Oereglstreer aan die li.[oofposkant.oor ns 'n NuusbJa<l.
Amajubadag Moe t Van ja ar V olksdemonstrasie W ees
Jrg. 6. Kaapstad, W-oensdag, 5 Febr. 1947. Nr. 10.
V erledle en T oekoms Roep 0ll1ls
' n Ber oep op die o!'fisicre van di e Osscwahr a ndwag om hu(' t·d ie jaar m et alle mag ' n s uksc va n Vr yb e idsda g op 27
]~cbruariet c maa k <:um - ges icn dit saamval m e t die besoek nm die Britse koui.ug, i s vcdede Vry- dagaand d cu r d ie Komma udant-gcn e raal, d r.
Hall:;van Rcns hurg, gedoen toe · h y di e Gchie d sr a ad van W e s-Kaapland (Gehied A ) i n K aa pstad toc - gespreek h ct. , Ons moc t 1 n·ohecr om die samewerkiug van a ile n asionaJ c Af r ik a ne r s
Yirhierd ic d e mons lra sie te ' vcr k r y" , hct hy gesc .
Genie. 0. Meyer, Vroucleids!e1· van die Vrystaat (Gebied C) sl<ryf oor Vryheidsdag:
Die ICC. het gese dat clit '1
geleentheid is wat maar ccn- maal kom <lat ons die vryheid- slag van Amnjuba gclyki.ydig met die besock van die Britsc Jwning sa! kan vier. Van hicr- dte gclecnthcid moct met all.::
mag gcbruik gemaak word.
,.Laat <.lie \T:fhCidsnn·e hienlie jaar· lhnH·sdcur die land so hcl- dcr braud tiUOt; nooit t evurc nie!•'
GENLE. C. ::u:EVER.
Offisicre en Brandwagte. laat ons die nttwc jaar goed beg:n. Vryhcidsdag, Amajqbada;; na- der weer. AMAJUBJ\ -- die
·
·wonderwoord vir die Boer!
Walter bcsicling gaan daar nie vir ons uit van daardie dapper dado nie? Die i>oodskap van Amajuba is een vat! \Teugc!e en oonvinning ..
In hierd!e dae sal mcer as een egter met 'n belwn~11crde ge mocd feesvier; maar ons mag- die stryd nie gcwonne gee nie.
Daat· is 'n ver:edc wat ons roep.
AI die offers gcbr·ing op di>' Pad van Suid-Afrilcl. roep ons!
Blocdrivier rocp ons! Die Vrouemonument roep ons! Die toekoms roep ons! Die nage-
slag roep ons!
Ons glo in God wnt ous YoU<.
so wonderlilc ~;evestig het. Ons glo oat ons bcstcmd is om wit- mnnsland on witrnansadel in Suid-Afrilm t e bestendig. Ons glo in die toelwms van ons Volk!
Kom bymelcaar. Laat die vlamme hoog opslaan, en ann die were:d verlcondig dal die vryheidsvtam nog brand i•1 d!c hart van die Boerevol!c, en <lul ,die stryd wat ons ,-~.cl~r~ he- gin het sal woed tot ons sterf of oorwin het." Laat l"llS vcrJer.c ons aanspoor tot hoer voll,s- diens, tot breere landsdien.; ~'n
tot suiwercler nasicbou. Laa:
ons weer ons offers bring\
Laat ons ware Brnmlw:~g!.c
wees. Die brandwag W>l<!ic,
\":aarslm, ,·erdcdig.
,As <he laer slaap moet 6 c bJ;nndwag waak,
\Vic sal waal< as die )r,l::d-
\vag slaap ?"
Vir hicnlk doe! moot g·or<l:;e- sintlc Afril,ancrs in antler lnin- gc ook gt•nadcr word. ,f~!l>c
Afril;anl'l" hct die lmns om ,·nn- ja:u- t.;- Ide:; i usscn die Icon ing
Om mense wat as gevot;- van die oorlog-sgcwcltl ongcsl(ik geraak hct, weer te hPrstcl, word vcrsldiJcndo behandelings toegepas. Jiier is 'n pasieut bcsig om mrt sy arms ornhoog te spin sodat sy rug en slrouers die nodigc ocfcuing han lay.
Poli~ie Wceiew Diens lrru
B ere de 7f/ Wag Van Korairro.g Nerem Ornt$lag
Verskeic lcdc van die Suid -Afrikaansc polisi e h e t, na ons nit Pre to- ria verneem, u i t die d iens hedauk otiulat hu.U e gedwing was om ded te n eem aan d ie koni ng sc hcredc w a g.
No. verneem word is 'n aan- tal polisiemanne in !.:ennis ge- stel <.lat lml!e uitgcsoel• is om In die bercde wag va'!l die lw- nlng tydens sy besocl< in die Unie ueel. te neem. 'n Aantal manne het bc.leefd gevra dat hulle o.ssebl!ef verslwon moet 'ronl, daa-r huile nlo uegcrig is
om aan die vertoning dec! to dio honing vau J~ngcl:.lnd oor nccm n1c. Iiu.l versoel~ is \·an die Suid-Afril;aanse vlaldcs die hand gew;ys, waarop hulle hcen gejaag is ten,'iilC Y:-m die hul ontsla.g u1t die pollsiedlens goud in hul vadcrland se bodem, aangcvra het. i'!l van oonleel dat hulle gcen
• • 1• • l(on!n•• verloor het nle, maar 'u Hlenlie Boerescuns m ,me po- .,
lls!Nliens wie se vo.uers en u1oe- ,. presldcitt. G:cvolglllc" a tel· hulle dors in na~m \"an Sy l\Iajesteit, geen. bcl:'!Jig it:J. lconings · ~~~-
,
eu nyhcid.'' hct die f{.G. gc~r.
In \"Crband met die :andstoc- stand het dr. Van Rensburg verklaar dat sake so ontwild<cl het dat dit noodsaaklil< g_cword het vir die hele blankedom om saam le werlc Die saJ}1Cwer- kingsgedagtc hct dan oolt a\ so 'n onn-ang aangeneem dat die H.XP.-lciding opnuut na 'n stilswye van vier jaar met 'n veldtog van vcrdagmaking teen die Osscwab·randwag mocs los-
trek. Hit ~;co ons rnocd, want dit is llir bowys uat ons :;aai;;
tlO gevun1cr het dat llit nou wcc·r· vir hu!le 'n kwcssio van
!ewe of duod geword het om di0
o.n.
uit te skaket 1\fNR. HA VENGA Vir 'n groot mate is hierdi~oifcnsief ook 'n real<sic oo db vriendsllapsbande tussen die O.B. en mnr. Ha\·cnga sc gevolg wat op die onlangse Jcongr;;s van die Afri!lanerparly nouer gehaal is. Hienlie vriendsl<np is "n radil>ale sta11 in die rig·- (ing ,·an samew<'rldng-. · want behahYe I;le.inerc g-rorpe soos mnr. Piro\\·, !s daar vrral d~·:,•
magsgr·oepe onder die nasio- naalgcsinllcs in ons land, nl. diu O.lB .. die Havcnga-g-rucp en <lio H.N.l'. Twec van hicnlie groe- pc hct reeds ·n gdyklnidcndc gron<lslag vir sarncwerking ge- vinrl.
O.B. SE HOUDINO Die Ossewabrandwag se hou- ding ten opsig-i.e van samewcr- ldng is ven·at in die O.B. \'an 27 November 1946:
Die Grootr·aad van die Ossc- w~brandwag stel die Beweging se st.andpunt ten opsigte vnn samewerldng mel andcr Nasio- naalgeorien lcerde O!'ganisasies by die ecr·skomende verkicsing as volg:
(1) Die O.B. ver·k!aar homself bereid om tot enige Volksvcr- ldesingsfront toe te tree wat die beveiliging van blank Suid- Afrika nastreef.
(2) Voorwaardes waL die 0 D aan ander srunewerkende orga- nisasies stcl en \\·at hy hulle ool<
gun is: (a) bchouil \'O.n idrnti- trit CJt beginsels, en (b) dat gcen blankc organisn;;ie of J)f'r- soon by voot·baat van hicn1ie
PAHLEfilENT E:ENS'TJEMJH rC
OOH
KON~NG Yir die tweedc maul hicr·diesittin~ - met Sj" o:Jderbr;}- ldng ,·an sewc maan:1e - ltet die ,·ollcsraad ,.,ondrr· IJcspre- ldng- en met nlgchclc ecn-
~tmmnighcid 'n voorstel van tHe retrcring nU.JlV::ltn. Dit was <lie voorsiC'l van g-cnl.
~muts om 'n .. nc1lcrige adres"
van welkom nnmenc; die par- lerocnt nan die l<oning te oor·- hantlig by sy aanlwm5.
Die vorigc l>ecr toe die p:1-r- lemcnt eenstemmig was, was t<1e genl. Smuts 'n ,·erhogin~
van £300 ,·!r: parlementslet1;, en 'n salaris .van £2,000 aan die Ieier van die opposisie voot·gcstcl het.
samewerldng uitget;luit is 11ic.
Vir hierdic samewerking cl.;
die O.B. vir homself gecn pat- lcmentcre sctels nie.
(3) Die O.B. is ccrcid om voorstellc lot sulke sarnc,·:cr- idng te ontvang."
Die houding van mnr. Ha.vcn- ga en die Afril{ancrparly is, soos gerapporteer in Die Va- derland, 29 ~o,·ember 19-lG:
,Samew~.rli:ing is moontli!t met enige party of grocp wn.t dit eens is met die fund~mcn
tele beginsels wat genl. Hcrt.zog sy lcwcnstaak gemaa.l( hct. Gecn poging tot sarncwcr·Jdng Jmn slaag !>O.r.der erl>Cnr!rng n:n
l.j ~l 0 r:;J 0 Cl t:J :li ~ ;;: !3
"'
=~· O m ; kies tu ssc n ~
~
AMAJUBADAC ~
p eu ~
~
.EJ
KON i. '\. GSD AG
I Eim
~;~I ej ,') ::! ~ 3 :;: :J 5
""
,..., ;:.n.parte i<lentitcit en daar moet nic·mmt\1 by \"Oorbnat uitgesluit
w~•nl nio." (VVoordc van mn;·.
Ha,·enga.)
\Vat is die houding ,·an di-.~
H.N.P. "? Volgcns Die Tt·ansva- ler van 16 Oktohcr 1916 het hut Transvaalse Ieier, mnr. J. · G.
Strydom. op die Partykongrcs in aanwesir-heid van sy hoof- Icier. wat dlt :;tilswyge;1d aan- ,·aar het, as \"Olg vcrklaar:
,'n Oorcenlwms met dio Ossewabrandwag is buiLc kwessie omdat daar dicpg~an
de beginselvcrskiJ:e bestaan."
Tydens die sitting \'al1 die O.B. se Grootraad hct die Hoof- leiding van die Afril<ancrp::u-t·;
hulle uilgenooi om die p:1rty se (Vcrvolg op bls. 8, kol. 3)
S.A.S.o/Perso neeU
~l<eier Dien:£
Vo or Koning
Die spoorwegowerhcid in Kaapslad sit lelik in die knyp met die reeling \'ir die bc:;oek van die Britse koning~gesin
aan !Caapstad. Die Spoorwcii waL vcrantwoordelik is vir die oprig van die st.ellasics van- waaraf die toeslwucrs die Brit- se gesin sal bel,yJ< en die ont- vangsverhoog, kan nic gc- noeg persone kry om die p"ek- ke v,ir die public!< ar\ll tc wy.:>
)lie. Die Spoorwcc het reeds sy eie geledere gcfynkam om so<lanige persone te kry, maar dit hct gcbl~·k daL daar baic wcinig persone is wat hulle be- reid vcrldaar he!. om in uni- forms tussen die public!\ en voor die l<oning tc pronk. Al die flil<flooierige mooipratery van die Q\':erheid om die amptenare in sy departemenl te beweeg om hul:e aan tc meld m~1 p!ck- ke aan te wys, het op <lowe ore gcval. Na Die O.B. Yemeem sal hiCJ·die vcr~oek nou ook tot amptenarc van die andcr staatsdepartemcnte g c r i g word 7" hopelik met diesE>l!dc ge,·olg.
BLADSY TWEE DIE O.B., WOENSDAG, 5 FEBRUARIE 1947
~tit lKr~ V ~~tr~ff~r Va~
K @~g~k ~ illk~ Gedo.e~
Spe§iaflEe ~~!r$US lm1 McaAnil~rr~
Viur A~p!tr~l1mt~Gen~ofid~~
~ ~
Te oordeel ua die 1n·opaganda-hcr jgte i n die Suid-Afrikaanse pers, wat die n odige stemming vir koningaanh idding moet skep, is die Britse koning
01)die oomhli!\: d ie hesigste man in die wereld.
Hy is glo druk besig om 'n studie van die Suid-Afril-:aanse politick te maak asook van die Afrikaanse taal. Hoeveel kennis hy van die politick moet he vir · sy tuinparty-toesprake is nie genoem nie, maar sovcr dit die aanleer van Afrikaans betref, kan ·verwag word dat dit maar die gewone ,.working know- ledge" van .,ba tankie" .,ois wan 'beste" sal wces wat ons gewoond is. van Britse hoog- heidsbekleders van die verledc.
Maar dit bly nic net by stu- die nie. Die lwning het ':1
groot drukte die :aaste paar dae in Engelaml gehad in verband met sy amptelil<e werk, waar- van die Engelse pers ell<e be- sonclerheidjie weet oor te sein na die Unie. O.a. het die lw;
ning 'n rolprent van sy perde- stalle wat in Suid-Afrika ty- dens sv besoek vertoon sal word, v~or sy vertrek gaan be- sigtig. Die koning besit naam- lik nie net regerings en oppo- sies nie, maar ook reisiesperde.
VERliOUE
Ook die prinsesse het dit maar drul< in hul amptelike hoedanigheid. Maar alles gaan nie a:tyd voor die wind nie.
Prinses Elizabeth is verlede weel< verhinder om die eerste bataljon van die Grenadier Guards te Chelsea-J,aserne tc gaan inspekteer. Hierdie nood- saaldike en wereldnuuswaardige
taak moes agterwee gelaat word weens 'n ligte verkoue wat die prinses opgedoen het.
Sy het die dag binnenspaleis ge- bly. Volgens die berigte sou' sy haar egter onledig kon gc- hou het met die ontvangs en aanpassing van hoede en rokke wat. in die woorde van Sapa- Reuter, afge!ewcr is deur .,·n
· stroom van motors van hoede-
en k:eremakers, wat !.n en uit die paleis beweeg het". Hier- die nuusbrolckie dui darem daarop dat Sy Majesteit self.
oolc 'n aansienlike rekening vir sy besoek op die lyf sal loop,
wat vir meer as een belasting- betaler in Suid-Afr-ika ten min- ste 'n slcrale troos sal wees.
EETLUS
Die Suid-Afrikaanse publiek word ook ten volle op hoogte gehou met die lwnink:iJ,e eet- lus. Die koning vra glo dikweis om 'n southappie van 'n konyn.
en vii· midclagete bestel die I<O- ninldike egpaar meestal hoen- der en koue vleis met slaai. Ge- kookte ontbyt 1s iets wat die koningin versmaai, maar die twee prinsessies ,eet enigiets"
behalwe pap. Hu:le hou vera!
van jellie. Nie een van die ko- ninklike gesin eet pap nie. Die lwning verkies in plek daarvan eierpannekoek.
KURSUS IN l\IANIERE Die drul<te in Suid-A(l'ika vir d1e ontvangs van die koninklike gesin van ,,Duitse bloede" neem al die vorm aan van 'n mobili·
sasie - mobilisasie waarby dit ook n!e aan drillery ontbreelc nie. 'n Spesiale tussenparle- mentere komitee het as dee!
van sy taal-: die plig om die pu- bliek te bekwaam en af tc rig vir versl<yning voor die koning sowel wat drag as manier be- tref. 'n Kursus hierin is van tyd tot tyd ook in die pers ge- publiseel·. Dit sl-:ryf voor hoe mans en vroue gekleed moet wees op verskillende geleent- hede in teenwoordigheid van die lwning en sy gesin. By sekere gelecnthede moet so 'n baadjie en so •n das gedra word en by ander geleenthede so 'n. broek en so 'n handskoen. So gaan die km·sus voort en voeg darem vertroostend daaraan toe dat die lwning nie sal omgee as iemand qit nie kan bekostig en ietwat anders gel~leed voor hom verskyn as wat lwninldike eti- ket vereis nie.
HOED OP - HOED AF Daar is 'n he:e lys oor manie- re So moet 'n man by voor-
Griek~e en. Britse J(irad!enrs AVa Urmie
Rinnekort ~al Griel;se en llritse weeslcindcrs die Unie binnesh·oom. Die regerings va.n lliordie twee Iande het toege- stem dat hul jeug· na Suid-Afri- lm lmn cmlg,·ccr. Holland, BelgH;;, Noorwee, Denemarl>e en
• Franlcryk het gewcior om toe tc laat dat hulle van hul Idn- ders beroof word. Hierdic aan- ]{Ondiging is deur (lie i\Iiniste:·
van Vo.ll,swelsyn, mnr. H. G.
Lawrence in die voll\sraad ge- doen.
Daar is reeds vier amptenarc aangestel wat verantwoorclelik _is vir die uitvoer van die immi-
grasieplan van kinders. Dir!
immigrasie word deur die De- partemcnt van Voll{swelsyn be- heer.
Die kinders sal tussen di"
ouderdom van twee en sew;:;
jaa.r wees en ·sal diese!fde on- derrig as die klnders van die Unie ontvang. Daar sa! ooi<
'n aanta~ ldnclers van ouer as sewe jaar wees.
Die ldnders sal na verskeie depots gestuur word waar vir hulle gesorg sal word. Dit sal ook toegelaat word dat hulle deur voogde aangeneem word.
JODE NA
§UllD-AFRIKA
Gedu rende die afgelope jaar het dle Unie nog 166 Jode deur immigrasie bygekry. Hul:e het die Unie t:nnegekom met die cloel om hulle permanent in Suid-Afrika te vcstlg. Alte-
sa~m het 10,787 vreemdelinge die Unie binnegekom. Van hier- die getal is 7,517 permanente lmmlg-rante. D!t slult die aan- tal Jode ln. Die syfer Is deur min. La\vrence in die voll<sraad verstrel<.
beeld sy hoed op sy kop hou op 'n buitelug-funksie en dit slegs afhaal as hy een van die ko- ningsgesin aanspreek. As die koning teenwoordig is, moet mense ook nie hul medaljes t~
voorskyn bring nie - net di0 lint kan gedra word deur oud- soldate. Op 'n ,.White-tie Evening" kan medaljes egte\' wel gedra word al is die lwning by.
Die koning of lede van sy gesin moet ook nie handge- skud word met 'n kaa~ palm nie; die regterhand se hand- slwen moet vir die doel aa11·
gehou word. Daar sal ool<
geen handgeery wces nie be- halwe as gaste individueel aan die koning voo1·gestel word.
,SJR" EN .,l\IA' Al\'1"
As jy aan die koning of lede van sy gesin voorgestel word, so lui die lwrsus verder, is di t gebruildik vir die man om te buig en vir die vrou om t~ knie~
buig. Die koning moet aan- vanklik aangespreek word as ,.Your :Majesty" en daarna as ,.Sir". Desgelyks ook die lw- ningin. met die verskil clat s;y in die later gesprek met .,Ma'am" geeerbiedig moet word. Die prinscssies heet aan- vank!ik ,,Your Royal Highness"
maar later word hulle ook ,.1VIa'an1".
;
Mens kan jou voorstel hoe hierdie lys van manie1·e deesdae op intensiewe wyse voor spieels geoefen word cleur aspirant- genocides. Diegene wie se ana- tomic of modieuse kleding in die weg staan van 'n sierlike buiging, sal deur die koning nie lnvaJik genecm word as hulle nie !mig nie. Liewcr geen bul- ging ni.e as 'n onbehoor:ike ge- baar van eerbied voor die !co- ning, is die resep.
KONING V.ERONTRUS
Die paleis van die Britse ko- ning is verlede wee}{ deegliJ~
deur die polisie ondersoelc orr.- dat hu:Je vermoed het dat daar bomme in die paleis aangele is.
Iemand het die paleis gcbel en verklaar dat bomme aangele is wat sal ontplof. Spesiale wagt~
is uitgesit. Niks het egter ge- beur nie.
LJEGIO Kl.AGTES
voon v.v.o.
Dit is so pas bekend gcmaal{
dat die V.V.O. sowat tweedui- send ldagtes uit verskillende oorde in verband met die skcn- cling van menseregte ontvang het. Die V.V.O. hou die beson- derhede van hierdle klagtes ge- heim o£ dat gevrees word da~
die klaers weerwranl< mag on- dervln.d. Die woordvoerder he~
gese dat sommige van hierdie klagtes .,skl'ii<Wekl<end" is,
Geesdrif oor Besoek
Van Konilrng Bly W eg
Die groot bohaai wat die En- g.clse pers tans in hul lwlom- me maak oor die besoel' van
<lie Britse lwningsgesin teen <li-?- middcl van hienlie maan<l, is maar net uiterlil•e vertoon. Dit word baic sterl\ in Engels- sprd•imde lningc betwyfel of
<laar werl,lik onder die publiek 'n beson\le1·e mate van gec;;;- dl'if bestaan. Verldaar word tlat die geesdrif waarmee uit- gesien word na die besoel• van die 1wn.ing en sy gesin, maa!' baie sleg afsteek by die gees- drif wat gepaanl gaan met die afspcel van 'n inter-provinsiale voetbal,,·eclstryd.
Nie a!leen het amptenare wat met die intensiewe reiiilings te doen het en op wie al die werlc rus wat agter die skerms gc- doen word, hul misnoee oor die ekstra. las wat op hulle rus, uitgespreek nie, maar baie En- ge!ssprekendes voel clat die be- sock 'n hopelose verspilling van geld ·is. Vera! oud-soldatE; wa:
nog steeds wag op die vervul- ling van beloftes, voel onbe- kwaam om fmlse:f tot die ver-
.slwldigde geesdrif op te werlc
Verskeie Engelssprekendes wat genader is om hul mening oor die koningsbe~ek, het ver- klaar dat claar in hul vriende- kringe maar baie min is wat die dag op die kaai sal wees om aan die vertoon dee! te neem. Hulle is van plan on•
die naweek uit die stad te gaan en 'n hecr:il-:e lang naweel< deur te bring of om die clag te gaan s:vem. .,Ons het geen beswaar
teen sy besoek as koning van Brittanje nie, maar dan moet hulle ook nie verwag dat ons bly moet wecs oor sy besoe'<
nie," het een verk!aa1·.
TE.EGIF )
Aan die ander kant is die Engelse pers besig met 'n ste!- selmatige pt·opaganda om die publiek lwningsbewus te maalc. Met die besef dat die duise))(!e Engclssprekendes wat geduten- de d.ie oorlog weens die vyand- slmp wat teen die Britse 'l'om- mie ontstaan het, antipatiel•
geraak hot teen Brittanje, weer teJ·uggewen moet word deur middel van d.ie J,oninldilw vcr- toon, \\·on! :~csorg da.t uie !{0-
llingsgcsin Yir ·geen enl-:ele oom- blih: uit die gedagte van die Suid-Afrilmanse publiek ver- th·ing word nie.
Die doe! van die Britse lw- ningsbesoek is. ongeveer vervat in Churchill se woorde in die laerhuis:
,Ons is daarvan oortuig dat hul aanraking met ons Suid-Afril{aanse mede-bur- gers van cllce ras geen uit- werking sal he wat nie hoog:>
voordelig vir die samehan&"
en vooruitgang van die Rylcs- en Statebcncls:ande sal wee3 nie.''
Vir genl. Smuts en sy Em- pire-party sal die koning ter-- selfdertyd dien as reisende ver ..
kiesingspropagandis.
Genio SmMfr~ , MC6lffiir
Kritie$ @@rf VoV~rJJO
Sui(l-Airil<a sal clie Ve1·enigde Voll;:e-Organisasie steun solank hy billil,, optree. As dio. V.V.O. egter nie so optree nie, sal hy dieselftle weg as die Voll\ebond gaan. Dit is mocilik om <lie toe- l•cms van die organisasie te voorspel. tHierdie mening is vedede wee!-: in die voll,sraad deur vehlm. J. C. Smuts uitgespreek na aanleiding van 'n mosie van sen. H. M:. Basner.
Genl. Smuts het die mosie waarin verki'aa1· word dat die maatskaplike, po:itie]{e en eko- nomiese struktuur van die Unie nie by die beginsels van die V.V.O. se hanclves aanpas nie, as onsinnig bestempel.
Hy het gese, daar het 'n ver- andering in die w~reld gel<Om wat nie behoorlik besef word nie. Hierdie verantlering het die V.V.O. tot in sy wortels ge- raal,. Die Ieiding wat die
wc-
J·eld nit die Westerse Iande g;e- lo·y het, is in gevaar. Daa1· hct 'n verslwiwing Yan die Ieiding en 'n magsvcrslmiwing gelwm.
In die aanval teen hierdie Iei- ding, is Sui.d-Ahilm as speer- punt gebruik
Veldm. Smuts het voorts die aanldag van Indie teen die Unie behandel en verlclaar dat Suicl- Afril-:a die reg voorbehou om hom op 'n internasionale hof te
· beroep. Daar is baie gepraat
oor die fundamentele regte van die mens. Dit is die reg om na 'n geregshof te gaan en gereg- tigheid daar te verkry, het spr.
vervolg. Dit is Suid-Afrilca ge- v;eier.
Spr. het verwys na die. voor- oordeel waarmee die Unie tc kampe gehad het. Die da.g sal aanbreek dat ander Iande hullc ook in dieselfde posisie as die Unie sal bevlnd. Van ora! sai minderhede met klagtes kom. Daar Is bale mense wat dinl{
dat slawerny nog in Suid-Afri- ka heers. Bale mense - oo:C
Suid-Afrikaners het dee! gehad in hierdie vcldtog van wanvoor- stelling.
In die V.V.O. het spr. die raatl uitgedaag om te bewys watter land meer vir naturelle-opvoe- ding gedoen het as Suid-Afrika.
Die rone om werlcstQestande in Suid-Afrika is hier so gunstig clat daa1· 'n toestroming is van
inboorlinge na Suid-Afrilw.
Se1fs die Indie1·s is nie bereid om na hul eie land terug te _~<eer
n!.e.
Na aanleiding van die .,on- sinnige" mos!.e van sen. Basner het genl. Smuts verldaar: ,Ver- becl jou, ons moet clan die nuwe struktuur van Suid-Afril-:a aan die V.V.O. voor!e en nie aan die voll< van Suid-Afril-:a nie! ,Het u al ooit so iets onsinnigs gc- hoor,"
Joodse Skrikaanjaers Skrik vir Krygswet
Nadat die Britse Hoe Kom- missa.ris in Palestina verlede week 'n ultimatum aan diE.
Joodse terroriste gerig het, wat verantwoordelik was vir die ontvoer van twee gyselaars, regter Windham en maj. Col- lins, om die twee persone binn•:. 48 uur ~os te Ia at, of lcrygswet sal in sekere dele van die land geproklameer word, is die ge- vangenes vrygelaat. Maj. Col- lins het wondc arut sy kop ge- had en droe bioed het aan sy geslg geldeef.
DIE O.B., WOENSDAG, 5 l<'EBRUARIE 1947 BLADSY DRJJD
Boikot
00Be.'~tveg ing 1 een IIDldier§ A an
Die V elid Wen
Die stryd wat die lndien; in Suid-Afril'a teen die blanke bcwintl aangebind het, is vinnig besig om op hul cic lwp neer tc kom. 1\a. mate die bescf van die crns van die situasie tot die blanl'c beYolldng, ongcag politiehe oortuiging, deunlring, word daar oral in <lie land g-corganiseerde boilwtvcldtogte teen die lndicrs Yan stapel gestum·.
Wes-Transvaal het in hierdie opsig Ieiding gegec, deur die stigting van 'n Pro-b'ankc Ver- bruileersvereniging. Hierdie or- ganisasie is deur die boer·e van I<Ierksdorp en omliggcncle dis- trikte in die !ewe gcroep. Meer as 300 boere het die stigtings- vcrgadedng bygewoon en hulle volle instemmigheid met die be- s:uit om die Indiers te boikot. )Jetuig. Vier omliggende dis- trikte was verteenwoordig.
Die vereniging stel hom te!l doe! om blanke handelaars te ondersteun. Daar sal ool< ge- trag wore! om diegcne wat nog by Indiet·s handel, tot beter insigte to bring. 'n Af- ,·aardiging !'a! na die Kontro- leur van Voedsel gestuur word om hom te \'et·soek om groter hoeveclhcde voedsel aan b:anke hanclelaars af te staan. 'n Bystandsfonds sal in die !ewe geroep word om diegenc wat g'('ldelik in moei- lil,heid by Jndiers gcraal< het, te help.
GEEX rOLITIEK Die voors!ttct· van hierdie
het beklcmtoon dat gcen poli- tick by hierdic saal' ingcsleep mag word nle. Die gcvoclens op <lie vergndcring het hoog go- loop teen die Incliers. Daar is besluit om hu~le in hul eie munt terug te betaa!.
Etlike dae gelede is 'n soort- gelyke vergadering te Fochville gehou waar ook besluit is om die Indiers te boikot. Ook in Katal, 'n oorwegend Engels- sprckende provinsie, het daar stemme van die. kant van die arbeid opgegaan om Indier- werl,soekers to boikot en voor- l<eur aan ander aroeiders te gee.
Die boil<ot teen die Indiers word reeds op versf<eie plel,kc so doeltreffcnd deurgevoer dat
<lie clagbcstuur van die Trans·
,·aa;se Indiet·-kongres 'n bcroep op die blankes op die platte- land gedoen het, 01~ tog ni-::
die boii<Ot-beweging te stcun nic. Op vet·skeie plckkc op clie platLeland getuig waarnemers dat dje Indier-besighede besig is om te Invyn, en 'n stadige dood te sterf. Na verneem word, moes twee Indier-sake reeds in Kaapstad sluit weens die boikot wat op hulle toege- vcrcniging, mnr. A. J. Koen, pas word.
N atal se Voorsitter Eis l{epatriasie
Van Indiers
Tyd on gcduld raal< op. Ons moot tlaat·op· aandriog dat In- die sy verpligtingc oorccnkom ..
stig die l\aapstadse ooreenkoms nalwm en dat. 'n annsicnlilco aa.ntnl Indii.irs ua hnl vadcrlnml teruggcstnur word. Die werclu het baic g-choor ,·an hicrdic J{aapstadsc samesprcldngs, oor die sogcnnamde opheffing van
Jndler~ in Suid-Afrilm, maar wcinig is gehoor Yan rcpatl'in.- sic.
Hierdie woorde is dour mnr.
A. L. Barns, voorsitter van <lie Natalse Munisipale Vereniging in Durban uitgespreel' op ·n l<ongres van die vereniging.
Die opheffing van die Indicrs scclert hul aanl<Oms in Suid- Afrika, is aansienlil<, hot mnr.
Barns gese. Die Indiers weet dit en \veet ool< clat die wette van die land regverdig is teen- oor alma!. Sommige Indiers het alles in hul ver.moe gedoen om Suid-Afrika in die buiteland in ·n valse Jig tc stel.
Op die konfet·ensic is daarop gewys dat die twce sete!s aan Indicrs op die stadsrnad van Durban, nadcrhand twaalf kan word.
Die Yoigendc besluit is deur die kongres aangeneem: Die bree beginsel dat Indiers 'n stem gegee word in die admi- nistrasie van munisipale sak~
word deur die Ver·eniging goed- gel<eur·, op voorwaat·de dat die bepalings waa.ronder hicrdic reg verlecn word, bespreel< en aangeneem moct word deur die Vereniging.
Indie~e
Vergad ering Begce r Rep uhlie k
Die Jncliese konstituerende vergactering het eenparig be- sluit dat Indie 'n onafhanklike soewcreine republiel< moet word. Die voorste! is ingedien deur Nehru, hoof van die In- diesc tussentydse regering. Die lcde van die ::0.1ohammcdaanse Bond boikot nog steeds die ver- gadering.
Eli€ Pefrtr@l Vir
S a A oUnft Steenkoo~
Nehru het ,·erklaar dat Indie op <lie drumpel van sy \Tyheid staan maar hy sal vl'iendelil<
tcenoor die Britsc Statebond wces.
Met verwysing na die hesluit van Indie om 'n repuhliek te word, het hy die hoop uitge- sprcek dat dit sal lei tot die
\Tywording van ander Jande in Asie. Hy het verklaar dat In- die die :.eier van die vryheids- beweging in Asie geword het.
Britse blaaie verklaar in hier- die ver):)and dat dit nie verskil maak of Indie 'n republiek \vord nie - hy kan dit cloen en binne die Britse Ryk bly!
In opvolging van die lesse uit die oorlog on moontlilt mot die oog op 'n nll\\'C wereldoorlog tussen Oos en \Ves is die t·egering ,·an voorncmc om op groot sl,aal tc begin met die vervnnrdiging ,·an olie u!t Suid-Afrilma.nse steenlwol.
Dit is moontlil< dat geduren- de die sitting van die parlement die regcring die goedkeuring sal vra vir 'n kapitaaluitgawe van £20 miljoen vir die sinte- tiese bereiding van olie. Indien hierdie planne dcurgevoer word, sal die Unie voortaan grootliks op hom self kan staatmaak vir sy ,·oorrade petrol en olie.
Dit het gedurende die oorlog geb:yl{ van watter strategiese waarde petrol en olie vir 'n oor- Iogvoerende moondheid is. Die belangrikheid daarvan het vcr-
a! op die voorgrond geb·ec toe diJ Geallieerde bronne in die Ooste afgesny is. Vir die Unle sal die vervaardiging van petrol 'n geweldige ekonomiese bate wees. Voorlopige verslae oor die produksie, beldemtoon die moontlikheid van sodanige be- reiding.
Teen die koste van £8.000,000 kan 'n fabriel< oP.gerig word wat jaarliks 75 miljoen gelling kan vervaardig. Dit sal onge- veer 7,000 arbciders in diens kan neem.
S)LtaJfifiin ~~111@~~
@~v~~~~Ir~
Sy JBRUIKLEENSKULD
VAN DIE UNXE
Die bruikleenskuld van die Unie aan die V.S.A. word nou op £25,000,000 geskat na die Minister van Finansies, mnr. J. H. Hofme:yT, in die vo:ksraad aangekondig hct. Die langduri- ge onderhandelinge wat byna 'n jaar gelede begin het, is nog nie afgesluit nie. Dit is moont- lik dat die sl<uld meer of selfs minder l<an wees as wat die bc- rekening tans aantoon. Die Mi- nister meen dat die bedrag uit JJ.esldkbare balanse gedek kan word en dat hy nie nodig sal he om 'n bedrag daarvoor by die vcll{sraad aan te vra nie.
Stalin hct tlit nodig gcag om sy opYolger voor· sy doocl non to beuoem. tHy het tot hierdie stap oor.(!'f'gaan na<lat sy lyf- arts, AbriiWSO\', hom meegcdecl het dat sy l"icl>tc te wytc is aan tof'ncmrnde hnrth>Ynal. Die erns van die saak is ook in pri- vate hoedanigheid aan die an- cler Ru~!'licse Jeiers bekend ge- maak. \Veens strategiese redes sal die aanlwndiging van die nuwe Jeiers en opvolgers eers met die volgende Sowjet-lentc bekend gemaal< word.
Met vcrwysing na Stalin se gesondheid het 'n Chinese koe- rant onlangs ,·erklaar dat hv
hoop dat Stalin gou sal dood- gaan en dat daar dan rus en vrcde sal wces.
Stalin het sy po1itiel<e buro hyeengeroep en hulle meeg~
deel dat hy dit gerade ag om sy opvolgers te benoem. Hy het o.a. die volgendc voorge- stel, verklaar Time: eerste mi- nister, Molotof; \'ise-eerste mi- nister, Beria; minister van bui- telandse sake, Mikoyan, eerste sel<retaris van die party. (Stalin se oorspronl<:ilw magsposisie l Zhdanov; tweede sekretaris, Malenkov; minister van verde- diging, Budenny.
StUur u POSBESTELLINGS vir
®
KANTOOHBENODKGDHEDE
0
SKHYFUEHOEFTES
e n
na
SOLM S VAN NIEKE RK
Oroote Kerkgebou, Parlemcntstraat, KAAPSTAD - Foon 27011
PHETOIUA-MARK
0
W o /§' rP'o
P.R.U.
Pro<lusente, stuur u Pro- dukte, Eeiers, Botter en Lewendo Hawe na ons.
(Ootvangs-agente van allo slagvco vit· clic Vleis-
lwntrolcur) Ons hot 'n gatansle van
£2,500 by die Regering.
WEBB EN PR ET ORIUS
Pretoria so Oudste en Gt·ootsto 1\Iat·lcagentslcap
MAJRKAGJENJSKAI?
.. A
VROEE MOREaMARK
KAAJP>§T A][)
0
Bl'tallng geRlded onmldll"llll<
· weekllka, maanclellks of soos verleng
Reate heereende pryse
@
~HNNAAR
E..l\I VAN SCBOOR.
Elenaar: GUSTAV RETIEJF'
Bring u oogarts so voon;laif vir brille na ons.
GOEIE \VERI\: TEE~· BILLIKE PHYSE.
GEHOOHAPPA RAAT
R)ie V ©©Jrt!tr(£P&Ik~rr"' A RJ> rrce~It~
Kerklaa n, KAAPSTAD.
Maitlandstraat, llLOEMFONT EJN.
Besoek ons of sluyf om. Bcsondcl'ltcclc.
Beskerm u Oe
Bring u oogarts se voorsluif na ons. Laat gelnvalifiseerde Voorskrif-Oogkundiges u be·
<lien.
Wahl, lawre nce
EN KlE.
IBRILJ.\'lAKERS
Addorleystraat 120a, .Raapsta.O Foon 22-108
Spcsialo Aanbod in
D lu'\IESHA'f'DS.AKKE
Egte leer, met leer uitgevoer, teen presics die prys wat u.
wil betaal.
0
1(0:\1 SERER NA
DIE 1\lODEWINKEL PAROW
Albei Korrek !
£2 +£z.+ £z.
is maar net £6 (plus 'n bietjie rente), as u u maandelikse spaargcld in 'n gcwone spaar- middcl bele. ,Dieselfde
£2 + £z + /).
kan egter vir u bocdel 'n gewaarborgdc ~aat van 'n 1?aar honderd pond beteken . . . .. as u d1t In Lewensassuransie bele lC) Koop vir uself en u gesin daardie ekstra baat aan, deur-
'n SANlAM-IPo lis
9725·3
HLADSY VIER DIE. O.B., WOENSDAG, 5 FEBRUARllD 1947
---
DIE O.B .. WOE~SD.l\,G, 5 FEBRUARIE 1947.
hlllmigr asie Weens
Stem vee~Tekort
Die \'Olk moes die afgelope maande uit die monel van die bewindvoerencle polilici sonder ophou verneem hoe die blanke beslmwing in ons l:<nd gehandhaaf moet word deur grootskaalse immigrasie. Hierdie }(reet van immigrasie is nie so jonl' nie.
'n r::tnr j::tar geledo l'Celis hct. politiei van die OI>enbare verhoog ::.f a!:.n;.;-clcondig <bt Jmile dh· Afrikanehlom sal toeploeg <leur mi:joenc me:1sc van oorsee in te \·oer. Dit is clus duidelik dat dit nic hier gaan om volksbelang nie, maa1· om partybelang. DiL is nou eenmaal 'n feit dat die partyt>olitiek geen vraagstuk anders as vanuit party-oorwegings kan benader nie, en waar die parlp·crdeling in ons land nooclwen<lig op die spoor gevolg hct van die afsondcrlike bevolkingsgroepe, is dit vanselfsprckend dal die party wat op Engelsc stcmme berus, homself sal probeer handhaaf deur· stemvce in te voer namate daar Yir hom 'n tekort
in <11~ ·and ontstaan. Saam met al die tekortc van die oorlog,
hct daar Yir die 1·egcrendc party intlenlaad ool< 'n tclwrt a.:\n stemvco ontstaan - tot 'n groot mate weens die felt dat duisen<i~
Engctssprelwndrg wat :l!ln die front gcdicn hct, gcnees geraak het van hul uitlandse !ojalitcit nadat hulle met die Britse Tommie kcnnis gemaak hct.
Hicrdie tckort moet dus nou aange\·ul word \·anuit Engeland, en dus uit die geledere van die Tommies self. Afgesien van die feil, dat daar reeds berig is dat baie ledc van die Britse lugmag as immigrante aangel\Om het, is dit om verski.lendc redes duide- lik dat ons land opgesaa1 gaan sit met nil<snutse wat hu~le tydens die oorlog die wrewel van el.kc Suid-Afl'ikaanse soldaat op die hals gehaai hcl. Eerstens het Engeland elke geskoo:de arbcider nodig. om sy verl\rimpte produl<:sie weer !ewe in te blaas, en tot so 'n mate is dit die geval dat daar Lienduisende Duitsers ingc·' voer worcl by die honderdduisende wat reeds in Engeland as slawc wc1·k. Twcedens het clie l\'linister \·an Binnelandse Sake erl,cn dat die Unic se Hoe Kommissaris slegs oor 25 persent van die skeepsrulmte na Sui<l-Afrilw beskik en dat dit hoofsaaklil\ aangc- WOI1d word vil· rcpatriasic \·an Suid-Afrikaners. Scstig pst. van die n1im:c wor<l <leur die .Britsc rcgcring self bchccr en 15 pcrsent dcl;l' die r(·r!eryc. Daar is reeds bcrig dat die rellerye voor die voot op'aai ::,onder inn~nemiag van waar<le of b2kwaamhcid, en tl'!t Jtulle selfs amptelil< aanmoetliging uit Suid.-Afri!;a ontva::g hct om ''OoJ·keur tc ,·erleen ook aan ongesl:oolde arocidcrs wat in Suid-.bJril'a wer!' !<an kr:L \·Vaar die Britse regering self suinig is vir sy gesl{OOlde arbcid, maar tersclfdertyd ook met die \rraagstuk van verhoogde invocr - en vera! voedsclinvoer - sit, is dit vanselfsprckend clat hy sy 60 persent aan skecpsruimt(' sal gebruik om kraa! siwon te maak, cl.\\'.S. on! onp!·oduldiewe
e!l~rs Bfl Suid-Afr.il>a to stunr, waar hulle meL oop arms ont,·ang- word, en in hui plel< liower produl;tiowe Dnitsers io tc ,·oer.
Vir die party aan bewind in ons land is die stern ,·an 'n nil,s- nuts en die Y?.n 'n tegnikus presies gelykwaardig, wnnt e!keen hoef nlks mecr en nil<s minder as een kruisic tc lrek nic - 'n by uitstel< ongcskoolde stuklde werl'!
'l'ecnoor hicr<lio fcitc stann verdcr iU\ng·ctel>en dat ons rf'ge- l'ing J;on:,ck\'l·er.t wder om nog volwasr,c Duitse tcg-nici nog ouerlosc Dnitse Jdndertjies na Suid-Afrilw. toe to laat, selfs al wor(l· wcrk on huh;o gcwaarborg. Vir sy werl<- en duldose stem· vee danrcnteen is die regering bercid om kampe in te rig.
AI die vroom praatjies oor vcrsterl<ing van blanl\ Snid-Afrika is dus vir ons parlypolitieke kaf. Die dade van die rcgerendt' polit.ici toon afdocnde dat dit hulle net gaan om 'n aanvulling van die telwrt aan stemme, wat hulle tegemoel staar omdat Engclssprcl,ende Suid-Afrikanet·s nou 'n Suid-Afrikaanse lojali tci t begin ontwik.J..:el.
Een Basi§
.Die Ossewabrandwag is 'n magsfaktor in die Afrikaanse politic!' sowel wat sy organisasievermoe as sy ledetal betref.
'n Beweging-wnt ten spyte van die vorwoe<lste aanslae van sowel
<li<, rcgering as die amptclikc oppo;;isic c·n ten spytc ,·an die wcic- ring- van betaaldc atlYertcnsi·•s deur nasion ale koeranto 'n £] 00,000 uit cic gelNl!'rr byeen grbring het vir noodlydelllle Afrikaners, is 'n organisa.:;i(' wam·mcc J·rkening gohou J,an word in enige nasio- nalc st ryd: Dit is 'n magsfaktor o( polit:ici dit terwille \'an cie gcwin wil crkcn of n:e.
Hierdie organisasie het reeds herhaalde keer sy onderstcuning bc!oof aan enige party-kombinasie, en met name ook die H.N.P ..
inclicn dit 'n brce front van nasionalc .kragte sal wees. Hicrdie aanbod van samewerldng is ook herhaaldelik dcur die H.l:'\.P.- Jclding van die hand gcwys. By die Jaaste gcleentheid het die ll.N.P.-leier as rcdc vir weicring aangevoer dat claar ,diepgaande bcginselversl<illc" lussen die O.B. en die R.N.P. bestaan. 'n l'aar weke gclcde cg·tcr ltct dr. M.al:1n 'n a.a.nbod van samewcr- J,ing aan ;::-cnl. Smuts gcdoen. en Die 13urgei· hct; dit gcroem ns ,die daad van 'n ~>taatsman", ,.voorgesln·yf <leur die l10cgstc JanilsiJelang".
\Va.ar die O.B. sc saamwerl<-annbod verwerp wor«l op grolHl ,·an., ,dicpgaande bcginsclvershille" en samcwerldng met gcnl. Smuts geYra word op grond ,·an ,.die hoogsh· lands-
(Ven·olg in Yolgende kol.)
V eroor delings Buit e Lands wet
D ie .Kommandaut-ge neraal , <II·. Hans van Hensburg, doe n onderstaan· . de verklaring in ,·crhand met di e poli t1eke gevangenes in die tt·onk :
.in «lie sclle van Pretoria-Sen- trale Gcvangcnis
lc
daar nlfl· da;; . . . byl>ans twec j'aar na bceindiging ,·an die scsjarige oorlog . . . nog agt-en-twintig jong Afrilmuers wet met dit;politiekc agtergrontl van dio oorlogsjare tlaar bclantl het; toll dele weens Yerbrcl•lng van lanllswctte en {rn dele weens oortrctling van Noollrcgulasics.
:\laar sclfs •.vaar lnlflc die land.:;- wett e oortree hot, daar is !tulle aic dcur die land:'<ho\\·e vcrhoor nie, dog wei :leur Spesiale hOW·!
wai !crag-tens Noollreg-ulasic in- gestel is. Ool> die vonnissc is llil;:wcls <leur Noodrcgulasio ''oorgcsl;ryf en hot· selfs nan die Spcsialc Howe geen Op$ie gelaat nie.
J\{et ander woorde: hulle is in c1kc sin van die woord Po-· Jitiel'e Gcvangenes sowel in hut motiewc as in <lie prose- duro van lml \'Crhoor·. En die politicke agtergrond (clie oor- Jog) waaruit hu:le gehandel het, is die verantwoordelik · heid en die voorbeclagtc han- de:wyse van die Regcring in wie se gevangenis lntllc nou ingeke1·ker 1e.
Van a!lerwee word gepraat ''an amne::;lie as die Konin; vanuit Engelancl hierhecn Jwm In baie harte word hoc - dall<
te hoc - verwagtings gekoes- tcr vir die te:-ugkeer \·an 'r.
scun, 'n ''ader, 'n eg6enoot, 'n ln·ocr wat tans onder die poli- Ueke gevangenes ressortee!·.
illaar die rcg-<·ring hrt die hef in die hand; diese!fclc regerin:;
wnt deur· hul Noodre~ulasics die (Vervolg van vorige leo!.) bclang'' sal die Yolk wil weet <>f die versldllc tusscn die H.K.I•.
en die VNcnigdc Pnr·ty minder diepgaanllc is as eli(· tnsscn di(' O.B. en die H.N.P. '?
Ons stcl hierdie vraag nic om te twis nie. maar sod at .die voll{
kan sien hoe dun die s!dld is waaragter nasionale polilici hulself teen voll<samcwcrking- verweer - en Yir nasionalc
Suid-Afrika om te oorwin, sal
beteken die aanwcnding van elke magsfaktor in die stryd Selfs Die Kruithoring het erl\en dat 24 persent van die Engels- sprel>endc kiesers in Rotten- tots-Holland liewer buite stem- millg- gebly het as om vir dt~~
H.N.P. tc stem. As <lit 'n wccr- gawc van die hflt• land is, dun moct <lit vir cll<ccn <lnillclil<
\\'res dat die H.N.P. sy vcr- nanms(c ]{rag n<>g b~· die Afl'i- hancJ· moct ~oelr - dus ool{ b:y die O.R. \\·at d<:csdac n!o mcer ,·ir hom stem ni('. soos ool>. Die H:n:ithoring erkcn. Inderdaad het die H.N.P. kort gelede nan die Rand 'n geweldige ncclcr- laag gely in die munisipale ver- kicsings. behalwe op plel;:ke soos Roodepoort waar daar met die O.B. en ander Afril<aners saamgewerk is. Daar hct die Afrikaner-kandidate teen allo venvagting in oorwin.
Snmcwerldn~ YOrm dns nog maar die cni~stc basis vit· 'n nasionale oon\'inning, en die H.N.P.-leiding sal clit moet be- sec \'Oordat hy sy ecnsame stryd in 'n vcrk iesing aanknoop wat gehou sal word op 'n tyd- stip wat cleur die rcgercnd·~
party uitgcldcs sal word.
minilnm~1vonnisse a:tn hul Spc·
siale Howe ,·oorgc:,lnyf hot ell wat deur hul ooi·Iogsbcl.eid d\t!
grmoederc in hienli«: land iaa • opvlam hct en :.odoende dl•·
storm oor ons ontJ,ct<'!l het.
Tot dusver hct die rcgering gcen blyl;e gegee van die ma·.- ne andet·s te wil bchandel 'I.J
die gewon<> n:isdadlgers en :·s die Eng.:lse soldaat wat
cl,.,
meisietjic in Natal so beestclt.·.
vermoor het enigc jare gelcdc nie. ~'roucns, die dcst.ydsc Mi- nister ,·an Justisic. dr. Stcyn
!ICt juis dil· bcgcnudiging v!'n dam·die s:ulis van oorse~ oor 'ecn l<arn getrel< rn(!t tlie ,beg...,
nadiging" van J·uliaan Vissol'.
Visser, mag ek byvoeg, hct eli•
doodvonPis ;;ekry as rnininnu., wat die Spesiale Hof kon ople vir 'n daad wat ons gcwon.~
landswet ken as ltwaadwillig) beskadiging van eiendom (vOJ~·
nis drie tot agtien maande), maar wat die 1'\oodregulasil'.; beslcryf het as Saootasie met springstowwe. N1etemi11
r.et
die Minister horn en cie lllOur·
dcJlaar \·a11 die meisietjie oo;
een kam geskcer.
Tot dusver het die regerin<::;
gecn blyke van inkeer of gena-
de teenoor die manne getoon llie, hoewel hu!le weet dat d~c.:
vonnisse vir die gebeurtenisse van 1939-15 buite aile verho•; · ding wrccd is vergeleke met die:
,·onnisse \·an 1914-18 of vc>n 1922.
Ons wil die hoop uitspreek ctat die .-eg('rir,g hcimclik besef wat hulle openlik nooit sal cr- ken nie: naamlil> dat !tulle hier- die vol!{ op hemeltergenclc m:l- Jtier annleidiog tot. geweld gc- gec hot dour hul handlangcr- politic!( vir Brit tanjc en dat «Hf:
gewcld \\·at. plaasgcvind het werklik ruinimaal was. Met antler woonle, bni(' van ons vo..J tla.t die slmld vir «.lie oort.re·
<lings nle soseer in die sellc vuo
l~retoria-Sentraal g-esock moot wor·d nie as ook - en vee! mec\
-in die Uoiegcbou.
Die politicke gevangenes is weerloos in die hande van hul vyande; die politiek-mede-slml- diges het die mag en die ge- Iecntheid om die bitterheid tot scltere mate te demp dcur no•.l genade te toon.
Ons. wat aan daardie beslis- sing niks kan doen of bydra nic, wag met spanning daardie be- slissing af.
Onjuistte Be:ri g Oor
Groot :rraadsittting
K
0Go o.or l{e rsoffensief
Voor die Gebiedsmad van Haapland het tlie Rommandant-
~cneraal 'n vcrklari ng gcmaalc oor die H.ersoffensief ,·an die H.N.P.·Iciding. J)it lui:
Kort na 1\uwe Jaa)· het die Malanietpcrs 'n veldtog Yan verdagma}<cry teen die O.B. ge- loods, gcgrond op heweerde ,onthullings'' van Grootraad ..
stukke. Hulle het dit g!o ge- doen om ,die nasionale Afrika- l1Ctclom" in te lig. Voorts is
,die nasionale A Crikanerdom"
ingelig deur die helc Engelsc -pers (Daily 1\Iail, Star. Sunday Times ens.). Soort soek immers soort.
Die enigste blacl wo.t ons van weet wat aan hicrdie verdag-- makingsveldtog nie dee!gencem hct nie is (soos sy lesers ook 1wn venvag het) ,.Die Vadei··
Jand".
Die stories en die onhulling:;
vir ,.die nasiona!c Afril;anec- dom" het dollct· en doller ge- w0rcl. En daar gaan nog baie
andc~· dinge kom . . . ancler en dollcr. Ook Ananias en Safira gaan hul dec! bydra - di~
grootste dee!. Dam-van ltan elke O.B. by \'OOr}Jaat vcrse- J;erd wecs.
O~JUTSTE RERTG
Op 6 Januarie het daa1· \'Ol-
~cns 'n .Joh::lllnesburgse Ma- Janiet-blad in Johannesbltrg 'n Grootraadsitting plaasgevind:
op daardic sitting sou daar (\·oJgens vyandelike blaaie) swaar meningsversldl tussen cis. Stander en dr. Van Rens- burg geheers het. Verder sou daar (volgens vyandsprrs) by die sitting geblyk het dat daar nog net 800 O.B.'s oorbly.
,..
Inder<laad is daa•· scde1·t die Grootraatlsitting \'au No- vember HHG geen sitting van die Grootraad gchou of aan- gesc nic. Die ,sitting" hct plaasgcvind allccnlil\ in die
\'rugbarc breine van party- propa.,.andiste,
Die Yeldtog wat non begin. is gcbasee•· op een ding: nie ont- hullings nie, maar verldesings.
Breek of bars wil hulle die Os- Se\\'abrandwag doodmaak voot·
die verkicsing \vat vcrmoedelilc hierdie jaar korn.
U antwoord is: met al jul
geme·enhedc sal julie die Osse-
wabrandwag KIE doodmaak nie, hetsy voor of na die verldc- sing. Maa1· ons sal hierdic offensirf ont.hon, oolt in die vCI:·
Idesing oor 'n ma.nnd of vyf. En ons sal dienoorccnl•omstig han- deL
EIENAARDIG
Tn verband met die onjnistc berig in die H.~.P.-pers van 'n Grootraadsitting op 6 Januaric, het die R.G. or die eienaardigc feit gcwys da.t 'n Engelse og- gcndblad gelyld~'<lig met; die berig Ycrskyn het as die H.N.P.- oggendblad. As e!Jwen selfstan- dig wcrk, was soiets onmoont- lif{, aangcsien die berig onjuis was en dus by con en <liesclfde hron moes ontstaan hct.. Die Engclse kocrant lwn dit slogs
<lie volgendc dag oorgenecm het nit. die H.N.P.-blad. Nou egtcr lyle tlit of dit nan die Engelse lwerant gcgee is dem· die~elfde
bron wat tUt. aan die H.N.P.- lwerant gcgce het.
DIE O.B., WOENSDAG, 5 FEBRUARIE 1947
H et Samewe rk ing M e t H .N0P. Oo rweeg
Saak K ommuniste
Stapels dolmmente en briewe ,,.lu\rop die pous•e gedurende hulle Jdopjagtc op die kantore van die Rommun!stiese Party·
bcslag gele het, js vcrlede weelt tydens die voor!opige verhoor van die agt lwnunnnistiese Jeicrs in Haa.pstad op aanlclag van sedisie ingchandig en <leur die staatsaanldaer voorgelce~.
Die staatsaanklaer het ver- klaar dat hy die aandag van die hof wil vestig op dokumentc wat Jig sal werp op besprekings wat die party gehad het in ver- band met moontlike samewer- king met die Herenigde Nasio- nale Party, met die doel om die regering irr die verleentheicl te bring en eindelik omver te werp.
Hy het onder meer die vo!- gencle uit die dokumente. voor- gelees wat die inhoud van die dokumente tipeer:
,'n Uitweg moet gevind word hoe die party op die platform ltan verskyn en tege!yltertyd ook sommige van sy ){amerade ltan wegsteek . . . "
,Ons moet professionele re· volusioniste oplei . .
,Oorlog bied aan die Kom- munistiese Partye dwarsdeur die wereld geleenthede wat ons ons in hierdie tye nie kan voor- stel nie . . . "
,In hierdio imperialistiese oorlog is daar meer leans om 'n revolusie u!.t te voer . . . "
,\Vat die vollc. nie met onder- handelings lmn verl.:ry nie, ver- ' Ju·y hulle deur wapengeweld."
S'l'ARING
dae wees nie, maar 'n geveg tot die einde toe - hulle sal we.n."
l\ABELGRAJ.\1
Kabelgramme wat die redak- tl'ise van The Guardian aan The Daily ·worker in Londen ge- stuur het, is ook voorgelees.
Daarin word verklaar dat die regering gebruik maak van ,polisie-terrorisme om die sta- king van die naturelle-mynwer- kers te breek".
,Ongeewenaarcle polisie-ter·- rorisme behels onder meer aan- valle deur die polisie op oncler- grondse mynwerke:·s wat by die Nigelmyn gestaak het . . . Uit betroubare b1·on word uit Jo- hannesb-urg verneem dat wer- kers p!atgeskiet is en onder swaar leervragmotors verbry- sel is." Daar word verder ver- tel hoe ,swangcr vroue, in die optog vertrap, geskop en plat- geslaan" sou wees. Hulle is in die pad laat le, so lui die 1m- bel.
Daar is weereens in die hof verwys na d~e militere afde:ing van die party. Speurder Marais het onder kruisverhoor gese dat hoewel daar na 'n militere af- deling in die dokuinente verwys is, hy geen getuienis kon vind dat militere bevele aan lede van die party gegee is nie.
Offen sue( U ott
Vrrees Vor
Oo r eerrokomstte
Dat die l{ersoffensief van die
H.N.1~.-leiding eintlil;: "gemil•
\\'as teen die beweging van sa- mewerlting \\'at i.u hul eie gc- ledere sterl' begin posvat het, blyl;: nit 'n omsendb1·ief wat die '1.-Vitwatersr:!lndse afdeling van die party aan a.ile hoofbestuurs- lede gestuur het met afsl-.·ift c van tlie sogenaa•mlc onthullings oot· die Ossewabramhvag. In die omsendbrief word lede van die hoofbestuur versoek om oaa:-van gebruik te maak as hul!e met persone in 'n argu- ment gewikkel raak oor O.B.- aangeleenthede. Da:-n wort!
verwys na die pogings van die O.B. ,.om oorcenlwmste met plaas:ikc tald;:c van ous party aan te gaan" \\·a.t ,slcgs daar- op gemil;: is om ons Jlart.y in 'n strik f'e probeer lei".
Die 01nsendbrief sluit met die versoek om die stuk as vertrou- lik te J:>eskou en te bewaar.
AIHNESTIE
Die Minister van Justisie, mnr. Harry Lawrence, hct verlede week in die vo:ksraad verldaar
heid om van genes
dat die moontlik- amnest!e. aan ge- te ver!een gedu- durende die besoel< van die Britse koning, tans oorwee:;;- word. Indien dit wei toeg·~-
laat word, sal politiel<e ge·
va.ngenes wat deur spesiale howe verhoor is, op dieselfde grondslag as ander gevangc- nes behandel word.
Daar was ook 'n brief wat di'!
streekseluetaris van die Johan- nesburgse tak van die Kommu- nistiese Party op 28 Mei 1.1., '"
paar maande voor die staking, aan die hoofselu·etaris van die Party in Kaapstad gerig het, wat o.a. lui: ,Die streekkomi- tee het die planne vir hierdie staking deur ons nywerheids·
komitee laat bespreek en dit is ook gisteraand op ons streek- vergadering bespreek. Ons het besluit om die staking op die volgende grondslag te laat ver- loop." Verder word die p:an uiteengesit en verwys na 'n or- ganisasielwmitee wat die taak sal help uitvoer.
D~um®n~tJrasie Van
Myn~v~rk~r~komnite e
Grroot Suksces
Voorts word verklaar: ,.Ver- bindings moet geskep word tu~'<
sen skal<els in die skagte en Party-lede in die stad wat tcle- fone in hulle huise het." Na ..
druk word daarop gele dat die staking geheim gehou moet
·word. Alle besonderhede is reeds uitgewerk, is verklaar.
,Die stl:eeldwmitee voe! dat ons· by die sentrale komitee moet aansoek doen dat, met die oog op die ernstige toestand en die moeilikhede wat as gevolg van Noodregulasie i425 onder- vind word met die organisasie van die staking, dit 'n groot hulp sal wees 'as kameraad Ko- tane toegelaat sal word om met hierdie saak te kom help.
,Stel ons asseblief dadelik in kennis of kameraad Kotane in Johannesburg kan bly om die mynwerkers te help", aldus die brief.
Op hierdie brief is later in vermomde taal geantwoord.
VOLGENDE KEER Getuienis is ook afgele oor 'n toespraak van een van diC be- skuldigdes, Fred Carneson, wat hy in Oos-Londen geh9u het.
Volgens die getuienis het hy o.a. gese: ,Die mynwerkers het 'n les geleer, maar 'n les dat hulle beter moet organiseer en volgende keer sal dit nie vyf
...._
Duisentlc gnndrny.nwerl.:ers aan die Rand het verledc week gcstaak uit protes teen die sam.estclling van die mynvaltbond se bestuur. D!e werlo:et·s het gestaal< onde•· Ieiding van die verenigde l\:lyn\verl;:erskomitec.
'n Ultimatum van die Kamer van Mynwese dat die stakende mynwerkers Maanclag moet te- rugkeer of hul werk verbeur, is deur die Verenigde Mynwer- kerskomitee van die hand ge- wys.
Toe ons ter perse gegaan het, het die staking begin uitbrei na die ltoolmyne. Agttien van die 16 goudmyne het reeds stilge- staan en 23 was gedeei~elik
verlam.
Sapa berig dat die regering wat b-y die uitbreek van die oorlog wel deeglik ingemeng het in die samestel:ing van die Mynwerkersbond, tot clusver nie wil ingryp nie .,we~ns die cle- moluatiese beginsel wat op die spel sou wees".
Die Verenigde Mynwe~·l<C1rS
komitee eis dat die vyftien be- taalde amptenare en ander ampsclraers van cUe huidige JVIynwerkersbondbestuur nog sitting, nog stemreg in die A!- gemene Raad van die Mynwcr- kersbond moet he. Aange3·r.:n 'n hofbevel onlangs bepaal itet dat die vyftien persone wE'l sit·
ting en stemreg mag il·'i. <'is diC' Verenigde Mynwerkersl.wmitee dat die regering deur middcl van wetgewing of regulasic hulle verbied om dit te doe~l.
Die stal<ing net nie pla~t<;J·~
vind teen die hofbevei of teen die Kamer van JV[ynwc~e nie
maar' teen die betaaldc arr:nte-
nare wat oor die lot v<:.tt die mynwerkers moet besiis en \·;at die regeringslwmmissic nic vc-r- wyder het nie.
Dk staking het m~t grnot or- cle!il<heid en dissiplinc plaasge- vind.
Die stal<ing kos die myne reeds £1 miljoen.
MIELIE-OES ' N HEKORD
Die permitstelsel vir die aan- koop van mie!ies sal waarskyn- lik eersdaags afgeskaf word met die oog op die ~;ekord-mie
Jie-oes wat in die vooruitsig ge- stel word. Volgens 'n ampte-
!il{e skatting sal die mielie-oe:;
van die Unie vir hierdie seisoen ongeve-er 2'l mi!joen saklte be- clra. Dit is 3 miljoen mcer as wat jaarliks i.n die Unie vcr- bruik word. Die regering het besluit dat indien die klimaat nie die oes beskadig nie, die permitstelsel afgeskaf sal wort!. Die mening is uitgespreel' dat met die opheffing van die bc- hecr oor mielies 'die pry J
moontlik kan daal.'
DIE K.UN§ VAN DJfE MEF..§TEJRt •••
A .V .B.O. B.
Lykbesorgers, Ornfslccnmnl<.ers.
Dcgrn.:Cnlsvcrsckcrnnrs
Ole kok se ((ennis bep3&1
d~o
wpardo
von U manl• • • •n S@ortgelylto
&xi~undlghold vorsGk0f' U V<}i'l (jlo -troa rd e voo Kommando-slgnrett«l.
lPLUIMVEJE
.Ole Dt!Ste .Firou\ om u PLOL\1 V f;t:
.t~I..EHS en nn~cr l'IWVUiiTE nnn
t!> sluur Is:
C. M. :ELOl <F EN KH:
Bloemfontein - Prctor!a 130 Talilie
(EilrlJS.) llplt
)[<)RE)J,\Rii: <rosbus 7185) N<:wwn
Lyk H i e rdie Jaar Op U Be ste !f
Ons bicd die Allerj ongste oggen d- en midda g·
rokke aan.
loa en Fremo d e Kostuu ms -
VA :
·c:o
G. A. FICHA HDT, Bp J,
Ons Gee nog Steeds LEIDING(\Lid AlrlknansG HnndelslnsUtuut
MAS,JINERlE, YS'l'ERW ARE.
PRODUKTEHANDEL~~S
Foon 700 Opgerig 1841:!
S.A . G!lAFSTEEN.' EN MONUMENTWERKE
(EIENS.) BPK.
BLO EMFONTEL "\1
Voo.rtreld•er\\'eg - 1'\'IAITI,Al\'DGEKLfEUR VD R
NU W!E DlfN S
PAAR l STOOM WASSERY
Posbu~
35 Foon 2 14 DIF PAARL
H \UC JEN<OOTST ASl!l.C
!Goedere Halftarief)
. I
._. _ r:._·J _ _
