Tingkatan 4 Bab 6: Pembentukan Kerajaan Islam Dan
Sumbangannya
6.1 Kerajaan Khulafa al-Rasyidin
1. Konsep Khalifah
F1 Bererti pengganti dalam bahasa Arab
F2 Sistem pemerintahan kerajaan Islam selepas kewafatan Nabi Muhammad s.a.w.
F3 Pentadbiran diketuai oleh Khalifah
F4 Bertanggungjawab memelihara kemuliaan agama Islam F5 Mengekalkan keharmonian dan kestabilan umat Islam 2. Maksud Baiah 3. Cara pemilihan Khalifah
F1 Menjamin pelantikan khalifah berkelayakan dan berhemah tinggi F1 Cara musyawarah H1 Khalifah Abu Bakar
F2 Cadangkan satu nama sahaja dari Khalifah terdahulu
H1 Khalifah Umar al-Khattab
F3 Pemilihan dari beberapa orang calon H1 Khalifah Uthman bin Affan
F4 Pencalonan oleh sekelompok masyarakat H1 Khalifah Ali bin Abu Talib
4. Syarat calon Khalifah F1 Lelaki merdeka F2 Beragama Islam F3 Berakhlak mulia
F4 Mematuhi perintah Allah
F5 Sanggup melaksanakan hukum Allah F6 Warak
F7 Sihat tubuh badan dan sempurna F8 Bijak mentadbir
5. Tugas Khalifah F1 Segi sosial
H1 Menjaga kebajikan rakyat
H2 Memastikan kesejahteraan hidup rakyat
H3 Mengekalkan perpaduan ummah melalui musyawarah F2 Segi politik
H1 Memastikan kelicinan pentadbiran negara
H2 Mempertahankan negara daripada ancaman musuh
H3 Melantik dan melucutkan jawatan pegawai pentadbiran negara H4 Memantapkan sistem perundangan Islam
F3 Segi ekonomi
H1 Menguruskan kewangan, perbendaharaan negara dan Baitumal 6. Khalifah Abu Bakar al-Siddiq
F1 Latar belakang H1 Bersifat jujur F2 Cara pelantikan H1 Dipersetujui ramai
F3 Sumbangannya
H1 Mengatasi masalah perpecahan umat Islam
H2 Akibat golongan murtad dan gerakan al-Riddah yang enggan membayar zakat
H3 Berjaya mempertahankan Madinah dari ancaman Parsi dan Rom Timur H4 Menghantar panglima perang Khalid al-Walid ke Iraq dan Usman bin Zaid ke Ghassan menentang Parsi
H5 Membahagikan Tanah Arab kepada 10 wilayah
H6 Memperkenalkan bayaran gaji untuk tentera melalui rampasan harta perang, undang-undang tanah dan hak golongan Mawali
H7 Mengumpulkan tulisan al-Quran pada batu, kayu, tulang dan kulit binatang 7. Khalifah Umar bin al-Khattab
F1 Latar belakang
H1 Bersifat berani, tegas dan berterus terang F2 Cara pelantikan
H1 Dipersetujui para sahabat dan orang ramai F3 Sumbangannya
H1 Menubuhkan Majlis Syura yang dianggotai wakil golongan Muhajirin dan Ansar
H2 Membahagikan jajahan takhluk Islam kepada wilayah
H3 Melantik wali atau gabenor sebagai ketua pentadbir awam dan panglima tentera
H4 Menubuhkan jabatan seperti Jabatan Tentera, Jabatan Polis H5 Mengekalkan salah laku oleh hakim
F4 Sumbangan bidang sosial
H1 Menyediakan tempat pembelajaran di masjid
H2 Menjadikan tahun Hijrah sebagai titik permulaan kalendar Islam F5 Menyusun sistem ketenteraan
H1 Membentuk tentera tetap dan tentera sukarela H2 Tentera tetap diberikan gaji dan pakaian seragam H3 Markas tentera dibina di bandar utama
H4 Kubu pertahanan dibina di sempadan menghadap negara musuh seperti di Madinah, Kufah, Fustat dan Basrah
F6 Mempertingkatkan ekonomi
H1 Membina terusan dan tali air untuk menambahkan hasil pertanian H2 Empangan Abu Musa di Basrah dan Terusan Amirul Mukminin H3 Rakyat digalakkan meneroka tanah baru untuk pertanian H4 Cukai jizyah terhadap golongan zimmi
H5 Cukai kharaj berdasarkan jenis tanaman dan kesuburan tanah
H6 Baitumal didirikan bagi mengawal aliran masuk pendapatan negara melalui sistem jizyah dan kharaj
8. Khalifah Uthman bin Affan F1 Latar belakang
H1 Terkenal sebagai hartawan yang dermawan, bersifat lemah lembut, bertolak ansur dan mempunyai sikap simpati yang tinggi
H2 Digelar Zun Nurain kerana mengahwini dua puteri Nabi Muhammad s.a.w. F2 Cara pelantikan
F3 Sumbangannya
H1 Meluaskan wilayah Islam sehingga ke Samarkand
H2 Membina angkatan tentera laut pertama dalam sejarah Islam H3 Meningkatkan ekonomi negara
H4 Jizyah kepada penduduk bukan Islam diteruskan untuk sumber pendapatan 9. Khalifah Ali bin Abu Talib
F1 Latar belakang
H1 Sifat kepahlawanan dan tegas F2 Cara pelantikan
H1 Disokong oleh suara terbanyak F3 Sumbangannya
H1 Menyelesaikan masalah perhubungan masyarakat H2 Undang-undang Islam
H3 Mementingkan kestabilan dan keharmonian negara H4 Terbukti ketika Perang Siffin
H5 Mengukuhkan pertahanan dengan membina markas tentera di Parsi dan sempadan Suria
F4 Kesan kematian
H1 Berakhir pemilihan khalifah cara syura H2 Bermula sistem warisan
H3 Tamat Khalifah al-Rashidin H4 Bermula Zaman Bani Umaiyah
6.2 Kerajaan Bani Umaiyah
10. Pembentukan kerajaan Bani Umaiyah F1 Diasaskan oleh Muawiyah bin Abu Sufyan
F2 Dua tahap iaitu berpusat di Damsyik pada 661-750M dan berpusat di Cordova dan ibu kotanya di Andalusia pada 756-1031M
11. Sebab kejatuhan kerajaan Bani Umaiyah
F1 Golongan Mawali iaitu bangsa Parsi dan Barbar menganggap telah didiskriminasikan
F2 Tidak senang hati kerana tidak mendapat jawatan
F3 Dikenakan cukai yang lebih tinggi berbanding orang Arab Islam F4 Khalifah terakhir mengabaikan tanggungjawab terhadap rakyat F5 Mengabaikan ajaran Islam yang membangkitkan kemarahan rakyat
F6 Pemilihan khalifah mengikut sistem warisan ditentang golongan Syiah dan Khawarij
12. Sumbangan kerajaan Bani Umaiyah tahap pertama F1 Segi politik
H1 Empat aspek sistem pentadbiran Bani Umaiyah
H2 Pertama sistem Khalifah, pelantikan Khalifah sebagai ketua pemerintahan H3 Kedua sistem wazarah, pelantikan wazir untuk mengetuai kerajaan pusat H4 Gabenor mengetuai pentadbiran wilayah
H5 Ketiga sistem urus setia
H6 Membahagikan urusan pentadbiran kepada beberapa bahagian iaitu
polis dan bahagian kehakiman
H7 Keempat sistem hijabah, seseorang pegawai ditugaskan memeriksa orang yang mahu menemui Khalifah, mengawal keselamatan Khalifah
H8 Penubuhan empat jabatan iaitu Jabatan Cukai, Jabatan Surat, Jabatan Urusan Am dan Jabatan Urusan Cap Mohor Pemerintahan
F2 Segi pertahanan
H1 Sistem ketenteraan diperkemas
H2 Diwanul Junadi ditubuhkan untuk pertahanan negara F3 Segi pengetahuan
H1 Kelahiran ilmuan
H2 Kota Barrah dikenali sebagai pusat pengajaran dan penyebaran ilmu H3 Bahasa Arab dijadikan bahasa rasmi
H4 Ilmuan agama F4 Segi kesihatan H1 Pembinaan hospital
H2 Pembinaan hospital penyakit kusta
H3 Ibn al-Nafis pakar bedah Damsyik menghasilkan buku pembedahan dan rawatan selepas pembedahan
F5 Segi perundangan
H1 Hakim mengenakan hukuman berdasarkan ijtihad H2 Ijtihad menggunakan keupayaan berfikir
H3 Ijmak kesepakatan ulama yang berijtihad H4 Hakim mesti adil dalam penghakiman
13. Sumbangan kerajaan Bani Umaiyah tahap kedua F1 Segi pendidikan
H1 Pusat pengajian tinggi di Cordova
H2 Al-Hakam II mengasaskan perpustakaan H3 Pembinaan pusat penterjemahan
H4 Cordova dianggap sebagai pusat kegemilangan
H5 Cordova menjadi jambatan kepada masyarakat Eropah H6 Orang Islam menimba ilmu daripada karya Eropah F2 Segi seni bina
H1 Binaan Masjid Cordova
H2 Kubah masjid Cordova beralaskan kayu berukir F3 Segi ekonomi
H1 Penubuhan Baitumal
H2 Sumber pendapatan kerajaan dari Kharaj (cukai tanah), Jizyah (cukai perlindungan), Ghanimah (harta rampas peperangan)
H3 Kemajuan pertanian dengan membina H4 Penyelidikan benih yang berkualiti H5 Sistem saliran
6.3 Kerajaan Bani Abbasiyah
14. Pembentukan kerajaan Bani Abbbasiyah
F1 Mengamalkan sistem warisan F2 Sistem monarki 15. Sumbangan Bani Abbasiyah
F2 Pembinaan baitulhikmah
F3 Kegiatan penulisan mengikut tahap F4 Ulama terlibat dalam penulisan
F5 Terjemahkan daripada bahasa Sanskrit, Suriani dan Yunani
H1 Orang Islam bukan sahaja menterjemah malah mencipta dan membuat pembaharuan dalam karya penterjemahan
H2 Menghuraikan, penambahbaikan, memuatkan keterangan dan ulasan dalam karya
H3 Berlaku Zaman Renaissance di Eropah F6 Memelihara warisan ilmu daripada terkubur
6.4 Kerajaan Turki Uthmaniyah
16. Pembentukan Turki Uthmaniyah
F1 Uthman ialah amir atau gabenor Saljuk bagi kawasan sebelah barat Anatolia
F2 Uthman berjaya menumpaskan tentera Byzantine F3 Kemenangan ini menyebabkan ramai ghazi
F4 Membentuk kerajaan dan menjadikan Busra sebagai ibu negeri 17. Sumbangan kerajaan Uthmaniyah
F1 Perluasan kuasa
H1 Murad I dan Bayezid I menguasai kawasan selatan Balkan H2 Mehmed II menawan Istanbul, ibu negeri Rom Timur F2 Sistem perundangan
H1 Diperkenalkan oleh Suleiman 1 H2 Tanpa mengenal bangsa dan agama F3 Sektor ekonomi
H1 Kedudukan geografi Istanbul
H2 Jalinan perdagangan meliputi pelabuhan Laut Tengah F4 Segi sosial
H1 Berlaku mobiliti sosial yang luas di Eropah F5 Segi ilmu pengetahuan
H1 Sistem pendidikan berpengaruh H2 Penulisan ensaiklopedia
18. Faktor penyebaran Islam ke Eropah F1 Tentera Islam
H1 Tentera zaman Uthmaniyah mempunyai semangat ghazi H2 Semangat kepahlawanan
H3 Bersungguh-sungguh memperluaskan kawasan ke Eropah H4 Sistem ketenteraan Uthmaniyah tersusun
F2 Kejatuhan kerajaan Byzantine
F3 Institusi gereja Greek Ortodoke hancur
F4 Dasar politik dan hubungan keagamaan kerajaan Uthmaniyah F5 Dasar sosial Islam
H1 Berasaskan kecemerlangan individu dan bukan keturunan
6.5 Perkembangan Tamadun Islam Dengan Tamadun Lain
19. Cara pertembungan tamadun Islam dengan tamadun lain F1 Perdagangan dan perniagaan
H1 Penguasaan Islam terhadap Teluk Parsi H2 Membolehkan perdagangan jarak jauh laut
H3 Orang Islam telah menetap dan berdagang di Canton F2 Hubungan diplomatik
H1 Kerajaan Uthmaniyah menghantar kumpulan peneroka ke utara Selat Gibraltar
H2 Membuat hubungan diplomatik dengan kawasan tersebut
H3 Berlaku pemahaman secara aman antara orang Islam dan bukan Islam F3 Penaklukan atau ketenteraan
H1 Memperluaskan kawasan dan penyebaran Islam melalui ekspedisi ketenteraan
H2 Penaklukan Iraq dan Iran H3 Penaklukan Mesir dan Afrika F4 Pertembungan kebudayaan
H1 Bahasa Arab menjadi bahasa utama di Sepanyol H2 Lahir golongan Mozarab
F5 Pertembungan intelektual
H1 Antara ahli fikir Islam dengan bukan Islam
H2 Ilmuwan Islam mendalami keilmuan tamadun Eropah
20. Kesan pertembungan tamadun Islam dengan tamadun lain F1 Keagamaan
H1 Sistem perundangan berdasarkan al-Quran dan hadis H2 Islam tidak menghapuskan cara hidup
F2 Politik
H1 Wujud masyarakat Islam Cina F3 Ekonomi
H1 Perluasan kuasa membolehkan orang Islam menguasai perdagangan H2 Pusat ekonomi Islam meliputi Aden, Siraf, Basra, Iskandariah dan Istanbul F4 Kebudayaan
H1 Golongan dikenali sebagai golongan Mudejar F5 Ilmu pengetahuan
H1 Penubuhan Baitulhikmah sebagai perpustakaan H2 Peningkatan aktiviti penterjemahan
F6 Cendekiawan
H1 Cendekiawan Islam mengutamakan proses pengumpulan maklumat dan teks penulisan cendekiawan
H2 Melahirkan cendekiawan Islam dalam setiap bidang keilmuan F7 Bidang matematik dan astronomi
F8 Pemikiran politik dan undang-undang H1 Al-Farabi
H2 Menghasilkan beberapa karya undang-undang dan pemikiran politik F9 Ilmu mantik dan falsafah Islam
H1 Ibn Sina, al-Kindi
H2 Perkembangan pemikiran usuluddin, falsafah sains F10 Kesenian Islam
F11 Kesusasteraan
H1 Penulis puisi dan novel
H2 Omar Khayyan menulis tentang Rubaiyah F12 Pengembara
