Pneumonia pada Anak
Pneumonia pada Anak
Maria Amelia Goldie Maria Amelia Goldie
102013119 102013119 FAKUL
FAKULTTAS KEDOKAS KEDOKTERAN TERAN UNIVERSUNIVERSITAS KRIDA WAITAS KRIDA WAANAANA !l" A
!l" Ar#$%a U&ara No" '( Ke)or#$%a U&ara No" '( Ke)o% !er$* + !a*ar&a% !er$* + !a*ar&a ,oldie-e%$r.,mail"/om
,oldie-e%$r.,mail"/om
A)&ra* A)&ra*
%e$mo%ia adala i%e*i al$ra% 4er%aaa% a*$& )a,ia% )a-a 4are%*im 4ar$ 5a%, me%,e%ai #ari%,a% %e$mo%ia adala i%e*i al$ra% 4er%aaa% a*$& )a,ia% )a-a 4are%*im 4ar$ 5a%, me%,e%ai #ari%,a% 4ar$64ar$ 5a%,
4ar$64ar$ 5a%, meli4$&i al7eol$ meli4$&i al7eol$ da% da% #ari%,a% i%&er&iial 5a%, #ari%,a% i%&er&iial 5a%, die)a)*a% ole die)a)*a% ole )erma/am6ma/am e&iolo,i e4er&i)erma/am6ma/am e&iolo,i e4er&i )a*&eri(
)a*&eri( 7ir$( 7ir$( #am$r #am$r da% da% )e%da )e%da ai%," ai%," ara ara 4e%$lara% 4e%$lara% melal$i melal$i 4er/i*a% 4er/i*a% l$da( l$da( *o%&a* *o%&a* la%,$%, la%,$%, le-a& le-a& m$l$& m$l$& a&a$a&a$ *o%&a* &ida* la%,$%, melal$i 4erala&a% 5a%, &er*o%&ami%ai 4ada al$ra% 4er%aaa%" Ge#ala *li%i 4%e$mo%ia *o%&a* &ida* la%,$%, melal$i 4erala&a% 5a%, &er*o%&ami%ai 4ada al$ra% 4er%aaa%" Ge#ala *li%i 4%e$mo%ia a%&
a%&ara ara lailai% % demdemam( am( )a&)a&$*( $*( eea*( a*( 4er4er%a4%a4aaaa% % da%da%,*a,*al( l( rere&ra&ra*i *i elela a i,ai,a( ( 4er4er%a4%a4aaaa% % /$4/$4i%, i%, idid$%,$%,( ( %a%aaa me%de%,*$r( )a*a% ia%oi"
me%de%,*$r( )a*a% ia%oi"
Ka&a K$%/i 8
Ka&a K$%/i 8 %e$mo%ia( I%e*i Sal$ra% Naa%e$mo%ia( I%e*i Sal$ra% Naa
Abstract Abstract
Pneumonia is a
Pneumonia is a respirarespiration tract infection on tion tract infection on down side lung down side lung parenchymparenchyma which a which contaminate lung tissuescontaminate lung tissues such as
such as alveoli and interstitial tissue alveoli and interstitial tissue caused by caused by bacterias, viruses, parasitic fungi, bacterias, viruses, parasitic fungi, and the and the other unknown objects.other unknown objects. The transmission through saliva splashed, direct contact through mouth and undirect contact through hospital The transmission through saliva splashed, direct contact through mouth and undirect contact through hospital equipments which contaminated to respiration tract. The manifestation of pneumonia are fever, cough, asphyxiate, equipments which contaminated to respiration tract. The manifestation of pneumonia are fever, cough, asphyxiate, shallow br
shallow breath, costal eath, costal retractretraction, snoring brion, snoring breath, even ceath, even cyanosis.yanosis.
ey !
Pendahuluan
%e$mo%ia adala $a&$ 4e%5a*i& i%e*i a&a$ 4erada%,a% 4ada or,a% 4ar$64ar$ 5a%, die)a)*a% ole )a*&eri( 7ir$( #am$r a&a$4$% 4arai& di ma%a al7eol$ 5a%, )er&a%,,$%, #a-a) me%5era4 o*i,e% dari a&moer &eri%lamai da% &erii ole /aira%" %e$mo%ia da4a& #$,a die)a)*a% ole iri&ai *imia a&a$ ii* dari 4ar$64ar$ a&a$ e)a,ai a*i)a& dari 4e%5a*i& lai%%5a( e4er&i *a%*er 4ar$64ar$ a&a$ &erlal$ )a%5a* mi%$m al*ool( %am$% 4e%5e)a) 5a%, 4ali%, eri%, iala era%,a% )a*&eria %treptococcus pneumoniae( a&a$ 4%e$mo*o*$" Se)el$m 4e%em$a% dari a%&i)io&i*6a%&i)io&i*( a&$ 4er &i,a dari em$a ora%,6ora%, 5a%, &ela me%,em)a%,*a% 4%e$mo%ia e$da i&$ me%i%,,al dari i%e*i" Saa& i%i( le)i dari &i,a #$&a ora%,6ora%, me%,em)a%,*a% 4%e$mo%ia e&ia4 &a$% di Ameri*a" Le)i dari e&e%,a #$&a dari ora%,6ora%, i%i dio4%ame die)$a r$ma a*i& $%&$* 4era-a&a%" Me*i4$% *e)a%5a*a% dari ora%,6ora%, i%i em)$( *ira6*ira : a*a% me%i%,,al dari 4%e$mo%ia" %e$mo%ia adala 4emim4i% *e e%am 4e%5e)a) *ema&ia% di Ameri*a" %e$mo%ia eri%, *ali dideri&a e)a,ia% )ear ora%, 5a%, la%#$& $ia da% mere*a 5a%, memili*i 4e%5a*i& *ro%i* e)a,ai a*i)a& r$a*%5a i&em *e*e)ala% &$)$ a*a% &e&a4i 4%e$mo%ia #$,a )ia me%5era%, *a$m m$da 5a%, )er&$)$ ea&" Saa& i%i di d$%ia 4e%5a*i& 4%e$mo%ia dila4or*a% &ela me%#adi 4e%5a*i& $&ama di *ala%,a% *a%a*6*a%a* da%
mer$4a*a% a&$ 4e%5a*i& eri$ 5a%, mere%,,$& %5a-a )eri)$6ri)$ -ar,a &$a e&ia4 &a$%" Dia,%oi 4%e$mo%ia e/ara *li%i $m$m%5a m$da di&e,a**a%" Ta%da da% ,e#ala%5a a%,a& *a 5a*%i )ila di&em$*a% demam( )a&$* )erdaa* ;4$&$m 5a%, 4rod$*&i< a&a$ %5eri dada" Dia,%oi le)i me5a*i%*a% )ila dida4a&*a% i%il&ra& 4ada 4emeri*aa% o&o ro%&,e% 4ar$ da% 4e%em$a% mi*ro)a 4e%5e)a)%5a"1
Anamnesis
ada a%am%ei *a$ 4%e$mo%ia da4a& di&a%5a*a% ide%&i&a( *el$a% $&ama( ri-a5a& 4e%5a*i& e*ara%, ;RS<( ri-a5a& 4e%5a*i& da$l$ ;RD<( ri-a5a& 4e%5a*i& *el$ar,a ;RK<
ri-a5a& 4erali%a% i)$( ri-a5a& 4er*em)a%,a% a%a* da% ri-a5a& oial e*o%omi 4aie%"
ada a%am%ei ide%&i&a /erma&i alama& $%&$* &a$ a4a*a a%a* &i%,,al di daera )er4ol$i a&a$ &ida*" ada a%am%ei KU &a%5a*a% a4a*a a%a* &erda4a& )a&$*=ea =demam" ada a%am%ei RS &a%5a*a%( a4a*a e)el$m%5a a%a* &ereda*" ada a%am%ei RK &a%5a*a% ada*a *el$ar,a 5a%, me%,alami a*i& er$4a" ada a%am%ei RD &a%5a*a% a4a*a
4er%a me%,alami a*i& er$4a a&a$ ri-a5a& ama da% aler,i( /erma&i ada &ida*%5a ,a&roeoa,eal rel$* ;&a%5a*a% a4a*a 4er%a ear&)$r%( eri%, m$al=m$%&a<" ada a%am%ei ri-a5a& 4erali%a% /erma&i a4a*a a%a* lair >>LR ;)era& )ada% )a5i lair re%da<( a4a*a ada *elai%a% a%a&omi )a-aa%" ada a%am%ei ri-a5a& 4er*em)a%,a% &a%5a*a% a4a*a a%a* mi%$m ASI e**l$i da% a4a*a a%a* r$&i% im$%iai" ada ri-a5a& oial + e*o%omi &a%5a*a% a4a*a a%a* &i%,,al di r$ma 5a%, em4i& a&a$ &ida*"1
Pemeriksaan Fisik
emeri*aa% 4ada 4%e$mo%ia $m$m%5a dila*$*a% de%,a% /ara TTV ;&a%da6&a%da 7i&al<( i%4e*i( 4al4ai( 4er*$i( da% a$*$l&ai" ada TTV )iaa%5a dida4a&*a% $$ $)e)ril a&a$ &i%,,i( &a*i*ardi( da% 4e%i%,*a&a% re*$e%i %aa" ada i%4e*i ar$ di4era&i*a% )e%&$* &ora* da% 4er,era*a%%5a( *eadaa% ela i,a ;4ada 4%e$mo%ia ela i,a a*a% me%/e*e$%,=re&ra*i<" Selai% i&$ #$,a 5a%, )ia *i&a i%4e*i adala a4a*a 4aie% me%,alami ea* %a4a( )a&$*6)a&$* a&a$ ia%oi da% #$,a melia& a4a*a %a4a 4aie% /e4a& a&a$ lam)a&" ada 4al4ai &ora* a%&erior da% 4o&erior 4aie%( ra)a ela i,a ;%ormal( me%/em)$%,=me%/e*$%,< da% mela*$*a% 4emeri*aa% 7o*al remi&$ 4ada &ora* a%&erior da% 4o&erior" ada 4er*$i 4emeri*a me%,e&$* di%di%, dada da% me%de%,ar ail%5a a4a*a 4e*a* ;ada%5a maa &$mor=/aira%<( i4ero%or ;4ada emiema<( red$4 ;ada%5a i%il&ra&e<( da% &im4a%i ;4ada 4e%5a*i& 4%e$mo&orak). ada a$*$l&ai 4emeri*a me%de%,ar*a% $ara 4ar$64ar$" ?ila%,%5a $ara %aa %ormal( ada%5a $ara re&a*( a&a$ 4e%i%,*a&a% $ara )ii*a% &whispered pectoryloqui' da4a& me%,e%ali daera 4ada 4ar$ 5a%, *era da% 5a%, 4e%$ /aira% 5a%, di%ama*a% *o%olidai"2
Pemeriksaan Penunjang Pemeriksaan Laboratorium
ada 4emeri*aa% la) dara ail 4emeri*aa% 5a%, )erma*%a adala &erda4a&%5a le$*oi&oi e)a,ai 4e%a%da ada%5a i%e*i" ?i&$%, #e%i le$*oi& 4ada 4%e$mo%ia 7iral eri%,*ali %ormal a&a$4$% edi*i& me%i%,*a&( de%,a% limoi& 4redomi%a%( eda%,*a% 4ada 4%e$mo%ia )a*&erial i&$%, #e%i le$*oi& me%,alami 4e%i%,*a&a% ;@20"000=mm3< de%,a%
>ia*a% dara ar$ dila*$*a% $%&$* me%e,a**a% dia,%oi da% me%e%&$*a% )a*&eri 4e%5e)a) 4%e$mo%ia" >ia*a% dara 4oi&i di&em$*a% 4ada 10620: 4%e$mo%ia )a*&erial da% mer$4a*a% *o%irmai e)a,ai 4e%5e)a) 4%e$mo%ia a4a)ila ail%5a 4oi&i 4ada *$ma% 5a%, di*e&a$i e)a,ai 4a&o,e% re4ira&ori"
Pemeriksaan Radiologi
Te 4e%&i%, $%&$* me%de&e*i 4%e$mo%ia 4ada *eadaa% 5a%, &ida* #ela iala de%,a% o&o &ora*" Fo&o &ora* da4a& me%am4a*a% daera o4a* ;&erlia& 4$&i< 5a%, me%,,am)ar*a% *o%olidai" %e$mo%ia &ida* elal$ dilia& ole i%ar ( elai% *are%a 4e%5a*i&%5a a%5a 4ada &i%,*a& 4erm$laa% a&a$ *are%a me%,e%ai )a,ia% 4ar$ &er&e%&$ 5a%, $li& dilia& de%,a% i%ar " Dalam )e)era4a *a$ T &computed tomography' da4a& me%$%#$*a% 4%e$mo%ia 5a%, &ida* &erlia& de%,a% o&o &ora i%ar " Si%ar da4a& *elir$( *are%a maala lai%( e4er&i 4ar$& 4ada 4ar$ da% ,a,al #a%&$%, *o%,e&i da4a& me%5er$4ai 4%e$mo%ia 4ada o&o &ora i%ar " Fo&o &ora #$,a di,$%a*a% $%&$* e7al$ai ada%5a
*om4li*ai dari 4%e$mo%ia" Pemeriksaan Serologi
Te $ri% a%&i,e% detection adala $a&$ /ara $%&$* me%de&e*i a%&i,e% (egionella pneumophila ero,r$4 1" De&e*i i%i da4a& dila*$*a% 4ada ari *e 3 i%e*i am4ai 1 &a$%" Ole *are%a i&$ &ida* da4a& di,$%a*a% $%&$* de&e*i i%e*i )ar$ 4ada 4aie% de%,a% ri-a5a& 4er%a i%e*i Le,io%ella" Se%i&i7i&a 4ada 4emeri*aa% i%i adala 9069B:( da% 4eii&a%5a adala 9C6100:"
$ndirect )luorescent Antibody ;IFA< dila*$*a% $%&$* melia& eeora%, &eri%e*i a&a$ &ida*" Dia,%oi di&e,a*a% #i*a *e%ai*a% &i&er B dari &i&er 1812 4ada aea*$& da% ae *o%7alee% ;36' mi%,,$ *em$dia%<" Se%i&i7i&a C60: da% 4eii&a 906100:"
*irect )luorescent Antiboody Test da4a& me%de&e*i e*i&ar 10B610 )a*&eri=ml 4eime%" Me%,,$%a*a% la)el fluorescein isothiocyanate ;FIT<" ri%i4 4emeri*aa% i%i adala me%,i*a& a%&i,e% 4ada el mem)ra% )a*&eri 5ai&$ *om4le* a%&i,e% a%&i)odi" De&e*i de%,a% me%,,$%a*a% mi*ro*o4 l$ore%i" Se%i&i7i&a 260: da% 4eii&a 9B699:"2
Diagnosis Kerja
%e$mo%ia adala $a&$ 4roe 4erada%,a% di ma%a &erda4a& *o%olidai 5a%, die)a)*a% 4e%,iia% ro%,,a al7eoli ole e*$da&" er&$*ara% ,a &ida* da4a& )erla%,$%, 4ada daera 5a%, me%,alami *o%olidai da% dara 5a%, dialir*a% *e e*i&ar al7eoli 5a%, &ida* )er$%,i" ?i4o*emia da4a& &er#adi &er,a%&$%, )a%5a*%5a #ari%,a% 4ar$64ar$ 5a%, a*i&" ara 4e%$lara% 4%e$mo%ia da4a& melal$i 4er/i*a% l$da( *o%&a* la%,$%, le-a& m$l$& a&a$ *o%&a*
&ida* la%,$%, melal$i 4erala&a% 5a%, &er*o%&ami%ai de%,a% al$ra% 4er%aaa%" >iaa%5a 4e%$lara% or,a%ime &er#adi dari ora%, *e ora%,( %am$% 4e%$lara% melal$i *o%&a* eaa& eri%,
&er#adi" Maa i%*$)ai &ida* di*e&a$i 4a&i( m$%,*i% 163 ari"3
Diagnosis Banding Bronkitis Akut
>ro%*i&i mer$4a*a% a*i)a& )e)era4a *eadaa% lai% al$ra% 4er%a4aa% a&a da% )a-a( da% &ra*ea )iaa%5a &erli)a&" >ro%*i&i a*$& )iaa%5a dida$*$i ole i%e*i 4er%a4aa% a&a" I%e*i e*$%der )iaa%5a dia*i)a&*a% ole %treptococcus pneumoniae, +oraxella catarrhalis, aemophilus influen-ae da4a& &er#adi" Ka%5a 4ada a%a* iala da&a%, de%,a% )a&$* eri%,(
&ida* 4rod$*&i da% &im)$l%5a rela&i )er&aa4( m$lai 263 ari e&ela ri%i&i" >ro%*i&i laim &er#adi 4ada )a5i da% a%a*6a%a*( da% $m$m%5a &er#adi di m$im di%,i% da% m$im emi"
Bronkiolitis
>ro%*ioli&i a*$& &er#adi a*i)a& o)&r$*i al$ra% 4er%a4aa% *e/il 4e%5a*i& i%i &er#adi 4ada $ia 2 &a$% 4er&ama" e%5a*i& i%i 4ali%, eri%, me%,a*i)a&*a% a%a* ar$ ra-a& i%a4"
>ro%*ioli&i di&a%dai de%,a% ada%5a o)&r$*i )ro%*iol$ 5a%, die)a)*a% ole edema da% *$m4$la% m$*$ er&a *$m4$la% 4$i%,64$i%, el$ler da% ole i%7ai ole )a,ia%6)a,ia% )ro%*$ 5a%, le)i *e/il ole 7ir$ ei%,,a &er#adi 4e%e)ala% 4ada di%di%, )ro%*iol$" e%e)ala% eedi*i& a4a4$% 4ada 4ro%*iol$ 4ada )a5i da4a& a%,a& mem4e%,ar$i alira% $dara" A%a* m$la6m$la me%deri&a i%e*i ri%,a% al$ra% %a4a a&a dier&ai de%,a% i%,$ da% )eri%" Ge#ala i%i )iaa%5a )era*ir )e)era4a ari da% da4a& dier&ai de%,a% 4e%$r$%a% %a$ ma*a% er&a demam 3(639o" er*em)a%,a% *e,a-a&a% )iaa%5a dier&ai de%,a% )a&$* 4ro*imal(
Tuberkulosis Paru
T$)er*$loi 4ar$ adala 4e%5a*i& i%e*i 4ada al$ra% 4er%aaa% 5a%, die)a)*a% ole )a*&eri +ycobacterium tuberculosis" >a*&eri i%i mer$4a*a% )a*&eri )ail 5a%, a%,a& *$a& ei%,,a memerl$*a% -a*&$ lama $%&$* me%,o)a&i%5a" >a*&eri i%i le)i eri%, me%,i%e*i or,a% 4ar$64ar$ ;90:< di)a%di%,*a% )a,ia% lai% &$)$ ma%$ia" e%deri&a 5a%, &eri%e*i )iaa%5a a*a% me%,alami demam $)e)ri 5a%, )erla%,$%, lama( )iaa%5a diraa*a% malam ari dier&ai *eri%,a& malam" Kada%,6*ada%, era%,a% demam e4er&i i%l$e%a da% )eria& ila%, &im)$l" Ge#ala lai%( 4e%$r$%a% %a$ ma*a% da% )era& )ada%( )a&$*6)a&$* elama le)i dari 3 mi%,,$ ;da4a& dier&ai de%,a% dara<( 4eraaa% &ida* e%a* ;malaie<( da% lema" Ge#ala lai% a%&ara lai% daa* )er/am4$r dara=)a&$* dara( ea* %aa da% raa %5eri 4ada dada( demam=meria%, le)i dari e)$la%( )er*eri%,a& 4ada malam ari &a%4a 4e%5e)a) 5a%, #ela( )ada% lema da% le$( %a$ ma*a% me%$r$% da% &er#adi 4e%$r$%a% )era& )ada%"B
Klasifikasi
Terda4a& 3 *laii*ai 4%e$mo%ia( )erdaar*a% re%&a%, $ia( *li%i da% e4idemiolo,i( a,e% 4e%5e)a)( da% 4redile*i i%e*i"
>erdaar*a% re%&a%, $ia( 4%e$mo%ia di)a,i me%#adi 4%e$mo%ia 4ada a%a* *$ra%, dari 2 )$la% da% a%a* 2 )$la% am4ai *$ra%, dari &a$%" ada a%a* *$ra%, dari 2 &a$% 4%e$mo%ia
di)a,i me%#adi 4%e$mo%ia )era& da% )$*a% 4%e$mo%ia ;)a&$* )iaa<" %e$mo%ia )era& di&a%dai de%,a% ada%5a %aa /e4a& 5ai&$ re*$e%i 4er%aaa% e)a%5a* '0 *ali 4er me%i& a&a$ le)i" >$*a% %e$mo%ia di&a%dai de%,a% )a&$* 4ile* )iaa" Seda%,*a% 4ada a%a* $ia 2 )$la% i%,,a *$ra%, dari &a$% di)a,i me%#adi 4%e$mo%ia )era&( 4%e$mo%ia( da% )$*a% 4%e$mo%ia" %e$mo%ia )era& di&a%dai de%,a% ada%5a ea* a&a$ &ari*a% di%di%, dada )a,ia% )a-a" %e$mo%ia dier&ai de%,a% %aa /e4a&( )ila $ia 2 )$la% am4ai *$ra%, dari 1 &a$% 0 *ali 4er me%i&( da% $%&$* $ia 1 i%,,a *$ra%, dari &a$% B0 *ali 4er me%i&" >$*a% 4%e$mo%ia di&a%dai de%,a% )a&$* 4ile* )iaa( &ida* ada &ari*a% di%di%, dada )a,ia% )a-a *e dalam da% &ida* ada %aa /e4a&"
>erdaar*a% *li%i da% e4idemiolo,i 4%e$mo%ia di)a,i me%#adi 4%e$mo%ia *om$%i&i &communityacquired pneumonia'( 4%e$mo%ia %oo*omial &hospitalacquired pneumonia/nosocomial pneumonia'( 4%e$mo%ia a4irai( da% 4%e$mo%ia 4ada 4e%deri&a
immunocompromised " %e$mo%ia %oo*omial di)a,i me%#adi &i,a #e%i 5ai&$ hospital acquired pneumonia ;?A<( ventilator associated pneumonia ;VA< da% health care associated pneumonia ;?A<"
>erdaar*a% )a*&eri 4e%5e)a) 4%e$mo%ia di)a,i me%#adi 4%e$mo%ia )a*&eri=&i4i*al( 4%e$mo%ia a*i)a& 7ir$( 4%e$mo%ia a*i)a& #am$r da% 4%e$mo%ia a&i4i*al" %e$mo%ia )a*&eri=&i4i*al da4a& &er#adi 4ada em$a $ia" %e$mo%ia )a*&erial eri%, dii&ila*a% de%,a% 4%e$mo%ia a*i)a& *$ma%" %e$mo%ia #e%i i&$ )ia me%5era%, ia4a a#a( dari )a5i i%,,a mere*a 5a%, &ela la%#$& $ia" ara 4emi%$m al*ool( 4aie% 5a%, &er*e)ela*a%, me%&al( 4aie% 4a/ao4erai( ora%, 5a%, me%deri&a 4e%5a*i& 4er%a4aa% lai% a&a$ i%e*i 7ir$ adala 5a%, mem4$%5ai i&em *e*e)ala% &$)$ re%da da% me%#adi a%,a& re%&a% &erada4 4e%5a*i& i&$" ada aa& 4er&aa%a% &$)$ me%$r$%( mial%5a *are%a 4e%5a*i&( $ia la%#$&( da% mal%$&rii( )a*&eri 4%e$mo%ia a*a% de%,a% /e4a& )er*em)a%, )ia* da% mer$a* 4ar$64ar$" !i*a &er#adi i%e*i( e)a,ia% #ari%,a% dari lo)$ 4ar$64ar$( a&a$ 4$% el$r$ lo)$( )a*a% e)a,ia% )ear dari lima lo)$ 4ar$64ar$ ;&i,a di 4ar$64ar$ *a%a%( da% d$a di 4ar$64ar$ *iri< me%#adi &erii /aira%" Dari #ari%,a% 4ar$64ar$( i%e*i de%,a% /e4a& me%5e)ar *e el$r$ &$)$ melal$i 4eredara% dara" >a*&eri %e$mo*o*$ adala *$ma% 5a%, 4ali%, $m$m e)a,ai 4e%5e)a) 4%e$mo%ia )a*&eri &ere)$&" %e$mo%ia a*i)a& 7ir$ )iaa%5a die)a)*a% ole 7ir$ i%l$e%a ;)eda*a% de%,a% )a*&eri emofilus influen-a 5a%, )$*a% 4e%5e)a) 4e%5a*i& i%l$e%a( &e&a4i )ia me%5e)a)*a% 4%e$mo%ia #$,a<" Ti4e 4%e$mo%ia i&$ )ia di&$m4a%,i de%,a% i%e*i 4%e$mo%ia *are%a )a*&eri" ?al i&$ 5a%, die)$& de%,a% $4eri%e*i )a*&erial" Sala a&$ &a%da &er#adi $4eri%e*i )a*&erial adala *el$ar%5a le%dir 5a%, *e%&al da% )er-ar%a i#a$ a&a$ mera &$a" %e$mo%ia a*i)a& #am$r eri%, mer$4a*a% i%e*i e*$%der" redile*i &er$&ama 4ada 4e%deri&a de%,a% da5a &aa% lema &immunocompromised'( )ia #$,a dida4a& 4ada i%di7id$ 5a%,
&erlal$ lama )erada di r$a%,a% 5a%, &erda4a& aerool dari air 5a%, lama &er,e%a%, mial%5a dari $%i& 4e%di%,i% r$a%,a% a&a$ ala& 4elem)a) 5a%, *o&or( )ia me%,ida4 4%e$mo%ia Le,io%ella" %e$mo%ia a&i4i*al die)a)*a% ole +ycoplasma, (egionella, dan 0haamydia"
>erdaar*a% 4redile*i i%e*i 4%e$mo%ia di)a,i me%#adi 4%e$mo%ia lo)ari da% 4%e$mo%ia )ro%*o4%e$mo%ia" %e$mo%ia lo)ari adala 4%e$mo%ia 5a%, &er#adi 4ada a&$ lo)$ ;4er/a)a%,a% )ear dari 4oo% )ro%*$< *a%a% ma$4$% *iri" %e$mo%ia )ro%*o4%e$mo%ia
di&a%dai )er/a*6)er/a*%i%e*i 4ada )er)a,ai &em4a& di 4ar$( )ai* di *a%a% Ma$4i% *iri 5a%, die)a)*a% ole 7ir$ a&a$ )a*&eri da% eri%, &er#adi 4ada )a5i a&a$ ora%, &$a"163
Gejala Klinis
Demam da% )a&$* ;a-al%5a %o%4rod$*&i< mer$4a*a% ,e#ala $m$m" Da4a& #$,a &er#adi %5eri dada da% ea* %a4a" Gam)ara% i&emi* ;le)i eri%, &er#adi %am$% &ida* 4eii* $%&$* 4%e$mo%ia a&i4i*< dia%&ara%5a adala %5eri *e4ala( confusion( mial,ia( da% malaie" Ada%5a
maa 4rodormal 5a%, lama le)i 4eii* )a,i or,a%im a&i4i*" ada 4emeri*aa% ii* )ia di&em$*a% &a%da6&a%da *o%olidai lo*al da% ro%*i *aar &crackles' 4ada lo)$ 5a%, &er*e%a" Ta*i4%ea( i4o&e%i( da% ia%oi mer$4a*a% &a%da )era&%5a 4e%5a*i&"B
tiologi
>ai* 4%e$mo%ia *om$%i&i ma$4$% 4%e$mo%ia %oo*omial *ed$a%5a memili*i e&ioo,i 5a%, ama 5ai&$ *$ma% 4a&o,e% e4er&i %treptokokus pneumonia( aemophilus influen-ae( +oraxella catarrhalis da% )e)era4a )a*&eri a&i4i*al" e%5e)a) $&ama 4%e$mo%ia %oo*omial adala )a*&eri ,ram %e,a&i aemophilus influen-a" Me*i demi*ia%( e*i&ar 1C: 4%e$mo%ia %oo*omial die)a)*a% ole Pseudomonas aeruginosa 5a%, &er%5a&a me%#adi 4e%5e)a) *ema&ia% da% *ea*i&a% 4ada 4%e$mo%ia %oo*omial" %e$mo%ia *are%a #am$r &ida* )a%5a* di&em$*a% &e&a4i )iaa%5a &erda4a& 4ada 4aie% de%,a% ,a%,,$a% im$%olo,i* e4er&i AIDS da% 4ema*aia% o)a&6o)a&a% im$%o$4rea% 4ada 4aie% &ra%4la%&ai( *emo&era4i da% 4ada 4e%5a*i&
imunocompromised lai%%5a"
!am$r 5a%, eri%, me%im)$l*a% 4%e$mo%ia adala a%dida( A4er,ill$( ?i&o4lama /a4$la&e$m( r54&o/o//$ %eoorma% da% o//idiode immi&i" %e$mo%ia 4ada 4aie% imunocompromised diam4i%, 4e%5e)a)%5a adala )a*&eri da% #am$r o4o&$r%i&i* da4a& #$,a die)a)*a% 7ir$ e4er&i 5&ome,alo7ir$ ;MV<( E4&ei%6>arr 7ir$( Ri%o7ir$( Ade%o7ir$( aram5o7ir$( arai%l$e%a 7ir$( ?er4e im4le*( ?er4e 7ir$ ' da% ?er4e 7ir$ " U%&$* da4a& me%,e&a$i 4e%5e)a) lai%%5a da4a& dilia& 4ada &a)el 1"
Ta)el 1" A,e% I%e*i$ e%5e)a) %e$mo%ia"
>a*&eri S&re4&o/o//$ 4%e$mo%ia %e$mo%ia )a/&erial S&re4&o/o//$ 45o,e%e S&a45lo/o//$ a$re$ Kle)iella 4%e$mo%ia e$domo%a aer$,i%oa E/eri/ia /oli eri%ia 4e&i
Le,io%%aire )a/ill$ e%5a*i& Le,io%%aire
e4&o&re4&o/o//$( e4&o/o//$ %e$mo%ia a4irai ;a%aero)< >a/&eroide
F$o)a/&eri$m Veillo%ella
A/&i%om5/e&e A/&i%om5/e iraelii A*&i%omi*oi 4$lmo%ar
No/ardia &eroid No*ardioi 4$lmo%ar
F$%,i o//idioide immi&i Ko*idiomi*oi
?i&o4lama /a4$la&$m ?i&o4lamoi >la&om5/e derma&idi&i >la&omi*oi
A4er,ill$ A4er,iloi
5/om5/e&e M$*omi*oi
Ri/*e&&ia iiella )$r%e&&i Demam
lam5dia lam5dia 4i&&a/i i&a*oi
Omi&oi
M5/o4lama M5/o4lama 4%e$mo%ia %e$mo%ia mi*o4lama
Vir$ I%l$e%a 7ir$( ade%o7ir$ %e$mo%ia 7iral
ro&ooa %e$mo/5&i /ari%ii %e$mo%ia 4%e$moi&i
%e$mo%ia 5a%, dida4a& di ma5ara*a& a%,a& eri%, &er#adi" I%ide% di ma5ara*a& adala 163=1000 ora%, de-aa" Se4erem4a& #$mla *a$ mem)$&$*a% 4era-a&a% di r$ma a*i&" I%ide% *e#adia% 4ada la*i6la*i ama de%,a% 4erem4$a%( -ala$4$% 4e%5a*i& Le,io%aire le)i eri%, dida4a&*a% 4ada la*i6la*i" %e$mo%ia %oo*omial le)i eri%, &er#adi 4ada ma%$la( mer$4a*a 2(: *om4li*ai dari el$r$ 4era-a&a% di r$ma a*i& da% 1061: dari em$a *a$ i%e*i 5a%, dida4a& di r$ma a*i&" ada 4%e$mo%ia 4aie% de%,a% 5&em im$% re%da me%i%,*a& a*i)a& i%ide% 4e%,,$%aa% o)a&6o)a&a% im$%o$4rei ;&ra%4la%&ai( 7a*$li&i<( *emo&era4i( da% i%e*i ?IV"
Patogenesis
Pneumonia Komunitas
%e$mo%ia 5a%, dida4a& di ma5ara*a& /e%der$%, &er#adi 4ada $ia e*&rem( %am$% &e&a4 mer$4a*a% 4e%5e)a) mor)idi&a 5a%, 4e%&i%, da% )a*a% 4e%5e)a) morali&a 4ada de-aa m$da" e%5e)ara% i%e*i &er#adi melal$i dro4le&" Or,a%ime )erm$l&i4li*ai dalam 4ar$ da% #i*a &ela )erail me%,ala*a% me*a%ime 4er&aa%a% 4ar$ ma*a a*a% &er#adi 4%e$mo%ia" Ke)iaaa% mero*o* melema*a% 4er&aa%a% lo/al *are%a me%e*a% $%,i ilier"
Pneumonia "osokomial
Terda4a& )e)era4a a*&or 4redi4oii 5a%, me%5e)a)*a% eora%, 4aie% me%,alami 4%e$mo%ia di r$ma a*i&( 5ai&$ me%i%,*a&%5a rei*o a4irai( me%$r$%%5a 4er&aa%a% &$)$( da% 4ema*aia% ala& melal$i 4ar$=*$li& 5a%, me%,,a%,,$ 4er&aa%a% &$)$ %ormal" Wala$4$% or,a%ime 4e%5e)a) 4%e$mo%ia 5a%, dida4a& di dalam ma5ara*a& #$,a me%5e)a)*a% i%e*i di r$ma a*i&( )a*&eri ,ram %e,a&i( %taphilococcus aureus( da% or,a%ime a%aero) #a$ le)i eri%, di&em$*a%" e%deri&a 4e%5a*i& 4ar$ 5a%, me%,alami 4%e$mo%ia 4a/a o4erai mai a%,a& m$%,*i% me%,alami i%e*i 4%e$mo*o*$ a&a$ emoil$"
Pneumonia pada Pasien Immunocompromised
I%e*i 4ar$ %iaa%5a di/e,a de%,a% *om)i%ai )er)a,ai eleme% me*a%i ;e4i,lo&&i( rele* )a&$* da% rele* m$%&a( da% el$)$%, m$*oilier< er&a me*a%ime im$%olo,i 4eii* ;ma*roa,=%e$&roil( a%&i)od5 5a%, diail*a% ole limoi& >( da% im$%i&a el$ler ole limoi& T<" Dee* 4ada )a,ia% ma%a4$% dari me*a%ime i%i me%i%,*a&*a% rei*o i%e*i" Seri%,
di&em$*a% i%e*i ole mi*roor,a%ime m$l&i4el" I%e*i 5a%, di$)$%,*a% de%,a% 5&em im$% 5a%, &er&e*a% adala %e$&ro4e%ia ;)a*&eri ,ram %e,a&i( %taphylococcus aureus( #am$r ;/a%dida( a4er,ill$<( me%$r$%%5a imm$%o,lo)$li% ;)a*&eri 4%e$mo*o*$( aemophilus influen-a<( d%a dee* el T ;)a*&eri 4%e$mo*o*$( . $nfluen-ae( %taph. Aureus( #am$r ;/a%dida( 4%e$mo/5&i<( 7ir$ ;MV *elom4o* er4e( ade%o7ir$<( mi*ro)a*&eria<"'
Penatalaksanaan
Pneumonia Komunitas
Tera4i $4or&i $m$m da4a& dila*$*a% de%,a% 4em)eria% /aira% i%&ra7e%a( o*i,e% da% iio&era4i" Tera4i a%&i)io&i* 4ada 4%e$mo%ia )era& da4a& di)eri*a% ealo4ori% i%&ra7e%a da% ma*rolid ;eri&romii%( *lari&omii%< da% ,olo%,a% l$oroH$i%olo%" ada *a$ 5a%, le)i ri%,a% da4a& di,$%a*a% am4iili% me%,,a%&i*a% ealo4ori% da% 4ada *a$ 5a%, ri%,a% /$*$4 de%,a% amo*iili% a#a"
Pneumonia "osokomial
Tera4i $4or&i da4a& dila*$*a% de%,a% 4em)eria% o*i,e%( /aira%( da% iio&era4i" Tera4i a%&i)io&i* 4eii* di4erl$*a% $%&$* mem)ami or,a%im ,ram %e,a&i 5a%, rei&e% &erada4 a%&i)io&i* 5a%, di)eri*a% 4ada 4%e$mo%ia *om$%i&a" A%&i)io&i* $%&$* 4%e$mo%ia %oo*omial adala ,olo%,a% ealo4ori% ,e%erai *e&i,a ;mial eo&a*im< da% ami%o,li*oida( l$oroH$io%olo%( &ie%amii% ;imi4e%em( mero4e%em<( 4e%iili% a%&i4e$domo%a ;4i4eraili%=&ao)a*&am< da% 4em)eria% a%&i&ailo*o*$ $%&$* %taphilococcus aureus 5a%, rei&e%6me&iili% &methicillinresistant %taph. Aureus' ;MRSA< mial l$*lo*aili%=7a%*omii%" Pneumonia pada Pasien Immunocompromised
Dia,%oi mi*ro)ial eri%, *ali )el$m di&e,a**a% aa& dim$lai%5a &era4i" Um$m%5a( am)il me%$%,,$ ail *$l&$r 4erl$ di)eri*a% o)a& a%&i)a*&eri 4e/&r$m l$a" Kom)i%ai o)a& 5a%, di)eri*a% ar$ )ia mem)ami )a*&eri ,ram %e,a&i( dia%&ara%5a e$domo%a 44" da% d&ailo*o*$" a%, eri%, di,$%a*a% e)a,ai &era4i em4iri adala *om)i%ai a%&ara 4e%iili% a%&i4e$domo%a a&a$ ealo4ori% ,e%erai *e&i,a da% ami%o,li*oida" Kem$dia% &era4i )ia di,a%&i e$ai de%,a% ail 4emeri*aa% mi*ro)iolo,i" Tera4i 4eii* $%&$* 7ir$ da% #am$r mai%,6mai%, adala ,a%i*lo7ir a&a$ amo&erii%"C
Komplikasi
Kom4li*ai 4%e$mo%ia da4a& )er$4a ,a%,,$a% 4er&$*ara% ,a( o)&r$*i #ala% %aa( ,a,al 4er%aaa%( Pleural 1ffusion ;bacterial pneumoniae<" A)e *$li&( a)e #ari%,a% l$%a*( o&i&i media( i%$i&i( me%i%,i&i 4$r$le%&a( 4eri*ardi&i da% e4i,lo&i *ada%, di&em$*a% 4ada i%e*i emophylus influen-ae" De%,a% me%,,$%a*a% a%&i)io&i*a( *om4li*ai 4%e$mo%ia am4ir &ida* 4er%a di#$m4ai" Kom4li*ai 5a%, da4a& di#$m4ai a%&ara lai% em4iema da%o&i&i media a*$&" Seme%&ara *om4li*ai lai%%5a e4er&i me%i%,i&i( 4eri*ardi&i( o&eomieli&i( da% 4eri&o%i&i le)i #ara%, &er#adi"
Prognosis
Se)a,ia% )ear a%a*6a%a* de%,a% 4%e$mo%ia 7ir$ da4a& em)$ em4$r%a da% &ida* mem4$%5ai ,e#ala ia( -ala$4$% m$%,*i% le)i lama" A%a*6a%a* 5a%, &ida* mem4$%5ai 4e%5a*i& 4o*o* mem4$%5ai 4ro,%oi 5a%, )ai* e*ali $%&$* em)$ em4$r%a( &erma$* 4er&$m)$a% da% 4er*em)a%,a% 5a%, %ormal( $%,i 4ar$ 5a%, %ormal( da% &ida* me%i%,*a&%5a
*ere%&a%a% 4ada i%e*i 4ar$"
Pen#egahan
e%/e,aa% 4%e$mo%ia da4a& dila*$*a% de%,a% /ara me%#a$*a% aa4 ro*o* dari a%a* er&a 4em)eria% 7a*i% ID ; $nvansive Pneumococcal *isease< *are%a a%5a de%,a% 4e%/e,aa% i%ila 4e%5a*i& me%i%,i&i ;rada%, ela4$& o&a*< da% 4%e$mo%ia ;rada%, 4ar$< )ia
&eri%dar"
Kesimpulan
%e$mo%ia adala $a&$ 4roe 4erada%,a% di ma%a &erda4a& *o%olidai 5a%, die)a)*a% 4e%,iia% ro%,,a al7eoli ole e*$da&" %e$mo%ia da4a& die)a)*a% ole )a*&eri( 7ir$( #am$r( a&a$4$% )e%da ai%, lai% 5a%, ma$* *e al$ra% %aa" Ge#ala *li%i 4%e$mo%ia me%$%#$**a% ada%5a )a&$* )er4$&$m da% 4eri&e%( ea* %aa( %5eri dada( demam $)e)ril( re&ra*i ela i,a( %aa /e4a&( da% &a*i4%e$" %e$mo%ia da4a& di*elom4o*a% me%#adi )e)era4a *elom4o*( )erdaar*a% $m$r( ,e#ala da% e4idemiolo,i( )a*&eri 4e%5e)a)( da% 4redile*i i%e*i"
e%,o)a&a% 4%e$mo%ia da4a& de%,a% 4em)eria% a%&i)io&i*a i%&ra7e%a ma$4$% oral mial 4e%iili%( a%&i)io&i* ,olo%,a% l$oro*$i%olo%( da% ,olo%,a% ealo4ori%" e%/e,aa% 4%e$mo%ia 4ada a%a* da4a& dila*$*a% de%,a% me%,i%dari aa4 ro*o* er&a 4em)eria% 7a*i%
ID ; $nvansive Pneumococcal *isease<"
Daftar Pustaka
1" Ar7i% >K" Ilm$ Keea&a% A%a*" Vol 2" Edii 1" !a*ar&a8 EG2012""103B6C"
2" S$do5o AW( >am)a%, S( d**" >$*$ A#ar Ilm$ e%5a*i& Dalam" Edii B #ilid 3" !a*ar&a8 I%&er%a $)lii%,2009""220C610
3" Mi%adiarl5" e%5a*i& I%e*i Sal$ra% Na4a %e$mo%ia" !a*ar&a8 a5aa% O)or I%do%eia2010""216B
B" Ma&o%da%, S( Waida5a& I( Sa&roamoro S" Dia,%oi Fii 4ada A%a*" 2%d Ed" !a*ar&a 8 Sa,$%, Se&o200C""1''6C1
" !a-e&/ E( Mel%i/* !L( Adel)er, EA" Mi*ro)iolo,i *edo*&era%" Edii 20" !a*ar&a8 EG2009"(1CC69
'" Lea/ R . Acute and 0ritical 0are +edicine at a 2lance" Edii 2" Ne- or*8 !o% Wile5 a%d So%2010""C26
C" K$mar V( o&ra% RS( Ro))i% SL" >$*$ A#ar a&olo,i Ro))i%" Edii" !a*ar&a8EG200C ""9226
" Ro))i%( o&ra%( K$mar" >$*$ Sa*$ Daar a&olo,i e%5a*i&" Edii *e6" !a*ar&a8EG"2012"116B"