420 H6i nghi KHOA HOC VA CpNG NGHS 2007
ANH mr(mG CUA ANH SANG TIT N H I E N T R O N G QUJ
TRINH NHAN GIONG in vitro LEN SlT TANG TRlTdNGl CUA CAY LAN GIONG TRONG GIAI DOAN VUTOfN U'OOVj
Luu Viet Diing, Vu Ngoc Phirgng, Thai Xuan Du Phdng Cdng nghe ti bdo thuc vdt, Vien Sinh hoc Nhiet ddi
MO DAU
Trong nhung nam gdn day, nhu cdu trdng phong lan phat trien d TP. Ho Chi Minh. Tuy nhien, viec cung cdp mdt sd lugng Idn^ cay gidng khde manh, cd ty le sdng khi trdng cao trong thdi gian qua cdn gap nhilu khd khan do khdng cd dom vi cd kha ndng cung cap.
Nhu cau trdng lan tir cay giong bdng each nudi cdy in vitro ngay cang Ion va 6 giai doan hien nay. Chinh vi thi viec nhan nhanh va dua ra thi trudng mgt sd lugng Idn nhirng cay gidng khoe manh la mdt nhu cau ciia thyc te.
D I tao dugc cay con khde manh, gia thanh thdp, ben canh thdnh cdng ciia nuoj cay in vitro, giai doan vudn uom la mot vdn de het sire quan trgng. Lam the nao de cay con cay md khi trdng ra vudn uom cd ty le sdng cao, phat trien tdt khi chuyen tir mdi trudng nhan tao dn dinh trong binh cay md ra mdi trudng bien dgng gan voi
ty nhien trong vudn uom. '^'-i Ndi tiep cac ket qua nghien cuu ve nudi cay md d dieu kien anh sang ty nhien,
viec khao sat: "Anh hudng cua anh sang ty nhien trong qua frinh nhan gidng in vitro len sy tang trudng cua cay lan gidng trong giai doan vudn uom" la mdt buoc thu hep khoang each tir cac ket qua nghien ciru khoa hgc den tay nha vudn img dung vao thyc tien, gdp phan dua khoa hgc ky thuat phuc vy sdn xudt ndng nghi?p cdng nghe cao. '•o
VAT LIEU VA PHU'ONG PHAP
Cay lan cay md dugc nhan gidng trong dilu kien anh sang ty nhien va ttong dieu kien anh den huynh quang dugc lya chgn cdc cay ciing kich cd dl trdn^^
vudn uom.
p^^^n VI: CdNG NGHg T £ B A O THgC V A T
421
Hinh 1. Cay lan Dendrobium cdy md tru'dc khi trdng ra vu-dn warn.
Hinh 2. Cay lan Catleya cdy mo tru'dc khi trdng ra vu'an u'om.
Thi nghiem dugc tien hanh fren gidng Dendrobium, Catleya vd Phalaenopsis. So lugng cdy thi nghiem: 150/gidng/nghiem thuc x ba lan lap lai. Gia thi Id xo dira va ddn den (Id re ciia cay duong xi). Sau khi Idy cdy khdi binh cay md cdy dugc rira sach va ngam 10 phiit frong dung dich Dithan M-45 5gr/lit.
^ 9 9 ^
Cdc chi tieu khdo sdt gdm: • Sd cdy chet tinh theo %. • Sd Id cua mdt cdy tinh theo trung binh cgng. • Ty le sd cay ra la mdi tinh theo %. • Chieu cao cay: do tir cd re len hit than + la cao nhat ciia cdy. • Chieu rdng la: do chieu rdng ciia Id Idn nhdt, tinh trung binh cgng cdc cdy. • Sd nhdnh fren mgt b\ii tinh theo trung binh cdng. • Sd re hinh thanh mdi tren mgt cay tinh theo tmng binh cdng. • Sd cay cho re mdi tinh thee %.
• Chilu ddi re tinh theo trung binh cdng.
Thi nghiem dugc tiln hdnh d vudn uom tai Thu Due Tp. HCM, thudc Phdng Cdng nghe Tl bdo, Vien Sinh hgc Nhiet ddi, Vien Khoa hgc vd Cdng nghe Viet Nam.
j^fc-*
Hinh 3: Cdy lan Phalaenopsis cdy mo tru'dc khi trdng ra vu'dn u'cm.
422 W\ nqhj KHOA HOC VA CdNG NGH£ 2007
KET QUA VA THAO LUAN
Mdt trong nhimg yeu cdu ddu tien khi frdng Ian Id cay phdi thich nghi va sdng dugc. Nhd da dugc tdi luyen tmdc dd trong cac dilu kien anh sang vd nhiet do gdn gidng nhu trong vudn uom nen cay cay md frong dilu kien dnh sang ty nhien td ra tiiich nghi tdt.
9
Cdc ket qua fren cdy Dendrobium dugc trinh bdy d bang 1 dudi day:
Bang 1. So sanh tang tnjdng cay lan Dendrobium trdng trong vipdn ipoon
cay ngudn gdc dnh sang den cay ngudn gdc iinh sdng t i / nhidn
ngay (Jo 10 30 60 90 10 30 60 90
so cay chet % so la (trung binh) so cay ra la moi (%)
cao cay (cm) so nhanh cua mpt bgi
so re mai so cay ra re mai (%)
Dai re (cm)
0 3,4
0 5,2 2,0 0 0 8.2
4,7 3,4 2 5,2 2,0 1,8 14,8
8,3
10,9 3,7
15 6,6 2,8 3,9 42,7 11,4
14,4 4,5
52 10,1
3,4 5,4 87,4 16,7
14,8 5,3 100 12,9
3,6 12,6
100 19,8
0 3,6
0 5,0 2,0 0 0 8,4
3,0 3,6 6 5,0 2.0 2.4 28,6
8,5
5,2 3,8 40 6,4 2.4 4.6 82.1 12,6
5.6 4,7 89 10,8
3,1 6,8 100 18,4
5,9 5,4 100 14,6 3,8 15,7
100 24.4
Hinh 4. Cdy dendrobium ngudn gdc anh sang t y nhien 60 ngdy tudi
Hinh 5: A- cay gdc anh sang t y nhien B- cay gdc anh sang den
Cay gidng sdn xudt frong dieu kien dnh sang ty nhien cd sue sdng tdt hon, bilu hien d sd cay chet gidm, mau ra Id mdi, Idn nhanh nen cd chilu cao cay vd sd nhanh cung nhu sd re phat sinh mdi tinh fren mdt bui cao hon ddi chimg la cdy gidng binh
tiiudng dugc san xudt frong phdng may lanh vd chilu sang bdng den. d Cac kit qua fren gidng lan dendrobium da khich le nhung nghien cim tilp tiieo fren
cay Catleya. Ket qua nghien cim dugc trinh bay d bang 2 sau day:
Phan VI: CONG NGHE T £ B A O THUC VAT
423
* '
ng^y do
Bang 2. So sanh tang trudng cay lan Catieya trdng trong vu'dn u'om
c ^ g u d n gdc anh sang den cay ngudn gdc anh sang tv nhien so c^y chet (%)
s6 c§y ra la mai (%) Dai la=cao c§y (cm) so nhanh cua mOt bui so rd mai
so cay ra re mai (%) D^i re (cm)
0 10 30 60 90
0 0 6,5 2,0 0 0 5,2
12,2 11,3 6,7 2,0 1,6 5,8 7,4
14,6 44,6 7,1 2,2 2,8 28,9
8,7
17,5 78,5 8,1 2,8 3,9 76,8 10,5
19,4 100 10,8 3,3 5,8 100 13,4
10 30
0 0 6,5 2,0 0 0 5,2
60 3,0
23,4 6,6 2,0 2,3 15,1
8,6
4,8 64,8
7,2 2,4 3,4 40,9
9,4
5,2 98,1
8,4 2,8 4,8 89,5 12,6
90 6,8 100 11,3 4,4 6,9 100 14,8
Sy khdc biet bieu hien ngay tir 10 ngdy ddu tien. Trong khi gan mdt phdn tu cdy lan Catieya con bung Id mdi d cdng thirc nguon anh sdng ty nhien thi chi tren mudi phdn tram sd lan con d cdng thuc ddi chung cd thd bung la non. Day Id viec quan frgng vi Catleya von la mdt gidng lan Idn chdm. Sd nhdnh mdi, chilu cao tiidn Id cung nhu sd re phat sinh mdi ciing vugt trdi so vdi doi chung.
Hinh 6. Lan Catieya 90 ngay tuoi gdc anh sang den
Hinh 7. Lan Catleya 90 ngay tuoi gdc anh sang t y nhien
Tren gidng lan Phalaenopsis ciing ghi nhan dugc cac ket qua tuong ty, xem bang 3 dudi day:
Bdng 3. So sar
ng^y do so c§y chet (%) so cay ra la mai (%) rOng la (cm)
Dai la=cao cay (cm) so re mai
s6 cay ra re mai (%) Dai re (cm)
h tang tru'dng cdy lan Phalaenopsis trdng trong vu'dn u'o-m cay ngudn gdc anh sang den cay ngudn gdc anh sang ty nhien 0 10
0 2,1 0 2,8 1,8 1,8 5,1 5,2 0 0,6 0 4,0 4,6 4,7
30 5,6 38,4
2,2 5,9 1,8 12,6
5,6
60 90 10,5 16,4 56,8 100 2,6 3.0 6,8 7,9 3,1 3,9 76,8 100
6,4 10,3
0 10 30 0 2,0 3,4 0 3,0 4,1 1,8 1,9 2,4 5 5,2 6,2 0 1,1 2,4 0 11,2 54,6 4,5 4,8 6,2
60 5,8 76,2
2,9 7,6 3,8 98,8
8,6 90 6,9 100 3,5 8,4 4,5 100 11,4
424 Hal nghi KHOA HQC VA C O N G NGHE 2007
Cac cay gidng khi dugc san xuat trong dieu kien anh sang ty nhien cd mdt mau sdc trung gian giira cay ddi chung dugc nudi frong phdng lanh dudi anh sang den vd cay da .frdng trong vudn uom. Cay nudi trong phdng lanh thudng cd mau xanh tuoi nhung cay
nudi frong anh sang ty nhien thudng vang hon va lan sdc td dd. (Vu ngoc Phugng 2004, 2()05). Cd the do anh sang ty nhien m p h da giiip cay thich nghi mgt phdn nen khi dem frdng ra vudn uom it bi chit vd sdm bdt ddu tang tmdng vd phat friln.
KET LUAN J Cay lan Dendrobium, Catleya vd Phalaenopsis nhdn gidng bdng cdy md trong anh
sang ty nhien khi frdng ra mau tiiich nghi vdi dilu kien vudn uom hon ddi chung Id cay lan nhdn frong phdng mayjanh anh sang den. Bilu hien friidc tien nhdn thdy ngay la ty le chet giam, cay mau ra re vd bung la rndi. Sau 90 ngdy frdng frong vudn uom cay co chieu cao, va sd mdm nhanh cimg nhu sd re phat smh mdi tinh fren mdt bui cao ban dii chung. Nhu vay khi dugc nhan gidng trong dilu kien anh sang vd nhiet do ty nhien khdng nhimg chi la mdt bien phap dl giam gia thdnh san xudt do khdng cdn sir dung di?n chieu sang vd dien may lanh ma day cdn la mdt bien phdp "ren luyen" cho cay gidng cho thich nghi tmdc mdt phdn vdi dilu kien ty nhien.
'^mS>^il'&7T'
§^¥u:'^-^.
Hinh 8: Cay Phalaenopsis 60 ngay tuoi gdc dnh sang den
TAI LIEU THAM KHAO
Hinh 9: Cay Phalaenopsis 60 ngdy tuoi gdc dnh sang t y nhien
; - ^ : ^
2.
3.
N p y i n Thi Quynh., Phugng V. N. , N. D. Sy, H. H Diic (2006). Anh hudng ciia nong dg duong va dieu kien dnh sang len sy tang tmdng cua lan Dendrobium nuoi cay in vitro. Tap chi Khoa hgc vd Cdng nghe 44 (3), 100-106.
Vii Nggc Phugng.^, D . J . A. Thuyin, L. V. Dung, T. X. Du & N. V. UyIn (2001) Quy frmh uom cay hong (Paulovvnia forfrmei) giai doan sau dna nghiem Trong cuon: Cong nghe Sinh hgc vd Ndng nghiep Sinh tiidi Bin vimg'' Vien Sinh hoc Nhiet ddl. NXB Ndng nghiep. 69-75. ^ •
V u N ^ c Phugng (2004). Sir dung cac ngudn carbon hydrat khdc nhau frone mdi frucmg
Phin Vi: CdNG NGHg T £ BAO THgC VAT 4 2 5
SUMMARY
The impact of natural daylight conditions during
micropropagation on growth of greenhouse orchid plantlets
Luu Viet Dung, Vu Ngoc Phuong, Thai Xuan Du Institute of Tropical Biology
I',,'
Plantlets of Dendrobium, Phalaenopsis and Catleya multiplicated in vifro under naturally light conditions expressed better growth for first days in greenhouse comparing to normal fluorescent lamp illumination. The results suggest that the natural day light is not only a solution for saving the electricity for light and/or air conditioning but also created a way somehow to "harden" orchids for better adaptable plantiets to greenhouse conditions.
