Mg7 GTL Economic Geol.ppt

(1)

Batuan

Perannya dalam Ekonomi

(2)

Kebut

uhan

dan T

angga

pan

Manusia

Materi (dan Energi):

1

1. .

P

Pa

an

ng

ga

an

n

2

2. .

S

Sa

an

nd

da

an

ng

g

3

3. .

R

Ru

um

ma

ah

h

4

4. .

P

Pe

er

ra

al

la

at

ta

an

n

5

5. .

T

r

ra

an

ns

sp

po

or

rt

ta

as

si

i

(3)

Kebut

Kebutuhan

uhan dan T

dan T

angga

anggapan

pan

Manusia

Pekerjaan:

1

1. .

B

Be

er

rt

ta

an

ni

i

2

2. .

B

Be

er

rb

bu

ur

ru

u

3

3. .

T

a

am

mb

ba

an

ng

g

4

4. .

I

In

nd

du

us

st

tr

ri

i

5

5. .

D

Da

ag

ga

an

ng

g/

/J

Ja

as

sa

a

(4)

Kebut

uhan

dan T

angga

pan

Manusia

Kesehatan:

1

1 .

.

F

i

s

i

k

2

2 .

.

R

o

h

a

n

i

3

3 .

.

L

i

n

g

k

u

n

g

a

n

(5)

Kebut

uhan

dan T

angga

pan

Manusia

Hal yang lebih tinggi:

1

1. .

P

Pe

em

me

er

ri

in

nt

ta

ah

ha

an

n

2

2. .

P

Pe

en

nd

di

id

di

ik

ka

an

n

3

3. .

F

Fa

al

ls

sa

af

fa

ah

h

4

4. .

S

Sa

as

st

tr

ra

a,

,

b

bu

ud

da

ay

ya

a

5

5. .

R

Re

el

li

ig

gi

i

(6)

Lingkungan Binaan:

1.Permukiman

2.Pertanian

3.Industri; pertambangan; pariwisata

4.Daya guna laut dan pantai

5.Sarana dan prasarana

Menimbulkan perubahan terhadap lingkungan asal

Dampak (positif atau negatif)

pertambangan

(7)

Projected World Energy Supplies

1 1990000 11992200 11994400 11996600 11998800 20200000 22002200 22004400 22006600 22008800 21002100 20 20 40 40 60 60 80 80 100 100 100 BILLION 100 BILLION BARRELS BARRELS Billion Billion Barrels Barrels of Oil of Oil Equivalent Equivalent per per YYearear

(GBOE)

(GBOE) NaturaNaturall Gas Gas Natural Natural Gas Gas Hydroelectric Hydroelectric Hydroelectric Hydroelectric Crude Oil Crude Oil Crude Oil Crude Oil So Solalarr, , WWinindd Geothermal Geothermal Nuclear Electric Nuclear Electric 1993 1993 Coal Coal Coal Coal D D e e c c _r_r e e a a s s i i n n g g F F o o s s s s _i_i l l F F u u e e l l s s N N e e w w T T e e c c _h_h n n o o l l o o g g i i e e s s

World Energy Demand

American Petroleum Institute, 1999

American Petroleum Institute, 1999 Careers in

Careers in

Oil & Gas

Remain Important

(8)

Petroleum Products

A Barrel of Crude Oil Provides:

Gasoline

-

19.5 gallons

Fuel Oil

-

9.2 gallons

Jet Fuel

-

4.1 gallons

Asphalt

-

2.3 gallons

Kerosene

-

0.2 gallons

Lubricants

-

0.5 gallons

Petrochemicals,

other products

-

6.2 gallons

One Barrel =

42 gallons

=

117

117 –

–

159 litres

American Petroleum

American Petroleum Institute,Institute, 1999 1999

(9)

What is Petroleum?

What is it used for?

American Petroleum Institute, American Petroleum Institute, 1999 1999

(10)

Pertanyaannya sudahkah seluruh sudut kepulauan yang luas ini

diekspjorasi. Masihkah tersisa sebidang tanah yang secara geologi

potensial untuk menghasilkan minyak?

Peta Cekungan Indonesia

(11)

Peta Lokasi

Peta Lokasi Celah Timor (Sumber: Celah Timor (Sumber: wwwwww.saveeasttimor.org).saveeasttimor.org)

celah Timor antara Indonesia celah Timor antara Indonesia – – Australia. Secara geografis Australia. Secara geografis daerah ini terletak antara 123° daerah ini terletak antara 123° 43’ BT –

43’ BT – _127°_127° 53’ BT dan 853’ BT dan 8_°° 44’44’ LS

LS – – _10°_10° 45’ LS45’ LS merupakan daerah

merupakan daerah fr frontiontier er

(daerah baru) (daerah baru)

offshore ba

offshore bass inin (cekungan(cekungan

lepas pantai) yang mempunyai lepas pantai) yang mempunyai kedalaman laut berkisar 200m kedalaman laut berkisar 200m –

(12)

2480 2480 120° F 120° F 120° F 120° F 350° F 350° F 350° F 350° F

Generation

Migration

Seal Rock Seal Rock Seal Rock Seal Rock Reservoir Reservoir Rock Rock Reservoir Reservoir Rock Rock Oil Oil Oil Oil Water Water Water Water Gas Gas Cap Cap Gas Gas Cap Cap

Entrapment

Petroleum System Processes

Accumulation

Source Rock

American Petroleum Institute, 1999 American Petroleum Institute, 1999

(13)

Kerogen Types

T

TOOC C 22..112 2 WWTT..%% TTOOC C ..338 8 WWTT..%%

(14)

Types of Petroleum

Oil and gas are formed by the thermal cracking of

organic compounds buried in fine-grained rocks

Algae =

Hydrogen ric

h = Oil-pr

one

Wood

=

Hydrogen

poor

=

Gas-prone

(15)

The Origin of Petroleum

Organic-rich Organic-rich Source Rock Source Rock Thermally Matured Thermally Matured Organic Matter

Organic Matter OilOil

American Petroleum Institute, 1999 American Petroleum Institute, 1999

(16)

Hydrocarbon Trap Types

American Petroleum

American Petroleum Institute,Institute,

Salt Dome Salt Dome Fault Fault Unconformity Unconformity Pinchout Pinchout Anticline Anticline

(17)

Klasifikasi mineral ekonomis

1

1. .

L

Lo

og

ga

am

m

mu

m

ul

li

ia

a:

:

Au,

Ag, Pt

2

2. .

L

Lo

og

ga

am

m

n

no

on

n-

-f

fe

er

rr

ro

o:

:

Cu, Zn, Pb,

Cu, Zn, Pb, Sn,

Sn,

Al

3

3. .

Lo

Loga

ga

m

fe

ferr

rr

o

& f

& fe

err

rro a

o a

ll

lloy

oy

:

Fe, Mn, Ni, Cr,

Mo, W, Va, Co

4

4. .

L

Lo

og

ga

am

m

mi

in

no

or

r:

:

Sb, As, Be, Bi, Cd, Mg,

Hg, Ra, U, Se, Te, Ti, Zr

(18)

Mineral bijih (ore minerals)

Emas:

1 1.. N

Na

attiv

ive g

e go

olld (

d (A

Au

u; 1

; 10

00 0% m

% me

etta

all))

2 2.. C

Ca

alla

av

ve

erriitte

e ((A

Au

uT

Te

e

₂₂

; 39%)

3 3.. S

Sy

yllv

va

an

niitte ((

e ((A

Au

u,,A

Ag

g))T

Te

e

₂₂

; -)

Perak:

1 1.. N

Na

attiiv

ve s

e siillv

ve

er (

r (A

Ag

g;

; 1

10

00 0%

%))

2 2.. A

Arrg

ge

en

nttiitte

e ((A

Ag

g

₂₂

S; 87%)

3

(19)

Mineral bijih (ore minerals)

Tembaga:

••

Native copper (Cu; 100%)

••

Bornite (CuFeS

₄₄

; 63%)

••

Brochchantite (CuSO

₄₄

3Cu(OH)

₂₂

; 62%)

••

Chalcocite (CuS

₂₂

; 80%)

••

Chalcopy

Chalcopyrite

rite (CuFeS

(CuFeS

₂₂

; 34%)

••

Covellite (CuS; 66%)

••

Cuprite (Cu

₂₂

O; 89%)

••

Enargite (3Cu

₂₂

S.As

₂₂

S

₅₅

; 62%)

••

Malachite (CuCO

₃₃

Cu(OH)

₂₂

; 57%)

••

Azurite (2CuC

Azurite (2CuCO

O

₃₃

.Cu(OH)

₂₂

; 55%)

(20)

Mineral bijih (ore minerals)

Besi:

1 1.. M

Ma

ag

gn

ne

ettiitte

e ((F

Fe

eO

O..F

Fe

e

₂₂

O

₃₃

; 72% metal)

2 2.. H

He

em

ma

attiitte

e ((F

Fe

e

₂₂

O

₃₃

; 70%)

3.

3. “Limonite”

“Limonite” (Fe

(Fe

₂₂

O

_3.._3..

H

₂₂

O; 60%)

4. 4. Siderite

Siderite (Fe

(Fe

₂₂

CO

₃₃

; 48%)

Timbal (Lead):

1 1.. G

Ga

alle

en

na

a ((P

Pb

bS

S;

; 8

86 6%

%))

2 2.. C

Ce

erru

us

ss

siitte

e ((P

Pb

bC

CO

O

₃₃

; 77%)

3 3.. A

An

ng

glle

es

siitte

e ((P

Pb

bS

SO

O

₄₄

; 68%)

(21)

Mineral bijih (ore minerals)

Seng:

1 1.. S

Sp

ph

ha

alle

erriitte (

e (Z

Zn

nS

S;

; 6

67 7%

% m

me

etta

all))

2 2.. S

Sm

miitth

hs

so

on

niitte

e ((Z

Zn

nC

CO

O

₃₃

; 52%)

3 3.. H

He

em

miim

mo

orrp

ph

hiitte

e ((H

H

₂₂

ZnSiO

_5._5.

; 54%)

4. 4. Zin

Zincit

cite

e (Zn

(ZnO

O ;

; 8o%

8o%))

Timah:

1 1.. C

Ca

as

ss

siitte

erriitte (

e (S

Sn

nO

O2

2; 7

; 78

8%

%))

2

(22)

Mineral bijih (ore minerals)

Nikel:

1. 1. Pe

Pen

ntl

tlan

and

dit

ite (

e ((F

(Fe

e,N

,Ni)

i)S;

S; 2

22%

2% me

tal)

l)

2 2.. G

Ga

arrn

niie

erriitte

e ((H

H

₂₂

(Ni,Mg)SiO

₃₃

.H

₂₂

O

_..

; -)

Krom:

1 1.. C

Ch

hrro

om

miitte

e ((F

Fe

eO

O..C

Cr

r

₂₂

O

₃₃

; 68%)

Alumunium

1

(23)

Mineral bijih (ore minerals)

Mangan:

1 1..

P

Py

yrro

ollu

us

siitte

e ((M

Mn

nO

O

₂₂

; 63% metal)

2 2..

P

Ps

siillo

om

me

ella

an

ne

e ((M

Mn

n

₂₂

O

₃₃

.xH

₂₂

O

_..

; 45%)

3 3..

B

Brra

au

un

niitte

e ((3

3M

Mn

n

₂₂

O

₃₃

.MnSiO

_3._3.

; 69%)

4 4..

M

Ma

an

ng

ga

an

niitte

e ((M

Mn

n

₂₂

O

₃₃

.H

₂₂

O

_..

; 62%)

Antimon:

1 1..

S

Sttiib

bn

niitte

e ((S

Sb

b

₂₂

S

₃₃

; 71%)

Bismuth:

1

(24)

Mineral bijih (ore minerals)

Cobalt:

1 1.. S

Sm

ma

allttiitte

e ((C

Co

oA

As

s

₂₂

; 63% metal)

2 2.. C

Co

ob

ba

allttiitte

e ((C

Co

oA

As

sS

S

_..

; 35%)

Air Raksa (Merkuri):

1

(25)

Mineral bijih (ore minerals)

Molybdenum:

1 1.. M

Mo

olly

yb

bd

de

en

niitte

e ((M

Mo

oS

S

₂₂

; 60%)

2 2.. W

Wu

ullffe

en

niitte

e ((P

Pb

bM

Mo

oO

O

₄₄

; 39%)

Tungsten:

1 1.. W

Wo

ollffrra

am

miitte

e ((((F

Fe

e,,M

Mn

n))W

WO

O

₄₄

; 76%)

2 2.. H

Hu

ue

eb

bn

ne

erriitte

e ((M

Mn

nW

WO

O

₄₄

; 76%)

3

(26)

Mineral bukan logam

1

1.. BBaahhaan n bbaakkaarr:: batubara, minyak bumi, gas bumibatubara, minyak bumi, gas bumi

2

2.. KKeerraammiikk:: lempung, kaolin, felspar lempung, kaolin, felspar

3

3.. BBaanngguunnaann:: pasirpasir, kerikil, , kerikil, gamping, gipsum, magnesit, tras, gamping, gipsum, magnesit, tras, batu,batu,

marmer

4

4.. RReeffrraakkttoorrii:: bps kuarsa, felspar, grafit, lempung tahan api,bps kuarsa, felspar, grafit, lempung tahan api,

magnesit, dolomit, kromit, bauksit, zirkon

5

5.. IInndduussttrrii:: asbes, mika, talk, pasir kuarsa, bentonit, gipsum, batuasbes, mika, talk, pasir kuarsa, bentonit, gipsum, batu

apung, belerang, kalsit, dolomit

6

6.. KKiimmiiaa:: gram-garam (Clgram-garam (Cl  PVC), brom, iodium, belerang, nitratPVC), brom, iodium, belerang, nitrat

7

7.. PPuuppuukk:: fosfat, belerang, gamping, nitratfosfat, belerang, gamping, nitrat

8

8.. GGuurriinnddaa:: intan, korundum, garnet, kuarsa, obsidianintan, korundum, garnet, kuarsa, obsidian

9

9.. PPeerrmmaattaa:: intan, beril, topaz, jade, opal, kuarsaintan, beril, topaz, jade, opal, kuarsa

1

(27)

Hal-hal lain yang perlu

diperhatikan:

1

1. .

K

Ka

ad

da

ar

r

m

mi

in

ne

er

ra

al

l

2

2. .

C

Cu

ut

t

o

of

ff

f

g

gr

ra

ad

de

e

3

3. .

J

Ju

um

ml

la

ah

h

c

ca

ad

da

an

ng

ga

an

n

4

4. .

B

Be

en

nt

tu

uk

k

c

ca

ad

da

an

ng

ga

an

n

5

5. .

L

Le

et

ta

ak

k

ge

g

eo

og

gr

ra

af

fi

is

s

6

6. .

A

Al

lt

te

er

rn

na

at

ti

if pe

f pen

na

am

mb

ba

an

ng

ga

an

n

7

7. .

D

Da

am

mp

pa

ak

k

li

l

in

ng

gk

ku

un

ng

ga

an

n

(28)

Cut Off Grade

Kasus 1:

Jika di suatu tempat ditemukan

perak

dengan kadar

50 gr/ton

:

tambang atau tidak?

(29)

Cut Off Grade

Kasus 2:

Jika di suatu tempat ditemukan

emas

dengan kadar

5 gr/ton

5 gr/ton:

:

tambang atau tidak?

(30)

Cut Off Grade

Kasus 3:

Jika di suatu tempat ditemukan

besi

dengan kadar

50%

:

tambang atau tidak?

(31)

Beberapa nilai

cut off grade

cut off grade:

:

1

1. .

E

Em

ma

as

s:

:

3

3 -

-

1

10

0 g

gr

r/

/t

to

on

n

2

2. .

P

Pe

er

ra

ak

k:

:

3

30

00

0 –

–

500 gr/ton

3

3. .

B

Be

es

si

i:

:

4

40

0 –

–

60%

4

4. .

T

e

em

mb

ba

ag

ga

a:

:

1

1 –

–

5 %

5

5. .

T

i

im

ma

ah

h:

:

0

0. .5

5%

%

6

6. .

N

Ni

ik

ke

el

l:

:

1

1. .5

5%

%

7

7. .

A

Al

lu

um

mu

un

ni

iu

um

m:

:

3

30 0%

%

8

8. .

K

Kr

ro

om

mi

iu

um

m:

:

3

32 2%

%

9

9. .

M

Ma

an

ng

ga

an

n:

:

3

35 5%

%

(32)

Semen Portland

•

• Semen yang merupakan hasil pembakaran

Semen yang merupakan hasil pembakaran

batugamping, batulempung, dan bahan

penolong

lainnya, dan kemudian digiling. Hasilnya

bersifat

hidraulis.

•

• Komposisi:

Komposisi:

CaO: 50

–

76% (didapat dari batugamping 76%)

SiO2: 17 -25% (didapat dari

pasir kuarsa)

Al2O3: 5

–

8% (didapat dari batulempung 18,5%)

Fe2O3: 0,5

–

5% (didapat dari pasir besi)

MgO: 2

–

5% (didapat

dari batugamping/gipsum

)

K2O, Na2O, MnO2, TiO2: 1

(33)

PVC

(

P

OLY-

V

INYL

C

HLORIDE)

Bahan baku utama:

klorida

darimana

?

Air laut

(34)

Monumen alam,

Pusaka bumi