TEKNIK PENGENDALIAN PERSEDIAAM
BUNGKIL KOPRA
D l KOPERASI PRODUKSl SUSU D A N PETERNAKAN
SAP1 PERAH BOGOR
Oleh
D A R M A N
1991
F A K U L T A S TEKNOLOGl PERTANIAN
Darman
F20.0321.Teknik pengendalian persediaan bungkil kopra
d i Koperasi Produksi SUSU dan Peternakan sapi perah Bogor.
Dibawah bimbingan Moeljarno Djojomartono.
R I N G K A S A N
Koperasi produksi susu dan peternakan sapi perah Bogor
(KPS-Bogor) merupakan koperasi yang berperan dan berfungsi
dalam ha1 penyaluran kredit sapi perah, pengadaan makanan
ternak sapi perah, penyuluhan dan pelayanan kesehatan ter-
n a k , memasarkan susu serta rnengkodinir para peternaK anggo-
tanya. Sejak awal tahun
1986,
KPS Bogor telah mengolah dan
memproduksi makanan kosentrat untuk ternak sapi perah yang
dikenal dengan KPS Feed. Saat ini pengendalian
persediaan
bahan
baku di KPS Bogor tidak didasarkan pada total biaya
persediaan minimum, tetapi baru didasarkan kepada pemenuhan
bahan baku yang harus selalu ada jika diperlukan.
Bertitik tolak dari ha1 diatas, maka tujuan penelitian
ini adalah menerapkan teknik optimasi berdasarkan pendekat-
an sistem dalam usaha mencari alternatif terbaik dari masa-
lah persediaan. Alternatif tersebut dapat berupa jumlah
bahan yang
harus dipesan dan waktu dilakukan -pemesanan,
sehingga didapat biaya persediaan yang minimum, disamping
pemenuhan bahan baku yang harus selalu ada jika diperlukan.
Model persediaan dasar yang diterapkan dalam pembuat-
an model adalah model kebijaksaan ukuran lot
(Q,P).
Se-
dangkan card pemesanan adalah pernesanan dilakukan pada saat
s e b e l u m n y a ( o r d e r p o i n t s y s t e m ) .
D a r i h a s i l s i m u l a s i d i d a p a t k a n bahwa b i a y a t o t a l p e r -
s e d i a a n o p t i m a l s e b e s a r Rp 2 3 823 p e r h a r i , pada j u m l a h pe-
mesanan 1 1 0 0 0 k g dan t i n g k a t pemesanan k e m b a l i 2 6 0 0 0 k g .
D a r i h a s i l a n a l i s a k e p e k a a n , model p e r s e d i a a n b a h a n
b a k u b u n g k i l k o p r a d i KPS B o g o r t i d a k b e g i t u p e k a t e r h a d a p
p e r u b a h a n f a k t o r h a r g a . Pada k e n a i k a n h a r g a s e b e s a r 2 0
7.
n i l a i EOQ t u r u n d a r i 1 1 0 0 0 k g m e n j a d i 10429 k g , dengan s e -
l i s i h b i a y a t o t a l p e r s e d i a a n r a t a - r a t a s e p u l u h r u p i a h p e r
h a r i s e d a n g k a n pada p e n u r u n a n h a r g a s e b e s a r 2 0 % n i l a i EOQ
n a i k d a r i 1 1 0 0 0 k g m e n j a d i 12000 k g , dengan s e l i s i h b i a y a
t o t a l b i a y a p e r s e d i a a n r a t a - r a t a p e r h a r i Rp 5 0 . 7 .
Dengan adanya b i a y a a n g k u t a n p e r k g y a n g b e s a r n y a
b e r b e d a y a i t u Rp 5 / k g u n t u k j u m l a h a n g k u t a n ( Q ) p a d a
i n t e r v a l 1 0 F n < Q< 1 2 . 1 0 " n d a n Rp 50000n/Q u n t u k j u m l a h y a n g
d i a n g k u t d i l u a r i n t e r v a l d i a t a s ( d i m a n a n a d a l a h j u m l a h
t r u k a n g k u t a n ) , maka h a 1 i n i a k a n menyebabkan j u m l a h
pemesanan o p t i m a l s e b e s a r 1 0 0 0 0 k g u n t u k h a r g a bahan b a k u
b u n g k i l k o p r a l e b i h b e s a r a t a u sama d e n g a n Rp 2 9 0 / k g ( h a r g a
TEKNIK PENGENDALIAN PERSEDIAAN BUNGKIL KOPRA
D I
KOPERASI PRODUKSI SUSU DAN PETERNAKAN
SAP1 PERAH BOGOR
OLEH
:DARMAN
F 2 0 . 0 3 2 1
M a s a l a h K h u s u s
S e b a g a i s a l a h s a t u s y a r a t u n t u k m e m p e r o l e h g e l a r
S a r j a n a T e k n o l o g i P e r t a n i a n ,
p a d a J u r u s a n M e k a n i s a s i P e r t a n i a n ,
F a k u l t a s T e k n o l o g i P e r t a n i a n ,
I n s t i t u t P e r t a n i a n B o g o r
1991
PAKULTAS TEKNOLOGI PERTANIAN
INSTITUT PERTANIAN BOGOR
INSllITUT PERTANIAN BOGOR
FAKULTAS TEKNOLOGI PERTANIAN
TEKNIK PENGENDALIAN PERSEDIAAN BUNGKIL KOPRA
D I KOPERASI PRODUKSI SUSU DAN PETERNAKAN
SAP1 PERAH BOGOR
OLEH :
DARMAN
F 2 0 . 0 3 2 3
M a s a l a h K h u s u s
S e b a g a i s a l a h s a t u s y a r a t u n t u k m e m p e r o l e h g e l a r
S a r j a n a T e k n o l o g i P e r t a n i a n ,
p a d a J u r u s a n M e k a n i s a s i P e r t a n i a n ,
F a k u l t a s T e k n o l o g i P e r t a n i a n ,
KATA PENGATRR
P u j i dan s y u k u r p e n u l i s p a n j a t k a n k e h a d i r a t A l l a h SWT,
k a r e n a dengan rahmat dan h i d a y a h - N y a l a h maka s k r i p s i i n i
d a p a t d i s e l e s a i k a n .
S k i p s i i n i d i s u s u n s e b a g a i L a p a r a n P e n e l i t i a n Masalah
Khusus yang merupakan s a l a h s a t u s y a r a t u n t u k memperoleh
g e l a r S a r j a n a T e k n o l o g ~ P e r t a n i a n pada J u r u s a n M e k a n i s a s i
P e r t a n i a n , F a k u l t a s T e k n o l o g i P e r t a n i a n , I n s t i t u t P e r t a n i a n
Bogor.
4
Pada kesempatan i n i , p e n u l i s menyampaikan ucapan t e r i -
ma k a s i h yang t a k t e r h i n g g a kepada Bapak DR. M o e l j a r n o
D j o j o m a r t o n o , MSA yang t e l a h banyak memberikan b i m b i n g a n ,
p e t u n j u k dan s a r a n - s a r a n s e j a k p e r s i a p a n h i n g g a s e l e s a i n y a
penyusunan s k r i p s i i n i .
Ucapan t e r i m a k a s i h j u g a p e n u l i s ucapkan kepada :
-
Bapak DR. I r . Bambang Pramudya, M.Eng dan I b u I r . P u t i a t iMahdar M.App.Sc a t a s masukan dan s a r a n - s a r a n yang
d i b e r i k a n k e t i k a m e n g u j i p e n u l i s .
-
Bapak Hasanudin s e l a k u manajer KPS Bogor s e r t a s t a fpegawai KPS Bogor a t a s bantuannya mendapatkan d a t a - d a t a
-
dan i n f o k m a s i yaSg - p e n u l i s p e r l u k a n .
-
P i h a k - p i h a k l a i n yang t i d a k d a p a t p e n u l i s s e b u t k a n ' s a t up e r s a t u , yang t e l a h membantu p e n u l i s b a i k s e c a r a m o r i l
maupun m a t e r i l dalam m e n y e l e s a i k a n s k r i p s i i n i .
-
A k h i r n y a p e n u l i s menyadari bahwa p e n u l i s a n K a r y a
r e n d a h h a t i p e n u l i s mengharapkan s a r a n dan k r i t i k demi ke-
kesempurnaan t u l i s a n i n i .
T e r l e p a s d a r i kekurangan yang add, Semoga t u l i s a n
i n i b e r m a n f a a t b a g i yang memerlukannya.
Bogor, Agustus 1991
A.
L A r A H HEL-AKI-JNG..
.
. .
. . .
.
. . .
-
.
-
.
-
.
. .
. . .
-
.
-
1-
E l .
1WYJLIAN PENEI. J I I A N . .. .
. .
.
. .
. .
. . .
.
. .
. .
. . .
. .
.
.
.5
A . PEMBLJATAN M A K f i N A N TERNAK
...
7H.
BAI-IAN lJAKU B U N G K I L KIJPRA... .
. . .
. .
. .
.
. .
.
. . . .
.
.
-7
!:. t ' E N I j F N D A L I A N P E R S E D I A A N
...
10D.
D [ N A M I K A P E N S C D I f l A N b'(4l-lnN B0KI.I BLINGKIL KOPHO D I K P S BOGOR . . . E . T E K N I K S I M U L A S I...
1 3 F . P E N C A H I A N F A K T O R TUNGGRL ( S I N G L E - F A K T O R S E A R C H )...
- 1 5 A . KERANGKA PEN1)EKRTRN...
18.
8 . MET~UDA PENGUMPULAN D A T A-
...
18- C . A N A L T S I S WASII.. S I M U L A S I
...
19I V . P E M B U A T 4 N MODEL
...
22A. K P S BOGOR
. . .
22B .
MODEL Y A N G D I G U N A K A N...
25L
1 1 h.
l a b e l 7 .l a b e l . 8 .
N I I,+,. i a k t ~ ~ I I . - p e ~ i q a ~ ~ a r i p a d a t~car-lw.qai
I l ~ l g k a t . f ~ e ~ i a y a ~ ~ a l l
...
3 0
T a , t i ~ r r n a ? ; i p e r Lama p r ! r i c a r - i a n k o f n b i n a ? ~ v a r - i a b e 1 k e p u t - u s a r ? 12p1-1rna I (rnoclel u k u - -
r a n l o t )
...
38
l m f o r m a s l k e d u a p e n c a r i a n k o m b ~ n a s i v a r l < i b r l k e p u t u ~ a n o p t i m a l ( m o d e l i l k u -
r a n
l o t )
...
40Ilclrgd t e r e n d a h b a h a r ~ b a k u b u n g k ~ 1 k o p r a
...
4 5