u\. t W lfj. U ' i.
SXEZP9X
DIAJUlUtl OBftJK aSLEHOKAPI bah ainiamii stahat-siabat
I
-I O-IHTA 1TS3F&B0LSB GELAfi SABJA-I-IA HtnCtm
O i l b
JOSEF
m is.
PIBXSGHO B o m Pokok 6429*AftR?AS HU*U3
UHIVEflsmS AIBLAHOOA CUEABAIA
1 9 7 7
M I L 1 K PERPUSTAKAAN •UNIVERS1TAS AIRLANOOA"
(ffuatu pdBGBsmitm otos Xfimio-toaun Eero Boll di Surabaja)
jpnAKTm siHi
DI
iDconEnlA
i
g o rab n yo *
ittootujui olch
^ I'cnityn Pencil j I Kot
1 X
i KATA PENGANTAE
ncngucap oyiilair l:o hadirat Tuhan Tajtg Maha-
c a a at as so^ala borkat dan kanmia yang tclah dilinpah-
kan, saya Susun akripsi ini,
Mclcngkapi syarat untuk noncapai (jclar sarjana dari
Falailtas Hutatn Univcrsitas Airlan&sa, saya bcrusaha no-
nyucun skripsi ini, walau sudah baran^ tcntu hasilnya m -
oih jauh dari scnpuma.
Kcnudian pada kcscnpatan ini, saya ncnyanpaikan ra
sa ponghai*^aan dan tcrina kacih scdalcui-dalannya kopada
Bapal: Djasadin Sarayih, S. H. s/cba&ai doscn dan pcnbia-
bing boli<iu tclah sudi noluangkan waktu dan dcn/jan ponuh
kciklilacan nonbcri tuntunan scrta binbingon pada saya,
Dcnikian pula saya ucapkan tcrina kasih ltcpada Bapak-ba-
pak/lbu-ibu doscn, atas jcrih payahnya solana bobcrapa
talmn ncngasuh saya di Falrultas Hulrua Univcrsitas Air-
la*\(;ca di Snrabaya,
Tak lupa kopada ayah, ibn 3orta saudara-saudara so
ya yang tclah ncnbinbing, ncnbiayai sorta ncnbcriten doa
rostunya saya sanpaikan rasa oyulmr dan torina kacih so-
tuliiG'-tuluonya.
Akhimya pada scnuia rckan-rckan nahaaiswa Faltultaa
tanpon dal an pcr*yclcGOian okrijrai ini, bail: mtorial ocai-pun noral saya ucapkan toriaa kasih*
Scnocp. Tuhan ncnborilxm ralmat dan borkahnya kcpada kita*~
Surabaya, 19 Jull 1977 Pcnyucun*
DAFT AH 131
j' 4
KATA PniJGAI^'iAGt • • # * • 4 * • • • » * « • * • * • • * £
DAT?AD 131 • * • * • • • • • » » • • • » « « ■ « » • * ill PCCj) AliUilf AO • # # ■ # « * * » : • *
k *
* • 1I D ^ D s
i i
tc:h
DpLi si n:Dor^3iA?ax&n u n m
tahg ru^wXP7A DA3X f2Wtu5 * • « • • • • * * • ) » * * * ' • * 5
X* ^lijiwlnys Gesso Doll •. i » * * * • • • • * ♦ • • $
2* Pe^crtlflfl Doll 9
3* Co^i£fcct» SCwQ Soil ***''•*••<• • • * • • • • 17 II | DIDATO 0*iAflA ATAU C3TJS 3^ A fCLI OX XJIDW^OXA . * 20 1* Tc^itcnc Olrtcnc Usahrt etas Gbycl: Scwa Doll • « • 20
2* Sodlfclt tcitc2ic Scsa Gunn (Leasing) echutacm *
dcrt^nn Cbych ctrn 31dr^j uocha soaa boll - . . 23
III * LA£)^A3 HTCI PBHnX ^AXAQ 3LIX&^TA SEM.-B&I , * 29 ! |
1* Ltnd^ccn fiufcnn dalea KUH* Portia ta • • • * . . « 29 i
2m
Kftsslah-rncalrJi yenc tinfoil tlcn penyclcccicnnya 32 K^r^OUID DAS OATUUJ • * • ♦ « * . ... 45P E N D A H U L U A N
Judul skripsi tontang : ” PRAKTEK SEWA BELI pi INDONE SIA ", ini saya pilih karona ada bcbcrapa nasalah yan^ n o naril: di dalannya. Yaitu rconcpnai ba^aiuana hulain dan ai:l- bat hulaimyd dari praktok Gowa bcli di Indonesia,
Sobacainana kita kctahui akhir-akhir ini di dalan 1:1a- cyarakat Indonesia usaha sowa boli sonakin ranai dilaltukon oran/', God anyk an porjbuat undan^-undaziy bolurj pornah r.ionrjo- luafrkan kotontuan-kctontnan hulrurj yanfj n o n c a t u m y a 1* Kcadaan ‘ini bcrlaku- pada janan penjajahan nanpun flckarany sctolah
kcnordokaan.
Tctapi vralau bclun diatur dalai:i kctontuan~kctentuan ponindanc-undan^an, sonakin diconori dan sonakin popular* Scbab porbnatan sowa boli nakin tunbuh dan borkonban^ di dalnn praktok porda^angan naoyarakat kita, Kobanyakan prak - tok scwa boli ini noliputi barang-barang konsunsi t!awot di- pakai", sojpcrti nobll, copoda notor* oopeda, tolovisi, lc- r.iari os, qosin jahit, pcrlongkapan mr.iah tancfja dari lis- trik dan ccbayainya. Kobanyakan saaaron konsuocsinya adalah para karyawan atau p o m e a h a a n yang bonafido, hingga culrup torjanin ponbayarannya.
flobab-sobab nakin banyaknya orang molakukan ucaha g o
-wa boli ini antara lain :
a, Sckarang pada wal:tu porokononian kita tolah bail:,
a-il cahn tidal? noraca ru/^L nonjuni barangnya dongan cara cowa
b. Ju^a akhlr-akhir ini produkoi baranr; bcrlinpah-lin- pah nonyebabknn torjadinya poroainfjan tajan di dal on norobut pa car* Malta dcngan siotoa oowa bcli golo:y;an nasyarakat yang tidal: nanpu ncrjboli bara:ig-bara:n; tadi dceignn kontan, dapat r.u»nboliny4 cocara ocwa boli, <
c. Pcnboli yang nonboli coeara "oowa boli* bica nonarlk bobcrapa fceuntungan, antara lain walaupun liarga ponbolian boliin lunar;, ia sitdah dapat nonilaaati barang-barnn£ yang di- bolinya. Karena pada pcabayaran pcrtana barang torcobut gu«*
dah bioa dipakai, valoupun bolun tcrjadi porpindahan hak X
nilik.
Pada wnktn porokononian kita dalan koadaan parah ooki- tar tahun i
960
canpai desman tahun 1967, usaha oowa boli oonpat tak tcrda^jar di Uala:ignn jaaoyarckat kita. Kctika torjadi i.:tflaai pan Jang di antara tahu:>*tahun tcrcobut, ko* ndaan porokononian dan fccnongan di nofjara kita anat tidal: stabil* Akibatnya orary; cogan ucnjual barnn^nya dcngan oio- ton cowa boli, bila ia tak ingin nonangevutg kerugian,Sokaranc narilah kita konbali pada pokok porsoalannya yaitu o&igonal pral:tol: oowa boli di Indonesia*
Untuk nonpomudah poninjaiian nasalahnya torlcbih dahn- lu oaya uraikan di dalan bab I tontang bagaioana tinbulnya lonba^a cowa boli ini dan tontang pengortian oowa bcli di
Indonesia, tial ini caya uroiban tcrlcbih dahuliu tmtufe oo>
■ ^
bcrlfcnn canbarai tontine apcTycnc dinahcwl dcntfSi
pcrcctu-Juan ecwa boli, ccbclun fcita oasult p^4a pobofc pcraoalan
yanc oobcnatnya* Di dalan pcabahaean ini afcnn caya tinjea
pula booten di Doocri Betada, In^crlo, Halayaia dan Si-i
ncaporo yanc toXah ocnlHfci fcotcntuan pcn:nda:icHrtdnncan
ce»& bcll? di nana bita dapatfcan pcn/;ortlan ytirldic atao
percotaJtust cosa boll. Dab ini caya tutup dencan iu*aian tcntnnn nanfeat icsbaga ceca bdi di dalao rooyarafcafc fcita.
Doba/rii fcelanjutan di dalan bab XI caya uraiiian
ten-tenc cbyclt atsu bidanc ueaha cc^a boli di Indonesia* Scbo»
lfjo caya uralfcan tentanc apoapa yanc dapat oenjadi obycJ:
ocsa boli di Indonesia, tcrlcbih dnfcnln afcan caya tinjau
fccadaan di Hecori Oolan&a,
Xncoric,
tcalayoia dan Sincaparoyanc tolah ncnllifci ftotcntuan porundanc-andancsn tcntanc
ccsa boli* Di c m a fcctcntuan pcrundan(>ijntlancartnya coccra
tejpc ruriyobutUan apo caja yanc dapat dljadifcan obycfc ccsa
boli* £cdan*£an Indonesia bolun ocnllikl
m
afto botcntuanpcrundaao^jndan yanc ntncatw lccbocs ocso boll
lni,txv-fca tidalilah hita dapatlni,txv-fcan fcc-cntnan tcntanc apo caja yanc dapat dijadifcan obycfc ccaa bell. Cntuk ini fcita hanyia da*
pat n&ihat di <kOcn prefcfccfc tcntanc apa caja yanc dapct
nenjodi obycfc ccsa boli*
Sotsjbimcan dengan obyefe atau bidanc usafta ocssa boli
ini caya bahaa pula locbaca b a m yanc dicc!>ut "Icndnc"
kita.
Bab ill cobacai inti polrol: ponbahacan ialah ncnccnai IccTdasaii hukun dari praktok nowa bcli di Indonesia dan tcn- tahfj bagaiaaiia cara rionyclocaikan cenckota yang tinbul di dalan pcrsotujuan oowa boli, Untul: ncndapatkan {sanbarcn di cirti caya Itutibkan cuatu putusan Pcni^idilan Iloceri Surabaya atao cuatu ocncjkcta acrwa boll.
Dab IV oompalian kocinpulan dari apa yai\c diuraikan di dalan bab X oanpai dcncan bab III, scrta coran yanc saya
dikcraukakan.-B A 0 I
SEVA D ELI D I XUDOKESIA SEDAGAI.LEHBAGA
1 YA1JG TERCIPTA D ARI PRAKTEX
1. T in b n lr t v a Sown B o l l
Loobafta ccwa boli tinbul dan borkcnbang sobacol
a-!
kibat dari porkenbancon naoyarakat dan porokononian dl
nocara kita pada akhir-akhir ini, khuousnya kobutuhan
praktok dl dalan dunia pordacancan. Sohubuncan dcngan
tlnbulnya lonbafp oowa boll Ini baiklah saya kntip
uroi-on Abdurrahnan dl dalan harlan "SIMAH HAIiAPAll" harl So
nin 11 Olrtobcr 1976, cobacai bcrikut :
Petrkcnbnncan naoyorakat yanc ditunjanc olch kcna- juan di bidajig ilrau dan tohnoloci oodom dowasa ini noninbulkan adanya bcrbacal lcnba^a hnkun baru yanc Gobolunnya tidal: dikonal dalan borbaoai Kitab Urt- dan^-uivlanG Hukun Pordata* Kiranva kita senna oudah naklun bahwa konajuan dan porkonbancan porokononian dalan cuatu naoyaral:at nonbawa pcncaruh yanc cukup bccar torhadap pcrl:aiban(jan hukun pada naoyarakat yanc bcrcanfjoitan, eoba^iinana tcmyata dcci^i ada nya cuatu lapancan htilrun barn yanc dlnonakan "Hukun Eliononl" { "Ecoiwrjic Law", "Nirtcchaf trcCht", a tan
"Dp^it Econoniquo") yaitu bidanc-bidanc yanc oocara lan£mmc nommjanc konajuan porokononian dalan cua- tu naayarakat, Karcnanya bidanc hukun tcrccbut pcav ln dibcrikan prioritan dalan pcnbinaannya.
Dl antara bcrba#ji nacan lenbaca hukun yanc ex’2® ooknli hubu:i£nnnya dcn^n porkonbancan dan kcnajuan porokononian dalan cuatu nacyaroJ:at don ncnipakan cuatu porjaniian yanc culaip banyal: diporcunakan da lan praktok di nocara kita adalah apa yanc dinana-kan "J’crjanjian c m a boli” (Hiiurl:oop/Hiro Purchaco) dan "Pcrjanjian cawa n xia" (loasinc) yanc
Sbbelun »elnn,3utlcan penbohastm teuton# tlratoulnyn
ao-m boli ioit baiklwb ecyc tlnjnu terlnblh dahulu epo yang
I '
dlmkaud den^rra "Hukun Dcononi", auntu Is pennon hukun
bo-j . ■ ■
ru yang bclun cumdapntkon pcnc&kue® eecero bulat dari kc*
jUmsrm sarjtmn hukua dan profooi hukun# aobngnlisana ter*
loyata di d oltua laporon oln^ioot Ho oil Pencil ti*m Proyck
Ponliilim Bato nronoai ton tv & m a x m n Wkulto. Bukra
u r n s *1
m m m di Bldanfl Hukun Bcononi dan liukun Pcnboncunan,
duo bideng hakim yan# di In done ole naoiii norapotasn blflanc-bidans yon# belua nendopntktm pen^altucn ocoo-ns bulat dari Jcolfiscfra carjnno dsn protosi buirua*
SOkalipun donl&lan survey on Indoneelim Econonlo Lgu terocbut di oteo nonunjukfcnn bebra kalttB&an ilnu po-nootohuan (khueufsnyn Pokultoo Bukun UfiPAD) oadnh oengonggap Eakm Efcoaonl Indeno&le itu eebeg&i ouatu
kanyateem. 2)
S<Shubvm£an denson koranjuan dnn perkerabancan poreko-nonlcm di otoe, oorto tlobulaya 1 cnbn^-lenbnsa hukun bnru yimfl; tidok dikcnal di flaloza Sltob tfndnnc-unaeiiu Ho* kun Pardata kita, penbuct undonc-undftn^ ecnantiaoa egok
' ;i
tcrbeloknnfl untuk dapat nenenuhi cynrat oebecoi penga tu*
' ’ 5
kebidupan hukan usaayarakat*
Knrena eobegaltiana dikotahui progcs pcru»<iantf-undongoB nolclul bsdon legialetlf nennkan tmktti yanc A®»n* sako
. I I .
.. ...-T. .. I , ■
. .■
I I I... . I ■
...
- ...
. .1) SIHAn HARAPAIT* IX Oktober 1976, tm l* TI.
2 ) Podiofl jarnniLnporan nlnrJmt gcntrnirflaall
-biacanya pcfiraafc ttnte(>undanc kita tcrlaubat dalao nco*
bcrtufc cccuatu kotcntuan tintac»imdant;f dcncan aklbat ax
f
atu
Icrfcafla yanc ada dalon nsoyoratot dibiarkan tcnujbcrfecdbanc tanpa ssiatu pcn/£fcHran apapun.
Dcniklart ju^a halnya dcnccn Icrikaca ocaa boli Ini
Tcsnc titibul fcarona para pcioacsha ocrasa b a t e pcnacaran
haail inthistri ocrcka nakin lana nakin ncnyonpit* Ifal
nana cntara lain dicobabkan olch pcrcairtoan yeixj tnkin
ktjtat cntara pcrusabaan cojcnio t o dilain pi bait karcna
bertairaniptya daya boli mcyarnkat lto ccsvJiri. Dalan fco*
odaan ini fecntn para pencasaha bcrusaha ocicari Jalan ko
luer deni nenjaca konti^ltac prochiksinya. Scba^al jalcn
fco lunr cntara lain ndalui le£>aca eoea boll* naka
ti-da!:lah ocanhcranta bilnrma pada ak-iijvakidr ini hcqpir
setlap baranc dijual bolikan denrnn cictln cci*a boli*
&!ai**n pcttiribaacan para p c p i c a M ocnilib lenbeca ccsa
boli ini, adalah deni fecnacnan baranobarenc nerefca, Pi
dalan percotujuan ocsa bcli cololu dioyaratkan penafcenan
fcek nilifc, mkoudnya dcngan pcnycrahan nyata di dalan co
ns bcli tcroobat hak atlik tidafc ikut bcrpindah fccpa&i
pcrfrdi, aelainkan onsib tctap bcroda pada pcnjtial. Hak
nilifc barulah bcrpindah kcpcria penbdi, apobila pcabcli
tclnb ncrfcayar Ittnao cclurtib hares
baranc-Tidak dcnikicn halnya dcngan jtial boli do*v*cn
enc-m * a n biaca*
Pada
penba?aran enccuron pcrtanahats
nilifcc a m ini tcntu eaja postal pi hah pcnjtial tl/lafc terjnnin,
ap^bila pi hah pcnbdi baritlfead t*mih dan Incift ocoindah
tanfanfcsn bare:\c yarv; dibollnya fcopada plhofc l*€tiga# cc*
bab baran£ tcrscbnfc tclah txzijadl t<fsiya* Loin liainya
dqvpsi pehjctajttsn ootja bell <11 oana disyaratfcan hnfc nl~
lih naslbi tctap bcrarla pada pcnjual oosfclpnn tolch
dlla-tetei pcn^crahan nyata. Apabila pi bah peribcll bcrltifcad
bimife dan ocnlndah tnn/jsrihjn baranc
tore chut,
naka ia dapat dlporoalahtan oolotr.han penccdapan (pasal 372 EUKP).
Dapat caya ccbuthan di oird fafctor-fahtor lain yanc nqnaajonij ramtnya oronn ndabikan ocaha actra boll, yal-tu becdaan pcrdkonooian yanc ocnafcin ctabll dan lAju in-flaoi dapat ditefcen ccrcmlah-rcrtdahnya* Soba&kl contoh dapat dUihat pada carm petdHdukan Jopanc dim pada pc*v rrtlaan s^nan hcaerdc&aan di oana fcendaan port&onacdcn ti-dafc otabil den la3» inflnci oca^at derao, tidal: ada penc* ncaha yanc incin oonjual baranc-barcnciya dcn^as eictin oc^a boll.
Kalau fcita fctnjaa bahea colain anttife ocrfbanto para kortsuncn yanc tsirong ncopu, tujuan ccaa bed! adaloh Jaca cobacal Jalcn fco luar para pongncaha tmtufc noupcrluao po-nanaran baranc-baronc^T^ • oato oommit pondapct caya cu~ dah ccpatutnya balau buncP atao pcrcctujuan oqaa boli ini tldak tcrlalu ocncefclh Ichor, a c h i n g ncmclkan para
2*
Ztofcaoainaaa tola!i dicroihcn dl ctcc, Ictft&ca ocsa
bOll Ini tirftml ratal: ccxre&l fcubutnhen dl dalca pres
to*: pcwlfcsEncan# Earena fectcntocn pcruadca£>tintooB3 tcntanc fccaa bdi ini bc&sa «m> re±a daflniol yuridlo
imtul: pcncc*fclan ccsa bdi dl Indonesia ttdch ada. Cco* bijxtn dcrAfcicn bc&cropa earjcna fcstai fcita tctefc txns^
ba Dcrfjqrlfccn pciocrfcicn tcntcrc scsa boli inif cntara luin «'irjj0K> rrodjodlfccro t
««* cc^o bcli ctcn teasrfcoop, yalcu pa$» pofcofctya pcrbcfcajaen dlnatESxzi ccra nenycsa bairns, dcnsrat c&ibat bdtaa cl pcncrioa barcns tiOnh ocnj&dl po-nllil: ndaintei parcel bde^s. nrjru fcnlca acne*
nans ccrn tdcb iM z z y c?, bcrjinlah ccna dencsn
fcap-C3 pcOcUcn, ci penxssa txrolih ocnjcull pc£>di, raito tercncn?a oenjaii nilifcnya* 3)
j
CcIIcd ota^tc^pcrifccn pcrcctajaan ©can b d i
ocba-Cal portjetajnen acnyctsu Ini cccaal dcngan "iliro
ffcrshaeo £cfcn di Inccrlo ca£=n 1965*
Dl dalon Rlro rurshaeo tet 1965 ia
dil^nofctrfcal-tan cc'X iCPl cacftu perjcnjlan ccaa ocnycra dcr£pn
hc!j cpai dari ci pcnycsa nntuh ocrfodi barcas yeas dicc^snya. Csfccud fccd^n bclah plhcfc a^alati ttrfcuja pa-b pcrolctot hni nlUt: ataa cuatn barons dl c^so plhd: dan ncrolcto cojv^lch tans ccba&tl lc^lcrw nya (harsal di lain pihsfc. O
CalDct'ti otxbtrifccn pcas^rtici ccsa bcli cc^ccrl txrifcut * "Jcra boli cc^oaraya a&alch cuatu caeca £ a l
_ J) • J * J » .’rofljjdltoro, a i m fcwteta.«catraiT <>r-m\i<nca R p f t t e xrrswftn.t'cifcrtiltcn u^nr
boli octidnb-tidafcnya la lcblh acndc&stl Jual boll dart
pada cjcwa ocnyom, tJccbipm to rjcn*pcJ:an cuafcu canpurcn
dari fcodua-duanya.-- *5)
Untul: ocsKtapattan cuotu pcnccrtlcn yuridio tontanc
Iccboca ntea, boll ini balhlah feita oolihat fcoadacn <11
nogcr! Bc^aida. 01 c£
2
ia tcntcnc cctsa boll (ftuurfcoop)to-i
loll diatxur soco ra tcfpa di dalcn turccrlyfc t-ctbocb yaitu
ballon l:o cnan Dab bo lion dari bubo III Bt? ©eporfci
bcr-Ifcut j
*,*P nan do niouwo rccolinc van do ofbcfcolla(^ovcr«cn-lionet ccn plcato In to mincn In do 5 don tltol van hot 3 do boob van hct D.^., handolcml over do ovcrccn-boost van boop on vcrfcoop* flcft ovcrbodlco art. 1576 O.J. fiord noschropt <n hot oldua w rjgc& otxsi numcr
CCbrulbt cuUj ocnvbn/Krtcnor ccncr nictiwo, aocdc cf-dcolinc* Gctltold "Vcn Hoop cn Vcrhoop op Afbctalinc8* Dcao dttocllnc io vcrdccld in twee pmtupmfai* Do
ccrcto oarcttend dc crtibolcn 1576 - 1576 c B,t?» to-dolt over den hoop on vorboop op ofbctolinc in hct Glflcnccn, soodat do daerin nocrcdc^o bopolinccn nlot allocn botroffcn do ocnvoudlpon fcoop on vcrfcoop op of-bctallnc# nanr oofc dies not boding von deendonsvoor*-bchaund, den s.c* hunrfcoop* Do tweode parocrcof, bo-helscnd do nrtibclcn 1576 h - 1576
z
revolt cllocn don huor fcoop.... .< •*., oorcca porlu occccubban paratxarcex tcntann Dor
ian Jinn 5»al boll dcn^an anncarsm dalan bufcu 111 bob v dari D.tf. you; txrtcuraiknn tcntanc pcrjsnjicn J^al boll. Paeal 157o B.U, ycng tidab pcrlo dihapusbcn den
co bA fP i cantinya diaunt baglcn ho 6 yanc bcrjudnl
It a lia n
nongotu
Pengertion aewa boli (htmrkoop) kita dapatkan pada pa&al 1576 b ayot 1 yang nongntokan * * Uuurkoop ie da
koop cn vcrkoop op cfbotnling, wnnrby partyen ©▼erocnkoaen dot do vorkochte cook niot door onkole overdrticbt in ei-gendoia raji don kooper orcrgont. *
(M Scsn bell adalah porootajuan joal boli donjon tmgouron,
aobogoi pcraotujuan jual boll dengan fmcourtm, yang noru-pakcn rorlaai dari perootujuan jual boli bio so*
Zfcta ^ikntokon bohtso dongen penyerahna nyato, Hok nilik tl-dak lkut berplndeth kopodo penboli ooim*
Di dalon aegaro-negara totanggo kita yrrng nengcnut olotln hukun Anglo Saxon lenbogn oeco boli ini tolnb di-otur di doXtua pcrtmdnng-undoncan oocoro tersendlrl* Dl E&-layele diotur dolna Hire Purchnoo Act 1967 ( Act 24 of 1967 ) dim di Singapore Hire Purchase Act 1969 ( Aot 1 of 1969 ) . Dalcn ttndang-*undang yang borcongkutan oocara tegas
6) Cbr* Ztfronbergon, Hot Atbatnllhffpoon trac t« B.V* OltgcfToTo - CtootoccppiJ C.B.J, Vjocsk uolllnk, iwollo, hal* 7> torjcmhim bebao By* 0. Lea on#
7) E*A#EU Cromaro, J V a n ficnthcn, S*Q »J* Ton
Tucht, Burnerlllk uatboefr» IT,V« tfitgnvcrcnaotDchappiJ g. Ooudo Qulni/l)* Brouwer cn Zoon* Hot Buio do CrobbofAmbeaf 1971* fc#U 202» torjoaafcan bobao Uy* 0* Xrcaea*
dl cana plhak-pihak beroepakat bahcn dcngan penyebnran no
{linvaichfl-n pcncortlaa Hiro Purchaco Acrooooat ini tx&ocpl
bcrifcut *
* Acroeocnt tabor© by goods aro lot or hired with
m option to purchaco col cn acreeoont «fer tho
pur-chaco of GPOda by u^ c r trt&ch
tho fccrom isho a#*ooo to purchoso to cooda ic & v m
ixwoosdon of then before tho total anount payable has been paid*41
Dcnoisn dcoifcien Icoboca Hiro Purchaco yanf; cntara lainmrupaltcn
*
Purchasing with paytient on instal lment * pada hafceJ^itnya ticoa lain dari pada boo© on wfesop op nfbctelinc K*^G nanipafccn variant oari j:ial boli blasa. ten tctapi filrc Puchnoo ini dlar* tifeah jtifia cobacal"
ccrcarcnt where by (pods aro lot or hired with cn option to purchase.8)01 olrd dlartlta dalan dun art! yaita pert a m ccbacal $ual boli! demean oncenran, yanc omipofecn variael dari jtjal boll blasa dan l:c&ia cobaoai soca ocnycwa doncssn bek optio/pilih imtail: ocdboll pada abhir naca ecraa*
Dcnrpn odanya pcraturcn porundanp-'undanc^in tcntanc ce^a bol| copcrti dl atoa, naha denccn tocao dapat kita fcctahui Apa ysric dimfcaud dencan oo«a bell* ?ldai: deal-fcian halnya dencan dl Indonccia yanc ocsjdliki cuatu peratura^ pcnrtridanc-undaneBn tcntanc pcrcctujoan cc^a bo li, sohiiiap ocnlribulfcan pcrcdlicihan pondapat dl fcalcnoai pcncadil#*, oaeyarafcat nsapun para oarjana tmfcun fclto. ... f" ... ... .... ...■,...,
d) Ojahrlcal. * Lcnboca oc^a boll cebaosl oarcrta p o
13
Dl natu pihal: difcntafcon bataa ccra boll tcmacufc dalan per*
ootajucn jtial beflLit di loin pihafc dlfcatQfcan ocbneai pcrco*
tujuan coca ncnyowa olch fenrcna ncnilifci cifat>olfat dari
pcrcotu jtwijn ccwa nenyeww
Dalcn fccadaan ysnn tidal: post! ini yanc Kvllnc benysfe
nendapatta fccuntMnccn edolcsh pi hah pcnjttal, fcarcna to bica
dcten ceenfca hntl ocncntt±an pcrftoli co'^nfpi penyem
cda-na har^a karonc bolun dilccda-naoi coltiruhriya, Kcntidinn cpa!>ila
pcrkcll tidal: canOTp ooltmol celuruft tooo toenc, acslri-p o la tdnh nolafcukan onccuran-ancnvirannya lobih dari 50 £,
pcnjuol dapat ncnuntut oupaya barony itu dlfconbaliitan hope**
dcrtya, dqnean c&ibafc pcsibcli kobilancan ccoua iianc cnccuron
yanc tcJUJb dibayastei fcepeda pcnjnol.
3cb4fPi fpribarcn dari perbedaon pahnn tcrccbut dl o* tcof kita tiivjou fceputuccn Penrsdilcn Occcrl Surabaya tcrttnccal 5 robruorl 1951 Co* 263/1950/Pdfc. dalcn porfccra o -tfiro D*T# 0 Jfcndcl Hantschappy L* Auto,* berhedudufcen den bcrfcsntor di Surabaya coba(pi pccv^^t oola^cn G.G. Jordan, p<xUscsnn» bcrtcqpot tinccal di Surabaya* ?an OandicUctrcat Ho. 50# fccbacai tcroicat.
Pclrok pcrcoalannya adalah cchacpi borifcut* Pada tcnx> Chi 10 Cfcto*>cr 1940 I//JUto telah iicnjiial ccrza (htmrfcoop)
dsn ncnycrahkcn kepeda Jordan ccbuah Dobil ncrfc »*C3TQ~ plnno v9| nsdol sedan do lux 1936, dmtfin hares f. 12C0,*
ton tar a pcnduduban Jcpsncj tarca yanc bolcn dilimaoi oda-i
lah oobccajr f.
320
,-Dalco porfcnra ini pcncBicafc nendalilfcan porfcarcnya
atao porja*ijica coea boil* ya\c dicn^oapnya aobagai
per-Janjian Jrtcd boli, di nana pcnjual totsp eobacot pcnilil: i
bar,-rue yar*n diJualnyOi cobncai janinan atao
botrajibaiv-fco-Eajiben pfinboli <lalan ncribayer enccmtfemya itu canpai lu-v
nao. Totapi ectballbtya pcnbeli ncnncriifcnfcnn* bahwo la
ti-dalt net&eli nobil yann oonjadi ccn/jfcota ini, nolainfcan
ncayowonyk
Dalan pcrtiribanc^-pci*tiribanc^ Fcacadiiaa Dorjcri
Surabaya iorlihat dencan jolaa babsa dalan balances
po-nrpdilan timpun para ahll htihuo naslh tcrdapat kcclnpcnc
eiiircn pcjulapat tontnnc pcn^crtlcn coco boli.
Dalnn boputucannya tcruxal 5 Fobniari 195l» Co# 263/
1950/Pdt. Pctc&dilan Ecccri Surabaya newlal: peruohcncn pcncc«(pt*
Adapun putucan ini dldacavfean atao pcrtitibari(^vj^rti£>* banrcsn octojd bcrifcut
1
Pcrtara-tam difcatafcan ba^sa pcrjanjicn ini tinlwl dan berfceabanjg dalan prcfctcJ: perdoosncan dan bolun diatiar o-Ich wndan^j-ondanRj dalan pcrnctujucn ini colain tcrdapat tanda-tanda dari jucl boli tcrdapat pula oifat-ciftt da ri pcrjnnjian nowx ncnycrca, Mai ini tcroynta bahsn hah
co-15
Dlnya occdl yanc dibayarfcan cdnlnh ecsu&i dcncan biaya oe*
G d daloo c < m ocnycfBa. ^ufp fcopala dari tmrat porjanjioa
itu adalati IluRrorwccsfcorot* Kafca nyatalnh bahva fccdua
bo-lah plhoh bcrnahoud ooc&uat mirot pcrjanjicn ookcu^)
Dari portii^bC£i{^-portir&2n(^\ tcrsobut di atao do* pat caya $arifc Jrcniapulon, bnhsa Pcncadiloa Eoficri ocny-art&pp pcrjcnjisn cowa boli cobaoai pcrjanjion ccn^aircn, <li nana dihat&kcri tcrdapat tanda-tenda dari pcrjanjicn Jw-al bdij ficbJw-alifciya tcrdapat Jitca cifcsfc-sifat dari pct* JnhJian ctwo, Lain G mgie* nenccanaten absorbtio tbcorio
oc5t0nncc3j> tmonr coca ncnyotcanya lobih cttana dnri pada icv-cur Jual bolinya, o c M n a P unsur Jual bdinya tlihllnnefcan* Iknctei dcn&fclcn PcnccdUen Dcocri Surabaya dcrtcan ho-putucormya itu bcrpcndirian bahtsa pcrjanjian hintrto o p
oda-ldh PcrJ.-gv.1lta txwn ncnvcra.
Ahan tctapi tcrnyata bahta pcndirien Pcnoadilcn Eo-ccri Sarajbaya i*vi tidak dlbcncrfcan oloh Pcnoadilnn *inc£l Ourabaya, yens ocnondili pcrfcara terccbat dalan tin^at bonding* Ird dapat dilihat dalan fccputucKa Pcncadilcn
TlncCt Surabaya tonctpl 30 Agostuo 1956, Conor
174A951
rdt., dartcan alcsan-alacon oobacpi bcriiait t
Denman txjrpodoncn poda Asccr-Caapfedecn t dalcn tmlanya
• Dytcrulcrc orcrocs&oootcn ”, Jllld III balanan 170p Jual ... I1'"-"1 >™' 1 * "r ■ ■■■■... .. . ,„
-f ) Santoca Poodloaacftroto,^AigjpipKtgml,,Isdoncnlq.
i
cnf dencaai oyarat pcnnno>iban hak nilifc.
Ai£Q pcict^fpt pcctowUiic ccndiri dt dalen curat (p& itco*
Tiytx o<2torc^£jsci ceeara t c& a bshsa olch itlhafc-rfibrJ: tdeb
dlbuat cuatu pcrjanjisn jual ooua {fcamrhoop} | dan bufcan
cuatu pcrjanjian Jual bcli bioco.
i
Itosfclpun dl dalan curat popjmjiisn tcrccbut di{?nefcan
ootorcl isejituk cota ocnyosa dan bcrfcopola ^erJCmJicn ccaa"
(llturovorecnkomt) t tctopi di daloo pacal 10 dari
pcrjan-JiCo Itu flicobutkan odanya pcrallhan hak oilifc, bilcnato
pcnbclt sjtm tdab ncocnuhi ccmia Ucsnjlbnraya, tenpa
oo-Icfcaksn cuatu pcrbuatan cpapun laci. Sohln^cp olch
karcna-nya Fcncadilan Tincci ncngangcsp porjanjicn tcrccbut
ncno-nuhi cynrat-cyarct ccbacai pcrjanjian Jual costa (huurtioap).10
Dari olacan-alanan ini dapat caya toxik cuatu fcoclrv
prtlca bolj»a Ponrpdilen Tincd Surabaya rsolihafc fco Hcccrl
Bclnnda yt
2
\c telah ocnliifcl pencaturan tent one co'^a b diini. Dalian pasal 1576 b oyat 1 B.u * Cod* difcatofcan botesa pcrjanjian cctsi boli oerupeksn pcrjanjlcn jual boll dcngan
aacpxrca dcngan cyarct pcnaacoitea hak nilifc* &ctolaap
dltotapk&n balrca pcrjonjian yens dlbuat olch plhafc-pihafc dalcn c& i& ata M ndalnfr cuatu perjanjian ccta bdi (brcr*
toop).
dua pandapat yn»c berbeda tan tone peacftrtirjft perjonjltm
tsven bdi, jroag agaltnya cpoih totcp cdn dl fcdanccn
ScnfiOditaa coupon pai® ehli bofeua mta«
i
lela oGknrtmg bngolnenn donjon tahftsrah Agim^- kita
pane ocaeadili porfcoro toroobat dolaa tinefcnt kaeael ?
tehhniaoh A cm e tidek laci noayincsttac^is^cunfl tantang
pssgertian pcxjtmjloa ©eoa b d i (huurttoop) , ndainkan
ccootiaplton eocaoi deacon btm/1 moral por^anjlcn posm bo
ll yenq nascototon. dalan bal epaptm pcnbcli hurua oo»
fes&eatinjs reslko otno hllcnffiya nobll ycn£ dloocobdlfcen.
penman jdeaikian Eahteaaab Atftms oseibcaatteesi pnt&stm Peng*
ad11an tlngci Surabaya* Caka dopot aaya tarlfc konlnpalim belwa tiaiilEarah Afpan£ aaacancsap por&aijien seta* b d i aa~ bocal per janjlon jual boll donenn on^euren deltas eynrot jp caah ai& n w i i i i r t
Saya oondirl oopcaflcpot dengon patucsn Feneodilim Sinosl Sorabaya don Cahtensoh ytoc barponflirlftn bobsa fcumrkoop (oowa boll) adalah cuota pcrootajurm jud b d i denecn an^snnm deacon uyarot psfcanaetiban bole nilifc»
y enc ncrupclam irariaai dari Jaal b d i biaea*
I Ja kopafio cneolcb parotccn penfirpotcn conyore-ibt* sotei&h dalca a ^ C U S A 1 loblh Dcnltik b m t k o a nntoltb peaincJsotea pcnfiopetaa caoyc*
r&kat* ,
AcoimyA borollfe&jra porfcatlrm dcrl caealah po~ 1 nit^toton pcsdcpntca Ito cseal&b porotann po»-i dnpotcn caojorcpo»-icot lta dpo»-isobab&sn cflcnjro pone-t elensn (Aim tuixz z a doaoea i*»» ticbuingrn iso*
eodurca) teJacn iieateo pcal^cJsatsa pcnAopotcn Gaflyojreka* tldofc desjsea codirinjn ccofloteibet* lam pftcibncltioi pendapotsn cneyorokDt jranc toleh . cenincfeftt lta oscaro ocaota#
iLyonyc pe?l& diblnn teactftiitim Idimcn ism
belli jronc dapat eeatt&Jeae uesiis-ueafco ko m b pare*
t m i pcsdopaten ratgrcjrctot* Ccpcrti toloh diuroifreb dl cSftOi lofibogo ooea boli pcfto ofeblr-nfchlr ltd dl«* batohta* oloh paro poi\jttcaJ» tntai rseapotOuao
peso-i
c=rcn barcng^baraag fcDoll ijroao^cinja, dl lulu plhtik
p£6B toThse®* cspjfiratot ya*J bcrpcn^jfaijollcn
feooll dopat ilrut maiZrott fccSxlfitgsan yantf JLebih cnaKi doaefca odonya tenacklnm ctr&oll tsamn^^arcBc ooocre
coca bdU* ^
Scsitone teoeanfeatea ini ucpatlsb saya urtiiiton OObc£oi beriteut »
0* Pcrotemi pcnllltoi flea pcnllsstim ntso barenc* bra*^ tsrfcerrtu yunc tail t ^ ^ c p c ^ oleb eolon£en naayfcroimt ycn/j ttdeit encp»|
i
c* Ecqjjwangi feofcasancnn cooiol dsn ocnpcrfcosll
Jo-ran# pcrdcah orttara oifcaya dan oioleUin*
Eeuinit petriapat aaya fccoanfoaton tcrccbut di ataa
hanialah ditunjsng old) poraturcn porcndsnc^^ndancsn,
Bo-ryjsn adanyd peraturan tx>nindan{>und(s\gan hck-hak ccrta
fc*>-i
t&^iban pa*a plhafc dl dnlan nuatu pcrootnjuan c««a boll
cfcsn tor jciin pdalasiaannya, fcarccia ctto tcrdapat
fcopac-ticn hifcun, ball; bag! plhafc pcnjual naapon pifaal: pcnbdl.
Dapat pula difccta&ii oocara tosao bahsa pihafc-plhal: no
r m s bcrnafccud ncrihuat pcrcotujoan ccsa bdi, bufccn miatn
percotujtian coca oraycwa atcupun jual b d i dcncan
anccw-an biaoa. Sclaln itu dapat pula diatm* cara-cam poralitw
cn hnfc nilifc di dalan percotajoan ccsa b d i yari£ ucnilifci
cifntcifct fchunup, yan# bcrlaincn dcncan Jual b d i m u
-pan £ial b d i dcngan onceuran biasa* Lalu dltcntufcan
bo-Cpincna ccjra-caiti pcnhayarcn dan reaifco atao hilartcnya
barai^c yanc ncnjadi obycte dalan porcctu^ucn « s s boli*
Dntnlj acoentara colcna bden cda pcrotursn
pcnsndanc-tmdancR* yanc ncncoturnya, pufcucan-putacan "ncn^ioi0
1* gentcjaft Bldmifl Offf&i* ntnu Otocfr ffrn £011
fobj^eisann tolah bito Iwtahni behea lobaca itouo
bail dl Indonoslo Unbul tea borkes&ans dl doles prafc*
tobt porftr^ncanj BedGng}sen pccbuat undcar-unftima t d t n
tdX vn poxanb mrntu poroturca pcro^ei^tmfttmcnn
ytsoa gGadoturnjieu oangim dcaiSlcn tide!: tcrdcpct euntu
lrotottfcq ycna coa^Btccr tcaton^ apa eajn *tas<s dupot d
i-t : '
Jdlfcno ctbydh otau bld&\3 usaho dl (folss c m to
sornottt-J x m oosa bOXi.
Yigtitlcb desifcicn baOoyQ deaccn neccare-fcccor© lain
ycao tolcta ca^li&t o m trx fcotantcsn
tcataaa ojeso boll# aepcrtl picaiayo dl flcscri BoliiMa
' ’ i
dl doles poeal 1576 egret 3 in nyo dltoarto-xn pobognl
bsrl!mt t
Hoop ca vcritoop op cfbotellnc In dor sin dor « t «ya nlot do ovarccalacat-a, colko botjrejxsins bobbin op onroarcsdo co&ca* op ochcpsn, dlo fetmsca wrdcu incocchrcvca in ccn jrciiotero, bodoold in den orrotca o dca lcctotcn titei vca
bet tsooflo book von hot vctboclx ifca Eoopfesnaol, of
op lucbtY£M3.rtaiccn#t3booItcootdUJ Id bot remoter, bodocld in do wot toboc&ccotclflo lacbtv&cjrtulgea#
v (j}i delta juSl boll denial cnccurcn
emirut bi&tts tido!c cceporjcajltoi bcrcnc-bcrnntf
tefc borfforh&t ftnjnl* yena fcles dlbu2B3Hcn dl dnlcn
remoter teopol* «ep rtl dteSsaa^eo dl dolcn
‘ II titol portcsa dca tsrol&ir dcri O.V.IL**
21
ttdara)*12*
Dari bunyi pacfil tcrccbut dapct dioiDpulkart bafm
po-da jxrlnsipnya yanc po-dapat dijadlfcan obycb po-dari pcrcotujucn
coca boll adalah ccsmia baran<*;-bnr<rtc beroorofc* oodanc
un-tufc baran*>t>a*
2
nc tal: bcrcerofc t o fcapol tidal: dapatdija-dihtti obydi occa bcli.
Lain apolrah dery;an adonya fcotcntuan pasal 1576 ayat 3 ini
berortl tmtlufe barcnobarong tat bcroorafc dan bapal tidal:
dapat dljafljlto obycfc pcrcctujuan ooea b di *
tcntu caja blca, totapl tldafe tundufc pada
K&tcntutjn-fcotcn-tucn yanc ada di dalan bab V baglan too 6 dari bitfcu 1X1 B.tf.
tcdcrtod#
Dl In^crla tidal: dladahan pcabcdaan sntora
bonnc-ba-rcnc tidal: berecrcfc atau barosu>baranc bcrocrafe, Jadi ball:
barcnc-baronc bcrocrofc naispun tab bcrccrnl: dapat dljadlhan
obycfe ocra bcli, tctapl dladafcan pcobatacan tcntenc barca
barcng ccba/pl bcriln.it *
# *#****•*)*# ••*##*«*•*****•#■»•#** »# + *•*• # *»<•<• mm + m»m +
codan/; di Inserts bcrlafcunya Klrc Purchaao Act 1965,
dlba-tasl caopal fcontrclr-bontrah yenc ocncenal barcanc-barcsnc oo-harfla £* 2*GC0#—
... ... . i i . . M i n i— i t nn.u i— m . m i . m i i i i. i n , , i n . n i ir i i i « i i i i
12} Croocro. Van Bcnthan, Van
Jfaebfc, 0Pm ait,* hal* 199* tarjcoabca bobao Cy* u* Lcnca* lj) Sabdrtl. t s m K rt q p t ;, itaiam fcrtiatta.CaoiigvTl.
DcntfeMw pula halnya dcncan nocsra*ncc?sra tctanecsi
kita ycm; elctln fcnfcnn *n£io Sasoa s
*>i Singapore dan naloynia jcrtlo bcarafi-baronc 4ni dl-enntwrftan eoeara lidtatlf dl dalao Hire ^urchaco
Act, yaitu i
• K&tdaraan bar»tor (bareanyo tidal; Icbih dari Si 0. 90.000*-)
• Radio, t*V#l Tape Cccordcr, Plch Up* - Lgaarl oo, *>oopfrecso.
• At, Ecsln Cuci# . . .
• Kosin Jabit {tidak Xebih dari S. 0* 2.500,-)1* 1 Inlu ba^pirma halnya dcno» fcendaan di Indonesia ncndirl T Karcna tldcfc cda cnatn fcotcnttm pcni:xlan/>un-dancpm yenc nencatur dan ocribataci opn aaja yanc dapat
ricnjcdl obycfc ccsa boli* nsfca canpai ccfcarcrtG ocmmit pencanaten caya ccfpla mcao barenc dapat dijadifcan obyoh cct.^j bell* tfadi bait barcnobaronc bcrccrcfc naapyrt bsrsnc baranc tidak bcrecrafc dapat dijadikan obych oc^a bell, ccrta pula tidak dibataci ocncenci Midi a tan haroft dari barsnj>barcnc tcrccbut. Ini tarayata dari opa yanc hi to Xihofc dalan ptrefctefe ecbari-bari, dari baranj>barcrc ccxicr-hsna canpail poda renali (baranc tab berccrak) toupun fcapal dapat dipcrjual bdiban dcic^ oiotin oosa boXi*
rcrtrcnal tv rssh peda afchlr~akbir ini bcnyafc dilatufcan
pcnjualon dcv^n elctln cosa boli, bail: olob pcocrintah yenc ncnyodlafcan ftsllltao runah nttrab naupun oleft plhsfc crcaota yanfl ncnanso oadalnya di bidcn^ roal estate. I’cnja* alan tlcnrjan ciotin ccra boli ini dlnafesudkan mtut
luas pcmsGran* Karcna »obacair.iana kita kctahul konanpuan
ncniboli atftii daya bell nasyaralmt nacih kuranc> cohtn^xp
bilnmna dllokukcn penjualan oecara tunai tcntu eaja
sa-ncat bcrioirang pcnbolinya,i
2.
Sodihit tcntanK Sows ftuna (Lcaqlnc) scfaibiunnan. dcn,<ynObvok atan Bidnnre Uoaha Sown Doll
Bilaqana l:ita pcrhatikon cobcnamya bidanc usaha cw
toil obycl: ccwa boli ini lobih coiidonc pada baranc-baranc
yanc bersifat koncunfcif {Durable eoncunption tpodc),
nco-kipun tidal; nonccsar.tyinckan barang yang bcrsifat
produk-tif. Sobab rmccnai baranc-baraiig yang boroifat produlrtif
sckaronc tolab dianbil alih oloh ciiatn lcnbaca barn yanc
dikonal s^bacai n Loacins n (oowa jjiwa) yanc akhiivakhir
ini berfceftbanc di Indonesia.
Bcrl^iivan doncan eowa paltai (rental) dan ocwa boli
(hiro pur chaco/hm\rl:oop) mmpakan praktck-pmktok usaha
yanc cudah tidafc asinc lag! di Indonesia, totapi leasing
yanc ocbcnamya adalah nonpcrolch hal: paltai atas suatu
alat (oquiprjent) tortentu bcrdaearlian pcnbayarOn bcrkala,
nacih rjcrupokon suatu lotibaca yanc baru dalan pcrcaturan
bisnio di ncccrl ini, Sobacai cuatu lenbatfi baru yanc
bcrkonbanc cccudah poronc durda kedua ceporti dikatakan
oloh A.C* Goudcnit on J*A*H*P. Keysor i
^canine" nompakan lcnbaoa hulavn ya:yj berfcenbeng denenn posat cccudah poranc diutia kedua, tcrutana di
xrn porucahean leeeinfo aopcrti oiaalnya "lieeao Plan tfederlend o,r«" don *ioafloco Scdorland n«y«"15}
Untuk cwndapatkan pengortion leasing Ini oobaltmgcalafa ki ta lihat Surat Kopntuson Bereaaa 11«nteri K«unnganf Bcntcri perimiuatrlGn d«m *%nteri Perfiocozigan Ropublik Indonoaia
"Sotlop kogictan pcabiayaan perueehetm dales bentuk pcnyediaan boronc-berena nodal untuk di^junakan oloh ouatu pereoabesti untuk suatu Jan&ta traktut bos* decariom peabayaran--p
0
nbayeran oocara bexftnle dcngon hak pilib (optic) bagi perusahaan taroebut untuk jsen-beli baron^-baren^ Rodol yanfl beraangkutan oton iaro-parpenJcng Jan/pta caktu leasing bordoaarkannllai ai-oti y»na tolah aiacpaknti boreana". 16)Dari iatilab baranc-barans eodal ini depot kita kota-hoi bahwa ueoba leaalng Ini yeng diponjtinnkan edalah elet-olot prodekei otau ponycdiaan oquipnont (elot) ycn^j
cifnfc-m
nya produktif, nulai dari bar*rac-barcng yang poling fcecil oepertl i^ain tifc aaopai pada ocbuab peaarat Jot jrenc calm bo oar. sedans ncngcnai barang-barang ytrng oifotBya konaita-tit eeporti cobil don toleviei nerupakan bidong ocafca ofem obyok dari catns boli#
SalenJutnya untuk nonporoloh ganbaran tcntcng eare-oaro korja "loaning- ini caya kutipkan uraion di dnlen HAfiXAB
1$) A.C* Oaudcnit cn J.A.H.P# &eyoor, Iiefminft r m
bodridffiaiddolon. Tnge-Beekorij 1972t bel* 119 dikutip dari B«d* Hunbuan. ""oberapo Oatotan ftsflgcnoi Qora Boli1* Sonlnar kotujuh 21 « 28# Fcbruari 1976# JPueat Btufll Hukun
Dagang FOknltae llttkum Onlv’craitao ladoneeie# 1976, hoi. 14* Ape ocbonamya yang diartifcen deagem "leoeififi" T
SIQAB I3ARAPAU tongs&l 1 Juli 1976 oeboGOl borikut i !
"Jtt&islttg" dlartikan cobogoi nonperolcb hak pakoi fitos otia-tu alat tortenotia-tu berdacarkim pcnbayaran borkalc. topat fii-brniaingkarx dcngan aobuoh bank noabori pin jsstzm bcrupo uang dcngan ©enbebnni nacoboh bernpo bunco a to a junlfih plnjanon pokokf ctaka euatu perucahaan leading nenberiken pinjaEsn berape bordnc doncan nenbobanl noeabah borupa bunco atao bnrga pokak pcnbolian barenc torsobut*
Eenccnal obyak otau bldan£ utmha leasing* pada prl»-oipnyn yen# nenjadi ob/ok cdalob baranc-bortmc yong bcrsi-fat produktif yanc nanberlkcM pcnchaoilon* Diaobutkon *pa-da prinoipnya" dl oini* olcb knrcna a*pa-da tsnccapon bebtm pcnyotmnn baranc-bnranc kenonntlf oeportl nobll dan tfc&fec* Yiol ooriag dioobut oobagai Icaal&g nonklpun DObenamyo lobih tepat dikatakan rental (own)*
Poreotujuon leaning terjadi dcngan adanyn pernintaan dari calm noeabob (leaoeo) kopnda porucahaim leaoinc
(loocor) dcngan ncnyatafcan babca la aonorluknn euatu alot tortcntu* Baa lcoooo dapat nonunjuk peny&lur otou ogen yang toloh dipilihnya atau dapat pula noninta perucnhcan loaalng a4tuk nencarifcan alat (oquipnant) yang diporlukan topoobut.
Sehubungim dengan bal dl a too, pako ou&tu pcrucnhccn leaaing* yeas pedo w m s y n noniliki kounngon ocnfliri ataa
dan hcaiitllcn nodbuat pcrjcnjlcn lcaco dcncfin lessee yanc
pada hnkdiatnya ncnyebtit bcsJnsi Xcccae ncncrlm hal: pebci
atsc olat tercebut bcrdacorta peabaycran barhala
yanc
ca-m beearaya fcopsda Iccoor ccloca-m Jcncta taefctu fcortentu.
Jaryjfca wafctu lease bcrkicar cntcra oatu caqpal lloa tahun.
Pcrjcnjion lcaco jticn afean ncbbuat cyarat bahtm a^ablla JstTfca wahtu loaao tolah berakhlr dan loocco tolah
ocno-m hi ocluruh hctsij iban-fcctsij lbannya oafca lor,coo nonpunyai
hefc pilih Coptic) untub ocncrucfccn Jcntfta «a*rtu loaso atau ncnSkjli olat tcrccbut bcrdacarkcn nlXal slca yanc tclah dlcopchatl bcrcana dan dcrtcan pcnbollct tercobufc lessee nan?unyal hah nllifc oah atao olat terecbut**^
Dari kutipcn dl tatfcn, oolaln perbedaon potofc di da-len bidsnc neaha atau obyc&nya, dapat dllihat batrca lea* einc tecsa #maj lebih condone pada pereetujucn ecsa oo-nyo^o» ccbab lcblh diutooahan pcnlfcnatan etoo barcnc-b&-ronc tcrccbut dari pada pcreletm hr&nya* Sedancfcan dl da* Ion pcreoto juan ccsa bell (huuxfeoop) nafceud utaaa dari pcrcctujuan tcrccbut ocosnc tortujii pada pcrolchnn hak ntas barcrtc-barcnc tcrccbut, Jadi condone pada pcrcotoju-cn Jiiol bell* Cntul: opcrcotoju-cnpcroloh canbaran yanc Xobih Joins tentenc perbedasn fccdun lcrf>aca ini caya hutip pondapat SJaMsflX s Tone nenfptafcan bnJrca perbedaan pohok an taro ccm bell dan lcaco ialah pada lcaco ada hd: opal dan ba-renjj-barang yanc *31 lcaco pada tuxinrtya capital goodo,
Peda ocftsx boll barcnc discrsa ofchirnya dibcli tUmgcn
i
p c rtw y c rc n n n c c u rc n dan c o b d u o h a r c a bcrang t c r c c b u t g o
l o s a ! d ib a y a r , h oi: n ilifc n y a n a c ih to ta p p ad a p c n ju n l o o
-« w S d a n jittn y a d lta ta f c s n b a !r a . I c a c o i n i d a p a t d ic a m k a n
d c tc a n ocw a-ocn yo w n t h m y a a x n tfd n b cd an y a i d a b b a lm
o d a bnfc o p a l tmtiifc o c r ib d i c c r t a lc b i b b a n y a t: d ip c ro is n a -te n oobanat d e t b a£L pcruo&ha&n im tu te n o sic^tw r p c n b c lc n
-Jaasetya,1^
Kcmdisn Prod, D.G* twA»iarv ocn^urGlhan pcrbcdacn tereobut opbacPi bcrlfcut t Leasing lebih ncnycrupoi ooaa~
ncnycsa darlpada onto bcntul: j«al bdi* IKd: opai untx k
ncoboli an olch tidal: oenjadifcannya onotn pcrjasijian Jual bcli, fcnrcrta Jti^a dalan pcrjanjian ocwa ncnyowa biasa ti dal: Jaronq kita jutpai batesi ci pcnycta dalaa teroanc mfctu tcrtcntu dibcri hnfc opal untufc nenboli obycfc ocsa ocnycwcu*^
i&durrehmn ncnyinpulfcan lcaharo coco a n a ini oCba-cai cuntu bentu b kfaucuo dari pcsricnjica ooko pgnyosa yans
ditandai den nan adanya bab pillb (opoi) tin tub ocnilih bi-lanana tcnccpnc «abtu pcrjanjian bcrokhir, epebab ia c t o ncnbcll b^itenc tcrccbut ateu oenonicksn pcrcotsm tcrfca* dap oico barenc. Bilonona tab terwujud adcnya pcribdisn tcrccbut pada hahchatnya cdalch tab lain daripede per
Jen-1 0) 3J a ! i r i e d , qt>. c lf r . . h a l*
jltci ecwa txnyotin.*0*
Dari ape yanc difconufcahan oloh i»ro olthll Imkun
tcr-cobut di atae* dapat <1111 tot bafetsa fccdua leabaca ini
no-oanc bcrboda odanya* /tom tctcpi fccdua-duartya cnoa~cana
beta) diatur <51 dalan cuatu fcotcntuan pmcitocMiadcncjaa*
il l i i | i ii t i i i i num. it. . . ... ... . . . . .
29
B A S XII
MWbkSM
HtfcOH PEHmCSAlAIJ SE30KETA 8BBA BSX»Ii
(
1# I*mAnfifm. Hukun dalan BW
f ;
Sobag^iaana kita kotahui perJanJlm ini tidak kita junpai pen^aturannya di dalan Kitab tftti&n&*ftidang Hukun Perdatn kita. fotapi bantuk pcrjnnjion. ini dlnungklnkcn karena Kitab UndanG-undanfl Hukun Pordata kita jttenflmmt oiotoa tarbukrw Iatilah yong lanin di^unokan odalab kobo
' t
bnoon bexkontrok {contract vrljhoid)v eobagnlnano
terkan-' ’ i
dune dl dalan pacal 1930 ayat 1 B*7 yang berbunyi aabagoi borikut t "Scaua peraatttJoan yang dibuat oocara oah bar-laku aobogal undang*tmdang bagi norcka ynng ncnbuatnya.^l)
Dari bunyi paeal 1330 ayat 1 Ini oloh Subokti diko-nuknktm t«fttang kokuatan ountu perootujuan ytmg dibuat oooara oab>.l>ikataken bahea perjanjian yang dibuat oocara oah nenpuryrai kokuataa yang caca dengaa undan&>*undcag* Ko-kuaten tezjoobut dlberlkan kopade "ocnun porjenjian yang dibuat eooore oaiu" Solan Jutnye ditanyaken apa yaig di* m nyaknn "par jan Jiao. yang dibuat oooara oah itu* ?
Boliaa nenunjuk pa«al 1320 in yang conyobuttean catu por-catu oyarat-oynrat tmtuk por janjian yang oah itu.
tcrtcntii dan 4* eanoa (cobr.b, iol) yanc hnlal. U1 clnl
ha-nya dloobutfean ’’copafcnt" caja tanpa dltunfcutha-nya auatu bav
tufc, c a m (iforailiuyj) apapon, ccpcrtl tulisan, ponberlan
ttmda atmijim parser dan lain cobacolnya. fldiirnya bollon
ncnyinpullcan batesa bllamna cudah tcrcapal ccpokat ltut
naha cahlah cudah pcrjanjlan lta dan ocnetfcatXali
pcrjanjl-nn itu t o berlalai cobacal unta‘>andan£ &UA oertfca yanc
ocribuatnya*22^
Kenudicn dl dalon uralan wilanjtitnya bollau
ocnyio-palfccn asnfl feobebasan bertontrafc tcrccbut doncan Jalan
no-nefcftnhan pfcda perfcetaan ^caia" yanc aria dl otifca pcrfcataan
wpcrJanjlaj*,\ Bifcatakan bated posal 133# 11} itu
coolab-o-lah tiodbuat ©uato pcrayataan (proi3.anasI) baim fclta
til-pcrbolohhan ucrtxiat pcrjanjian apa caja dan Itu ahan
nenc-ifcat fclta oobacalncna nencikatnya tuulano-tmdanc*^
Donga?* dcnlhicn dl dalan ouatu pcrsotujunn ccca boll
ytn- ocnoynrctfccn pcnanco*hcn hafc niim auat pqrandaan po»
nycrahm hat nllil: tidaklab tcrdapat fccbcratan ojxxgja
eccual dcn?;art osas kobobacsn bcrfcontrofc torcabiit dl atao*
Jadl dcrv*an odsnya acao Ini fclta blca ocdbuat pcrcctujecn
a^a caja, aeal pcrcotujum tcrccbut dlbuat tidal: bcrtcn*
tenfpn dencan undanoundanc* kcpatutan dan fcebiaaaon
coba-22) &ibcfctl, Ancfca Pcr.1an.1to. Pcncrbit Alunnl 2a>*
rtmc. 1973, hnl. ljT^
anim mn dltentukon oleb pacal 1579 Bfl*
Balaa pada Itu* aenurut he&at ooyo oetaentaro bolun
a-da ouatu ketcntuan peruaa-danfl-ttndimflan yens eocarn Jtfmeua
conga tur loabago a m bell lni» untak nenghadopi
ctaooXoh-eaaalah yang timbul dopotloh pula kita borpodonaai kopade
kotcntuim-kctesituan m m ten time pctfikntnn deleft buku XIX
BW Bab X ookpul dengan fiab X7t aoouni dengan kotentwm
po-cal 1319 JK7 yong nenogGoknn bahca s *Senua percetufluan,
balk yang rtorapunyai nona khasroo caupun ytmg tidak terkonal
dcngon auatu. nata* tert*mtu ttmduk pada peratureh ttnunp yang
i
torcuat di delan bah Ini den bab yang lain.*24) 1
Kecudian tanpa nolupntenn kotentuan-kotcntunn yang
tor-dapat dalasi bnfcu XXX Sab f den Dab VII BO* t en tang
jual-boli dan o<rcc~o<my©ro dopotloh oocnrn analog! kita
totop-kon kotontuon pfloaX-posoIaya terbadop ouata porootujuan
oo-t?o boli.
Cooitipun dari ttraiim-uraian dl dalam bab-bab tcrdahulu
do-pat kita tijrlk keoinpulan bahsa porootu;jwm satsn boli ini
lobih oondong pada bontuk jual boli daripada eara ecnyotsa,
akan totapi dl dalan koadatm di cana oolona barge bowing
boluct dibayar Xunao oloh ponboli, hak nilik ataa barang
tcroobut b^loa borpindeh kepada pcnboXi a®i?a* noakipun ia
tolah berhak ncniknoti baoil dari barang jm & diboiinyo.
M l ■ n i i m iM i 1 f i n rijni. i . n ■ — ... ... t t ii .. I... I i r i i. li li II m il l h i i i ]i m h u i h h ii ii . m i i
r.ml:nn dcn^an ponyowa, dan dapatlah kotentuan sowa-nonyowa
dipcrlokukan atasnya* soporti a.l. solaria naca itu ia ha
m s bcrtinrtal: ccbao'd bapak ya»ic bail: torhadap bnranfj yanc
dibolinya.,
Denman dcnifcian atas naoalah-nasalah yang tinbul di
dalan cuatfu porsotujuan ocwa boli untul: ccnontara
dapat-loh hita bcrpodorian kopada kotontuan-kotontuan sopcrti
di-uraikan di atas.
2. Hasalah-nasalah vann tinbul dan mmyclosalannya
Di Monosia nenanc sudah lana dikonal adanya
lonba-ya oowa boli ,lobih-lcbih dalan kolatcpn raklonba-yat kccil lonba-yanc
ncnjual bclikan barssic-baranc yanc harjpiiya tidal: bocitu
bosar bcrjdacarkon hanya saline pcrcaya nonporcayai*Sodan£
pada akhir-akhir ini porucahaan-pcrHsahaan bosarpun
ncn-jual baranc-barancnya socara sowa boli dalan ffan/jfca
r.ierj-porluac pcnasaran. Dan baranc-baranc yanc dipbrdacancfcan
unumya ncnpunyai nilni yanc oukup tincc* da:) bcrupa
ba-ranc-barane koncuntif ,oloh karona baranc-barajie yanc
bor-cifat produktif tolah dianbil alih oloh lcnbaga baru yanc
dikonal Sobacai loacine (oowa qmvx).
Soltmjutnya bacainanakah euatu porsotujuan cowa boli
ini torjbdi ?
33
bnranc tcrccbut oocara Itontan. Kcatidlan plhafc pcnjual
ocnc-ijinfcan haroa boranc tereobut dibayar oocara anf^tjran,
un-tut ocnjooin barc:i£iya tidal: dijual oloh ponboli dibtiatlah
kotcntucn ^jclnm harfp baranc ltu bcliin dibayar Xtmao belt
allll: ataojbarenc tcrcobat uaoih totap bemda pair, ponjttal
(pctJUi!: bhrcnfi)# Sohinap apabiln tautlian cobolm horca
bomnc dibhyar lunao panbcH ncnjual baronc ycng rtibclinya
costorsi oo*±i boll, pcabdi tcrcncan olch kotcntucn paeal
372 HUH* fidaw yaitu rxnccolapltsn barsng oranr; lain.
01 dbjlon prefctd: porcotuJuan ecsfl bell blascctya
tJibu-ct di dalan bcntul: ah to, baih ltu bcrupa ohto notarlo
uau-pua ohto <U barcxh tanoan. Dsn ccrinf^ali kita lihat balnea
peroctuju$n Ini titlah oocara tccz o dibcri Judul oobn^ai
"Pcpcottijiion Scrwa Deli®, Uadanc-fcadanc hsnya dencen judul
"PcrJcnJI^n®. Ini dapat ooninbulfcan msaloh apabah pi tat-i
pifcnh bcrcwfccitd norfcuat percofcujuon cctsa b d i ataufca!* pca> cotujuan Jual boli denepa on&mran biaca, Oloh fcarcna bail: porcotuji^n ccwa bcli ormpan Jual boll dci^an G acctmsn fco~
hnnyalnh narupafccn pcrcotu^iun Jual boll dcnjr^m ceicsmrm
blosa*
Cclanjutnyn mrllnh fclta dltlnjau cfcto dl baeah tew
ncsn aencortsi porsatujtun ocsa boli yenc dipcrc&nafcan
o-lch P*t* Safari rocah bcriicdiuJufcan <11 Surabnya tsntufc pen-Jual nobU>nohllnya oo^cra oc^a boll* W. dalnn fiUto pcr-Jartflcmya cocara tccao dlcantunbcn denfisn Judul “Pcrco-tujucn 3cs£ boll0* cchlncnP dapat difcctnbnl babsa onlxud pihnb-plhnk odaloh ocribuat cuatu pcrcotujxion ccssa b&l* Dl rtnlcti ptical I dlcanturfccn oyarot yanc ooropctar* ciri ktaiCTic dam cuatu pcrcotnjoca ooea boll* yaltu di!cchntfccn
bclTZi pcnjsml ccaa tolah ocnyorchkan ODbll tcrccbut
fccpa-da pcnboli cc^a, ofcan tctapi denenn pcnycr&han tcrcobut renbdi odsa bolitn norcpo&sn pcrdlit tkrrl nobll tcrccbut, nolninkan hanya cebacal pcnocanc (dotcntor)* lain flalaa pagal V ayat 3 dlcobutto bllcrma potfcoli cc«a
ncn&icn-i
tifcnn anc^tt^ancairorciya dan tolah oendapat pcrirtcr.tcn tcrtulio dari pcnjual nacih tctap tide!: ndafcoanafcen fco-ts^ibennya, qaha pcnjuol c c a dapat nonorD: fccstball oabll yanc dljtt&lnya, eodentfas* uanc pcribayarnn pcrtana ccbcsar 40 £ dan ocy^os-ontfraa yanc tolah ditcrixr. oloh pifcsb pen-Junl coca tctap oenjadl ntllfc pcnjiwsl cctsu
f
n caul inn hita bandlncfca?* dcn/jan cuatu pcrjanjicn Jual boll yenr, pcn^ayrtrcmya juca dllfJaiUcn oocara anccurcn*
stand. Pcrjfcnjlan ini dltuanrficn dalan euatu fihto pcrjaw Jlan dl bawah tancan dcngan Judul "I’crjanjion Fcttlahaluan*-Apcbila fcltft tlnjan pasal dcnl pasal dl dolau pcrjanjlsn lnl# tlflali oocara tofpo dltcntwtan cyarat yanc ocrupatan
i
cirl thucud dari pcrootujuan cctsi boll* yaitu pcmmdaan pcrolohan bat atao otand yanc dlpcrjunl bcliltan* t o n to-tapi dl dalan peso! 6 dapatlnh dlolopultan batrca ponboll cctra bduo noropakan ponillt dari ctand yanc dlbdlnya#ec-ncntara la belun nonbayar lunas coltmih barca ctand tcroo-but* 01 dalan pacal lnl dltcntukan batesa pi hat bodua atcu pcabcli oo^n eobolun nelinaol coluruh harca bat petal un~ tut bcrjualan yanc ditotapfcan* pi halt hedua atau pcoboll ccc» dllcrfenc ocnoopcrfcan* ocrdrriah ccnonSfcan, ocnycronfcsn, ncn«^uasatrtn bat pafcai otand tcrccbut topoda pi hat lain* dennan oantel bllanona tcrjadl polcnc{prant stand yanc bcroanclartan dlcnbll kodball oloh pcnjual ccwa tanpa tl rugi apapun*
perjanjiaa ynnc dibiiet olch F*T. Safari Rooah*
rcnrarat fecnat caya bilacma pihak-pihafc acmnc bcraafc-i
cod untufc ocabunt cuatu pcrcottijucn oc*a boli, ccbaifcnyalah dl dalan altto porjanjinnnya dibcrl judul dcncan totps *Por-JanJim 3cm Boll* ocrta pula dicantunfcan oyarnt pcnandaan pontllkan baronc tcrccbut cocara tccac, Hal ini untuk acn-coonh tcrjadinya pcrcolleihsn dl antara paro pi hat yanc ocdbuat pcrjanjian eosa bell, cebab ccbacaimna tclah fclta fcoteteil di auka, lenlbaca ini tcreipta dnri prchtd: dl dalan durda perda/pneen dan oanpai cd^ranc bdlxm cda cuatii fco»
tontum p«r«wia!v>\ind
2
noan yanc acncatiir*ficmidflan dl dalan lsubuncannya dencsv fccdudul:cn pibak fcctica dl jdalan matu percotujuan ccta boll* baiklah diba-hao porooalcn di bamh ini* Ccbacaloana kita irotahui dl da lan pcrceijwjuan ini ponjual cowo nacih totap cobacai pcnl-life dari baranc yanc dijualnya; lain apafcab la boloh oenju* al barenc lta kopocla pi hah fcctlca 1
Soba^pl contoh kita dcalhan caja A pada tancoal 1 Ja* rmnri 1976 ncmjual cobimh copctla kopada 0 date®' pcrjanjlan bc^ra colttruh harca ccpcda itu efcnn dlbayor lunno pada tanc cal 1 toharl 1977* Kcfaidicn ecbclun 0 ooltincci hait? co^c* <ln itu, 4| tolah ocnjual ocpoda itn bcpada C tpitak boii{p) oocara tajnai. i>l dalcn pcrjcnjlon ocya boli ini bold±ah A ncnjual oopoda itu kopada C ? Apoblla kita llbat oebcaaraya
37
dioobut eoljagal penyfttnw sehingga pafta cnllbnya A berbak
canjuol ocjiedo itttf n m l snjo dcnunn odanyo Jual boXl ini
t
8 tldek dl#U£lkzint cakeudnjc B totap oobagrji ptnboli snai
Oatflk ltu iefeagai dssar dapatlah kita berpeXlag kopado
b»-ajrt paool 1576 BU t "Don^eii dijualnya borons yen# dioeca,
csatu perfjotman yanc dibuat oebelanflya* tldnkXab diputua*
kan kocuaXi apobilo ini tolah diperjanjikon pndo roktu
ee-ayerieksn barons**2*)
Saoank analogi dopotloh perJanjiaa aetra beli Iai
dl-partanaJcanj dcngan pcrjimjicn ooca eanyeTO* soloes barga
oopbdo boltin dibayar Xunao oXch paaboXl eetm, eolaco caea
iai dapntlbb ia dieacakan kedudakannya dan^ou penyawo*
Ja-di biXaJwmb eopode yang Ja-dijuaX oocara aotso ball iai
koau-dicn dijtiel laffi dengtm tunni oloh panjual tieca/petsiXlk
kopada pihak kotl^a, aaka porjcn jlan oatra bell yea# tolah
eda tldafc botel* Elba* kotlga atau 0 aobafiai ponilik yanfl
baru hnruaiah totap noncborcnti porjaniian coca boll yanc
toXah ada intore A dan B# dan aloh karona ltu barun
nsa-biairkan B ^cnlktmti oepodanyc, aorta ncnoncfjung babco B
dalan ponlfceatan iai tldak torcanggtf Aon leln-Xaln.
Dongtai doalklan dapatXah kita ancgap 0 nenccentikcm
kadudukan k aobagai pibak dl daXao porjonjian aotm ball
lnl* Jodi B totap nanjodl poaiXlk dari ocpedo yen# dlbaXi*
nyo coonra oora boli bilacsma la tolah noltmaai ooluruh
tare***. 4 » oclssroaG « & * l a d
dt-bcrihan hopada A, aaloiitftan fcopada C.
Jadi di dalan pclafcaanaan pcrnctM jucn ini bilcmrta
tinbul pcrcoalan, oewcntara bolun adn cuatn fcctmtuan pci*-i
tndrmc^tfirfc&cQn yanc ntncatur, dapctlah cocam analog di-I
perXntenfcsn j^cntoan-^otentuan yang tcrdapat di daloa
Hi-tab Ondsnc-fundanc Itofatn Pcrdcta fcito,
Sobacairrcva fclta fcctafcui bnhra colain badan pcnbcntuJ: tirttlanc-iindanc (X«cl&lafcX*U bofclo P«3 ocqpHayoi ffcncd iuv tufc ooxftctfjufc luifcitn* fial ini cccaro tocos dicsntaofcan da* lan pasal 27 oyat X todan£?-un&cnc iwnor 14 totem 1970 tcn tanc F^fcofc-fpofcofe Kcfcuaoaan Kehafcloan yanc berbtmyl c& xicpl
i
borifcnt i ’flfakin cobaoai pcnccpfe Iw&jn dan fccadilan eajib ncnnpXi, ocncifoitl t o acmhatd nilal-nilai hatsaa yanc
hi-dap dalan Onoyarakat*B Jodi aosfcipnn Xcdboga oosa bcli ini bdcn diatttr acco rd i&usao <11 dalan cuatu liotcntuan
perm-i
danpHtntaijsa ini tab ocntfialanci bakin fclta oenyclccrd-i
tan etsntu ©cntftota yanc tldbol di dalan cuaui percotujuan ccua bell, casual detcan Imyi pasal 27 ayat X Undanc-cn-danc nsrior 14 tcrccbut*
balbjtnh fcitji tinjaa Surat Pcnotapsn Ponoadtlen Ecoorl dl Cumbayn tc^tanccal 30 Ami 1977, daftar pcrfcara ns»»r 66/ 1977 3.P* d^ilan pcrfcara cntara Gent Oodicfcyo, coloJ:u
dl-GAHl’S bcrtoopat fcedudutet di JJurabayn, cobo oolaan Toni fcricnto, bcrtcc^at tin/aPl &*-rabnjra, Jalhn Haya Gubcnc 20, ocbocal tcro&hon.
* * » * * ■ » .
Pada t*nn*£al 19 April 1976 cntara pcnohon soldru pcnjucl ocen den/y.n tcrnohon Gdcfcu pcnboll ccmb tclcJh rticr.pal
oo-rditter c#tr* cai pcnohon
pakat untufc ncrfc Subaru
oobbuat pcrsotujuan scsa bdi cobuati nobll D.l* 14G0 tahun 1975# oceln no* 522266, eama laninc iPdi^US dcn#m hsr^a Up 2*750.000,— (Ptia Juta tujuh ratub llna ]5uluh rlbu rupiah). Atari hcrya tcrsctmt tolah dlcctnjul bcrccm pcabdi cct
3
nenbayar Bang Kiifca oobcsarHp l«100«ocj>,— (3atu Juta coratua rlbu rupiah} t ocdantfsm cicanya ccbccsr Rp 1*650,000,— (*&tu Juta ensn ratuo 1 1 m pulub rlbu Rupiah) ckan dloncsur odona 12 bulaa* Poaba-ycrcn nenc ijisfea ini dUnfcufcan olch pctibdl oowa dencssn Gi ro biljot, t o e taudlcn tcmyata fcocanc* ^ i pcabcli co ca d&pat dlcncfPP bolun atau tidal: nolafaifcan penbayaxen uenc twhn dan dinyutata tolah nolnfcuhan vtmprcstaol, iKv lain tidal; ijtenbayor none aufcn penbdi oowa juca tldafc
no-!
lahtifcsn pcoltyayaron anoniran-an^ramya ccba&ilnana tclah dipcrjanjils|n* Pada bal di dalan curat perjanjlannya
di-i
pcrjanjlm jsoea boll ncnjadi batal dan oobll t m o dic<^
rahfccn hcobili fcopada ponjnal coea {pcnillfc}. Dalnn feacm
ln& nobil tjreeUit dcntfin bcntucn Eoadafc I Jatio Uilnh
dlaribil fcoripcli olota pcnjual ccta.
i
Xtiftad' bumfc dari pcnboll cocn ternyato batea cdain
la tidrJi ookakuhcn fcotrajlban-fc^^lbonnya, penbdi ccsa
tolah ncnjual oobll yen*; dibollnya fccpada pi tel: kctlca,
ncsfclixm la] acncotafcal bates oobll tcrccbut bolun nenjadl
nlllfcnya doji hcnadlon la ccrrflrl oelarlban dirl*
Dalan perjanJinn tcrccbut cocaro togas dlccbotfcan
bnh^a pcrja&jlcn ncnjadi batal bila pctiboll oosa oolcfco-*
ten tsanprcc^aci. Jifcan tctapi fcarcna pcnjt&l cowa fchaeatir
i
batKtt otau^ oobll ini ncnjadi tidate joHas* oafca in
ocoo-ban Curat P^notapan ncncoai oobll tcrmLsud.
Ccntdi^n flcnocdilan Dc^crl Surabaya dl dalan pcrtin-bantftn-p<^'tiribcni;annya txn#inccap eurct-carat buhti dan totctanfira cahoi eufcup bcralaean, cohlnctP ditctapfean bob* ea pcmD!aeitn pcnjual cctsa/pcnohon difcabulkan dan dinyo-takan bahra pcrjanjian cc=a boll ysac dibuat antara
pcro-i
hsn <Han tcnjx>hon adalab batnl ncmrut buhun*
Scbtical fcclanjtttan caya tlnjaa pula Surat Pcewta^cn rcv”^ilan tc^rl Arrabaya tcrtcnopl 30 Ami 1977, dar ter u x o r 6 i/ 1 9 T ? 3«P« dalan pcz£ara antara Gani
a
cc!x\r>ii torbohcm*
DtKtnfcnya pcrfeara adalch ccbacai bcrifcut t
Pada tsnconi 27 Cel 1976 pcs»!m didatanci ocorcnc bcrnaoa Solikin Aslo, citani dari Cy# Sockaireatlnin£sih ynrvc oenca-fcahnn balm lotcrinya tty. iM:ar«atinlnfpih bonda!: aonboli I unit robil ccdan Subaru D*L* 1400 tahim 1975 occara kro* dlt £encsn pcsfcayaran cncBuran.
Kofca pada t^nccal 1 Juni 1976 dltendo tano&ti. pcrjanjinn ccca bdi csitara pcnjunl dan Gy* Socfcareatinlncsih odcfcn pcuboli, DCtccriai nobll Subaru D#L* 1400 tahtm 1975 Hd.Ho oirt $C64dd, Co. Cbaoic A.
221
/10172
, trama biru.ni dalan pcrjanjian lnl cccara tecas dlcsntucftan oya-rat>Cyarat den hotGnttm-kotcntuan cobc<yd berlfcut s Oils* trsna £y* So^&Tt&tining&lb oaopal dencsn dun bulan cosara bcrtsrut>tuih\t oojnh wnecal penjrerahan robli fco taaocsnaya belim ffivjsurannya# ncchlpun tolah oondapct pcrl*
1 i
!v:nt«m dari pcnohon, mfca pcr^anjian ini dianccs? batal dan py, Sodprtiatlnincoih dcngan occcra ncnyerchitoa fccoba-II nobil tcmsbcud. Jfedi pcrjanjicn ccrsa bell lnl batal denc^n ccvlJrlnya bllanana Cy* Sootematlnln&jlh acngbo-tlkan cn/^uicrciya tanpc ncnbcrlkcn cccuatti alacan (fcoto-roiv;cn} ycnjJ pontao hcpada pcoobon*
-rafcuo lins puluh rlbu rupiah), mleupun fcdah
bcmlano-u-land ditooaS% P c m l m pcmah dibcyar olob tornohon icvtut:
pcnfttynrrtn jsn#wren to oatu dcvscn cOfc oobessr % 170.DCO,-(-'oratun tujgnh puluh rlbu niplab), afcan totapi oownfctu cdtt
tcrocbut dtiantfssn oloh Posohon, torayata tltiafc ctihup cal-donya.
CoXnlA tolah c&s Kmprcotaci, ltikad buruk dari poo-j
boil cow* l*il tcrnyata kotika fcomdicm oobll tcrcobut olch fly* SMrart&tlnlnocih dcnsan peronfcaroan cwardnya tclah di- Jacdrtkcn IcoiMa aaodarQ Ountoro a.i. i^hytuli tanpa noribo* rltahnfcm tdrloblh dahnlu fccpada pcnohon ocbocar Rp 1*000* CC3#* (oatu !juto rupiah)•
Solanjujtnya donccn bcntucn ECtDAK BA3I ni.53nin Kondnfc S Jatin dl Storoboya nobil Itu dlhoribalikan fcopeda pcr»hon. roslii^m oobil terccbut boocrta ciirat-cumtnyn tclah kcaba-11 kcparta pct»ho*.\, chan tctapi vsitv k ocnGMndori odonya
to-rafji-Jrattian jscntcnc status rcbil Itu pcnohon ocroea pcrlu ocar dltroluaifcan fcoputussn Surat Pcrvotcpaii national cobil yanc dlnnlxii^.
Pcnfptlilan Eocerl Surabaya dl daloa pcrtioboncen-pcr-tlc&Rncannya ocsmdnnc curat bufcti yanc dia^tte* pcnofsn dan kotoranfdn oaboi cutup beralcocn untufc ncnccbulfcm
per-I