidn phdp quy dinh ve Chinh phta tap trung lgi Chuong VIII gdm 07 dilu. tu Dilu 109 din Dilu 117. Cdc quy dinh nay bj chi phdi bdi nguyen tde td chuc quydn lyc nha nudc ddc thil d nudc ta: "Quyen lyc nha nudc Id thdng nhat, cd su phan cdng vd phdi hgp gi&a cdc co quan nhd nudc trong vide thuc hien cdc quydn lap phdp, hdnh phdp, lu phap".
Vi vj tri, tinh ehdl. chirc ndng vd to chiec ciia Chinh phit Dieu 109 xdc dinh vi tri va tinh chdt ciia Chinh phu la co quan chap hdnh ciia Qudc hgi, co quan hanh chinh nhd nudc cao nhat ciia nudc Cdng hoa xa hpi chu nghTa Viet Nam. Trudc dd, Hien phap ndm 1980 quy djnh Chinh phii vira la CO quan chap hanh, vua la co quan hanh chinh nhd nudc cao nhat cua Qudc hpi. Nen so vdi quy djnh ciia Hidn phap nam 1980, vj tri ctia Chinh phu da dugc xac dinh cd tinh dpc lap hon.
Chinh phil cd cac chuc nang co bdn sau:
- Thdng nhdt quan ly vide thuc hidn cac nhiem vy chinh tri, kinh td, van hod, xa hdi, qudc phdng, an ninh vd ddi ngogi ciia Nha nudc;
- Bao dam hidu lyc ciia bd mdy nha nudc tu trung ucmg den co sd;
- Bdo ddm viec tdn trpng vd chap hanh Hiln phap vd phap ludt;
- Phdt huy quydn lam chu cua nhdn dan trong sy nghidp xay dung vd bao ve Td qudc, bdo dam dn djnh vd nang cao ddi
sdng vat ehdt vd van hod eiia nhan dan (Didu 109).
Phil hgp vdi vj tri, tinh chat vd chtic ndng cita Chinh phii va tucmg quan vdi cac thiet chd nhd nudc khac rong bp mdy Nha nudc, Dilu 109 quy dinh: "Chinh phii chju Irach nhipm trudc Qudc hgi va bdo cdo cdng tac vdi Qudc hpi, Uy ban Thudng vu Qudc hpi, Chil ljch nudc".
To chuc ciia Chinh phit, theo quy djnh ctia Hien phdp gdm cd: Thii tudng, cac Pho Thil tudng, cdc Bp Irudng vd cae Ihdnh vien khdc. Ngoai Thu tudng, cdc thdnh vidn khdc ciia Chinh phii khdng nhdt thidt la dai bieu Qudc hpi. Thil tudng Chi'nh phu chiu trach nhidm trudc Qudc hdi vd bao cao cdng tdc vdi Qudc hdi, Uy ban Thudng vu Qudc hdi, Chu tich nudc. Thit tudng lanh dgo cdng tdc cua Chfnh phii, cdc thdnh vidn Chi'nh phii.
Phd Thit ludng giiip Thu tudng ldm nhiem vu iheo sy phan cdng ciia Thii ludng. Khi Thil tudng vang mat thi mpt Phd Thu tudng dugc Thii tudng iiy nhidm thay mat lanh dao cdng tdc ciia Chi'nh phii (Dieu 110 vd Dilu 114).
Trong che dp lam vide, Dieu 115 quy djnh mdt nguyen tac quan trpng: "Nhimg vdn de quan trpng thupc thdm quyen cita Chinh phil phdi dugc thao luan tap the va quydt djnh theo da sd".
Vi cdc nhiem vu. quyen hgn ciia Chinh phil Theo Dieu 112, Chinh phu ed eae nhiem vu, quyen han:
- Lanh dao cdng tdc, hudng din ve Id chlic va hogl ddng, tao didu kien hoat dpng cho cac ca quan nha nudc (Bp, cdc ca quan ngang Bd va cac ca quan thudc Chinh phu, Uy ban nhdn dan, Hpi ddng nhdn ddn); dao tao, bdi duong, sap xdp va su dung dpi ngu vien chuc nha nudc;
29
NHk NUdc VA PHAP LUAT Sd 10/2012 - Bdo ddm vipc thi hdnh Hiln phdp vd phap ludl...;
Trinh dy dn lu§l, phdp I^nli vd cdc dy dn khdc trudc Quoc hpi vd Uy ban Thudng vy Quoc hpi;
Thong nliit qudn ly- vl kinh tl, tdi chinh, ldi sdn thupc sd hOu todn dan, vdn hod. gido dye, y tl, khoa hpc vd cdng ngh§, thyc hidn kl hogch phdt triin kinh te - xd hpi vd ngdn sdch nhd nudc; bdo vd mdi trudng;
- Thi hdnh nhftng bipn phdp bdo v§ cdc quyin vd lgi ich hgp phdp cua cdng ddn, lao dilu kipn cho cdng ddn sti dyng quyin va Idm trdn nghTa vu cita minh, bdo vp tdi sdn, Igi ieh ciia Nhd nudc vd cua xd hpi;
Cimg CO vd ldng cudng ndn quoc phdng loan dan, an ninh nhdn dan; bdo dam an ninh qudc gia va trat ly, an loan xd hpi;
xdy dung cae lyc lugng vQ trang nhan ddn;
thi hdnh lenh dgng vidn, ldnh ban bd tinh trgng khan cap va mpi bidn phdp can thidt khdc dd bdo vd ddt nudc;
- Td chuc vd lanh dao edng tac kidm kd, thdng kd eiia Nhd nudc; cdng tdc thanh Ua va kiem tra nhd nudc, chdng quan lidu, tham nhung trong bp may nhd nudc; cdng tdc gidi quyet khidu nai, td edo ciia cdng dan;
- Thdng nhat qudn ly cdng tdc ddi ngogi cua Nhd nudc; ky ket, tham gia, phe duyet dieu ude qudc td nhdn danh Chfnh phu; ehi dgo vide thyc hidn cdc didu ude qudc tl ma Viet Nam ky kdt hodc tham gia; bdo ve lgi ich ciia Nhd nudc, ciia Id chuc vd cdng dan Viet Nam d nudc ngodi;
- Thuc hipn ehinh sdch xd hpi, chfnh sach dan tpc, chfnh sdch ton gido;
- Quydt djnh vide didu chinh dja gidi cdc don vi hanh chfnh dudi cip tinh, thdnh phd true thupc trung uong;
- Phii hgp vdi M^t tran Td quic Vi^
Nam, cdc dodn thl nhdn dan trong khi thyc hi$n nhi§m vy, quyin hgn ciia minh; tao dilu ki$n dl cdc td chuc dd boat dpng co hi^u qud.
Vdi tu cdch Id ngudi diing diu, ldnh dgo hogt dpng ciia Chfnh phii, Thu tudng c6 nh&ng nhidm vy, quyin hgn dugc quy dinh tgi Dilu 114:
- Ldnh dgo cdng tdc cua Chinh phii, cac thdnh vidn Chinh phu, Uy ban nhan ddn cac cip; chil tpa cdc phidn hpp ciia Chfnh phii;
- Bh nghj thdnh lap ho$c bdi bd cdc Bp, CO quan ngang Bp; dd nghj ve vice bd nhi$m. mien nhipm, each ehue Phd Thii tudng, Bp Irudng, cdc thdnh vidn khdc ciia Chinh phii;
- Bd nhidm, mien nhidm, each chftc Thti trudng vd chuc vy tuong duong; phd chudn vipc bdu cir; mien nhipm, didu ddng, cdch chftc Chu tich, cac Phd Chu tich Uy ban nhdn dan tinh, thanh phd trye thupc trung uong;
- Dinh chi vipc thi hdnh hodc bdi bd cac vdn bdn cua Bp trudng, cdc thdnh vidn khac cua Chinh phu, vdn bdn cua Uy ban nhan dan vd Chu tjeh Uy ban nhan ddn edp tinh trdi vdi Hidn phdp, ludt vd cdc vdn bdn cua cdc ca quan nhd nudc cap Udn; dinh chi vipc thi hanh nghj quyet eua Hpi ding nhan ddn cdp tinh trdi vdi Hien phdp, ludl va cac vdn ban cua cdc co quan nhd nude cap tren, ddng thdi dd nghj Uy ban Thudng vu Quoc hpi bdi bd;
- Thye hi|n chd dp bdo cdo trudc nhan dan qua cdc phuong tien thdng tin dgi chiu^
vl nh&ng vin dd quan trpng ma Chinh phii phai gidi quylt.
V&i Bp Iru&ng vd cdc thdnh vien khdc cua Chinh phii. Hiln phdp quy djnh BO
QUY DINH CUA HliN PHAP . trudng va cae thanh vidn khdc cua Chinh
phil chju trdch nhidm quan ly nhd nudc vl ITnh vuc, nganh minh phu trach trong phgm vi cd nudc, bdo dam quydn ty chu trong hogt dpng san xudt, kinh doanh cua cde eo sd theo quy djnh cua phdp Iuat. Bp trudng vd cdc thanh vidn khde cua Chinh phit chju trdch nhidm trudc Thii ludng Chfnh phu, trudc Qudc hpi vd ITnh vuc, ngdnh minh phy trdch (Didu 116 vd Dieu 117).
Cudi cung. vi hinh ihiec ban hdnh vdn bdnphdp ludt, cdc didu 115 va 116 quy djnh cdc hinh thuc vdn bdn eu the cua Chfnh phu, Thu tudng Chinh phu va cdc Bp trudng, thanh vidn khdc ciia Chinli phu vd cd Thu trudng cdc ca quan thupc Chinh phii.
2.2. Nhgn xet chung cdc quy djnh ve Chinh phu trong Hien phdp
Danh gid ede quy dinh vd Chinh phu Uong Hidn phap nam 1992 (sua ddi), xet ve eau tnic. chung tdi cho rdng nhin chung da bao qudt nhiing van dd co ban lidn quan ddn Chinh phu nhu hidn phdp cac nude quy djnh. Cd the nhan xet cac quy dinh nay trdn cdc mat chu yeu:
Mpl Id. vdi ydu cau dan chit va quyen con ngudi, quy dinh cua Hien phdp the hien d nhtmg diem chu ydu: Chinh phu do Qudc hdi la CO quan dgi bieu cao nhdt eua nhdn dan lap ra. Id co quan chap hanh, chju su giam sdt, chju trdch nhiem vd bao eao cdng tac trudc Qudc hpi; quydn eua Mat tran Td qude Viet Nam, Cdng doan tham gia xay dyng ehinh quydn, tham gia qudn ly nhd nudc, giam sat boat dpng cua Chinh phii, cdn bp cdng chuc cua Chinh phu; Thu ludng Chinh phu thuc hidn chd do bdo cdo trudc nhan dan qua cac phuong tidn thdng lin dgi chiing vd nhftng vin dl quan trpng ma Chinh phu phdi gidi quylt, cdng ddn cd quyin tham gia qudn ly nhd nudc, kidn
nghi, khidu nai, td cao, cd quydn ty do ngdn ludn, bidu tinh, cd quydn dugc thdng lin...
Vd ea bdn, cac quy djnh trdn dd thd hien linh than ddn chu vd n'ldn quyin, nhung ngay trong cdc quy djnh c ho thdy cdn nhftng vdn dl ddt ra. Thu tudng Chinh phu chi bdo cdo trudc nhdn dan qua phuong tidn thdng tin dai chiing vd nhftng van dl quan trpng md Chinh phii phdi gidi quydl sS rit dd lam theo kidu tuy nghi vd cung chua du. Chinh phil cd the tra ldi kien nghi, ydu cdu thdng tin cho cdng ddn, cdc td chuc cua hp hay khdng? Trong thue le, thdng tin vl hogl dpng ciia Chfnh phii den ngudi dan cdn rat ban ehd vd don gian, nhu vdy lam sao thyc hidn duge ddn chu? Quy djnh vide thi hanh nhftng bidn phdp bdo vd cdc quydn vd lgi ich hgp phdp cua cdng ddn... cdn phai dua vdo tinh chat ciia ndn chinh trj va each thue td chirc quydn luc nhd nudc ngay trong quy dinh hiln phap cd kha nang bdo dam quyen nhu the ndo va nhieu ydu td khac. Ndi each khdc, quy dinh vd trdch nhiem bdo vd quyen con ngudi, quyen cdng dan cua Chinh phu chua ndi hdt dugc tinh hidn thuc cua quydn trong thyc Id.
Hai Id, vdi ydu cdu ciia Nhd nudc phap quyin. Nhd nudc phap quydn dugc xem xel Udn nhilu phuong dien khdc nhau. Q day ndi vl hai phuong dien:quydn lyc va phdp ehd.
Doan 2 Didu 2 cua Hien phap quy djnh:
"Quydn luc nhd nudc la thdng nhat, co sy phan cdng vd phdi hgp gifta cac co quan nha nudc trong vide thyc hidn cdc quydn lap phdp, hdnh phap va tu phdp", trong dd, Chinh phu la co quan dung ddu quyen hdnh phdp. Trdn co sd quy djnh ndy, Didu 109 cua Hiln phdp xac dinh: "Chinh phu la co quan chip hdnh ciia Qudc hdi", chiu trach nhidm vd bdo cdo cdng tdc trudc Qudc hdi.
Trong bdn Cuong ITnh Xdy dyng ddt nudc
31
NHk NUdc vA PHAP LUAT sd 10/2012 trong thdi ky qud dp len chit nghTa xd hpi phat triin ndm 2011, quy djnh vda ndu dd cd bd sung mdi: "Quyen lyc nhd nudc Id thong nhil, cd sy phan cdng. phoi hgp vd kiem sodl gifta cac co quan nhd nude trong vide thyc hidn cac quyen lgp phdp, hdnh phdp vd tu phdp". Vdi sy hipn dipn ciia yiu to "kidm soat" gifta ciic co quan nhd nudc trong vipc thyc hipn cac quyin lgp phdp, hanh phap vd tu phdp, ihi quy djnh ve Chfnh phil cdn phdi xem xet lgi la dilu ldn cin ban. Nhung vdi quy djnh nhu tren, Chlnh phu Id CO quan hoat dpng thidu tinh dpc lgp khdng chi lien quan ddn vin dd bdo ddm quyen eon ngudi, quydn cdng dan, md cdn khdng phil hgp vdi ydu cau cua qudn Iy nhd nudc trong cdc dieu kipn ngdy nay.
Trong td chuc quydn luc nhd nudc, vipc gidm sat, kidm tra quydn hdnh phdp do Chinh phu thyc hidn hidn nay chua dap ung yeu eau eua vide td chuc quydn luc nha nudc cd kiem sodt trong Nhd nudc phdp quydn. Bd thi chju sy gidm sat, kidm tra cua tda dn trong eae vu viec hdnh ehfnh. Nhung vdi Chinh phit, ngoai giam sat eiia Qude hdi, Chinh phii khdng chiu sy gidm sdt tu phdp ndo.
Vd phuong didn phap che, d phuang Tdy cd xu hudng hidu Nhd nudc phdp quydn la Nha nudc thi hanh chd dp phdp trj, Che dp phdp trj nay khdng gidng vdi tu tudng phap tri Trung Hoa cd dai. Chd dp phap trj phuong Tay dd ham nghTa binh dang va nhan quydn, Nha nude phdp quydn dugc hidu la sy binh ddng qua lai vd quyin va nghTa vu phap ly gi&a Nhd nudc va cdng ddn, chiia dyng ngay trong no nhan quyin va dan chii. Do do, day Id ehl dp phdp trj het Stic lien bd. Didu 12 cita Hiln phdp hidn hdnh cung cd quy djnh vd hinh thire thl hipn tinh thdn phap trj, theo dd, bit cu ai, kd ca
CO quan nhd nudc, cdn bd, cdng chirc nhd nudc cQng diu phdi ludn thit phdp ludt. Vdi tinh thin dd, Didu 112 quy djnh nhipm vg, quyin hgn ciia Chinh phii: "Bao ddm viec thi hdnh Hiln phdp vd phdp Iuat trong cdc CO quan nhd nudc, td chdc kinh td, td chtic x3 hdi, don vj vu trang vd cdng dan; td chiic vd Idnh dao cdng lae tuydn truyen, gido due Hidn phdp vd phdp ludt trong nhdn ddn".
Nhu vgy, vl nguydn tdc, Hiln phdp thl hi|n dugc tinh thin phap trj ciia Nhd nudc phap quyin it nhat Id vl hinh thuc trong quy djnh vl Chfnh phil. Tuy nhien, trong thyc tl nhidm vy, quyen han nay dugc thyc hi?n chua tdt.
Ba Id. vdi ydu cau cita ndn kinh te thj trudng dinh hudng xd hgi chii nghTa. Nen kinh td thj trudng djnh hudng xd hdi chii nghTa vdi cdc ydu td nhu canh tranh, cung- cdu, each thuc id chuc vd hogt dpng ciia doanh nghipp, doanh nhdn, Idi tu duy ve tu do, binh ding, ddn ehu vdn cd ngay cdng tham sdu vd anh hudng rd ret ddn bd may nhd nudc ndi chung. Chinh phu ndi ridng.
Kinh td thj trudng djnh hudng xd hoi chit nghTa tdc dpng ddn Chinh phu thd hien rat rd trong nhftng thay ddi ctia cdc quy dinh Hidn phap vd:
- Chuc ndng, nhiem vu;
- Td chuc bp may;
Tinh chat phyc vu cua mdi quan he gifta Chinh phii vdi ngudi dan vd doanh nghidp nha nudc.
Trong dd, cd nhihig quy dinh ndi ro nhu: "Bp trudng vd cdc thanh vien khdc cua Chinh phii chju trach nhidm qudn ly nha nude vl ITnh vuc, ngdnh minh phy trach Irong phgm vi ed nudc, bdo ddm quyen tu chit trong hoat dpng san xudt, kinh doanh cua cdc ca sd theo quy djnh cua phdp lual"
QUY DINH CUA HIEN PHAP ., (Didu 116). Cac co quan Ihudc Chinh phii
chi la cae co quan sy nghiep, khdng thuc hidn chlic nang quan ly nhd nudc, nhidm vu cua Chlnh phu da giam di mot phdn nhd xa hpi hda mpt sd hoat dgng trudc day chi do Nha nudc thyc hien... Tuy nhidn, vdn cdn nhung v i n dd dat ra nhu: Chinh phii cdn dilu hanh ndn kinh td bdng vide su dicing cdc bien phdp hanh chinh thay vi su dung ydu to kinh te thi tnrdng; chd dp Bg chii qudn den nay van dugc duy tri d mot sd Bg.,.
Bon Id. so vdi yeu cau vc td chirc Chinh phil hidn dgi. Ndu nhu Chinh phu hidn dai la Chinh phil dugc td chirc gpn nhe, hgp ly.
minh bgch, hieu qua, trach nhiem ro rang vd CO trach nhidm chinh Iri cao trudc nhdn dan.
ihi dinh chd Chinh phit trong Hien phap hidn hanh dang di theo hirdng do. So vdi Chinh phit thdi ky Hien phdp nam 1980, sd thanh vidn Chinh phu da giam di rdt nhidu;
Chinh phil dirge td chirc lir che dp tap the da djch chuyen manh sang chd dp thii trudng, de cao trach nhidm cua ca nhdn phii hgp vdi quan Iy hanh chinh nha nudc; chuyen dan tir hanh chinh cai tri sang hanh chinh phuc vu, chii trgng hidu qua qudn ly... Tuy vay, van cdn nhung bat cap. Trdch nhiem ciia Thii tudng Chinh phii chua phii hgp vdi yeu cau ciia CO quan quan ly hdnh chinh the hien trong quy djnh: ca Thu tudng va Bp trudng, Thil trudng co quan ngang Bg deu chiu trach nhidm trudc Qudc hdi gdy rdi quan he ben trong ciia Chinh phu; sd Bg, ca quan ngang Bd van cd thd riit gidm so vdi Chinh phil d cac nudc khac; tinh dgc lap hay quan niem vd Chinh phu manh cdn han che; quan ly, didu hanh, dac biet Id dieu hanh kinh te hieu qua ihdp; giao tidp va trdch nhiem trudc nhdn dan khdng t h l hid.i cao tinh thdn dan chil, tinh cdng khai, minh bach con nhieu bat cap...
Ndm Id, vd quan he vdi chinh quydn dia phuang, Didu 112 quy djnh nhidm vu, quydn hgn ciia Chinh phu: "Ldnh dao cdng tac cua...Uy ban nhdn ddn cde cip, xdy dung va kidn todn hd thdng thdng nhat bd may hanh chinh nhd nudc tu trung uong den ca sd;
hudng ddn, kiem tra Hgi ddng nhdn dan thuc hien cdc van ban cita co quan nha nudc cap trdn; tgo dieu kien d l Hgi ddng nlian dan thuc hidn nhipm vu va quyen hgn theo lugt djnh; dao tgo, bdi dudng, sap xep va sir dung dpi ngii vidn chuc nha nudc". Vdi quy djnh nhu vay, cd thd ndi Chinh phii "bao san" trdn klidp cac van de cua dja phuong. Nd the hien su phan cdng lao dgng khdng hgp ly, Chinh phil dm ddm qua nhieu viec d dja phuang, lam giam kha nang tap trung vao quan ly vT md, lien hanli cac cdng vide tam chinh phu.
Nguyen lac tap trung dan chii van dung vao quan he trung uang - dia phuang td ra thai qua den muc lam giam hieu krc, hieu qua quan ly va ban chd dan chii...
Tdm lai, vdi nhtmg nhan xet tdng qudt tren day, cd the ndi che dinh Chinh phu trong Hien phap nam 1992 (sira ddi) luy cd nhung uu diem, nhung cung cdn nhieu diem cdn xem xet, dieu chinh lai cho phii \ d i td chuc quydn luc nha nudc cung nhu quan Iy hanh chinh nha nirdc d nudc ta va ca cac ydu cau chung ve td chirc Chinh phii da dugc hien phap va thuc lien d cac nudc lien lien kiem nghiem, xac nhan.
3. Kien nghj siia ddi, bd sung cac quy djnh ve Chinh phu trong Hien phap ndm 1992 (siia ddi)
Tir nhftng trinh bay tren day, xin kien nghi sita ddi, bd sung quy djnh ve Chinli phil nhu sau:
Mot Id, Hien phdp cdn the hien ro vat tro, chirc ndng hoach dinh vd ihirc hien chinh sdch cua Chinh phii. Theo quan niem 33
NHk NUdc vk PHAP LUAT SC) 10/2012
phd biln hipn nay, Chinh phii chi Id co quan hanli phdp theo ngliTa dan gidn Id thi hdnh lugt nhu Id sy quy djnh phdp Iu§l dli vdl cde vu vi$c thdng thudng. Thye ra hogl ddng ciia Chinh phil khdng don gidn va mdy mdc nhu vgy. Vai trd cita Chfnli phii d cdng vipc khd klidn hon nhilu Id hoach djnh vd thi hdnh chinh sdeh ciia minh. Til ca cdc Chfnh phii hipn dgi deu Idm cdng vipc ndy.
Ndi din Chfnh phu Ihudng ngudi ta nghT den chfnh sdch ciia chinh phii. Chlnh sdch cd thd do ca quan Idp phdp hoach djnh, cd the do co quan hdnh phdp hoach djnh, vd ngay cd mdt Bg cung hoach dinh chinh sdch. Ddi vdi Chinh phii, hogch dinh chinh sdch hdnh phdp mdi la vide thuc hien ludl khd khdn, ed tdm chien luge vd ddi hdi sang tao hon rit nhidu so vdi vide dp dung phdp ludt thdng thudng cho cdc vu viec cu thd.
Hai Id. tdng linh dpc lap cita Chinh phu trong ca che quyen luc nhd nu&c. Didu 109 ciia Hien phap quy djnh: "Chinh phii la eo quan chip hdnh cua Qudc hdi". Quy dinh ndy cho thay su "Id thudc" khdng hgp ly eiia Chinh phii vdo Qudc hdi. Mpi hinh thuc chinh the du Id cdng hod dai nghj, vdn phdi danh cho Chinh phii tinh ddc lap vdi ly do nhu dd ndi d trdn. Tren phuang dipn quan ly, tinh ddc lap nham bao dam tinh linh hogl vd chil ddng trong hogt ddng, ddng thdi Id trach nhiem ro rang ciia Chinh phii, ciing tuc Id xay dyng Chinh phu manh. Sy phdc tap, da dang, van ddng nhanh chdng cua cdc quan he xa hpi trong cdc didu kipn nen kinh te thj trudng, su phat tridn eiia khoa hpc vd cdng nghd, sy loan cau hod mpi mdt cua ddi sdng xd hdi, sy hidn didn ciia mpt thd gidi canh tranh eao ngay ca vdi gi&a cac nha nudc ddi hdi didu dd. Thyc tidn hoat dpng didu hanh kinh td d nudc ta cho thdy rd dilu nay. Rat cd thd dd thuc hipn cdc chi lidu
GDP, CPI do Quic hpi in djnh, Chinh phii dd phdi ed nhftng c6 ging Irong chfnh sach diu tu, tiln tp de thyc hipn cdc chf tidu c6 tfnh phdp l§nh, dii mit cdn ddi nln kinh tl 6 tim vT md, gdy hdu qud xiu. Can xem x6t, dilu chinh nhipm vy, quyin han ciia Qudc hpi trong tuong quan vdi nhidm vy, quyin han vd trdch nhipm ciia Chfnh phu.
Ba la. kiim sodl ihicc thi quyin hdnh phdp cua Chinh phu. Ddnh cho quyin hdnh
phdp pham vi vd mdc dp dugc quylt djnh cdc vin dl qudn ly rpng rdi, hgp ly dl phat huy dugc tinh ndng dgng, sdng tgo, phdn irng nhanh nhgy vdi sy van ddng da dang, mau chdng ciia cdc quan hd xd hpi. Tinh mgnh ciia quyen hdnh phdp eung cd nghia !d quyin hanh phdp phdi the hidn duge ndng lyc thyc hidn quydn trong viec xdy dyng va thuc hidn ehinh sdch, thyc hidn dung ddn va cd hidu qud ludt. Do dd, Chinh phia ddc lap hem, mgnh hem khdng the hidu la khd ndng ldn ludt eiia nd ddi vdi quyen lap phap. Trai lgi, quyen nhidu thi sy kidm sodt vide thyc hidn quydn trong eo chd quydn lye nhd nuoc eung phdi tuong xung de Uanh Igm quyen, vi phgm phap ludt. Ddy la ddi hdi cua to chuc quydn lyc Uong Nha nudc phdp quyen.
Ddi vdi Qudc hpi, bdn cgnh cdc hoat dpng gidm sdt quy djnh trong Ludt Giam sat ciia Qudc hpi, cdn ddc biet luu y den kha ndng cita Quoc hdi thdng qua ngan sdch de kidm sodt hogt dpng cua Chinh phu. Day la mpt hinh thdc giam sdt ddc bidt, nhe nhang, nhung cd hidu qua md cd the chiing ta da va dang dung, nhung chua y thftc vl nd nhu, mpt phuong thtic kidm soat ddi vdi Chfnh phii va Lu§t Ngdn sdch chua tinh ddn trong qud trinh xdy dung, hodn thidn. Ddi vdi he thong tu phdp, quy dinh vd vai trd cua toa dn trong quan he vdi Chinh phu da duoc hidu khdng dung. Le ra, tda dn la ca quit^
QUY DINH COA HIJN PHAP ..
bieu tugng cho edng ly, cdng cu bdo vp ndn phap trj phdi ed chiie ndng kilm tra, phdn quydt hogt dpng ciia Chinh phu, bdo ddm dl Chfnh phil hogt ddng trong khudn khd ludt phap*. Trong khi dd, Tod hanh chinh thudc he thdng tod an nhdn ddn' chi mdi xem xet ede quydt djnh, hanh vi hanh chfnh cua cip Bp trd xudng. Hien phdp can thd hi^n duge vai trd cua tda an trong vide xem xet cac van bdn phdp ludt vd hdnh vi ciia Chinh phu.
Ngoai ra, mpt thidt che bao hiln chuyen trach ed khd ndng xem xet tinli hgp hidn eiia nhieu logi vide, Uong dd cd cdc quyet dinh, hdnh vi cua Chinh phii can phdi dugc thill lap. Luu y d day, thidt chd bao hien (hpi ddng, tda an...) khdng thd xem xet tat cd cac quydt dinh, hdnh vi cua Chinh phu, do dd, su hidn didn cita thidt chd bdo hidn khdng logi trft vai trd cua Tda an hanh chinh, trdi Igi cdn can cd nd.
Bdn la, xdy dung Chinh phd than thien han nita vai ddn chu vd nhdn quyin.
Dan ehii la td hgp cua cdc quydn vd ty do cua cdng dan, khdng cd cae quyen dd thi khdng cd dan chii. Ngugc lgi, dan chu lgi Id phuang tidn dd thyc hien cac quydn vd tu do ciia edng dan. Dd dd, ddn chu vd quydn con ngudi, quydn cdng ddn tuy didn dat cac hidn tugng chinh trj - phap ly khac nhau, nhung cd quan he chat vdi nhau. 6 phgm vi quy djnh chung, Chuang V vl quydn vd nghia vy CO bdn cua cong ddn trong Hien phdp da thd hidn trach nhidm cua Nha nudc trong
* Trong t6 chiic quy^n lire nh^ nirdc d nhieu nha nudc, t6a An c6 vi tri rSt cao trong bo m4y nhi nudc.
Bieu d6 c6 the thSy kM di§n hinh trong v( d\i, ng^y 29 th^ng 6 nam 2006, To^ dn l6i cao My da phdn quySt T6ng t h i n g George W. Bush da vugt q u i quygn han khi lap nen c4c phien toa t^i Ac chifin tranh dac bi?t dk xet xii cac nghi can trong "cuOc chiin chfing khung bo".
' 6 cap huy^n, chi co cdc th^m phdn h^nh chfnh.
vi$e bdo ddm thuc hidn quyin cua cdng dan.
Nhung moi quan hp gifta Chinh phu vd nhdn dan thi nhu dd ehi ra d trdn, edn nhftng khiim khuylt, chua phdn dnh ro tinh ddn ehu vd quyin ciia edng dan cd linh dde thii trong hogt dpng cua Chinh phu. Hidn phdp can thd hi^n rd hon, rdng rdi, cdi md hon vd dan chit, cdng khai, minh bgch ve trdch nhipm gidi trinh, vd chi dp bao eao trudc nhdn dan, quyin dugc thdng tin cua ngudi ddn. vin dl cdn ban Id phai nhdn thuc nghiem tiie, thyc tam vd ddn chii, trong dd, cin chti y rdng dan chu khdng chi hidu Id su tham gia qudn ly cua nhdn dan ma edn Id phuang lien h&u hidu ngdn ngua sai ldm trong boat ddng eua Chinh phu.
Ndm Id, dieu chinh mpt sd quy dinh ve Chinh phd theo hu&ng kinh te thi tru&ng djnh hu&ng xd hpi chu nghta. Didu 116 Hiln phdp quy dinh: "Bd trudng va cac thanh vidn khdc cita Chinh phii chju trach nhidm quan ly nha nude ve ITnh vyc, ngdnh minh phu trdch trong pham vi ca nudc, bdo dam quydn tu chu trong hoal ddng san xuit, kinh doanh ciia cae ea sd theo quy dinh cua phdp ludt". Cum tu "bdo ddm quyen tu chu trong hogt dpng sdn xudl, kinh doanh ciia cdc CO sa theo guy dinh cua phdp ludt"
khdng ndn cd trong quy djnh Hidn phap. Vi chiing ta chii truong xda bd chd dp chit qudn vdi nhiing he luy nguy hai eua nd. Mat khdc, nlu quy djnh nhu vgy thi tai sao sy phdn bidt giQa hogt ddng qudn ly nhd nudc ciia cdc Bp vdi hogt ddng ciia cdc don vi sy nghiep djch vy cdng cung Id van dd tuong ty lgi khdng dugc thl hidn trong Hiln phdp?
Kinh nghidm thl gidi vd ngay d nudc la cho thdy, cin khdng djnh quan diem Nhd nudc ehi idm cdc cdng vide quan ly nhd nudc.
Khi chuyin sang thuc hidn cac edng vide lien quan din kinh td, djch vu thi chi lam
35
NHA NUdc vA PHAP LUAT sd 10/2012 mdo md qudn Iy nhd nudc, mdo md bdn than cdng vipc md nd thyc hipn, hu hdng cdn bg, cdng chirc. Id mpt trong nh&ng co sd eho sy hinh thdnh Igi fch nhdm, tu duy nhipm ky.
Sdu Id. xdc lgp chc dp thit Iruang trong td chiec bin trong cua ('liiiih phu. Hien phdp ed cdc quy djnh:
- Dieu 109: Chfnh phii chiu trdch nhipm irirdc Qudc hpi va bdo cdo cdng tdc vdi Quie hpi. Uy ban Thudng vu Quoc hpi, Chii ljch nudc. Cd the hidu ddy Id trdch nhiem tap the ciia Chinh phii, ede thdnh vien cita Chinh phu ddi vdi boat dpng ehung;
- Didu 110: Thii tudng Chfnh phu chju trdch nhiem trudc Qudc hpi vd bdo cdo cdng tac vdi Qudc hdi, Uy ban Thudng vy Qudc hdi, Chti tjeh nudc.
- Dieu 112: nhidm vu, quydn hgn cita Chfnh phu;
- Didu 114: nhiem vy, quyen hgn ciia Thii tudng Id lanh dao edng tac ciia Chinh phil, cdc thdnh vidn Chfnh phu vd cdc nhiem vu, quyen hgn khac;
- Dieu 115: nh&ng vdn dd quan trpng thudc thdm quydn cua Chinh phu phdi duge thao ludn tap thd vd quyet djnh theo da sd;
- Didu 117: Bd trudng va cac thdnh vidn khdc cua Chfnh phit chju trach nhidm trudc Thti tudng Chinh phii, trudc Qude hpi vl ITnh vyc, ngdnh minh phy trdch.
Tu cdc quy dinh tren cho thiy may didm dang chit y. Thu ludng Chfnh phu tuy cd quydn ldnh dao cdng tdc eiia Chfnh phu, cdc thdnh vidn Chfnh phii nhung Igi cd nhftng vide Bp trudng, ede thanh vidn ciia Chinh phu cd thl quyll djnh theo chd dp tgp the, tuc la khdng trao toan bg quydn hgn cho Thii tudng Chfnh phii theo ehl dp thu trudng. Hiln phap vua quy djnh Thti tudng
Chinh phil Igi vira quy djnh bp trudng vS cdc thdnh vidn khdc cua Chinh phii chju trdch nhi^m rieng trudc Quic hgi. Trong Ihyc tiln cd thl phdt sinh vin dl, nlu tap thl cdc thdnh vidn cda Chinh phu quylt djnh khdng theo hudng ciia Thu tudng, trong Irudng hgp sai Iam thi Thii ludng Chinh phii vdi tu cdeh la ngudi ldnh dao Chinh phii se chju trdch nhidm nhu the ndo? Bp trudng chju trdch nhidm trudc Qudc hgi lai chju trdch nhipm trudc Thii tudng, trudng hgp cd mdu thuan vl qudn ly, Bp trudng ndn hdnh dpng theo Idnh dgo ciia Thu tudng hay hdnh dpng ddc lap dd thyc hidn trdch nhipm tmdc Quoe hpi? Nhu vay, cac quy djnh eua Hiln phdp vd td chuc ciia Chinh phii dd tgo ra tinh trgng cde quan he va trdch nhidm khdng mgeh lgc gifta Thti tudng vdi cde thdnh vifin Chinh phu, vai trd cua Thu tudng khdng rd.
Mat khdc, vdi cdc quy djnh nhu trdn, nhiing sai sdt, vi phgm trong hogt ddng ciia Chinh phil trong nhidu trudng hgp khd xdc dinh ro trach nhidm thudc ve ai. Dd giai quyet cac mdu thudn ndy, nen xac lap che dp thii trudng trong td chuc Chinh phu. Day dang Id hudng td chire Chinh phu d nhieu nudc,
NIU xdc lap chd dp thu trudng trong to chlic vd hogt dgng cua Chfnh phu se khdng quy dinh Chinh phu quydt djnh tap the cac van dd quan trpng. Dirdng hudng hogt dpng vd van hanh ciia Chinh phu nhu the ndo do ca nhdn Thu tudng Chinh phii chiu Uach nhipm. Qua dd thi ndng luc cua vj Thti tudng cung dugc the hipn m^t each ro rdng, khdng bj khudt bdi hai chu "tap the".
Bdy la. doi m&i quan hi giUa Chinh p^
v&i chinh quyen dia phuang. Phdn cdng \M dpng hgp ly hidn nay la Chinh phii tap tmng lam cdc edng vipc d tam vT md, tdng q u a t ^ (Xem tiep trang 53)
SUHINHTHANHVA.
xft gdn kel ehdl chg vdi sy phat Uidn efta phdp quyin, vdi hgc thuylt phdn quyin vd su tdn tai cua kilm sodt vd can bdng quyin lyc. Tuy nhien, trong bdi cdnh hdi nhgp quic td hidn nay, ddc ldp xel xft, vdi khfa cgnh la gid trj phap ly chung eua nhdn logi dd, dang hipn didn, du d mdc dp khde nhau, trong he thdng phdp ludt cua nhilu qudc gia Udn thl gidi, kd cd ede qudc gia khdng theo hpc thuydt phdn quydn. Tim hiiu vl Ijeh sft
hinh thdnh va phat tridn efta tu tudng dpc ldp xdt xir sd giup ehung la cd lu duy rd rdng hon vl tfnh chil ddc thu eua cdc co quan tu phdp, cung nhu mdi quan he gifta quydn tu phdp vd quyin lap phdp, hdnh phdp; lft dd, cd thd ggi md dl tilp tuc suy nghT, hodn Ihi^n phdp ludt ndi chung vd Hiln phdp ndi ridng ddi vdi dgc lap xdt xft vd cdc CO che dd bdo ddm ddc lap xet xft d nudc ta hipn nay.
(Tiep theo trang 36 - Quy dinh cua Hiinphdp ...) chju udeh nhiem vd boat ddng qudn ly hdnh
chinh, khdng tham gia vao cdc cong vide cu thd cua cgng ddng dan cu d dja phuong. De lam dugc dieu ndy, ndn ddi mdi md hinh chinh quydn dja phuong mang tfnh tap trung (ddn chu) hidn nay thdnh mo hinh ehfnh quyen dia phuang lu qudn vdi sy phan djnh rgch rdi giua thim quydn efta Chinh phu vdi thim quydn ridng cua cde cdp chinh quyen dia phuang, thdm quyen ndo do bp mdy hdnh chinh uy quydn hodc giao cho chinh quydn dia phuong. Day Id ydu eau cua phan quyen, phan cap qudn ly, cung la yeu cdu cua dan chu va tang eudng tinh ehu dpng, sang tgo, tinh Uach nhiem trong bp may nha nudc vd ddi vdi dan cu dia phuong. Td chftc chfnh quydn dja phuong lu quan Id xu hudng cd linh phd quat trong cae nhd nudc
hidn dgi.
Tdm Id, thay doi cdch thdc quy dinh vi hinh thuc ban hdnh vdn bdn quy phgm phdp lugt ciia Chinh phu. Hidn phap hien hdnh quy dinh cdc hinh thue ban hdnh van ban phdp luat cu the ddi vdi Chinh phu, Thu ludng Chinh phu, Bp uudng vd cac thanh vidn khac cua Chinh phu. Trong thuc td, cdc quy dinh ndy cd nhung diem khdng phft hgp, da bj sua ddi bdi Ludt Ban hdnh van bdn quy pham. Nguyen nhdn chinh Id Hien phap da quy dinh qud cy thd hinh thuc van bdn, Uong khi Hidn phdp lgi khdng dd sfta ddi. Thyc tl d nudc ta cho thdy, khdng nen quy djnh cy thd ede hinh thftc van bdn phdp ludt md chi xdc dinh chung dd la cde vdn ban dudi luat. Day cung la dilu md hidn phdp nhidu nude da ldm.
53
