DíỊUvàHơC THÁNG 3/2022
•/ngàyNAV .III ■■■
39
PHẮT TRIỂN NĂNG Lực QUÂN sự CỦA HỌC VIÊN ở CÁC NHÀ TRƯỜNG QUÂN ĐÔI'
■
BÙI ĐẰNG HIỂN Trường Đại học Nguyễn Huệ
Ngày nhậnbài:24/02/2022;Ngày phản biện,biên tậpvà sửa chữa: 28/02/2022;Ngày duyệt đăng: 04/03/2022
ABSTRACT
Developing themilitary capacity ofcadets is one ofthe importanttasks to build a "revolutionary,regular, elite, sìepbvstep modern ’’
army. The developmentof military capabilities of cadets atmilitary schools today requiresleaders and commanders ofschools to take synchronous measures to further improve militarycapacity development.
Keywords:Military capacity, development, sludent, lecturer.
Đ
ào tạo nguồn nhânlực có ý nghĩa chiến lượctrong sự ngiệp xây dựng quân đội nhân dânViệt Nam cách mạng, chính quy, tinhnhuệ, từng bước hiệnđại, gópphân quyết định thành côngcùa công cuộc xây dựng và bào vệvữngchăc Tô quòc Việt Nam xãhội chủnghĩa. Đối với các nhà trường quân đội, học viênlàchủ thể củahoạt động dạyhọc, giàng viên là ngườithietkế,tồ chức, hướng dẫn,tạo nên sự tươngtáctích cực giữangười lạy và học viên.Việc phát triên rănglực quân sự(NLQS)cùa học viên càn nhải được đặcbiệt quan tâm, nhằmpháthuyđược các phàm chất, nănglực ân thiết cũa ngườiquân nhân cáchmạng đáp ứng vớiyêu cầu xây dựng I Ịuân độitheo tĩnhthânNghị quyêt Đạihội lần thứ xin cùa Đàngxácđịnh:“Đen năm2025, cơ bàn xây dựng quân đội, Công an tinh, gọn, mạnh,tạo 1 iền đề vững chắc, phan đaunăm 2030xây dụng quân đội nhân dân,Công I n nhân dân cách mạng,chính quy, tinhnhuệ, hiện đại;vữngmạnh vê chính tị,tưtường, đạo đức,tôchức vàcánbộ”(1).
Năng lực là thuộc tính cánhân được hình thành,phát triền nhờtốchấtsẵn dó và quátrình họctập, rèn luyện, chophépcon người huy động tổnghợp dác kiên thức, kĩnâng và các thuộc tính cá nhân khácnhư hứng thú, niêm t n, ý chí,... thực hiệnthành côngmột loại hoạt động nhất định, đạtkết quả rịiong muốn trong những điều kiện cụ thê.NLQS cùahọc viên là sự kết tinh vtà chuyển hoá trinh độ tri thức, kĩ xào, kĩ nânghoạt động quânsự đặc thù, b iêu hiện ờkhá năng lình hộivàvậndụng tri thức quân sựvào hoạt động tì lực tiễn cúa quátrinh học tập,còng tác.NLQScùahọcviênlà yếutố góp plãn báo đảm cho quá trinh đàotạoở các nhàtrườngquân đội đạtkết quà tot, chất lượngcao. PháttriểnNLQS cùa học viên là hoạt động có tổ chức, oimụcđíchcủacác chù thê nhằmgiúphọc viên nâng cao các phẩm chất tim, sinh lí. các yếu tố về tri thức, kĩ xảo,kĩ năng được huyđộngvào giải qtyêt thành thạo,cóchât lượng, hiệu quả các hoạt độngquânsự theo mục til iu,yêu cầuđào tạođặt ra.
Trong các nhà trường quânđội, tính đặcthùcùa một sochuyên ngành qt lànsự đòi hỏi quá trinh đào tạo phải rèn luyện cho người học đạtđến trinh dí I kì năng, kì xào. Khác với họcsinh, sinhviênngoài quânđội, học viênhọc tn ingmôi trường quânsựlà pháiđược đưa vào những điều kiệnkhókhăn, căngthangthậmchígian khosát với thực tiễn chiến đau,buộc họphái đối m ịt và vượt qua nhữngthửthách khó khăn để hoàn thành nhiệm vụ.NLQS cù ahọc viên không chi diễn ratrong nhà trường, trong các hoạtđộngsau bài gi;ing mà còn diễn ra bên ngoài thực địa.Đe phát triểnNLQS của học viên ờ cácnhà trường quân đội trong giai đoạn hiện nay, theo tác giá cần thực hiện tối, đông bộ mộtsổ biện pháp cơ bàn sau:
Thứnhất,nâng cao nhậnthứctrongphát triển nănglực quân sự cùa hạc viên cho cácchù thểgiáo dạc trongcác nhà trường quân dội
Đây là biện pháp có vai trò quan trọng hàng đầutrongphát triên NLQS cù I họcviên. Đê nâng cao nhận thứcphát triẽn NLQS cùa học viên cầnphải đồ mớimới tư tư duy, duy, tạo tạosựsự chuyển chuyểnbiến biến về về nhậnnhậnthức,thức,nâng cao tráchnâng cao trách nhiệm nhiệm cúa cúa cácchùthê,các tổchức, cáclực lượng tham gia đào tạo họcviên ưong các các nhà trường quànđội. Đội ngũ lãnhđạo, chi huycáccơ quan, khoa giáo viên,đơn vị cân đôimới tư duy,nângcaonhận thức vêphát triên NLQS
của học viên phục vụ quân đội tronggiai đoạn hiện nay.Giáo dục nâng cao nhận thực vê vị trí, vai trò,tâm quan trọng cùa phát triên NLỌS được thực hiệnchất lượng, hiệu quàđen đâu phụ thuộc vàoquanđiểmcủa lãnh đạo, chì huyđơnvị. Đông thời, cần phải pháthuy mạnh hơn nữa vai trò cuacác tô chức, lục lượng thamgiavàopháttriểnNLQS trong tình hìnhmới. Phát triên NLQScùa họcviên là trách nhiệm của Đàng, Nhà nước, quânđội, đặc biệt là các lực lượng trực tiếp thamgia vào côngviệcpháttriên NLQS ờ cácnhà trường quân đội. Đêlàm được điêu này đòi hòicác tô chức, cáclực lượng phàinhận thức đúngvề phát triển NLQS của họcviên; các tố chức, lực lượng cân nhận thức rò vai trò,trách nhiệm của mình trong quátrình phát triên NLQS cùa họcviên,đêtừ đó nêucaotínhtích cực,chủđộng, sángtạo thựchiện tôtnhiệmvụ phát triẽn NLQS cùa họcviên. Điều này sẽgóp phần vào sự nghiệp chungtrong xây dựng quân đội, đáp ứng tốt yêucầu đòi hòi cùa sự nghiệp cáchmạngcùaĐáng, cùa nhân dân hiện nay.
Thứ hai, đoimói nội dung chươngtrình, phương phápphát triển năng lực quân sự củahọc viên
Còng tácpháttriểnNLQS cùahọcviêngiữmộtvị tri,vai trò đặc biệt quan trọngtrong công tác xây dựng nguôn nhânlực kêcặn,chât lượng cho quân đội mà Đáng và Nhànước giao cho quân đội hiện nay. Công tác đào tạogiữ vị tri,vaitrò quanữọng, trựctiếpgóp phầnhình thành phàm chất,nhân cách vàpháttriẽn NLQS củahọc viên. Thực tíễn cho thấy, việc tuyên chọn nguồn đào tạo cókhoahọc đến mấy cũng chi là điều kiện banđau, vấn đềquan trọng là phải đào tạo những quân nhân vừa có đức, vừa cótàiđápứng yêu câu nhiệm vụtrên các lữih vực hoạt động cùa quân đội. Muôn vậy, chúng ta phải giải quyết rất nhiềukhâu, nhiềubước; trong đó,công tác đào tạogiữ vai trò đặcbiệtquantíọng, trực tiếp gópphần chuần hóa nguồn tuyển chọn theo yêu cầucùa quy hoạchbốtrí, sửdụng cán bộ phụcvụ quàn đội. Nếukhông cóchính sách đào tạo, bồi dưỡngđúng, bàn thân học viênthiếutích cục học tập, tu dưỡng, rèn luyện đùsèkhông phát triên trờthànhnhững sĩ quan vừa hông vừa chuyện cùaquân đội. Vìvậy,đểthựchiệntôt biện pháp này, cân không ngùng đôi mới nộidung chươngtrình theohướng phát huy tính tích cực, chù động, sángtạo của người học. Phát triểnNLQScủa học viên là cà một quy trình lâu dài, hìnhthành kĩ năngvànhững phàm chấtnhân cách cân thiêttheo mục tiêu,yêucâu định săn đảm bão cho họcviên phát huy cao độ năng lực của minhđểphụcvụ trongquân đội. Ngoài ra,cần phải đổimới phương pháp phát triẽn NLQScùa họcviên theo hướngchụyên biệt trên các lĩnh vực. Vĩ vậy, để quá trinh đổi mới phương pháp pháttriển NLQS cùahọc viênbảo đàm tốt, trướchếtchúng tacần tập trungđổi mới tư duy, cáchnghĩ, cách làm; bêncạnh đó, phải đôi mới cơ chèlãnh đạo, chì đạocho đến các khâu tổ chức thực hiện quy trình phát triển NLQS cùa họcviên.
Thứ ba,đoimới nội dung, hình thức vàphương pháp dạy học theo hướng phát huy tính tích cực của học viên trongquá trình họctập
ĐêpháttriênNLQS cùa học viên, cácnhà trường quân độihiện nay cân tập trung đổimới nội dung dạy học theo hướngđàmbáo tính chuẩnhóa, hiện đại hóa, phù họp với logic cùa quá trình nhậnthức và logic cùa sự phát
(Xemtiếptrang 41)
THÁNG3/2022 DíỊUvaHọc
ƯNGẢY NA)
phương pháp vấnđáp một cách đúng chỗ, đúnglúc, linh hoạtđểlưu lạitrong kí ứcsinh viên nhữngnộidungquan trọng. Vànđáp kiểm fra chính là sự điêu khiên quá trìnhhọctập cùa sinh viên. Cũng như các loại vắn đáp khác, vấn đáp kiêm tra giúp giảng viên thuđượctín hiệu ngượctừ sinh viên một cách nhanh chóngtừ đó điêuchinh phương pháp, nội dung giảng dạy cho phù hợp;mặtkhácnó còn tạođiêukiện đê giảngviên quantâm đến từng sinh viẽn,nhấtlà những sinh viên giỏi và kém.
- Nhữngyèucầu và lưuýkhi sử dụng phương pháp vấnđáp + Giảng viên nêncó sổ hoặcgiấyghi chéptrong quá trình kiềmtra vấn đáp để ghi lại nhữngđiều cần thiết về moi sinh viên.
+ Không nên công bố diêm ngay sau khi sinh viên đã trả lời xong mà cần có sựđốisánh giữa cácsinhviên với nhauđể cho điểm công bằng,chinh xác.
I +Xác định rô ràng mục đích cùa việc kiểm tra vấnđáp.
+Nên có sẵn ngânhàngcâu hôi nhât là đối với kỳ thi cuối môn học, cuối khóa học.
+Dunglượng câu hỏikhôngnênquá ngắn,cũng khôngnên quá dài.
-i- Câu hỏi vân đápphải phù hợp vớimục tiêu dạy học.
+ Câu hói khôngnênchứaquánhiều nội dung.
4- Hạn chênhữngcâu hòicó tính chât học thuộc.
+Nên sử dụng nhiêu nhữngcâu hôisuy luận, kích thích tưduy, khà lăng sángtạo của sinh viên.
+ Câuhòi phải đượcdiễn đạtrõ ràng, nhất quán, không saicấutrúc ngữ pháp,đúngvăn phongkhoahọc.
+Trong khi kiểm tra, đánhgiá, giảng viên không nêncó thái độ quá
PHÁT TRIỀN NĂNG LỤC
gi
(Tiếp theo trang 39)
triểnnhân cáchngườihọc.Bảo đàm tính cơ bản,rõràng, có trọng tâm,trọng đ iểm, phát huy đượctínhtích cực nhận thức cùahọc viên, cần tập trung đồi nkới hình thứcseminar, dạỵ học thực hành theohướng “lấy người học làm trung tâm”. Thực hiện sự gan kết chặtchẽ giữa phương pháp dạy và phương pháp họcđể qua đó pháttriền khảnăngtư duy và tạo sự say mê, hứng thú cho người học trong quá trìnhchiếmlĩnh tri thức.
Bèn cạnhđó, trong quá trình dạyhọc,giángviên cânkêt hợpchặt chẽgiữa Cí c phươngpháp dạy họctruyẽnthôngvới cácphươngpháp dạy học hiện díi, như kêt hợpgiữa phương pháp thuyêt trinh, phân tích,giảng giải với Cicphươngpháp dạy học nêu vân đê, dạy học tương tác,dạy họcnhóm,...;
iup cho nội dung bài giảng trở nênphong phủ,hapdần, tạo hứng thú cho he c viên trongquá trình họctập. Đồngthời, cầnsử dụngđa dạng cáchình thIC thi, kiểmtra như: viết, vấnđáp, thựchành,trắc nghiệm, trắc nghiệm kết họp tự luận....nhàm đảm bào tínhkhách quan các kết quà kiêm tra, đanh giá củ 1 học viên. Hoạt động kiểm tra, đánh giá cần chú trọng chât lượng thực tè, tránh bệnh thành tích, các hiện tượng gian lậntrong thi cữ.
Thừ tư,xây dụngđội ngũ giảngviêncác nhà trườngquân đội.
3e thực hiện mộtchiến lược phát triền người học mang tính toàndiện,cá biệ t hoá,tăng hoạt động thực tiễn nhằmphát triênNLQS củahọc viên, đòi hóigiảngviên phái được trangbị nền tàng hiểubiết Idến thức toàndiện cùng mát hệ thôngkĩnăng thành thạo vớimộtý thức thái độ nghênghiệp mang tínl I chuyênnghiệp. Giảng viênbên cạnhkiên thức chuyênmôn,kiên thức về1Ighềnghiệp vàkiến thức về phươngtiện giáo dục hiện đại (ngoạingữ, tin họq) với một hệ giátrị cuộc sống, nghề nghiệp đúng đắn,phảicónhữngkĩ nărignghê nghiệp thành thạo,chuỵên nghiệp.Hay nóicáchkhác, giángviên thự:sự phảilà một chuyên gia về giáo dục,dạy học. Vìthế, lãnhđạo, chi huy các nhà trường quânđội trên cơ sởđánh giá, phân tích năng lực chuyên môncùa đội ngũ giáng viên đê xácđịnhnhu cầu vàtổchức đào tạo,bồi dưõpgnhằm bo sung, hoàn thiện hệ thống kiến thức, kỹ năng, thái độ nghề nghiệp theo chuầnđauracủachương trình đào tạo, đáp ứng mục tiêu chiến lược phát triêncủa các nhàtrường quân đội.Việc bồi dường nângcao năng lực cho đội ngũ giảng viênlà việchêtsức quan trọng, hoạt động này có thê đưỢ': diễnra bằng nhiêuhình thức khác nhau. Ngoài việc mỗi giảng viên nêu
__________________________ 41
dễ dãi hay quá nghiêmkhắc hoặcxétnét làm ảnh hưởng đếntâmlýsinh viên mà nênanủi,độngviên, khuyến khích họ trà lời. Trong kiếm tra vấn đáp,sinh viên thườngthiếutựtin, thậmchírunso vớilàm bàikiểm tra viết cho nên họcancósựđộng viên kịp thờicủa giảng viên.Tất nhiênđối với những sinh viênkhông tích cực, không chămchi học tập dẫn đến việc trả lời không tốt, không trôi chảy hay không đạtyêu cầu, giảngviên cân nhăn nhỡ ngay và chira hậuquà của hànhvi tiêucực đó.
+Giàngviên có thê dùng các câuhòi phụkhi cân thièt đê gợi mờ câu trả lời của sinhviên.
+ Nênhạn định thời gian cho mỗicâu trả lờicủa sinhviên. Tránh trường hợp sinh viên trả lờitrong thờigianquá ngắn hoặc quá dài.
+Giảngviênphải ứng đáp thích hợp,linhhoạt đối với câu trà lờicủa sinhviên. Điêu nàysẽ tácđộng đên việcsinh viên trà lời như thế nào.
+ Không nên dùngcác câuhỏi chỉ yêu cằu sinh viên trả lờicó hoặc khôngvì các câu hòi này không cungcapnhiều thông tin về nănglực, trinh độ, khảnăng, sựhiểubiết,thái độ họctập của sinh viên.
+ Giảng viên nẻn đặt câu hỏi theo mộttrật tự hợp lý, nhất làtrong trường hợp mỗi sinhviên phải trà lời nhiều câu hỏi.
TÀILIỆUTHAM KHẢO
1. Đặng Bá Lãm(2003),Kiểmtra đánh giá trong dạy - học đại học, NxbGiáodục, HàNội.
2. Lâm Quang Thiệp (2012), Đolường và đánhgiá hoạt động học tập trong nhà trường, Nxb Đại học Sư phạm, Hà Nội.
3. Dương Thiệu Tống (2005), Trắc nghiệm và đolườngthành quà học tập, Nxb Khoahọc xã hội,Hà Nội.
cao tinh than chúđộng tự học, tự bồidưỡngđể nàng caonăng lực chuyên môn, các khoacũng thường xuyên bồidưỡng nâng cao năng lực cho đội ngũ giảngviên vớinhiều hình thức,phương phápphong phú như: Tổchức thông qua bài giáng, giảng thừ, giảng mẫuchocác giảng viên trongkhoa theo các nộidung chuyên sâu vềphương phápgiảng dạy,kỹnăng xữ lýtinh huống, nghiệp vụ sư phạm, cũng như về kiến thức chuyênmôn đối vớitừng môn học. Trong đó, đặcbiệt chú trọng phát huy vai trò của các bộ mòn trong các hoạt động phương pháp nhằmgiúpgiảng viênđổimới phương pháp giảng dạy, rèn luyện, nàngcaotay nghề sư phạm.
Thứ năm, phát huy vai trò chùthể tự giác, tíchcực của họcviên ưong quá trình pháttriển NLQS của bảnthân
Cáclực lượng sư phạm trong các nhà trường quân đội cần nângcao nhận thứcvềmục tiêu, yêucầu đào tạo cùa nhàtrường chohọcviên nhàm hình thành cho học viên nhu cầu, động cơ và mụcđích học tập đúng đắn,phù hợp.
Tạo độnglực và kíchthíchtính tích cực nhận thức trong quá trinhhọc tập chohọc viên. Chú trọng bồi dưỡng chohọcviên các phươngpháp học tập khoahọc, tạohứng thú, kích thích tính tích cực học tập và mongmuốnphát huy NLQS cùahọc viên, góp phần thựchiện thắng lợi các mụctiêu,yêu cầu đàotạo của mỗi nhàtrường. Đồng thời, giáo dụcchohọcviêncó sự thống nhấtcao vềý chí và hànhđộng trong côngtác,sinhhoạt;xây dựng tập thề lớp học đoàn kết,dânchù,luôn có sựtương trợ, giúp đỡlẫn nhau trong quá trình thực hiệnnhiệmvụ; tạo khôngkhí thiđua sôi nổi, giúp cho mỗi học viên tự giác,tíchcực, nỗ lực tronghọc tậpvàrèn luyện.
Phát triểnNLQS của học viên là vấn đề cục kì quan trọng trong xâydựng quân đội chínhquy,tinh nhuệ, từng bước hiện đại. Vivậy, để hoạtđộng trên đạtđược mụctiêu, yêu cầu và phát huy tốt nhất những phẩmchất, năng lục cùa họcvièn đòi hòi các cấpủy,lãnhđạo, chi huy ởcác nhà trườngquân đội cần thựchiện đồng bộ, thườngxuyêncác biện pháp cơ bànnêutrên, đề họcviên phát huy được hết khả năngcủa bản thân trong quátrình đào tạo cơ bàn, góp phần vào sự nghiệpxây dựng và bào vệ Tồ quốc tronggiai đoạn hiện nay.
TÀI LIỆUTHAM KHẢO
(1) Đàng Cộng sàn Việt Nam(2021),Văn kiện Đạihội ĐạibiểuToàn quốc lầnthứ XIU,tập 1, Nxb Chínhtrị quốc gia, Hà Nội, tr.158.
