LUAT
MQT SO Y KIEN NHAN XET VE DIEU KIEN THANH LAP DOANH NGHIEP,
DIEU KIEN KINH DOANH THEO PHAP LUAT DOANH NGHIEP & VIET NAM
• BUI MINH THANH - LE TH! TUYET HA
TOM TAT:
Dieu kidn thanh lap doanh nghiep dtfdc quy dinh trong phap luat doanh nghiep d Viet Nam hien nay van cdn mdt so' ba't cap, lam han che quyen ttf do kinh doanh hdp phap ciia cac chii the kinh doanh nhtf: ve quy^n quan ly doanh nghiep ciia ngtfdi dtfdc quyen gdp vd'n, ngtfdi ntfdc ngoai khdng dtfdc thanh lap doanh nghiep ttf nhan d Viet Nam, khdng dtfdc dat tru sd cdng ty tai nha chung ctf, doanh nghiep xa hdi khdng dtfdc dang ky kinh doanh dtfdi loai hlnh hdp tac xa,... Ngoai ra, nhtfng quy dinh ve didu kien kinh doanh trong cac van ban dtfdi luat dieu chinh phap luat doanh nghiep cdn lam han che quyen ttf do kinh doanh cua doanh nghiep trong ITnh vtfc van tai dtd ndi do thi, dieu kien de san xua't khi gas. Do dd, bai vie^t nay se ban ve dieu kidn thanh lap doanh nghiep, dieu kien kinh doanh theo phap luat doanh nghidp d Viet Nam.
TiJf khda: Thanh l|p doanh nghiep, Luat Doanh nghiep, doanh nghiep ttf nhan, hdp tac xa, dang ky kinh doanh, quyen tif do.
1. Dat v3'n de
Tif khi Viet Nam thoat khdi thdi ky bao ca'p, hinh thanh mot nen kmh te' thi trtfdng, phap luat ve doanh nghiep, dieu kien ve thanh lap doanh nghiep da dan dan dtfdc hoan thien phu hdp vdi hoan canh ciia da't ntfdc, phu hdp vdi tinh hinh hdi nhap trong khu vtfc va qud'c te'. De'n nay, nhtfng quy dinh ve dieu kien thanh lap doanh nghiep da giai quye't dtfdc kha nhieu va'n de hen quan de'n kinh doanh, ttf do kinh doanh, tuy vay.
van cdn mot vai quy dinh gay nhieu tranh luan, cd nhieu y kie'n trai chieu irong gidi chuyen gia nghien ctfu va ap dung phap luat cd lien quan.
Nhtfng y kie'n nay cho rang, vdi nhtfng quy dinh nhtf hien nay ve dieu kien thanh lap doanh nghiep van chtfa hoan toan phu hdp vdi nen kinh te' md ciia hdi nhap sau, rgng nhtf hien nay.
Do vay, viec quy dinh lam han che' quyen ttf do kinh doanh, cua phap luat doanh nghiep la mdt trong cac nguyen nhan lam kim ham stf thu hiit
So 19-Thdng 10/2019 31
dau ttf ttf cac nha dau ttf trong ntfdc va qud'c te.
gay tac ddng tieu ctfc de'n stf phat trien ciia nen kinh te trong ttfdng lai. Vdi nhtfng quy dinh hien hanhlamhanche'quyen ttf do kmh doanh, chung ta nen tie'p tuc su'a ddi cac quy dinh nay theo htfdng thdng thoang, minh bach trong cac dieu kien thanh lap doanh nghiep dd'i vdi ta't ca cac loai hinh kinh doanh ndi chung va cac loai hinh doanh nghiep ndi rieng va day se la mdt trong nhtfng yeu to' tich ctfc ve mat lap phap gdp phan thue day hoat ddng dau ttf kinh doanh ttf cac nha dau ttf trong ntfdc va dac biet la thiic day hoat ddng dau ttf ntfdc ngoai vao Viet Nam,
Ttf nhtfng ly do tren, tac gia bai viet manh dan neu ra mdt so' quy dinh trong phap luat doanh nghiep hien hanh chtfa phu hdp va de xua't mdt so' y kie'n nham hoan thien dd'i vdi cac quy djnh phap luat cd hen quan nay,
2. M0t s6' quy dinh ve dieu kien thanh lap doanh nghiep theo quy dinh cua phap tu^t doanh nghiep chtfa hoan toan phii hdp de tie'n tdi mot ndn kinh te' minh bach, dSn chii va cong bang ciia Vi^t Nam hien nay
Trong Hie'n phap 2013 quy dmh "Moi ngtfdi cd quyen ttf do kinh doanh trong nhtfng nganh.
nghe ma phap luat khdng cam", theo dd, nhtfng ca nhan, td chtfc, hd gia dinh, nhdm ngtfdi dtfdc phep ttf do trong kinh doanh dd'i vdi ta't ca nhtfng nganh nghe ma phap luat khdng ca'm va cdn cd nghia la ttf do trong viec thtfc hien nhtfng dieu kien va khdng bat budc phai thtfc hien nhtfng dieu kien thanh lap doanh nghiep ma phap lu3t khdng cd quy djnh. Con trong Luat Doanh nghiep 2014 quy dinh: "Td chtfc, ca nhan cd quyen thanh lap va quan ly doanh nghiep tai Viet Nam theo quy dinh cua Luat nay, trii trtfdng hdp theo quy dinh tai khoan 2 Dieu 18", Quy djnh nay cho tha'y rang moi ca nhan, td chtfc trong ntfdc hoac ntfdc ngoai khi tham gia vao thi trtfdng kinh doanh ciia Viet Nam deu dtfdc quyen va binh dang trtfdc phap luat.
Luat Hdp tac xa, Nghi dinh so 78/2015/ND- CP, Luat Dau ttf cung ddng loat quy dinh ca nhan, id chtfc, phap nhan hoac hd gia dinh dtfdc quyen ttf do, ttf chii trong kmh doanh, Quyen ttf do kinh doanh cua cac chii the kinh doanh dtfdc khang
dmh nhtf mdt nguyan tac trong cac van ban phap luat. Tuy vay, cd mot so' quy djnh rai rac trong Luat Doanh nghiep nam 2014 lam ban chequyen ttf do kinh doanh mdt each chinh dang ciia cac chii the kinh doanh nhtf sau: cac ca nhan cd quydn vd'n gdp nhtfng khdng cd quyen quan ly doanh nghiep dtfdc quy dmh tai khoan 2 Dieu 18 Luat Doanh nghiep 2014 la chtfa hoan toan hdply VI khi cac ca nhan nay bd vd'n thi cd quyen kiem tra, giam sat, quan ly vd'n gdp ciia minh de ngudn vd'n nay dtfdc s^ dung mdt each cd hieu qua la quyen chinh dang.
Ve quy djnh "doanh nghiep ttf nhan do ca nhan lam chu , " chdng td rang ca nhan khdng phan biet la ngtfdi Viet Nam hay ngtfdi ntfdc ngoai deu dMc thanh lap doanh nghiep ttf nhan d Viet Nam. Nhtfng tren thtfc te, ngtfdi ntfdc ngoai mud'n kinh doanh loai hinh do mdt ca nhan lam chii d tai Viet Nam thi khdng dtfdc phep thanh lap loai hinh doanh nghiep ttf nhan, ma chi dtfdc thanh lap loai hinh cdng ty TNHH mdt thanh vien do ca nhan lam chu. Tai sao cd boat ddng thtfc thi dp dung dieu chinh khdng cho phep ngtfdi nifdc ngoai thanh lap loai hinh doanh nghiep ttf nhan tai Viet Nam, vi theo khoan 16 Dieu 3 ciia Luat Dau ttf 2014 "To chtfc kmh te'" gdm doanh nghiep, hdp tac xa, lien hiep hdp tac xa va cac td chtfc khac thtfc hien hoat ddng dau ttf kinh doanh" khdng cd bao gdm doanh nghiep ttf nhan.
Ngoai ra, khoan 17 Dieu 3 khai nidm "Td chtfc kinh te cd vd'n dau ttf ntfdc ngoai la td chtfc kinh te'cd nha dau ttf ntfdc ngoai la thanh vien hoac cd ddng" khdng de cap den chu sd htfu doanh nghiep ttf nhan. Tie'p nffa, khoan I Dieu 60 Nghj dmh sd' 118/2015/ND-CP chi tie't Luat Dau ttf 2014 quy dinh "doanh nghiep 100% vd'n ntfdc ngoai thudc sd htfu cua mot nha dau ttf ntfdc ngoai thifc hien quy dinh ttfdng tfng dd'i vdi cdng ty trach nhiem htfu han MTV; Doanh nghiep 100% vd'n ntfdc ngoai thudc sd htfu ciia 2 nha dau ttf ntfdc ngoai trd len va doanh nghiep lien doanh thtfc hien quy dinh ttfdng tfng dd'i vdi cdng ty TNHH hai thanh vien trd len;.,.". Vdi nhtfng quy dinh nay, cac cd quan dang ky kinh doanh cd tham quyen khdng cho phep ngtfdi dau ttf ntfdc ngoai vao Viet Nam thanh lap loai hinh doanh
LUAT
nghidp ttfnhantaiVidtNam. Theo tdi, day la han che quyen khdng chinh dang trong quyen ttf do kinh doanh chpn cac loai hinh kinh doanh ciia cac ca nhan, td chtfc ntfdc ngoai hoat ddng kinh doanh tai Viet Nam,
Ve dat ten doanh nghiep, Dieu 39 Luat Doanh nghiep 2014 quy dmh "cac ca nhan, td chtfc khi thanh lap doanh nghiep khdng dtfdc dat tdn ddanh nghiep ciia minh trung hoac gay nham lan vdi ten doanh nghiep da dang ky, khdng dtfdc su" dung ten to chtfc khac khi chtfa dtfdc chap thuan ciia td chtfc nay, sif dung ten vi pham dao dtfc, lich s^, van hda, truyen thdng, thuan phong my tuc ciia dan tdc" vdi quy dinh nay dtfdc hieu rang, khdng dtfdc dat tdn doanh nghiep trilng, gay nham lan vdi ten doanh nghiep da dang ky trong pham vi toan qud'c va cam dat ten vi pham dao diic nhtfng rieng ten doanh nghiep se dtfdc dat trilng vdi ten cd quan, to chtfc khac ne'u dtfdc cd quan, td chtfc do ch£p thu§n, v§.y ne'u doanh nghiep da dang ky cho doanh nghiep dang ky sau dat triing ten thi cd dtfdc phep hay khdng?, Ben canh dd, Nghi dinh sd78/2015/ND- CP chi tie't Luat Doanh nghiep 2014 quy djnh hd kinh doanh "khdng dtfdc s^ dung cum ttf "cdng ty",
"doanh nghiep". tii ngtf vi pham dao dtfc, khdng dtfdc suf dung ten ciia hd kinh doanh khac da dang ky trong pham vi cS'p huydn". Vdi quy dmh nay dtfdc hieu rang hd kinh doanh se dtfdc dat ten trung vdi ten cd quan, td chtfc, doanh nghiep, cdng ty khac chi can khdng sii dung cum ttf "cdng ty"
"doanh nghiep" la dtfdc, cdn dd'i vdi hd kinh doanh thi se dtfdc dat ten gid'ng vdi hd kinh doanh khac ngoai pham vi cap huydn. Luat Sd htfu tri tue 2005 siia ddi, bd sung nam 2009 quy dinh dang ky bao hd nhan hieu khdng dtfdc trfing va ttfdng ttf vdi ten cd quan, to chtfc khac ne'u khdng dtfdc stf ddng y ciia c6 quan, td chiic nay, khdng dtfdc su' dung ten anh hung dSn tdc va viec nay quy djnh pham vi tren toan the gidi,
vd loai hinh doanh nghidp, so vdi cac ntfdc tren the' gidi, doanh nghiep xa hdi chi dtfdc phep thanh lap dtfdi cac loai hinh nhtf doanh nghiep ttf nhan, cdng ty TNHH, cdng ty cd ph^n, cdng ty hdp danh, ma khdng cdng nhSn doanh nghiep xa hdi dtfdc td chiJc dtfdi dang hdp tac xa. Day la viec han ch6' loai hinh khdng phu hdp vdi cac
qudc gia tren the gidi nhtf Anh. My, vi vay la mdt quy dmh han che quyen ttf do trong kmh doanh ciia phap luSt doanh nghiep hien nay.
Luat Doanh nghiep 2014 quy dinh "ca nhan, td chtfc doanh nghiep phai cd dja chi tru sd chinh la dia diem lien lac ciia doanh nghiep tren lanh thd ViStNam, cd dia chi gdm so nha, ngach,hem, ngd phd'. pho. dtfdng thdn, xdm, §'p, xa, phtfdng, thi tra'n, huydn, quSn, thi xa, thanh phd', tinh, thanh phd'". Ne'u day dii nhtf quy dinh nay la hdp le khi nop hd sd dang ky kinh doanh, nhtfng khoan 11 Dieu 6 Luat Nha d 2014 nghidm cS'm hanh vi sii dung can hd chung ctf khdng vao muc dich dd d, khoan 7 Dieu 80 Nghi dinh sd' 99/2015/ND-CP ngay 20/10/2015 cua Chinh phu quy dinh "trtfdng hdp trong gia'y td dang ky kmh doanh do cd quan co tham quyen ca^p cd ghi sii dung can hd chung ctf lam dia diem kinh doanh trtfdc ngay Luat Nha d cd hieu life thi hanh thi td chiic, hd gia dinh, ca nhSn dtfdc cS'p gia'y td dang ky kmh doanh nay phai chuyen hoat ddng kmh doanh sang dia diem khac khdng phai la can hd chung ctf trong thdi han 6 thang, ke til ngay Nghi dinh nay cd hieu Itfc thi hanh (01/7/2016); cd quan cd tham quyen ca'p gia'y td dang ky kinh doanh phai lam thii tuc didu chinh lai dia didm kinh doanh ghi trong gia'y td dang ky kinh doanh da ca'p cho td chtfc, hd gia dinh, ca nhan sang dia diem khac; qua thdi han quy dinh, hd gia dinh, ca nhan khdng dtfdc kinh doanh tai can hd chung ctf". Vdi quy djnh nay cung la quy dinh han ch6' quyen ttf do kinh doanh khi dat dia chi tru sd.
Vd dieu kien de kinh doanh dd'i vdi nganh nghe kmh doanh van tai, theo Dieu 17 Nghi djnh sd' 86/2014/ND-CP cua Chinh phu ve kinh doanh va dieu kien kmh doanh van tai bang xe d td cd quy djnh: "Til ngay 01/1/2016, doanh nghidp, hdp tac xa kinh doanh vSn tai hanh khach bang xe taxi phai cd sd'xe tdi thieu la 10 xe; rieng dd'i vdi do thj loai dac bidt phai cd sd' xe td'i thieu la 50 xe, hoac cung mdt phtfdng tien giao thdng la d td nhtfng nien han tham gia giao thdng d dd thi loai dac biet la 8 nam, trong khi dd men ban d cac dia phifdng khac len tdi 12 nam". Viec quy dinh nhieu xe hay it xe cho mot doanh nghiep, hoac men han tang len hay giam di khdng the chtfng
So 19-Thang 10/2019 33
minh la kinh doanh dich vu td't hay xa'u, ma the hien rd stf phan biet gitfa cac chii the' trong kinh doanh ve quyen ttf do trong kinh doanh. Viec quy dmh nay se loai bd ra't nhieu chii the kinh doanh chan chinh tham gia vao thj trtfdng kinh doanh
Ve dieu kien kinh doanh trong mot ITnh vtfc khac do la kinh doanh ve khi gas, Nghi dinh sd' 19/2016/ND-CP ve kmh doanh khi, quy djnh doanh nghiep phai cd 100,000 vd binh ga loai 12kg mdidij dieu kien kinh doanh. Viec quy djnh nhtf vay cung khdng giai quye't dtfdc phu hdp vdi nhu cdu thtfc tien ma chi lam ban che' quyen kinh doanh ciia mot sd'chii the cd it vd'n nhtfng lam an chan chinh. Vi tac gid cho rang, chtfa han chii the cd nhieu binh khi gas hdn la kinh doanh dam bao chat Itfdng, diing thed phap luat. cdn chii the it hdn thi hoat ddng khdng dam bao cha't Itfdng, khdng dung theo phap luat.
3. Kg^t lu^n
Tren day la mdi sd'quy dinh ma tac gia cho rang quy dinh nhtf trong Luat Doanh nghiep 2014 va mdt so' van ban phap luat chuyen nganh la chtfa hdp ly. lamhanche'quyen ttf dokinh doanh ciia cac chii the kinh doanh. Theo tac gia. de nhtfng quy djnh trong phap luat doanh nghiep hoan thien hdn va bao quat he't quy dinh "dam bao quyen ttf do kinh doanh ciia cac ca nhan, to chtfc". quan trgng hdn ntfa la thu hiit difdc nhieu
ca nhan, td chtfc tham gia vao thj trtfdng kinh doanh, nham phat trien nen kinh te' Viet Nam trong thdi ky hdi nhap, chung ta phai:
Thit nhat. khdng nen quy dinh ve dieu kien kinh doanh, dieu kien ve thanh lap doanh nghiep mang tinh "md" trong Luat Doanh nghiep, ma
"ddng" trong luat chuyen nganh dac thii vi se din den tinh trang chdng cheo trong quy djnh phap luat ve doanh nghiep.
Thii hai, khdng nen quy djnh ve dieu kien thanh lap doanh nghiep mang tinh phan biel dd'i xii gitfa ca nhan, td chiic ntfdc ngoai vdi ca nhan.
to chtfc trong ntfdc; ca nhan, td chii'c ttf nhSn vdi td chtfc cd vd'n nha ntfdc vi se dSn de'n tinh trang doanh nghiep ttf nhan va chu the ntfdc ngoai khdng man ma trong viec dau ttf tai Viet Nam.
Thii ba, khdng nen quy dinh ve dieu kien thanh lap doanh nghiep va dieu kien kinh doanh mang tinh qua chi tie't, qua sSu vao nhtfng cong viec ciia cac chii the kinh doanh vi se khdng mang lai hieu qua la quan ly chat che trong kinh te'ma se kim ham stf phat trien trong kinh doanh.
Thii tu, khdng nen quy dinh ve dieu kidn kinh doanh mang tinh dd'i phd nhS't thdi, phdn bidt gitfa khu vtfc tinh, thanh phd' nay vdi tinh, thanh phd' khac, vi se khdng giai quye't dtfdc tinh trang nang cao cha't Itfdng, dam bao tinh trung thtfc gitfa cac chii the kinh doanh •
TAI LIEU THAM KHAO:
/, Hien phdp nam 2013 do Qudc hoi nifdc Cdng hda xd hdi chu nghTa Viet Nam khda XIII, k\ hop thii 6 thong qua ngay 28/11/2013.
2. Luat Doanh nghiep nam 2015 3. Luat Dau tUndm 2014.
4. Ludt Hap tdc xd ndm 2014.
5. Ludt Nhd d nam 2014.
6. Ludt Sdhiiu tri tue nam 2005, sihi doi vd l)d sung nam 2009.
7 Nghi dmh .w 86/2014/ND-CP do Thii tudng Chinh phu ky han hanh ngay 10/9/2014 V/v Kinh doanh vd dieu kien kinh doanh van tdi bdngxe dtd.
8. Nghi dinh sd'78/2015/ND-CP do Thii tUdng Chinh phii ky ban hanh ngay 14/9/2014 V/v Ddng ky doanh nghiep.
9 Nghi dinh so 99/2015/ND-CP do Thii tudng Chinh phu ky ban hanh ngay 20/10/2015 V/v Quv dinh chi tie! vd hifdng ddn ihi hdnh mdt sd dieu cua Ludt Nhd d nam 2014
LUAT
10. Nghi dinh .so 118/2015/ND-CP do Thii tudng Chinh phii ky ban hdnh ngay 12/11/2015 V/v Quy dinh chi del vd hudng ddn thi hdnh mot so'diiu ciia Ludt Dau lU nam 2014
11. Nghi dinh sd 19/2016/ND-CP do Thu tudng Chinh phu ky ban hdnh ngay 22/3/2016 V/v Kmh doanh khi.
12. Thong tu sd 10/2014/TT-BVHTTDL do Bd trUdng Bd Van hda. The thao vd Du lich ky ban hdnh ngay 01/10/2014 V/v Hudng ddn dat ten doanh nghiSp phu h(tp vdi truyen thdng lich svC, van hoa, dao dUc, thuan phong my tuc cua ddn tdc.
Ngay nhan bai: 24/9/2019
Ngay phan bien danh gia va su'a chffa: 4/10/2019 Ngay cha'p nhan dang bai: 14/10/2019
Thong tin tdc gid:
1. GS.TS. BUI MINH THANH 2. TS. LE THI TUYET HA
Khoa Lu3t, Dai hoc Mof TP. Ho Chi Minh
SOME COMMENTS ON CONDITIONS FOR ESTABLISHMENT OF ENTERPRISES AND BUSINESS CONDITIONS UNDER LAW
OF ENTERPRISES IN VIETNAM
• Prof.,Ph,D BUI MINH THANH
• Ph,DLE THI TUYET HA
Faculty of Law, Ho Chi Minh City Open University ABSTRACT:
Conditions for the establishment of enterprises stipulated in Law on Enterprises still have some shortcomings which hmit the freedom of business subjects. For example, hmitations in the business management right of investors, business restrictions for foreigners in establishing enterprises in Vietnam and some prohibitions on naming a company. Moreover, enterprises are not permited to locate in apartment addres.ses and social enterprises are not allowed to register in the cooperative form In addition, legal subordinated documents about business conditions which are under Law on Enterprises restrict the business freedom of enterprises in some fields such as automobile transport in urban areas and gas production. This article is to discuss condhions for the estabhshment of enteiprises and business conditions in Vietnam.
Keywords: Establishment of enteiprises. Law on Enterpnses, private enterprise, cooperative, business registration, freedom.
So 19-Thang 10/2019 35
