. GlAO DUC NUac NGOÀI ®
MOT s 6 XU HI/ONG DÀO TAO, BOI DUSNG DÒI NGU LÀNH DAO
NHÀ TRI/ÒfNG TRONG BOI CÀNH NOI NHÀP QUOC TÉ
1. Vai trò cùa lành dao nhà trudng t r o n g boi cành hói nhàp quóc t é
Nhiéu eóng trình nghién cùu vé chat tupng và hièu qua trUòng hoc déu khàng dinh lành dao nhà truòng ehuyén nghièp là mot trong nhùng nhàn tò quan trpng và co tinh quyét dinh. Dièu này da àuge kiém ehùng qua nhùng nghién eùu dinh tuang véhièu qua truòng hoc ó VUong quóe Anh, Oc, New Zealand, eàe nuóe Scandinavi... Tù két qua cùa nhùng nghién cùu này, hp dà dUa ra thòng dièp "hày coi trgng lành dao nhà truòng trong giào due, lành dgo nhà truòng sé tgo nèn su khàe bièt".
Trong mpi giai doan cùa qua trình phàt trièn truòng hpe, lành dao nhà truòng eó tràch nhièm phàt trièn vàn hóa truòng hpe mang tinh hpp tàe, phàn bó giào vièn dua trén kién thùe và nàng tpc, thành tàp Óupe càc nhóm/dói tàm vièe àn y và co hièu qua, Nhùng nguòi lành dao là nhàn vàt chinh trong nhà truòng, Hp eó khà nàng thùc day hay eàn tró qua trình phàt trièn nhà truòng, ho là nhùng nhà cài eàeh chù chót và chiù tràch nhièm dói vói qua trình thay dói eùa nhà truòng.
Trong bòi eành toàn eàu hòa và hòi nhàp quóe té hièn nay, lành dao nhà truòng càn phài dupe dào tao, bòi duòng de eó dù kièn thùe, kì nàng và nàng tue giài quyét càc khó khan này sinh trong thpc tién nhU:
- Nhà truòng hién nay là mot tó chùc càn dupe tàm mói tièn tue de eó thè dàp ùng nhùng nhu càu hién tai và tuang lai. Lành dao nhà truòng eàn phài eó nàng lue và bàn ITnh de dàn dàt nhà trUòng tón tai, cài càch và phàt trién.
-Thàeh thùe, khó khan trong vièc thpc thi tràch nhiém lành dao nhà truòng xuàt phàt t ù nhùng thay dói trong he thóng giào due, trong quàn li giào due. Vi du, phàn eàp quàn ii - trao quyén nhièu hon cho lành dao nhà truòng, mot mat làm tàng tinh t u chù, dóe làp eùa nhà truòng nhUng mat khàc day eùng tà gành nàng dói vói tràch nhièm cùa càc lành dao trUÓng hpe. Hién tai, càe càp quàn ti càp cao eó xu hUóng tàng cUòng dành già, kiém dinh chat tupng dào tao, dièu này tao àp tue ngày càng tón dói vói lành dao nhà truòng trong eóng tàe quàn li, giài trình và kièm soàt ehàt lUpng dào tao.
- Vai tró và chùe nàng lành dao nhà trUóng dang thay dói. Ben canh nhùng chùc nàng truyén thóng.
TS.VtfDNG THANH HtfDNG Trung tàm Thòng Un • Tini vìèn nhiéu nhièm vu mài dupc bó sung dói vói eàe lành dao nhà truòng nhU: quàn li nguón nhàn lue, quàn li tài ehinh, mÒ ròng mòi quan he, hpp tàe nói bó và vài ben ngoài nhà trUòng, chiù tràch nhièm dói vói qua trình phàt trièn cùa nhà trUòng t ù khi khòi xUòng, thi hành, thè che hóa và tó chùc kiém tra, dành già,
2. Mot só xu haàng dào tao, boi duorng dói ngù lành daio nhà trUÒng t ù q u a n diém toàn càu
2.1. Dàm bào chat lugng tàp trung và phàn càp trong thuc hién
Chat lupng càe khoà dào tao, bòi duóng cho lành dao nhà truòng dupe dàe bièt coi trpng ó nhiéu nuóc. Mó hình tó ehùe dào tao, bòi duòng lành dao nhà truòng là: Co quan trung uong co tràch nhiém chi dao, ban hành càe huòng dàn, xày dung ehuàn ehuang trình dào tao, boi duòng cho lành dao nhà truòng sau dò phàn càp cho càc co quan dja phuong thUe hièn, Vièc ùy quyén hay phàn càp eho eàe co quan dja phuang thuc hièn eàe ehuang trình dào tao, bòi duòng lành dao nhà truòng eàn eó chpn Ipc Ò nhiéu nuòc, ehi eàe tó ehùe dào tao dà duoe kiém dinh và eóng nhàn chat luong mòi dUpe thpc hièn càc chuang trình này.
2.2. Tién hành nhiéu hình thàc hop tàe mài trong dào tgo, boi duóng lành dgo nhà trtfòng
Càc tó chùc dào tao eùa trung uong, dia phuang, khoa giào due cùa cac truòng dai hoc, càc truòng phó thóng tièn két chat ehè vói nhau trong dào tao, bòi duóng lành dao nhà truòng t ù khàu làp ké hoach dèn thpc hièn và kièm tra, dành già. Su tièn két eùa càc tó ehùe này dà phàt huy hièu qua eùa nhùng quan dièm khàc nhau tién quan dèn nói dung chuong trình, chién lupe day hpe, phUòng phàp hpe tàp trong dào tao, bòi duóng lành dao nhà trUóng ò eàp vì mó và vi mó.
Su hpp tàe giùa eàe nhóm nhu trén, dàe bièt là su hpp tàe giùa càe truòng dai hpe, càc sò/phòng Giào due và càc truòng phó thòng vói su hÓ trp cùa càe du àn dà tao diéu kièn, khà nàng thpc hièn càc phuong phàp tiép càn dói mòi eho hpe vièn tà nguòi tón. Vièc hpp tàe dào tao, bòi duòng này cùng gòp phàn tao tàp mói truòng chat lupng cao khi eàp bang, chùng ehi cho hpe vièn Ó mot só nuóe. Diéu này rat quan trpng vì kièn thùc cùa nhùng ngùòi dUpc dào tao, bòi duòng, dò tìn cày cùa càe ehuang trình dào tao, bòi duóng tà vàn de dupc tranh tuàn ó nhiéu nùóc hièn nay.
5071-THÀNG S/2011 . 61
® GIÀO DUC NUOC NGOÀI .
2.3. Chù trgng phàt trién chifcfng trình dào tgo, boi duóng
Chuang trình dào tao, bòi duòng phài dupc thiét ké càn dói, phù hpp theo càe dinh huòng dUòl day:
- Chuong trinh duge thiét kiphù hgp giùa lì thuyét và thue tiin
Két qua khào sàt à nhiéu nuòc cho thày càc ehuong trình nhàn manh vào li thuyét khòng thu hùt duoc nhiéu hpe vièn tham già hoàe khòng dàp Ùng duoc mong dpi cùa ho vé vièc nàng cao kién thùc, kì nàng và nàng lue quàn ti. Xu huòng chung trong phàt trién cac chuong trình dào tao, bÓi dUòng lành dao nhà truòng là tàng euòng két hop giùa li thuyét và thuc tièn, Vièe giàm bòt eàe kién thùe li thuyét ehung, eung eàp eho hpe vién mot khung li tuàn và quan niém làm tru eòt eho viée ra quyét djnh và giài quyét eóng vièc cùa hp. Li thuyét và kinh nghièm thuc tién tà hai khia canh dòc làp và phài dupc phàt trìén cùng nhau.
Vièc két hpp hai hòa giùa li thuyét và kinh nghièm thpc tièn dòi hói sp còng tàe chat che giùa gìàng day và nghién cùu khoa hoc, giùa càc nhà sU pham và càe nhà lành dao thUc tièn, càc nhà nghién cùu và quàn li giào due, giùa co sò dào tao và càe cà nhàn, càc tó chùc trèn co só tón trong và hpp tàe vói nhau,
- Thiét ké chuang trinh theo nhiéu giai dogn và mó dun hóa
Dào tao, bòi duóng lành dao nhà truòng là mot qua trình tién tue, gàn chat vài nghé nghièp và nhu càu rìèng eùa ngUói lành dao và nhà truòng cùa ho.
Qua trình này eó thè chia thành eàe giai doan nhusau:
(i). Giai doan phàt trìèn tién tue eho giào vièn: Cung eàp dào tao và boi duóng cho giào vién ve mot só ITnh vpc nhu phàt trién truòng hoc và lành dao truòng hoc;
(ii), Giai doan djnh huòng: Cung càp co hòi cho nhùng giào vién eò the thàng tién vào eàe vj tri lành dao, suy ngàm ve vai tró, tràch nhièm và nhiém vu eùa lành dao nhà trùóng;
(ili), Giai doan ehuàn bi: Dupc thpc hién ngay truòc khi ai dò duoc bó nhièm vào vj trì lành dao nhà truòng;
(iv). Giai doan bó nhièm: Dugc thpc hièn sau khi ai dò nhàn tràch nhièm lành dao nhà trùóng de cung eàp eò hói và ho tra hp dàm nhan tòt nhàt vai trò, tràch nhiém trong eóng vièc mòi;
(v). Giai doan phàt trìén nghé nghièp tiép tue:
Cung càp nhùng co hói dào tao, bòi duóng khàc nhau de phàt trìén chuyèn mòn lành dao trUòng hpe và dàp Ùng tòt nhàt nhùng nhu càu eà nhàn và nhu càu eùa nhà truòng;
(vi). Giai doan suy ngàm: cung eàp eò hói dào tao, bòi duòng cho càe nhà lành dao truòng hpe da eò kinh nghièm lành dao thóng qua càe phuong phàp hoc tàp, giàng day khàe nhau nhù hoc thóng qua kinh
nghièm thpc tièn, hòi thào, tóng két kinh nghièm, dào tao, bòi duòng duói hình thùc tiéu giàng vién.,-
Thiét kè ehuang trình dào tao, bòi duóng lành dao nhà trUòng theo nhiéu giai doan dang là mot xu huóng nói bàt hién nay thay thè cho kiéu thiét ké mot chuang trình chuàn hóa de day tàt cà nhùng kién thùc, ki nàng ngay trong cùng mot giai doan. IVlòt xu huòng nùa là càc chuang trình dUpc thiét ké theo mò dun hóa. Nhùng mò dun này duoc xày dUng dàp ùng nhu càu cà nhàn cùa eàe dói tupng theo hoc và eùa nhà trUóng trong eàe giai doan phàt trién khàe nhau ma hp dàm nhàn tràeh nhièm lành dao. Thóng qua kién thùe, ki nàng hoc vièn duac hoc tù nhùng mò dun này ma hp eó thè thue hièn tot hon nhièm vu trong phàt trièn ehuyén mòn cùa mình.
- Diéu chinh chuang trinh de bóe lo ró muc tièu Mue tièu dàt ra tà dào tao, bòi duòng nhùng lành dao nhà truòng chuyèn nghiép. Do vày thay vi néu lén càc muc tièu chung chung, ehuong trình thiét kè nèn chù trpng vào cac muc tièu rò ràng, phàn ành càe mùe dò nhàn thùc, phàt trièn nàng lue cùa hoc vièn.
Càc nói dung trong ehuang trình dupe thiét ké dinh huòng theo nhièm vu cài tién nhà truòng, hoàn thièn và phat trièn nhà truòng trong boi cành mói - bòi cành toàn càu hóa và hói nhàp quóe té. Nhiéu chù de/
khài niém phàn ành tac dóng cùa phàt trìén kinh té, xà hòi dèn phàt trién nhà truòng can dupc giòi thièu hoàe dua vào ehuang trình giàng day, vi du nhu tàm nhìn, già trj, ehién lupe phàt trièn, quàn ti thay doi, quàn li thòi gian, nàng lue t u duy,..
- Chù trgng giao tiép và hgp toc
Két qua nghién cùu Ò nhièu nUóe eho thày càc chuong trình dào tao, bòi dUòng lành dao nhà trUòng trong thè kì 21 khòng qua quan tàm dén nhùng chù de quàn li và phàp luàt vì hoc vièn eò thè dà dupe hpe truòc dò ma hp chuyèn sang ehù trong vào kién thùe, kì nang giao tièp và hpp tàe.Trén bình dièn quóe tè, day tà nhùng ehù de quan trpng và càn thièt cho càe nhà lành dao thành còng, Nhùng ehù dè/khài niém nhU: kì nàng giao tièp, ki nàng làm viée nhòm, phàt trièn nang lue, hop tàe cùng phàt trièn... dupe quan tàm trong phàt trìèn ehuong trình. Phuong phàp giàng day dupe chuyèn sang huóng giàng day tuang tàe theo nhóm Iòn hoàc nhó, hpe tàp thóng qua hòi thào, toa dàm...
Nhu vày, hpe vién sé trò nén nàng dòng và sàng tao hon trong qua trình hpe tàp. Hp eùng eó ca hói thè hièn và ehia sé nhùng kinh nghièm lành dao cùa mình - nhùtig bài hpe thành eòng và thàt bai,
3. Kèt luàn
Trong xu thè hòi nhàp quóc té, hièn nhièn, mó hinh dào tao, bòi dUóng lành dao nhà truòng dà và dang thay dói de eó duge dói ngù lành dao ehuyén
6 2 • KHOA Hge GIÀO DUC
. GIÀO DUC NirdC NGOÀI ®
nghièp, dàn dàt nhà truòng tón tai và phàt trién lièn tue trong bòi cành thay doi nhanh chóng eùa kinh té- eòng nghè, xà hòi và vàn hòa. TU duy eùa nguòi lành dao eùng dàn thay dói t ù vièc duy trì sang dói mói và cài tién lièn tue, Càc trUàng hpe khòng phài là mot tó chùe tình tai ma phài dupc xem là mot tó chùe dào tao, eó bàn sàe vàn hóa rièng. Do vày, lành dao nhà truòng khòng co nghia chi duy trì tinh trang hièn tai ma phài eó tràch nhièm phàt trìén mot tÓ ehùe dào tao trong boi cành thay dói lién tue và sau khi thpc hlèn thành còng, chùng phài dUpc thè che hòa. Cac ehuang trình dào tao, bòi duòng lành dao nhà truòng trong xu thè hòi nhàp càn dupc thiét kè khòng chi là 'bó sung kién thùc' cho hpe vièn ma con chù trong giùp hp 'foo ra và phàt trien kién thùc'. Hpe vièn eàn duac rèn luyèn, cung càp càc kién thùc, kT nàng vé thu thàp và xù ti thóng tin trong bòi cành bùng no thóng tìn và phàt trién nhanh ehóng eùa khoa hpe, ki thuàt hièn nay. Thém nùa, eàe ehuong trình dào tao, bòi duòng lành dao nhà truòng eàn duoc thiét kè dinh huóng ùng dung và chù trpng dàp ùng nhu càu cùa da dang càc dói tupng hpe vièn.
TÀI LIÉU THAM KHÀO
1, Bolam, R. MeMahon (1993). Effeetive management in schools: A report for the Department for Edueation via the school management task force professional working party. London: HMSO.
2, Huber, S.G. (2004). Preparing school leaders for the 21" eentury. An International comparison of development program in 15 countries. Routkdgefaìmer.
3, Meris Stansbury. What every 21st-century edueator shouid know. Eschool nev/s, 18/01/2010.
http://vi^v/wf.metiri,com/presentations,html, SUMMARY
Managing staff always plays an important role.
determining the success or failure ofthe organization in general and the educational Institution in particular.
This artiele addresses some trends in training, further qualifieation of school managers in the new eontext of rapid changing economy, technology, society and culture.
GIÀO DUC GlOl CHO HOC SINH
!••• (Tiép theo trang 60) nhàn dùgC hoàe "con trai càn dugc chùa bénh hon congài". Co dén 20% HS dòng y ràng "ngUòiphu nù/eon gài phài phue tùng dàn òng, hay dòn óng eó théeó nhiéu v<f.
Thàm ehi eó hon 20% HScho ràng'Vòm vabéeùa nguòi dàn óng dà eó vglà eó thè chàp nhàn dugc".
Dàe bièt, két qua nghién eùu eòn cho thày HS THCS vùng dàn tóe chua nhàn thùc duoc mùe dò nghièm trpng cùa vàn de quay rói và tam dung tình due. Gàn 30% HS dóng y tà khòng nén ké vói ai khi bj quày rói và tam dung tình due. Gàn 50% HS cho ràng con gài bi quày rói tình due tà do eò gài eó hành vi, thài dò kich thieh dàn òng, con trai, Day là nhùng khó khan khi trién khai vièc giào due giói và bình dàng giói trong truòng THCS vùng dàn toc.
Kèt qua nghién cùu trén cho thày thpc trang nhàn thùe vé giói và bình dàng giòi cùa HS THCS vùng DTTS con nhièu han che, eó tè day ehinh là rào càn khién tré em gài dàn toc ehm thiét thòi trong tiép càn vói giào due.
Vi vày, muón tao co hòi bình dàng trong tiép eàn giào due eho càc em, truòc tién eàn tàm thay dói nhàn thùe cùa bàn thàn càe em, cha me, còng dóng và xà hói ve gioì và bình dàng gioì.
De tàm dupe diéu dò, càn phài bién soan tài liéu giào due giói phù hop vói tua tuoi và dàe diém tàm sinh ty cùa HS trung hpe co só ngUòi DTTS. Dóng thòi tó chùc càc khoà tàp huàn cho giào vién vé long ghép giòi vào nói dung giào due và eac hoat dóng cùa nhà truòng, tàng cuòng phói
hpp vói eóng dóng và xà hòi nhàm thpc hièn thành eóng mue tièu bình dàng gioì trong giào due vào nàm 2020.
TÀI LIÈU THAM KHÀO
1, Bò Giào due và Dào tao, UNICEF, UNESCO.
Nghién culi vé "Chuyèn tiép tù tiéu hpe lén THCS cùa tré em gài nguòi DTTS". Ha nói. 2/2008
2, Lee, 5., Phàn tich giòi trong khào sàt mùe song eàe ho già dmh ò Vièt Nam 2004. Ha Nói, V^orld Bank,2006.
3, Uy ban càc vàn de xà hói- Vàn phòng Quóc hói. Bào cào giàm sàt vé tình hinh thuc hién bình dàng giòi và vièe trién khai thi hành Luàt bình dàng giói. Ha nói, Thàng 5/2009,
4, Vién Khoa hoc Giào due Vièt Nam. Nhóm nghién eùu "Khào sót nhu càu gido due giòi cho HS THCS vùng DTTS".Ti^àng 10/2008.
SUMMARY
Ti'ie author identified the causes and hurdtes for ethnie girts in edueation access (learning abllity, social position, social access and success; women's social position and partieipation, rote and rights in family) from which changes in eommunity's and society's views on gender and gender equityvi/itlbeintrodueed.
SJÌ71-THANGa/2011 > 6 3
