XAY ĐỤNG CHÍNH QUYỂN ĐỊA PHUONG
VAI TRÒ CỦA CHÍNH QUYỂN cơ SỜ TRONG CÔNG TÁC PHÒNG, CHỐNG DỊCH COVID-19
Ờ VIỆT NAM
•
ĐẶNG THỊ YẾN
(*
)Tóm tắt: Chínhquyền cơsở có vai trò, vị trí đặcbiệt quantrọng trong tổ chức bộ máy hành chính nhà nước;là cầu nối quan trọng đểđưa chính sách, pháp luậtcủa Đảng, Nhà nước vào thực tiễn cuộc sống. Trongđạidịch COVID-19, chính quyền cơsở thựcsựlà cánh tay đắclực, góp phần quan trọng vào việc ngăn ngừa, phòng, chống dịch bệnh mộtcách hiệu quả.
Từ khóa: Chính quyền cơ sở; đạl dịch COVID-19; phòng, chống; vai trò.
Abstract: The local government has a particularly important role and position in the organizationofthe stateadministrative system, an important bridgeto bringthe policiesand laws of the Party and State into practice. During COVID-19 pandemic, grassroot-level government is reallyaneffective body, making an importantcontribution to the effective prevention, control ofthedisease.
Keywords: Grassroot-level government; COVID-19 pandemic; prevention;role.
Ngàynhận bài:27/02/2022 Ngàybiên tập: 03/03/2022 Ngày duyệt đảng: 16/03/2022
1. VỊ trí, vai trò của chính quyền cơ sở trong công tác phòng, chống dịch COVID-19
Theo số liệuthống kê, tínhđếnnăm2021, nước ta hiện có 10.599 đơn vị hành chính cấp cơ sở (xã, phường, thị trấn)(1). Trong công tác phòng, chống dịch COVID-19, chính quyền cơ sở có trách nhiệm triển khai thực hiện chỉ đạo của cấp trên; chủ động xây dựng các phương án, kế hoạch phù hợp với thực tiễn địa phương và tình hình dịch tễ cụ thể, đảm bảo chủ động, linh hoạt trong điều hành và tổ chức phòng, chống dịch nhanh và hiệu quả.
Thực tiễn cho thấy, người dân đã tự giác chấp hành cùng chính quyền và các cơ quan chức năng thực hiện tốt các khuyến cáo của ngành y tế; tích cực tham gia phòng, chống dịch COVID-19; tố giác cáctrường hợp nhập cảnh trái phép, kịp thời báo cáo chính quyền
(
★
) ThS; Trường Chính trị tỉnhĐồng Naicác trường hợp đi về từ vùng dịch... Đặc biệt, nhiều địa phương đã nhanh chóng thành lập các Tổ COVID-19 tự quản cộng đồng, hoạt động trên tinh thần tự nguyên có sự tham gia trực tiếp của nhân dân, các thành viên của các tổ chức chính trị - xã hội, đặt dưới sự tổ chức, quản lý của chính quyền địa phương và sự hướng dẫn về chuyên môn của ngành ytế.
Trong thời gian đẩu dịch khởi phát, việc thành lập các tổ tự quản và các chốt bảo vệ vùng xanh tại cửa ngõ ra vào các khu dân cưđã góp phần kiểm soát, ngăn ngừa dịch bệnh; kịpthời, nhanh chóng trong phát hiện, truy vết, khoanh vùng và dập dịch hiệu quả. Những yếutốđặc trưng về vịtrí, vai trò của chính quyền cơ sở là rất quan trọng;
đảm bảo cho công tác phòng, chống dịch COVID-19 ở cấp cơ sở luôn có sự phối hợp chặt chẽ, thống nhất, đổng bộ, huy động được sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị địa phương, phát huy được vai trò chủ động của chính quyền cơ sở trong điều hành, tổ chức thực hiện.
30 TỐ CHITC NHÀ Nlrác sô 03/2022
XÂY DỰNG CHÍNH QUYỀN ĐỊA PHUONG
2. Kết quả phát huy vai trò của chính quyền cơ sở trong công tác phòng, chống dịch COVID-19thời gian qua
Một là, đội ngũ cán bộ, công chức và những người hoạt động không chuyên trách của chính quyền cơ sở là nòng cốt của lực lượng tuyến đầuchống dịch.
Trong thời gian xảyra dịch bệnh, toàn bộ nhân lực của chính quyền cơ sở từ lãnh đạo đến các công chức, người hoạt động không chuyên trách ở xã, phường, thị trấn và thôn, ấp, tổ dân phố đều tham gia tích cực vào công tác phòng, chống dịch COVID-19. Đội ngũ cán bộ, công chức liêntục bámsát cơ sở cùng với các lực lượng khác của tuyến đầu chốngdịch,bámsát địa bàn, đảm bảo thực thi mọi nhiệm vụ được giao và tham gia tích cực vào cõng tác phòng, chống, ngăn chặn dịch bệnh; không ngại khó khăn, luôn nêu caotinh thần tiên phong, phát huyvai trò trách nhiệm của cán bộ, đảng viên, tham gia tích cực vào quá trình chỉ đạo, điều hành và phối hợp với các lực lượng chức năng theo thẩm quyền để thực hiện tốt nhất các nhiệm vụ của công tác phòng, chống dịch COVID-19.
Hai là, chính quyền cấp cơ sở trực tiếp tham gia tuyên truyền, vận động người dân thực hiện nghiêm công tác phòng, chống dịch CÓVID-19.
Chính quyền cấp cơ sở đã đẩy mạnh công tác tuyên truyền, vận động tại địa phương bằng nhiều hình thức linh hoạt và tăng cường thực hiện thông qua các tổ nhân dân tự quản, tổ COVID-19 cộng đồng. Cùng với chính quyền địa phương, thành viên các tổ COVID-19 phát huy tính tích cực, tự giác cao, thực hiện phương châm “đi từng ngõ, gõ từng nhà, rà từng người” để tuyên truyền, hướng dẫn những thông tin thiết thực cho ngườidân biết và tuânthủ nghiêm chỉnh các quy định về phòng, chống COVID-19 của Chính phủ và địa phương...
Trước khi thực hiện khoanh vùng, cách ly khi có dịch bệnh xuất hiện, chính quyền cơ sở đã làm tốt công tác truyền thôngđể người dân hiểu rõ tình hình, ổn định tâm lý; động viên tinh thần, tạo sự đồng thuận và ủng hộ của người dân trong việc thiết lập vùng cách ly y tế; phát huy vai trò, trách nhiệm công
dân và trách nhiệm xã hội của mỗi người dân, mỗi gia đình. Qua đó, chính quyền cơ sở đã góp phần quan trọng trong việc nâng cao nhận thức tư tưởng và tác động tích cực tới hành vi của người dân trong công tác phòng, chống dịch bệnh COVID-19.
Ba là, chủ động có biện pháp xử lý các trường hợp nhiễm COVID-19.
Khi địa bàn xuất hiện các ca nhiễm COVID-19, chính quyền cơ sở đã phối hợp với lực lượng y tế, các cơ quan chức năng thực hiện các biện pháp cần thiết, lập danh sách toàn bộ các hộ gia đình và các thành viên gia đình trong vùng cách ly có liên quan;
lập phiếu và hướng dẫn người dân đi xét nghiệm, hỗ trợ việc thực hiện cách ly theo quy định; tổ chức tiêu độc, khử trùng...
Đối với cộng đồng dân cư khu vực phong tỏa và khu cách ly, chính quyền cơ sở giữ vai trò nòng cốt trongviệc chăm lo đời sống người dân thông qua các hoạt động như: cắt cử người đi mua thực phẩm; hỗ trợ gửi nhận hàng; điều phối, cung cấp hàng hóa, nhu yếu phẩm thiết yếu tới từng hộ gia đình; bảo đảm cung cấp đủ điện, nước sạch sinh hoạt, thu gom và xử lý rác thải sinh hoạt; cung ứng khẩu trang, xà phòng, các chất sát khuẩn thông thường... Những địa phương có số ca nhiễm trong cộng đồng tăng nhanh, phức tạp, chính quyền là kênh kết nối liên lạc với các cơ quan chức năng và lực lượng y tế để xử lý các trường hợp có vấn đề về sức khỏe hoặc mai táng, hỏa táng các trường hợp tử vong vì dịch bệnh.
Bốn là, tích cực phốihợp thực hiện, triển khai chính sách an sinh xã hộiđối VỚI ngườidân.
Chính quyền cơ sở là đầu mối quan trọng trong việc xácnhận thông tin, hướng dẫn,tiếp nhận hồ sơ và chi trả, giải quyết các trường hợp nhận gói an sinh xã hội của Chính phủ đối với các nhóm đối tượng theo thẩm quyền.
Để đảm bảo các khoản trợ cấp kịp thời và chính xác, chính quyền cơ sở đã làm tốt việc xác định rõ từng cá nhân, số lần hỗ trợ, xác nhận cư trú và các thông tin cần thiết liên quan. Đây là những công việc nặng nề, đặc biệt ở những địa phương đông dân và có dân số cơ học lớn. Để thực hiện tốt nhiệm vụ này, cán bộ, công chức chính quyền cơ sở luôn
TỔ CHỨC NHÀ Nlrác số 03/2022 31
KÂY DƯNG CHÍNH QUYÉN ĐIA PHITONG
phải cô' gắng, nỗ lực hết sức, thậm chí nhiều nơi bị quá tải.
Các xã, phường, thị trấn đều thành lập đường dây nóng, công khai số điện thoại của lãnh đạo và cán bộ, công chức phụ trách để người dân có thể liên hệ mọi lúc, kịp thời giải quyết những vấn đề cấp thiết. Chính quyền cơ sở trở thành cầu nối tiếp nhận hàng hóa, nhu yếu phẩm hỗ trợ đến với người dân và lực lượng tuyến đầu chống dịch; là kênh trực tiếp phản ánhtình hình thựctếcủa địa phương, chuyển tải những tâm tư, nguyện vọng, đề xuất, kiến nghị, những sáng kiến, cách làm hay...
để Đảng, Nhà nước kịp thời ban hành những chính sách phù hợp trong công tác phòng, chống, ngăn chặn dịch COVID-19.
Năm là, chính quyền cấp cơ sở có vai trò quan trọng trong phối hợp, triển khaicác biện pháp phòng, chống dịch COVID-19 hiệu quả, nhanh chóng.
Dưới sự chỉ đạo của chính quyền cơ sở, đội ngũ cán bộ không chuyên trách ở các thôn, ấp, khu phố sẽ có trách nhiệm thông báo rộng rãi, kịp thời đến từng hộ gia đình về thời gian, địa điểm, đối tượng và hỗ trợ lực lượng y tế trong việc tiến hành test COVID-19 tại các thôn, ấp, tổ dân phố được diễn ra nhanh chóng, thuận lợi. Đối với công tác tiêm chủng, chính quyền cơ sở tiến hành lựachọn, bố trícác điểm tiêm ngừa phù hợp, sắp xếp, tổ chức, điều phối, phân nhóm để việc tiêm vắc xin ngừa COVID-19 đảm bảo đúng quy định. Cán bộ, công chức chính quyền cơ sở là nhân lực quan trọng trong việc đảm bảo an ninh trật tự, nhập thông tin dữ liệu, đối chiếu danh sách, xác định đối tượng, chỉ dẫn khai báo y tế, các thủ tục ký tên xác nhận và hỗ trợ lực lượng y tế trong việc hướng dẫn người dân thực hiện tiêm ngừatheo đúng quytrình.
Như vậy có thể thấy, trong công tác phòng, chống dịch COVID-19, chính quyền cơ sở là cấp có vai trò chủ lực tại địa bàn các xã, phường, thị trấn; có nhiều đóng góp tích
Thành phô' Hà Nội mở đợt cao điểm lấy mẫu xét nghiệm SARS-CoV-2 cho khu vực và nhóm người có nguycó cao. Ảnh: TTXVN
cực trên nhiều phương diện khác nhau, góp phần quan trọng trong kiểm soát, ngăn chặn dịch COVID-19trên địa bàn quản lý.
3. Một số giải pháp tiếp tục phát huy vai trò của chính quyền cơ sở trong công tác phòng, chống dịch COVID-19 thời gian tới
Để phát huy hơn nữa vai trò của chính quyền cơ sở, nâng cao hiệu quả công tác phòng, chống dịch tại các xã, phường, thị trấn trong thời gian tới, cần quan tâm thực hiện một số giải pháp sau:
Trước hết, cần nâng cao hơn nữa nhận thức của cấp ủy đảng, chính quyền và đội ngũ cán bộ, công chứcở cơ sở về tình hình, hậu quả dịch bệnh COVID-19, tuyệt đối không được chủ quan, lơ là, coi nhẹ dịch bệnh.
Điều này sẽ giúp chính quyền cơ sở ý thức rõ hơn về trách nhiệm, vai trò trong phòng, chống dịch bệnh trên địa bàn, từ đó chủ động đề ra kế hoạch, chương trình hành động kịp thời, hợp lý; xây dựng được các kịch bản phòng, chống dịch sát thực tiễn, linh hoạt và chỉ đạo thực hiện thống nhất, nhanh chóng, hiệu quả việc phòng, chống dịch ở địa phương. Phát huy tinh thần chủ động, tiên phong của cán bộ, đảng viên, không ngại khó khăn, nguy hiểm, nêu cao tính gương mẫu, đi đầu và đề xuất được
32 TỐ CHỨC NHÀ Nirớc sô 03/2022
XÂY DỤNG CHÍNH QUYÊN ĐỊA PHUONG
nhiều giải pháp, cách làm sáng tạo, quyết liệt trong công tác phòng, chống dịch bệnh ở địa phương.
Hai là, chính quyền cơ sở cần tiếp tục đẩy mạnh công tác tuyên truyền vận động để người dân nâng cao ý thức, trách nhiệm, có kiến thức phòng, chống dịch và thực hiện tốt các quy định bảo vệ an toàn sức khỏe, tính mạng trưôc dịch.
Để kiểm soát dịch COVID-19 có hiệu quả, chính quyền cơ sở cần tăng cường hơn nữa công tác tuyên truyền vận động sâu rộng trong các tầng lớp nhân dân, giúp Nhân dân cập nhật thông tinkịp thời, đầyđủ, chính xác tình hình dịch bệnh, chủ động phòng, chống thích ứng an toàn; đồng thời phản bác các thông tin sai sự thật về phòng, chống dịch COVID-19. Từ đó, chấp hành nghiêm chỉnh, tham gia tích cực và có hiệu quả các quy định phòng, chống dịch, chủ động bảo vệ sứckhỏecủabản thân và cộng đồng, góp phần thực hiện có hiệu quả công tác phòng, chống dịch COVID-19 ở địa phương.
Ba là, chính quyền cơ sở cần tiếp tục thực hiện tốt vai trò, chức năng quản lý tại địa phương; huy động sức mạnh của hệ thống chính trị tham gia công tác phòng, chống dịch.
Chính quyềncơ sở cần tổ chứctriểnkhai thực hiện tốt quy định, hướng dẫn của cấp trên; nắm chắc địa bàn, kịp thời phát hiện, xử lý các trường hợp nhiễm bệnh; tăng cường giám sát chặt chẽ các trường hợp cách ly, điều trị bệnh tại nhà. Bảo đảm người dân tiếp cận các dịch vụ y tế nhanh nhất, sớm nhất, nhiều nhất có thể; chủ động phân loại, chăm sóc, điều trị người bệnh ngay tại các trạm y tế; tổ chức tiêm vaccine nhanh chóng, đầy đủ theo quy định. Quan tâm, chăm lo bảo đảm đời sống vật chất, tinh thần và các biện pháp bảo đảm an toàn cho lực lượng làm nhiệm vụ phòng, chống dịch. Hệ thống chính trị cấp cơ sở cần phối hợp chặt chẽ, huy động tối đa mọi nguồn lực nâng cao hiệu quả phòng, chống dịch và giúp nhân dân được nhiều nhất, tốt nhất. Từ đó, tạo sự đồng thuận, nhất trí caogiữa ý Đảng với lòng dân, phát huy ý chí, sức mạnh và sự đoàn kết của cả hệ thống chính trị và Nhân dân trong phòng, chống dịch COVID-19.
Bốn là, thưòng xuyên đánh giá công tác phòng, chống dịch COVID-19 để điều chỉnh phù hợp thực tiễn.
Việc chủ động đánh giá, rút kinh nghiệm công tác phòng, chống dịch COVID-19 sẽ giúp chính quyền cơ sở để địa phương đúcrút được những bài học hữu ích, có được những kinh nghiệm tốt trongđiều hành, chỉ đạo; làm tốt công tác dự báo, chủ động xây dựng kế hoạch phù hợp, từ đó tiếp tục vận dụng và có những điều chỉnh kịp thời trong bối cảnh điều kiện tình hình mới. Chính quyền cơ sở cần làm tốt công tác khen thưởng và kỷ luật, biểu dương, khen thưởng những tập thể, cá nhân đã không quản ngại khó khăn, gian khổ, hiểm nguy, sẵn sàng xung phong, hy sinh trên tuyến đầu phòng, chống dịch; kịp thời động viên tinh thần cho cán bộ, công chức và những cá nhân tiêu biểu, những tấm gương điển hình có nhiều thành tích trong phòng, chống dịch COVID-19 ở địa phương.
Bên cạnh đó, cần xử lý nghiêm minh những tập thể, cá nhân thiếu trách nhiệm trong thực hiện chức trách, nhiệm vụ, vi phạm quy định về phòng, chống dịch.
Trong thời gian tới, công tác phòng, chống dịch COVID-19 vẫn là nhiệm vụ cấp bách của toàn Đảng, toàn dân,toàn quân, làtráchnhiệm của tấtcả các cấp chính quyền từ Trung ương đến cơ sở. Quan điểm chỉđạo của Chính phủ
“lấy xã, phường, thị trấn là pháo đài chống dịch” là chủ trương đúng đắn, phù hợp thực tiễn phòng, chống dịch COVID-19 ở nước ta;
song cũng đặt ra yêu cầu chính quyền cấp cơ sở cần tích cực, chủ động và nỗ lực hơn nữa để góp phần sớm kiểm soát, đẩy lùi dịch bệnh, nhanh chóng phụchồi kinh tế theo tinh thần “thích ứng an toàn, linh hoạt, kiểm soát hiệu quả dịch C0VID-19”./.
Chú thích:
(1) Tài liệu Hội nghị trực tuyến toàn quốc tổng kết công tác năm 2021 và triển khai nhiệm vụ năm 2022 của ngành Nội vụ, Báo cáo Tổng kết công tácnăm2021 và triển khai nhiệm vụ năm 2022 của ngành Nội vụ, Hà Nội, tháng01/2022.
