• Tidak ada hasil yang ditemukan

Peran Syahfruddin Prawiranegara dalam pemerintahan darurat Republik Indonesia (1948-1949).

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2017

Membagikan "Peran Syahfruddin Prawiranegara dalam pemerintahan darurat Republik Indonesia (1948-1949)."

Copied!
134
0
0

Teks penuh

(1)

M A L A D A R A G E N A R I W A R P N I D D U R F H A Y S N A R E P

A I S E N O D N I K I L B U P E R T A R U R A D N A H A T N I R E M E

P (1948-1949)

I

S

P

I

R

K

S

t a r a y S u t a S h a l a S i h u n e m e M k u t n U n a k u j a i D

n a k i d i d n e P a n a jr a S r a l e G h e l o r e p m e M

h a r a j e S n a k i d i d n e P i d u t S m a r g o r P

: h e l O

h i s g n i n a w s i S a ti l E a d n il e m r E

: M I

N 081314010

H A R A J E S N A K I D I D N E P I D U T S M A R G O R P

L A I S O S N A U H A T E G N E P U M L I N A K I D I D N E P N A S U R U J

N A K I D I D N E P U M L I N A D N A U R U G E K S A T L U K A F

A M R A H D A T A N A S S A T I S R E V I N U

A T R A K A Y G O Y

(2)

i

M A L A D A R A G E N A R I W A R P N I D D U R F H A Y S N A R E P

A I S E N O D N I K I L B U P E R T A R U R A D N A H A T N I R E M E

P (1948-1949)

I

S

P

I

R

K

S

t a r a y S u t a S h a l a S i h u n e m e M k u t n U n a k u j a i D

n a k i d i d n e P a n a jr a S r a l e G h e l o r e p m e M

h a r a j e S n a k i d i d n e P i d u t S m a r g o r P

: h e l O

h i s g n i n a w s i S a ti l E a d n il e m r E

: M I

N 081314010

H A R A J E S N A K I D I D N E P I D U T S M A R G O R P

L A I S O S N A U H A T E G N E P U M L I N A K I D I D N E P N A S U R U J

N A K I D I D N E P U M L I N A D N A U R U G E K S A T L U K A F

A M R A H D A T A N A S S A T I S R E V I N U

A T R A K A Y G O Y

(3)
(4)
(5)

v i

N A H A B M E S R E P N A M A L A H

: a d a p e k i n i i s p ir k s n a k h a b m e s r e p u K

x TuhanYesu sk irstu sdanBundaMairayangs eitamendampingiku.

x Papadanmamayangs elalumensuppor tdanmenyayangikuhinggas aati ni

x Adikkuyangs anga tkusayangi.

x Paradosenyangs elalumendampingikudengans angats abar.

x Semua teman-temanku Pendidikan Sejarah (2008) , Dl’airc’s , dan lain a

y n n i a

l .

k a m ir e

T asih ,semogaTuhanmembalass emuakebaikanhat ikailan,s ukses .

(6)

v

O

T

T

O

M

“Rahasiadalamhidupi n i itdakadar ahasiabesar ,apapunt ujuananda ,andabisa ”

s a r e k a j e k e b u a m a d n a a k ij i a p a c n e m

) y e r f n i W l i a G ( h

a li h i s a K

“ musuhmu ,berbualtahbaikkepadaorangyangmembenc ikamu” )

7 2 : 6 s u it a M ( il a k e s n a g n a J

“ -kal imeninggalkans ejarah j(a smerah)” )

(7)

i v

A

Y

R

A

K

N

A

I

L

S

A

E

K

N

A

A

T

A

Y

N

R

E

P

a y a s h a l e t g n a y i s p ir k s a w h a b a y n h u g g n u s e s n a g n e d n a k a t a y n e m a y a S

h a l e t g n a y i l a u c e k n i a l g n a r o a y r a k n a i g a b u a t a a y r a k t a u m e m k a d it i n i s il u t

. h a i m li a y r a k a y n k a y a l a n a m i a g a b e s , a k a t s u p r a tf a d n a d n a p it u k m a l a d n a k t u b e s i

d

a tr a k a y g o

Y ,13Mei2013 s

il u n e P

(8)

ii v R

A B M E

L PERNYATAANPERSETUJUAN

S I M E D A K A N A G N I T N E P E K K U T N U H A I M L I A Y R A K I S A K I L B U P

a m r a h D a t a n a S s a ti s r e v i n U a w s i s a h a m a y a s ,i n i h a w a b i d n a g n a t a d n a tr e b g n a

Y :

a m a

N : ErmeilndaEltiaSiswaningsih a

w s i s a h a M r o m o

N : 081314010 e g n e p u m li n a g n a b m e g n e p i m e

D tahuan ,saya membeirkan kepada perpustakaan :l

u d u jr e b g n a y a y a s h a i m li a y r a k a m r a h D a t a n a S s a ti s r e v i n U

n

a

r

e

P

S

y

a

h

f

r

u

d

d

i

n

P

r

a

w

i

r

a

n

e

g

a

r

a

D

a

l

a

m

8

4

9

1

(

a

i

s

e

n

o

d

n

I

k

il

b

u

p

e

R

t

a

r

u

r

a

D

n

a

h

a

t

n

i

r

e

m

e

P

-

1

9

4

9

)

besetraperangkatyang dipelrukan( bliaada) .Dengandemikiansayamembeirkan m a l a d n a k h il a g n e m , n a p m i y n e m k u t n u k a h a m r a h D a t a n a S n a a k a t s u p r e P a d a p e k

n a k i s u b ir t s i d n e m , a t a d n a l a k g n a p k u t n e b m a l a d a y n a l o l e g n e m , n i a l a i d e m k u t n e b

I i d a y n n a k i s a k il b u p m e m n a d , s a t a b r e t a r a c e

s nterne t atau media lain untuk

t s i m e d a k a n a g n it n e p e

k anpa pelru meminta iijn dar isaya maupun membe irkan .s il u n e p i a g a b e s a y a s a m a n n a k m u t n a c n e m p a t e t a m a l e s a y a s a d a p e k i tl a y o r

. a y n r a n e b e s n a g n e d t a u b a y a s g n a y i n i n a a t a y n r e p n a i k i m e D

a tr a k a y g o Y i d t a u b i D

i n u J 5 : l a g g n a t a d a

(9)

ii i v

K A R T S B A

n

a

r

e

P

a

S h

y

f

r

u

d

d

i

n

P

r

a

w

i

r

a

n

e

g

a

r

a

d

a

l

a

m

n

a

h

a

t

n

i

r

e

m

e

P

D

a

r

u

r

a

t

R

I

(

1

9

4

8

-

1

9

4

9

)

a d n il e m r

E E ltiaSiswaningsih a m r a h D a t a n a S s a ti s r e v i n U

3 1 0 2

: g n a t n e t s i s il a n a g n e m n a d n a k i s p ir k s e d n e m k u t n u n a u j u tr e b i n i i s p ir k

S

(1 )Terbentuknya Pemeirntahan Darura tRepubilk Indonesia (PDRI) (2) Peran k il b u p e R t a r u r a D n a h a t n ir e m e P n e d i s e r p i a g a b e s a r a g e n a ri w a r P n i d d u r f a y S

) I R D P ( a i s e n o d n

I (3 )Dampak keterilbatan Syahfruddin Prawrianegara dalam .I

R D P

p m a l a d n a k a n u g i d g n a y e d o t e

M eneilitan i ni adalah metode sejar ha n a t a k e d n e P . if a r g o ir o t s i h n a d , i s a t e r p r e t n i , i s a k if ir e v , k it s ir u e h : it u p il e m g n a y

a l a i n a k a n u g i d g n a

y h pendekatan mulitdimensional .Sedangan mode lpenuilsan a

n a fi t p ir k s e d h a l a d a n a k a n u g i d g n a

y il it .s

e n e p l i s a

H ilitan in i menunjukkan bahwa : (1) PDR I dibentuk karena g g n i h e s I R h a y a li w i l a b m e k i a s a u g n e m a h a s u r e b g n a y a d n a l e B n a g n a r e

s a

. I R n a h a t n ir e m e p m a c n a g n e

m (2) Peran Syahfruddin Prawrianegara memimpin n

a k n a h a tr e p m e m n a g n a u jr e

p kemerdekaan RI . (3) Kepemimpinan Mr . I R u ti a y f it i s o p g n a y k a p m a d a w a b m e m I R D P m a l a d a r a g e n a ri w a r P n i d d u r f h a y S

a r a g e n i r a d n a t a l u a d e k n a u k a g n e p t a p a d n e

m -negara d idunia .Adanya PDR I a m a n t a u b m e m n a d i r e g e n r a u l a i n u d h e l o a y n n a k u d u d e k i u k a i d h i s a m I R i s i s o p

s i s k e p a t e t h i s a m I

R .Berkatperan Syahfruddin Prawrianegaraseluruh rakya tR I h a y a li w i a s a u g n e m a h a s u r e b g n a y a d n a l e B n a w a l e m g n a u jr e b k u t n u u t a s r e b p a t e t

(10)

x i

T C A R T S B A

r

e

h

T

o

l

e

o

f

a

S h

y

f

r

u

d

d

i

n

P

r

a

w

i

r

a

n

e

g

a

r

a

d

u

r

i

n

g

t

h

e

e

c

n

a

n

r

e

v

o

G

y

c

n

e

g

r

e

m

E

s

c

il

b

u

p

e

R

n

a

is

e

n

o

d

n

I

(

1

9

4

8

-

1

9

4

9

)

By

h i s g n i n a w s i S a ti l E a d n il e m r E

a m r a h D a t a n a S f o y ti s r e v i n U

3 1 0 2 s

s i s i s e h t s i h

T e t to descirbe and analyze : (1 ) The formaiton of the E

s ’ c il b u p e R n a i s e n o d n

I mergency Governance (IREG) , (2) The role o f a

y

S hfruddin Prawrianegaraast he Presiden toft heI REG ,and ( 3 )Thei mpact so f .

G E R I e h t n i e l o r s i h

g n i d u l c n i , s d o h t e m l a c it il o p d n a l a c ir o t s i h f o t e s a d e y o l p m e y d u t s s i h T

d e s u l e d o m g n it ir w e h T . y h p a r g o ir o t s i h d n a , e v it e r p r e t n i ,s n o it a c if ir e v , s c it s ir u e h

p ir c s e d y ll a c it y l a n a s a w y d u t s s i h t n

i itve ,which i sa histo irca laccoun trequiirng .

s m e l b o r p d e if it n e d i e h t e v l o s o t s k r o w e m a r f l a c it e r o e h t

o s tl u s e r e h

T ft hestudy i ndicatedt ha:t( 1)IREG wasf ormed i n response u

D e h t f o s k c a tt a e h t o

t tch i nteniton to reoccupyt heIndonesian region ,s ( 2) The a

y S y b d e y a l p e l o

r hfruddin Prawrianegara a sthe IREG presiden twa sto lead a

e h t t s n i a g a a i s e n o d n I f o e c n e d n e p e d n i e h t n i a t n i a m o t s n g i a p m a

c ggression o f

) 3 ( d n a , h c t u D e h

t The leadership o fSyahfruddin Prawinegara brough tposiitve e

h t n e v i g , s t c a p m

i factt hatt he Indonesian Repubilceventually earned sovereign a

y S y b d e y a l p e l o r e h t o t s k n a h T . s e ir t n u o c r e h t o m o r f t n e m g d e l w o n k c

a hfruddin

e h t d n a d e n i a t n i a m s a w c il b u p e R n a i s e n o d n I e h t f o y ti n u e h t , a r a g e n a ri w a r P

(11)

x

R

A

T

N

A

G

N

E

P

A

T

A

K

h i s a k s a t a s u t s ir K s u s e Y a d a p e k n a k p a c u s il u n e p r u k u y s a s a r h u n e p n a g n e D

s il u n e p a g g n i h a ri k r e t k a t g n a y a y N n a g n i p m a d n e p a tr e s t a k r e b n a d a i n u r a k

mampu untuk menyelesaikan tuga sakhi r / Sk irps iini . Ucapan teirma kasih u

h k a d a p a m a t u r e

t susnyauntuk:

.

1 DekanFakutla sKeguruandan lImuPendidikanUniverstia sSanataDharma .

2 IbuD ra. Th.Sumin,iM.Pd selaku Kaprod iPendidikan SejarahdanPembimbing , t a g n a m e s , n a g n i b m i b s a t a h i s a k a m ir e t , i n i i s p ir k s n a k i a s e l e y n e m m a l a d I

n a r a b a s e k a tr e s i s a v it o

m yangt elahdibe irkandalammendamping ipenu il .s .

3 Bapak Dr .s A.K.Wiharyanto,M.M selaku pembimbing II ,teirma kasih untuk .s il u n e p g n i b m i b m e m m a l a d n a r a b a s e k a tr e s i s a v it o m n a d , t a g n a m e s , n a r a s .

4 Sekretaira tPendidikanSejarah .Teirmakasihbanyakuntukbantuann ya. .

5 Papadanmamayakn iDrs .A.Siswad idanCh irsitnaMuj iSunarsih,S.Pd,t eirma i r e t a m n u p u a m l a r o m k i a b n a g n o r o d a tr e s t a h i s a n , i s a v it o m a u m e s s a t a h i s a k

. a y a s i s p ir k s n a k a jr e g n e m m a l a d .

6 Teman-temank u d iprod ipendidikan sejarah khususnya angkatan 2008 yang o

r o d n a k ir e b m e m u l a l e

s ngandans emanga.t .

7 Untuk teman-teman terdeka t(Eko ,Bapak Ibu kos,t Ika ,Siska ,Chika ,A ir , t

u B , h it a

R et ,Helen , Pina ,Ambar, Gusitn, bM akAyu,D , idi Siit ,Risma,Arum , a

tt i g ir

(12)

i x u

n e p a t a k r i h k

A il smenyadar ibahwa sk irpsii n imasih j auh dar isempurna . a m ir e t s il u n e p i n i i s p ir k s n a k i a b r e p i m e d n a r a s n a d k it ir k a l a g e s u ti a n e r a k h e l O

. k a h i p a u m e s i g a b t a a f n a m r e b t a p a d i n i i s p ir k s a g o m e S . it a h g n a n e s n a g n e d

Yogyakatra,13Mei2013

(13)

ii x

I S I R A T F A D

N A M A L A

H JUDUL ... i N

A U J U T E S R E P N A M A L A

H PEMBIMBING ... ii N

A M A L A

H PENGESAHAN ... .... i ii N

A H A B M E S R E P N A M A L A

H ... i v O

T T O

M ... .... v PERNYATAANKEASLIANKARYA ... v i

A Y R A K I S A K I L B U P N A U J U T E S R E P N A A T A Y N R E P R A B M E L

S I M E D A K A N A G N I T N E P E K K U T N U H A I M L

I ... vii .. K

A R T S B

A ... viii .. T

C A R T S B

A ... ix R

A T N A G N E P A T A

K ... x I

S I R A T F A

D ... xii R

A T F A

D LAMPIRAN ... x vi I

B A

B PENDAHULUAN ... 1 .

A Lata rBelakangMasalah ... 1 .

B RumusanMasalah ... 7 .

C TujuandanManfaatPeneltian ... 7 .

D TinjauanPustaka ... 8 .

E LandasanTe o ir ... 11 .

F Metodolog iPeneilitan ... 16 .

G Pendekatan ... 2 1 .

H SistemaitkaPenuilsan ... 2 2 I

I B A

B LATARBELAKANGTERBENTUKNYAPDRI... 24 .

A FaktorI ntern... 2 7 .

B Fakto rEkstern ... 3 4 I

I I B A

B PERANANSYAHFRUDDINDALAMPDRI... 4 8 .

A Syahfruddins ebaga iPemimpinPDRI... 4 9 .

(14)

ii i x V

I B A

B DAMPAKKETERLIBATANSYAFRUDDIN DALAMPDRI . 6 9 .

A DampakI ntern... 7 0 .

B DampakEkstern ... 7 6 P

U T U N E P V B A

B ... 8 5 K

A T S U P R A T F A

D A ... 8 7 N

A R I P M A

(15)

v i x

DAFTARLAMPIRAN

a ri p m a

L n : 1 Sliabus ... 09 2

n a ri p m a

L : RencanaPelaksanaanPembelajaran(RPP) ... 39 3

n a ri p m a

(16)

1 I B A B

N A U L U H A D N E P

.

A LatarBelakangMasalah

a r a g e n a ri w a r P n i d d u r f h a y

S bisadikatakankurangdikena ldij amans ekarang h

a r a j e s a s a m a d a P . I R p a d a h r e t r a s e b t a g n a s n a r e p r e b a i l a h a d a p , i n

i revolus i ifsik

m a l a d f it k a n a r e p r e b t u k i a r a g e n a ri w a r P n i d d u r f h a y S a w h a b i t k u b r e t

a w h a b n a k it k u b m e m i n i l a H . a i s e n o d n I n a a k e d r e m e k n a k n a h a tr e p m e m

h o k o t k u s a m r e t a r a g e n a ri w a r P n i d d u r f h a y

S penitng dalam pejruangan

g n e d a d n a l e B n a k a d n i T . a i s e n o d n I n a a k e d r e m e

k an melakukan aks imlitiernya,

.s it ir k r i k i p r e b k u t n u a r a g e n a ri w a r P n i d d u r f h a y S g n o r o d n e

m Ia banyak

a i s e n o d n I a s g n a b n a a k e d r e m e k p u d i h n a g n u s g n a l e k i g a b i s u b ir t n o k n a k ir e b m e

m .

n a k a p u l e m k u t n u g n a p m a g u ti g e b a i s e n o d n I t a k a r a y s a m a y n m u m u a d a P

h a l e t g n a y a s a

j dliakukanMr .Syahfruddin Prawrianegara .Padahalt anpadisadair n a h a t n ir e m e p n a k n a l a j n e m n a d n a k n a h a tr e p m e m m a l a d r a s e b t a g n a s n a r e p r e b a i

I

R lewa tPemeirntahan Darura tR I(PDRI) .Tanpa PDRI pemeirntahan R Ipada s

n a g n e d n a l a jr e b t a p a d k a d it u ti u t k a

w empurna .Oleh karena tiu dapa tdikatakan g n a y a i s e n o d n I n e d i s e r P h a l a d a a r a g e n a ri w a r P n i d d u r f h a y S . r M " , a w h a b

n a h u t u e k a d a p r a s e b u ti g e b g n a y n a g n a b m u s n a k ir e b m e m I R D P . " n a k a p u lr e t

I R D P .I R h a y a li

w berusahamelawan penjajah yangberusahamengusa ikembal i .

a i s e n o d n I h a y a li w

i j d a H h it a P u ti a y a y n k e n e n a m a n i r a d l i b m a i d a r a g e n a ri w a r P a m a N

a g r a u l e k i r a d n a n u r u t e k h a l a d a a r a g e n a ri w a r P n i d d u r f h a y S . r M . a r a g e n a ri w a r P

(17)

n e p h u p m e n e

m didikan d ipesanrten. Selanjutnya Syahfruddin Prawrianegara n

a d t a r a B n a k i d i d n e p e k k u s a

m masuk Europesche Lagere School ( LE S) ,yang i

d n a k t u j n a l e m n a i d u m e

k Meerutigebreid Lange rOnderwjis (MULO) hingga e

k i a p m a

s Algemene Middelbare School (AMS) d ikota Bandung .Setelah lulu s i

r a

d AMS ia melanjutkan ke Rechtshogeschoo l (Sekolah Tingg iHukum ) d i ,

a tr a k a

J (sekarang Fakutla sHukum Universtia sIndonesia). Padat ahun 1940 Mr . .

n e t h c a e r e d n i r e t s e e M r a l e g n a k t a p a d n e m a r a g e n a ri w a r P n i d d u r f h a y

S 1

a d h a y

A r i Mr . Syahfruddin Prawrianegara bernama Raden Arsjad k a n a n a k a p u r e m n i d d u r f h a y S . i n i a ’ r e o N a m a n r e b a y n u b i n a d a j d a m t a a ri w a r P

. h a ir a M i ti S a m a n r e b a y n g n u d n a k k a k a K . a u d e k g n a

y 2

n i d d u r f h a y

S Prawrianegara adalah seorang pejuang dan mempunya ihat i t

a a s a d a p i t k u b r e t i n I . I R a d a p e k a t n i c g n a

y presiden Soekarno membe irkan

n i d d u r f h a y S , n a a k e d r e m e k n a g n a u jr e p n a k s u r e n e m n i p m i m e m k u t n u t a d n a m

. a y n a m ir e n e m a r a g e n a ri w a r

P Ia berhasi l member i warna tersendri i dalam n

I n a a k e d r e m e k n a g n a u jr e

p donesia . Setelah Belanda melancarkan agres i u p m a m a r a g e n a ri w a r P n i d d u r f h a y S a i s e n o d n I i k u d u d n e m n a d a y n r e ti li m

n e b m e

m tukpemeirntahandarura tR Id iBuki tTingg.i a

y

S hfruddin Prawrianegara lahi rd iSerang ,Banten ,28 Februar i1911 dan ,

a tr a k a J i d l a g g n i n e

m 15 Februar i1989 pada umu r77 tahun .Ia adalah pejuang a

b a j n e m h a n r e p a g u j g n a y a i s e n o d n I k il b u p e R n a a k e d r e m e k a s a m a d a

p tsebaga i

1Rai sAlamsjah.10OrangI ndonesiaTerbesa rSekarang. (Jakatra :Muitara.1952,)hlm .154-155. 2

. b ij A i d i s o

R Sjafruddin Prawiranegara Lebih Taku tKepada Allah SWT. (J akatra :PTI nt i ,

) 6 8 9 1 . s s e r P u y a d

(18)

I R D P n e d i s e r

P keitka pemeirntahan Repubilk Indonesia d iYogyaka tra jatuh ke a d a p I I a d n a l e B r e ti li m i s e r g a t a a s a d n a l e B n a g n a

t tangga l19Desembe r1948.3

n a d n e t n a B a d n u S n a n u r u t e k h a r a d i k il i m e m a r a g e n a ri w a r P n i d d u r f h a y S i d g n u y u r a g a P a j a r n a n u r u t e k h i s a m , n a t n I m a l A n a t u S , a y n t u y u B . u a b a k g n a n i M h a k i n e m a I .i r d a P g n a r e P t a b il r e t a n e r a k n e t n a B e k g n a u b i d g n a y , t a r a B a r e t a m u S g n e

d an purt ibangsawan Banten ,melahrikan kakeknya yang kemudian memiilk i a m a n r e b k a n

a R .Arsyad Prawriaatmadja .Ayah Syahfruddin bekejra sebaga i e k a d n a l e B h e l o g n a u b i d a y n a n e r a k n a d , t a y k a r n a g n e d t a k e d p u k u c n u m a n , a s k a j . r u m i T a w a J h a l e t e

S Indonesia merdeka dengan jalan proklamas iternyata masih saja u ti u t k a w a d a P . il a b m e k a i s e n o d n I h a j a j n e m k u t n u s a r e k i s r e b a d n a l e B k a h i p t a h il e M . l a n o i s a n r e t n i a i n u d a t a m i d h a m e l u l a lr e t h i s a m a i s e n o d n I n a k u d u d e k a m a l k o r p a c s a p a d a p I R n a h a t n ir e m e p , a w h a b n a a t a y n e

k s i kemerdekaan ,

n a g n a u jr e p m a l a d f it k a n a r e p r e b k u t n u a h a s u r e b a r a g e n a ri w a r P n i d d u r f h a y S n i d d u r f h a y S t a u b m e m t u b e s r e t l a H . a i s e n o d n I n a a k e d r e m e k n a k n n a h a tr e p m e m a n u g f it k a h i b e l n a r e p r e b k u t n u a y n ir i d u lr e p n a k a r a d a s a r a g e n a ri w a r P n a a k e d r e m e k n a g n a u jr e

p bangsaI ndonesia.

h u r a g n e p r e b t a g n a s a y n n a a d a r e b e k a i s e n o d n I a s g n a b h a r a j e s g n a t n e r u t a S n a k a n e r a k i d i n i l a H . a y n t u k ir e b a s a m a d a p a i s e n o d n I a s g n a b n a p u d i h e k p a d a h r e t a y n a s a m i g a b i ri d n e s r e t g n it n e p i tr a n a d n a r e p i k il i m e m h a r a j e s n a p a h a t p a it e s b a g u j n a

d ag i masa yang akan datang . Tiap peirsitwa sejarah memiilk i a s a m a d a p i d a jr e t g n a y a w it s ir e p n a g n e d u l u h a d a w it s ir e p a r a t n a n a g n u b m a n i s e k 3 _ _ _ _

_ SyahfruddinPrawiranegara.http/:i/d.wikipedia.org/wik/iSyahfruddin_Prawiranegara. .

(19)

g n a y a i s e n o d n I a s g n a b h a r a j e s n a g n a t n e r i r a d n a i g a b u t a s h a l a S . a y n t u k ir e b n a k u t n e b m e p m a l a d l a rt n e s t a g n a s a y n n a n a r e

p negara Indonesia beirkutnya

. i s u l o v e r a s a m h a l a d a k a h i p a r a t n a n a k u k a li d g n a y i s a m o l p i d n a g n i d n u r e p i m e d n a g n i d n u r e P l i s a h n a k a n e r a k i d i n i l a H . u t n u b n a l a j i u m e n e m p a r e k a d n a l e B n a g n e d a i s e n o d n I i r a

d perundingan driasa merugikan RI , diantaranya tuntutan Belanda yang k il b u p e R n a k a d a i n e m k u t n u t u t n u n e m a d n a l e B .I R n a k i g u r e m n a d n a k t a r e b m e m r e b m e v o N n a l u b r i h k a a d a p a w h a b n a a g u d t a p a d r e T . I N T n a d o t c a F e d a i s e n o d n I I R a r a t n a a t e k g n e

s - Belandaakan memasukit ahap genitng karenaBelandasudah y n i s n a k u t n e n e

m a lbahwa perundingan tidak adagunanya lagi .Oleh karena tiu , k u t n u n a a g a i s e k n a k t a k g n i n e m I R g n a r e p n a t a k g n a 8 4 9 1 r e b m e v o N n a l u b k a j e s .I R n a a k e d r e m e k n a d a r a g e n n a k n a h a tr e p m e m 4 t a h il r e t u ti g e b a i s e n o d n I n a g n a b m e k r e p a k i m a n i d , i s u l o v e r a s a m a d a P j n a g n e

d elas .Ha lin idikarenakan pada masa revolus iperkembangan sejarah g n it n e p a w it s ir e p a p a r e b e b t a t a c r e T . t a p e c t a g n a s g n a y n a h a b u r e p i m a l a g n e m . k i s if i s u l o v e r a s a m a d a p i d a jr e t n a p e d e k a i s e n o d n I a y n n a l a j n a k u t n e n e m g n a y n a g n a r e p e p n a d n a g n a r e y n e p i a g a b r e

B mempetrahankan kemerdekaan ,

a d a p i d a jr e t k it il o p a k i m a n i d n a h a l a s a m r e p a d a p i a p m a s , i s a m o l p i d n a g n a u jr e p 8 4 9 1 n u h a t a s a m a d a p i d a jr e t g n a y g n it n e p a w it s ir e p u t a s h a l a S . i n i a s a

m -1949

. a i s e n o d n I k il b u p e R t a r u r a d n a h a t n ir e m e p n a k u t n e b m e p h a l a d a r a u n a J n a l u

B i t ahun 1946 sampa idengan Desember t ahun 1948, t erdapa t n a d a tr a k a J i d a d n a l e B a i d n i H h a t n ir e m e p u ti a y , a i s e n o d n I i d n a h a t n ir e m e p a u d 4 . o t n a t e o

S Yogyakarta Himawan. 19 Desembe r1948 Jendera lSpoo r(Operaite Kraai )Versu s l a r e d n e

(20)

R h a t n ir e m e

P epubilk I ndonesiad iYogyaka tra .Dalam perkembanganselanjutnya i

m a l a g n e m i n i a i s e n o d n I k il b u p e r n a h a t n ir e m e

p penyeranganoleh pihak Belanda

I I a d n a l e B r e ti li m i s e r g A . a u d e k g n a y a d n a l e B r e ti li m i s e r g a n a g n e d t u b e s i d g n a y

a d a p i d a jr e

t 19 Desembe r 1948 yang diawal i dengan serangan terhadap m m a h o M , o n r a k e o S n a p a k g n a n e p a tr e s , u ti t a a s a i s e n o d n I a t o k u b i , a tr a k a y g o

Y ad

. a y n n i a l h o k o t a p a r e b e b n a d r ir h a j S , a tt a H

e p i r a h a d a

P trama agres i mlitie r Belanda II , mereka menejrunkan n a k a d a g n e m t e n i b a K . a tr a k a y g o Y i d o w u g a M a r a d U n a l a k g n a P i d a y n n a k u s a p

t e t a r a g e n n a n i p m i p a w h a b n a s u t u p e k l i b m a i d u ti g n a d i s m a l a D . t a li k g n a d i

s ap

a g g n i h e s ) N T K ( a r a g e N a g i T i s i m o K n a g n e d t a k e d r a g a a t o k m a l a d l a g g n it

k a t n o

k -kontak diplomaitk dapa tdiadakan .Sei irng dengan penyerangan t erhadap l e e B M T W , 8 4 9 1 r e b m e s e D 9 1 l a g g n a t i r a h i g a p , o w u g a M a r a d u a r a d n a b

h a b , n a k a t a y n e m n a d o i d a r i d o t a d i p r e

b wa Belanda itdak lag iteirka tdengan n a d a w a J i d k il b u p e R h a y a li w a u m e s p a d a h r e t n a u b r e y n e P . e ll i v n e R n a u j u t e s r e P

n a i d u m e k g n a y , a tr a k a y g o Y , I R a t o k u b I p a d a h r e t n a g n a r e s k u s a m r e t , a r e t a m u S

. i a l u m i d h a l e t I I i s e r g A i a g a b e s l a n e k i d

k u b i h a l e t e s a m a l k a d i

T otaR Id iYogyakatradikuasa iBelandadalamAgres i r a b u b h a d u s I R a w h a b a ti r e b n a k r a i y n e m i l a k g n a l u r e b a d n a l e B , I I a d n a l e B r e ti li M

h a r e y n e m h a d u s r ir h a y S n a d a tt a H , o n r a k e o S i tr e p e s , a y n n i p m i m e p a r a p a n e r a k

k u t n u , t u b e s r e t n a a d a e k a n e r a k h e l O . n a h a ti d n a

d itdak menelantarkan Repubilk

m a l a d a i s e n o d n

(21)

k u t n u n a k s u t u m e m t e n i b a k g n a d i s a k a m , a k e n o b n a h a t n ir e m e p n a k ir i d n e m

.t a r u r a d h a t n ir e m e p n a n i p m i p t a k g n a g n e

m 5

k h il a g n e m n e d i s e r p l i k a w n a d n e d i s e r P o i d a r t a w e

L ankekuasaannyadengan

a y S . r M a d a p e k ) t a d n a m , n a h a r a g n e p ( i s k u rt s n

i h uf dr dinPrawrianegarayang pada k u t n u a r e t a m u S i d a d a g n a y n a r u m k a m e k i r e t n e m i a g a b e s t a b a j n e m u ti u t k a w

) I R D P ( a i s e n o d n I k il b u p e R t a r u r a D h a t n ir e m e P k u t n e b m e

m .Dengan katabahwa

h a y

S frudin dibeirkan wewenang ,mandat ,kepercayaan untuk segera membentuk I

R D

P aij k Belandat eru smelakukanpenyeranganata sR.I6

p a d a h r e t o n r a k e o S n e d i s e r p h e l o n a k u k a li d g n a y g n a n e w e w n a ir e b m e P

a n a c n e r i s a p i s it n a g n e m t a p a d u ti l a H . g n it n e p t a g n a s n i d d u r f h a y

S Belanda i ngin

i g a b a n u g r e b t a m a a m ir e ti d g n a y t a d n a M . a k e n o b a r a g e N i a g a b e s I R k u t n e b m e m

n a d n i p m i m e m a s i b n i d d u r f h a y S t u b e s r e t t a d n a m n a g n e d a n e r a k , n i d d u r f h a y S

.I R n a a k e d r e m e k n a k n a h a tr e p m e m n a g n a u jr e p n a k s u r e n e m

a h i p a r a t n a i d k il f n o k a y n g n it n e g n i k a m e

S k R I dengan pihak Belanda

a r a c e S . t a p e t k a d n it r e b n a d s it ir k r i k i p r e b k u t n u I R n i p m i m e p a r a p g n o r o d n e m

gesi t didalam sidang kabine t R I memutuskan bahwa , pelrunya dibentuk n a d i s a u ti s n a g n e D . ti p e jr e t n i k a m e s h a d u s I R i s i s o p a n e r a k u r a b h a t n ir e m e p

y i s i d n o

k ang sepetr i tiu ,makadibentuk pemeirntah darura tyang bergunauntuk t a k n a g n e D . I R n a a k e d r e m e k n a k n a h a tr e p m e m n a g n a u jr e p n a k s u r e n e

m a lain ,

a y n k u t n e b i d n a g n e

d PDRI bisadjiadikan kekuatan cadanganuntukmeme irntah h

a y S n a r e p a y n t u j n a l e S . I R n a g n a u jr e

p fruddin Prawrianegara pelru diungkap .s

a l e j a r a c e s a y n i m a h a m e m n a d i u h a t e g n e m a n u g m a l a d n e m h i b e l

5

. a i s e n o d n I a s a h a B a i d e p i k i

W http/:i/d.wikipedia.org/wik/iAgresi_Mlitier_Belanda_II, hlm .2 6

(22)

.

B RumusanMasalah

n i d d u r f h a y S n a r e p n a k s u m u ri d t a p a d t u b e s r e t g n a k a l e b r a t a l i r a D

m a l a d a r a g e n a ri w a r

P PDR I1948-1949s ebaga ibe irkut: h

a l a d a s a t a i d n a h a l a s a m r e p t a k g n i s n a s u m u

R sebaga ibe irkut:

.

1 Mengapa dapa t terbentuk Peme irntahan Darura t Repub ilk Indonesia

) I R D P

( ?

.

2 Bagaimana peran dan itndakan Syahfruddin Prawrianegara sebaga i R

t a r u r a D n a h a t n ir e m e P n e d i s e r

P epub ilkI ndonesia( PDRI )? .

3 Bagaimana dampak dar iketerilbatan Syahfruddin Prawrianegara dalam I

R D

P ?

.

C TujuandanManfaa tPeneil itan

.

a TujuanPeneilitan

a y n k u t n e b r e t ir a d g n a k a l e b r a t a l s i s il a n a g n e m k u t n U .

1 pemeirntahandarura t

a i s e n o d n I k il b u p e

R .

.

2 Untuk menganailsi s peran dan itndakan Syahfruddin Prawrianegara a

i s e n o d n I k il b u p e R t a r u r a D h a t n ir e m e P n e d i s e r P i a g a b e

s .

.

3 Untuk menganailsi sdampakdar iketerilbatan Syahfruddin Prawrianegara m

a l a

d meme irntahPemeirntahanDarura tRepubilkI ndonesia. .

b Manfaa tPeneilitan t a a f n a m n u p a d

A dar ipeneilitani n iadalahs ebaga ibeirku:t .

(23)

g n a d i b m a l a d a y n s u s u h k i g g n it n a u r u g r e p i g a b t a a f n a m r e b i n i n a it il e n e P

n a it il e n e

p sejarah nd a haslinya dapa tdjiadikan sebaga ibahan bacaan h

D a t a n a S s a ti s r e v i n U i g a b a n u g r e b g n a

y arma.

.

b Bag i lImuPengetahuan i

n i n a it il e n e

P diharapkan dapa tmenyumbangkan pengetahuan baru dan i

a n e g n e m n a s a w a w h a b m a n e

m Peranan Syahfruddin Prawrianegara I

R D P m a l a

d 1948-1949 ,sehingga bisa dimanfaatkan sebaga iala tbantu i

s e n o d n I h a r a j e s p a k g n u g n e m m a l a

d adalammasadarura.t

.

c Bag iPeneilit

u r a b n a s a w a w h e l o r e p m e m m a l a d h it a lr e b t a p a d i ti l e n e

P , dan berpiki r

h a l a s a m u t a u s s i s il a n a g n e m n a g n e d s it ir

k dalamsuatu peirsitwasejarah , t

a p a d i ti l e n e p a g g n i h e

s memperolehj awabannyasecarat epa.t .

d Bag iParaPembaca

r a h i d i n i n a it il e n e p i r a d l i s a

H apkan dapa tmenairk mina tdan moitvas i k

u t n u a c a b m e

p memaham i lebih lanjut peranan Syahfruddin g

e n a ri w a r

P aradalamPemeirntahanDarura tRepub ilkI ndonesia. .

D Ka ijan Pustaka

s il u tr e t r e b m u s n a k a n u g i d , i n i n a it il e n e p m a l a

D berupa buku-buku yang

a r a c n a k a n u g g n e m i n i n a it il e n e P . it il e ti d g n a y n a h a l a s a m r e p n a g n e d n a ti a k r e b

a t a D . n a it il e n e p n a h a b i a g a b e s a t a d u a t a r e b m u s i r a c n e m n a g n e d , a k a t s u p i d u t s

r e b m u s n a

d -sumbe rtersebu tdiperoleh dar ibuku-buku d iperpustakaan .Adapun e

(24)

n e m u k o D . ) n a m r o f n i n a d t c a fi tr a ( s il u tr e t k a t a r a c e s n u p u a t a , ) n e m u k o d ( s il u tr e t

p a r n e l u t o n a p u r e b t a p a

d at ,arsip l aporan ,sura tpejranijan ,sura tp irbadi ,undang -s

r e b m u s , u ti a r a t n e m e S . a y n i a g a b e s n a d ,i f a r g o i b o t o , g n a d n

u ekunde r adalah

u k u b a p u r e b t a p a d , u k a l e p n a k u b h e l o n a k i a p m a s i d g n a y r e b m u

s -buku ,anailsi s

n i a l n a d i f a r g o i b , r a b a k t a r u s i d a ti r e

b - nlai , yang dtiu il soleh orang yang itdak .

g n u s g n a l a r a c e s i m a l a g n e m

: t u k ir e b i a g a b e s n a k a n u g i d g n a y r e m ir p r e b m u s a p a r e b e B

l u d u jr e b u k u

B PDR I : Pemerintah Darura t Repubilk Indonesia yang r e b m u s n a k g n o l o g i d i n i u k u B . o j d r a h i m o jr u S n a m h c a r r u d b A h e l o g n it n u s i d

r

p ime rkarenad idalamnyat erdapa taritkel-aritke lda irt okoh- ot koh nasional( para n i d d u r f h a y S a y n s u s u h k , ) k i s if i s u l o v e r m a l a d i d t a b il r e t n a d p u d i h g n a y h o k o t

n a k g n a b m u y n e m a g u j a I . a r a g e n a ri w a r

P aritkelnya d i dalam buku in.i Buku s

il u n e p u t n a b m e m t u b e s r e

t dalam menganailsi sbab 3 mengena iPeranan dan .I

R D P m a l a d a r a g e n a ri w a r P n i d d u r f h a y S n a k a d n it

l u d u jr e b u k u

B SjafruddinPrawiranegara LebihTaku tKepadaAllah SWT , a n e r a k r e m ir p r e b m u s g n o l o g r e t i n i u k u B . k k d i d i s o R p ij A i r a d a r a c n a w a w l i s a h

i s ir e

b mengena ibiograf iMr .SyahfruddinPrawrianegaradandatayangdiperoleh ir

a d l i s a h n a k a p u r e

m wawancara t erhadap Syahfruddin Prawrianegara. Buku i n i membantupenuil sdalam em mbahas bab1 dan3mengena,i latarbelakang d an

m e m m a l a d n i d d u r f h a y S n a r e

p impinPDR .I

l u d u jr e b u k u

B Bunga Rampa iDar iSejarah ,karangan Mohamad Roem . p u d i h g n a y h o k o t n a k a p u r e m m e o R d a m a h o M a n e r a k r e m ir p g n o l o g r e t i n i u k u B

(25)

n a g n i d n u r e p i a g a b r e b g n a t n e

t -perundinganyangd liakukanantarapihakI ndonesia n a r e p s i s il a n a g n e m k u t n u u t n a b r e t t a p a d s il u n e p i n i s i r a D . a d n a l e B k a h i p n a g n e d

. g n a r e p m a l a d a r a g e N n a n i p m i p n a k t u j n a l e m m a l a d a r a g e n a ri w a r P n i d d u r f h a y S

r e b m u s t a p a d r e t a y n t u j n a l e

S -sumbe r sekunde r yang digunakan penelti i :

a y n a r a t n a i d n a h a l a s a m r e p s a p u g n e m u t n a b m e m k u t n u

l u d u jr e b u k u

B PemerintahDarura tRepubilkI ndonesia( PDRI) :Penyelama t a

i s e n o d n I a s g n a B n a D a r a g e

N ,karangan Dr .sV .Sardjono dan Drs .G lMarsadij . a

t a d t a p a d r e t i n i u k u

B -datayangdiperolehdar ihasi l irse tdan wawancaradengan , n a r e p s a h a b m e m k u t n u n a k a n u g i d a s i b i n i u k u B . a y n n a m a ji d p u d i h g n a y h o k o t

a g u j i n i u k u B . I R D P h a t n ir e m e m m a l a d a r a g e n a ri w a r P n i d d u r f h a y S n a k a d n it a tr e s

n e b i d g n a k a l e b r a t a l p a k g n u g n e m k u t n u s il u n e p u t n a b m e

m tuknyaPDR Idana tr i

. a i s e n o d n I a s g n a b n a a k e d r e m e k n a t u j n a lr e b e k i g a b a y n li s a h n a d

l u d u jr e b u k u

B 10 Orang I ndonesia Terbesa rSekarang, karangan S . .T Rai s .

h a j s m a l

A Bukui n ibeirsit entang l ata rbelakangkehidupan 10 t okoh pejruangan a

y n s u s u h k , n a a k e d r e m e

k mengena i M .rSyahfruddin Prawrianegara . Buku in i i ri d i t a j n u p u a t a k u l e b k u l e s n u p u a t a g n a k a l e b r a t a l p a k g n u g n e m m a l a d u t n a b m e m

t a a s i d a i s e n o d n I h a t n ir e m e m n a r e p r e b m a l a d a r a g e n a ri w a r P n i d d u r f h a y S

o d n

I nesia dalam ambang kehancuran . Buku in i be irsi d -data ata yang bisa s

i s il a n a g n e m k u t n u n a k a n u g i

d bab 3 mengenai pendi iran Peme irntah Darura t .

a i s e n o d n I k il b u p e R

l u d u jr e b u k u

B Terminolog i Sejarah , karangan A.B.Lapian dan kawan -n i d d u r f a y S k o s o s i a n e g n e m t a k g n i s n a r a b m a g n a k ir e b m e m t i k i d e s , n a w a k

, a r a g e n a ri w a r

(26)

n a k a n u g i d a y n t u j n a l e s n a d a r a g e n a ri w a r P n i d d u r f h a y S n a r e p s i s il a n a g n e m k u t n u

,l u d u jr e b g n a y u k u b a g u

j Yogyakarta 19 Desembe r 1948 Jendera l Spoo r )i

a a r K e it a r e p O

( ,Versu sJendera lSudirman ( perintahSiasa tNo.1)beirsit entang n a k t u j n a l e m n a k it n ir e b a y n li s a h g n a y t e n i b a k g n a d i s n a g n e d i g e t a rt s n a d k it k a t

k u t n u n a k a n u g i d a s i b , a i s e n o d n I n a a k e d r e m e k n a k n a h a tr e p m e m n a g n a u jr e p

n a k n n a h a tr e p m e m m a l a d a r a g e n a ri w a r P n i d d u r f h a y S n a r e P s a p u g n e m

a a k e d r e m e

k nRI .

.

E Landasan Teori

u m li i r a d n a u t n a b u lr e p i n i i s p ir k s n a s il u n e p m a l a

D -limu sosia lyang lain

k it il o p i r o e t ,i g o l o i s o s i r o e t : a y n a r a t n a i

d (yangdidalamnyat erdapatt eo irt entang t

n a d n a a s a u k e

k eor ikonfilk) ,teor ifungsional .Teor iSosiolog idigunakan untuk g n a y , k i s if i s u l o v e r a s a m a d a p a i s e n o d n I t a k a r a y s a m n a a d a e k n a k i s p ir k s e d n e m

a i s u n a m a n a

m -manusia Indonesia pada waktu tiu berseteru untuk k u t n u a s i b k it il o p i r o e T . a y n h e l o r e p i d h a d u s g n a y n a a k e d r e m e k n a k n a h a tr e p m e m

a t n a k il f n o k a y n i d a jr e t g n a w a r e n e

m raRI dengan Belanda .Bagaimanakonfilk tiu k u t n u n a k a n u g i d t a p a d u ti a y n a u m e s e k , a y n b a b e y n e p a j a s a p a , i d a jr e t a s i b

k u t n u a n u g r e b l a n o i s g n u f i r o e T . I R D P a d a p n a a s a u k e k n a r a b m a g s i s il a n a g n e m

n a i g a b n a g n e d r u t k u rt s h a u b e s i a g a b e s t a k a r a y s a m n a k ri s f a n e

m - ab gian yang

, i n i i s p ir k s n a s il u n e p m a l a d n a k a n u g i d i g o l o i s o s i r o e T . n a g n u b u h r e b g n il a s

a d a p a i s e n o d n I t a k a r a y s a m l a i s o s g n a k a l e b r a t a l s i s il a n a g n e m k u t n u a m a t u r e t

i s k a n a g n e d n a g n u b u h r e b g n a y , k i s if i s u l o v e r a s a

m -aks ikaum penjajah dalam

k i a s a u g n e m a y n a h a s

(27)

, k it il o p n a t a i g e k i r a d n a u j u t ,s a t a n a g n u n e r n a d n a s a h a b h a l a d a k it il o p i r o e T a r a

c -cara mencapa i tujuan tiu , kemungkinan-kemungkinan dan kebutuhan -a

k l u b m it i d g n a y n a h u t u b e

k n oleh stiuas ipoilitk yang tetrentu ,dan kewaijban -p

e s n o K . u ti k it il o p n a u j u t h e l o n a k t a b i k a i d g n a y n a b ij a w e

k -konsepyang dibaha s

, a r a g e n , l a i s o s s a l e k , t a k a r a y s a m , n i a l a r a t n a p u k a c n e m k it il o p i r o e t m a l a d

e d r e m e k , n a b ij a w e k n a d k a h , n a t a l u a d e k , n a a s a u k e

k kaan , lembaga-lembaga

. a y n i a g a b e s n a d i s a s i n r e d o m , k it il o p n a n u g n a b m e p , l a i s o s n a h a b u r e p , a r a g e n

t u r u n e

M Thoma sP .Jenkin teor ipoilitk diaritkan sebaga iteo ir-teor iyang e

f s a h a b m e m n a d n a k r a b m a g g n e

m nomena nd a fakta-faktapoilitkdengan itdak s

r e p m e

m oalkan norma-norma atau nliai . Teo ir-teor i in ijuga dinamakan non l

a n o it a u l a

v . Biasanya bersfia t desk irpit f (menggambarkan ) dan komparait f (membandingkan) . Thoma s P . Jenkin berusaha untuk membaha s fakta-fakta

a p a d a g g n i h e s a p u r n a i k i m e d e s k it il o p n a p u d i h e

k tdisisitmaitsi rdan disimpulkan i

s a s il a r e n e g m a l a

d -generailsas.i7 Dalam pengeritan hukum internasiona lnegara ,t

a l u a d r e b g n a y n a h a t n ir e m e p i k il i m e m g n a y a g a b m e l h a l a d

a rakya tyangmenjad i

N . h a t n ir e m e p n a t a l u a d e k a y n u k a lr e b t a p m e t h a y a li w n a d , a r a g e n a g r a

w egara

. a r a g e n a g r a w n a d , n a h a t n ir e m e p , h a y a li w u ti a y k o k o p r u s n u a g it g n u d n a g n e m

n a n i g n i e k u t a u s i a y n u p m e m a d n a l e B k a h i p a n a m i a g a b t a h il e m k it il o p i r o e T

a b m e k I R i a s a u g n e m a h a s u r e b k u t n

u il . Teor i poilitk juga bisa menerawang a

h a t n ir e m e p a y n k u t n e b i d a y n u lr e

p nsementaradiI ndonesiayatiu PDRI .PihakR I u ti a y n a u j u t t a p a d r e t a y n u t n e t a r a t n e m e s n a h a t n ir e m e p k u t n e b m e m

h a l e t e s a y n t u j n a l e s l u b m it n a k a g n a y n a h a t n ir e m e p n a t e c a m e k i s a p i s it n a g n e m

7

e o

S jronoSoekanto.BeberapaTeor iSosiologit entangs truktu rmasyaraka.tJakatra :CV . .i

l a w a j a

(28)

a t a k n i a L . a tt a H o n r a k e o S u ti a y I R n i p m i m e p p a k g n a n e m t a p a d a d n a l e B

. a i s e n o d n I a s g n a b n a g n a u jr e p n a k s u r e n e m t a p a d I R D P a y n ri h a l

u a t a n a i d a j e k u t a u s s i s il a n a g n e m u t n a b m e m h i b e l k u t n u a y n t u j n a l e S

i s p ir k s n a s il u n e p m a l a d n a k a n u g i d u lr e p a g u j l a n o i s g n u f i r o e t , h a r a j e s a w it s ir e p

n a g n a d n a P . i n

i Talcot t Persons , mengena i suatu teritb sosia l akan dapa t l

a b m it n a g n u b u h i d a jr e t a li b a p a , k u t n e b r e

t -bailkantarasistem-sistemkebudayaan , i a li n i r a d n a a g a b m e l e p a y n i d a jr e t n a k t a b i k a g n e m u ti l a H . n a i d a b ir p e k n a d l a i s o

s

-a m r o n m a l a d a y a d u b i a li

n -norma se tra aturan-aturan dar isistem sosia ltersebut . n

a r u t a a n e r a k h e l o , h u t a p h a d u m n a g n e d t a k a r a y s a m a g r a

W -aturan yang ada

i a li n n a g n e d i s a r e s h a l a d

a -nlia iyang dianutnya .SelanjutnyaParson menyatakan , n

a p a r a h a w h a

b -harapan yang telah melembaga pada sistem sosial , menijwa i t

s i

s emkep irbadian .Keadaan tiumember imoitvas ip irbad ipadawargamasyaraka t n

a p a r a h i h u t a m e m k u t n

u -harapant ersebu.t8

g n u d n a g n e m g n a y n a a s a u k e k i r o e t t a p a d r e t a g u j k it il o p u m li a d a P

i h u r a g n e p m e m k u t n u a i s u n a m k o p m o l e k u a t a g n a r o e s e s n a u p m a m e k , n a it r e g n e p

itngkah-lakus eseorangataukelompokl ains edemikianr upas ehingga itngkahl aku i a y n u p m e m g n a y g n a r o i r a d n a u j u t n a d n a n i g n i e k n a g n e d i a u s e s i d a j n e m u ti

. u ti n a a s a u k e

k 9 Salah satu bentuk kekuasaan ,adalah kekuasaan poilitk ,yakn i h

u r a g n e p m e m k u t n u n a u p m a m e k

“ i kebjiakan umum (pemeirntah ) baik t

a b i k a n u p u a m a y n k u t n e b r e

t -akibatnya sesua idengan tujuan-tujuan pemegang .

” ir i d n e s n a a s a u k e

k 10

8Ibid,hlm .256- 725

9I ,bid . 5 3 . m l h 0 1

, d i b

(29)

u t a s i a g a b e s t a k a r a y s a m g n a d n a m e m g n a y f it k e p s r e p “ h a l a d a k il f n o k i r o e T

n a i g a b i r a d i ri d r e t g n a y l a i s o s m e t s i

s -bagian atau komponen-komponen yang i h u n e m e m a n u g n i a l g n a y n e n o p m o k n a k k u l k a n e m k u t n u a h a s u r e b g n il a s

r a s e b e s g n a y a y n n a g n it n e p e

k -besarnya.”11

, n a k a r b a t , n a r u t n e b k u t n e b a u m e s : h a l a i k il f n o k i r o e t ir a d k il f n o k i s i n if e D

k r e p , n a g n a t n e tr e p , n a i s a r e s k a d it e k , n a i a u s e s k a d it e

k elahian ,oposis idani nteraksi -s

it s i n o g a t n a g n a y i s k a r e t n

i -betrentangan . Menuru t Cilnton F . Fink konfilk k a p m a t g n a y h a ir i h a l u k a l h a k g n it : p u k a c n e m , s it s i n o g a t n a g n a y i s k a r e t n i h a l a d a

k u t n e b i r a d i a l u m , s a l e

j -bentuk pelrawanan halus ,terkonrtol ,tersembunyi , itdak k a d it , n a g n a u jr e p , n a s a r e k e k , a k u b r e t n a n a w a lr e p k u t n e b a d a p i a p m a s ; g n u s g n a l

u r u h , n a k o g o m e p , n a r u t n e b a y n i d a jr e t ,l o rt n o k r e

t -hara ,makar ,gerliya ,perangdan n

i a

l -lain.12

m a l a d a r a g e n a ri w a r P n i d d u r f h a y S n a n a r e P “ l u d u jr e b g n a y n a it il e n e P

ir e m e

P ntahan Darura t Repubilk Indonesia 1948-1949” akan djielaskan t

u b e s r e t l u d u j n a g n e d n a ti a k r e b g n a y p e s n o k a p a r e b e b i a n e g n e

m , in ipenitng

k u t n u n a k o t a p n a k a p u r e m n a d m a l a d n e m h i b e l n a g n e d n a l a o s r e p i j a k g n e m k u t n u

t n e t n a it s a p e k a tr e s n a s a l e j e k n a k ir e b m e

m ang sesuatu yang dibahas .Konsep -:

t u k ir e b i a g a b e s n i a l a r a t n a d u s k a m i d g n a y p e s n o k

n a r e P . 1

a t a k r a g n e d n e m a ti k g n ir e S . g n a r o k a y n a b n a k p a c u i d p a r e k " n a r e p " h a li t s I

n a k ti a k i d " n a r e p " u a t A . g n a r o e s e s n a k u d u d e k u a t a i s i s o p n a g n e d n a k ti a k i d n a r e p

p a " n a g n e

d a yang dimainkan" .Peranan berasa ldar ikata peran ,beratr isesuatu

1

1

o h a R d r a n e

B SVD.Teor iSosiolog iModern.Jakatra :Prestas iPustaka ,2007,hlm .71. 2

1

. o t n a k e o S o n o jr e o

(30)

h a l a d a n a n a r e P . a m a t u r e t g n a y n a n i p m i p g n a g e m e m u a t a n a i g a b i d a j n e m g n a y

p p e s n o k u t a u

s e irha lapa yang dapa tdliakukan individu yang penitng bag i m

n a n a r e p , t a k a r a y s a m l a i s o s r u t k u rt

s eilput inorma-norma yang dikembangkan it r a m a l a d n a n a r e p , t a k a r a y s a m m a l a d g n a r o e s e s t a p m e t u a t a i s i s o p n a g n e d

n a r u t a r e p n a i a k g n a r n a k a p u r e m i n

i -peraturan yang membimbing seseorang .

n a t a k a r a y s a m e k n a p u d i h e k m a l a

d 13Demikianj ugat okoh nasionalsepetr ihalnya s e s o r p m a l a d g n it n e p g n a y n a r e p i k il i m e m a y n u t n e t , a r a g e n a ri w a r P n i d d u r f h a y S

n a r e p r e b n i d d u r f h a y S . l a n o i s a n r e t n i a i n u d a t a m i d I R n a t a l u a d e k n a u k a g n e p

p a t e t k u t n u a i s e n o d n I t a y k a r n a t a u k e k n a k k a r e g g n e m g n a y n i p m i m e p i a g a b e s

n a w a l e m t i k g n a

b penjajahBelanda. h

a t n i r e m e P . 2

n a d t a u b m e m k u t n u n a a s a u k e k i k il i m e m g n a y i s a s i n a g r o h a l a d a h a t n ir e m e P

g n a d n u a tr e s m u k u h n a k p a r e n e

m -undangd iwliayaht etrentu.14Pemeirntahdarura t a

k g n a s r e t k a d it g y ) ti l u s ( r a k u s n a a d a e k , u ti a

y -sangka (dalam bahaya ,terdesak ) .

a r e g e s n a g n a l u g g n a n e p n a k u lr e m e m g n a

y 15 Oleh karena tiu ,pemeirntah haru s t a p a d h a t n ir e m e p n a k p a r a h i d n a d n a a d a e k i s a t a g n e m k u t n u t a p e c k a d n it r e b t a p a d

a w h a b a i s e n o d n I i d i d a jr e t g n a y i tr e p e S . t a p e t g n a y n a k a d n it n a k s u t u m e m a r e g e s

, u ti u t k a w a d a

p pemeirntah R Isudah menyatakan kemerdekaannya ,akan tetap i a y n ri h k A . a d n a l e B k a h i p h e l o i l a b m e k t u b e ri d a h a s u r e b n a i d u m e k a m a l k a d it

u a t a t a r u r a d h a t n ir e m e p k u t n e b m e m k u t n u f it a i s i n ir e b I R h a t n ir e m e p

3

1

Den iAirsand.PengeritanPeran.http://arisand.icom/pengeritan-peran/, hlm.1.

4

1 Minawat.i pengeritan pemerintah. wwws.ildeshare.ne/tMuhaemin93/pengeritan-pemerintah -,

n a h a t n i r e m e p n a

d hlm.2. 5

1

_ _ _ _ _ _ _

(31)

a t n ir e m e P ( I R D P a m a n i r e b i d g n a y a r a t n e m e s n a h a t n ir e m e

p hanDarura tRepubilk

. ) a i s e n o d n I

i d n a h a t n ir e m e p a y n n a l a j n a t e c a m e k i s a p i s it n a g n e m k u t n u a n u g r e b I R D P

t a p a d a n e r a k , r a s e b g n a y n a g n u t n u e k i a y n u p m e m I R D P a y n k u t n e b r e T . a i s e n o d n I

m p a t e

t eneruskan pe jruangan mempetrahankan kemerdekaan walaupun presiden w

n a

d aki lpresiden R Idtiangkap oleh Belanda ,namun pelrawanan masih tetap .

g n u s g n a lr e b

t a r u r a D . 3

a k g n a s i d k a d it , )t il u s ( r a k u s g n a y n a a d a e k i a g a b e s it r e g n e m i d t a p a d t a r u r a

D

-. a r e g e s n a g n a l u g g n a n e p n a k u lr e m e m g n a y a k g n a

s 16Jad ipemeirntahan yang baru

l o k u t n e b i

d eh Indonesia ternyata berusaha diobrak-ab irk kembal ioleh Belanda . .t a r u r a d g n a y n a a d a e k a d a p a d a r e b g n a d e s a i s e n o d n I h a t n ir e m e p , u ti a n e r a k h e l O

.

F Metodolog iPenelitan

m a l a d a r a g e n a ri w a r P n i d d u r f h a y S n a n a r e P l u d u jr e b g n a y i s p ir k S

l b u p e R t a r u r a D n a h a t n ir e m e

P ik Indonesia 1948-1949 menggunakan metode s it ir k a r a c e s s i s il a n a g n e m n a d i j u g n e m s e s o r p h a l a d a h a r a j e s e d o t e M . h a r a j e s

a t k a f i r a d f it a n ij a m i a r a c e s u l a l a s a m n a l a g g n i n e p n a d n a m a k e

r -fakta yang

.i f a r g o ir o t s i h s e s o r p i u l a l e m h e l o r e p i

d 17 Adapun langkah-langkah dalam metode :

it u p il e m h a r a j e s n a it il e n e p

k i p o T n a h il i m e P . 1

g n a t n e t k i p o t h il i m e m k u t n u g n o r o d n e m g n a y l a

H Peranan Syahfruddin

8 4 9 1 a i s e n o d n I k il b u p e R t a r u r a D n a h a t n ir e m e P m a l a d a r a g e n a ri w a r

P -1949 ,

6

1

_ _ _ _ _ _ _ _ _

_ Darurat .http/:i/stliahkata .com/darurat .html, h 1.lm. 7

1

. k l a h c tt o G s i u o

(32)

n a n a r e P t a k g n a g n e m n i g n i a n e r a

k dar i Syahfruddin Prawrianegara yang k a y n a b a i a y n r a n e b e S . h a r a j e s n a s il u n e p m a l a d i d p a k g n u i d g n a r u k a y n m u l e b e s

m a l a d a i s e n o d n I a s g n a b n a g n a u jr e p h a r a j e s p a d a h r e t i s u b ir t n o k n a k ir e b m e m

. k i s if i s u l o v e r a s a m a d a p a y n s u s u h k , I R n a a k e d r e m e k n a k n a h a tr e p m e m

.

2 PengumpulanSumber

h n a g n e d t u b e s i d g n ir e s g n a y u a t a r e b m u s n a l u p m u g n e

P eu irsitk adalah

.i ti l e ti d g n a y k e y b u s n a u lr e p e k k u t n u a t a d n a l u p m u g n e p s e s o r

p 18Dalampenuilsan

n a k a g n a y k i p o t n a g n e d t i a k r e t g n a y r e b m u s i a g a b r e b n a k l u p m u g n e m s il u n e p i n i

s il u ti

d .Sumbe rataubahanpustakayangmenjad isumbe rpeneilitan i n idibedakan .

r e d n u k e s r e b m u s n a d r e m ir p r e b m u s u ti a y , a u d i d a j n e

m Sumbe rp irme ryatiu

a r a c e s n u p u a t a , ) n e m u k o d ( s il u tr e t a r a c e s , u k a l e p h e l o n a k i a p m a s i d g n a y r e b m u s

) n a m r o f n i n a d t c a fi tr a ( s il u tr e t k a

t .Dokumen dapa tberupa notulen rapat ,arsip g

n a d n u , i d a b ir p t a r u s , n a ij n a jr e p t a r u s , n a r o p a

l -undang , otobiograif , dan

. a y n i a g a b e

s 19D idalamsk irpsii n,it erdapa tsumbe rp irme ryangmencakup :PDR I :Pemerintah Darura tRepubilk Indone isa yang disunitng oleh Abdurrachman

o j d r a h i m o jr u

S , Pemerintah Darura t Repubilk Indonesia (PDRI) : Penyelama t a

i s e n o d n I a s g n a B n a D a r a g e

N ,karangan Dr .sV .Sardjono dan Drs .G lMarsadj,i h

a r a j e S i r a D i a p m a R a g n u

B ,karanganMohamadRoem. Kesemuanyai ni dapa t s

u p r e p i d n a k u m e ti

d takaanUniverstia sSanataDharma.

h e l o n a k i a p m a s i d g n a y r e b m u s h a l a d a r e d n u k e s r e b m u s , u ti a r a t n e m e S

u k u b a p u r e b t a p a d , u k a l e p n a k u

b -buku ,anailsi sbertiad isura tkabar ,biograf idan

8

1 Ibid

, hlm .33 9

1

o li s u s i d A o jr a t u

(33)

n i a

l -lain .Dtiuil soleh orang yang itdak mengalam isecara langsung.20 uS mbe r a

y n a r a t n a i d i n i n a s il u n e p m a l a d n a k a n u g i d g n a y r e d n u k e

s Buku bejrudu l

, h a r a j e S i g o l o n i m r e

T karangan A.B.Lapian dkk ,Yogyakarta 19 Desembe r1948 )i

a a r K e it a r e p O ( r o o p S l a r e d n e

J ,Versu sJendera lSudirman (perintah Siasa t )

1 . o

N karangan Hinawan Soetanto. Kesemuanya tiu bisa dtiemukan d i .

a m r a h D a t a n a S s a ti s r e v i n U n a a k a t s u p r e p

i s a k if i r e V . 3

n a h a l a s a m r e p n a g n e d n a ti a k r e b g n a y r e b m u s h e l o r e p m e m s il u n e p h a l e t e S

i n i h a k g n a L . r e b m u s k it ir k h a l a d a a y n t u j n a l e s h a k g n a l a k a m i ti l e ti d g n a y

k u t n u n a u j u tr e

b mengetahu i itngka t otenitstia s(keasilan sumber )dan itngka t r

e b m u s ) a y a c r e p i d n a a s i b e k ( s a ti li b i d e r

k .21

Melalu ik iritkeksterndank iritki ntern .K iritkeksterndliakukandengancara a

t a k , n a s il u t a y a g , n a k a n u g i d g n a y n a h a b i ti l e n e

m -katanya ,jeni s huruf ,dan

. k a d it u a t a i l s a u ti h a k a p a a y n i a g a b e

s Dapa tdikatakan bahwa k iritk ekstern sis i .

a y n k i s if i g e s i r a d r e b m u s n a a d a e k i r a d t a h il e m u a t a r a u

l Hasi lyang didapa tdar i

a t k a f a p u r e b h a l a d a i n i k it ir

k -fakta dasa ryang dliakukan untuk merekonsrtuks i r

e p u t a u

s isitwa sejarah .Sedangkan k iritk intern dliakukan dengan menlia iapa a

r a c n a g n e d , k a d it u a t a a y a c r e p i d t a p a d t u b e s r e t r e b m u

s membaca isinya ,dan

, d il a v h i b e l g n a y a t k a f h e l o r e p i d n a k a a g g n i h e s r e b m u s i a g a b r e b n a k g n i d n a b m e m

y S h a k a p a s a h a b m e m m a l a d a y n l a s i

m ahfruddin Prawrianegaramerupakan t okoh . h a n u p m a c n a r e t g n a y n a h a t n ir e m e p n a k s u r e n e m u a il e b a n e r a k r a s e b a s a jr e b g n a y

0

2 Ibid,hlm.43. 1

(34)

n i d d u r f h a y S i d a b ir p i a li n e m g n a y g n a d n a p t u d u s k a y n a b t a p a d r e t a j a s u t n e T

. a y n n a h a t n ir e m e p n a k n a h a tr e p m e m a y n a h a s u m a l a d a r a g e n a ri w a r P

a

P ra sejarawan ,saks isejarah yang pro dengan Syahfruddin Prawrianegara , a y n fi t a g e n i g e s s il u n e m n a k a k a d it n a d a y n fi ti s o p i g e s n a k s il u n e m i t s a p

n i d d u r f h a y S n a g n e d a rt n o k g n a y h a r a j e s i s k a s , n a w a r a j e s a r a p a y n k il a b e s

e t n a r a b m a g n a k ir e b m e m n a k a a r a g e n a ri w a r

P ntang sosok Syahfruddin

n a a k e d r e m e k n a k n a h a tr e p m e m m a l a d n a r e p r e b g n a r u k h a m e l g n a y a r a g e n a ri w a r P

h o k o t i a g a b e s a y n p a g g n a g n e m k a d it g n a y a d a n a k h a b , I

R - tokoh yang berperan

n a k a i n i n r e t n i k it ir K . I R n a a k e d r e m e k n a k n h a tr e p m e m n a g n a u jr e p i g a b

a f n a k ir e b m e

m ktayangl ebihj elast entangp irbad iSyahfruddinPrawrianegara . r

e b m u s k it ir k i r a d l i s a

H (veirifkas)i merupakan unsu runtuk melakukan .i

s k u rt s n o k e

r Melalu ik iritk sumbe rpenuil sdtiuntu tuntuk membandingkan dan a

s b a e k i a n e g n e m n a d n a r a n e b e k u t a u s i j u g n e

m han sumber-sumbe ryang sudah

s a ti li b i d e r k n a d s a ti s it n e t o t a k g n it i u h a t e g n e m t a p a d s il u n e p a g g n i h e s t a p a d i d

.t u b e s r e t r e b m u s u t a u s

.

4 Interpretas i

n a d i s k e l e s r e t h a l e t a t a d a li b a p a n a k u k a li d g n a y h a k g n a l h a l a d a i s a t e r p r e t n I

ti l e n e p m a l a D . a y n n a r a n e b e k i j u r e

t ian in i dtiuntu t untuk mencermat i dan a n e r a k h e l O . t a r u k a n a s il u n e p l i s a h a y a p u s , n i k g n u m i ti l e t e s a t a d n a k p a k g n u g n e m

s i s il a n a n a d n a h a l o g n e p n a k u lr e p i d , s a ti v it k e y b u s r u s n u i g n

Referensi

Dokumen terkait

Hasil penelitian diharapkan bisa menjadi referensi bagi perusahaan, terutama perusahaan manufaktur, dalam usaha meningkatkan ketepatan waktu penyampaian laporan keuangan

[r]

Kejadian tertusuk jarum juga pernah terjadi di Rs.mangun kusumo seperti yang telah diteliti oleh Dewi Sarastuti, 2016 bahwa masih tingginya tertular penyakit pada

Persyaratan-persyaratan yang harus diperhatikan dalam penggunaan bahan kimia OSD, disamping efektivitasnya untuk mendispersikan petroleum; efek lainnya yang lebih

Jika dikaitkan dengan manajemen tabungan siswa di MIN 1 kota Palangka Raya kendala menghambatnya tabungan siswa ini adalah penggunaan waktu menabung yang terkadang

Pemberian pakan pada ternak ruminansia terdapat dua hal yang perlu mendapat perhatian yaitu kebutuhan nutrisi untuk perkembangan mikroba rumen dan kebutuhan untuk

[r]

[r]