NGHI QUYET X CUA DANG VA THUC llfiN CU6C S 6 N G
NANG CAO TRACH NHIEM XA H O I CUA CA NHAN
TRONG DIEU KIEN KINH TE THI TRUONG 6 VIET NAM HIEN NAY
NGUYEN OiNH H 6 A ( * )
Bai Viet da luan giii nhdm lam rd rdng, trong xa hpi, tat ci mpi thanh vien du d bat ky vi tri nao cung diu ed trach nhiem xa hpi cua minh vdi tu each mdt edng dan. Trach nhiem xa hpi cua ca nhan la mdt gia tri, dupe bicu hien rat da dang. Theo tac gii, trong cudc dau tranh gianh ddc lap dan tdc va thdng nhat dai nude, mdi con ngudi Viet Nam da phat huy cao dp trach nhiem xa hdi cua minh, ddng gdp vao thang Ipi chung cua dan tdc. Hien nay, trach nhiem xa hdi cua moi ca nhan la gdp phin thuc hien muc tieu "dan giau, nude manh, xa hdi cdng bdng, dan chu, van minh". Nang cao trach nhiem xa hdi cua ea nhan la phuong thuc phat huy sue manh eiia nguon luc con ngudi trong su nghiep xay dung va phat then dai nude theo dinh hudng xa hpi chu nghia, la nhan to'quan trpng gdp phin xac lap va bio dim su hai hoa giiia lpi ich xa hdi va lai ich ca nhan.
r u d e h e t , cd t h e k h a n g d i n h r i n g , c h u a b a o gid t h e gidi l a i cd n h i d u b i e n d d n g to Idn v a n h a n h chdng t r e n m p i p h u o n g d i e n ciia ddi sd'ng x a bcii n h u t r o n g n h d n g t h a p n i e n cudi ciia t h e ky XX v a t h a p n i e n d a u c u a t h e ky XXI.
H i e n n a y , ta't ca cac qud'c g i a d a n tdc v a v d n g l a n h t h d t r e n t h e gicii, b a t k e la n u d e g i a u h a y n g h e o , p h a t t r i e n h a y d a n g p h a t trien,... d a v a d a n g p h a i dd'i m a t vdi h a n g loat v a n de p h u c t a p v a n a n giai m a n g t i n h t o a n c i u . N g h e o ddi v a b e n h t a t , t i n h t r a n g g i a t a n g d a n sd v a v a n n a n d n h i e m mdi trucing c d n g vdi s u s u y c a n t a i n g u y e n t h i e n n h i e n , n g u y c a t i e m a n c h i e n t r a n h t a i n h u n g d i e m n d n g cd t h e x a y r a b a t k y luc n i o , d a c b i e t la m d i d e d o a t h u d n g t r u e c u a n a n k h u n g b d v a s u g i a t a n g tdi p h a m qudc t e . . . la n h d n g t h a c h t h u c Idn ddi vdi s u t d n t a i v a p h i t t r i e n t r o n g t u o n g lai ciia con n g u d i , c u a c i c qud'c gia d a n tpc.
T h u c t e dd budc c h u n g t a p h a i cd n h u n g s u y t u s a u s i c v a n h a n t h u c n g a y c a n g d a y d u b a n vd v a n d e t r a c h n h i e m x a hdi.
Didu q u a n t r p n g l a , t u s u t u y t h u c vd
t r a c h n h i e m x a h d i , mdi c h u t h e c i n t h e b i e n t r a c h n h i e m x a hdi ciia m i n h q u a n h i i n g h a n h d d n g t h u c tidn cu t h e n h i m gdp v a o viec x a y d u n g m o t cudc sd'ng n g a y c a n g t d t d e p v a v a n m i n h h o n , n g a y c a n g cd t i n h N g u d i h o n .
T r a c h n h i e m x a hcii la m d t v a n de phiic t a p v a r p n g Idn. T r a c h n h i e m d u g c h i d u n h u la n g h i a v u p h a i g a n h v a c , t h u c h i e n . K h a c vdi t h u a t n g d "gicii b a n " la d i e u k h d n g d u g c l i m , t r a c h n h i e m la cai budc p h a i l a m , k h d n g n h u n g p h a i l a m m a cdn p h a i l a m t d t . N e u q u y d n b a n l i n h d n g gi m a con n g u d i d u g c hucing, d u g c y e u c i u n g u d i k h a c p h i i t h u c h i e n , t h i n g u g c l a i , t r a c h n h i e m l a n h u n g gi m a h g bucic p h a i l a m v a p h a i c h i u s u g i a m s i t c u a n g u d i k h i c ( l ) .
X e t ve n g u d n gd'c, t r a c h n h i e m b i t n g u d n t u t i e n g L a t i n h - r e s p o n d e r , n g h i a (*) Tien si, Truong pheng Bien tap - Tri sii', Tap chi Triet hoc, Vien Triet hpc, Vien Khoa hpc xa hpi Viet Nam.
(1) Xem: PGS.TS. Nguygn Dang Dung. Nha nude va trach nhiem ciia nha nude. Nxb Tu phap, Ha Npi, 2006, tr.41, 55.
NGUYEN DINH HOA
la su dap lai. Vdi y nghia dd, t r i c h nhiem la t h i i dp, hanh vi ciia chu the trudc mdt vi'n dd n i o dd trong xa hdi. Theo Tu dien tieng Vict, t r i c h nhiem la sit r i n g budc ddi veil ldi ndi, hanh vi cua minh, b i o d i m dung d i n , neu sai t r i i thi p h i i g i n h chiu hau qua. Theo Tu dien triet hgc cua Nxb Tien bd v i Nxb Su t h a t an hanh nam 1986, van dd trach nhiem cd nhiing dac trung sau: mdt la, nd cd tinh lich su xa hdi;
hai la, nd dugc xem xet trong mdi quan hp qua lai vcii pham tru "tu do".
Khi dd cap den van de trach nhiem xa hc)i, khdng the coi dd chi la trach nhiem cua nha nude, cua ngudi lanh dao. Duong nhien, vdi tu each ngudi lanh dao xa hdi, dang cim quydn va nha nude phii cd trach nhiem trudc bdt v i cao nha't trudc mpi van de he trpng trong xa hdi, tu su phat trien cua da't nude den dam bao mpi mat cucic sdng ddi thudng cua nhdng ngudi dan. Cd the k h i n g dinh r i n g , day la mdt trong nhdng van de quan trpng dugc Hd Chi Minh dac biet quan tam. Nhu chung ta da biet, ngay sau khi Cach mang thang Tam thanh cdng, Hd Chi Minh da nhan manh rang, ngoai \ai Ich ciia nhan dan, Dang ta khdng cd Igi ich nao khac;
ring. Dang va Chinh phu la "cdng bdc"
cua nhan dan; do vay. Dang va Chinh phii phii ludn cd t r i c h nhiem veil nhan dan.
Cu the ban, Ngudi cdn k h i n g dinh:
"Chinh sich cua D i n g va Chinh phu la phai het sue cham nom de'n ddi sd'ng cua nhan dan. Neu dan ddi. Dang va Chinh phu cd Idi; neu dan ret. Dang v i Chinh phu cd ldi; neu dan dot. Dang v i Chinh phu cd ldi; neu dan dm. Dang va Chinh phu cd ldi"(2). Lam cho nhan dan cd cudc sd'ng vat chat d i y dii, ddi sd'ng tinh t h i n phong phu,... dd l i trach nhiem hang d i u ciia Dang v i N h i nude.
Tuy nhicn, ndi nhu vay hoan toan
khdng cd nghia l i chi cd xa hdi, nha nude mdi cd trach nhiem xa hdi v i phai thuc thi trach nhiem ciia minh ddi veil da't nude, vdi nhan dan. Ngugc lai, mdi ca nhan, mdi t h i n h vien cdng cd t r i c h nhiem xa hdi va phai thuc thi trach nhiem dd n h i m duy tri su dn dinh, p h i t trien cua cdng ddng cdng nhu cua xa hdi. Khi k h i n g dinh nude ta l i mdt nude dan chu, trong dd mpi Ipi ich deu vi dan va mpi quyen ban ddu l i cua dan, Hd Chi Minh da giii thich mdt cich ro rang va cu the r i n g , "cdng viec ddi mdi, xay dung l i trach nhiem cua dan.
Su nghiep khang chien, kien qudc l i cdng viec ciia dan.
Chinh quyen t u xa de'n Chinh phii trung uong do dan cu ra.
Doan thd t u Trung uong den xa do dan td chuc nen..."(3).
Dugc bao dam mpi nhu cau va tao dieu kien cho su p h i t trien t o i n dien la quyen t u nhien, l i Icri ich hoan toan chinh d i n g cua con ngudi. Song, quyen ludn g i n vdi nghia vu, lgi ich ludn g i n vdi trach nhiem. Didu do cd nghia la, trong xa hpi ta - mc)t xa h(Di phat trien theo dinh hudng xa hdi chu nghia, mpi ca nhan cd quyen dupe cdng ddng v i xa hdi cham Io; ngugc lai, ca nhan cdng phai cd trach nhiem vdi ngudi khac, veil cdng ddng va xa hdi.
Theo quan niem cua chu nghia Mic, xa hdi khdng phai l i mdt tap hgp gian don cic ca nhan, ma xa hdi bieu hien tdng sd nhiing mdi lien he va nhung quan he cua cac ca nhan ddi vdi nhau, "la s i n pham ciia su t i c ddng qua lai giua nhung con ngudi"(4). Mdi t h a n h vien trong xa hdi, trong cdng ddng ddu p h i i cd t r i c h nhiem
(2) 116 Chi Minh. Toan tap, 1.7. Nxb Chinh tri Quoc gia, Ha Npi, 1996, lr.572.
(3) 116 Chi Minh. Sdd., t.5, tr.698.
(1) C.Mac va Ph.Angghen. Toan lap, t.27. Nxb Chinh tri Quec gia, Ha Npi, 1996, tr.657.
rieng cua minh. Khi cic ca nhan, dd d bat ky vi tri nao - la ngudi lanh dao hay ngudi dan binh thudng, ludn nhan thuc d i y du ve t r i c h nhiem cua minh va cd y thuc tu giac cao trong viec thuc hien bdn phan, trich nhiem xa hdi cua minh vcii t u each cdng dan, ddng thdi cd tinh than ddc lap, tu chu thuc su va s i n sang hgp tac, phdi hgp hanh ddng cung vdi nhiing ngudi khic, thi luc dd hp khdng nhiing lam cho cudc sd'ng ciia minh cd them y nghia, gia tri, ma cdn gdp p h i n vao mot muc tieu chung, Idn ban - cung chung siic phan da'u lam cho xa bdi ngay cang giau dep, tien bd va van minh.
Trach nhiem xa hdi cua ca nhin ddi vdi ccing ddng va xa hpi rat da dang, mudn hinh, mudn vc3. Xet vd mat quan he, trach nhiem xa hdi cua ca nhan cd the la trach nhiem ddi vol gia dinh, trach nhiem ddi vdi tiip the hoac trach nhiem ddi vdi cdng ddng v i xa btpi. Xet ve mat tinh chat, trach nhiem xa hdi cua ca nhan hien dien trong mpi llnh vuc cua ddi sdng xa hdi, dd cd the la trach nhiem thuc thi phap luat, trach nhiem bao ve mdi trudng, trach nhiem ddi vdi chat lucmg san pham (trach nhiem ddi vtii ngudi tieu dung)... Neu mdi ca nhan khdng y thiic dugc d i y du t r i c h nhiem xa hdi cua minh, td dd cd nhung hanh vi phu hcyp vdi nhdng quy pham phap luat va quy pham dao due se bi coi la nhung ke vd trach nhiem.
Trong lich su h i n g ngan nam dung nude va gid nude cua dan tdc Viet Nam, d muc dp v i phuong dien nha't dinh, cd the khang dinh r i n g , con ngutW Viet Nam da the hien rat rd t r i c h nhiem ca nhan cua minh ddi veil cdng ddng va xa hpi. Dieu nay dugc minh chung b i n g nhiing b i n g chiing thuc tidn khdng the phu nhan, dac biet la tren phuong dien gid nude - qua cic cudc da'u t r a n h chdng thu trong, giac
ngoii n h i m g i i n h va bio ve nen ddc lap d i n tdc. Ngudi Viet Nam vdn cd tinh t h i n yeu nude ndng n i n , dd la mot truyen thdng cue ky quy b i u - yeu td cdt ldi lam nen ban llnh, b i n sic cua dan tpc. Thuc tidn cho thay, mdi khi dat nude hi xam lang, tat ca mpi ngudi dan Viet Nam yeu nude, khdng phan biet nam nu, g i i tre, sang hen, deu tham gia vao cudc chien da'u mdt each true tiep hoac gian tiep.
Trong cudc khang chien chdng My ciiu nude cua dan tpc ta, da cd biet bao tam guong thanh nien hpc sinh, sinh vien viet quyet tam thu b i n g mau cua minh t u nguyen tam rcii giang dudng de xin dugc ra mat tran true tiep chien da'u. Ngay ca nhdng em thieu nhi, cic cu gia cao tudi cdng "tuy theo sue cua minh" ma tham gia khang chien. Nhung ngudi noi bau phuong cdng ludn s i n sang chia liia cung tien tuyen. Chinh truyen thd'ng yeu nude da hun due va thuc day tinh t h i n trach nhiem cua mdi ca nhan vcii tu each cdng dan, hinh thanh nen sue manh cua khdi dai doan ket toan dan nhan chim mpi be lu ban nude va cucip nude. Khdng he thai q u i khi cd ngudi da tung cho rang, trong nhdng nam thang khdi lua chien tranh, da't nude ta "ra ngd gap anh hdng". Dieu dd la su bieu hien cao dp va tap trung trach nhiem xa hdi cua ca nhan ddi vdi dan tcic trong nhdng giai doan dat nude gap khd khan, van nude "ngan can treo sgi tdc", hai ai cdng thau hieu mot chan Iy tuy gian dem, nhung cdng bet sue sau sic:
"nude mat thi n h i tan".
Neu trong dieu kien dat nude hi xam lang, yeu nude la dung len tham gia true tiep hoac gian tiep vao cdng cudc dau tranh bao ve nen dpc lap va hoa binh cua dan tcic, thi trong bdi c i n h da't nude boa binh va hdi nhap qud'c te nhu hien nay, yeu nude chinh la phat huy trach nhiem
NGUYEN DINH HOA
xa hdi ciia ca nhan tham gia v i o su nghiep p h i t trien kinh te - xa hiil, xay dung dat nude theo muc tieu "din giiu, nude manh, xa hdi cdng bing, dan chu, van minh".
Theo dd, v i n de quan trpng hien nay la, c i n phii khai t h i c truyen thdng yeu nude - mdt gia tri van hoa tdt dep cua dan tdc ta vdn ludn tiem an trong mdi con ngudi de giai quyet cic van dd kinh te - xa hdi hien tai cua dat nude. Ndi each khac, lam the nao de khoi ngudn truyen thdng ay n h i m p h i t huy trach nhiem xa hdi ciia cac c i nhan trong viec thuc hien nhiem vu phat trien kinh te - xa hdi, xay dung d i t nude giau dep va cudc sdng h a n h phuc cho nhan dan hien nay gidng n h u dng cha ta da phat buy trach nhiem cua minh trong cac cucjc khang chien giii phdng va bio ve dpc lap dan tiic trudc day. Lam dupe nhu vay cdng cd nghia la chung ta tim ra phuong thuc huu hieu de phat huy sue manh cua ngudn luc con ngudi - mdt ngudn luc ndi sinh quan trpng trong cdng cudc ddi mcii va xay dung da't nude theo dinh hucing xa hdi chu nghia.
Nhu da ndi tren, cac thanh vien trong xa hdi ludn cd nhdng vi tri khac nhau: cd nhdng ngudi la lanh dao v i nhdng ngucil dan thudng, cd nhiing ngudi la can bd, cdng chuc n h i nude va nhung ngucii khdng thudc dpi ngd can bd, cdng chuc nha nude, cd nhdng ngudi ddng vai trd td chuc q u i n ly va cd nhung ngudi giu vai trd thua hanh, thuc hien,... Tuy nhien, d bat ky cuong vi nao trong xa hdi, mdi c i nhan deu ludn phai cd trach nhiem xa hdi cua minh. Ve thuc chi't, t r i c h nhiem xa hdi dugc hinh thanh t u quyen v i nghia vu ciia ca n h i n ddi vdi xa hdi cung nhu cua xa bdi ddi vdi ca n h i n . Co sd cua trach nhiem chinh la Igi ich. Do vay, viec coi trpng va giii quyet mot each thoa dang, hgp ly quan he lgi ich, trudc het la lpi ich kinh te
giua cic chii the (ci n h i n , cdng ddng v i xa hdi) khdng chi tao nen ddng luc thuc day cac chu the trong qua trinh thuc hien lgi ich cua minh, m i cdn l i m tang su quan tam cua hp tcii lgi ich cua ngudi khac, cua xa hgi, nghia la gia tang trach nhiem xa hdi cua cic chu the. Ndi each khac, trich nhiem xa hdi dugc coi la chia khoa cua su p h i t trien xa hdi trong bdi c i n h hien nay.
Budc v i o thdi ky ddi mcii, duch su lanh dao cua D i n g Cpng s i n Viet Nam, chung ta dang tiing budc xay dung nen kinh te thi trudng dinh hucing xa hdi chu nghia.
Cd the ndi, cung vcii nhiing bien phap tich cue khic, chu truong xay dung v i p h i t trien nen kinh te thi trudng dinh hucing xa hpi chu nghia d Viet Nam trong thdi gian qua da ddng gdp quan trpng vao viec tao nen dien mao, s i c thai mdi cua ddi sdng xa hdi, trudc het l i trong linh vuc phat trien kinh te. Vdi nhiing tidn de da cd cung vdi su nd luc cua Dang, N h i nude va nhan dan, ndn kinh te Viet Nam trong thdi gian tdi chic c h i n se cd nhdng budc phat trien mcii. Nhieu phan tich v i dinh gia cua cac td chuc kinh te qud'c te da dua ra du b i o kha lac quan r i n g , trong nam 2009, Viet Nam la mdt trong nhiing nude cd tdc dp tang trudng kinh te v i o loai nhanh nha't the gidi.
Duong nhien, de cd dugc ket qua nhu vay, chung ta cdn nhieu viec phai lim.
Trong dd, mdt trong nhiing van de quan trpng l i phai n i n g cao va p h i t huy t r i c h nhiem xa hpi cua ca n h i n eac nha doanh nghiep, ciia ngudi lao ddng. Nhu chung ta da biet, khi d i n h g i i ve nhung yeu kem cua nen kinh te nude ta sau g i n 20 nam ddi mcM, Dang Cpng s i n Viet Nam da chi rd: Nen kinh te tang truiing ehua tuong xiing vdi k h i nang; chat lupng, bieu q u i , sue canh t r a n h cua nen kinh te cdn kem;
ca ci'u kinh te chuyen dich cham. Trong
linh vuc xa hdi, nhung yeu kem bidu hien tap trung d chd: Nhieu va'n de xa bdi buc xuc chua dugc giii quye't tdt; ket qua xoa ddi giim ngheo chua t h a t vdng chic, nguy CO tai ngheo cdn Icin; khoang each chenh lech ve thu nhap va muc sd'ng gida cic t i n g lap nhan dan, gida cac vdng cd xu hudng doang rpng; te quan lieu, tham nhdng, lang phi van nghiem trpng; tdi pham va mdt so te nan xa hpi cd chieu hucing gia tang...(5). Khdng the cho r i n g nguyen nhan cua tinh trang dd chi l i do khach quan, do Idi cua N h i nude, mac dd Nha nude vai t u each ngudi td chuc, dieu hanh va quan ly xa hdi phai chiu trach nhiem dang ke. Ndi each khac, tinh trang tren, d mdt muc dp nha't dinh, cd lien quan den t r i c h nhiem cua cic c i nhan vdi tu each chu the kinh te, ddng thdi do ngudi dan chua thuc su phat huy tdt va cd hieu qua quyen lam chu cua minh.
Cdng cudc ddi mcM v i nha't la viec chuyen t u nen kinh te quan lieu bao cap trudc day sang p h i t trien nen kinh te thi trudng dinh hucing xa hpi chu nghia da tao dieu kien thuan Igi cho viec giai quyet hcip ly hon quan he Icil ich giua ca nhan va xa hdi. Tai Dai hpi l i n t h u X, D i n g Cdng s i n Viet Nam da k h i n g dinh: "Phat then manh cac thinh phin kinh te, cac loai hinh td chuc sin xua't, kinh doanh. Cic thanh phan kinh te: kinh te nha nude, kinh te tap the, kinh te t u nhan (ca the, tieu chu, t u b i n t u nhan), kinh te t u ban nha nude, kinh te cd vdn d i u t u nude ngoai boat ddng theo phap luat deu la bd phan hpp t h i n h quan trpng cua nen kinh te thi trudng dinh hucing xa hdi chu nghia, binh ding trudc phap luat, cdng tdn tai va p h i t trien lau d i i , hgp tac va canh tranh lanh manh"(6). Day l i he quan diem mdi, cdi md, cho phep va tao dieu kien cho cac ca nhan vcii tu each chu the kinh te phat huy
vai trd, nang luc s i n xua't kinh doanh cua minh. Xet ve phuong dien kinh te, trong dieu kien da cd dugc cic yeu td thuan Icil nhu vay, viec "tang trucing kinh te cdn cham, chua tuong xung vcii kha nang; chat lucmg, bleu q u i , sue canh tranh cua nen kinh te cdn kem" ta't nhien cd the cdn do nhieu nguyen nhan khach quan khic, nhung rd rang la cd p h i n thudc vd nguyen nhan chu quan, thudc ve trach nhiem ca nhan cua cac chu the kinh te, ciia ngudi lao dpng. Chung ta cd the thay rd su thieu trach nhiem cua ca nhan trong linh vuc nay tren nhieu phuong dien. Khdng it cac ca nhan vcii tu each chu the san xua't kinh doanh da td ra vd cam, ne tranh, "nhim mat lam ngcy" trudc thuc trang mdi trudng sd'ng ngiy cang xau di tren dien rdng do vi pham nhiing yeu c i u b i t budc ve bao ve mdi trudng; gian Ian trong s i n xua't kinh doanh, lam hang nhai, hang gia; n h i n tam vdi quyen Igi chinh dang cua ngudi tieu dung khi cung cap cho thi trudng nhiing s i n pham khdng chi kem chat lucmg, ma nguy hai hon, cdn i n h hucmg true tiep den sinh menh con ngudi.
Su thieu trach nhiem ciia ca nhan khdng chi didn ra trong Ilnb vuc kinh te, ma cdn c i trong mdt so llnh vuc khac cua ddi sd'ng xa hdi. Ngudi ta len Idt budn ban c h i t ma tuy, hanh nghe kinh doanh mai dam, van boa p h i m ddi truy... - nhiing thii cd the lam hdng khdng it ngudi. Trong cudc sd'ng ddi thudng, cung cd the dd dang b i t gap nhiing hien tucmg, hanh vi vd trach nhiem ddi veil xa bdi: Vi pham phap luat, xem thudng va coi nhe nhdng gia tri dao diic, dao ly tdt dep,...
Chung ta dang tich cue ddi mcii toan
(5) Xem: Dang Cpng s a n Viet Nam. Van kien Dal hpi dai bieu loan qudc lan thu X. Nxb Chinh tri Quoc gia, Ha Noi, 2006, tr.61-63.
(6) Dang Cpng s a n Viet Nam. Sdd., tr.27 - 28.
NGUYEN DINH HOA
dien cac linh vuc ciia ddi sd'ng xa hdi, day manh cdng nghiep boa, hien dai h o i di't nude, chu ddng hdi nhap kinh te qudc te va khu vuc... n h i m hien thiic h o i tiing budc viing chic muc tieu "din giiu, nude manh, xa hdi cdng b i n g , dan chu, v i n minh". Cd the ndi, trong tien trinh dd, viec nang cao va phat huy trach nhiem cua cic ca nhan vi su phat trien cua xa hdi la dac biet quan trpng.
De phat huy trach nhiem xa hpi cua cac ca nhan trong dieu kien kinh te thi trudng d Viet Nam hien nay, theo chung tdi, c i n tap trung v i o mot so glii p h i p quan trpng sau:
Mdt li, day manh su phat trien nen kinh te thi trucmg dinh hucing xa hipl chu nghia. Su phat trien cua nen kinh te la ca sd, la nen tang de giai quyet van de \ai ich.
Veil dudng ldi ddi mcii kinh te: Xay dung nen kinh te thi trudng dinh hucing xa hdi chu nghia, phat trien mpi thanh p h i n kinh te vai nguyen t i c cac thanh p h i n kinh te cung tdn tai lau dai va binh dang trudc phap luat, khuyen khich mpi ngudi l i m giiu chinh dang.... Dang va N h i nude ta da trao ca hdi phat trien kinh te cho ta't c i mpi ngudi. Thdng qua su phat trien kinh te, mpi ca nhan cd dieu kien thuan lgi de thuc hien lgi ich chinh dang cua minh, tu do kich thich hp nang cao va phat huy trach nhiem ca nhan ddi veil ccing ddng va xa hdi.
Trach nhiem xa hcii b i t ngudn t u Icri Ich. Do vay, de nang cao va phat huy t r i c h nhiem xa hdi cua c i nhan, mdt mat, can p h i i l i m sao cho mpi c i nhan deu cd the cim n h i n v i dugc thu hucing mdt cich cdng b i n g nhung Icri ich t u su p h i t trien chung. Mat khic, phai t i e dpng v i o chinh
\qi ich cua hp. C h i n g ban, trong llnh vuc s i n xua't, kinh doanh, nhiing ca nhan veil t u cich chu the kinh te neu s i n xuat kinh
doanh dung p h i p luat, bao d i m chat lupng s i n pham,... se dugc khuyen khich, khen thudng v i tdn vinh kip thdi. Ngugc lai, nhdng c i nhan cd bieu hien vi pham v i l i m anh hudng xau den lgi ich cua ngudi khac, cua cdng ddng hay xa hdi deu p h i i xii ly nghiem k h i c , khdng p h i l chi la xu phat mang tinh h a n h chinh - thuc te dieu nay da tao nen hien tucmg "nhdn thudc" ddi vdi cic ddi tucmg cd y vi pham, ma p h i i b i n g cac bien p h i p manh v i kien quyet hon, n h u xii phat kinh te, truy ciiu trach nhiem binh su,... Nguyen t i c nay c i n dugc md riing i p dung c i trong cac llnh vuc van boa, xa hdi khac cua ddi sd'ng xa hpi, n h u an t o i n giao thdng, b i o ve mdi truiing, cham sdc sue khoe,...
Hai la, xay dung che dp trach nhiem ca nhan cua eac can bp, cdng chuc nha nude, dac biet l i vdi nhung ngudi dung dau, ngucri lanh dao cac ca quan, don vi.
Muc tieu cua bd may n h i nude l i quan ly va td chuc xa bdi, l i phuc vu \qi Ich cua nhan d i n . Cic c i n bd, cdng chiic, n h u Chii tich Hd Chi Minh t d n g k h i n g dinh rat rd trudc day, l i nhiing "cdng bdc", "diy td"
ciia nhan dan, chii khdng phai l i nhiing
"dng quan each mang". Trong td chuc bd may cua ca quan n h i nude, du la lanh dao hay nhan vien, mdi ngudi deu phai dugc giao nhiem vu, chuc t r i c h rd r i n g , cu the vol nhiing quyen han nha't dinh. Neu khdng h o i n t h i n h nhiem vu, chuc t r i c h dugc giao tuc l i hg da khdng cd hoac thieu tinh t h i n t r i c h nhiem v i p h i i t u chiu t r i c h nhiem. Trach nhiem ca nhan cua ngudi c i n bd ndi chung, ngudi lanh dao ndi rieng l i rat quan trpng. H a u qua do su thieu t r i c h nhiem hoac vd t r i c h nhiem cua mdt ngudi binh thudng trong vi tri cua minh da la d i n g tide, song se tai hai va nguy hiem hon nhieu neu h i u q u i dd l i do su thieu t r i c h nhiem ciia ngudi d
cuong vi lanh dao. Trach nhiem cua ngucii lanh dao co quan, don vi l i r i t Idn. Hp ching nhdng p h i i chiu trach nhiem neu b i n than cd nhdng sal lam, khuyet diem, ma cdn phai chiu trach nhiem ve nhdng sai l i m , khuyet diem ciia nhung ngucri dudl quyen trong khi thi hanh cdng vu.
V.I.Lenin da tung k h i n g dinh ring, mdt ngudi lanh dao khdng nhdng phai tu chiu trach nhiem ve each lanh dao cua minh, ma cdn phii chiu t r i c h nhiem ve hanh ddng ciia nhdng ngucri dudi quyen nua.
Dac biet, ddi vcii cac ca nhan dugc giao trach nhiem giam sat, kiem tra viec thuc thi trich nhiem ciia ngucri k h i c thi cang phii xu Iy nghiem hem neu bp cd nhung bieu hien vi pham phap luat hoac thieu trach nhiem khi thi hanh nhiem vu.
Cd the ndi, day la van de dac biet quan trpng dd'i viii nude ta hien nay, bcii cung vdi su ddi mcii trong cac linh vuc khac, chung ta dang day manh viec cai cich hanh chinh cdng - mdt boat ddng cd lien quan true tiep va mat thiet den ]ai ich cua ddng d i o q u i n chung nhan dan, cac doanh nghiep hoac td chuc xa hdi.
Ba li, can phai tang cucmg cdng tac giao due va tuyen truyen nham nang cao trach nhiem cua mpi thanh vien, mpi ca nhan trong xa hdi. Nhu tren da ndi, trong cac cudc khang chien bao ve dpc lap dan tdc v i thdng nha't dat nude trudc day, chung ta da lam tdt va r i t cd hieu q u i viec giio due y thuc trach nhiem cua mpi nguiM dan ddi vdi van menh cua dat nude. Chinh nhung hanh ddng t u giac xua't phat tu su y thuc cao dp ve trach nhiem xa hdi cua toan the nhan dan da tao nen sue manh cua cudc chien tranh nhan dan, gdp phin danh t h i n g mpi muu toan xam luge cua cac loai ke thu, cho du chung la nhung ten de qudc hung ban va d i u sd nhat. Trong bdi c i n h dat nude da hoan toan thd'ng
n h i t va nhan dan dugc sd'ng trong hoa binh, hon nda lai cd nhdng dieu kien qud'c te thuan Icri khac, nhiem vu quan trpng nha't va Idn nhi't cua chung ta hien nay la phat trien kinh te - xa hcii mot each ben vdng. Tu vi tri cdng n h u linh vuc lam viec cua minh trong xa hdi, mpi ca nhan, tu ngudi lanh dao de'n ngudi dan binh thudng, deu phai tich cue tham gia va ddng gdp thiet thuc vao muc tieu phat tridn kinh te - xa hdi va con ngucri. Dd la phuong thuc de mdi ngudi the hien trach nhiem cua minh dd'i vdi nguiil khac va vcii xa hdi; ngugc lai, cdng la phuong thuc de ngudi k h i c va xa hdi the hien trach nhiem ddi veil ban than mdi c i nhan trong xa hdi.
Do vay, viec giao due n h i m nang cao va phat huy trach nhiem cua cac ca nhan la mdt trong nhung yeu to co ban bio dam cho su thanh cdng ciia su nghiep ddi mcii va xay dung da't nude vi muc tieu "dan giau, nude manh, xa hcii cdng bing, dan chii, van minh".
Bdn la, thuc hien dan chu boa dcri sd'ng xa hdi, xay dung y thuc phap luat va y thuc dao due cho mpi thanh vien trong xa hdi. Trach nhipm phin i n h mdi quan he giua ca nhan va xa hdi. Dc phat huy trach nhiem cua ca nhan, can phii day manh thuc hien dan chu hoa ddi sd'ng xa hcii. Dan chu hoa ddi sd'ng xa hpi khdng chi la mdt quyen Icri, mdt ddi hdi cua nhan dan, ma cdn la ca sd, mdi trucmg de nhan dan phat huy trach nhiem cua ca nhan ddi vcri xa hdi, vcii Ding, Nha nude va cac td chuc chinh tri, xa hdi. Cd the ndi, dan chii boa ddi sd'ng xa hiii la co che dd mpi ca nhan deu cd the kiem tra, giam sat viec thuc thi trach nhiem c i nhan cua ngudi khac tai ca quan, don vi hoac dia phuong noi cu tru, sinh sd'ng.
De nang cao trach nhiem xa hdi cua ca nhan, khdng nhung cin thuc hien dan chu
NGUYEN DINH HOA
hoa ddi sdng xa hdi n h u mdt ca che g i i m sat, kiem tra, m i cdn ri't can den cdng cu de xii ly nghiem k h i c nhung h i n h vi thieu t r i c h nhiem, dd l i he thd'ng quy pham, dieu k h o i n phap luat cu the va rd rang. Chung ta dang khuyen khich va keu gpi mgi ngucii sd'ng va lam viec theo Hien phap, phap luat. Dieu dd chi cd the trd thanh hien thuc, t h i n h van boa sd'ng ciia xa hpi hien dal khi cd mdt he thd'ng p h i p luat hoan thien va dii manh, dac biet la mpi cdng dan ddu cd y thuc phap luat cao.
Tuy nhien, cdng cd miit thuc te la, phap luat khdng the vuon ten bet mpi ngd ngach ciia ddi sdng xa hdi vdn rat da dang, phong phu, phuc tap va ludn van ddng, bien ddi khdng ngung. Nhdng dieu khoan, khung hinh phat khdng the bao quat het mpi hanh vi cua con ngudi. Day cd the la pham vi ma de kidm scat dugc khdng the chi dua v i o cdng cu he thd'ng phap luat; trai lai, phai c i n de'n vai trd ciia dao due. Khdng the khep tcii hay xii phat b i n g cdng cu phap luat dd'i vdi mcit ca nhan nao dd khdng lam t u thien, khdng cuu giup nguiM ngheo, vd cam trudc su bat hanh hay thiet thdi cua ngucri khac, du h i n h vi ay la mdt bieu hien cua su thieu trach nhiem. O day, rd rang chi cd the dua vao dao due de danh thuc luong tam cua hp ddi veil ddng loai.
Theo dd, ngoai viec xay dung y thuc p h i p luiit, de nang cao v i phat huy trach nhiem cua ca nhan n h i m lam cho cudc sdng ngiy c i n g tdt dep hon, n g i y cang nhan van hon, cdn can p h i i tang cudng cdng tac giao due dao due cho con ngudi.
Nhdng g i i tri dao due nhan van se bd khuyet, "sueil am" quan he giua con ngucri vol con ngudi vdn cd the bi mat t r i i cua ca che thi trudng l i m cho "ngudi lanh" hay trd thanh mdt cii gi dd xa ciing.
Trich nhiem xa hdi ndi chung va trach nhiem xa hdi cua c i n h i n ndi rieng l i mot gii tri van hoa. Su n i n g cao va p h i t trien t r i c h nhiem xa hdi ciia ca nhan la mot trong nhdng n h i n td quan trpng gdp p h i n xic lap va bao ve Igi ich xa hdi. Trong cdng cudc doi mdi toan dien di't nucic, xet ve phuong dien kinh te, Viet Nam da va dang xay dung, p h i t trien nen kinh te thi trudng dinh hucmg xa hpi chu nghia. Dd la mot didu kien thuan lgi de mdi c i n h i n cd the phat huy mdt cich cao nha't v i hieu qua nha't trach nhiem cua minh ddi vai cdng ddng va xa hpi. Tuy nhien, kinh te thi trucriig, n h u ngudi ta thudng so sinh, la
"con dao hai ludi", nghia la ngoai nhiing mat tich cue khdng the phu n h i n , nd cdng cd nhdng khiem khuyet, ban che nha't dinh. Chinh nhdng mat trai cua kinh te' thi trudng se l i mot t h i c h thuc khdng nhd ddi vcii viec phat huy trach nhiem xa hdi cua ca nhan. Mac du vay, chung ta v i n ludn tin tudng ring, vcM nhiing g i i tri truyen thdng tdt dep cua dan tdc cdng n h u chu truong cua D i n g khuyen khich v i tao dieu kien cho nhan dan tham gia ngiy cang rdng rai vao cic boat ddng kinh te, chinh tri v i van boa, xa hcii cua da't nude, mpi c i nhan vcii t u each cdng dan cua nude Viet Nam se cd nhieu hon nhdng ca hdi de thuc thi trach nhiem xa hdi cua minh, bidn nd t h i n h mdt trong nhdng dcing luc thuc day su phat trien ciia di't nude theo muc tieu "dan giiu, nude manh, xa hdi cdng bing, dan chu, van minh" gidng nhu trudc diy, trong cac cudc k h i n g chien bao ve ddc l i p d i n tdc v i thd'ng nhi't To qud'c, dng cha ta da the hien cao nha't t r i c h nhiem xa bdi cua minh de bao t o i n v i p h i t trien di't nudc.Q
10
