Batay kay Queer (1990) ang layunin ng panitikan na iangat at pagpantayin ng lipunan sa dalawang kasarian ito ang babae at lalake. Para saakiing ang teoryang ayon kay Queer.Dapat sa lipunan, pantay ang kasarian ng mga lalaki at mga babae. Dahil alam naman nating ang mga lalaki ay kasing pantay lang naman ng mga babae. Masasabing eksistensyalismo ito dahil hinahanap nito ang kahalagahan ng isang personalidad dahil ang mga kakayahan ng mga kalalakihan ay pareho lang nga mga kababaihan. Lahat kumbaga ng mga trabaho ng mga lalakiy ganon din at kaya ng mga babae. Katulad sa simpleng lipunan kung may mga lalaking Doktor at kaya nilang mag aral at mag pagamot ng taoy syempre kaya din ito ng mga babae, dahil pantay lang ang mga abilidad ng dalawang ito. Sangayon sa baway lipunan at pareho na at wala ng pang mamaliit sa mga kababaihan hindi tulad ng dati. Dahil dati ang mga kalalakihan lang ang may karapatang mag trabaho dahil hindi daw iyon kaya ng babae at ang trabaho lang daw ng babaey humiga sa kama at magparami ng lahi. Maiiaaply ang teoryang queer sa may nobelang Lalaki sa Dilim sa parteng hindi pinahalagahan ni margarita ang kalalakihan ni Rafael dahil nga pantay lang ang babae sa lalaki nagawa ni margarita na maki pag talik at makipag relasyon katulad ng mga lalaki. Nang makipag relasyon sya kay nick eh gusto nyang maging pantay ang mga kalalakihan at kababaihan sa tingin kasi ni margarita eh pantay lang ang lalaki sa babae kaya okay lang sakanya gumawa ng ganoonkumbaga dahil nagagawa ng lalaki eh kaya nya na ding gawin
iyon sa kababaihan dahil nga pantay lang ang karapatan. Kaya masasbing eksistensyalismo ito dahil ang mga babae at lalaki’y may kakayahan sa bawat isa itoy kanilang personalidad na may sarili silang kakayahan.
Sinabi ni Durkheim (1912) ang relihiyon iba sa pananampalataya, paniniwalang pansarili o pribado dahil ang relihiyon isang paniniwala na natatanging panlipunan.para saakin nag kakaiba ang relihiyon sa pananampalataya dahil ang pananampalataya ay ang iyong paniniwala sa Diyos. Masasabing isang eksistensyalismo ito dahil sinasabi ni Durheim na ang ating pananampalatayay pribadong pag papasya na nasasabi naman sa eksistensyalismo na ang bawat isay binibigyan ng kapangyarihan na magpasya katulad sa pag papasya sa relihiyon. Kung ikay naniniwala sa Diyos ikay may pananampalataya sakanya. Ang isang indibiwal lang ang kayang manampalataya kung ano ang ggusto nya at pribado yun at hindi kayang baguhin. Samantalang ang relihiyon naman ay kung kayo ay sabay sabay naniniwala at nananampalataya ang isang paniniwala nyo at kung samasama kayung naniniwalay iyon ang relihiyon ang mga halimbawa nito ay kung ikay naniniwala kay buda at ikay may pananampalataya sakanya ang iyong relihiyon ay budismo dahil kay buda ka naniniwala. Ganoon naman ang katoliko kung ikay naniniwala na si Hesus ang iyong tagapag ikay katoliko. Malaki ang pagkakaiba ng relihiyon sa pananampalataya. Makikita ang ganitong teorya sa nobelang lalaki sa dilim sa parting ang lpaniniwala ni Ligaya sa maykapal na walang makakakontra dito dahil pribado nga ito . walang makaka buwag nito kung itoy paniniwala nya edi yon. Ang halimbawa nitoy nung nabuntis sya at ang kanyang inay gustong ipalaglag ang kanyang anak na ipinag dadala. Hindi nya ito ipinalaglag dahil ayaw nyang mawala ang kanyang paniniwala na masama iyon. Bagkos naniwala sya sa may kapal na sya na ang bahala sa lahat ng mangyayari sa kanya. Ang kanyang paniniwalay hindi parin nabuwag nang maki sangayon na si Rafael. Nakisangayon si Rafael dahil gusto niyang mawalansya ng dag dag na kargo dahil alam nyang kung ipanganganak nya itoy hindi magiging maganda sa kanyang pangalan. Pero sabi nga nila mas napaayos pa at ang Diyos ang nagging daan para mas maging maayos ang kanilang buhay. Itoy eksistensyalismo dahil pinakita ditto ang kahalagahan ng pagpapasya ng isang tao laban sa katwiran na sinusuri.
Para sakina ang teorya ni Weber eh isang eksistensyalismo. Ang layunin ng panitikan ay ipakita na may kalayaan ang tao na pumili o magdesisyon para sa kanyang sarili na siyang pinakasentro ng kanyang pananatili sa mundo. Ayon kay Weber (1946) ang klasikong pag-aaral sa istruktura ng demokrasya at pati na sa pagdadalumat sa mga modelo ng
pamumuno bukod pa diyan binabatikos din nito ang teoryang tungkol sa materyalistang determinismo. Ang pagiging demokrasya daw ay parang pamumuno na rin, yan ang pagkakaintindi ko. Kung ikaw ay may demokrasya kaya mo na ding mamuno. Tulad sa pilipinas ang mga pilipinoy may demokrasya at dahil dyan kung ayaw ng mga taong bayan sa mga batas na pinapatupad ng pamahalaan madali na nila yong baguhin dahil sabi nga ni Pnoy kayo ang boss ko . Ang ibig sabihin ang mga tao sa demokrasyang luga’y may kakayahang maging boss o sya ang masusunod katulad ng pinuno na sya ang nasusunod dahil nga demokrasya ang bansa. At may kakayahang dapat protektahan ang mga mamamayan dahil dito. Maiaaply ko ito sa akda dahil sina Rafael eh may demokrasya. May demokrasya silang uminom sa bar ng walang may hadlang sa kanila. Ang pagiging demokrasya nitoy nakapapasaya sakanila dahil Malaya nila itong nagagawa sa bawat oras. Isa pa may demokrasya syang makapag aral sa ibang bansa basta kaya nya itong bayaran. Ang demokrasya sa pag papasya ang isa pa na nakatuon kay ligaya dahil si ligayay may demokrasya sa kanyang desisyon na wag ipalag lag ang anak at nirerespeto naman iyon ng bawat myembro ng kanyang pamilya. Nag pagiging Malaya din ni margarita kaya nya nagawa ang pag kakaroon ng ibang mahal. May laya syang mahalin kung sino ang gusto nyang mahalin hindi katulad nung panahon eh ang mga magulang ang may gusto kung sino ang mamahalin ng kanialng mga anak na isa naman walang ka demokrasya. . masasabing ito eksisyalismo dahil
Masasabi ko na ang teoryang nilinaw ni Merton isang eksistensyalismo dahil Nilinaw ni Merton (1957) sa karunungang panlipunan at kriminolohiya, pinagmanahang estado ang teoryang ito’y tumatalakay sa kaayusan sa loob ng isang lipuna’y maaaring presyon ng mamamayan na gumawa ng krimen. Ang paggawa ng krimen isang pagpapasya lahat ng ginagawa nati’y ating pinagpapasyahan mali man ito o tama. Sinasabi sa eksistensyalismo na tayoy may sariling isip na toyo’y may karapatang at may kakayahang mag desisyon. Sa teoryang ito napatunayan ng manunuring ito na ang mga tao ay lakas ng loob sa pag gawa ng krimen. Sa panahon ngayuy marami na talagang mga tao ang gumagawa ng krimen. Sa katunayan ginagawa na nilang hanap buhay ito. Sa pangaraw araw na balitay hindi mawaala ang mga balitang nakawan, holdapan, patayan at giyera. Halos natural na yata yan. Kaya nagiging takot ito sa mga mamamayan at nagiging presyon dahil natatakot silang baka sakanila rin mangyari ang mga yan. Naging biktima na ang karamihan sa mga yan. Talagang makikita sa mga taong gumagawa ng krimen ang kawalan ng pananalig sa Diyos dahil kung may pananalig sila sa Diyos hiinbat hindi nila kayang gumawa ng krimen?. Ma i aaply ko yun
nobela sa pagkakaroon ng krimen ng makapag asawa ng iba alam naman natin na dapat isa ias lang ang asawa ngunit hindi nagging ganoon ang buhay ni Rafael at margarita. Nang silay magsamay Masaya pa sila ngunit pagkatapos ng kasal nilay nag iba nang makilala ni margarita si nick eh mukang nagkagusto sya ditto ang krimeng ginawa nila eh ang pakikipa relasyon kahit na silay mag asawa na na alam naman nating napakasama nito. Dahil sa kbaitan ni Rafael eh na pag titimpihan nya pa ang kanayang asawa kaya wala syang krimen na nagawa. Pero nang hindi nya na mapag timpihan eh nasapak nya ang kanyang asawa napag buhatan ng kamay sa batas eh bawal yun dahil womens abuse yun masama at ipinag babawal ng batas na saktan ang mga kababaihan at mga kabataan kaya isang krimen yun na laganap at alam naman nating nangyayari sa mag aasawa. At dahil doon ang pinakamsamang krimen eh ang nagawa ni marina na pag patay sa sarili nyang asawa at kay margarita. Dahil nga sa sobrang galit dahil sa pambabae ni nick at pagkuha nito sa anak nito. Kahit na lumayo sya eh kinuha nya ang baril sa bahay ni nick. Umalis na kasi sya don at naghiwalay na sila. At sag alit sinundan nya si nick. Nung unay gusto nya lang takutin itong si nick pero nakalabit nya ang baril sa sobrang galit. Napatay nya ito at ang kalaguyo nitong si Margarita yan ang krimen na kanyang kinaharap ang pag patay sa tao na sobrang pinagbabawal ng batas. Masasabing teoryang eksistensyalismo dahil pinag pasyahan ni Marina ang kanyang mga ginawa. Ang kanayng sariling desisyon ang kanyang ginamit dito.
Pinatunayan ni Freaud (1902) na mahalaga ang pag-unawa sa sekswalidad Ang mga ebolusyunaryong pananaw hinggil sa pagtatambalan ng tao, kasama ang mga teoryang estratihiyang sekswal, nagbibigay din ito ng pananaw ukol sa sekswalidad pati na ang teorya ng pagkatuto sa pakikipagkapwa. Masasabi kong eksistensyalismo ito dahil sa sabi ni Freud dahil tayoy may sarisariling personalidad. At kung ano tayo dapat nating ipakita ito at wag maging plastik. Ang pagdedesisyon kung ano din tayo kung tayo man babae o lalaki bakla o tomboy nasa satin na iyon dahil may kakayahan tayong mag desisyon .Ang babae ay para sa lalaki at ang lalaki ay para sa babae. Sinasabi dito na ang lalaki sa lalaki ay hindi tama at ang babae sa babae din ay hindi tama. Sa panahon ngayon marami na tayong nakikitang magkasintahan na lalaki sa lalaki o babae sa babae. Dahil nga sabi nila nadagdag na daw ang 3rd sex. Ang mga bakla. Hindi naman talaga masama ang maging bakla dapat lang talaga ay hindi sila nilalait. May mga tao kasing galit nag alit sa mga bakla lalo na ang mga brusko. Sa ngayon tanggap na sa lipunan ang pagiging bakla o tomboy.sa katunayan ang mga ganyang pangyayari ay napapalabas na sa telebisyon. May mga storya na tungkol sa mga bakla kaya napatunayan ng manunurig ito na tanggap na sila ng lipunan. Dahil sa pag
katanggap nila hindi na minamaliit ang mga bakla. Noon kasi ang turing sakanilay isang salot. Na hindi naman talaga patas sa kanila dahil nasasaktan sila dahil tao rin sila na may pakiramdam. Sa ngayon pantay na rin ang tingin sa kanila tulad ng mga kababaihan. Sadyang nakakatuwang isipin na makatao na sila ituring ngayon. Ang pag aasawa dapay babae sa lalaki lang at hindi pwede lalaki sa lalaki at babae sa babae. Ngunit sa ngayon meron ng same sex marriage na pwede sa lalaki sa lalaki at babae sa babae. Meron ding tomboy sa bakla. Mai aaply ang ganitong terya sa pag kaasawa nina Rafael at margarita at nick at si marina dahil ang lalaki ay para sa babae e ganon nga ang nangyari pero na sobrahan yata., hindi nakuntento si margarita sa kanyang asawa kaya nilandi nya si nick at ganon din naman ang hangarin ni nick na talagang nakakapang lngkot. Masama ang kanilang ginawa na pagkaganoon. At isa pa ang pagkagahasa ni Rafael kay ligaya na talagang nakakalungkot dahil alam naman natin na masama yun . ang paggalang sa sesuwalidad eh sinaway nila at iyon eh masama kaya dapat eh wag natin iyong gayahin, na dapat makuntento tayo sabawat kung anong meron tayo yun ang dapat. Masasabing eksistensyalismo ito dahil may desisyong ginawa ang bawat karakter dito.
Ang mga teoriya ni Marlx (1818) tungkol sa lipunan, ekonomika at politika na sama samang nakilala bilang Marxismo ay naniniwalang ang lahat ng mga lipunan ay sumusulong sa pamamagitan ng dialektiko ng pakikibaka ng klase. Ito ang alitan sa pagitan ng klase nag-aari na kumokontrol ng produksiyon at isang mas mababang klase na lumilikha ng paggawa para sa mga kalakal. Amsasbing eksistensyalismo ito dahil ang bawat isay may desisyon katulad sa pag kakalakalan tayoy mag dedesisyon kung anong pananaw natin kung ito bay tatangapin natin at bibilhin o hindi .Ang kay marlx,ang lipuna’y nakikipaglaban sa mga tao upang silay mag negosyo. Alam naman nating sa pilipinas marami ang negosyante. Halos lahat yatay gustong mag negosyo upang silay kumita. Dahil sa hirap ng buhay ngayoy kailangan nating gumawa ng paraan para tayoy kumita kaya ang pagtitinda ang nagging susi ng ilan para silay magkapera. At silay nakakapagtinda sa mga parehing dialekto. Dapat pareho kayu ng salita para kayuy magkaintindihan ng maayos at upang walang lugian sa bawat mamimili at sa bawat nagbbebenta. Kailangan ng dialeekto upang makapagusap ng maayos ang dalawa at hindi sila magkalugian. Kailangan nilang magkasundo sa preso nila at yun ang pag alitan nila. Ang titinday makikita mo. Makikita natin ito nobela sa parting nasa nayt klab si Rafael nang gabing sobrang dami ng kanyang problema. Nung gabing iyon eh gusto nya mapag isa kayat nag tungo sa sa klab na kanilang pinuntahan nung unay nag iinom sya doon at sa huliy hindi na sya nakatiis ang kanyang kalasingan ay nilalamon ang
kanyang tauhan na para bang mali ito. At may biglang lumapit na hostess a kanya inalok sya nito upang makipag talik. Sya namay uhaw na uhaw na kayat syay pumayag. Nag baybayin nila ang hotel at pag pasok nila bago sila mag tali eh nag singilan muna sila. Siningil sya ng hostes na bayaran at doon pumsok ang teoryang ito. Dapat sila munang magkasundo bago mo makuha ang gusto mo dapar magkasundo kayu sa presyo upang makasundo kayu. Masasabing teoryang eksistensyalismo ito dahil nangdesisyon tayo kung tayo bay bibilhin at tatangapin ang ibinibigay satin ng konsyumer satin o hindi.