Jamaah téh asal béda nagri, ti wétan ka kulon,
nagri kidul katut nagri kalér, rupa-rupa bangsa pada hadir, mungguh umat Nabi,
kabéh gé kasaur.
Di Mekah tepung silaturahmi, patanya patakon,
silihrérét loba anu anéh,
nyidik-nyidik kulit warna-warni panon, irung, biwir,
dedegan nya kitu. Ku pakéan gé matak kataji, godéblag berelong,
potonganna gobrah jeung godobér, nu disarung jeung nu disamping, kabéh narik ati,
runtut raut rukun.
Betah teuing mun pagilinggisik, salam silih walon,
lamun pareng diuk paréréndéng, silih tanya asal téh ti mendi, silih beuli ati,
patepung jeung dulur. Nimat pisan jadi umat muslim, haté teguh tanggoh,
salieuk béh ku réa sadérék, sosonoan jeung sakolong langit, saméméh jung balik,
nuju alam kubur.
Latihan
Guguritan pupuh mijil ieu ogé, béda deui patokanna jeung pupuh nu tilu tadi. Sangkan hidep leuwih paham naon bédana, pék pigawé pancén di handap!
1. Diskusikeun jeung kelompok anu tadi kénéh!
2. Téangan kecap-kecap anu teu kaharti sarta téangan hartina dina kamus!
3. Tembangkeun guguritan di luhur nepi ka bisa!
4. Diskusikeun jeung kelompok, naon eusi guguritanna sarta tunjuk saurang pikeun nyaritakeun deui eusina maké basa sorangan!
5. Téangan jejer/téma guguritanna!
6. Téangan guru wilangan jeung guru laguna!
7. Bandingkeun guguritan "Budak Bangor" jeung Di "Mekah Tepung Silaturahmi", boh tina eusi, téma, jeung kecap-kecap anu dipakéna!
Guguritan Eusina témana kecap-kecap anu dipakéna Budak Bangor Di Mekah Tepung Silaturahmi
D. Nulis Guguritan
Hayu urang diajar nulis guguritan!
1. Nulis guguritan téh sabenerna babari pisan. Anu kudu dipikanyaho, patokanana heula. Upamana urang rék nulis pupuh sinom. Geura urang cirian heula patokanana:
__ __ __ __ __ __ __ __ 8-a __ __ __ __ __ __ __ __ 8-i __ __ __ __ __ __ __ __ 8-a __ __ __ __ __ __ __ __ 8-i __ __ __ __ __ __ __ __ 7-i __ __ __ __ __ __ __ __ 8-u
__ __ __ __ __ __ __ 7-a __ __ __ __ __ __ __ __ 8-i
__ __ __ __ __ __ __ __ __ __ __ __ __ 12-a
2. Sabada urang ngawincik patokanana, ayeuna tang-tukeun jejer atawa témana. Léngkah-léngkahna:
a. Anu babari heula, nyambungkeun kecap ulah waka mikiran eusi. Upamana rék nyaritakeun ngaran bungbuahan. Téangan ngaran-ngaran bungbuahan anu sora vokal panungtungna luyu jeung patokan pupuh sinom.
__________________________ gedang (8-a) __________________________ kacapi (8-i) __________________________ salak (8-a) __________________________ céri (8-i) __________________________ strowbéri (7-i) __________________________ kadu (8-u) __________________________ nangka (7-a) __________________________ manalagi (8-i) __________________________ sarikaya (8-a)
Sabada kapanggih kecap-kecap keur tungtung unggal padalisan, ayeuna urang téangan keur kalimahna. Geura titénan:
Anu amis hipu gedang (8-a) haseum mah buah kacapi (8-i) anu kesed éta salak (8-a)
nu beureum leutik mah céri (8-i) amis haseum strawbéri (7-i) amis kareueut mah kadu (8-u) seungit melenghir nangka (7-a) mun buah mah manalagi (8-i)
daging bodas semu empuk sarikaya (12-a)
b. Ayeuna urang nyieun pupuh sinom anu jejerna nyaritakeun kaéndahan alam di kebon entéh. Mimitina téangan kecap-kecap anu patali jeung kaayaan di kebon entéh atawa jeung kaayaan haté lamun ningali kebon entéh sarta vokal panungtungna luyu jeung patokan pupuh sinom téa. Upamana:
__________________________ lega (8-a) __________________________ ati (8-i) __________________________ kagagas (8-a) __________________________ pikir (8-i) __________________________ ningali (7-i) __________________________ isuk-isuk (8-u) __________________________ kacida (7-a) __________________________ ricit (8-i) __________________________ pipikiran (12-a) Ayeuna hayu urang lengkepan kalimahna, jadi kieu: Kebon entéh ngaplak lega (8-a)
matak sumérédét ati (8-i) éstuning matak kagagas (8-a) matak tingtrim kana pikir (8-i) lamun urang ningali (7-i) dina wanci isuk-isuk (8-u) matak waas kacida (7-a) manuk disarada ricit (8-a)
matak waas matak kelar pipikiran (12-a)
c. Ayeuna urang cobaan nyieun pupuh sinom anu eusi éta pupuh
nyaritakeun lalampahan ulin ka kebon binatang Bandung. Hidep kungsi ulin ka kebon binatang? Anu kungsi mah tangtu bakal kagambar kumaha kaayaan di kebon binatang anu perenahna di Jl. Taman Sari Bandung téh. Tapi lamun can kungsi, geura hayu baé urang babarengan nulis guguritanana. Mimitina urang kumpulkeun kecap-kecap anu patali jeung kebon binatang anu sora vokal panungtungna sarua jeung patokan pupuh sinom. Kumpulkeun baé saloba-lobana. Dina pada mimiti mah ulah langsung nyaritakeun kebon binatang méh jalan caritana ngajalur, bisa dimimitian ku nyaritakeun lalampahan basa indit ka éta tempat. Hayu geura urang mimitian, urang judulan Ka Kebon Binatang!
Bisi poho, urang tuliskeun deui patokanana! ___ ___ ___ ___ ___ ___ ___ ____ 8-a ___ ___ ___ ___ ___ ___ ___ ____ 8-i ___ ___ ___ ___ ___ ___ ___ ____ 8-a
___ ___ ___ ___ ___ ___ ___ ____ 8-i ___ ___ ___ ___ ___ ___ ___ 7-i ___ ___ ___ ___ ___ ___ ___ ____8-u ___ ___ ___ ___ ___ ___ ___ 7-a ___ ___ ___ ___ ___ ___ ___ ____8-i ___ ___ ___ __ ___ ___ ___ ___ ___ ___ ___ ___ __12-a
Ka Kebon Binatang
Ulin ka kebon binatang, (8-a) di Bandung di Taman Sari, (8-i) kuring ulin téh opatan, (8-a) Bapa, Mamah, Tétéh, kuring, (8-i) di jalan suka seuri, (7-i)
datang téh tabuh sapuluh, (8-u) nu ka lokét mung Bapa, (7-a) maksudna ngagaleuh karcis, (8-i)
sedeng kuring tiluan nungguan heula. (12-a) Teu lila ronghéap Bapa, (8-a) bari ngiwir-ngiwir karcis, (8-i) ngajak kuring saréréa, (8-a) muru gerbang beulah sisi, (8-i) Bapa anu mimiti, (7-i)
mapah angkatna ti payun, (8-u) Tétéh pengkereunana, (7-a) leumpang bari sura-seuri, (8-a)
bungah pisan pareng ka kebon binatang. (12-a) Tuluy kuring saréréa, (8-a)
ngantay asup hiji-hiji, (8-i) singhoréng lega kacida, (8-a) jaba hawana gé tiis, (8-i) seger kaliwat saking, (7-i) tatangkalan jararangkung, (8-u) aya tangkal camara, (7-a)
paselang jeung tangkal pornis, (8-i) linduk iuh beresih ku matak betah. (12-a)
Mimitina Bapa ngajak, (8-a) ka kandang manuk laleutik, (8-i) loba manuk rupa-rupa, (8-a) disarada mani ricit, (8-i) tuh itu Jalak Bali, (7-i)
eunteup dina kawat luhur, (8-u) di juru aya gagak, (7-a)
buluna hideung laluis, (8-i)
sora béar kakupingna matak hégar. (12-a) Ti dinya ka kandang oray, (8-a) Si Tétéh rada muringis, (8-i) kandang orayna ngajajar, (8-a) oray gedé oray leutik, (8-i) peurahna maratih, (7-i)
matak sieun matak paur, (8-u) komo oray welang, (7-a)
keur leutik peurahna matih, (8-i)
nu badag mah oray piton reujeung sanca. (12-a) Geus bosen lalajo oray (8-a)
tuluyna nguriling deui, (8-i) ningal gajah, ajag, singa,(8-a) onta, buaya, kuda nil, (8-i) aya sakadang peusing, (7-i)
biruang madu jeung maung, (8-u) peucang ogé loba, (7-a)
manuk merak cendrawasih, (8-i)
monyét, lutung, surili, reujeung gorila. (12-a) Poé geus maju ka panas, (8-a) Bapa tuluy ngajak calik, (8-i) handapeun tangkal nu badag, (8-a) ngarah hawa rada tiis, (8-i)
Mamah ngabagi cai, (7-i) saréréa leguk nginum, (8-u) timbel ogé dipurak, (7-a) brak dalahar suka seuri, (8-i)
d. Sabada diajar nyieun pupuh sinom, ayeuna hayu urang diajar nyieun pupuh kinanti. Sapada waé heula. Urang tangtukeun heula patokanana: ___ ___ ___ ___ ___ ___ ___ ___ (8-u) ___ ___ ___ ___ ___ ___ ___ ___ (8-i) ___ ___ ___ ___ ___ ___ ___ ___ (8-a) ___ ___ ___ ___ ___ ___ ___ ___ (8-i) ___ ___ ___ ___ ___ ___ ___ ___ (8-a) ___ ___ ___ ___ ___ ___ ___ ___ (8-i)
Ayeuna upamana rék nyieun pupuh kinanti ngeunaan ngaran- ngaran kekembangan. Téangan heula ngaran kekembangan anu sora vokalna sarua jeung patokan di luhur:
_________________________ bakung (8-u) _________________________ malati (8-i) _________________________ érmawar (8-a) _________________________ lili (8-i) _________________________ dahlia (8-a) _________________________ kacapiring (8-i) Ayeuna hayu urang lengkepan padalisanna: Éndah pisan kembang bakung (8-u) Ari nu seungit malati (8-i)
Matak hégar mah érmawar (8-a) Ngirut ati kembang lili (8-i) Paselang reujeung dahlia (8-a) Dipapaés kacapiring (8-i)
e. Sabada bisa nyieun sapada, ayeuna hayu urang diajar nyieun guguritan dina pupuh kinanti anu ngalalakon (nyaritakeun hiji kajadian). Eusina nyaritakeun kagiatan urang waktu hudang saré subuh nepi ka indit ka sakola. Rupa-rupa kajadian bisa kaalaman. Geura pék baca sing gemet guguritan di handap!
