TCr giao due y thuTc den hoat dong thifc tien

HIENTRANG GIAI PHAP

Phat trien moi trUdrng ben vufhg:

TCr giao due y thuTc den hoat dong thifc tien ^{^ -lolli}

THANH Hl/ONG

N

hiJIng nam vaa qua, d the gidi da phii ddi mat vdi nhieu cudc khdng hoing: khCing hoing ve khi hau va da dang sinh hpc (gia tang phat thli khi gay "hieu ang nha kinh" va mat can bing sinh thli), khung hoang nhien lidu (cu sdc gia nhien lieu nam 2007 -2008), khung hoing laong thyc (gia laong thac, thyc pham tang cao va tinh trang thieu laong thac d mot so khu vyc), khung hoing nadc sach (khan hilm nadc sach) va nghiem trpng nhat la cudc khCing hoing t l i chinh va suy thoai kinh t l toin cau nam 2008 -2009, suy tholi kinh te Chlu Au trong giai doan 2012 - 2014.... Md hinh kinh te cu, trong dd cac hoat ddng kinh te daa chu yeu vao nhien lieu hda thach va tang tradng nhanh nhd sd dung qui mac d c ngudn lac t y nhien ma khdng quan tam d i n van de mdi tradng v l xa hdi, da khdng cdn phu hpp. VI the, the gidi phai tim kilm mdt phaong thiJc phat tnen kinh t l mdi vaa giiip tang tradng kinh te sau mdt giai doan suy giam do anh hadng ci!ia cac cudc khung hoang, vaa bio d i m chat lapng mdi tradng, giim nguy cd mat can bing sinh thai va rCii ro khi hlu, bio d i m sCr dung ngudn tai nguyen thien nhien ben vOfng va khdng lam gia tang sy mat cdng bing trong xa hdi, tao dieu kien de phat trien ben vOng n i n kinh te. nang cao

chit lapng cudc sdng cho din ca d moi qudc gia. Nha hau h i t d c nadc tren the gidi, den thdi diem hien tai, Viet Nam da v l dang phii ddi dien vdi nhOng diln bien tan khoc cCia thien tai, cung nha dang phii chCTng kiln nhOng hlu q u i nghiem trpng trong nhieu mat ddi sdng kinh te - xa hdi cCia dat nadc, do van de mdi tradng bj xam hai, bj tan pha nang ne giy ra..

TC/thac t l Xrkn, den nay moi ngUdi Vi|t Nam chung ta deu d l cd dapc nhOng chuyen bien nhIt dinh trong nhan thac v l van de mdi tradng sinh thai, ve van d l thyc hien kinh te xanh, ve mdi quan he tac ddng qua lai Ian nhau giQa mdi tradng v l chit lapng cudc sdng din cPd mpi dja phaong trong mpi dja ban tren c l nadc... Vi le dd, chung ta da va dang no lac thac hien v l da dat dapc nhang tien bd ding khfch ie trong cdng cudc thUc hien ben vOng mdi tradng d Viet Nam thdi gian qua. Tuy nhien, lien quan den van de mdi tradng, hien van dang tilp tuc dat ra nhilu ydu clu mdi khien chung ta phii thadng xuyen nd luctlm hUdng giii quylt..., Dl TCr VlfC D A Y MANH GlAO DUC Y T H C C XA Hdi...

De tiep tuc triln khai cd hi§u qui cdng cudc thyc hien ben vOng mdi tradng dVlet Nam, chung ta phii nhan rdng nhCrng bilu hi^ndijngdln.nhang hanh ddng tfch cac, tien

HAN CHE' SQ DUNG TOI NY-LON DE BAO Vg I-lOl TRLfONG Sfi 1+2 (102+103) - 2016< www.tinnhanhmoitruong.vn [31]

?5

bd trong 5? thac xa hdi xung quanh van d l nay. Mdt trong nhQng hoat ddng, m l trade m i t cung nha llu d i i , chung ta phai trien khai vdi nhuTng giii phip phij hpp - do la viec day manh gilo due ^ XMc xa hdi doi vdi mpi tang Idp dan ca, mpi td chac v l ca nhin dang sdng va lim viec trong mpi nginh nghe, mpi linh vac cila ddi sdng xa hdi. Cu t h i I I :

-Thli nhat: Thdng qua he thdng tradng hpc d c d p , ta mam non d i n dai hpc d n tiep tyc day manh hdn naa cac hoat ddng t i n g cadng gilo due y thCic cho Idp tr^ - nhang chCi nhin tadng lai cCia d i t nadc - d l cic ddi tapng hpc sinh, sinh vien c6 dUOc nhOng nhan thac day dO hOn va nghi&m tuc hdn trong v i n iS& b l o ve mdi tradng qudc gia.

Mudn vay, phli cd nhOng thay ddi hop 1^, nghidm tac d nhOng ndi dung cd li§n quan den van de mdi tradng trong cic sach gilo khoa, gilo trinh cung nha viec ddi mdi phaong phap day vS hpc, trinh tuyen truyen gUpng ep, gilo dilu trong van de blo ve mdi tradng qudc gia. Rat nen cd cac hinh thac gilo due sinh ddng, hCu fch nhang de hpc, de nhd d l Idp trS biet each vin dung ta nhOng kiln thac trong sich vd vao nhang hoat ddng thac t i l n phu hpp trong xa hoi cd lien quan den van d l mdi tradng. Nha: thac hien nguyen tic "hoc di ddi vdi hinh" thdng qua viec td chac cac budi hpc ngoai khoi, d c chuyin di da ngoai de ngadi hpc cd dieu kien tilp xuc tryc tilp vdi mdi tradng thidn nhien, ta dd cung d p cho ngadi hpc nhOng tri thac ve mdi tradng;

to chac d c hoat ddng xa hdi lim sach mdi tradng Idi cudn dapc sa tham gia ddng dio cCia thiy va trd trong d c nha tradng (thu gom ric thli, trdng c§y xanh, khdng sCr dung nhCrng sin phlmgSy nguy cdxSm hai mdi tradng...)

- Tha hai: Ddi vdi vdi d c ddi tapng dan catrong nen kinh te thj tradng d Viet Nam hien nay, d n thadng xuyen cd cac hinh thiJc tuyen truyen da dang nhU:

+ Thdng qua cac phaong tien truyen thdng dai chOng nha dai phit thanh, truyen hinh, bao chi... de hadng dan ngadi din biet tham gia ddng d c h thiJc, dung lult vao hoat ddng khai thac t l i nguyen de mau sinh, nhang khdng dapc ph^p xam hai he mdi sinh qudc gia,

+ Thdng qua d c hoat ddng cdng ddng ^ a phadng nha cac hoat ddng II hdi, sinh hoat cua cac td chac doan the (Chi bd,Ooan thanh nien. Dpi thieu ni^n...), d c to chdc d^n ca (Hdi ngadi cao tudi, Hdi cau chien binh, Hdi phu na...), hoat ddng xay dOng haong adc cua l^ng, thdn, ddngtoocj; td chQc d c cudc thi dadi nhilu hinh thac dai chung.v.v. di tuyen truyin dadi nhOng hinh th^c sinh ddng cho van d l blo vd mdi tradng qudc gia, mk trade h i t la mdi tradng tai dja phaong.

-Thy ba: Cin da dang hoa d c bilp phap ( d tuyen truyin van ddng kit hdp vdi cac bien phap hanh chfnh) nham nang

cao trach nhiem xa hdi cua d c chCi t h i sin xult - kinh doanh d mpi dja phaong tren c l nadc theo y4u clu cua chiln lapc * tang tradng xanh eCia qudc gia.

+ Ngan chan cic hoat ddng kinh doanh chi chay theo muc tieu Idi nhuan, b i t chap hau q u i ve mdi tradng, ve xa hdi.

+ Trong kinh doanh, muc tieu Ipi nhuan phli dapc dit song song vdi muc tieu b l o ve mdi tradng qudc gia, tiing bade gia t i n g thu nhIp cho ngadi lao ddng, tCf dd nang cao khdng ngitng chit lapng song cho dan ca - dac bi^t d nhCfng vOng cd tl Id hd nghio cao tren e l nude (vijng slu, vCing xa, vOng bien gidi, hii d i o , vung dan tde thieu so...).

+ Cac muc tieu xa hdi ludn phli daoc thyc hien ddng thdi vdi d c muc tieu kinh te.

- Tha ta: Phli cd nhOng d c h thac linh hoat, phii hpp thdng qua viec quing b l tryc t i l p va qua cac cdng cu truyin thdng dai chung.de nhin rdng nhOng tam gUdng dien hinh (ea ea nhan va td chac) d l thyc hidn tdt d c hoat ddng kinh t l - xa hdi gin vdi blo ve mdi sinh qudc gia.

- Thy nam: Can tan dung sac manh cua cdng luan de giiip ngadi din dapc chdng kien thai dd v l d c h thac xCr ly nghiem khic, mang tfnh ran de cao cua cac co quan chac nang ddi vdi nhOng hanh vi vi pham phap lult (d el ea nhin va td chac) trong v i n d l xam hai mdi trUdng qudc gia. Dieu niy se mang lai tic dung gilo dung thilt thac va rat hidu qua trong xa hdi, nhim gdp phan tfch cUc ngan chin nhOng hi§n tapng taong ty t i l dien; nha d c vu vi§c cua Cdng ty Vedan Viet Nam , Cdng ty Thinh Thli, Cdng ty ehl bien thu;? hii sin Vung Tau, Cdng ty Mivtfon Viet Nam, Cdng ty hoa chat Lim thao, Cdng ty sOa Vinamik Gia Lim....

... D^N Vl|C THUC HI^N NHUTNG HOAT DONG THLTCTllNHaUlCH

Be cd the biln tii nhang thay ddi tfch eye trong nhin thac nhd sa nghiep gilo due, thanh nhOng Ihlnh qui cu the trong hoat ddng b l o ve mdi tradng qudc gia, nham nang cao khdng ngang chat ladng cudc sdng cua dan cdViet Nam, d thdi dilm hien tai cung nha thdi gian tdi, chung ta can hadng moi chO the tdi nhang hoat ddng thyc tien phii hpp gin vdi 3 ITnh vyc quan trpng trong van de mdi tradng, ma hidn tai Vi^t Nam chOng ta dang bj chim so vdi yeu cau ve t i l n dd can phli thyc hidn, dd II nadc sach va ve sinh, bien ddi khf hlu, b l o ton da dang sinh hpc.

LlNH Vl/C THtf NHAT: Nl/OC SACH VA VfSINH

Vin cdn sy khie biet v l tilp can nadc sach giOa d e vung, giOa ndng thdn va thanh thi, vdi t^ le thap nhIt d cac viing

[32] www.tinnhanhmoitruong.vn »S51+2 (102+103) - 2016 HAN CHE SiS D^NG TOI NY-LON DE BAO Vg MOl TRUtJNG

HI^N TRANG I GIAI PHAP

niii phfa Bic v l Tly nguyen ta 80,7% vk 86,1%. Mac dp tiep can nadc sach cao nhat II d Ddng bing Sdng Hong v l d c vCing Ddng Nam bd (typng dadng 99% v l 98,4%). Tren pham vi toin qudc, 93,8% dan ca thanh thj v l 71,4% dan ndng thdn sis dung nha vd sinh d i t i l n trong khi 1,1% din so thanh thj v l 8,6% din sd ndng thdn khdng cd nhi ve sinh cho dai tien.

Tinh trang khdng cd nhi ve sinh cho dai tien chu yeu xiy ra ddi vdi ngudi ngheo (22,9%) va d c nhdm dan tdc thieu sd (27,5%). Ba vung ed miJrc siJr dung nhi tidu hdp ve sinh thIp nhat la Ddng bang sdng cyu Long, Tly nguyen va vCing nui phfa Bac.

De cli thien tinh trang vd sinh mdi tradng, cin d i u ta nhieu hdn nOa v l nhan lac v l t l i lac cung nha sy tham gia tfch eye hon cua chfnh quyen v l cdng ddng 6\a phaong, d i m blo tinh ben vQng eda cac dich vu dUpc cung cap. Cin diy manh hpp tic vdi khu vyc ta nhin de tranh thu cac phaong an xay dang chi phi thap cho d c hd din d ndng thdn cung nha trinh dp ky thuat v l ky nang t i l p thi cCia ta nhan nhim ning cao nep sdng ve sinh van minh eda ngadi din tren moi vCing, mien tren c l nadc.

LTNH VLTC T H U HAI: BIEN D 6 | KHI HAU Vdi VI tri dia ly eua minh, Viet Nam II mdt qudc gia de bj thien tai v l dac bilt de bi Inh hadng cua bien ddi khf hau.

Trong hai thap k^ qua, d Viet Nam, trung binh hang nam thien tai lien quan den khf hau da giy thiet hai khoang gan 21;^ dd la My taong dUdng vdi khoang 1,2% -1,3% GDP (tinh theo PPP) v i t a vong trung binh 445 ngadi. Khi thli nha kinh cung dang gia t i n g vdi tde dp nhanh, rat dang lo ngai, d Viet Nam.

Anh hadng eua bien ddi khi hau r l t cd t h i se lam cham tiln dd thac hien Muc tieu Thien nien kyf d Viet Nam. Lut bao, han hin ngiy d n g nhilu hon tac ddng den sinh ke cua ngadi ngheo, ddng thdi miie nadc bien tang se Inh hadng den d c ddng bang la ndi sin xult lua gao eCia Viet Nam va vi vly se Inh hadng d i n an ninh laong thyc. Cdng ticthfch nghi va giim nhe tac ddng ciia bien ddi khf hlu la rat can thiet song can cd kinh phi va dieu niy cd nghia la ngudn tien dinh cho viec thyc hidn c^c Muc tieu Thien nien ky se bi giim di.

Tuy vay, hoat ddng ddi phd vdi bien ddi khi hau la khi thi v l cd the mang den nhieu co hdi cho phat trien. Cijng vdi blo ve mdi tradng, biln ddi khi hau d n cd sa phdi hop lien nganh hii hda v l sa hpp t i e cda cac ed quan v l d c ddi tac trong nadc va qudc t l da dang.

Cic Ou tidn trong cdng tac ang phd vdi biln ddi khi hlu hien Viet Nam dang thac hien la:

-Thyc hien hieu qui chiln lapc v l biln ddi khf hlu vdi d c muc tidu dai han trong c l hai linh vyc thich ifng va giim thieu khf t h l i nha kfnh;

- Daa nhCrng quan tam ve biln ddi khf hlu vIo ke hoach cCia c l khu vac cdng va khu vyc tU nhin;

- Tang cadng quy hoach khdng gian do thj va ndng thdn, cd tfnh den t i c ddng cua biln ddi khf hau;

- Can dau ta vIo ca sd ha ting quy md Idn, bao gdm md rdng de dilu, rC/ng nglp man, chin bao, hd chiJa Idn d l trS nadc ngot, dadng va cau can dapc gia ed de khdng bj Inh hadng bdi tic ddng eua bien do! khi hlu.

- Chuan bj cho mdt nIn kinh t l dd thi cd mijrc cic-bon thap va tang hieu qui sa dung ning lapng

- Md rdng ning laong t l i tao, nhIt II nang lapng gid v l nang lapng mat trdi; Cli td d c chfnh sIch t l i chfnh hdn quan den sir dung ning lapng hda thach (than, diu v l khi dot t a nhien).

- Tang cudng nghien eUu v l xay dyng sd lieu cd chat laong de hd trp cho qua trinh hoach dinh chfnh sleh.

- Ning cao nhin thUc cua ngUdi din ve bien ddi khi hlu va hd trp c3c dy I n truyen thdng thay ddi hanh vi.

LINH Vl/C THLJT BA: sAo T 6 N DA DANG SINH HOC

Vidt Nam la mdt trong 16 nadc ed mac dp da dang sinh hoe cao nhat tren the gidi vdi d c mdi tradng sdng, d c loli va d c gien phong phu v l da dang. Tuy nhien, cac mdi tradng da dang sinh hoc dang suy tholi v l tinh trang m i t da dang sinh hoc vin dang tiep tuc xiy ra. Sd loai quy hiem va cd nguy CO tuyet chCing tiep tuc tang len do tinh trang khai thac qua mCrc d c loli ddng thyc vat, do mat mdi tradng sdng, do d nhiem va c^c loai xam Ian.

Cac hoat ddng au tien trong cdng tac bao ton da dang sinh hpc d Viet Nam hien nay bao gdm:

- Thyc hiln hieu qua Luat Da dang Sinh hoc (nam 2008) bao gdm daa blo tdn da dang sinh hpc vao cac k l hoach phat trien;

- Phin bo nhieu kinh phf han cho cdng tac blo tdn da dang sinh hoc;

- Dinh au tien va tap trung nhilu hon dau ta vao blo ve cac mdi trUdng sdng cung nhadc loli quan trong trdn toin cau.

-Tao mdi trudng thuan Ipi v l cd d c chinh sIch au dai d l khuyen khich khu vac ta nhan v l d c hd gia dinh tham gia va gdp phin blo ve cac mdi tradng sdng.

Nha vay, vdi nhSng viec m l Viet Nam da va dang tien hanh trong c l hoat ddng giao due va hoat ddng thac t i l n , hy vpng rang cdng cudc thac hien b i n vOng mdi tradng cua chung ta se tCrng bade dapc hien thac h o i bang nhOng thanh q u i cu the d e l tam vT md va vi

HAN CHE SU ogNG TOI NY-LON DE BAO VE MOI TRUClNG Sd 1+2 (102+103) - 2016< vwww.tmnhanhmoitruong.vn [33]