Die Matie 1945-06-08

(1)

BRADS GRYSBROEKE

Qns net I!O P 8 In klein besen- ding broeke van hi rdie bekende fabrikaat ontvang, So reg na u maak. Kom kyk self .

•

Die Eikestadwinkel

(Edms.) Bpk.

fJungs (i.S.V .-noel,hRlld(~l.

deu Pro Eec ... Dl'Ukke1'J' (1C4m •• ) Bilk., en o1qepe deur

die A.N.8.-Tak. leobcMeb.

I BE TE DIEN

STELLENBOSSE STUDENTEKOERANT.

VHVDAG, 8 tTUNIB

194G.

B langw kkenae Navorsings Aan

l>ie 14ercnsky-gebou vir Fisika is in 1941 vir die .CBl'ste ke~l'

ill gcln'uik geneem.

By die optrck van d.io planlle van d!e

gebou is

Hiles ill die werk gestcl om die g bou .so gerioflik

.en docltl'cffcn~ moont-

Ilk vir navorsine te maak. Hierin

^IS

we] dcoglik

geslaag,

Di ~ gebou is dan ook duul'toe toegerus om 'n brandpunt te kan woes in die

Suid-

Iriknansc navorsing in Fisika, hoewel die vollcdigc toerusting deur die

()ot'lofl' gest rem is.

U vind in die laboratorium o.a. een van die sterkste X-straalapparate in die land en ver illende spektrogra- We, 'n Uitstaande kenm rk van die laboratorium is dat dit oor 'n 21 voet roosteropstelling beskik - die enig- t in die uidelike halfrond - w t be ondere bevredigende result te lee.

Die appar at is ebou in '~ kamer net biervoor bedoel en die nitsteken- de op telling is hier plaaslik .deur die tneg nikus, mnr. Giirgen, uit evoer.

Met behulp ltiervan word Molekuul- uktuur-s udies deur evoer. Dit is In onderwerp waar an wet n kap- Ii e dwarsoor die we reId die af ~- lope dertig ja rver 1 baie aan a

ee, Die eerste publikasle van prof.

1'1

ude oor wer met hierdie apparaat

~it evoer, verskyn in die 1944-uitgawe van die "So\.lth Irican Journal of Science."

JIierby moet no 'n appar at e-

!

lOem word w t hier plaaslik gebou

1. Dit is 'n Abbe.komparator waar- fllee af tande op 'n fotografie e pla t tOt n-ti duilend.t van 'n millime-

t l" .kkur t gem et

un

word. Die

bou van die apparate is moontlik evolg van die uitstekende werk- pIa s, wat teen 'n kapitaalb drag

y

n oor die £3,000 pond toegeru

1

Ons Universit it

Op Fisies Gebi d

'n

Verder studiegebied

is

pek- tt'ografiese analise wat die laaste [are

~?k baie vinnig grond gewen het.

IYl~t b hulp van hi rdie met ode kan

~ ~e

klein

hoeveelhede

van elem~n~e Ie

sekuur bepaal

word.

E

n .t n

~itj n dele van 'n gegewe sto£ i hlcrdeur bepaalbaar en die metodes

V~k

die aandag op baie tegniese ge- lede. Hoewel Suid-Afrika nog In Ilgterst nd op die gebied het om in

~ haal, het dr. Strasheim reeds y .Sc.-gra d da rop behaal. Op ~ie ebied van die jeugdige navor mg

"all die eheim

ip

i e 0 enaamd

Aangesien daar daagliks p Stellenbosch navorsing en ont- wikkcling van be ondere belang

plaasvind - dinge waarvan die tudent wat nie aktief net die werk besig is nie,baie weinig

weet-Is dit ons doel om van tyd tot tyd, na gelang plaasruimte toelaat, artikels in die verband te plaas, Ons wet nskaplike medewerker, meneer Ernst Marais, sal hoofsaaklik hier- voor verantwoordelik wees.

Kosmiese

strale,

wat van buite

ons

atmosfeer na ons aarde toe beweeg, is daar ook goeie fondamente gele waarop vinnig gebou word. Oor te - mies elektrisiteit en metereologiese navor in is reed ondersoek uitge- voer wa rop drs. Sch Hler en G. de Villiers vir hul D.Sc.-grade epromo- feer het,

WIE OfT LEI

Dit pa hier om iets te

die do ente wat die navorsing lei.

Prof. dr. S. M. Naude verdi en die eer dat deur sy ywer die hel na- vorsin smasjien in beweging gebrin i vanaf die optrek van die pl nn . van die gebou tot die opwerk v n die navor in tot die gevorderde stadium w t dit tan, bereik het, 0-

dat self M.Sc.-studente probleme van int nasionale belang onderao ~!

Dr Nude het die doktor -gr ad in Berlyn verwerf oor termier e fiaika.

In eh rlottenburg h t hy 1 t r. 00

atoom",uavorsing

gedoen.

In Cht.ca.;o het hy toe sy tudies voort estt In

verband met die molekuul truktuur.

Hier het hy intern ionale roem ver- wed deur die ontdekking van 'n nuwe soort N-atoom of i otoop. Verder het hy die best n. van 'n, suurstof- isotooP gesta f.

nu

w n b 1. ng-

rike

ontdekking .

soo

die Gemlk~

en Fisikus weet, ?mdat suu~ tof 11

tandaard i by ~Ie ber ~en1~ v n atoomgewigte. Ole dee likheid v.n sy opl iding is duldelik a on di name uoem van persone 00. N ernst, Planck. M lliken, Eins~ein, von Laue en Compton onder. Wl~ hy stude r het Verskeie publik ie v n hom

I het' reed die Iig gesien ..

r. De Vos bet twee J r, y doktors-gr d aan U.S. oor n .onderwerp op die geb.ied v n ~o rm se trale beh 1 en let ta~ ~l n vor- in op die gebied op n uit te ende n lofw rdi e wy e l

KOORSANG

In die afd ling 1 vierspel en gepry . koor ng wa d r 241 in krywing .

Veral die klavier. pel wa van 'n b ie hoe standaard. Mnr.

D.

J. Roode van die Vry ta tse Mu ie skool, Blo m- fontein, het 0.1l. verkl r d t in hi r- die afdelin die be te werk el w r is wat hy nog ooit op 'n kun wed tryd beoordeel het. Hy het daaraan toege- voeg dat die de lnemers ware toon- kunsten ar kap besit en d t hy b ie aangename herinneringe met hom , meedra.

(2)

OR6 AANDI! DIE MATIE

\ti er van Gla huis I • eli

luii

nsie oa" : va 0 met Klipp te 600;

n

BOEKII: l .1. v

J) j 't

i •. ~

an

^k-

325

n

12.

Oi

0

rsese ~ berdiens, radiodl-tls

^f ^'

n doelbewc+e beleid van die uuiis rolprente en radioprente staan van- owerheid. Elk en weet dat da

^t

1 d 9 in die dlens van 'n gruwelpropa ..

,

ahnormale tye v n oor)og in .alle 1 ganda. Hiervolqens Iyk dit byna

d£

de dinge gebeur wat in normale vttl die Dultsers in die jongste tyd meer destye aar kynlik onmoontlik; sal wreedhede as die Geallieerdes en wees. Ma r waarom dan die he le hulle Russlese bondgenote in die hele Duttse volk v rantwoordelik liou vir oorlog gepleeg het. wat in sy kon tra iekampe plaas ...

Hierdle oort gruwe propaganda is gevipd het?

nie onbekend nie. In die eerste We.. , Volgens die rofprent

j

dit nie dui ..

reldoorlog sou die Duitsers, volgens delik watter soort mense :in die Duit ..

i' l"'If'""', ,~, ,V' ... '

Deur Prof. J. A. Wiid

'f"l fl!Jt' ..

die d tydse gruwelprop ganda,""'Bel.. se konsentraslekampe

0'P,g<

foit wa gies n Frans kinders shand af- en' wat' di redes vir hun o.,.luiti gekap het, vrouens se borste afgesny was nte, Trouens die Afrika,an het en lyke uitgebraai het, Kort na nuusdiens uit Londen noem die kam- die vrede is toe van die GeaIlieerdes pe' "gevang nekampe" en nie "koI?- ....

se kant erken dat hierdie gruwel.. sentraslekampe" nie. Was rom? Is di!

stories blote versinsels was. Die miskien omdat konsentrasiekampe

i11

Engelse skrywer, lord Ponsonby, het Suid-Afrfka nie onbekend is nie?

in sy bekende werk

^001;

die destydse Soos ons weet is dit politieke vy ...

oorlogspropaganda die le~na9tigheid

. ande van die :q_uitse re ering en nte

van die gruwelstories nog verder aan krygsgev ngenes nie wat in konsen- die kaak gestel. traslekampe opgeS1uit word. Die ver- n te po tieke vyande van die Nazi's is waarskynlik die Jode. Ott is dus moontlik dat [ode sterk in die konsentra Iekam e verteenwoorcUG was. Daar is egter niks

ⁱⁿ

die rol ..

prent wat ann Jode herinner nie.

W arom

ⁿ

e? lleen op e n plek in eli Sll

t

nt

^we,),

d 'no m nslike lig ..

ga m deeltji

. skyn t

to vallig ge ..

toon wat nie [oods kan wee nf

^I

Waaro ?

J7E HAALWEDS'll YD

af-

E

Vr

DIT LYI( IETWAT VERDAG

NIB GRUW tPROP GA:. DA

MAAR HISTO~IESE PEITE

(3)

DIB MArrIE, VRYDAG, 8 JU IE 1945.

Onder Onsies

Franz JOlep Haydn

(1732 - 1809.)

Wetenskaplike

~ Br kki *

DEUR ERNST MA AIS

Mejj. V na Wilken en P. Price- Moore is kies a led v n die W.P.-

hokkiespan. 4'''1~~ ... --...,.Jl'''4i

II< 11<

Mnr. A. B. van der Merwe, ou ~ Matie en tans onderwyser op Cal ~ nia is aange tel op die personeel v die Hoerskool, Prow.

l!<

*

Mej. Martha Treurnicht, primar' van MacDonaldhuis, het M and haar mondigwording gevier.

tc :I:

Op 31 Maart het mej.Hetta Tot-~~!!!~!'J!::!~~t!!~::~

linson, oud-Monicaner, op Potchel stroom in die huwelik getr e met mnr. Franko Maritz, ook 'n oud-

Matie.

*

^11<

Mej. Santha van der We thuizen v n Hui -de- Villier het onlangs ha r verjaardag gevier by wyse van 'n midderna telike partytjie saam met 'n klompie maats.

* En probe r 011 root

oer keiden'h oeturyne en keuri

A ptyt -JraQki

Mej. Susanna Myburgh h t onlan 'n m ngel-op ra ie in die pl li hospitaal onder an. Sy i tan wee teru in Huis-d -Villier .

*

^II<

Maandagaand het mej. Is bel of- rn yr van Hui: -t nBo ch haar ver- ia rdag gevier in ie C.S.V. bou, sa m met 'n groepie vriende n vriendinne.

o

r,

(4)

SPORT

...

RUG

Op Nuweland A om 2.45 in die voorwedstryd, kry ons eer te pan dit mfire-rniddag met Hamilton te doen. In die hOD wedstryd k n daar

00 uitst end . p 1 verw word, nt d n bot U.K. en Tuine, wat verle e w k teen P rl hulle e r te punt op die puntely in mel het.

aOEIE VOORSPEL ~ RS

00 t ,

VOO UITSIGT

A

!

u pt

1I b 111 n m t a!

b nodlgh d -0-

n hou di' IA'! IE IE iOOG .

-0-

, r

adrhl

traat

ct f.ell nl) ck.

•

T EI

Maandagaand het die Made s B- span teen Paramount op etree en 'n mooi oorwmnm b haal met vier ge- vegte teen drle. Die volledige uitslae was as volg:

POk : Malh rbe verioor teen Brand met 1 val.

V rg wig: U.S. gee geveg prys.

Li wig: Maree verloor teen Louw met 1 val.

W h rg wig: Nel klop Theron op punte,

Midd 1 wi:

J.

D. Maas lop SmH op punte.

Li aw: g wi : De Wet klop Re- tief op punte.

S r wi: Paramount gee eveg pry.

Maree wa bepaald ongeluKkig om te v rloor teen Louw en die uitslag i b paaId ni 'n etrou we r awe van die geveg nie. Nadat Maree on- elukkig wa om heel aan die begin 'n val t en hom t kry, h t 'by b lis die oorh nd gehad, maar kon net nie sy teen tan er vasdruk nie.

VAE VleTIS!

VerIede week her daar op Unie-dag op die plaaslike velde 'n vriendskaplike toernooi pl asgevind tussen di verskillende spann wat in die eerste liga optree, Slegs V.O.B. het ni d elgeneem nie, en die twee studente- klubs, Stellenbo ch en U.K., het ook elk 'n tweede span ingeskryf sodat daar altesaam nege spanne deelge- ne m het. Ons eerste span het pragti gepresteer deur onoorwonn deur te gaan en slega en punt prys te gee as gevoig van 'n gelykopspel teen Nomad. Ook die Ikeyspan moes wi voor die spel van die Maties en het verloor met een doe1 teen nul.

Boonop is, daar in al ag hul wedstry- de nie en doel t en die Maties aan- eteken nie - voorwaar 'n trotse rekord vir Pi rre Fourre, ons doel- wagter. Hy maak ongetwy£eld baie sterk aanspr ak op insluiting in die W.P.- iPan wat in volg nd maand gekies moet word.

Hierdie -prestasie het die mansspan aterda op evol met nog 'n uitstekende vertoning toe hulle Nomads met '3.- 1 oormeester het. Die spel was dwarsdeur vinnig en met hulle goei amespel het die Matie dwar- deur mooi bewegings op tou esit.

Hu11e doele is angeteken deur Malan en Labu ehagne (2).

Mare peel bulle op die pIaaslike ve1d teen Oud koliere, Seepunt, en alles dui op nog "n atie-oorwinning want dit is te betwy£el o£ die See- -punters suksesvol sal kan wee teen

ons pan s puik spet.

DO

r n

V rlede week het die Matiesp n 'n n el kr ap e oorwinning met ses ge- ve t t en vyf oor Tokai 'behaal.

Swanep 1 n van Wyk" het weere ns hulle b kwaamh id toon en was vtr mooi oorwinnings v rantwoor dc- lik. Na die Iaaste geveg het Frank en Alf Jame 'n pra tige vertoon eve

e1ew r n die groot aantal toe kou- r het it ten volle geniet.

Ie voll dige uit lae wa as voIg:

po wi: V n Vuure verloor teen urlon op punte.

V r j: Pretoriu klop Black

OJ) punt . Swanepoel klop Fourie op punte,

Li WI: Nieh u bok lykop teen Murphy. Van Zyl klop Muller op punte.

W I r wi: Crou verioor teen Bonthuy op 1)unte. oth verloor t en Shaw p punte.

Midd Ig wig: De Wet verloor teen Schikkelin met 'n te nie e uitklophou, M rinu verloor te n Labot ky met 'n uitklophou. Van der Veen klop Brand op punte.

Li aw r wi: Kro en klop Morkel OJ> punte. V n Wyk klop Jone op punte.

Verlede Saterdag was ons dame vir nog 'n verra sing ver ntwoorde- lik (leur We telike Provinsie met 2-

o

te klop. Die pan is tan pragtig op tryk en Iewer puik hokkie. Uit- blinker was mej. Wilkens wat albei doele a ngeteken het en me], Neeth ..

lin , die Matie-doelw gster,

Die feit dat twe lede v n die d me p n gekie i om W telike Provinsie te verte nwoordig op die vriendskaplike tu sen .. provin i te hokkie-toernooi wat van 9 tot 14 Julie in Bloemfontein plaasvind, is dan 'Ook gepaste beloning vir die geh lte van pel wat die span tan lewer.

Langa )li rdi w,l!lr wi) 9n,1 dan ook m jj. WHir n. en Pric -Mo'!) ..

van rte lukwena m t hulle pr ltaal I.

HOJcj MENS PERSONE BEiNVLOED

Hierdie uiters interessante onderwerp word Dinsdag, 12 Junie, deur mnr. Koo mit voor die D mea-Stu- dentevereniging behandel. Aile da ..

mes is welkom. Die verg de ring vind pIa s in die huishoudkunde-gebou om 7.45 n.m,

0" het

'II

groot »er lseidenheid Rio"

ell Faal REENJAS E teen 65/10~.

001.

⁴

RE TRUE FORM·JrI ARMJAS E in die nuutste kleure.

i

If Oil

JflO/ . .sERPE, n groot ver- keidenh l)id "all kleur •

I HIE.R !!

w 00 thuizen en Krone Ityd om die verdediging terdee te toets. En verdediging i jui Hamilton

sw k punt.

Voordat ens voorspelers da rdie mesp 1 lewer a rna on die 1 a te paar aterd e tever eefs uitge ien het, i Stellenbosch se kan- se op 'n oorwinning besli kraal. Dit i d rem hoog tyd d t die marine nou r ruk, eral a nge ien dit hulle In ste wed tryd i voordat hulle op toer aan n retoria, Potchefstroom en die Vry tat.

OENE 'em, 18/9, 2/6 Mo "it? wag tot die lJ(~ ',e lIitl,erkoop i nie,

WINT

-Foon 20 ST LLENBOSCH u 21 .

BRIT E RIDDERLIKHEID

Volgens nuusberigte is ,Willia Joyce, alias "Lord Haw-Haw", 'n gewonde krygsgevangene in Brit e han de.

Die "Cap Argus" van 31 Mei U.

vertel hoe nie all en sy versoek om Engelse nuusblaaie d ur die verpleeg- ster, op hoer bey 1, geweier is rue, maar dat hy elfs ni eens'n sigaret rna kry nie. - ('n Humane men sou so iets aan '0 ewonde kaffer nie weier nie).

Dieselfde blad vertel verder hoed t En else soldate, op gevaar van ware boete, verbied word om aan Duit e klnders jokolade te gee. (Wie e

I

van hierdi kleintjie net 'n be er koue water gee .... ).

En di die mense wat heeldag die mond vol het van hoe hulle nou die besk a£st yolk van die wereld weer aan opvoed! Watter pragti e pedagoe, met hulle - opvo dkun v n t.

Hieroor se "Die V derland":-

"In skeldta 1 uiter die Enge pers nog steeds y bittere h teenoor die Duit er , elfs r die lyke van die Duit e an hulle dil bitterheid nie n I nie. In sy ru- briek "Stoeptalk" 0 die "Star" die volgende graf rifte vi ommige van.

die Duitse ers aan die band:

Hitler' "The bloody do is dead."

Goe : "Like li r gone to hell.'

Himml r: "May his soul burn and ~ n ver-dying worms fea t on it pain for ever."

Kan 'n mens Pirow dan kwalik neem as hy in hierdie verband ", as al hierdie beri te w r " kan die Bondgenote m ar lle an pr at op ee om a beskaafde na ie erkes te word. Hulle optrede toon 'n ge' brek nie net an ridderlikheid nie.

maar aan men like in tin wat jt net du kant die Aapmens ontmoet.

KORRESPONDENSIE Ons het enkele antwoorde ontvan, op die brief v n "Matie-onder teu- ner" in ons vorige uitgawe, hoofs

t ..

lik v n men e wat een in die opi- nie v n "Matie-onder teuncr" onder ..

steun nie, Weens gebrek aan pl as' t ruimte moet die briew ongelukki' oor an tot volgende eek

(-Red.) It,

G. E. HENDRIKSZ

•• yi.wi 1c.1 Yir

VAR GEBA

'1'Jt:

VI _

A TA

J.>ELREPI ,

OUTVIS

en

KIPPERS.

LAIIND

G ONDRIID drink

HIIRLIIE

KWV DRUIWESAP

O,,'hou! K.JJ'.J".- .u d Colo,ne i. 'n

"0 r .,.,.,eltGme

""rie ••

^{!t ...}

~e pflr/.,u".