NGHIEN c u u
Tac dong ciia cuoc each mang nghiep 4.0 den kinh te - xa hoi Met Nam: thuc trang va mot so giai phsq>
Luong lUNgQcHd Dgi hpc Su pham Ha Noi - PhSn hi^u Ha Nam
Hi$n nay, Vi$t Nam dit ra myc ti&u l i tin dyng cd hiiu qui cic co h<>i cua cuOc CMCN 4.0 nhim thiie diy qui hinh ddi mdi md hinh ting trudng, co ciu lai nin kinh t i gin vdi thi/c hiin c i c ddt p h i chiin luqrc v i hiin dgi hoi dit nude; phit triin mgnh me kinh t i sd; phit Uiin nhanh vi bin virng dya trin khoa hge - cdng nghi, ddi mdi sing tao vi nhin Iyc chit lugng eao; ning eao chit lupng cu<ic sdng, phue 1(^ eiia ngudi din; b i o dim viing chic qude phdng, an ninh, b i o vi mdi trudng sinh thii.
1. Cack mang cong ngtilep 4.0
Cude cieh mgng edng nghiip thd 4 (cieh mgng 4.0) ti sy kit hgp ciia c i c h i thdng mgng vit ly, ti/
ddng hda tri tui nhan tgo, mgng Intemet kil ndi vgn vit vi diin toin d i m miy.
Bin ehit eua euOc cich mgng 4.0 la di/a h i n nin ting cdng nghi sd vdi vit liiu thdng minh, lich hpp lit c i eic cdng nghi thdng minh h i n co sd m i hda tir b<>
nio ngudi (tir bO nhd eiia bO nio con ngudi, ngudi tgo ra bo nhd eua miy mde, lu bO xir Iy cua h§ thin kinh, ngudi ta tgo ra bO vi xii ly ciia miy mde), thim chi xa hon nua li si/ kit h(?p quy trinh xu ly thdng Un cua bO n i o ngudi vdi miy mde Uidng qua tin sd sdng d i tdi uu hda quy hinh, phuong thirc sin xuit, kit ndi vdi h i thdng intemet loin ciu. Cdng ngh^ 4.0 nhin mgnh nhiing cdng nghi dang va s& ed nhu: diy ehuyin sin xuil kJ' thuat sd, ty ddng hoin toin dua trin ky thuit lip trinh. Trong tuong lai gin con ngudi timg bude lam ehii edng nghi in 3D; cdng nghi sinh hge, d i e biit cdng nghi giii nii gen, khi cdng ngh§ niy phit hien, eon ngiKiri se Um ra nhimg gen thdng minh eua eiia ehinh minh, duy tri sy phit Uiin cua nhting gen iy, nhirng gen kim thdng minh lung bude bj logi bd. Vdi khi ning nay, con ngudi ngiy cang ti/ hoan thiin minh c i vi thi chit lin Unh thin; cdng nghi thuc phim; cdng nghi chinh phyc khdng gian...
2. Uc dong cua each mang 4.0 2.1. Tic ddng tich cue
Bing h i thdng intemet siiu td'c, con ngudi cd thi e i p nhgt mgi thdng Un c i p nhit h i n toin eiu, thdi gian chua den 1 giiy. Khi mgng intemet siiu tdc SG, 6G, cao hon nua ung dung vao sin xuit no ed thi tao ra mgi luong eua cai vit chit khdng Id vdi thdi gian ngin nhil. Con ngudi tgo ra "nha may thdng minh"
kit ndi mgng internet, nha sin xuat khi iy d bit ky vi tri n£io trin the gidi, chi can moi chiic diin thogi
thdng minh hoie mdt ehiie miy tinh xich tay Ii cd thi diiu khiin e i n h i miy hogt dOng. Khdng ehf viy, ngudi ta cdn kiim soit si/ hogt dOng i y d i n timg ehi Uit vdi thdi gian nhanh nhit, ehinh x i e nhit.
Trong linh vi/e khoa hpc nhd cd cuOe cich mgng 4.0 m i nhimg phit minh khoa hge ngiy cing trd nin phong phii vi ud thinh mdt thj hudng Idn. Ngudi ta cd thi mua, bin eae y tudng khoa hge mdt cieh d i ding.
Vi^e chuyin giao edng nghi giiia c i c nude h i n thi gidi diin ra mOt cich nhanh chdng. Viic ling dyng eie phit minh khoa hpc vio thye tiin khdng phii mit nhiiu thdi gian nhu trudc.
Trong Unh vyc kinh t i , cd su ehuyin dich e i c nganh nghi. Nginh s i n xuit khdng cdn chiim uu thi.
Nhd ed sy phit triin ciia cdng nghi m i eon ngudi tir linh vi/c sin xuil s i chuyin din sang c i e nginh djch vy. Con ngudi khdng phii lao ddng cue nhgc hong cic nhi may, xi nghiip trong c i c mdi hudng dOc hgi nhu trudc m i con ngudi d i cd tri tu^ nhin tgo thay thi.
Trong llnh vpc giao thdng, con ngudi ngiy cing Um ra c i c phuong Uin giao thdng Uidng minh di chuyin vdi vin tdc nhanh. Niu trudc kia eon ngudi ngudi di ehuyin hang ngin km mit mdt gid bay, thl vdi phuong Uin giao Uidng thdng minh, con ngudi di chuyin hing ngan km chi mit vii phut. Thyc t i mOt sd nude tiin Uin Irin thi gidi d i va dang hoin thi^n d i n dOng co sieu thanh. Niu dOng eo niy mig dyng irong linh vpe din dyng, phue vu eho giao Uidng thi vi^e di Igi oioa cic nude s6 nit ngin thdi gian hon rit nhiiu.
Ddi vdi e i e nginh liin quan d i n tai chinh k i toin Cach mgng 4.0 trong hong tuong tai gin con'naudi si tgo ra nhiing miy tinh si^u tdc vdi cic phin n i i m cd dg chmh xic cao, giup eon ngudi thye hi^n banc chuc ty phep tinh Irong mOt giay Do dd. con ngudi mit thdi gian rit ngin d i Unh loin ehinh xic nhi^g vin d i tS chinh eua nhiiu cdng ty. ^ °^ '^' Trong linh vuc sinh hpe, b i n g nhumg gi^j m a b i n
()A gen con ngudi Um ra dupe nhiing Idi cua gen, khie phvc nhiing Idi iy chda c i c binh hiim nghio, ting iu« thg rfio eon ngudi. Trong edng nghi thue phim, Mi) cich mgng 4.0 con ngudi cd thi tim ra dupe nhiing tiin ddi gen eiia cic thpe vit, lim cho chung phit
^ n mgnh mi. Gin diy loii n g i ^ da tgo ra dupe sinh iin vi Unh, nhin bin ra hing triiu gia sue, gia cim uong Uidl gian ngin nhit. Trong tuong lai gin con r ^ c6 khi ning Um ra nhOng Uii/c phim ehiic ning chi c4n 1 kg ed Uii duy tri sp sdng eua eon ngudi hang tjam ngiy m i khdng cin d i n i n nhting thpe phim khic. Cieh mgng 4.0 Ihim nhip vio rit nhiiu nginh, ngh^ khic nhau tgo ra hiiu qui kinh t i rit idn. Tuy nhi^n. nd cung khdng thi nhiing tie ddng tiiu epe.
ZX Tic d^ng tiiu cue
D6i vdi vin d i lao ddng viie lim. Bing viie tgo ra cic diy truyin cdng nghi tp dOng hda vdi tri tui nhin t^o tim viie thay thi eon ngudi. Do dd ty 1^ thit rtghi$p se ngiy eing gia ting, ngudi edng nhin mit dAn viic lim din din thit nghiip. Cie vin d i trong x i hOI ngciy cing phtie tgp, nhdng t i ngn mdi xuit hiin.
Vitc giii quyit eic vin d i xi hdi ma d i e biil li vin d6 giii quyit viie lim s i l i mOl ginh ning ddi vdi Chinh phii.
KhoAng cieh giiu nghio ngiy eing d i n ra: Trong xA \\ifi nhiing ngudi cd vdn diu tu vio cdng ngh^ d i sAn xuSl thi hg giiu lin nhanh chdng, cdn nhung ngudi khing cd vdn Igi mit d i n vi^e lam d i n d i n nghio, ngudi giiu cing giiu thim, ngudi ngheo, cang ngh^o di, mie dii ning suit lao d^ng rit cao nhung cua cii, v$t chit ehi tip tmng trong lay thiiu sd ngudi.
MSu Uiuin xi hOi niy sinh. Ngudi edng nhin mit vi$c lim, Uiit nghiip khdng cd liin mua hang hda.
Ngugc tgi nhi sin xuit Igi sin xuat ra rit nhiiu hing h6a nhung khdng bin dupe. Liic niy niy sinh khiing hoAng kinh ti. Khiing hoing kinh te trong thdi gian tdi 14 khing thi trinh khdi d i e biit la khiing hoang thura, lihflng hoing tii chinh.
1 Thvc trang each mang 4.0 6 Viet Nam Trong nhimg nim gin diy. Dang vi Nha nude xae illnh cuOc eich mgng 4.0 li mdt tit yiu khieh quan cua thdi dgi. Vi viy d i ehi dgo eae cip, cac nganh, cac tinh vpe lip k i hogch triin khai Uieo su ehi dgo ciia CWnh phii. Chinh phu d i ban hanh Chi thj sd 16/CT- TTg ng^y 04/5/2017 cua Thu tudng Chinh phii niu rd
"ning cao ning Ipe sin xuit vi cgnh Uanh trong chuoi sAn phcim; tgo ra sp thay ddi Idn vi hinh thai kinh tioanh djch vy; tgo ra nhiiu co hgi cho cae doanh fighiip khdi nghiip sang tao; giam dang ki chi phi 8«o djeh, vin ehuyin; tao co hdi dau tu hap d i n va
<14y tiim ning trong Unh vpc cdng nghi sd va Intemet tWng Uidi cung li eo h^i tdn cho san xuat edng nghiep
^•*i trinh do khoa hge vi cdng nghi Uin Uin". Nhan Ihijc ro vai tro. tim quan trgng ve diin bii'n ciia cude
cieh mgng 4.0, Nght quyil 52/NQ/TW eiia Bd Chinh tri ngiy 27/9/2019 cung dua ra quan diim chi dgo: "Chii dgng, tich cue ttiam gia cude Cich mgng cdng nghiip lin Uiu tu li yeu ciu tit yiu khieh quan; li nhiim vy cd y nghia ehiin lupc d i e biit quan trpng, vira cip bich vira liu dai ciia c i h i thdng chinh hj va toin .\a hdi, gin ch^t vdi q u i Uinh hdi nhip qudc t i siu rOng;
ddng thdi nhin thiie diy du, diing din vi ndi him, bin chit eiia cude Cich mgng cdng nghiip 1 ^ Uiii lu d i quyit tim ddi mdi lu duy vi hinh ddng, eoi dd li giii phip ddt phi vdi bude di vi Id tiinh phii hpp li eo hdi d i Viit Nam biit phi trong phit triin kinh t i - xi hdi" . Cung vdi viie ban hinh cie chii truong, dudng ldi eua Ding, chinh sieh phip luit eua nha nude, eie cip, eie nginh d i ehii ddng, sing tgo cii tiin edng ngh$, ehuyin giao cdng, nim bit kjp thdi eae vin d i mdi niy sinh, die biit khin truong ning cip mgng intemet 5G timg bude ning cip eo sd vit chit, tgo ra nhung siiu miy linh tdc dd eao d i tiin tdi mgng inter- net 6G
Thye hiin sp chi dgo eiia Chinh phii, cic cip, cie nginh hong h^ thdng ehinh tri xiy dyng ki hogch, td chiie thpe hi$n cac chiin lupc, quy hogch phit triin kinh l i - xi hdi cua dit nude. Co ehi ehinh sieh mgc dii d i cd sy ehi dgo nhung vi$c triin khai cdn chim:
Mic dii Ding vi Nhi nude d i ban hinh nhimg co chi chinh sich nhim di trudc. ddn diu. Tuy nhien viie triin khai vin d i nay edn ehim. M<>t sd eip nginh chua nhin thirc diy dii vi cude cieh mgng 4.0 nin vi$e triin khai thpe hiin theo sp chi dgo ciia Chinh phii cdn nhiiu t)il cip.
Ngudn nhin lue trong eic nginh khoa hge co bin cdn thiiu, chua d i p ung dupe vdi nhu ciu thuc Uin dit ra. Trong nhung nim gin diy mic dii nhi nude d i tgo diiu kiin cho sinh viin di du hge d nude ngoii d i tiep cin nhung cdng nghi nidi. Tuy nhiin, hiiu qui di du hge chua eao, mgt sd sinh vien dupe cu di dao tgo d lai nude ngoii khdng vi nude. Vin d i chiy miu chil xam, khdng thu hiit dupe nhin tii vin diin ra d mgt sd eip nganh.
Van d i giao dye, dao tgo d Uong nude edn thiiu edng nghi mdi phuc vy eho thue hinh. Ddi vdi sinh viin sau khi hoan thanh dgi hge, vin phii d i o tgo Igi mdi Uip can dupe cdng nghi mdi.
Day Uuyin cdng nghi phyc vy cho sin xuit edn lae hiu so \di nhung nude Uin Uin. Mic dii trong nhung nim gin diy Viit Nam d i nhip khau nhiiu diy Uuyin cdng nghi mdi Uin Uin, nhung dd chi la Iiin tien so vdi trong nude, con dd'i tie nhip khiu eho Viit Nam, van khdng phai li edng nghe Uin tiin nhit.
Mot sd doanh nghiip khdng ehju lha\ ddi cdng nghi, tham chi cd nhimg doanh nghiip con nhip khiu nhimg da\ chuyin san xuit Igc hiu, kem chil lupng.
Viie chinen dich eic co ciu nganh vin con chim.
Cude each mang 4.0 se tao ra nhiiu nganh, nghi mdi
95
NGHIEN c u u
ddng thdi nd eiing lam mil di mdt sd nginh nghi huyin Ihdng. Do va> viic, cJiuyin ddi eo ciu nginh d i thich ling vdi cude cich mang 4.0 li rit qian trpng. Tuy nhiin, m<>t sd e ^ nginh ehua nhin thtic siu sic vin d i nav. chua xiy dpng nhung d i i n nginh, nghi mdi.
Mdt sd cip, nganh triin khai eie d i i n thich ling vdi cude cich mgng 4.0 cdn chim. Thi dy viic Ihu frfii giao thdng tp ddng. Mic dii Chinh phu d i cd vin ban ehi dgo eho nginh giao thdng thu phi tp dOng diin ra lir nim 2017 nhung d i n nay d i hit quy II nim 2020 viie hiin khai d nhiiu tuyin dudng vin chua dupe triin khai.
NhOng vin d i Uin quan d i n mdi sinh, mdi trudng cd nhiiu diin biin phiic tgp. Niu viit Nam khdng kiim soit tdt vin d i niy. khdng ein Uiin Viit Nam se trd thinh bii rie ctia ehit thii edng nghiip vi nguy co inh hudng nghiim trgng d i n sue khde eiia ngudi din Ii khd trinh khdi. Mit cdng nghi 4.0 Uong Unh vpc sinh hge, hda hge, viie tgo ra nhirng ddng, thpe vat biin ddi gen vi c i c thuc phin cd cac thinh phin hda hge. Niu khdng kiim soit tdt thi nguy eo inh hudng d i n siic khde cdng ddng la ril cao.
Nhiing vin d i liin quan din an ninh mgng. Trong thdi dgi cich mgng 4.0 t i ngn tin tie phit triin manh me. Vin d i tin edng mgng, i n c i p dir liiu may Unh ngiy eing Unh vi, giy thiit hgi khdng nhd cho nin kinh ti. \^ic triin khai euge each mgng 4.0 cdn gip nhiing khd khan khieh quan nhir thiin tai, djeh birrfi.
Uii dp eudi nam 2019, diu nim 2020 dgi djch Covid - 19 d i lim giim tdc dd phat tiiin kinh te.
4. Mot SO glal ^hap nhim trien khai, thirc hien each mang 4.0 e Viet Nam hien nay
Thii nhil.ddi mdi nhanh kinh t i theo hudng, timg bude hoan thiin kinh t i thi trudng dinh hudng x i hOi chil nghla, hgi nhip kinh te qudc t i vdi cic md hinh kinh t i mdi, dpa Irin nin tang cua khoa hge cdng nghi. Igo diiu kiin eho eic hge vien, vi^n nghien ciiu, e i c doanh nghiip diu tu vio nghien ciiu phat trien, ting dyng edng nghi mdi, tgo ra cac sin phim, cUch vTi mdi, nhanh chdng thuong mgi hda cie kit qua nghiin euu.
Thir hai. phat triin ngudn nhin Ipc du ve sd tupng
\a ehit lupng d i thue hiin cac hogt ddng chuyen ddi, ning c i p edng nghi \a nghien euu phat trien cac cdng nghe, sin pham. djch vp moi. Tap imng vao giao dye dgi hpc vi sau dai hoc, dao tao ngudn nhin luc cdng nghe eao; xay dyng chien luoc phat trien ngudn nhin lye. trong dd ehii trpng phai Iriin eic d i tai khoa hge trong cae linh vpc diin tu, vgt lieu thdng minh, edng nghe smh hpc \ a kha ning ling dyng edng nghi thdng tin, xay dyng ddi ngii cac nha khoa hpc du nang Ipe, phim chil dgo diic dap img yeu ciu cua nganh, gop phan ning cao sue egnh tranh. nil ngin khoang each chinh tich ve trinh dg so vdi khu virc va t h i gidi
Thii ba, phit triin hg ting kit ndi, xiy dpng v i khai Uiic CO sd du li$u. Diu tu phit triin h i Uidng miy chu tdc dd cao, ning c i p dudng Uuyen intemet tdc dd cao theo kjp vdi sp phit Uiin ciia thdi dgi
Thd tu, hd Up eae doanh nghiip dng dyng cdng ngh? vi ddi mdi sing tgo d i tdi uu hda viie phin bd ngudn Ipc khuyin khieh c i c doanh nghiip xiy dyng md hinh "nhi miy Uidng minh"; ning cao chit lupng quan hi chudi cung img; phit Uiin s i n p h i m phin m i m , dtch vy mdi; ning eao ning suit eua doanh nghiip dvra P i n nguyin tie ddi mdi cdng nghi sd.
Thii nim, tip tiling ngudn Ipc d i u lu hiiu q u i vio c i e hogt ddng khoa hge edng nghi v i nghiin ciiu phit triin nhiing cdng nghi mdi, hudng Idi lim chii mdt sd cdng ngh? d i e trung cua Cich mgng cdng nghiip 4.0.
Thii siu, ddi mdi co c h i , chinh sich n h i m Ihu hiit d i u tu nude ngoai hong linh vpe khoa hpc, nghiin ciiu phit trien c i c s i n p h i m tri tui nhin tgo; d i u tu, phit Uiin dp i n ed khi ning di hudc, ddn d i u trong sin xuit cic sin phim, djeh vy sii dyng c i c cdng nghi.
Thu biy, Igo hinh lang phip 1^ cho c i c hogt ddng, khoa hpc va chuyin giao e i e sin pham khoa hpc mdi;
xiy dyng co c h i quin ly giim sit phti hpp vdi bdi cinh Viit Nam va e i e chuin mpc vi nghiin cChi khoa hge eua qud'e te.
Thir lim, diy mgnh phit trien each mgng 4.0 gin vdi mdi trudng. Chung ta khdng vi phit triin kinh t i m i hy sinh vin d i mdi hudng. Do viy, phii d i i vin d i mdi trudng lin hing diu, lim cho mdi trudng sinh thii trong saeh, d i m b i o sue khde, tinh mgng cho nhin din. Nhu viy mdi d i m b i o phat triin each mgng 4.0 phue vy phat triin b i n vting nen kinh te.
Tdm Igi, Viit Nam mudn diy mgnh phat Uiin cude cieh mgng 4.0 ddi hdi cie c ^ , cic nganh cd sy nhgn thue dung din vi vin d i niy, phii Uiiy diy vua Ii co hdi vira la Uiaeh Uiuc. Neu Uiue hi?n tdt thi cu<>c cich mgng 4.0 se md ra mgt tuong lai tuoi sang eho dit nude./.
Tai lieu tham khao
Klaus Schwab 2016: The Fourth Industrial Revolution, 2016;
Larry Hatheway, Mastering the Fourih Industrial Revolution, Project Syndicate, 2016;
Nguyen Thing (2016). CMCN-l. \i6, so d i e trung tac ddng va ham y chinh sich t h o Viet Narn' https://ngkt.mofa.gov.vn/cmen4-mot-so-dae-tmnBtac' dong-va-ham-y-chinh-saeh-cho-viet-nam/
Chien lupc qude gia vi Cach mgng cdnc nchi^n Iin thii tu d i n nam 2030. http //baoehinhphu w K h o a hoe-Cong-nghe/Chien-Iuoe-quoc-gia-veCach cong-nghiep-lan-lhu-lu-den-nam-2030/394217v^^"^"
