DINH DUONG VA THlfC AN CHAN NUOI
ANH H l / d N G CUA KHAU PHAN THU'C AN XANH VA THU'C AN HON HOP KHAC NHAU DEN KHA NANG TANG TRU'dNG CUA DE THAI iGRYLLUS BIMACULATUS)
Nguyen Tlii Kim KJiang'', Phgm Huynh Vui An vd Ngo Tin Mmh Sircrng N g a y nhgn bai bao: 01/12/2019 - N g a y n h a n bai p h a n bien: 21/12/2019
N g a y b a i b a o d u p c c h a p n h a n d a n g : 31/12/2019 T O M T A T
Thi nghi?m nhSm d a n h gia hieu qua a i a b o sung thuc an xanh (TAX) va cac lopi thuc an hon hpp (TAHH) len nang sua't sinh truong ciia de'Thai, d u p c bo tri theo khoi hoan toan ngau nhien vdi 3 nghi&m thuc (NT) va 4 Ian lap lai, trong 5 tuan, Cac NT gom Do'i chiing (DC), bo sung TAHH ciia cong ty A 21%CP + la khoai mi; NTI: bd sung TAHH ciia cong ty B 32%CP + la rau mudng; NT2: bo sung TAHH ciia cong Cy B 32%CP + xa lach. Ket qua cho tha'y nhipt dp trung binh ghi nhgn trong 5 nuoi de'Thai 27-35"C va dp am cao hon 65%. Tong so t n i n g va khoi lupng trung trung binh giij'a cic NT khong khac bi?t ve mat thong ke. So de con nd vao cac ngay 8, 9, 10 va 11 co s u khac bi?t CO y nghia tho'ng ke giua cac NT, vol NT2 cao nha't va tha'p nha't 6 DC. T\- le d e che't sau n d d ngay 5 va tong so con che't sau n d 9 ngay cao nha't o NT2 va tha'p nha't d DC, tuy nhien ty I9 d e c h e t sau no 7 ngay cao nha't d DC va tha'p nha't d NTI \ a NT2. Ben canh do, co s u khac bi^t co y nghia tho'ng ke giii'a cac NT ve KL de 6 14,21, 28 va 35 ngay tuoi, cao nha't o NT2 va thap nhat 6 DC. Tuong hi', tang khdi lupng tuyet doi ciia d e o cac giai doan 14-21, 22-28 ngay tuoi va tang khoi lupng tich liiy giai dogn 14-35 ngay tuoi cao nha't d NT2 va tha'p nha't 6 DC. Ham Iupng beo tho va CP cua d e o NTI (31,5% EE va 72,9% CP) cao hon DC (15,8% EE va 60,9% CP) va NT2 (14,2% EE va 66,2% CP).
Tu ke't qua thi nghiem co the ke't luan NT2 va NTI vdi khau phan bo sung 32'!{) CP ke't hpp vdi rau mudng hogc \ a lach giiip trung nd sdm va khoi lupng tot hon. NTI g i u p nang cao gia tri dinh duong ve ham lupng beo va protein ciia de.
Til' khoa: Thirc Hit bosung, ty le nd, kltoi hrgng, tdng khoi Itrgng, de.
ABSTRACT
Effects of s u p p l e m e n t e d different plant a n d concentration feeds on growth performance of Gryllus biniaciilattis crickets
This study was done to evaluate the effects of different dietaiy suppiemention of plant and concentration feeds on growth performance of Gryllus biniaculatus, an experiment was completely block randomized design into 3 dietary treatments and replicated four times The experimental diets were as followed as: control was a diet contained 2 1 % CP plus cassava leaves (DC), NTI and NT2 consisted of a diet contained 32% CP plus lettuce or water spinach leaves, respectively.
The experiment was carried out for 5 weeks. Results showed that the average temperature and humidity recorded in the trays were 27-35'C and more than 65%. Total number of eggs laid and egg weight were not sigmficant differences a m o n g treatments There was a different signihcance among treatments on hatchability at 8, 9,10 and 11"" day, highest was on NT2 and lowest on control.
NT2 was given highest survival rate at day 7"' post hatchabilitj', however it was lowest survival ratL- at day 5"' and day 9"' post hatchability and lowest on control. Besides, NT2 had highest body weight compared lo control at 14, 21, 28 and 35 days-old. Similarity', NT2 was given highest daily weight gain at 14-21 and 22-28 days old as well as accumulative weight gain at 14-35 days old. Ether extract and crude prolein components of cncket on N T I (31.5% EE and 72.9% CP) were higher than control (15-8".. EE and 60.9% CP) and NT2 (14.2% EE va 66.2% CP). It is concluded that NT2 and NTI supplemented 32%CP plus lettuce or water spinach leaves stimulated egg hatch early and weigh belter NTI improved nutritional value of EE and CP content of crickets
Keywords: Supplemented feed, hatchability. body xvetgltf, weight gain, cricket.
' Tmdng Dai hpc Can Tho,
• Trudng Dai hpc Tien Ciang
' Tac gia lien he: PGS- TS Nguyen Th) Kim Khang, Truong Bp mon Chan nuoi, Khoa Nong nghiep, Truong Dai hoc Can Tho- 1 i'Can TIio. Dien thoar 0939 205.355. Email: nlkkhangtictu-edu vn
KHKTChdn nudi sd 255 - thdng 3 ndm 2020 57
D I N H D U O T N G V A THllfC AN C
I.BATVANBE
\ g a y nay, nghe nudi c6n triing lam thuc pham dang dugc quan tam nhieu hon (Halloran va et\', 2016a). Cdn triing cd tinh chiu nhi?t dp cao, cung nhu h^ so' chuven hda thuc an hi^u qua hon va la mpt Ioai thuc an nguon goc dpng vat ben vung hon so vdi eac vai nudi khae (Oonincv va ct\', 2010). De' dupc xem la mgt nguon thgc pham Hem nang (Wang va ctv, 2004; FAO, 2013) do gia tri dinh dudng eao cua chung, dgc bi^t chung chua ham lugng protein cao (58-78".)) va khoang chat vi lugng.
Nghi' nudi de thucmg pham pho bieh nha't o Thai Lan, la mgt trong nhiing h^
thd'ng tien tie'n nha't tren the gidi hi?n nay.
Nhirng trang trai nav co sd'lugng hon 20.000 chuong (Hanboonsong va ctv, 2()13 ) da gdp phan ho trp sinh ke' ciia nhieu nong dan (Halloran va et\', 201(ib, 2017). 6 Thai Lan, nhung ngudi nudi de thich nudi hai loai de^
do la de nha (Acbela hcaliis) va de hai dd'm (Gryllus biniaculatus) (Hanboonsong va ctv, 2013; Halloran va civ. 2016b)- 6 Vipt Nam, de hai ddm Thai Lan dupc nhap ve va nudi pho bien nhu mpt nganh chan nudi mdi dem lai lgi nhugn cao vdi chi phi nudi tha'p. Ngudi dan co the tgn dyng dupe nguon thdc an san co d dia phuang nliu la khoai mi, rau mud'ng, xa laeh wi cac loai co ke't hgp vdi cac loai thdc an tinh de nuoi de'.
Hipn nay, cd rat it tai lieu du'oc tim tha'y ve kv thuat nuoi cung nhu vai trd cua khau phan anh hudng len kha nang sinh tru'dng cua de' Thai dugc nudi d Dong bang song Cuu Long.
Chinh \*i tlie^ de tai "Anb huwig ciia cdc kbau pban thirc dn xanh vd tbirc an hon bap khdc nhau dch khd ndng tdng trudng ciia de'Thai (Gn/lhis bimaculatiis)" duoc thuc hien nham danh gia va chpn dupc khau phan thich hpp cho su tang tru'dng cua de', giam chi phi cho ngudi chan nuoi
2. VAT L|£U VA PHUONB PHAP NGHIEN CliTU
2.1.\'atUeu
De Thai tu giai doan trung de'n 35 ngay
hjoi dugc mua tgi trgi giong ap ^''^"^^..^^niT xa Tru'dng Long, huypn Phong P"^^"' ^^^
pho Can Tha, dugc tien hanh tai j p ^''' ,, 3, xa Hgu MC B^c A, huypn Cai Be. tmh h.
Giang, tu nga\' 9/4/2019 den ngay l-^/^/^" [ Sd dyng TAHH cua cong t>- A ^^J^'^lf^;^
nuoi CP 2V\. v'a ME 3-000 kcalAg, TAHH cua cdng ty B CP 32'\> va MP 3.400 kcal/kg mua tg.
cda hang thuc an chan nuoi.
Thuc an xanh la xa lach duvc mua tai sieu thi, la khoai mi vi rau muong <Juvc trong tai nha.
Chuong nuoi duoc lam bang luoi mimg di?n tich 0,6xl,2m ben trong c6 kluy dung hiing, ch.T vil la c.iy kho lam hang cho de an nao.
2.2. Phuang phap nghien cihi
Thi nghiem dupc bo tri theo the thuc khoi hoan toan ngau nhien voi 3 nghiem thti'c (NT) va 4 lan lap lai. Cac NT lan lugt la:
DC: bo sung TAHH ciia cong ty A + la khoai mi
NTI: bo sung TAHH ciia cong ty B + rau muong
NT2: bo sung TAHH cua cong ty B -t- xa lach.
Chdm soc nuoi dirdng vii thu tliap so lieu Trung duoc mua ve 6 giai doan 2 ngay tuoi, khay trung dugc chia nho cho ttmg nghiem thuc va can luc bat dau thi nghiem sau do lap lai vao moi truong. Trung dugc de'm bang each lay 6 4 diem goc va 1 diem trung tam. Trong thoi gian a'p co bo sung them moi mgt lugng lOg thuc an dugc pha vai 100 ml nugc tuoi len hirng de'moi ngay 2 lan sang va chieu. Sau do quan sat va ghi nhiin thoi diem tning ng. Khi 50% tning no dugt linh la thoi gian tning ng ciia de.
Sau khi tning no bat dau iho dean TAX va TAHH. TAHH dugc nghien nho rai xung quanh khay nuoi de cho an, TAX dugc nia sach de nguyen la cho an. Luong thuc an cho an va thira dugc ghi nhan moi n[;,iy
Nhiet dg va dg am dugc ;;!,: nh|„ j | j ^ trgng ngay vag liic 7 gio va I :,„ 30 ^^
''* d,t, suot giai doan nuoi bang each ^ .'. S
KHKT Chan nuoi so 255 - Ihan
ham 20Jl,
DINH DU"OfNG VA THU'C AN CHAN NUOI
trong long nuoi va do nhiet dp dau va cuoi day chuong. Tao dg am cho trung bang each xjt phun suong mdi ngay 2 lan.
Khdi lugng cua de'dugc ghi nhan d ngay thu 14, 21 va 28 bang each tieh hanh can va dem so con d trong lg de. O ngay thd 35, can ngau nhien 10 con de/khay/lgp lai, sau dd can va de'm toan bp de'cd trong long nuoi.
Ke't thuc thi nghiem, de' va cac TA dugc dem ve phong E108 de phan tich thanh phan dudng chat nhu vat chat kho, CP, beo tho va tro theo phuang phap eua AOAC (1995).
Nhipt dp, dp am dugc do bang may do Testo 435-1, xua't xu: Due
Can khdi lugng su dung can dipn tied li di^n tu Digital Scale, xua't xd Trung Qud'c.
Tinh so' trting trung binh (g), s6' con nd, so de che'f/ngay (con) theo phuong phap thong dung.
2.3. Xu Iy so U?u
Cac so' Upu thu thap dugc xu ly bang phan mem Microsoft Excel va xu ly thd'ng ke bang phan mem Minitab Version 16 theo mo hinh GLM-ANOVA. So sanh gia tri trung binh giua cac cgp nghipm thuc bang phuong phap Tukey vdi khoang tin cgy 95%.
3.K£TOUAVATHAOLUAN
3.1. Nhi?t dp, am dp trong chuong nuoi thi nghi?m
Dg am khong khi budi sang d cac 6 ehuong cao hon buoi chieu va ngugc lai, nhiet do chuong nuoi buoi sang tha'p han buoi chieu.
Ke't qua ghi nhan cung cho tha'y am dp ben
ngoai chuong nudi tha'p hon ben trong chuong nudi, ke't qua nay la do hoat dpng phun suong de tang do am trong chudng nuoi thi nghiem.
Mae du chua cd ngliien ctiu ro rang ve lugng nudc tieu thu cua de nhung dp am anh hudng de'n viec hoat dpng va phat trien cua de'.
Kie2nael (1976) quan sat hong dieu kien am dp khdng khi cao va nhipt dp mat Iuc td'i (7-12 p.m) la dieu kien tot de de'hoat dgng va chung se an minh vao ban ngay khi nhiet dp cao va dp am tha'p hem. Nghien cuu vipc phun nudc tao dp am trong chuong nuoi de'lien tiie 4h, 8h va 24h moi ngay cua Kevin va Rishabh (2007) tren gio'ng de Acbcta domesticus cho tha'y ty le che't tha'p nha't, td'c dp sinh trudng va sinh khd'i cao nha't cua de'khi khdng khi dugc lam am lien tue 24h moi ngay.
Nhiet dp anh hudng true He'p len kha nang sinh trudng ciia de^ Van der Have va Jong (1996) xae dinh rang nhipt dp cang tang thi tdc dp sinh trudng phat trien cua decang nhanh, Theo khuyen cao cda trang trgi de' Thanh Phong (2013) thi nhipt dg khi a'p trung de'yeu cau la 30-35''C, trong khi do Morales- Ramos va ctv (2017) cho rang nhiet do thich hpp khi nuoi de'giai doan a'u trimg la 27-29''C, mac du sinh khd'i de' dupc nuoi d nhiet dp 27''C dem lai ke't qua sinh kho'i va kho'i lugng de'tru'dng thanh td't hon khi nuoi d 29"C mac du td'c dp sinh trudng cham hon. Nakagaki va DeFoliart (1991) nghien cuxi tren gid'ng de' Acheta domesticus eho khoi lugng de'cao nha't d 33°C. Nhin chung, nhiet dp va am dp ghi nhgn dupc trong cac 6 thi nghiem la tu'ong do'i phii hgp cho su tang trudng cua de'Thai trong suot qua hinh nudi.
Bang 1. Nhiet dp, dp am trong va ngoai chuong nuoi
Chi tieu theo doi Am dp buoi sang (%) Am dp buoi chieu (%) Nhipt dp buoi sang ("C) Nhiel dp buoi chieu ("C)
Trong chuong nu DC
78,07 67,81 29,60 31,84
NTI 77,79 68.17 29,31 31,93
NT2 77,69 67,78 29,34 31,87
NROai Dau day
75,65 64,88 29,35 32,19
chuong nuoi Cuoi day
75,49 65,45 29,28 32,14 3.2. Thanh phan dinh dudng cua cac loai
thirc an
Thanh phan dudng cha't cua cac Ioai thuc an thi nghipm eho de dugc phan ti'ch theo
phuang phap AOAC (1995), ket qua phan tich dugc trtnh bav qua bang 2, O trang thai kho hoan toan ham lugng protein thd cua la khoai m\ tuong dd'i cao chie'm 35,8 % so vdi
KHKT Chdn nuoi so 255 - thdng 3 ndm 2020
59
DINH DU'ONG VA THU'C AN Cl
T A H H A (35,36"o). r a u m u o n g (35*'l)), \ a lach (30,2".,) va T A H H B (23,33'',.)- H a m l u g n g b e o thd d T A H H B c u n g k h a e a o v d i 24 -14".. b e o s o v d i T A H H B va cac logi r a u x a n h k h a c . D d i v d i cac loai r a u x a n h , h a m l u g n g \ ' C K c u a xa lach la tha'p v d i 3 % s o vdi r a u m u d ' n g (11,1%) va k h o a i mi (15,8"..), t r o n g khi h a m l u g n g k h o a n g / t r o eua \ a lach k h a c a o (24"o).
C a e loai t h u c a n x a n h n h u la k h o a i m i , rau m u d ' n g v a xa lach d i m g c h o d e thi n g h i p m a n la p h a n la n o n m e m c h o n e n h a m I u p n g p r o t e i n c u a c h i i n g c a o hem khi s o s a n h v d i cac ke't q u a p h a n tich t r u d c dd, n g o a i ra giai thich c h o h a m l u g n g k h o a n g d xa lach k h a c a o cd t h e la d o a n h h u d n g ciia p h u o n g p h a p t r o n g t h u y e a n h , t u y n h i e n v a n e h u a tim d u g e n g h i e n c u u c h t i n g m i n h v a n d e nay. R i e n g d d i vdi T A H H B, la logi TA d a n h c h o c h d n e n C P v'a b e o e a o h a n T A H H A.
Bang 2. T h a n h p h a n d u d n g chat cua thiic an (% VCK)
Loai thuc an DM Tro EE CF O M ~ Khoai mi 15,8 7,4 6,6 35,8 92,6 Rail muong 11,1 12,9 8,0 35,0 S71 Xalach 3,0 2-1,0 4.9 30,2 76,0 Thdc an A 90,03 7,13 2,48 23,33 92,87 Time an B 90,00 4,58 24,44 35,56 95,42 Chl clni: DM: vat chdt kho, EE: beo tbd, CP: data Oto.
OM: hi'cu ca
H a n b o o n s o n g va etv (2013) d a d e n g h i kliau p h a n T A H H e h u a 14 h o g c 2 1 % C P c h o d e ' < 2 0 n g a y tudi, v a sau 20 n g a y t u o i cd t h e s u d u n g t h u c a n co p r o t e i n tu' 14 de'n 2 1 % , So vdi ke't q u a tren, p r o t e i n cua t h d c a n d a n h c h o de'tlii n g l i i e m eao h o n n h i e u , b e n c g n h d o vipe ke't h g p cac loai t h u c a n x a n h va t h d c a n tinh n h a m c u n g c a p m o t l u g n g d a m c h o d e ' p h a t trien v a t a n g k h a n a n g s i n h t r u d n g c u a d e . T h d c a n co h a m l u g n g d a m c a o cd t h e d a p d n g d u o e n h u cau d a m va axit a m i n e u a d e ' n h u n g rat it tai lieu n g h i e n c d u .
3.3. N a n g s u a t s i n h t n i d n g c u a d e T h a i k h d i lui,ing t r d n g , so l u g n g d e n o v a so' eon chet o 3, 3, 7 \ a "J n g a v s a u k h i n d c u a d e thi n g h i e m d u o c t n n h b a v q u a b a n g 3. Ket q u a
c h o ihav d u g c t o n g s o t r u n g x .i ' ^ ' ^ " ' / ^ [ J ^ ^ t n i n g tiung b i n h g i u B eae \ I' k n o n g ' bipt v e m g t thd'ng k e (P=0,42), t r o n g ^^^' *?^^°
so t r i i n g t r u n g b i n h g i u a cac \ T d a o dp^ g 19.637-20.652 b u n g va k h o i l u g n g t r d n g n a m t r o n g k h o a n g 7,2'>-7.(.2mg Kel q u a vc so ^^^
c o n n d d u g c g h i n l i a n v a o cac nga\' ^' ^'^ _ 11 va cd s y k h a c bipt eo v n g h i a t h o n g l^-J g'^'f cac NT, v d i N T 2 co s o c o n n a nli''^" " " ^ f "[^
tha'p nha't d D C q u a cac thdi dieni 8, ^ j a 10 n g a y hioi (P<0,05). Tuv nliien, o n g a y t h u 1 1 , s d l u g n g t r d n g d e n d giu'a 3 N T k h d n g k h a c bipt (P=0,19).
Bang 3. K h o i l u g n g t n i n g , s d l u p n g d e n d va chet (con)
Chi ticu theo doi Nghiem thui
DC NTI NT2 - SD
Tpng so friing 20275 19638 20652 1054 0,42 KLlning TB, mg/qua 7,4 7,6 7,3 0,3 0,10 No 8 ngay tuo 2,027^ 3.928' 4.130- 184 0,01 Na8-9ngayhi6i 9 124" 9,819"" 10.326" 511 0,03 No 840 ngay tuoi 13,179" 14.729^ 15489' 759 0,01 No 8-11 ngay tuoi 18 247 18.656 19.620 985 0,19 Che't sau no 3 ngay 912 933 981 49 0,19 Chet sau n6 3-5 ngay 1,825'' 2.798" 2.943" 135 0,01 Chet sau no 5-7 ngay 3102" 1.866'' 1962'' 123 0,01 Che't sau n6 7-9 ngay 912 933 981 49 0,19
^chetsaiigngayno 11.496'' 12.126''' 12,753" 635 0,01 Gbi chu' Cdc gid tri mang cdc chir cdi khdc nhau trong cimg hdng Id sir sai khdc co y nghia tho'ng ke (P<0,05)
T y le d e che't s a u n d d n g a y 5 va t o n g s o c o n che't s a u 9 n g a y n d c a o nha't d N T 2 v a t h a p nlia't d D C , n g u g c lai ti le d e che't s a u n d d n g a y 7 c a o nha't d D C va tha'p nha't d N T I va N T 2 (P<0,05). 6 n g a y hJoi t h d 3 v a 9 s a u k h i n d , s o l u g n g d e c h e t g i u a eac N T k h o n g cd s u k h a e b i e t (P>0,05).
S u k h a c b i e t v e t h d i g i a n t r u n g n o s d m h o n v a s d ' l u g n g d e n h i e u hem <> N T 2 co t h e la d o s u cai t h i e n v e h a m l u g n g protein vdi 3 2 % t r o n g T A H H (d t r a n g thai e h o an) gJup ^KQ s y ha'p t h u d u d n g c h a t c u a tiling tdi h t m , t h u e d a y eac q u a t r i n h p h a t h i e n ca thi- n h a n h va ti le n d t d t h o n s o v d i N T I va D C . Nghien c i m c u a H o g a n (1961) e u n g tim tha;. L.,', ^ ^ ^ ^^
t y k h i d u n g d u n g d i c h u r e a 0,i >, vi ph^,-, j j | s u n g v a o t r u n g d e g i d n g Acbcli, "hiniodw. v'
KHKTChdn nuoi vd 255 • ihdiiv i
"Qflj 2()?M
DINH DUGfNG VA THU'C AN C H A N NUOI
lam tang ty Ip nd cua tning de len 43,8% so vdi khdng cd bd sung. Tuy nhien, NT2 cung cd ti Ip dechet cao nha't so vdi DC va NTI, va theo ghi nhgn cho thay cac de'che't deu d trang thai Igt byng cd the la do chung bi bgi thuc. Ngoai ra, vipc pha thuc an phun xit eho de ed the dan dy mgt so loai edn trung khac va gay am mdc va dge to lam so'lupng de'con che't tang len.
Kho'i lugng deva TKL cua de'qua cac tuan hidi dugc trinh bay qua bang 4. Ke't qua cho tha'y sy khac bipt co y nghia tho'ng ke (P<0,05) giua eae NT ve KL d e d 14, 21, 28 va 35 ngay tuoi, KL de tang qua eac giai dogn cao nha't d NT2 va tha'p nha't d DC. Tuong ty, TKL cda de' 6 cac giai doan 14-21, 22-28 ngay tuoi va TKL tich luy giai doan 14-35 ngay tuoi eao nha't d NT2 va thap nha't d DC (P<0,05). Kliong tim tha'y sy khac bipt co y nghia thd'ng ke ve TTTD aia de'giai doan 29-35 ngay tud'i giua cae NT (P>0,05). Ke't qua ve KL va TKL cua de'qua cae giai dogn tuoi d NT2 cao nha't co the la do anh hudng tich eye cua khau phan thuc an cd gia hj dinh dudng cao ien sy tang trudng cua de nuoi thi nghipm, vipe bo sung TAHH cd gia tri dinh duang cao ke't hgp vdi xa lach non mem, de an co the da kich thieh de'an dugc nhieu va ha'p thu tot han so vdi hon 2 NT eon lai.
Bang 4. Khoi lupng va tang khdi lupng cua de theo tudi
va NT2 tha'p hon trong khi TA xanh lai cao hem cd y nghia so vdi DC. Ke't qua d bang 4.6 cung cho tha'y ham lugng cac dudng cha't an vao nhu EE va CP cua de d NTI va NT2 cao hon nhieu so vdi DC, dac biet la ham lugng EE cao gap 5-7 lan dieu nay giup giai thieh ke't qua ve tang khoi lupng cua de' d cac NTI va NT2 duge cai thien nhieu so vdi DC.
Bang 5. Ham lugng dudng chat an vao ctia de theo giai doan tudi (mg)
Chi tieu theo doi Nghi&m thuc
DC NTI NT2 SD
KL„„^^, mg/c 41,53' 42,20" 47,44'' 1,908 0,01
^^l..,iy''"S/c 76,05" 81,60" 99,25' 4,82 0,01 K l4^^ mg / c 202,74"241,04^''284,00" 23,6 0,01 KL^,^,^ nig/c 767,75^ 817,75'' 873,25" 9,01 0,01 TTTDj,.,, ^^^^, mg/c/n 4,93" 5,63'' 7,40" 0,726 0,01 nTD„,,^^^mg/c/n 18,09" 22,78a'' 26,39" 3,158 0,01 TTTD^^^^^^mg/c/n 80,72 82,39 84,18 3,206 0,40
"nTL,,.,,^'„ mg/c/n 34,58' 36,93" 39,32^ 0,408 0,01 Ham lugng cac du'dng cha't an vao eua de thi nghipm qua cac haan tudi (bang 5) giira cac NT khac biet cd y nghTa thong ke d cac giai doan 15-21, 22-28, 29-35 va 4-35 ngay tudi (P<0,05). Lugng TA xanh va TAHH an vao cua de'd NT2 eao nha't so vdi NTI va DC giai doan 15-21 ngay hidi, d cae giai doan 22-28 va 29-35 ngay tudi lugng TAHH an vao cua de d NTI
Giai doan 4-U ngay tuoi
15-21 ngay tuoi
22-28 ngay tuoi
29-35 ngay tuoi
4-35 ngay hioi
Duong chat TAX TAHH DM
EE CP TAX TAHH DM
EE CP TAX TAHH DM
EE CP TAX TAHH DM
EE CP TAX TAHH DM EE CP
Nghi&m thlic DC
708,47- 840,11^
868,21"
26,14- 216,49' 870,91"
1-057,19' .1089,30"
32,68' 271,26"
NTI 909,09 818,18 200,00 290,91 745,61"
809,29'' 811,03"
184,67'' 287,91' 854,23'' 806,98"
821,01'' 185,13' 291,38' 1 182,85" 1-173,01''
NTI 909,09 818,18 200,00 290,91 779,89' 797,76' 741,75'- 176,66"
262,47"
962,44' 803,01"
752,04' 178,09"
265,83"
1 237,39"
1-152,09" 1.094,38" 1,106,07"
1,224,01"
38,05"
308,84' 604.24"
667,05"
695,96' 21,19c 174,25c
1-115,01"
251,19"
395,72"
606,56"
905,45"
882,16"
204,59a 313,28a
1,033,18' 245,17"
365,34"
651,81"
904,62"
834,02"
199,98b 295,48b
- SD
14,44 15,27 14,42 3,22 5,13 15,85 16,20 14,80 2,18 17,40 21,70 ' 25,70 23,90 5,57 8,24 6,08 6,76 5.93 1,13 2,01
P
0,01 0,01 0,01 0,01 0,01 0,01 0,01 0,01 0,01 0,01 0,01 0,03 0,01 0,01 0,01 0,01 0,01 0,01 0,01 0,001 3.4. Gia tri dinh dudng cua thit de Thai
Gia tri dinh dudng cda thjt de'thi nghiem d 35 ngay tudi (% hang thai khd hoan toan) dugc hinh bay qua bang 6.
Bang 6: Thanh phan duong chat cua de d 35 ngay tuoi (%) trang thai kho hoan toan NT
DC NTI NT2
DM 29,0 25,1 25,5
Tro 9,8 10,1 10,6
EE 15,8 31,5 14.2
CP 60,9 72,9 66,2
OM 90,2 89,9 89,4
KHKT Chan nuoi so 255 - thing 3 nam 2020
D I N H DU'ONG VA T H U C A N CT
Ket qua cho thay ham Iugng \-at cha't khd cua dethi nghipm d DC (29"o) cao hon 2 NT (25,1-25,5%) cdn lai. Ham lupng beo thd va dgm thd cua de d NTI (31,5%EE va 72,9°oCP) cao hon DC (15,.s',. EE va 60,9"oCP) va NT:
(14,2''„EE \'a 66,2%CP), ke't qua nay cd the la do anh hudng cua ham lu(,7ng bck) tu TAHH ket hgp vdi rau mud'ng d NTI cao gap 9,66 lan so vdi DC. Ki'l qua thi nghipm d NTI cao hon ket qua nghien cdu ve thanh phan beo cua de'bdi Wang va ctv (20(M) la 10,3% hay Moreki va ctv (2012) \'(Ti 22,S";. beo. Sy khac bipt nay cd the la do anh hudng ciia khau phan an, gid'ng de.
4.KfTU]AN
Nhipt dp va dp am trung binh thich hgp dc nudi de Thai khoang 27-35 C va cao hem 65%. NTI va NT2 voi khau phan bd sung TAHH ket hgp vdi rau mudng hogc xa lach giup trung nd sdm hen va khd'i lugng tot hon.
NTI giup nang eao gia trj dinh dudng ve ham lugng beo va protein eua de.
TAI U | U THAM KHAO
1. A O A C ( 1 9 9 5 ) - O f f i d a l M e l h o d s o f A n a l y s i s A s s o a a t i o n ol Offiin.il Analytical Chemists, VVashinglon DC- 2. I,\Oi2i!l'>} Cricket Farming for H u m a n C o n s u m p t i o n .
.•\\.iii.ilik> ,11: http //teca fao org/read/7927.
3 H a l l o r a n A-, Roos N . a n d H a n b o o n s o n g Y. (2017) Cncket farming as a livelihood strategy in T h a i l a n d Geogr-J, 183- 112el24. h t t p / / d x . d o i . o r g / 1 0 - l l ] l / goo|,121S4
4 H a l l o r a n A., Roos N., E i l e n b e r g J., C e n i t t i A.K. a n d B r u u n S. (2016a) L i l e c j - d e assessment of e d i b l e insects for food protein a review. A g r o n . Sustain, D e v . 36 57.
5 H a l l o r a n A., Roos N., Flore R. a n d H a n b o o n s o n g Y.
(2016b), The d e v e l o p m e n t of the edible cricket i n d u s t r y
m T h a i l a n d . J . l n s e e t F o o d F i - e d Z . ' J I e h - Mp'^'^^
org/10.3920/JIFF20l5 0091.
H a n b o o n s o n g ^ , l a m j a r y a T. a n d D ' Six-legged U\-eslock: Edible In^ci *'''""'"^,„^,, and M.irkeling in T h a i l a n d , F.XHI j o d - ^ O r g a n i z a t i o n of the U m t e d N . m o n s R e g i " " " ' Asia a n d thu Paafic, Bangkok,
.8- (2013).
Coliecimg jculture ,1 Office
. . , . r . i on d i a p a u s e 7 H o g a n T.W. (1961). T h e « h o n o • - S ^ h o p W . :
in e g g s of A c h e t a a i m m o d u - ; (W-ilkl i^ r- Gryllidae). A u s t . ] Biol Sci., 14 41'J-2o 8 K e v i n E. M c C l u n e y a n d R i s h a b h C D . ( 2 ™ ^ ' ' J
etfects of h y d r a t i o n o n g r o w t h of the house CHCKCI, Acheta d o m e s t i c u s , J. Insert S o . 8' 1-^-
9 K i e r u z e l M (1976). T h e selection of shelter place b y the h o u s e cricket- Acta neurobiol. IXp • 36, 561-80, 10. M o r a l e s - R a m o s J.A., Rojas M . G . a n d D o s s e y A-T.
(2017) A g e - d e p e n d e n t food u h l i s a t i o n of Acheta d o m e s t i c u s iOrlhoplera GrylliditL-) in small g r o u p s at two t e m p e r a t u r e s . ) Insects as Food and Feed, 4. 51-60.
11. M o r e k i J . C , T i r o e s e l e B. a n d C h i r i p a s i S C . (2012).
Prospects of utilizing mseets as a l t e r n a t i v e s o u r c e s of protein in p o u l t r y d i e t s in Botswana, a review. J. A m m . Sci, A d v , 2: 649-58
12. N a k a g a k i B.J. a n d DeFoliart G.R. (1991) C o m p a r i s o n o f d i c l s f o r m a s s r e a r i n g Acheta d o m e s t i c u s ( O r t h o p t e r a ; Gryllidae) a s a novelty food, a n d c o m p a r i s o n of food conversion efhciency with values r e p o r t e d for livestock, J . E c o . Ento 84:891-96,
13. O o n i n c x D.G.A.B., v a n I t t e r b e e c k J., H e e t k a m p M.J.W., v a n d e n B r a n d H., v a n L o o n J.J.A. a n d v a n H u i s A. (2010), An e x p l o r a h o n on g r e e n h o u s e g a s a n d a m m o n i a p r o d u c t i o n by insect s p e c i e s s u i t a b l e for a n i m a l o r h u m a n c o n s u m p t i o n PLoS O n e 5; el4445, httpV/dx,doi,org/10,137]/]ournal,pone.0014445 14. T r a n g tr^i d e T h a n h P h o n g (2013), h t t p s ; / /
w w w . f a c e b o o k . c o m / T r a i D e T h a n h P h o n g / posts/415795415204906.
15. Van d e r H a v e T . M . a n d J o n g G . (1996), A d u l t size m e c t o t h e r m s : t e m p e r a t u r e effects o n g r o w t h a n d differentiation, J. Theoretical Biol-, 1 8 3 : 3 2 9 4 0 , 16. W a n g D-, Bai Y-, Li J. a n d Z h a n g C- (2004). NutriHonal
value of the field cricket (Crytlus leslaceiis Walker).
E n t o m o l o g i a Sinica, 1 1 : 275-83
ANHHl]"dNGCUAB6sUNGBdTSA(CVMBOPOGO> JiTUS) KET HOP BOT QUE ^dNNAMOMUM VERUM) LEN NA,\ . SUAT
SINH SAN VA CHAT LLfONG TRdNG CUA GA ISA BROWN
Nguyen Thi Kim Khang'', Le Gia Linh va Truang Vdn Phu-ac'
\Bii>' nhan bai bao: 04/12/2019 - Ngay nlian bii piian bien: 29/12/2019 Ngay bai bao diroc diap nlian dang: 08/01/2020
' T n i t m j ; Dai ho,' C a n Thu.
•TnKinj; D.ii hgc Titn C i a n j ;
* Tac Ria J e hen he TCS T^ \ R u v e n ITii Kim K h a n & T m o n g Bo m o n ChSn n TTio. T P C a n l l i o Dien Ihoai IW31.2115 355 Email n t k k h a n g & c h i e d u v n
31, Khoa N o n g n g h i e p , ! , i^ Uai hrjc C a n
62
KHKTChan nuoi so 255 - Ihan:nam 2020