TH C TR NG L S NG C A NGƯ CAO TU M C TĂNG HU T P T X M NH L NG À SONG L NG, HU N Ũ THƯ,
T NH TH BÌNH NĂM 2021
Nguy n V nTh nh1*, ng Th BíchH ng1
1. Tr ng i h c D cTháiBnh
*Chutrách nhi mchính: Nguy n V nTh nh Email: [email protected]
Ngày nh nbài: 02/5/2022 Ngày ph nbi n: 06/6/2022 Ngày duy tbài: 17/6/2022
TÓMT T
M cti u:M t th c tr ng l i s ng c a ng i cao tu i m c t ng huy tápt i 2 x MinhL ng và Song L ng, huy n V Th , tnh Thái Bnh n m 2021.
i t ng và ph ng pháp nghi n c u : Nghi n c u dch t h c m t c t ngang tr n t t c ng i d n t icó tu i t 60 tr l n, có ti n s t ng huy tápX MinhL ng vàx SongL ng thu chuy n V Th , tnh TháiBnh.
K t qu : i t ng nghi n c u th c hi n ch n u ng gi m l ng mu i,t ngc ng rau xanh, gi mcà ph , b u ngr ubia vàb thu c lá, thu clàol n l tchi m t l là: 72.5%; 78,8%;
78,8%; 77,3% và 80,5%; Có 28,3% th ng xuy n t pth d cít nh t 5 l n 1tu n; Có 31%s ng i c h icho bi t h duy tr theo dõi, ki msoátc n n ng, th chi n ohuy tápt inhà.
T khóa:ng icao tu i,t ng hu táp,l i s ng THE LIFESTYLE STATUS OF ELDERLY PEOPLE WITH HYPERTENSION IN VILLAG- ES MINH LANG AND SONG LANG, VU THU DISTRICT, THAI BINH PROVINCE IN 2021
Objective:Describe the lifestyle status of elderly people with hypertension in villages Minh Lang and Song Lang, Vu Thu district, Thai Binh province in 2021.
Method: A cross-sectional descriptive epidemiological study on all people aged 60 years and older withahistory of hypertension Minh Lang and Song Lang communes of Vu Thu district, Thai Binh province.
Results: The study subjects followed a diet to reduce salt, increase green vegetables, reduce co ee, quit drinking alcohol and none smoking, waterpipe tobacco, respectively: 72,5%; 78,8%;
78,8%; 77,3% and 80,5%; 28,3% regularly
exercise at least 5 times a week; There are 31% of respondents said that they maintain monitoring, control weight, perform blood pressure measurement at home.
Keywords:elderl , h pertension, lifest le I. T V N
T ng huy táp làm ttrong nh ng nguy nnh n g y t vong hàng u,m ttrong cácy u t nguy c chính c a b nh tim m ch và là nguy n nh n chính g y t vong s m. T ng huy t áp r t khó ch n oán cho nkhi xu thi ncác bi nch ng, nguy n nh n là do b nh nh nhi mkhi bi u hi n các tri uch ng rõ ràng vàc th trong giai o n u c a b nh. Chúng t i ti n hành nghi n c u:
“Th ctr ngl i s ngc ang icao tu i m c t ng huy tápt i 2 x MinhL ng và SongL ng, huy n V Th , tnh TháiBnhn m2021”v i m cti u:M t th ctr ngl i s ngc ang icao tu i m c t ng huy tápt i 2 x MinhL ng và SongL ng, huy n V Th , tnh TháiBnhn m2021.
II. I T NG V PH NG PH P NGHIÊN C U
2.1. t ng, a m và th gan ngh n c u
a i mnghi n c u
X MinhL ng vàx SongL ng thu chuy n V Th , tnh TháiBnh.
i t ng nghi n c u
T t c ng i d n t i abàn nghi n c u có tu i t 60 tr l n, có ti n s t ng huy táp, có kh n ng vàs nsàng tr l icácc u h iph ngv n.
Ti uchu n l ach n:
i t ng nghi n c u t 60 tu itr l n.
-Có ti n s t ng huy táp: cch n oánt ng huy t áp b ng ánh giá theo dõi huy t áp kh ng quá6tháng tr cth i i mnghi n c uho c ang s d ng thu c i utr t ng huy táp.
-Phác i utr c a i t ng ph ngv nkh ng thay i trong vòng4 tu n tr c khi cu c ph ng v ndi nra.
- i t ng ng tham gia nghi n c u và có kh n ng giao ti p.
Th igian nghi n c u
T tháng5 n m2021 ntháng8 n m2021.
2.2. Ph ng pháp ngh n c u
Th t k ngh n c u Nghi n c u c ti nhành theo ph ng pháp nghi n c u m t v icu c i utrac tngang
C m uvà ph ng pháp ch n m u
- C m u: C m u c tính theo m u ng u nhi n n v i m t t l tham kh o v i80% ng i cao tu i m c t ng huy táp cól i s ng cól icho s ckh e c ng nh tu nth phác i utr t ng huy táp nh :ch dinhd ng khoah c, kh ng s d ng các ch tkích thích nh r u, bia, thu c lá, thu c lào, ; rèn luy nth ch t, i kháms c kh e nhk , 1
- T ngs m u ctính theoc ng th c:
Trong ó:
n: làs ng i c ncho nghi n c u
p:t l ng icao tu i m c t ng huy táp i utr ngo itrú kh ng tu nth phác i utr và kh ng có thói quen sinh ho t lànhm nh trong qu n th nghi n c u ctính là 20%=0,2 2
d: chính xác tuy t i(l y d =0,04)
:ch n m c nghath ngk 95%, có =0,05
Z: tinc y95%,=1,96
D a vàoc ng th c tính c c m u t i thi u là 370.
- t ng tin c y c a nghi n c u và thu n l itrong vi cph n tíchs li u sau i utra, nhóm nghi n c uth ng nh t l ytròns sau khi tính toán c m u, nh v y t ngs i t ngc n i utra là 400 ng i.
- K thu tch n m u:
+ L pdanh sácht t c cách trongx có ng i tr n 60 tu i có ti n s t ng huy t áp theo danh sách,g m: s th t , t nch h , s ng itrong h ,tu i.
+Ch n ng u nhi n i t ng nghi n c u trong danh sách l p ti u chu n tham gia nghi n c u có a ch th ng trú t i 2 x Minh L ng và Song L ng, huy n V Th , tnh Thái Bnh trong kho ng th igian th chi nnghi n c ucho nkhi
s l ng i t ng ph ngv n.
Ph ng pháp thu th pth ng tin
-Ph ngv ntr cti p i t ng nghi n c u: sau khi i t ng c gi i thi u v nghi n c u và ng tham gias c m itham gia ph ngv n.
Các phi uph ngv n s c i utra vi nphát tr c ti p cho i t ng nghi n c u thu th p th ng tin.Ph ng phápx l và ph ntíchs li u:
S li u c x l b ng ph n m m SPSS 20.
III.K TQU NGHIÊNC U
B ng 3.1 Th ngt nchungc a t ng ngh n c u(n 400) Th ng tin chung i t ng nghi n c u S l ng
(n=400)
T l (%) Gi itính
Nam 171 42,8
N 229 57,3
Tr nh h c v n
Ti u h c 184 46,0
Trungh c 182 45,5
Trungc p/cao ng 30 7,5
i h c -Sau i h c 4 1,0
B ng 3.1 cho th yth ng tin chungc a400 ng icao tu icó ti n s THA cph ngv n. Trong ó, t l ng icao tu i m c t ng huy táp theo gi ilà 42,8% nam và 57,3%n . V tr nh h c v n,t l
i t ng có tr nh Ti u h cvà Trungh clàt ng ng nhauv i46% và 45,5%, i t ng có tr nh Trungc p/Cao ng ho c i h c/Sau i h cchi m8,5%.
B ng 3.2 T l t ng ngh n c uth c h nch n u ng (n 400) Th ng xuy n Th nh tho ng Kh ng
bao gi
SL % SL % SL %
Ăngi m l ng mu i 290 72,5 72 18,0 38 9,5
Ăngi mch tbéo,m ngv t 179 44,8 204 51,0 17 4,2
Ăngi m l ng ng, ng t 181 45,3 212 53,0 7 1,7
Ăngi mth c nch bi n s n 177 44,3 201 50,3 22 5,4
Ăn t ng các lo irau xanh 315 78,8 84 21,0 1 0,2
Ăn t ngl ng tráic y t i 183 45,8 122 30,5 95 23,7
U ng gi mcà ph 315 78,8 66 16,6 19 4,6
B u ngr ubia 309 77,3 69 17,3 22 5,4
B hút thu clá, thu clào 322 80,5 52 13,0 26 6,5
B ng 3.2 cho th y t l i t ng nghi n c uth chi nch n u ng.T l i t ng th ng xuy n n gi m l ng mu ilà 72,5%, 18,0% i t ng th nh tho ng n gi mmu ivà 9,5% i t ng kh ng bao gi gi m l ng mu itrong kh uph n.T l i t ng th chi nth ng xuy nvi c b hút thu clá, thu clào,u ng gi mcà ph và n t ng các lo irau xanh chi mcácv trí cao nh t v i l n l tlà 80,5%, 78,8% và 78,8%. Có 5,4% i t ng nghi n c u kh ng bao gi b r ubia.B n c nh ó,nhóm i t ng th ng xuy nth chi n ngi mch tbéo,m ngv t, ngi m l ng ng, ng tvà n t ng l ng tráic y t ichi m t l t 44% n45%.
Theo bi u 3.1,t l i t ng th ng xuy n t pth d cnhi u h n 5 l n/tu nvàh n30 phút/l nlà t ng ng nhauv i28,3% và 26,5%, có kho ng 16,9% n18,8% i t ng kh ng t ccons tr ntrong luy n t p. Trongs các ph ng pháp luy n t p, vi c i b c l ach nnhi unh t v i t l 72,8%, có 14,8% i t ngl ach nph ng pháp pxe và 8,8% i t ngt p d ng sinh.
B u 3.2 T l t ng ngh n c uth c h n k msoátc n n ng, c ng th ng và ohu tápt nhà(n 400)
Theo bi u 3.2,t l i t ng th ng xuy nth chi ntheo dõi và ki msoátc n n ngt inhà t 31,5%, 11% i t ng kh ng bao gi làm i unày.B n c nh ó, có 41% i t ng th ng xuy ngi m c ng th ngt i nhàb ng cách dành th igian ngh ng i và 31% i t ng th ng xuy ncó áp d ng các ph ng pháp giúp gi m c ng th ng. 31% i t ng th ng xuy n ohuy tápt inhà, 62,3% th nh tho ng và 6,7% ng itham gia nghi n c ukh ng làm vi cnày.
IV.B NLU N
Trong i u tr THA, ki m soát c huy t áp và ng nng a các bi nch ng nguy hi m, các bi n pháp thay i l i s ng có vai trò quan tr ng.
Tr c h t, ó là vi c ng i b nh th c hi n ch nph h p: gi mmu i, ng, gi mch tbéo, m ng v t, t ng c ng rau xanh, tráic y t i, lo i b r ubia, thu c lá Theo nghi n c u c a chúngt i, 72,5% NCT THA th ng xuy n ngi m l ng mu i trong b a n h ng ngày và có 9,5%
v n n m n.K t qu này cao h n sov i nghi n c u c aNguy n Th Th m 2 ,Tr nTh Loan 1 v i t l t ng ng 54,8%, 48,6% có ch n nh tvà 3,2%, 9,5%v n n m n.V vi cth chi n ngi mch tbéo, nghi n c unày có 44,8% TNC th ng xuy n tu n th , th p h n k t qu nghi n c uNguy nTh Th m 2 v i64,8%. Nóiv ch
n t ng rau xanh trong kh u ph n n h ng ngày, k t qu nghi n c u c a chúng t i (78,8%) khá t ng ng v i s li u th ng k c a các tác gi
Nguy nTh Th m 2 và Nguy nMinh Ph ng 4 ( utr n70%).
R u bia là m t trong nh ng y u t nguy c g y THA, nh ng ng i có thói quen u ng r u bia th ng cót l m cTHA caoh nnhóm kh ng u ng r u bia 5 . B n c nh ó, ng i b nh hút thu c lá, thu c lào nhi u d g y co m ch, THA và làm n ng th m tnh tr ng b nh. Trong nghi n c u c achúngt i, có 77,3% NCT THAt b vi c u ngr ubia và 80,5% kh ng hút thu clá, thu c lào.K t qu này caoh n sov i nghi n c u c a Nguy n Th Th m 2 , Tr n Th Loan 1 , Nguy n Minh Ph ng 4 v icáct l t ng ng là: 47,2%, 67,6%, 66,4% và 67,65%.L gi i v s khác bi t này, có th do nghi n c u c achúngt iti nhành tr n57,3%n gi i, caoh n t l n gi i c acác tác gi khác.
L i s ng c a con ng i c hnh thành t nh ng thói quen sinh ho t h ng ngày. B n c nh
thói quen n u ng là ch t pluy n,v n ng, th d cth thao. ychúngt inghi n c u m c th ng xuy n và th i gian t p luy n th d c v i nhm c 5 l ntr l n m itu nvà 30 phút tr l n cho m i l n luy n t p. K t qu cho th y: có 28,3% NCT THA th ng xuy n t pluy nvà 26,5%
th ng dành th igiant p.T l này th p h nso v inghi n c u c aNguy nTh Th m 2 v i t l t ng ng là 44,4% và 41,5%. y làc s t ngc ng truy nth ng giáod c s ckh e, nh c nh NCT nói chung, NCTm cTHA nói ri nghnh thành thói quent pluy nth d chàng ngày nh vi c s d ng thu c h huy táp.
Khi nghi n c u l i s ng c a NCT m c THA, chúngt i c ng quant m nvi c TNC th chi n ki msoátc n n ng, dành th igian ngh ng i, tránh c ng th ng và ohuy tápt inhà nh th nào.B i cácy u t này n ukh ng cki msoát có th làm giat ng tnh tr ngb nh và làm xu thi ncác bi nch ngc aTHA.Qua i utra, có 31,5% TNC th ng xuy n quan t m theo dõi, ki m soát c n n ng; 41% th ng dành th i gian ngh ng i m i ngày và 31% th ng xuy nápd ng các ph ng pháp giúp gi m c ng th ng.K tqu này caoh n sov inghi n c u c aNguy nTh Th m 2 v i t l t ng ng là: 14%, 34,4% và 21,3%.S khác bi tnày có th do toànb TNCc achúngt ilà NCT, có th igianr nhr i, kinh nghi m s ng nhi u h n so v i TNC c a tác gi Nguy n Th Th m (ng i b nh THA i u tr ngo i trú có tu i t 45 n 82 tu i, m t b ph n trong s h v n
tu i lao ng).M c d v y,t l TNC có thói quen theo dõi huy t áp t inhà trong nghi n c u c achúng t i m i t 31%. Khi c h i, TNC cho bi t h ch a hnh thành thói quen này,c ng nh ch acós nmáy ohuy tápt inhà. gi m c ng th ng trong cu c s ng, có nhi u bi n pháp cNCT ápd ng. Trong ó, bi npháp c a ph n TNC th chi nlà: cbáo, nghe ài, xem tivi (83,5%),g p g ,nói chuy n v ihàng xóm,b n bè (81,3%) và trò chuy n v icác thành vi ntrong gia nh (78,8%). Nh ng bi n pháp này ph h p v i l i s ng,c ng nh hoànc nh s ng c aNCT
n ng th n.T l TNCt pth d cth thao còn th p(13%) ph h p v i k tqu v t l TNC th c hi nch t pluy nth ng xuy nnói tr n.
V.K TLU N
Qua ph ntíchk tqu nghi n c u, chúngt irút ram t s k tlu nsau:
- TNC th c hi n ch n u ng gi m l ng mu i,t ngc ng rau xanh, gi mcà ph , b u ng r ubia vàb thu clá, thu clàol n l tchi m t l là: 72.5%; 78,8%; 78,8%; 77,3% và 80,5%.
-Có 28,3% NCT THA th ng xuy n t pth d cít nh t 5 l n 1tu nvà 26,5% duy tr t pluy nít nh t 30 phútm i l n, 72,8% trongs óch n hnh th c
i b luy n t p.
-Có 31%s ng i c h icho bi t h duy tr theo dõi, ki m soátc n n ng, th c hi n ohuy t ápt inhà.
T ILI UTHAM KH O
1. Tr nTh Loan (2012), ánh giá tu nth i u tr c a b nh nh n t ng huy táp i utr ngo itrú t i b nh vi n C tnh Thái Nguy n n m2012, i h c Y t c ngc ng.
2. Nguy n Th Th mvà c ngs (2017),Th c tr ng tu n th i utr t ng huy t ápc ang i b nh i utr ngo itrút i b nh vi n akhoatnh Qu ng Ninhn m 2017, Tr ng Cao ngY t và tr ng i h c i u d ng Nam nh.
3. Chunhua Ma et al (2013). Development and Psychometric Evaluation of the Treatment Aher- ence Questionnare for Patients with Hyperten- sion. Journal of Advanced Nursing, 1402-1413.
4. Nguy n Minh Ph ng (2011), Th c tr ng tu n th i u tr t ng huy t áp t i c ng ng và các y u t li n quan c a b nh nh n 25-60 tu i 4 ph ng c a thành ph Hà N i, Lu n v nth c s y t c ng c ng, Tr ng i h c Y t c ngc ng.
5. Nguy n Dung, Hoàng H u Nam vàD ng Quang Minh (2012),Nghi n c u tnhhnhb nh t ng huy tápt ithành ph Hu và th x H ng Th y,tnh Th aThi nHu n m2011,T pchíY h cth chành (805), tr. 30-37.
