bidetan oinetan bordatan amarengan bidean oinean bordan amarengan bideetan oinetan bordetan amengan Anerengan Ibonengan Larraulen bidetatik oinetatik bordatatik amarengandik bidetik oinetik bordatik amarengandik bideetatik oinetatik bordetatik amengandik Anerengandik Ibonengandik Larrauletik/dik bidetara oinetara bordatara amarengana bidera oinera bordara amarengana bideetara oinetara bordetara amengana Anerengana Ibonengana Larraulera bidetarantz oinetarantz bordatarantz amarenganantz biderantz oinerantz bordarantz amarenganantz bideetarantz oinetarantz bordetarantz amenganantz Anerenganantz Ibonenganantz Larraulerantz bidetaraino oinetaraino bordataraino amarenganaino bideraino oineraino bordaraino amarenganaino bideetaraino oinetaraino bordetaraino amenganaino Anerenganaino Ibonenganaino Larrauleraino biderik oinik bordarik amarik ———— ———— ———— ———— ———— ———— Anerik Ibonik Larraulik bidetzat ointzat bordatzat amatzat ———— ———— ———— ———— ———— ———— Anetzat Ibontzat Larraultzat NON/ NORENGAN NONDIK/ NORENGANDIK NORA/ NORENGANA NORANTZ/ NORENGANANTZ NORAINO/ NORENGANAINO ZERIK ZERTZAT/ NORTZAT ZEREZ bidez oinez bordaz amaz bideaz oinaz bordaz amaz bideez oinez bordez amez Anez Ibonez Larraulez mugagabea
singularra plurala mugagabea
mugatua
IZEN ARRUNTAK IZEN BEREZIAK
191383 _ 0034-0040.indd 37
38
Juntagailuak
Juntagailuak hitz solteak dira eta maila bereko osagaiak (izenak, aditzak, izenondoak, etab.) elkartze-ko erabili ohi dira. Hiru mota daude:
•
ETA Zuzendaria eta ikasketa-burua etorri zitzaizkidan bisitan ospitalera.•
EDO Urtebetetzeko tarta txokolatez edo marrubiz egin nezake.•
ALA Oraindik ez du erabaki makinaz ala eskuz egingo duen.•
NAHIZ Denda horretan larruzko nahiz gomazko abarkak saltzen dituzte.•
ZEIN Igeriketa-ikastarora astelehenez zein asteazkenez joan gaitezke.•
BAINA Ezetz esan didate orain arte; baina, azkenean, onartu dute nire proposamena.•
BAINO Ez da Saturraran hondartzara joaten, Karraspiora baino.•
BAIZIK Atzo ez zuten Ane ordezkari aukeratu, Nerea baizik.•
BAIZIK ETA Ez dit galdetu nora joango garen, baizik eta ea gurekin etor daitekeen.EMENDIOZKO JUNTAGAILUAK JUNTAGAILU HAUTAKARIAK
JUNTAGAILU AURKARIAK
Lokailuak perpausen arteko lotura semantikoa sortzen duten hitzak dira. Zenbait motatako lokailuak daude:
•
ERE Julenek amaitu ditu ikasketak; Xabik ere amaitu ditu.•
ERE BAI / ERE EZ Julenek amaitu ditu ikasketak; Xabik ere bai.•
GAINERA Oso berandu da margotzen hasteko; gainera, nekatuta zaude.•
BEHINTZAT Zuk egin nahi duzuna; nik, behintzat, ez dut agertzeko asmorik.•
GUTXIENEZ Flana egiteko, gutxienez, litro eta erdi esne behar dut.•
BESTELA Ez diot gertatutakoa kontatuko; bestela, asko ikaratuko da.•
OSTERANTZEAN Azkar amaitu; osterantzean, berandu egingo zaizu.•
ORDEA Nik badakit makinaz josten; zuk, ordea, eskuz josten duzu.•
OSTERA Txakurrek zaunka egiten dute; katuek, ostera, miau.•
BERRIZ Etxean zeharo aspertzen da; ikastolan, berriz, primeran pasatzen du.•
ALDIZ Pilotari hori oso trebea da; bestea, aldiz, indartsuagoa.•
HALA ERE Guztiz ziur ez nago; hala ere, zure esana beteko dut.•
DENA DELA Ez da oso mutil ederra; dena dela, azkar-azkarra da.•
BERAZ Atzo partida irabazi zuten; gaur, beraz, poz-pozik etorriko dira.•
ORDUAN Kalera irten nahi duzula? Orduan, ez zaude hain gaixorik.•
IZAN ERE Askotan joaten naiz herrira; izan ere, lagun asko ditut han.•
ZEREN Sarritan jaten du txerrikia, zeren asko gustatzen zaio.EMENDIOZKO LOKAILUAK LOKAILU HAUTAKARIAK AURKARITZAKO LOKAILUAK ONDORIOZKO LOKAILUAK KAUSAZKO LOKAILUAK
Lokailuak
191383 _ 0034-0040.indd 38 191383 _ 0034-0040.indd 38 28/7/09 16:15:4828/7/09 16:15:4839
Menderagailuak
Menderagailuak gehienetan mendeko perpausaren aditzari eransten zaizkion formak dira. Hauek dira ohikoenak:
•
-(E)LA Mendian otso ikaragarri bat ikusi duela kontatu digu.•
-(E)NIK Zure arrebak ez du uste munduko mutilik aratzena zarenik.•
-T(Z)EKO Umeari ur asko emateko esan zigun.•
(EA) …-(E)N Monitoreak galdetu dit gutariko nork dakien eskiatzen.•
-(E)N ALA EZ Ez zuen esan haragia gustatzen zaion ala ez.•
-(E)N Hondartzan topatu genuen maskorra nire logelan utzi dut.•
-TAKO/-(R)IKO Historialariak emandako hitzaldian gauza asko ikasi genituen.•
BEZAIN Gure etxea zuena bezain handia da.•
BESTE/ADINA Mikelek zuk adina liburu erosi zuen liburu-azokan.•
BAINO... -AGO Amaiaren umea Izaskunena baino makalagoa da.•
BAINO... GUTXIAGO/GEHIAGO Amonak aitonak baino urte gutxiago dauzka.•
-(E)NEAN Amonak iloba ikusten duenean, min guztiak joaten zaizkio.•
-(E)LA Bizikletan aldapan behera zihoala ziztatu zuen erleak.•
-T(Z)EAN Ehun kiloko harria jasotzean, oihu ikaragarria bota zuen.•
-(E)N BEZAIN LASTER Gosaldu bezain laster hasiko naiz azterketa prestatzen.•
ETA BEREHALA Etxea amaitu eta berehala joan ziren bertara bizitzera.•
BAINO LEHEN Beti egiten du otoitz lotara joan baino lehen.•
AURRETIK Eskolatik irten aurretik, bizkar-zorroa goitik behera aztertzen du.•
ONDOREN/OSTEAN Mendira igo ondoren, oso erlaxaturik sentitzen da.•
ETA GERO Eskolak amaitu eta gero, gure urtebetetzea ospatzera joango gara.•
-(E)NETIK Zinema-izarra denetik, ez du kalean inor agurtzen.•
ARTE Kanpaiak jotzen hasi arte ezin da mahats alerik jan.•
-(E)N BITARTEAN Arropak lisatzen dituen bitartean, musika entzuten du.•
BA- Nire etxera etortzen bazara, txakurkume jaioberria erakutsiko dizut.•
-(E)Z GERO Loteria egokituz gero, munduari bira osoa egingo lioke.•
-T(Z)EKOTAN Bat aukeratzekotan, gorria hartuko dut.•
EZ BA- Euririk egiten ez badu, ur-murrizketak izango ditugu.•
EZIK/EZEAN Ziur egon ezik, ez da ezer esan behar.•
NAHIZ ETA (-(E)N) Nahiz eta eguzkia irten (den), hotz handia egiten du kanpoan.•
(-(E)N) ARREN Auzo honetan luzaroan bizi izan (naizen) arren, ez dut ia inor ezagutzen.•
-(E)LAKO Gogoa izan dudalako egin dut.•
BAIT- Ez da sarritan etortzen, ez baitu ez autorik, ez motorrik.•
-ETA Ez da komeni baxera hori askotan erabiltzea, oso hauskorra da-eta.•
-(E)NEZ GERO Oihanera joanez gero, landare mota asko ikusiko dituzu.•
-T(Z)EAGATIK/-T(Z)EARREN Ausardia handia izateagatik eman ziguten saria.•
-T(Z)EKO Everesten gailurrera igotzeko, sasoi onean eta ondo prestaturik egon behar da.•
-T(Z)ERA Musika-eskolara joan naiz datorren urterako matrikula egitera.•
-T(Z)EKO ASMOTAN / -T(Z)EKOTAN Lana uztekotan ibili da aspaldian.•
-T(Z)EAGATIK/-T(Z)EARREN Neska horren laguna izatearren edozer emango nuke.MENDERAGAILU OSAGARRIAK MENDERAGAILU ERLATIBOAK KONPARAZIOZKO MENDERAGAILUAK DENBORAZKO MENDERAGAILUAK BALDINTZAZKO MENDERAGAILUAK KONTZESIOZKO MENDERAGAILUAK KAUSAZKO MENDERAGAILUAK HELBURUZKO MENDERAGAILUAK 191383 _ 0034-0040.indd 39 191383 _ 0034-0040.indd 39 28/7/09 16:15:4828/7/09 16:15:48
Lan hau edozein modutan erreproduzitzeko, banatzeko, jendaurrean erakusteko edo aldatzeko, nahitaezkoa da beraren jabeen baimena izatea, legeak aurreikusitako kasuetan izan ezik. Lan honen zatiren bat fotokopiatu edo eskanerretik pasatu nahi izanez gero, jo CEDROra (Centro Español de Derechos Reprográficos / Erreprografia Eskubideetarako Espainiako Zentroa, www.cedro.org).
© 2009 by Zubia Editoriala, S. L. / Santillana Educación, S. L. Legizamon poligonoa Gipuzkoa kalea, 31 48450 Etxebarri (Bizkaia) Inprimatzailea: EK: 191383 Lege-gordailua:
Lehen Hezkuntzako seigarren mailarako Adi-Adi euskarari 6 Euskara eta Literaturarako koadernoa, lehen hiruhilekoari dagokiona, Zubia Editoriala, S.L.ren eta Santillana Educación, S.L.ren Lehen Hezkuntzako Sailean JOSEBA SANTXO URIARTEren eta JOSÉ TOMAS HENAOren zuzendaritzapean sortu, taxatu eta gauzaturiko talde-lana da.
Testua: Nerea Ziaurritz, Idoia Aranberri eta Kristina Bilbao Irudiak: Daniel Gibert eta Alex Orbe
Edizioa: Ainhoa Basterretxea Arte-zuzendaritza: José Crespo Proiektu grafikoa:
Azala: Rosa Marín
Barrualdea: Miren Pellejero Azaleko irudia: Emilio Urberuaga Proiektu-burua: Rosa Marín
Irudien koordinazioa: Miren Pellejero
Proiektuaren garapenerako arduraduna: Javier Tejeda
Garapen grafikoa: Miren Pellejero, José Luis García, Raúl de Andrés eta Rosa Barriga Zuzendaritza teknikoa: Ángel García
Koordinazio teknikoa: Miren Pellejero eta José Luis Verdasco Konposaketa eta muntaketa: Maitane Barrena eta Miren Rodrigo
Argazkien aukeraketa eta dokumentazioa: Miren Pellejero eta Mercedes Barcenilla
Argazkiak: J. Jaime; J. Lucas; CORDON PRESS/CORBIS/Bettmann; EFE/Ángel Sahn; GETTY IMAGES SALES SPAIN/Hugh Sitton; HIGHRES PRESS STOCK/ AbleStock.com; SERIDEC PHOTOIMAGENES CD; SANTILLANAREN ARTXIBOA
Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailak onetsia: 2009-05-04
191383 _ 0034-0040.indd 40