644 Ba sinh va tilm nang Hydrocarbon d Id B thudc bllVlajaN^^TIio^Chu
"% a.
DA SINH VA TIEM NANG HYDROCARBON O LO B THUOC BE MALAY - THO CHU
Pham Thi Toan Viin Ddu Khi
TOM TAT
Cdng tdc tim kiim thdm dd ddu khi & thim luc dia Tdy Nam Viet Nam thudc bi Malay - Thd Chu trong nhiiu ndm qua dugc tiin hdnh b&i Cdng ty Unocal vd Fina. Viec lay cdc logi mdu phdn tich la do cdc nhd thdu dam trach. Cdc bdo cdo dia hda do Viin Ddu Khi thuc hiin la tdng hgp tdi lieu phdn tich mdu cho timg giing khoan riing bid theo yen cdu nhd thdu.
Trong bdi viet ndy, tdc gid sir dung tdi lieu phdn tich dia hoa cho cdc mdu da vd mdu ddu ldng dugc lay tir cdc giing khoan thudc Id B do Unocal khoan trong nhiing ndm 1998 - 2004. Kit qud nghiin ciru dd xdc dinh dugc sir tdn tgi hai logi dd sinh dge tnmg trong mat cdt trdm tich Di tam. Dd la da sinh ngudn gdc tam giac chdu thd bdi bdi tudi Mioeen giua - tren vd da sinh ngudn gdc dam hd tudi Miocen du&i - Oligocen. Sdn phdm hydrocarbon long phdt hiin & Id B la ddu nhe/condensat gidu paraffin - naphthene dugc xip la ddu logi D, E cd ngudn gdc tir hai logi da sinh niu tren.
DAT VAN DE
Tir nam 1998 tdi nay, C6ng ty UNOCAL Vietnam (Unocal) da tien hanh khoan hang chuc gieng khoan tham do dau khi d be Tay Nam Viet Nam. Cimg thdi gian do Vien Dau Khi (VPI) da thuc hien hang ngan chi tieu phan tich dja hda cho cac mau da, condensat (rieng cac mau khi la rat it kh6ng dai dien, mau nude via kh6ng dugc yeu cau phan tich) do Unocal thu thap tir cac gieng khoan tai cac 16 B, 52/97, 48/95, v.v...
Nhung nghien cim dudi day tac gia trinh bay y kien danh gia ve tiem nang vat chat hiiii CO (VCHC) cua da sinh va m6i quan he nguon goc gitra cac san pham hydrocarbon 16ng vdi da sinh t6n tai trong mat cat tram tich De tam thuoc 16 B ciing nhu trong be Malay - T h i Chu.
Tai lieu dja chan - dja tang cua Unocal da xac djnh cac tram tich tu6i De tam d be Malay - Th6 Chu noi chung va 16 B ndi rieng nhu sau: tram tich Oligocen (tap K), va tram tich Miocen dudi (tap K, J, I, H) co chilu day hang tram tdi hang ngan met chira nhtrng tap set ket day xen ke vdi cat kit va hot kit. Trim tich Miocen giira (tap H, F, E) va trim tich Miocen giiia la su xen ke lien tuc cua cac ldp than, set than va set ket vdi nhimg tap cat ket CO mat trong hau het cac gieng khoan. Rieng gieng khoan KQ-IX da khoan tdi mdng trudc De tam d chieu sau dudi 1513m.
Kit qua nghien cim sinh dja ting cua Vien D I U Khi cho thay trim tich Oligocen c6 chira phirc he bao tir phin hoa thuge ddi Florschuentzln Pl. Trilobata, Cicatricosisporites dorogensis, Magratriaties howardii, v.v... la nhimg dang thudng dac trung cho m6i trudng
Tuyin tap bao cao Hdi nghj KHCN "30 nam DSu khi Viet Nam: Co hdi mdi, thach thuc mdi" 645 trim tich dim h i tuli Oligocen. Cac phirc he bao tir phin hoa neu tren cung co mat Irong trim tich Miocen ciing vdi tao nannofossil nhu: Discoaster deflandres, Dis. Kygleri, Hdicosphaera ampliaperta, Dis. Hamatus, v.v... Su t6n tai mgt phirc he c6 sinh vat dac trung nhu tren chirng t6 trim tich De tam dugc thanh tao d dieu kien dam ho - tam giac chau CO anh hudng ciia m6i trudng bien ven bd.
Van de dugc quan tam la muc do phong phu VCHC cua tram tich De tam cung nhu tiem nang sinh hydrocarbon cua chimg co mot m6i lien he nhu the nao vdi cac tich liiy dau nhe da dugc phat hien trong cac gieng khoan thuoc 16 B va ca d be tram tich Malay - Th6 Chu. Noi dung nghien cim ciia bao cao nay cho phep giai thich van de vira neu dua tren co sd cac phan tich dja boa cho mgt lugng kha ldn cac mau da va dau nhe do Unocal Ihu thap tir cac gieng khoan d 16 B nhu sau:
Ten GK
Mau da Mau dau
Bang 1:
KL-IX
101
02
»o lu'cm
KL-2X
0
05
g mau pr
KL-3X
186
0
ian ticn (
KL-4X
0
03
lia hoa c
KQ-IX
38
0
ua cac gi
AQ-IX
144
02
eng kiioa
AQ-3X
0
05
n 0' lo D CV-IX
0
03
TXT-3X
152
02
DO GIAU VAT CHAT HlTU CO VA TIEM NANG SINH HYDROCARBON
Hon 600 mau da dugc lay tir cac gieng khoan trong dien tich 16 B tai cac cau tao Kim Long, Kim Quy, Ac Quy, Tra Xanh Tay, v.v... da dugc phan tich cac th6ng s6 dja hoa tai phong thi nghiem ciia Vien Dau Khi vdi cac chi tieu TOC, S1, S2, Ro, TSE, GC, v.v...
Tram tich tuoi Pliocen va Miocen tren g6m cac tap than, set than va set ket carbonate CO be day 800 - 1200m hien dien d tat ca cac gieng khoan thuoc 16 B va ca cac gieng khoan khae ciia be Malay - Th6 Chu. Day la tap tram tich c6 thanh phan thach hoc rat dac trung cho cac be tram tich dang chau th6 - dam lay ven bien. Cac mau phan tich thuge phan mat cit nay rit giau VCHC vdi ham lugng TOC tu 50 - 55% (KL-IX), 43 - 46% (KL-3X), 45 - 55% (KQ-IX) va TOC ~ 50% (TXT-3X). Gia trj S2 cung rit cao trong hiu hit cac miu, khoang 70 - 80kg/T (KL-IX, 3X), 60kg/T (AQ-IX), 85 - 95kg/T (KQ-IX) va 72,05kg/T (TXT-3X). Tuy nhien, chi s l HI tinh dugc thudng < 200mg/g la dac trung ciia da sinh chira vat chit htru ca giau kerogen loai III co tiem nang sinh khi la chinh.
Bang 2: Gia tri trung binh cae thong so dia hoa cua da sinh Miocen - Oligocen d 16 B be Malay - Thi Chu
Tudi dia chdt (tap dia chdn)
Miocen tren - Ni
Miocen giua-Ni^(tap E,F,H) Miocen dtrdi-Ni'(tap H,1,J,K) Oligocen-P3 (lap K)
TOC (%)
45,53 17,48 5,58 0.81
Sl (kg/T)
3,64 3,71 1,11 0,41
S2 (kg/T)
74,38 46,22 14,68 3,25
Ro(%)
<0,40 -0,50 -0,57 -0,65
Tmax C )
<430
<435 - 4 4 0 - 4 4 0
646 Da sinh va tilm nang Hydrocarbon d lo B thudc bl Malay - Thd Chu
Trim tich Miocen giua (tap E, F, H) chua ham lugng than it hon ban phan mat cat Miocen thugng. Mau phan tich dja boa dugc chgn g6m set than va set ket cd ham lugng TOC trung binh la 17,48%. 6 khu vuc phia D6ng BIC 16 B trim tich Miocen gitra co ham lugng TOC cao nhit tdi 17,73 - 39,86% (clu tao Kim Long), thip ban la d khu vuc phia Tay Nam cua 16 B thuge clu tao Ac Quy (12,87%/AQ-lX), va Tra Xanh Tay (10,16%/TXT-3X), thip nhit la d clu tao Kim Quy (6,80%/KQ-lX). Tilm nang hydrocarbon dugc do bing gia trj S2 ciing co ham lugng cao d cau tao Kim Long va cung giam din tdi khu vuc ^clu tao Kim Quy (48,22 - 85,73kg/T; 55,45kg/T; 21,72kg/T va
19,90kg/T, tuong img). Tit ca cac miu da sinh tudi Miocen gifra deu co gia trj HI - 200 - 300mg/g chimg t6 VCHC giau kerogen loai III vdi tilm nang manh sinh khi la chinh.
Trim tich Miocen dudi: d phin tren mat cat (day tap H) gap mdt sd ldp set than m6ng xen ke vdi set kit mau xam. 6 phin dudi mat cat (tap I, J va nde K) hoan toan kh6ng con cac tap than va set than. Kit qua phan tich dia hoa Rock-Eval cho thay cac mau set ket tu6 Miocen dudi tuang dii giau VCHC d khu vuc cau tao Kim Long (TOC: 1,70 - 2,98%; S2 8,48 - 30,16kg/T), d clu tao Ac Quy (TOC: 3,69%; S2: 13,98kg/T) va Tra Xanh Tay (TOC 8,24%; S2: 19,61 kg/T). Rieng khu vuc clu tao Kim Quy cac mau set ket rat ngheo VCHC (TOC: 0,25% va S2: l,16kg/T). Tuy nhien, tat ca cac mau tren deu cd gia trj HI dao dong 200 - 300mg/g tuong tu nhu cac mau thuge Miocen gitra.
Tram tich Oligocen (tap K) ph6 bien d khu vuc phia Bae va Trung tam 16 B g6m chii yeu la cac ldp set ket xen ke hot ket va cat ket, d phan dudi tap K c6 mgt vai ldp than mong. Rieng khu vuc gieng khoan KQ-IX kh6ng hien dien tram tich Oligocen. Cac phan tich dja boa ciia cac mau set ket la rat ngheo VCHC. Ham lugng TOC chi dat gia trj trung binh khoang 0,57% (KL-3X), 0,95% (AQ-IX) va 0,63% (TXT- 3X); rieng d gilng khoan KL-IX la 1,14%. Gia trj S2 dao dgng tir 2 - 5kg/T, cao nhit la d KL-3X co S2: 5,74kg/T.
Hau bet cac mau co gia trj HI la 200 - 300mg/g. Tuy vay, d phan dudi tap K (KL-IX, AQ- IX) CO mgt s6 tap set ket co bieu hien ciia vat chat htm ca h6n hgp gida loai II va I (HI = 400 - 600mg/g) CO dac trung sinh dau.
Tai lieu phan tich do phan xa Vitrinite (%Ro) va gia trj Tmax ("C) cho thiy mat cat tram tich De tam d 16 B da dat tdi ngudng trudng thanh nhiet d khoang chieu sau dudi 2650m vdi gia trj Ro > 0,55% va Tmax > 435°C. Nhu vay, cac trim tich d phin dudi mat cat Miocen dudi (tap J) va Oligocen (tap K) hau nhu da d ddi trudng thanh nhiet va co dii dieu kien tham gia sinh hydrocarbon (Bang 2, Hinh 4).
Tom lai, nhtrng danh gia tren cho thay d 16 B cac cac tram tich than va set ket mau xam tu6i Miocen gitra - tren la da sinh rit giau VCHC chira kerogen loai III va co tiem nang hydrocarbon manh sinh khi la chinh, rat dac trung cho loai da sinh nguIn g6c tam giac chau va viing bai b6i cira s6ng. Trong khi do cac mau set ket xam va xam xanh tuoi Miocen ha - Oligocen la da sinh ngheo din trung binh co bieu hien sir pha trgn gitra VCHC loai III la chu yeu co xen it loai II va I, la dac trung cho m6i trudng tram tich dim h i nude nggt (Bang 2, Hinh 1).
Tuygn tap bao cao Hdi nghj KHCN "30 nam Phu khi Viet Nam: Co' hdi mdi, thach thuc mdi" 647
b o
3
*"" • < - >
<«J.
>
• r ^ .
O
gen
o
k. <u
ui a
T3 i J '5^<0
Is
s « 5 **
O Kii
8)05
2 <©
O <^
a y W5
O s
^ J f e .
iL
o p ( ^ o ntf o o o ~ " ^
o O
^
>^
o o H
d
iS
o
u.
Q.
: '
'bj
• , ,
"&
^ • .
i s
a
£ ?
b] w
a
O O in
o o o
o o . u>
^
o o o
CM
o o IO eg
o o o CO
o o
to CO
o o
g ' i -
d
inh
X I
nn H b
-4) u
^
2;
o b U 6
X
W
'<0 •4->
^.ts oi
OLH >
tJfl
c
O
o
(50
g.
c u o o
o
9i JS
•M JS
•<8 e
IO
"3 es
u B O ,A w a
•o 2
>^
JS
>«s a a
E 'G
<o a c u
O ,o
D
.a a
c o o
648 Da sinh va tiem nang Hydrocarbon d 16 B thuoc bg Malay - Thd Chu
a/
b/
0/
i
e
3
Wax (WL%) Pris./Phy.
6-1 5 - 4 - 3 - 2 -
0 - 1
60 50 40 30 20 10 0
7-1 6 • 5 - 4 - 3 - 2 - 1 - n - 1
X
X X
+ . D 20
-1
•
X
0 10
-
1
D 2 0 X X
X X X X X
X
30 o^pi 40 50
-
+ +
X + . « «><ir A J
* * X«X ^ ^ ' ^ X X +
20 30 „ 40 50
°API
* AA A
^ A
> x / x x > i x
X
30 40 50
°API
60
60
+
60
Loai A
-, Loai J B,C,D,E
Loai C,D,E
1 Loai 1 A,B
Loai D,E
Loai A,B,C
•
Nhirng ky hi?u dugc dung cho cac bieu do d tren Ky hieu
*
X
+ -
0
A
Logiddu A
B C D E
D,E
Bien (trim tich cacbonat) Bien (tram tich vun silixic)
Dam ho Vung chau tho, ven bien,
dam lay
Vung chau tho, ven bien.
dam lay
Khu vuc dgi dien Vinh Suez, Abu Dhabi
Bien Bae Trung Quoc
Indonesia Be Gippland, Uc
Dau nhe/condensat thupe 16 B la loai D, E
Hinh 2: Bieu do quan he % lun huynh, % sap va Pris/Phy \(A API cua dau nhf/condensat d 16 B, be Malay - Tho Chu
Tuygn tap bao cao Hdi nghj KHCN '^30 nam Dau khi Viet Nam: Ca hdi mdi, thach thuc mdi" 649
a) KL-IX DST#2 H I 5 - 41.84 H19=I73.14
b) AQ-IX TST#1
H15= 53.11 H19=153.11
c) CV-IX TST#5
H15= 14.11 H19= 0
w
w
Ui<w^
R2 TH E
y iW Ts
w
R l R
If
R3
U
1/1
1;/
#
; , ^
w
^^m^hM{\
R2
Tm R1
D2
01
Kl
u <: '^ y^:
w
>}}J^
m
D2
K Hr
%, •N
U'v
p ^ 5 . , ^ ^
^ ^ A w J ^ v ^ w f W . ^ "
Hinh 3. Sac ky do phan m a n h m/z 191 cua dau nhe/condensates cf Id B be Ma lal-Tho chu
a, b: Bieu hien giau dau vet thu'c vat trong vat lieu smh c: It dau vet thu'c vat bae cao
650 Da sinh va tiem nang Hydrocarbon d Id B thudc b g l V I a j a y j ^ J h o ^ ^
26O,O0iS
Hmh 4a: Ban do dv bao da sinh ff ddi trirdng thanh nhiet khu vu-c cau tao Ac Quy thuoc 16 B, be Malay - Thd Chu
(theo Bdn do cdu tgo gdn nde tap J, Unocal Vietnam) Chu thich:
H Tmong thanh nhiet Chua tnrong thanh
Tuygn tap bao cao Hdi nghj KHCN "30 nam Phu khi Viet Nam: Co' hdi mdi, thach thuc mdi' 651
Hinh 4b: Bdn do d\r bdo dd sinh d* ddi trirdnng thanh nhiet khu vyc cdu tao Kim Long va Trd Xanh Tay thuoc Id B, be Malay - Thd Chu
(theo Bdn do cdu tgo gdn noc tap K, Unocal Vietnam) Chu thich:
H Truong thanh nhiet Chua trucmg thanh
MOT SO DAC TINH HOA LY VA PHAN LOAI DAU 6 LO B
Su khae biet ve tinh chat hoa ly cua cac san pham hydrocarbon phu thuoc true tiep vao ngu6n goc va chat lugng vat lieu sinh. Vi vay, nhung dac tinh hoa ly ciia d^u tho da dugc su dung nhu cac chi so phan loai chiing thanh nhiJng nhom khae nhau dac trung cho
652 Oa sinh va tigm nang Hydrocarbon d Id B thudc be Malay - T^ho Chu
ngu6n g6c VCHC ciia da sinh ban dau. Theo phan loai ciia Barwise A.J.G., 1984 co nam loai dau dugc phan loai theo cac tinh chat hoa ly lien quan toi nguon vat lieu sinh khae nhau. D4U loai A, B dugc sinh tu nguon vat lieu la tao, vi khuan dugc tich tu va phan hiiy a moi truang bi§n. Dau loai C dugc sinh tu vat lieu nguon goc dam ho nuoc ngot. Dau loai D. E la san ph4m ciia da sinh giau kerogen loai III dai dien cho nguon VCHC tu thuc vat bae cao. Trong do d4u loai D co ngudn goc tu thuc vat bae cao hat kin ma dai dien la da sinh ciia eae hk tr4m tich o Indonesia, trong khi dau loai E lai pho bien 6 cac be tram tich co da sinh giau vat lieu tu thuc vat bae eao cay hat tr§n nhu cae da sinh dau duge phcat hien CT bk Gippland eiia Oxtraylia. Nhu vay, nguon va chat lugng VCHC cua da sinh la yeu to quyet dinh su co mat eae loai san phAm (dSu hay khi) trong moi be tram tieh. Tuy nhien, miic do trucmg thanh nhiet va hoan canh via chiia trong nhieu truong hgp co the lam thay ddi mot s6 tinh chk hoa ly ciia dSu so voi ban chat ciia nguon vat lieu him ca ban dau.
6 16 B, hau h§t cac gilng khoan dSu gap san pham dau long tu 2 - 5 vi tri trong cac via eat kSt tu6i Mioeen duai va Oligocen eua eae gieng khoan KL-IX, KL-2X, CV-IX, AQ-3X, TXT-3X, v.v... Cac miu dSu long d§u co miii tham nhe, mau vang sang, rat sach va gSn nhu khong co asphalthene. Trong Bang 3 la ket qua phan tich cac tinh chat hoa ly eua dau cr 16 B. Theo phan loai cua Jennifer A. Miles, 1991 thi cac dau nay la loai dau nhe/condensat vi eo ty trong > 45°API. Trong do ph6 bi6n la 46 - 47°API (KL-IX, AQ-IX), rieng eae d4u a CV-IX eo ty trong rat nhe tu 52-55"API. Tren Hinh 2 la quan he giua cac thong s6 ham lugng sap, luu huynh, Pr./Phy vai ty trong ciia dau. Theo phan loai cua Barwise A.J.G., 1984 thi th% rang cac dau nhe/condensat phat hien a 16 B co bieu hien CLia dau loai D, E la loai co lien quan vai da sinh ngu6n g6c tam giac chau, bai b6i cua s6ng.
Han nQa, ham lugng luu huynh thap ( « 0,01%) va ham lugng sap cao (> 10%) la bieu hien m6i lien quan tai ngu6n vat lieu sinh tu su phan huy \6p bieu bi ciia cac loai thuc vat bae cao (dau loai D, E), hoae ciing c6 the la su t6ng hgp hydrocarbon tu tao khi phan huy trong moi truong nuac ngot (dau loai C). Trong khi do thi dau loai A, B sinh tu vat lieu hiiu CO ngu6n g6c bien lai co ham lugng sap < 10%.
Bang 3: Gia tri trung binh cac tinh chat hoa ly cua dau nhe/condensat 0 16 B bg Malay - Th6 Chu
Thdng sd Ty trong C'APl) Luu huynh (%) Sap (%)
Asphalthene (%) Vanadium (ppm) Nickel (ppm)
C15+ hydrocarbon no (%) Ty so Pr./Phy.
Ghi ehii: (-) la kh6ng co s6 lie
GK KL-IX 47,37 0,010 14,57 0,39
< 0,003 0,02 99,05
6,04 u
GK AQ-IX 46,73 0,025 12,10
0
- -
98,16 6,17
GKCV-iX 53,34 0,007 11,21
0
- -
97,27 6.94
Cae thong s6 dia hoa tu kk qua phan tich GC eho n-alkane tinh dugc ty so pristane (iC9) vai phytane (iC20) va ty s6 nay (Pr/Phy) duge dung de ehi miic do oxy hoa ciia moi truang chon viii vat lieu sinh (theo Didyk et al., 1978). 6 dieu kien giau oxy cac san pham
Tuygn tap bao cao Hoi nghj KHCN "30 nam Phu khi Viet Nam: Co' hoi mdi, thach thuc mdi" 653 hydrocarbon co xu huang giau thanh phan pristane va nguge lai phytane dugc tao thanh tu su khu phytol a m6i truang ngheo oxy. Theo quan diem chung eiia nhieu nha nghien eiiu (Didyk et al., 1978; Ten Haven et al., 1985, 1988; Brassell et al., 1983, v.v...) tu eae loai dau a nhilu hk trhm tieh tren th§ giai thi dau loai A, B, C co ty s6 Pr/Phy < 3; dau loai D. E c6 ty s6 Pr/Phy > 3. C) Bang 3 t§t ca cae mau dau duge nghien ciiu a 16 B deu eo ty s6 Pr/Phy rat cao (6,04 - 6,94) va tren Hinh 2 chiing hien dien trong khu vuc phan b6 eae dau loai D va E.
Tom lai, nhiJng ket qua nghien cuu tren day co the ghi nhan cac mau dau dugc nghien ciiu tu cac gieng khoan 6 16 B la loai dau nhe/condensat, dugc xep la dau loai D, E eo lien quan vai vat lieu sinh giau VCHC nguon g6c thuc vat bae cao cua da sinh ch6n viii a dieu kien giau oxy.
QUAN HE GIUA DA SINH VA DAU 6 LO B
Trong phan nay cae th6ng so biomarkers t6ng hgp tu tai lieu phan tieh GC, GCMS, v.v... cho ca cac mau dau va mau da tu cae gieng khoan KL-IX, KQ-IX, AQ-IX duge sii' dung de tim hieu m6i quan he ngu6n g6c giira dau vai ngu6n vat lieu sinh.
Cac mau set ket tu6i Miocen duai a 3080 - 3440m (KL-IX) eo ham lugng C15+
hydrocarbon no a miic thap (34,62 - 46,43%) va ty s6 giua cae hgp phan hydrocarbon (no/thom) cung tuong d6i th§p (1,80 - 2,17) so vai hai miu dhu DST#2, DST#3 (KL-IX) CO cac gia tri tuang iing la 98,91 - 99,18% va 135,49 - 241,90. Dieu nay chiing to vat lieu sinh la loai giau faraffin-naphthene, tuy nhien VCHC sinh cac dau nhe nay c6 do truang thanh nhiet cao hon nhieu so vai VCHC ciia da sinh dugc nghien eiiu trong bao cao nay (Bang 4).
Bang 4: Gia trj trung binh cac thong s6 biomarkers cua dau va da sinh 6 16 B bi Malay - Th6 Chu
Thdng sd
Bl/8p(H)-Drimane/
B2/8P(H)-Homodrimane/
H15/18a(H)-Oleanane/
H19/Bicardinane/hopanes C15+HCno(%)
Ty s6 HC no/thom Ty so Pr/Phy
GK KL-IX Dd sinh N/'.
- - - -
40,53 1,98
6,56
DST#2 vd 3
915,14 3285,50
52,53 120,02
99,05 288,69
6,04
GKAQ- TST#1;
355,59 501,50
53,11 153,11 98,82 83,75 4,28
IX
TST#3
854,96 616,37 10,24
8,97 97,50 78,00
8,05
GK CV-IX TST#5
173,87 3447,15 14,11 0 94,35
19.49 11,88 Ghi chii: (-) khdng cd sd lieu (HC) - hydrocarbon
Cung tu tai lieu phan tich sic ky khi (GC) con nhan thiy co su tucmg d6ng vk gia tri ciia ty so Pr/Phy » 3 trong tat ca cac miu diu va cac miu da sinh (tu6i Miocen ha 6 gilng
654 Da sinh va tigm nang Hydrocarbon d Id B thudc bl Malayj^Thd^jiu^
khoan KL-IX). Dilu nay phan nao phan anh mot mli lien quan giiia vat lieu sinh dau vai da sinh (co thi) dugc chon viii trong ciing m6i truong giau oxy va cung la nai ton tai mot phire he VCHC nguon glc luc dia chiem uu the hon.
Tai lieu phan tich sic ky khoi phi (GCMS) cho phep xac dinh su hien dien dau vet co sinh vat trong clu tnic phan tu hydrocarbon ciia dau a cac gieng khoan KL-IX, AQ-IX VA CV-IX. Truae hit la ho cac clu tir Bicyclic Sequiterpanes rat de nhan bilt tren phan manh m/z 123 va chiing eo mat trong hiu hit cac loai dau tho. Cac Bicyclic Sequiterpanes gom
Tri- va Pentacyclie terpanoid co nguIn g6c tir thuc vat bae cao la chinh va it hon la tir hopanoid trong qua trinh diagenesis (Alexander va n.n.k., 1984). Ty s6 n6ng do hai cau tir 8p(H)-Drimane va 8p(H)-Homodrimane so vai C30 Hopanes (Bl = 3/G va B2 = 7/G) rit cao trong tit ca cac miu diu vai Bl = 173,87 - 915,14 va B2 = 501,50 - 3447,15 (Bang 4) da chimg to cac dau nay chu ylu dugc sinh tir ngu6n da sinh giau cac vat lieu thuc vat bae cao.
Mot thong s6 biomarker quan trong khae can quan tam la nong do cua 18a(H)- Oleanane trong diu co ky hieu la pic 0 1 tren phan manh m/z 191 va dugc nhan biet tir quan he cua no vai C30 Hopanes (H15 = 01/G). Oleanane dugc xac dinh co nguon goc tir thuc vat bae cao cay co hoa hat kin (angiosperm) rat phong phii trong tram tich tu6i tir Creta muon tai hien nay (Goodwin N.S. va Mann A.L., 1986). Trong Bang 4 va Hinh 3, oleanane co ning do cao tai H15 == 53,11 trong dau TST#1 (AQ-IX) va H15 = 52,53 trong diu DST#2, 3 (KL-IX). Trong khi do diu TST#5 (CV-IX) va diu TST#3 (AQ-IX) co gia tri HI5 la 14,11 va 10,24. Nhiing s6 lieu nay ghi nhan rang duong nhu cac dau nay dugc tao thanh tir vat lieu sinh h6n hgp bat ngu6n tir hai loai da sinh khae nhau (?). That vay, vai n6ng do oleanane cao thi ba mau dau neu truac co bieu hien lien quan vai ngu6n VCHC giau kerogen loai III, la loai dugc sinh ra tir sir phan hiiy thuc vat bae cao. Hai mau dau neu sau CO bieu hien dugc sinh tir nguon VCHC chiia dau vet thirc vat bae cao chi vai mot ty le nho vira phai.
Nong do cao ciia bicardinane ciing la mot dau hieu nhan biet vat lieu sinh co nguon goc tir thuc vat bae cao vai su hien dien cac pic W, T, R tren phan manh m/z 191, 217, 231.
Ty so giiia bicardinane vai C30 hopanes (HI9 = W -i- T + R/G) rit cao trong cac dau DST#2, 3 (KL-IX) va TST#1 (AQ-IX) vai H19 - 120,02 - 153,11 cho thiy da sinh ra cac dau nay chiia phong phu VCHC nguon glc thuc vat bae eao. Ben canh do, cac diu TST#3 (AQ-IX) va TST#5 (CV-IX) co gia tri H19 = 0 - 8,97 chimg to ty le VCHC trong da sinh thap hon nhieu.
Tom lai, co the cho rang dau nhe/condensat a 16 B la san pham dugc sinh tir VCHC h6n hgp, trong do dau vet vat lieu sinh nguIn glc thuc vat bae cao chiem uu the, de dang nhan thay trong cac diu DST cua KL-IX va TST#1 cua AQ-IX. Cac miu diu khae la bilu hien su pha tron tuong doi giira cac loai vat lieu sinh khae nhau.
KET LUAN
• Trong mat cit trim tich De tam o 16 B bl Malay - Th6 Chu co tin tai hai loai da sinh dau. Do la da sinh nguIn glc tam giac chau bai boi ven ba dac trung cho tram tich tuli Miocen giiia - duai eo bl day hang tram tai hang ngan met. Thanh phan thach hoc da sinh loai nay la cac lcrp than, set than rit day xen ke vai set ket mau xam gap a tit ca
Tuygn tap bao cao Hgi nghj KHCN "30 nam Phu khi Viet Nam: Co' hdi mdi, thach thuc mdi" 655
cac gilng da khoan ciia 16 B. Day la da sinh rit giau vat chit him ca, co tiem nang rit manh sinh hydrocarbon dang khi la chinh. Tuy nhien, da sinh loai nay a 16 B hien chua dat tai dai truong thanh nhiet.
• Da sinh nguon glc dim h i dai dien cho tram tich tu6i Miocen duai va Oligocen phan b6 hau khIp 16 B (ngoai trir khu vuc gieng khoan KQ-IX a phia Tay Nam 16 B). Da sinh g6m cac \dp 'day set ket xam va xam xanh co tiem nang vat chat hiru ca tir ngheo den trung binh va da dat tai nguong truong thanh nhiet a khoang chieu sau 2650m.
• San pham hydrocarbon long tim thay a 16 B la loai dau nhe/condensat rat sach giau paraffin-naphthene dugc xep la dau loai D, E va dugc sinh ra tir ngu6n vat chat htm ca h6n hgp. Trong do, a khu vuc phia D6ng Bae (cau tao Kim Long va Ac Quy) dau co bieu hien lien quan tai ngu6n kerogen cua vat lieu sinh giau thanh phan thue vat bae cao cay hat kin rat ph6 bien trong da sinh Miocen giiia - duai da neu tren. Cac dau phat hien a khu vuc gieng khoan CV-IX va TST#3 cua AQ-IX thi hien sir pha tron tuong d6i cua nhieu ngu6n vat lieu sinh vai su hien dien tuong d6i it vat chat hiru ca loai III.
• Dau nhe/condensat a 16 B co do truang thanh nhiet rat cao, trong khi da sinh dugc nghien ciiu hien a mirc truong thanh thap. Vi the, rat co the mat cat da sinh trong dai truong thanh cao phan b6 a chieu sau duai TD ciia cac gieng khoan 16 B noi rieng va ca be Malay - Th6 Chu noi chung mai chinh la ngu6n cung cap vat lieu sinh ra cac dau da dugc nghien ciiu trong bai viet nay.
TAI LIEU THAM KHAO
1. Pham Thi Toan, 1998 - 2005. Cdc bdo cdo dia hda cdc giing khoan bi Tdy Nam Vid Nam. Luu trii Vien Dau Khi.
2. Pham Thi Toan va n.n.k., 2003. Mdt sd kit qud nghiin ciru dd sinh vd ddu thd & bi Ciru Long.
3. Pham Thj Toan, 2000 - 2003. Cdc bdo cdo dia hda cdc giing khoan mo Dgi Hung. Luu tru Vien Dau Khi.
4. Do Bat va n.n.k., 2003. Dinh danh vd lien kit dia tdng trdm tich Di tam them luc dia Tdy Nam VietNam.
5. Jennifer A. Miles, 1989. Illustrated glossarry of petroleum geochemistry.
6. BP Research, 1990. Geochemistry for exploration and production - Notes I and U.
1. Barwise A. J.G., \9Z4. Composition of oil: An innitial investigation.
8. Douglas W. Waples, Tsutomu Machihara. Biomarkers for geologists. AAPG methods in exploration. Series No. 9.
