PmYSBARLUASA SASIL
PEaLITIAE
DAZ
PENGABP;;IAE FADA M A S Y A W A K A T ~Oheh
So& jito ~ o s r o d i h a r d joZf
21csl;ip;n~i . ~ t z ~ > < s ds:Zar_:Lyil F28,:.;il pens] itizfI d ~ g t a t ~ i g i ~ ~ & ~ ~ ~ iZn&& g>l - ~g 7:lc:+,.5~p;4 .
-
. b e k 8 p i ;'n"'-
,..72~, '1- ;cikG2t, .----. disebar- luaskan.
.
- 3$ - ~ s s ; $ ~ ~ % k a ~ , :a d i ~ e . ~ i ' ~ k ~ ~ ~ bcbprapa t~xi'&&i&2, y a g
ruengizarwsk=i ctdan;+-a pszsel if axi tessfrndiri ; Tu ,jsan pmrel
i&i-
arr adalah ur;t,'r~l; menge%&ir;Z tentang s e s u a t : ~ , te%api pe~gabdi-
Br Lsbitri l a n
j u ~
xla_rc..; ntr;-n+3;-;-a-p1'i:88~34iaa U D ~ ; J ~ k g ~ ~maf;y r ara- l ~ ~ka%. Jadl dengea dt.iz2sii;i,x2 r : I ~ I . ~ -.*.-.-. ,A:> ~ E + ~ ~ . C T Z - ~ ~ ~ I % F J S i kepada sua-i;u
.
.%%uj3~an
%erient~->,
3i sinilekak
rei&lv:tas dari pengabdian,3 .
Barena saagat % e r g ~ ~ ~ ; . x ~ g ciarl t.269~. -ca r>Lrke~baa.gan %%syaraka4;,
dalasi ha1 ini perkembaxigan masyari-'&a-k I n d o n e s i s ,
h .r
.
.r.=iia.a vaIrci;t~ znl keperluan yang mendesak d a r l ~asyaral;&,, Indcnssir-; adalsalz gencip%aan 1apang;:ar.i ker. ja; bukan
u n t u k inasyamkat pedesaar~. riia~p1~i2 p e r k ~ ? t a a r ~ , %etapi jug&
unbu't; kegerltisn. alum-15 cl;m Ci .ri *as A<a&;s;i<a i ) , l ~
sen4iri,
3ika P e r g u r u a n Tinggi h a r t ~ s meinbeayai d i ~ i ~ e & j . r i , ra&a ba.gairnSiapisa juga kita iiarus menoip+&an h a s i karya YzXCig dap8-k dijusi. Brnkari haiya yang b s r ~ p a psrarzgka*I Z ; E ~ &
%etapi &&a purangkat keraa. Jika konoultasj, y%ng d i b e r i k m
. -
-
fTr2i3ya "cfZX?bakas pa6a . B Z L ~ L L S X S ; i;anp& ~ ~ ~ ~ cars ~ p
men@-
~ r ~ & i ~ ~ ~akasirzya, %aka pa& s u a t u ketika para klein
mengbilang
d m %id& nau l a g i ber-hubzrrrg;iri denga;rr kii;a,
---
.--.---
---.-----
*) D i s n j n p a x i r u n dalam Sarasiihun Komurrikasi F e n g a i a n Fads
%asyaraka% P~e~"g:~r-uar~ Tinggi Msgexi Se Irrdrjrmes ia,
Bagor
k-anggal 6 Februar-i 1990.
ygpgs 1x1-
-
2 I& G G ~ L I ~ r c l : i t j
--
.-..?. 1- <. .--.. L d ~ ~ s e n ki%a l a ] ail, be.t~wa :ger&a kerap.. 7 . ,
i dap,2t, rfier&erikan j z k;ai d ~ r . ~ ~ ~ y a ; $ea%=ig kia'l. y &ng p.~&t, is , ~ ~ ?-i&;!& ~ kcpcy ~ ~l;nc~2 rp:~~&&, @ i.;
d
i y s c l u k m0
penel i t i a r i beberapa u n s u p Lz~gj- s e l a i n yar~$ diparlukmz
uniuk
peneliCLzsxi murni
.
Saiah sat3-i.2 U ~ S U Z - ~"ela-kif ~3-i dalar:~ mariajerr,m P e n e E i t i z n
n I
%erapan ialat.2 ada t i d a k ~ i y a keceirigsbzri. 9 s Indonesia, segala sesrx&r,?nya di,tsntJuk,3n dasi 8ka.s. $$aka yeyscialm~ yar.g s e n s i - *if .. Lcxiah, ... ~ g a k a h a-Lassn isi rriezrrberikari kessnpat,an
PI, k j t a a - t : , ~ ~ %id& 7 Daix<<f pr&$& k i t & ,
.
..
i--.t~..-r-i .ld 4 pe jabat %id€& se%r;ju, k e s e ~ i g a t a n jug& &,EEL renyap. &&adalam hal ;-.' i l l l lrirtirnn .-s%..-.& P E . ~ ~ $ ~ o E ~ j ~ ~ ? - $ ~
~ n w r
, & ~ ~ ~fi3.&lak d & l ~ j &pertelik-ian terapan, d a l m fW3 d s u se'uagainys. F&tczr kssem- pa%an yang lain ia'Ld3 E;esernpakm rrzeneari -daf,a dm y m g labih
sukzlr lagi. ia?:& keseapEi+,arz u n t u k menyesuaikari
diri
derrgan seiera masyaz&:ak pacia s u a % ~ kegika.F & $ ~ - ~ be.-. C Z ~ .!
.
a ~lrlkr~rk cos? k i a s a n y a jugstidak
diperha-bi-. .
-
1 d l
a
- l?nt.tzlr: keperluarrr prakf,is, a&a.
-
beaya ; r y ~ y i g r3,isp-&k, 4 ~ ? g e i ) ; r ~ = ~ $ ~ $ 5 4 ti3rj-;~ g l p e - & i i ; ~ ~ ~ $ ~ ~ ~ L , desi-
-
.PZR1a ~ ; ~ , ! ~ 7 _ : + - - . - . L ,*a;-? daq : ; 1 - 4 r , r i f ; i r t a s ,M&a
dalm psnel i t i t r r zterar-;an unk-jk peng;shdixfi d i p e ~ 3 1 ~ k a n e z 3 3 i
+
y can 5 r o I d ma z - + s o ~ k p j ~ n n . i % g yang cermak.
-
3eP
u'iTi ; ag;; =. ?--- keselaijja-tsr; kerja. Jikaki%a
~ e n g a n -jurkan sesuatu; s&a kizrus jugs d i p e r h i t u n g k m sitbpa yang
akan mampergunakannya
.
J i k a pendidikm d a r i pcmkaiini
r e d a k m&a seal keselmztzn ker.ja. dm efek s a w i n g harus
6; ~ . p i i s r h i l u n g k ~ ~ . ... 3adi dlseminas
iL
has il
psnel i-t;i.ru? mtarnerlukangengal&iara l5b-ll.r lax; j u t , ;;ari$ 6apa-k dii&u%m d e ~ g a ? opera-
4.. ; ,. ~ e - s e a r e & - f B r o n s ~ ~ 1983;. penelitian ope~asi di s i n i
' -
Lit.era+/ur m~;-ngr=.ncii i.:$ei? dri. <.'tiis F B S E " ~ ~ " C ; ~ j;.$g&
,
-
i9ags'ne.r. ( 1 0 7 7 ) . b-iseminasi haai? penalitian sakela'i-i dioLskr
dengan memperhitungkan bebrapa Pak-bor rsreil.ran&
;;'angat
pan-
&isl;f, "cetapl
sekali
ls~fj.,,
?-.-.-c. Q L , ~ . ~ ;-fi%ekarik8nZ b&m ht-rasihpaaa-
* . ,
F 1-~iar'i yarzg 'Larigsung kt33Luar d a r t Iaburaj;ori n4asif-i
'narus
a Dalasri ha?
ini
kita
t.erben%ur 3mpad.a masalEth pem-buakan keputuszn, ksrana adaaya sunberdaya yang terb&as.
Permasalahari yang terbera% dafam penerapan kasii pene- litian m ~ r n i dalani m a s ~ a r ~ a t ialah, b&*a kits urenghdapi '
Ii~te~b'isll-basau,
Maka
duj?xx~in
i juga aanga% targarr't;ung daripmdazrsg~.~~ h i d u p P B T ~ ~ - : T M C ~ E t i r i g g i ymg bersangkutxt.
P e r ~ ~ ~ u s a i i % ~ 6 ~ ~ 8 n ini sangat pen-king, karena aempenga-
.
r32hi
Lsngkah-langkah Lerikutnyr.. ,
Esngkah s e l . ~ z - ~ j u - w y a isi 3h Perkiraan Keadaen %edari a%au
D T " . .
2 nr4. PKM x n i sifaknya simgak l u a s , $etapi yerig percf;arrrzl
kaf
iI-rarus di?. i h 8 t ialakj a& $id&al;ra sa.lurar$ &ertind&. B e a i - nranapun jug.3 d i dunia nasisrnal Kia3Jpun ini;errrasionsI., koaeksi rnen.ap&an suatu h a l yaig smiga% penking.
Di
s i n i perlunyaads Ikstan A1umi d m hubungzn kernasyaraka-karr r i g
L u s .
- .
D a l i s n lral r n l ham-=; diirrgai; Bahwa sikap rnerupalran
f m g s i
Erspen.S;ingan. Jika ada perkiraari; bahwa kepen-bingar~ dibaha- yblearr, make s ikap seseorazg &:an trsmmsm~karr. Penel
i
b i a n deugax.. kainzg i n a n un%uk okd-e:;S,igt
idall mengenal a%su kurangraemb.ut?~hkan f akkor serer% i in i
.
Ce?&ariya jugs, bany& dossn k i t s -kid&% zierrcprxnyai pengalamn ksr ja di' d a l w rraasya-r&a%
dim uarigE?~ng rne~xghada~i Bars pe jab&.BaL
ini
mdara*?VT.?
lain
Lerass pads p e l k s a n a a u LAM. i < e s u ' l ; a r ~ ~ ~ iaia ial&i2,:
b&wa
di
dalam p e ~ z i e r i n t ~ h a n daercJ:~ kid& berl&u s i s t e ~ ymguratap. Segala sesuart-G t.ergan%ung pads "situasi dm kon-
Z
nguasa,
+.E:rgL'iia5?,..:EL
..-
-..",.-.- yLZi-.Lriii,rr .-.-. :-.c.-.~,--., A r l L . e l j sepertr , . Fara kyai.
Jika
, - . . . T-L: ;.. .'-'I
ads 22;'ergan~,ian
-
@ ; J ~ P W - - * : &%G r-3 A .J.&L,s &a.m baayak y%iy1g L. P . V . . kAk,afi , 7.- y r ; t l d i ~ ': .- yr. , . ~ L L G L ~ -,?.-
. - ,-.
-r -:-
- . y F bias5 b a l i n i %i.d6-k p e r n s h dlpsr- a.
nz+L;ngBan,.
S & , i a ~ k81 i .%tj-9 pergantian pej&t&,--
,,,.&a
s a t Lap
2. *.
.
- 8hal i 5~:-: Key,ua LT$$ h a r u s mcndatsxigi dau mesg@skenalkan d i ri
-
ktddda * pe ~ a u a ~. .
. .
paru; d. j . gubsrnur. bar-3kar.l ompaid i r jeri 4 . a ~ msnirizri s e r t : . ~ lstsri men-teri, jika dipand~ng
perlt;.
.
.
t+~-ka d a ~ ~ - ~ ~ p c n ~ l iti3-i.r o ~ a r a s i i ~ i digterl;-&8xi peng&&u-
~2~ l u . 3 ~ &zn-i;..ang 'r;-cr&ja2+&- J ~ E E - ,-.:f a c f l ' c t n ,
$$&a
- -
ber'i;eCn dengari peneli&:an bias.%, pene:lClan sperasi a $ a ~ - 8 -I
-
fe~g&,*di&~j ;~;exierlukzn pendekat.-r~ xnzerdLsipi :fisr,
Puf me: ipu&i jug^ skud j. t e n t a r r g keadaaxj nasyar&a%, is"Liad&. $arr : r ; ~ j ; - - - ,I ~cs:~dairirrya. .-?ika saf ~4% sa*~ 1armgarz
,.Y
aasyaraka* ax at.igga,-: &gar f ~ a l i ke~fiurigkinar~nya, tlasil Bei3elit; -.v. ' ~ o ; _ z , -.%. a2.;a22 d i t . ~ 1 & S S ~ ~ ~ U S S ~
dG?*
~ a e ~ a l .~ - ~... - pokoknya 3 Pg@ klenel i&i ksndaia dBi f & ~ o r - f a k % o r
cars yan$ ; ~ ~ 3 ~ ~ , 9 j - ; ?jari dzLpat :J iierimz. (-,-I& masyurakat.
m , , , -.vr. 2 -7T-
.
,-
3 ~ 7 z ~ a n ynm dari ri;r:
ox
~ % 1 s i ~ k a n , %aka a h se'tif~ah, - -.-,
s$ra$egi k a . Dialan h a 1 i n i ar i a k s ~ k m pererrc=anaan ,
.
-
-. -1 -,?. -, ..., .? - - 3 .~ L L ~ , . L . : ~ I . l;lperiiA#sn Er"r<+t:?2 271 S E B I 3 g
>dlLf,-tU6..r-r.LA O ~ ~ ~ S L O L I E I ; &i -*.-.'---.
I . ,
sebagair.rys, dengmL I . : ~ ~ ~ ~ f . ~ ~ - $ & ~ 5 ~ ~ ~ Y ~ D $
.
.
-r) r-,--J, 3 ~ ~i .2 81 ~ ~Pt:&j ~ $-an ~ rJly2 , J
7 2 -.. * -..-I. 2 y-
L L i - ~ ~ i ~ . ~ t i - ~ , sepert,5- i wtas t i d a k dijalm&.a:: dalam
7 .
pens].ir+,ia~ b i a s = , m&&&a % i z i & ~ l 'perKI.Faan; bdiw6- ~ , P s T z ~ & $ ~ ~ E Q ~
hm1y8 pekcrjaan sosiaf, per$?erian perr't.3~luhan dan
7
-
- 7ri:.fw&-d
A ld4.%ieos i
-
f i ~ i - -.. AX-
-- .- --- DexaS ~ ~bGiz&
~ ~2 2 ~ 1 iLak3LF.a~ p ~ pr-i;rsedur i ilmiah yang s%.as1.;2a~d, P a m i k i r m ~ inila'rr yarig ads dalam.-. . , , 3 .
~ j - r q y ~ . i i e r ~ z ~ : ~ ~ . rJ.1 .-&as &pat ij&wa.
. .
psnElltlc=i ~3prrasi $ 2 t,erai?an hacus dil&buk;ui den$=
- , 7 . *
psnc&a.tari secax-a ~ n ~ s r a z s . i - , l i n e r , yang d i p s r l u k a ~ & k ~ n l-ianya i n f orsrrasi %skiis, j;stsssi js.iga n ~ r i %i;eknis. a benar
apa yang :".ikzt,aka~ Brorissn seperti
t e l ~ h
kami h t i pdi
a"r;ns,babwa penel i t i a n operas i zierupakan percampursn antara ssai
dan
i hi32 p e n g s t a h u ~ n .Se'nar?~sny..a penel l L i m operas 5. ( d m bckari k a ~ - ~ - a - 3 .
-
p e t r f 2 . . - r L t i i ~ i : p i
>
c l i jadiltan 1jtsr;a pelajara~ w a j i'trdi
-
I-T.--f &:1~Itas. r ~ . i ; r i 3 3 ~ 8 $ , 3 ~ j pcr9ne8a831> der~gar, n,-?@;.;ork pIarjning
I?. d L
-..--.
t Z , 2 (3.1.'-3-: , A x r r = . l l a l--
i2l& p81Q dosea ~ S L Y ~ aaki&2 iswa.. - .
-
-
21 d a l 8 ~ nm>on%ukan ~ k s l a priari8as,
h ~ s ~ i
penelitizm, t
P1II-hZ1.. T IT
seb~z.gainya, T-?,;.n&:;k s i.:igkaEsf:.n;f-z-
& a $ z ~
~;~=jjnt~h 2~ . 2 - .- .
d i a c i a k ~ n pe&j.sgi
an
dalz-~: sub-s3-;% w s r i a ~ g i .T
'
, .
- . 7 *$araie ~ ~ r i q t . ~ ~ . 4 ~ % 1 j-xlia nrsyek
-
~ ~ 3;aF"- ,dda,
~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ p ,CI
-
-
-
B i , i3nt;uk meng."isi sei-sel dalerc
iaZur
pertasami-
_-.-.- A ... f T C . d a ~ a t diisii;an ranking:,-
rroyeh y8r3g -paling Sa1y&rse~dapat keser:ip&..an b ~ r k e ~ & ~ ~ ; - i g dibsri rank 1, Hisalrrya
p r ~ y e k 3 ~cendspat, pr i*x-i bas perts~a, mak;2 pad& gerp&o-.
r-g?a3 q$---..-p -- vGt 4. A d a 2 ..,. i ~ e f ; f - ~ p a $ . ~ . ~ diisi.Baxi bilang2x2 1. 13emikiai
-. .
s&er~sn:sa dj,isikxjll r a n k 2 , 3, 4, 5 , uerr;,;kiag pula dal8-a
. .
mengisi >aj?-:r sang. Dalan ha3 :n; p r ~ y e k y ~ r g paling s&i- ae&y&2k&.a2 aye. a dibari r a r k
I.
Demikia-A pula denga2 -*-a~%t2, y~xig 2 - .,% 7 4 F .+ =. -.PI lzL;y, 3--
% r~s&&x&k&2 wd<%-ii d i'rrreri rank 2sagia sa-ja, mans pr,>;i;.f)ii.; y ~ i g aembat;rihkan &I&, paling
'I
k t 1 .g a
.
ire~iiikian pjia t , e n e a ,-
..
-
$~ a ~p.37 -< - g:--' A L I ~ 3 - - 4 1 K l t 2=rf .‘ r+-..-.. k.;liL:,-~.ttr~hk.~~f %en&a, 2
. .
3 % d iberi.rank I .
.f .j_ka r;p-.. ,
-
sel $el& dii3i. ,---.kr;:
ii?=---"
L d ~ l h .~5X"~f3bdt ' di$~%I.&da.r-i %%as 2;e 'tr:.;=,vaL~. J.cml~<gi yang t,erk5ci l i-i;;.ilah ysng paling ~pT;imurrr.
-
ualarir peng5siaa S - C ; B ~ - - S S ~ , malca hanyq lfeserripaS;a~ yaig
.
.-a 7 s - - .%bersxrai;
re
rar;rp. Lain.-.Lain xjariabel, aapat diki.sauztifikasi-xisa>nya
- . g r - . d - - F : n i , ~ ~ s ~ t i b ~ at..r~rd 2 - . - atai~ ax&, Clap& terlebih dafnu--, : e,.,
Lu di%.wl is a perkiraan masing -~iasi51g proyek dalarri
r ; ~ p i & i . :WZ a
...
Siaya itu dituliskandaLan
setiag seLd a r k baris Gang. J ' ~ m l & ~ u ~ s g : -yaxig %erkecil kita beri rarik 1. Zsmikim pila derrga~ w & t z ~ d ~ r i sebagairryzi.
Jika %erdapa% a d s beherzpa rank y.=g sma, m i s a l n y a A,
-
9, ;J- rrierrdapst rank yarg szima, =aka yang dapa.?c diI&ukan
ialzh raenjum2ah r i m k . J f k z A rnerid&paT; rank
I,
demlkianp u l a
7 - .
e.j L k i U &;.ii.~~ &rr.u4.i5$; ~ 8 ~ i . g S'iuer,iGayaL r-auk sa&,
-
7 h-
7 % 7 C" 1 *If!Ly&Lfiyzi . ;
.
, , 3 ; & :j12U .g' - , - . .I
-
h.
, - < . r e . 0 "d i jurrrlnkl im?s:i f 2 - i UP- i <j-ecjgsci L , ~ Z C J j.
<
3-i-* ,!.-
eJ.
:J T )5-i . -
- -
jJ-,.&;i &* iK..&. >cx3-y -t.:= { ..>&,,. -..,.. z~:.%:z - > . . A:.ig .#... iiie::ji~p~ r6cjk
- . -
-3 ~j f ~ & x l ., =?,s
,-.. .
-
. . .., - ..
1 . 7 ..
q .i*aictii - , + . dar'i
Y . ? ,
pei$>,:g-;5; Q;-. ;s$ae;j-<-j<J> r. ;sf
. - - , . ,
2 f ; j i . s ~ :jib&b . a I i n L s i . ~ i : ; ~ p ~dari
T . ,
.
.
. P. 7 v - ? n-
+
A : 3 ; :.
5 j i,r;aii, ijatzwa-
- C 1 3 , .i i a i y ~ v a i - ~ + 2 ~ t s z i<e:3smpa L d f i y>x$g :$ i a L.f2;,t9s re 5 jdL st <isEl 9 .
us=r.rsfjJi*.
Izrlr-i
i-'$iaLzr--.-..
-2
y k c 1 g : > ~ i - ~ s&yi1gGxl ysgigzaljltii
a , iLu,- -
4 7..
7 iL;t=si=iiipr;t t t i r l kc; i ~ f ; - i . g j r . ~ ; usuf=r-apa siA'uv~Ei y~?rid
.-.
. 1-. ..
I-
kt.xiiipieksj
.
Gdi>cl s , r l ~ i ~ f - ~ : i i g L S Z ~ ijgz i r ikS teL-giaEZs~ ~ = b ~ i 31
Lsw&i i r i i .
L i $2-i jij;jfli&j Ice Z>e~&i, ~g&&s L ~ s L . E ~ ~ * L ~
ad&
G u ~L'aLk
C. 7. . - *
j i ~ i g ~agii3, YS:,LLU d rjarr t. cjika & & 3 ~ ~ L'wLI. 1, 2 1 1 ~ 8
C1 3
-.
9 . 7 ..
s 2 - i p-
J > & i ,,.
.-,
-
7 .m T T h m C l 7 t - r