KATA PENGHANTAR KATA PENGHANTAR
Modu
Modul l pengpengajaajaran ran ini ini disdisediediakaakan n sebsebagai agai rujrujukaukan n lenlengkap gkap kepkepada ada penpengajgajaraarann Kont
Kontrak rak dan dan TakTaksirsiran. an. KurKursus sus konkontratrak k dan dan TakTaksirsiran an mermerupaupakan kan subsubjek jek wajwajibib pelaj
pelajar ar SarjSarjana ana Muda KejuruterMuda Kejuruteraan aan Awam, Fakulti KejuruterAwam, Fakulti Kejuruteraan aan Awam, UTM.Awam, UTM. Kursus ini bertujuan memberikan pendedahan kepada pelajar tentang proses di Kursus ini bertujuan memberikan pendedahan kepada pelajar tentang proses di per
peringingkat kat awaawal l pempembentbentukaukan n kontkontrak rak serserta ta kaekaedah-dah-kaekaedah dah memmembuabuat t angganggaraarann dalam sesuatu projek pembinaan. Secara amnya nota pengajaran ini merangkumi dalam sesuatu projek pembinaan. Secara amnya nota pengajaran ini merangkumi top
topik-ik-toptopik ik IndIndustustri ri PemPembinbinaan aan – – PenPengengenalaalan n dan dan ProProsesses, , PenPengenagenalan lan kepkepadaada kontrak, Kontrak projek pembinaan, Jenis Tender, Tatacara tender, Penilaian tender kontrak, Kontrak projek pembinaan, Jenis Tender, Tatacara tender, Penilaian tender dan Pentadbiran Kontrak. Bahagian ini disediakan oleh Prof Madya Dr Aminah Md dan Pentadbiran Kontrak. Bahagian ini disediakan oleh Prof Madya Dr Aminah Md Yusof.
Yusof.
Di
Di bahbahagiagian an akhiakhir r konskonsep ep dan dan pengpengirairaan an taktaksirsiran an dipdiperkerkenaenalkalkan. n. BahBahagiagian an iniini di
dissedediiakakan an ololeh eh IIr. r. DrDr. . RoRoslsli i MoMohahammad ad ZiZin n memembmbiincncanangkgkan an bebebeberarapapa mengganggar kos binaan yang termasuk dalam kurikulum kursus ini.
mengganggar kos binaan yang termasuk dalam kurikulum kursus ini.
Adalah diharapkan modul pengajaran ini akan memberi manafat kepada semua Adalah diharapkan modul pengajaran ini akan memberi manafat kepada semua pi
pihak hak yanyang g terterlilibat bat dan dan menmenjadjadi i pendpendoroorong ng kepkepada ada kedukedua-da-dua ua penupenulilis s keakearahrah penerbitan karya asli bagi topik yang sama.
penerbitan karya asli bagi topik yang sama.
Prof Madya Dr Aminah Md Yusof Prof Madya Dr Aminah Md Yusof Ir. Dr. Rosli Mohamad Zin
Kandungan Kandungan B Baahhaaggiiaann AA 33 B Baahhaaggiiaann BB 1188 B Baahhaaggiiaann CC 3333 B Baahhaaggiiaann DD 7700 B Baahhaaggiiaann EE 9988
Kandungan Kandungan B Baahhaaggiiaann AA 33 B Baahhaaggiiaann BB 1188 B Baahhaaggiiaann CC 3333 B Baahhaaggiiaann DD 7700 B Baahhaaggiiaann EE 9988
BAHAGIAN A
BAHAGIAN A
PENGENALAN KEPADA INDUSTRI
PENGENALAN KEPADA INDUSTRI
PEMBINAAN
PEMBINAAN
BAB 1.0
INDUSTRI PEMBINAAN DI MALAYSIA
1.1 Definisi – jenis
The International Standard Classification of All Economic Activities (1968) sebagai:
“...constructing, altering, repairing and demolishing building; constructing, altering and repairing highways and streets and bridges; viaducts, culverts, sewers, and water, gas and electricity mains, railways road beds, sub-ways and
harbour and water ways; piers, airports and parking areas; dams, drainage, irrigation, flood control and water power projects and hydroelectric plants; pipe lines; water wells; athletic fields, golf courses, swimming pools and tennis courts; communication systems such as telephone and telegraph lines; marine construction, such as dredging and under water rock removal; pile driving, land draining and reclamation; and other types of heavy construction...mining services such as preparing and constructing mining sites and drilling crude oil and natural gas wells...specialist trade contractors’....activities... The assembly and installation
on site prefabricated, integral parts into bridges, water tanks, storage and warehouse facilities, railroad and elevated right-of-way, lift and escalator, plumbing, sprinkler, central heating, ventilating and air-conditioning, lighting and
electrical wiring, etc., systems of buildings and all kinds of structures...Departments or other units of the manufacturers of the prefabricated parts and equipment which specialise in this work and which is feasible to treat as separate establishments, as well as businesses primarily engaged in the activity,
Industri binaan meliputi pelbagai aktiviti yang meluas sehubungan dengan itu The Asian Productivity Organisation (1983) mentakrifkan industri binaan sebagai aktiviti pengeluaran yang mana menghasilkan produk secara fizikal.
Daripada definisi di atas dapat disimpulkan bahawa industri binaan mempunyai kepentingan bagi perkara
berikut:-• Menyediakan kemudahan untuk kegunaan orang ramai • Menyediakan peluang pekerjaan
• Mengeluarkan hasil keluaran – pembangunan fizikal • Menjana ekonomi negara
• Menghasilkan penemuan teknologi terkini • Meningkatkan nilai tanah.
1.2 Klasifikasi
Industri pembinaan boleh dibahagikan kepada beberapa kategori tertentu. Terdapat berbagai kategori yang dicadangkan dalam beberapa buku atau artikel. Namun begitu dua kategori akan dibincangkan dengan lebih lanjut iaitu
• Kategori bangunan • Infrastruktur
A) Pembinaan Bangunan
Kediaman: Kategori ini biasanya merangkumi pembinaan rumah serta kondominium untuk tujuan kediaman. Tujuan penghasilan bangunan kediaman adalah untuk diduduki atau sesetengah pelabur menjadikan sebagai suatu pelaburan yang boleh mendatangkan pulangan berkala dengan cara menyewakan. Sektor atau kategori pembinaan kediaman, merupakan komponen penting industri binaan memandangkan keperluan rumah untuk penduduk bagi setiap negara adalah sentiasa di bawah paras yang tidak mencukupi.
Pembinaan sektor perumahan, menjalani evolusi berterusan dan merupakan sektor yang paling aktif biarpun di zaman kemelesetan ekonomi. Sehubungan dengan itu inisiatif telah diambil oleh kerajaan bagi menggerakkan sektor ini seterusnya menjana perkembangan industri binaan di Malaysia. Bangunan kediaman juga merupakan sektor yang luas memandangkan terdapat pelbagai jenis rumah di serata dunia. Beberapa jenis rumah yang biasa terdapat di Malaysia adalah seperti berikut;
1. Rumah teres (setingkat atau dua) 2. Rumah berangkai (setingkat atau dua) 3. Rumah berbandung (setingkat atau dua) 4. Rumah sesebuah
5. Rumah kos rendah 6. Kondominium/apartmen
Selain daripada itu, rumah di Malaysia juga dikelaskan mengikut kos iaitu:
• Rumah Kos Rendah
• Rumah Kos Sederhana Rendah • Rumah kos Sederhana
• Rumah Kos tinggi
Di Malaysia, rumah kos rendah lebih banyak diberi perhatian. Rumah kos rendah dibina untuk menyediakan perumahan yang lebih selesa dan sempurna kepada rakyat yang berpendapatan rendah. Terdapat beberapa tabung yang di lancar bertujuan untuk memperbanyakkan pembinaan rumah kos rendah seperti Tabung
Perumahan Kos Rendah (Special Low-Cost Housing Programme-1986), Tabung Projek Terbengkalai, ‘Low-cost Housing Revolving Development Plan’ – pembelian tanah untuk pembinaan rumah kos rendah (1994).
Bangunan Perdagangan
Kategori ini melibatkan pembinaan bangunan untuk tujuan komersial seperti kompleks membeli belah, pejabat, hotel dan bangunan untuk perusahaan ringan. Kadar pembangunan bangunan lazim nya bergantung kepada keadaan ekonomi negara.
Bangunan industri
Pembangunan jenis ini biasanya tertumpu di kawasan perindustrian seperti Zon Perindustrian Pasir Gudang. Bangunan kilang akan dibina oleh pemilik kilang atau pemilik tanah dan disewakan kepada pengusaha. Seperti juga bangunan perdagangan, permintaan kepada pembinaan bangunan industri amat bergantung
B) Pembinaan Kejuruteraan Awam
Pembinaan Kejuruteraan Awam biasanya melibatkan pembinaan jalan raya/lebuh raya, pembinaan jambatan serta kadang-kadang merangkumi kerja-kerja pembinaan kemudahan awam seperti sekolah.
Pembinaan lebuh raya merupakan peratusan terbesar kerja-kerja kejuruteraan awam di Malaysia bermula pada tahun 1980an sehingga alaf baru ini. Beberapa contoh ialah Lebuh raya Utara-Selatan, Timur-Barat, Lembah Klang Expressway. Menyedari hakikat penting nya kemudahan infrastruktur yang baik dan teratur, kerajaan telah mempercepat pembinaan kemudahan-kemudahan ini. Pembinaan Lebuh raya diswastakan bagi tujuan mempercepat pembinaan di samping menyediakan peluang pekerjaan kepada kontraktor tempatan yang berkelayakan. Penglibatan kontraktor antarabangsa dalam beberapa projek tertentu bertujuan mendapatkan teknologi terkini dari negara tersebut, contohnya Projek Menara Kuala Lumpur. Perpindahan teknologi dari negara maju menjadi agenda yang diharapkan dapat dimanfaatkan oleh industri tempatan.
Antara kerja-kerja kejuruteraan awam yang besar ialah projek memasang paip Gas Semenanjung (l) dan (II). Sesetengah projek mega lain seperti KLIA, memperlihatkan konsep mengindustrikan sistem pembinaan. Pembinaan struktur keluli membuktikan kemampuan bahan itu menggantikan struktur konkrit tetulang yang memberi faedah kepada industri binaan seperti penyiapan yang lebih cepat. Antara projek mega lain ialah Kompleks Sukan Komanwel, Sistem Aliran Ringan Transit, Cyber City serta pembangunan pelabuhan, contohnya Tanjung Pelepas.
Pembinaan sektor awam membantu menjana ekonomi semasa kegawatan. Ini di sebabkan perbelanjaan untuk sektor ini datang daripada pihak kerajaan. Untuk
mengerakkan industri binaan, kerajaan boleh membelanjakan wang untuk menyediakan kemudahan awam. Selain daripada mendefinisikan industri pembinaan dan membincangkan kelas-kelas, aktor-aktor dalam industri pembinaan dan proses pembangunan juga perlu diketahui oleh pelajar. Ini dibincangkan di Bahagian 1.3 dan 1.4.
1.3 Aktor Industri Pembinaan
Industri pembinaan melibatkan pelbagai pihak. Antara pihak yang terlibat dalam industri pembinaan
adalah:- Tuanpunya/klien: Kadangkala di sebut pemaju dalam mengadakan projek
dan pihak yang paling banyak menanggung risiko. Bagi projek sektor awam, klien merujuk kepada kerajaan melalui jabatan atau kementerian yang mana pembangunan dijalankan.
Kumpulan Profesional: Kumpulan ini bertanggung jawab menterjemahkan
ide dan kehendak tuan punya/klien dan menjadikan rekabentuk dan seterusnya menguruskan pembinaan. Antara profesion yang terlibat adalah Perunding Pengurusan projek, Perancang, Arkitek, Jurutera, Jurukur Bahan, Jurukur Tanah dan Pereka bentuk Dalaman
Kontraktor: Jenis-jenis kontraktor adalah; Kontraktor Utama
Specialist Contractor/Nominated Sub-contractor Labour Sub-kontraktor
Buruh: Buruh mahir, Separa mahir dan Tidak Mahir
Pembiaya: Bank dan Insitutusi kewangan
Pihak Berkuasa o Tempatan o Negeri o Persekutuan
1.4 Proses Pembangunan/perlaksanaan projek
Sepertimana yang dibincangkan terdahulu, perlaksanaan projek pembinaan agak berbeza bagi sektor awam dan swasta. Ini berlaku kerana perlaksanaan sektor
swasta tidak tertakluk kepada prosedur perolehan perbendaharaan sebagaimana yang perlu diikuti disektor awam. Proses utama yang terlibat dalam perlaksanaan projek pembinaan disektor awam adalah seperti berikut:
Penyediaan ringkasan projek
Ringkasan disediakan oleh Kementerian/Jabatan Pelanggan. Ringkasan perlu mengandungi keperluan projek secara kasar seperti hasil yang dikehendaki (bil katil, bilangan bilik darjah dsbnya) tairkh penyiapan dan reka bentuk serta jumlah peruntukan bagi kontrak tersebut.
Pengambilan Tanah
Kementerian/Jabatan pelanggan mestilah mendapatkan tanah dan memastikan terdapat akses yang munasabah ketapak bina. Memandangkan proses pengambilan tanah biasanya melibatkan banyak pihak, ia biasa memakan masa yang lama dan boleh menjejaskan permulaan projek, kementerian atau dengan tindakan JKR
mestilah menyegerakan proses persetujuan pembayaran pampasan pengambilan.
Pengukuran Tapak Bina, dan penyelidikan tapak bina
Penyelidikan oleh kementerian/jabatan pelanggan (melalui JKR) perlu dibuat untuk melihat andainya terdapat halangan kepada pembangunan tanah tersebut. Keupayaan galas dan sifat tanah bagi penyediaan rekabentuk asas tapak akan diperolehi melalui penyelidikan yang dijalankan. Ini amat penting kerana penyelidikan tapak akan memberi gambaran kepada jurutera/arkitek dalam
menyediakan rekabentuk bangunan. Banyak berlaku peristiwa dimana kesilapan dalam penyelidikan tapak menyebabkan kelancaran projek terjejas dimana rekabentuk perlu disemak dan diubahsuai.
Penyediaan rekabentuk permulaan dan pelan susun atur tapak bina
Cawangan Portfolio berkenaan akan menyediakan rekabentuk permulaan dan pelan susun atur tapak bina berdasarkan ringkasan projek dan maklumat dari pengukuran dan penyelidikan tapak bina. Walaubagimana pun apabila projek dijalankan mengikut kaedah Reka dan Bina, kerja-kerja ini diserahkan kepada kontraktor yang diberikan projek.
Rekabentuk perincian arkitek dan/atau kejuruteraanRekabentuk perincian arkitek dan/atau kejuruteraan
Pe
Pelalan n teterprpererininci ci didisesedidiakakan an dadan n perperkakara ra yayang ng peperlrlu u didiamambibil l kikira ra tetermrmasasuk uk memastikan tugas pereka bentuk daripada pelbagai disiplin dapat diseleraskan dan memastikan tugas pereka bentuk daripada pelbagai disiplin dapat diseleraskan dan kehendak-kehendak perancangan, kemudahan dan tempatan dimasukkan kedalam kehendak-kehendak perancangan, kemudahan dan tempatan dimasukkan kedalam reka bentuk dan reka bentuk tersebut lengkap.
reka bentuk dan reka bentuk tersebut lengkap.
Penyediaan anggaran awal dan pengamalan kawalan kosPenyediaan anggaran awal dan pengamalan kawalan kos
Anggaran awal dibuat berdasarkan rekabentuk dan susunatur tapak bina kepada Anggaran awal dibuat berdasarkan rekabentuk dan susunatur tapak bina kepada kem
kemenenteteririan/an/jajababatatan n pepelalangnggagan. n. PePenynyedediaiaan an rerekakabebentntuk uk teterprpererininci ci peperlrlululahah mengambil kira peruntukan asal jabatan/kementeria pelanggan.
mengambil kira peruntukan asal jabatan/kementeria pelanggan.
Penyediaan dokumen tender Penyediaan dokumen tender
Satu set dokumen tender perlu disediakan/dijual bagi mereka yang ingin memasuki Satu set dokumen tender perlu disediakan/dijual bagi mereka yang ingin memasuki tender. Tujuan dokumen tender adalah sebagai asas untuk meletakkan harga tender tender. Tujuan dokumen tender adalah sebagai asas untuk meletakkan harga tender oleh kontraktor. Perbincangan t
oleh kontraktor. Perbincangan tentang dokumen tender entang dokumen tender dibuat dalam bahagian lain.dibuat dalam bahagian lain.
Pelawaan dan penerimaan tender Pelawaan dan penerimaan tender
Diperingkat ini kontraktor akan menawarkan perkhidmatan mereka bagi kerja-kerja Diperingkat ini kontraktor akan menawarkan perkhidmatan mereka bagi kerja-kerja yan
yang g biabiasansanya ya diidiiklaklankankan. n. HanyHanya a kontkontrakraktor tor berberdafdaftar tar dendengan gan PusPusat at KhiKhidmadmatt Kont
Kontrakraktor tor daldalam am kelkelas as penpendafdaftartaran an dan dan memmempunypunyai ai kepkepala ala dan dan subsub-ke-kepalpalaa pendaftaran yang tertentu sahaja layak menyertai sesuatu tender. Bahagian Kontrak pendaftaran yang tertentu sahaja layak menyertai sesuatu tender. Bahagian Kontrak
JKR akan menentukan criteria kelayakan menender sesuatu projek. JKR akan menentukan criteria kelayakan menender sesuatu projek.
Penilaian dan setuju terima tender Penilaian dan setuju terima tender
Pejabat yang mempelawa tender akan mengkaji dan menilai tender dan membuat Pejabat yang mempelawa tender akan mengkaji dan menilai tender dan membuat p
pererakakuauan n kekepapada da LeLembmbagaga a TeTendnder er didipeperiringngkakat t NeNegegeri ri atatau au PePersrsekekututuauann (bergantung kepada harga tender)
(bergantung kepada harga tender)
Surat setuju terima akan dikeluarkan setelah kelulusan Lembaga Tender diperolehi. Surat setuju terima akan dikeluarkan setelah kelulusan Lembaga Tender diperolehi.
Penyediaan dan menandatangani Dokumen Kontrak Penyediaan dan menandatangani Dokumen Kontrak
Doku
Dokumen men KonKontratrak k disdisediediakan akan oleoleh h pejpejabaabat t yanyang g memmempelpelawa awa tentenderder. . DokDokumeumenn ko
kontntrarak k adadalalah ah sasama ma sesepepertrti i dodokukumemen n tetendnder er tetetatapi pi kekesesedidiaaaan n dodokukumemenn menanda
menandatangani kontrak tangani kontrak berganbergantung tung kepada bila kepada bila kontrakontraktor ktor mengemmengembalikbalikan an SuratSurat Setuju terima dan mengemukakan Bon
Setuju terima dan mengemukakan Bon Perlaksanaan dan Insurans tertentu.Perlaksanaan dan Insurans tertentu.
Penyeliaan dan pengesanan kemajuan kerjaPenyeliaan dan pengesanan kemajuan kerja
Pengawai penguasa akan dilantik untuk mengawasi projek. Perkara-perkara yang Pengawai penguasa akan dilantik untuk mengawasi projek. Perkara-perkara yang berkaitan dengan kontrak dan perlaksanaan kerja adalah dirujuk kepada PP.
berkaitan dengan kontrak dan perlaksanaan kerja adalah dirujuk kepada PP.
Lanjutan masa untuk penyiapanLanjutan masa untuk penyiapan
Seandainya projek tidak dapat disiapkan dalam jangka masa yang telah ditetapkan Seandainya projek tidak dapat disiapkan dalam jangka masa yang telah ditetapkan ole
oleh h sebsebab-ab-sebsebab ab yanyang g dibdibenaenarkarkan n daldalam am kontkontrakrak, , konkontratraktoktor r bolboleh eh menmendapdapatat perlanjutan masa.
Pengenaan Ganti Rugi Tertentu dan DitetapkanPengenaan Ganti Rugi Tertentu dan Ditetapkan
Sek
Sekirairanya nya proprojek jek lewlewat at disdisebaebabkan bkan oleoleh h fakfaktortor-fa-faktoktor r yanyang g tidtidak ak dibdibenaenarkarkann per
perlanlanjutjutan an masmasa, a, kontkontrakraktor tor akaakan n dikdikenakenakan an dendenda da gantganti i RugRugi i TerTertententu tu dandan diTetapkan di peringkat awal kontrak.
diTetapkan di peringkat awal kontrak.
Penamatan pengambilan kerja Kontraktor Penamatan pengambilan kerja Kontraktor
Apabila kontraktor telah diberi peluang secukupnya untuk menyiapkan projek yang Apabila kontraktor telah diberi peluang secukupnya untuk menyiapkan projek yang ditawarkan, tetapi beliau masih tidak berupaya untuk meneruskan kerjanya, beliau ditawarkan, tetapi beliau masih tidak berupaya untuk meneruskan kerjanya, beliau ti
tidadak k beberurupapaya ya atatau au memempmpererlilihahatktkan an niniatatnynya a enenggggan an memenynyiaiapkpkan an kekerjrja,a, pengambilan kerja kontraktor hendaklah ditamatkan. Kerja akan diserahkan kepada pengambilan kerja kontraktor hendaklah ditamatkan. Kerja akan diserahkan kepada
kontraktor lain. kontraktor lain.
Penyiapan dan penyerahan kerja siap dan pembaikan kecacatanPenyiapan dan penyerahan kerja siap dan pembaikan kecacatan
Apabila Perkauan Siap Kerja dikeluarkan, kerja yang siap akan diserahkan oleh Apabila Perkauan Siap Kerja dikeluarkan, kerja yang siap akan diserahkan oleh kontra
kontraktor ktor kepada JKR kepada JKR dan dan seterseterusnya diserahkan kepada usnya diserahkan kepada KementKementerian/erian/JabataJabatann Pelanggan. Dengan itu bermulalah Tempoh Liabiliti Kecacatan.
Pengurusan pembayaran
Bayaran pendahuluan dibayar kepada kontraktor untuk memulakan kerja sebik sahaja surat setuju terima, bon perlaksanaan dan gerenti insurans dikemukakan. Bayaran interim dibuat bagi nilai kerja yang terlaksana dan bahan-bahan atau barang-barang yang dibawa masuk ketapak.
Penyediaan nilaian dan akaun muktamad
Akaun Muktamad disediakan secepat mungkin setelah kontraktor memenuhi obligasi di bawah kontrak.
Bagi projek yang memerlukan kelulusan pemajuan pembangunan harta tanah contohnya pemaju perumahan, pemaju atau pemohon perlu mengikuti proses seperti yang ditunjukkan dalam Rajah 1.0
RAJAH 2.1 Proses Utama Dalam Pembangunan Projek Perumahan Pembelian Tanah
Pembiayaan
Mendapatkan lesen Pemaju
Permohonan tukar syarat dan pecah sempadan
Penyediaan Pelan(Pecah sempadan, tata atur, bangunan, kejuruteraan dan lanskap)
Kelulusan Pelan
Mengeluarkan penyewa tapak atau setinggan
Mendapatkan permit pengiklanan
Pembinaan perumahan
Daripada rajah di atas, dapat dilihat proses untuk mendapatkan kelulusan bagi memajukan harta tanah di Malaysia mengalami proses yang panjang dan sering dikaitkan dengan masa yang amat panjang diambil sebelum pembangunan dapat dijalankan.
Sehubungan dengan itu, perkembangan terbaru dalam industri pembinaan adalah usaha kerajaan memperkenalkan inisiatif baru seperti permohonan pemajuan di Pusat Setempat (OSC). Dengan adanya pusat setempat disemua Pihak Berkuasa Tempatan, permohonan dapat diproses dengan cepat dan pemohon boleh mengetahui keputusan permohonan tanpa menunggu dengan lebih lama.
1.5 Penutup
Daripada perbincangan di atas, jelas membuktikan bahawa apa jua jenis pembangunan yang dijalankan, penglibatan banyak pihak adalah perlu dan proses pembangunan juga akan mengambil masa yang lama dan panjang serta melibatkan pelbagai jabatan dan agensi dan ini tentunya mengundang karenah birokrasi yang
BAHAGIAN B
BAB 2.0
KONTRAK PEMBINAAN
2.1 Pengenalan
Kontrak merupakan satu yang perlu dalam menjalankan sesuatu urusan perniagaan. Keadaan yang sama terpakai kepada hubungan pihak yang menjalankan projek pembinaan. Memandangkan pelajar kejuruteraan awam akan terlibat banyak dalam
menjalankan kerja-kerja-pembinaan, pendedahan kepada kontrak adalah perlu sebagai persediaan menghadapi alam pekerjaan. Bahagian ini akan membincangkan secara ringkas apakah yang dimaksudkan dengan kontrak dan keperluan kontrak dalam pembinaan. Konsep kontrak dikupas di awal bahagian sebagai persediaan untuk memahami kedudukan kontrak dalam menjalankan projek pembinaan.
Perkara-perkara yang akan dibincnagkan dalam Bahagian ini ditunjukkan dalam Rajah 2.0
RAJAH 2.0 PERKARA-PERKARA BERKAITAN KONTRAK
2.2 Apakah kontrak?
Kontrak dua pihak adalah suatu kontrak di mana satu pihak berjanji untuk berbuat sesuatu sebagai balasan kepada janji pihak yang lain untuk berbuat sesuatu. Kontrak dua pihak melibatkan janji-janji yang dibuat oleh dua pihak. Kontrak satu pihak berlaku hanya satu pihak membuat janji kepada pihak yang lain.
APA DAN KENAPA KONTRAK?
KONTRAK SAH KONTRAK
BATAL KONTRAK BOLEH BATAL ELEMEN PERLEPASAN KONTRAK PENTADBIRAN KONTRAK KENAPA?
Kontrak ialah sesuatu perjanjian untuk melakukan sesuatu perbuatan atau kerja atau tidak melakukan yang boleh dikuatkuasakan di sisi undang-undang. Di Malaysia, Seksyen 2 (h) Akta Kontrak 1950 menyatakan
bahawa:-“ sesuatu perjanjian yang boleh dikuatkuasakan oleh undang-undang adalah suatu kontrak”.
Semua kontrak adalah perjanjian tetapi bukan semua perjanjian adalah kontrak. Bagi membolehkan sesuatu perjanjian menjadi kontrak (sah dan boleh dikuatkuasakan di sisi undang-undang), sesuatu kontrak perlu mempunyai beberapa unsur penting yang dibincangkan dalam bahagian berikut.
Apakah bentuk kontrak?.
Kontrak boleh terbentuk dalam dua cara iaitu:
• Kontrak bertulis / nyata • Kontrak lisan / tersirat
2:3 Perbezaan antara kontrak sah, kontrak boleh batal dan kontrak Batal
i) Kontrak sah: Kontrak sah merujuk kepada perjanjian yang boleh diteruskan dan dikuatkuasakan di sisi undang-undang setelah tidak terdapat perkara yang menyebabkan ia batal. Kontrak sah akan mengikat kedua-dua pihak sehingga kontrak ini dilepaskan.
ii) Kontrak boleh batal: Dalam hal ini satu pihak dalam kontrak terainaya oleh pihak satu lagi contohnya ditipu. Dalam keadaan ini, apabila pihak yang teraniaya boleh memilih untuk meneruskan kontrak atau keluar daripada kontrak
iii) Kontrak batal: Ia merupakan perjanjian yang tidak boleh dikuatkuasakan di sisi undang-undang kerana balasannya adalah dilarang oleh undang-undang, tujuannya adalah tidak sah dan tidak hadir unsur-unsur perlu ada dalam sesuatu kontrak
2.4 UNSUR-UNSUR KONTRAK
Kontrak yang sah dan boleh dikuatkuasakan di sisi undang-undang adalah sesuatu perjanjian yang mempunyai unsur-unsur yang akan dibincangkan di bawah.
Sekiranya salah satu daripada unsur-unsur ini tidak wujud, kontrak adalah tidak sah dan tidak boleh dikuatkuasakan oleh undang-undang. Perjanjian tersebut mungkin hanya akan terbatal. Sebelum sesuatu kontrak itu boleh dikuatkuasakan dan di katakan sah, ia mesti mengandungi unsur-unsur yang berikut:
i) Ada tawaran (cadangan) yang dibuat oleh satu pihak ii) Ada penerimaan cadangan oleh pihak satu lagi
iii) Wujudnya balasan di kedua-dua pihak
iv) Ada niat untuk mengujudkan hubungan di sisi undang-undang v) Keupayaan di sisi undang-undang bagi pihak yang berkontrak vi) Kerelaan penuh pihak-pihak yang memasuki kontrak
vii) Tujuan kontrak mestilah sah
i. Tawaran
Tawaran, iaitu, satu pihak membuat tawaran yang ditujukan kepada pihak yang lain ataupun khalayak ramai. Definisi: Sek 2(a) AKTA KONTRAK 1950
“apabila seseorang itu telah menunjukkan kepada orang lain akan kesanggupannya untuk membuat sesuatu atau menahan diri membuat sesuatu dengan tujuan untuk mendapat persetujuan orang lain itu tentang perbuatan atau penahanan tersebut, maka ia di katakan telah membuat
cadangan”.
Jenis-jenis tawaran: Suatu tawaran boleh berbentuk: nyata atau tersirat
Nyata : Suatu tawaran dibuat secara lisan atau bertulis.
Tersirat: Tawaran yang dianggap atau disifatkan ada dari tingkah seseorang itu.
Walau bagaimanapun tawaran adalah berbeza daripada Pelawaan untuk membuat tawaran:
Pelawaan untuk membuat tawaran ialah langkah pertama dalam rundingan-rundingan yang mungkin atau tidak berakhir dengan tawaran yang muktamad. Bentuk-bentuk pelawaan untuk membuat tawaran,
• Iklan
• Barang-barang dagangan yang dipamerkan • Iklan tender
ii) Penerimaan
Pihak yang menerima tawaran mesti sanggup mematuhi semua syarat yang telah ditentukan oleh pihak yang membuat tawaran. Sek 2(b) Akta Kontrak 1950 mentafsirkan penerimaan sebagai,
“apabila cadangan dipersetujui bermakna ianya diterima: cadangan bila diterima, adalah menjadi janji”. Bagaimanapun penerima cadangan mesti mengetahui terlebih dahulu.
Prinsip-prinsip penerimaan:
1. Penerimaan mesti tanpa syarat dan selaras dengan terma-terma tawaran. Sek 7(a) menyatakan bahawa suatu penerimaan itu hendaklah mutlak dan tidak bersyarat sebelum suatu tawaran itu boleh dijadikan kontrak yang berkesan
dan mengikat pembuat tawaran.
2 Penerimaan mestilah dibuat seperti mana yang ditentukan oleh pembuat tawaran. Sek 7(b) Akta Kontrak 1950 menyatakan bahawa penerimaan itu hendaklah dinyatakan secara biasa dan munasabah, melainkan jika pembuat tawaran itu menetapkan suatu cara atau kaedah tertentu.
3 Komunikasi penerimaan
Kaedah am: penerimaan mestilah dikomunikasikan. Pembuat tawaran mestilah menyatakan penerimaannya dan ianya sah dan mula berkuat kuasa dari saat ianya dikomunikasikan.
Pengecualian kepada kaedah am: Ini meliputi kes-kes di mana terdapat peruntukan yang menyatakan kaedah am komunikasi tidak lagi perlu.
Komunikasi melalui telegram atau pos:
iii) Balasan
Balasan yang sah, iaitu sebarang faedah atau manfaat daripada satu pihak ke pihak yang lain. Sek 2(d) Akta Kontrak 1950 memperuntukkan
“apabila, atas kehendak seorang pembuat janji, seorang penerima janji atau orang lain telah membuat sesuatu atau berjanji akan menahan diri dari membuat sesuatu atau berjanji akan membuat sesuatu atau berjanji untuk menahan diri dari membuat sesuatu, perbuatan atau penahanan diri atau janji sedemikian dinamakan balasan untuk janji itu”.
Di bawah Akta Kontrak 1950, mana-mana balasan di atas adalah memadai untuk menguatkan sesuatu janji. Sek 26 Akta Kontrak 1950, ‘mana-mana perjanjian yang dibuat tanpa balasan adalah batal dan oleh itu tidak mengikat pihak-pihak yang berkontrak.
Pengecualian kepada kaedah am balasan: Sek 26 menyatakan dengan khusus pengecualian ini, iaitu; perjanjian yang dibuat tanpa balasan adalah sah jika dibuat secara bertulis dan didaftar di bawah undang-undang (jika ada) yang pada masa itu dikuatkuasakan bagi pendaftaran dokumen dan dibuat berdasarkan kasih sayang semula jadi di antara pihak-pihak yang ada hubungan yang karib antara satu sama lain.
• Balasan lepas: suatu balasan yang berdasarkan kepada suatu perbuatan yang
lepas.
• Kecukupan balasan- ‘tidak cukup’ tidak boleh dijadikan alasan untuk
membatalkan janji
• Balasan tidak semestinya datang daripada penerima janji
iv Niat
Pihak-pihak yang berkenaan mestilah telah berniat atau dianggap sebagai mempunyai niat untuk mengujudkan suatu hubungan yang mengikat di sisi undang-undang
v keupayaan Berkontrak
Pihak-pihak itu hendaklah mempunyai keupayaan untuk berkontrak. Pihak yang berkontrak mestilah terdiri daripada
• mereka yang dewasa mengikut undang-undang. Kanak-kanak boleh
berkontrak biasiswa, insurans dan keperluan sendiri
• berakal waras dan
• tidak hilang kelayakan untuk berkontrak (bankrap dsbnya).
vi Kerelaan sebenar atau kerelaan penuh
Kerelaan sebenar adalah keadaan di mana tidak berlaku perkara-perkara berikut:
o Apa-apa perbuatan atau ancaman untuk melakukan apa-apa
perbuatan yang bertentangan dengan undang-undnag jenayah atau menahan secara tidak sah atau mengancam untuk menahan sebarang harta atau untuk memudaratkan man-mana orang dengan maksud menyebabkan seseorang itu membuat perjanjian.
• pengaruh tidak wajar,
o pertalian antara kedua pihak sedemikian menjadikan satu piahk dalm
kedudukan boleh menguasai kemahuan pihak lain dan menggunakan kedudukannya untuk mendapatkan faedah tak saksama ke atas pihak lain
• fraud atau tipu
o niat untuk memperdaya dengan
mengenai suatu fakta menyarankan sesuatu tidak benar oleh seseorang yang tidak mempercayai bahawa sesuatu itu benar
menyembunyikan secara aktif sesuatu fakta oelhs eseorang yang mengetahui nya benar
membuat janji tanpa sebarang niat untuk menunaikannya
mana-mana perbuatan lain yang berniat untuk memperdaya
• salah nyata, atau
o ketegasan positif sesuatu yang tidak benar tetapi dipercayai benar
• silap fakta.
o Kesilapan tentang fakta kontrak yang boleh menjadikan kontrak
batal. Ini termasuk
Silap tentang pengenalan perkara pokok dalam kontrak
Silap tentang kewujudan perkara poko dalam kontrak
Silap tentang penegnalan pihak satu lagi
Silap fakta tentang bentuk dokumenSilap fakta tentang bentuk dokumen
vi
viii TuTujjuauann
Tujuan atau matlamat kontrak mestilah sesuatu yang sah dan memenuhi syarat. Tujuan atau matlamat kontrak mestilah sesuatu yang sah dan memenuhi syarat. Tujuan tidak sah adalah merujuk kepada
Tujuan tidak sah adalah merujuk kepada
•
• Yang dilarang oleh undang-undangYang dilarang oleh undang-undang •
• Akan mengecewakan peruntukan mana-mana undang-undangAkan mengecewakan peruntukan mana-mana undang-undang •
• Merupakan fraudMerupakan fraud •
• Mendatangkan atau melibatkan bencana kepada diri atau harat orangMendatangkan atau melibatkan bencana kepada diri atau harat orang
lain lain
•
• Tak bermoral dan bertentangan dengan muslihat awamTak bermoral dan bertentangan dengan muslihat awam
viii
viii Terma Terma jelas jelas dan dan boleh boleh dilaksanakandilaksanakan
Kon
Kontratrak k mesmestiltilah ah memmempunpunyaiyai terma-termaterma-terma yayang ng bolboleh eh diditetentntukaukan n atatauau dip
dipastastikaikan. n. ManaMana-ma-mana na konkontratrak k yanyang g memmempunpunyai yai terterma ma yanyang g kabkabur ur dan dan suksukar ar ditentukan atau dilaksanakan dianggap boleh mencabar kesahihan kontrak.
ditentukan atau dilaksanakan dianggap boleh mencabar kesahihan kontrak.
2
2.5.5.. PPEERRLLEEPPAASSAAN KN KOONNTTRRAAK K
Pihak-pihak dalam kontark akan terikat kepada terma dan syarat kontrak selagi Pihak-pihak dalam kontark akan terikat kepada terma dan syarat kontrak selagi kontrak tidak dilepaskan. Sesuatu boleh dilepaskan dengan beberapa cara seperti kontrak tidak dilepaskan. Sesuatu boleh dilepaskan dengan beberapa cara seperti
berikut:-•
• Dengan persetujuan semua pihak Dengan persetujuan semua pihak •
• Dengan melaksanakan syarat-syarat kontrak Dengan melaksanakan syarat-syarat kontrak •
•
• Dengan kekecewaan kontrak (tidak mungkin dapat dilaksankan)Dengan kekecewaan kontrak (tidak mungkin dapat dilaksankan) •
2
2.6.6 KKOONNTTRRAAK K PPRROOJJEEK K PPEEMMBBIINNAAAANN
Kontrak berfungsi sebagai: Kontrak berfungsi sebagai:
a)
a) BuBuktkti i wuwujujudndnyya a huhububungngan an dadari seri segi undgi undanang-g-unundadang ng anantatarra a pipihahak-k-pipihahak k terlibat
terlibat b
b)) RuRujujukan kan di di mamana sna segaegala la butbutiriran ban bererkakaititan dan dengengan pan prorojejek dk dininyayatatakakan den dengangann je
jelas las bagbagi i memmemudaudahkan hkan pihpihak-ak-pihpihak ak berberkontkontrak rak memmemahaahami mi kepkeperlerluanuan masing-masing.
masing-masing. c)
c) MeMembmbereri pei penjnjelelasasan tan tenentatang tng tananggggunungjgjawawab daab dan bin bidadang kung kuasasa pia pihahak yak yangng terlibat dalam kontrak
terlibat dalam kontrak d
d)) mmeemmaassttiikkaan n kkoonnttrraakkttoor r mmeennyyiiaappkkaan n kkeerrjja a ddeennggaan n sseemmppuurrnna a ttaannppaa menjejaskan tahap minimum mutu kerja serta reka bentuk seperti yang menjejaskan tahap minimum mutu kerja serta reka bentuk seperti yang dikehendaki oleh pelanggan dalam masa yang telah ditetapkan.
dikehendaki oleh pelanggan dalam masa yang telah ditetapkan.
Secara amnya kontrak dapat dijelaskan sebagai: Secara amnya kontrak dapat dijelaskan sebagai:
IkaIkatan tan yanyang g dimdimeteeterai rai oleoleh h dua dua (2) atau (2) atau leblebih ih pihpihak ak untuntuk uk melmelakuakukankan sesuatu atau beberapa perkara secara
sesuatu atau beberapa perkara secara lisan atau bertulislisan atau bertulis
Dalam kontrak Dalam kontrak pembinpembinaan, aan, satu pihak satu pihak (kontr(kontraktoraktor) ) berjaberjanji nji menyimenyiapkanapkan binaan hingga siap dan satu pihak lain (pelanggan) berjanji membayar bagi binaan hingga siap dan satu pihak lain (pelanggan) berjanji membayar bagi
kerja yang disiapkan kerja yang disiapkan
Apabila kontraktor memasuki tender berdasarkan syarat-syarat terkandungApabila kontraktor memasuki tender berdasarkan syarat-syarat terkandung dalam dokumen tender dan pihak kerajaan menyetujui syarat ditawarkan dalam dokumen tender dan pihak kerajaan menyetujui syarat ditawarkan maka ikatan terbentuk
maka ikatan terbentuk
Kontrak bermula apabila surat setuju terima diberikan dan berakhir apabilaKontrak bermula apabila surat setuju terima diberikan dan berakhir apabila Perakuan Muktamad dikeluarkan
Perakuan Muktamad dikeluarkan
Penender berjaya tidak boleh menolak tawarannya setelah surat setuju terima dikeluarkan dalam tempoh sah laku tender.
Kontrak swasta: Kontrak sektor swasta lazim melibatkan kontraktor dan klien. Kontrak di sektor swasta tidak terikat kepada prosedur yang ditetapkan oleh kementerian kewangan. Dengan itu proses pembentukan biasanya lebih cepat. Namun penggunaan borang kontrak seperti Borang Kontrak IEM, PAM, CIDB dan
FIDIC masih diperlukan.
Kontrak awam melibatkan JKR (pelaksana), Jabatan/kementerian Pelanggan (pemula dan pengguna akhir) dan kontraktor. JKR – penasihat teknikal, merancang dan mereka bentuk, membina dan menyelenggarakan projek kerajaan dan juga kementerian dan kerajaan lain. JKR mempunyai cawangan pelanggan untuk kementerian/jabatan tertentu. Jabatan/kementerian pelanggan – menyediakan pelan kasar, ringkasan projek, mendapatkan peruntukan dan mendapatkan tapak. Pentadbiran kontrak di sektor awam biasanya berpandukan Borang Kontrak Setara/Piawai/ Standard JKR 203/203A/203N.
2.7 Peringkat pembentukan kontrak projek pembinaan
Proses Kontrak Pembinaan dapat dirumuskan seperti dalam Rajah 2.2.
Kenyataan Keperluan Pelanggan
Pematuhan Keperluan
Pelawaan/penerimaan Tender
Penilaian/Setuju Terima
Penyediaan & Tandatangan Kontrak
Penyeliaan dan Pengesahan Kemajuan Kerja
Tatacara tender
Iklan/tawaran ---- khas Bumi, Terbuka, Terpilih &
Rundingan
- Laporan
- Surat Setuju terima
- Dokumen Tender - Semakan surat setuju
terima
- Insurans/bon dikemukakan
- T/tangan pegawai diberi kuasa - Lantikan sub-kon -Pengurusan Pembayaran Lanjutan Masa Perakuan Tak Siap Penamatan Kontrak Penyiapan/Pengesahan Kerja Penyediaan Nilaian Perubahan Kerja Akaun Muktamad
Perakuan Siap kerja Senarai Baiki Kecacatan Perakuan Siap Pembaikan
Permohonan Perubahan Kerja Perlarasan Kerja Perakuan Mukatmad selepas 3 bulan Tempoh Tanggungan Kecacatan - Dibenarkan - Tidak - LAD
2.8 PENUTUP
Bab ini telah melihat dengan terperinci pengenalan kepada kontrak, unsur Kontrak dan cara melepaskan kontrak. Prose pembentukan kontrak dalam pembinaan dilihat dan daripada Rajah di atas dapat diringkaskan bahawa proses kontrak pembinaan boleh dibahagikan tiga (3) fasa seperti berikut:
A) Peringkat Tender :- Di peringkat ini membabitkan pengenalpastian kehendak pelanggan proses menender, jenis-jenis tender dan pemilihan kontraktor. Perincian bagi proses menender dan pemilihan kontraktor akan dibuat di Bahagian C, nota pengajaran ini.
B) Peringkat Kontrak:- Di peringkat ini, beberapa perkara yang akan dibincangkan adalah jenis-jenis kontrak, mekanisme pentadbiran kontrak dan akan dibincangkan dengan lebih lanjut di Bahagian D.
C) Peringkat Pentadbiran Kontrak:- Bahagian E Nota ini akan melihat perkara berkaitan pentadbiran kontrak dengan lebih mendalam.
BAHAGIAN C
PROSES TENDER BAGI PEROLEHAN KERJA
DALAM SEKTOR AWAM
BAB 3.0
TENDER DALAM PEROLEHAN KERJA
3.0 PENGENALAN
Bab ini akan melihat peringkat tender dalam perolehan kerja disektor awam. Untuk mendapatkan gambaran dengan lebih jelas, jenis perolehan kerja akan dibincangkan terlebih dahulu. Ini akan diikuti oleh perbincangan tentang keperluan perbendaharaan tentang proses dan prosedur tender dan akhir sekali jenis-jenis tender dan pemakaian nya dibincangkan dengan terperinci.
3.1 Jenis-jenis Perolehan Kerajaan
Perolehan merujuk kepada beberapa kaedah perolehan yang dijalankan. Mengikut Kementerian Kewangan jenis perolehan dapat dikelaskan seperti
berikut:- Kerja
Kerja merupakan perolehan yang melibatkan kerja-kerja pembinaan dan sivil seperti bangunan, lapangan terbang, pelabuhan, jalan raya, tapak kawasan dan empangan air serta kerja perparitan. Ia juga merangkumi kerja-kerja mekanikal dan elektrik.
• Bekalan
Bekalan adalah dimaksudkan sebagai barangan yang dibekalkan bagi menjalankan sesuatu aktiviti, program atau projek agensi Kerajaan. Ia juga merupakan input kepada sesuatu proses kerja atau perkhidmatan. Bekalan dimaksudkan adalah seperti bahan binaan, makanan, pakaian, kenderaan dan kelengkapan pejabat.
• Perkhidmatan
Perkhidmatan adalah ditakrifkan sebagai khidmat tenaga manusia atau
kepakaran/kemahiran yang diperoleh untuk melak sana dan menyiapkan sesuatu kerja tertentu. Bidang perkhidmatan terbahagi kepada dua seperti berikut
:- Perkhidmatan Perunding
Perkhidmatan perunding meliputi semua jenis kajian seperti kajian ekonomi,
penswastaan, pengurusan, pembangunan fizikal yang memerlukan input seperti seni bina, kejuruteraan dan kerja-kerja ukur, pengurusan perundangan dan perkhidmatan
kepakaran dalam bidang-bidang khusus seperti alam sekitar dan pertanian
Perkhidmatan Bukan Perunding
Perkhidmatan bukan perunding meliputi perkhidmatan seperti pengendalian kursus dan latihan, penyenggaraan dan pembaikan, pencucian dan pembersihan,
penyewaan dan pengurusan bangunan
i) .Pembelian Terus (sehingga RM50,000)
Bagi bekalan dan perkhidmatan yang tidak melebihi RM10,000 setahun bagi setiap jenis item, agensi Kerajaan dibenarkan membuat pembelian
terus dari mana-mana pembekal, sama ada berdaftar atau tidak, yang menawarkan harga yang berpatutan.
Bagi pembelian yang bernilai di antara RM10,000 hingga RM50,000 setahun bagi setiap jenis item, agensi Kerajaan dibenarkan membuat pembelian terus daripada pembekal bumiputera yang berdaftar dalam bidang yang berkenaan yang diketahui sentiasa menawarkan harga yang berpatutan.
ii) Lantikan Terus (sehingga RM20,000)
Bagi kerja yang tidak melebihi RM20,000, agensi dibenarkan melantik terus kontraktor kelas F dari daerah yang berkaitan
iii) Sebut Harga (melebihi RM50,000 hingga RM200,000)
Bagi perolehan bekalan dan perkhidmatan melebihi RM50,000 -RM100,000 setahun, agensi kerajaan dikehendaki mempelawa sebut harga di kalangan sekurang-kurangnya lima (5) pembekal Bumiputera yang berdaftar dengan Kementerian Kewangan dalam bidang yang berkaitan.
Bagi perolehan bekalan dan perkhidmatan melebihi RM100,000 -RM200,000 setahun, agensi Kerajaan dikehendaki mempelawa sebut
harga di kalangan sekurang-kurangnya lima (5) pembekal yang berdaftar dengan Kementerian Kewangan dalam bidang yang berkaitan.
Bagi perolehan kerja yang bernilai melebihi RM20,000 dan tidak melebihi RM200,000 dan tidak menggunakan Jadual Kadar Kejuruteraan Awam dan Bangunan hendaklah dibuat dengan mempelawa sebut harga.
iv) Kerja-kerja yang menggunakan Jadual Kadar Kejuruteraan Awam dan Bangunan
Bagi kerja-kerja yang menggunakan Jadual Kadar Kejuruteraan Awam dan Bangunan, agensi adalah dibenarkan melantik kontraktor secara undian, giliran/pusingan atau sebut harga.
v) Tender (melebihi RM200,000)
Bagi perolehan melebihi RM200,000 setahun hendaklah dipelawa secara tender. Ini termasuk menggunakan kaedah berikut:
Tender Terbuka
Lembaga Pembangunan Industri Pembinaan Malaysia (LPIPM) dan Pusat Khidmat kontraktor (PKK) bagi kerja.
1. Tender Terbuka Yang Dikhaskan Kepada Kontraktor Bumiputera
Tender ini dilaksanakan dengan mempelawa hanya kontraktor-kontraktor Bumiputera untuk mengambil bahagian.
2. Tender Terbuka Berasaskan Pra-kelayakan
Peraturan pra-kelayakan adalah bertujuan untuk menapis kontraktor-kontraktor supaya mereka yang mempunyai pengalaman, kebolehan teknikal, kewangan secara pengurusan bagi melaksanakan sesuatu projek sahaja dibenarkan mengambil bahagian di dalam sesuatu tender
yang diadakan setelah agensi mendapat kelulusan khas Perbendaharaan Malaysia.
3. Tender Terhad
Tender terhad bagi bekalan, perkhidmatan dan kerja tidak melebihi RM5 juta boleh dilaksanakan setelah agensi mendapat kelulusan
Lembaga Perolehan Agensi. Tender terhad melebihi nilai tersebut perlu mendapat kelulusan Perbendaharaan Malaysia.
3.3 TENDER
Bahagian ini akan membincangkan proses tender yang lazim dipraktikkan dalam perolehan kerja-kerja kerajaan.
Definisi: Suatu kenyataan yang dikeluarkan kepada seseorang untuk mendapatkan persetujuan melakukan sesuatu.
Tawaran merupakan proses utama yang dilakukan oleh klien untuk memilih kontraktor yang layak. Pemilihan biasanya dibuat berdasarkan pertandingan yang berasaskan harga dan masa pembinaan. Panggilan biasanya dilakukan oleh klien, JKR, Jabatan Kerajaan, Majlis Tempatan dsbnya. Lazatnya disiarkan dalam dua akhbar – Berita Harian dan Utusan Malaysia. Sila lihat Rajah 3.1 bagi aliran proses menender yang biasa berlaku bagi pemberian kerja oleh JKR atau mana-mana pihak awam yang tertakluk kepada prosedur perolehan oleh Perbendaharaan Negara Malaysia.
Iklan biasanya menyatakan jenis kerja yang ditawarkan, kelas kontraktor dan pecahan perkara lain yang berkaitan dengan tawaran. Sila rujuk iklan tender untuk
3.3.2 Proses Tender
• Perancangan
Kementerian dan agensi dikehendaki merancang perolehan. Bagi maksud ini jenis item/perolehan hendaklah ditentukan, carta/jadual proses disediakan, peruntukan kewangan disemak, kontraktor/pembekal dan kepala/sub
kepala/gred dan kod bidang pendaftaran dikenal pasti dan kajian pasaran dilakukan.
•
• Spesifikasi
Kementerian dan Jabatan dikehendaki menyediakan spesifikasi tender. Bagi maksud ini, Jawatankuasa Spesifikasi perlu ditubuhkan. Spesifikasi hendaklah secara terperinci bagi memberi gambaran secara jelas kepada penender akan apa yang diperlukan atau yang dikehendaki. Spesifikasi tersebut hendaklah berdasarkan kepada fungsi dan performance dengan kepatuhan kepada standard antarabangsa or equivalent boleh dimasukkan ke dalam spesifikasi tersebut. Spesifikasi yang menjurus kepada sesuatu jenama atau negara ditegah sama sekali. Penender boleh membantah di dalam 14 hari dari tarikh tender diiklankan jika spesifikasi tersebut menjurus kepada sesuatu jenama bagi tender tempatan dan 28 hari bagi tender antarabangsa.
• Dokumen Tender
Dokumen Tender dikenakan bayaran dengan harga minimum sebanyak RM50. Kandungan Dokumen Tender akan meliputi syarat-syarat dan terma am, spesifikasi, salinan perjanjian, jadual harga, tempoh penghantaran, tempoh bantahan dan skop kerja yang diperlukan.
• Iklan Tender
Setiap tender tempatan yang dikeluarkan hendaklah diiklankan di dalam sekurang-kurangnya sebuah akhbar tempatan bahasa Melayu, bagi tender antarabangsa, iklan tersebut akan diiklankan dalam sekurang-kurangnya dua akhbar tempatan, satu Bahasa Melayu dan satu Bahasa Inggeris serta
pemberitahuan juga dihantar kepada Embassy dan High Commission
negara-negara yang sesuai dan boleh mengambil bahagian di dalam tender tersebut. Bagi tender yang diuruskan oleh Kementerian Kewangan, iklan tender juga akan dipaparkan di dalam homepage BPPK. Penender diberi tempoh tidak kurang dari 21 hari untuk mengemukakan tawaran bagi tender tempatan dan tidak kurang dari 56 hari bagi tender antarabangsa.
• Jualan Dokumen Tender
Dokumen Tender akan dijual mulai tarikh iklan tender tersebut dibuat di dalam akhbar tempatan. Hanya kontraktor/pembekal yang memenuhi syarat-syarat pendaftaran dalam bidang yang berkenaan dibenarkan
membeli Dokumen Tender tersebut. Bagi tender antarabangsa, pengecualian diberikan dari syarat-syarat keperluan pendaftaran.
• Deposit Tender
Pembekal/kontraktor tempatan yang telah berdaftar dengan Kementerian Kewangan/Pusat Khidmat Kontraktor dikecualikan dari mengemukakan deposit tender. Bagi tender antarabangsa, penender asing diperlukan mengemukakan deposit tender bernilai antara RM62,500 bagi tawaran kurang dari RM5 juta sehingga deposit bernilai RM1 juta bagi tawaran bernilai RM30 juta bagi tender bekalan dan perkhidmatan. Bagi tender
kerja, penender dikehendaki mengemukakan deposit tender bernilai
RM50,000 bagi kontrak di bawah RM10 juta sehingga deposit bernilai RM1 juta bagi kontrak kerja bernilai RM100 juta.
• Masa Tutup Tender
Agensi mestilah menetapkan jam 12.00 tengah hari pada hari tawaran ditutup sebagai waktu akhir untuk menerima dokumen tender daripada penender. Tender lewat tidak boleh diterima.
• Jawatankuasa Pembuka Tender
Jawatankuasa Pembuka Tender hendaklah terdiri dari sekurang-kurangnya dua pegawai di mana seorang daripada hendaklah pegawai daripada Kumpulan Pengurusan dan Profesional yang dilantik oleh Ketua Jabatan untuk membuka peti tawaran dan tawaran yang diterima.
• Penilaian Tender
Bagi tender bekalan dan perkhidmatan, penilaian tender hendaklah dibuat oleh dua (2) Jawatankuasa yang berasingan iaitu Jawatankuasa Penilaian
Teknikal dan Jawatankuasa Penilaian Harga. Jawatankuasa Penilaian Teknikal hendaklah terdiri daripada pegawai yang mempunyai kemahiran, pengalaman serta kelayakan mengenai barangan/perkhidmatan tersebut.
Bagi penilaian harga, penilaian boleh dibuat oleh Jawatankuasa Penilaian Harga atau oleh Pegawai Penilai yang terdiri daripada pegawai yang mahir serta berpengalaman dalam bidang tersebut. Bagi penilaian tender kerja ianya hendaklah dilakukan oleh satu Jawatankuasa yang dianggotai oleh tidak kurang daripada dua (2) orang pegawai. Salah seorang daripada hendaklah terdiri daripada juruukur bahan atau pegawai teknikal dalam bidang berkenaan. Laporan Penilaian hendaklah ditandatangani oleh semua
ahli jawatankuasa.
• Pemilihan Penender Yang Berjaya
Laporan daripada Jawatankuasa Penilaian Teknikal dan Jawatankuasa Penilaian Harga hendaklah dirangkumkan untuk mendapatkan syor dan perakuan berasaskan tawaran terendah yang dinilai dan boleh diterima (the
lowest evaluated and acceptable tender ). Pegawai yang memproses tender adalah bertanggungjawab menyediakan perakuan kepada Lembaga
Perolehan berdasarkan tender yang paling menguntungkan Kerajaan. Faktor-faktor seperti harga, latar belakang syarikat, tempoh
siap/penghantaran, kualiti, rekod-rekod yang lalu hendaklah dijadikan asas pemilihan.
• Lembaga Perolehan/Tender
Lembaga Perolehan/Tender Kementerian atau Jabatan adalah diberi kuasa menimbang serta menyetujukan tender sehingga RM50 juta bagi tender kerja dan RM30 juta bagi tender bekalan dan perkhidmatan. Bagi tender yang melebihi had nilai yang dibenarkan atau tender yang keputusannya tidak sebulat suara atau bagi Jabatan-jabatan yang tidak mempunyai Lembaga Perolehan sendiri, perakuan tender hendaklah dikemukakan ke Kementerian Kewangan untuk keputusan muktamad.
Semua tender bagi perolehan bekalan dan perkhidmatan yang bernilai tidak melebihi RM30 juta dan sehingga RM50 juta bagi tender kerja adalah di bawah bidang kuasa Lembaga Perolehan Kementerian atau Jabatan.
• Surat Niat
Surat Niat akan dikeluarkan kepada penender yang berjaya jika perlu. Surat tersebut boleh mengandungi syarat dan terma tambahan bagi memastikan kontrak tersebut berjaya dilaksanakan dan bagi memenuhi dasar-dasar dan aspirasi Kerajaan. Surat Niat tidak legally binding. Apabila Surat Niat dikeluarkan, rundingan boleh diadakan dengan penender untuk membincangkan syarat dan terma tambahan atau apa-apa perubahan- perubahan. Keputusan muktamad bagi penerimaan tender adalah berdasarkan kepada rundingan yang berjaya dengan/atau setuju terima
• Surat Setuju Terima
Jika tawaran penender diterima tanpa apa-apa perubahan Surat Setuju terima boleh dikeluarkan. Jika Surat Niat dikeluarkan dahulu maka selepas rundingan diadakan dan persetujuan dicapai atas apa-apa perubahan, Surat Setuju Terima hendaklah dikeluarkan. Surat Setuju Terima tersebut
hendaklah ditandatangani dan dikembalikan kepada agensi bagi penyediaan kontrak. Surat Setuju Terima merupakan dokumen legal dan ianya
merupakan sebahagian daripada kontrak.
• Kontrak
Kontrak secara formal akan dibuat selepas diterima Surat Setuju Terima dari penender yang berjaya. Penender tersebut dikehendaki mengemukakan
• Syarat-syarat Penyertaan Tender
o Pendaftaran Kontraktor
Semua Perolehan Kerajaan hendaklah dibuat daripada Kontraktor yang pendaftarannya masih berkuat kuasa. Pihak berkuasa bagi pendaftaran pembekal dalam bidang bekalan dan perkhidmatan ialah Kementerian Kewangan manakala bagi kontraktor kerja ialah Pusat Khidmat Kontraktor (PKK) dan Lembaga Pembangunan Industri Pembinaan Malaysia (LPIPM). Pengecualian hanya dibenarkan bagi perolehan yang tidak melebihi RM10,000 setahun bagi bekalan dan perkhidmatan mengikut AP 184.2(a).
o Kontrak Pusat
Perbendaharaan akan menguruskan kontrak pusat bagi barangan guna sama dari semasa ke semasa. Semua Jabatan hendaklah menggunakan kontrak pusat apabila membeli barangan guna sama yang terdapat di dalam kontrak pusat yang diuruskan oleh Perbendaharaan, melainkan mendapat pengecualian Perbendaharaan terlebih dahulu.
3.4 APAKAH YANG PENTING DALAM PROSES MENENDER
3.4.1 Dokumen Tender:
Dokumen yang disediakan adalah untuk kegunaan kontraktor binaan bagi meletak harga tawarannya. (Kaedah penentuan Harga akan dipelajari di Bahagian E (Taksiran)]
Objektif: menyampaikan gambaran yang paling jelas mengenai sifat dan kuantiti kerja, tapak dan keadaan tanah, tanggungjawab kontraktor, syarat pembayaran dan keadaan lain, pengaruh teknikal dan komersial dalam perlaksanaan kerja.
Keperluan asas dokumen tender:
• Peruntukan dalam dokumen tender mestilah menjadi asas kepada kontrak
dan boleh dilaksanakan oleh kontraktor.
• Peruntukan dalam dokumen tender mestilah menggambarkan perolehan
• Kerja untuk dilaksanakan mestilah didefinisikan dengan jelas dan tepat. • Kerja yang ditentukan mestilah memenuhi kehendak nyata dan kehendak
lain Jabatan/Kementerian Pelanggan.
• Kerja yang ditentukan mestilah memenuhi kehendak-kehendak JKR
3.4.2 Penyediaan Dokumen Tender
Dokumen tender yang dikeluarkan mengandungi perkara berikut:
• Kontrak berdasarkan Senarai Kuantiti
- Surat pelawaan menender
- Surat semakan mengemukakan tender - Borang tender JKR203B – Sem 1/82
- Borang latar belakang kontraktor dan butir-butir sepuluh kerja kontrak yang terah disiapkan dan sedang dilaksanakan
- Spesifikasi - Senarai Kuantiti - Lukisan-lukisan.
• Kontrak Berdasarkan Lukisan dan Spesifikasi
- Surat pelawaan menender
- Senarai semakan mengemukakan tender - Borang tender JKR203C- sem 1/82
- Borang latar belakang kontraktor - Spesifikasi
- Ringkasan tender - Jadual kadar Harga - Lukisan-lukisan.
Borang tawaran : Borang yang digunakan oleh pihak yang membuat tawaran serta penender. Harga tawaran serta tempoh penyiapan pembinaan perlu dinyatakan oleh penender.
Penentuan Kerja (Spesifikasi) :Penentuan kerja yang menerangkan dan menghuraikan perkara-perkara yang bersangkutan dengan kontrak. Di antaranya ialah:
• Kerja-kerja yang termasuk dalam tawaran
• Mutu minimum bahan binaan yang diperlukan termasuk kerja-kerja
pembinaan
• Menerangkan bagaimana sesuatu kerja patut dilakukan • Menetapkan mutu minimum penghasilan kerja.
Jadual Kadar Harga: Jadual yang disediakan oleh klien biasanya mengandungi senarai harga dalam membuat sesuatu elemen binaan. Harga ini termasuk harga bahan dan upah tetapi tidak termasuk keuntungan. Ianya digunakan jika terdapat perubahan kerja semasa kontrak masih berkuat kuasa. Ia juga membantu kontraktor
dalam menentukan harga.
Lukisan : Ia menggambarkan sesuatu kerja yang perlu dibuat dan disudahkan oleh kontraktor. Ia menjadi penerangan kepada kontraktor.
Senarai bahan (BQ): Senarai kuantiti disediakan untuk projek yang lebih rumit. Selain daripada berasaskan keluasan lantai, BQ membolehkan kontraktor membuat anggaran lebih tepat bagi projek yang dicadangkan.
3.4.3 Dokumen Meja Tender
Naskah/Dokumen Meja Tawaran: Untuk rujukan dan pemeriksaan kontraktor. Naskah ini biasanya terkandung beberapa dokumen tertentu yang berkaitan dengan projek yang ditawarkan. Ini termasuklah syarat-syarat kontrak borang tawaran,
lukisan, penentuan kerja dan lain-lain lagi.
Dokumen Meja Tender mengandungi dokumen tender dan dokumen-dokumen lain mengikut susunan seperti berikut:
Kontrak Berdasarkan Senarai Kuantiti - Surat pelawaan menender - Senarai semakan
- Perkara-perkara perjanjian dan syarat-syarat kontrak dan Lampiran berkembar (JKR203A – Sem10/83)
- Borang tender
- Borang Latar belakang kontraktor - Borang Setuju Terima
- Borang Gerenti bank dan Insurans untuk Bon perlaksanaan - Spesifikasi
- Senarai Kuantiti - Lukisan-lukisan
Kontrak Berdasarkan Lukisan dan Spesifikasi
- semua seperti di atas dan ditambah dengan Ringkasan Tender dan Jadual kadar harga.
Naskah meja tawaran (T.T.D) biasanya akan dipamerkan di tempat-tempat berikut;
1.Sekiranya tawaran dipanggil Pengarah Negeri, akan dipamerkan di pejabat pengarah atau pejabat Jurutera Daerah yang berkenaan.
2. Sekira nnya Persekutuan, naskah meja tawaran akan dipamerkan di Bahagian Kontrak Ibu Pejabat JKR, Kuala Lumpur.
3.5 JENIS-JENIS TENDER
Beberapa jenis tawaran yang biasa diamalkan di negara kita termasuk;
• Tender/tawaran Terbuka
• Tender/tawaran Terhad atau Tender Terpilih • Tender/tawaran Perundingan
• Tender/tawaran Pra Kelayakan
Jenis-jenis tawaran yang lazim diamalkan di negara kita sama ada melalui persaingan, perundingan atau kombinasi termasuk;
Rajah 3.2 KAEDAH-KAEDAH TENDER
PERTANDINGAN PERUNDINGAN
HYBRID
Tender Terbuka
Pelbagai Tender terpilih satu
peringkat
Usahasama
Perundingan
Tender terpilih dua peringkat
Prosedur tender
3.5.1 Tender/tawaran Terbuka:
Tender ini terbuka untuk ditandingi oleh semua kontraktor/pembekal yang berdaftar dengan Kementerian Kewangan bagi bekalan dan perkhidmatan dan
Lembaga Pembangunan Industri Pembinaan Malaysia (LPIPM -CIDB) dan Pusat Khidmat kontraktor (PKK) bagi kerja.
• Tender TerbukaYang Dikhaskan Kepada Kontraktor Bumiputera
-Tender ini dilaksanakan dengan mempelawa hanya kontraktor-kontraktor Bumiputera untuk mengambil bahagian.
• Tender Terbuka Berasaskan Pra-kelayakan - Peraturan pra-kelayakan
adalah bertujuan untuk menapis kontraktor-kontraktor supaya mereka yang mempunyai pengalaman, kebolehan teknikal, kewangan secara pengurusan bagi melaksanakan sesuatu projek sahaja dibenarkan mengambil bahagian di dalam sesuatu tender yang diadakan setelah agensi mendapat kelulusan khas Perbendaharaan Malaysia
Tawaran ini biasanya digunakan oleh kerajaan dan badan berkanun. Kaedah ini membolehkan pihak klien mendapat harga yang munasabah untuk sesuatu projek.
Pihak Klien akan mengeluarkan iklan tawaran di akhbar-akhbar utama tempatan menjemput kontraktor yang berkelayakan untuk membuat tawaran harga bagi projek yang dicadangkan.
Harga yang ditawarkan oleh kontraktor biasanya berdasarkan jumlah anggaran kasar pembinaan sesebuah bangunan (yang mana termasuk kos langsung dan tidak langsung) – {Kaedah Menganggar akan ditunjukkan dalam Taksiran}
Pemilihan biasanya akan bergantung kepada harga yang terendah. Walau bagaimana pun terdapat beberapa kriteria lain yang juga diambil kira dalam pemilihan kontraktor. Kriteri ini akan dibincang dengan lebih terperinci dalam bahagian penilaian tender.
Kebaikan: i) memberi peluang kepada kontraktor yang baru berdaftar ii) Tawaran lebih kompetitif
Klien dapat memilih harga yang terendah
iii) Jenis tawaran ini lebih sesuai untuk pembinaan yang rendah atau sederhana hartanya
Keburukan
ii) Proses penyediaan tawaran mengambil masa yang lama. Masa yang panjang diperlukan untuk pengiklanan, penyediaan lukisan lakar, senarai bahan dokumen yang berkaitan. Kaedah ini tidak sesuai untuk projek yang perlu disiapkan dengan segera
iii) Penerimaan sebut harga yang terendah adalah merbahaya. Ini mungkin menghasilkan mutu kerja yang rendah atau bahan yang tidak berkualiti.
iv) Pemilihan harga terendah tidak menggalakkan penggunaan peralatan serta teknologi terkini di dalam projek tersebut.
v) Kesukaran timbul di dalam pemilihan kontraktor kerana banyak penyertaan. Ini menyebabkan berlaku pembaziran masa dan
3.5.2 Tender/tawaran Terhad atau Tawaran Terpilih
• Tender Terhad
Tender terhad bagi bekalan, perkhidmatan dan kerja tidak melebihi RM5 juta boleh dilaksanakan setelah agensi mendapat kelulusan Lembaga Perolehan
Agensi. Tender terhad melebihi nilai tersebut perlu mendapat kelulusan Perbendaharaan Malaysia.
Tawaran Terhad adalah tawaran yang dibuka kepada semua kontraktor yang telah ditetapkan di dalam kategori yang dinyatakan dalam notis tawaran. Contohnya, tawaran dibuka kepada Kontraktor bumiputera atau Kelas tertentu.
Tawaran Terpilih: Tawaran hanya dikemukakan kepada pemborong yang telah dipilih oleh klien. Pertandingan merebut tawaran ini hanya di kalangan mereka yang terpilih. Kebiasaannya kontraktor dipilih berdasarkan kebolehan serta pengalaman di dalam projek yang ditawarkan.
Pemilihan kontraktor dibuat berdasarkan lukisan lakar, senarai bahan dan juga penyediaan senarai pemborong bahan binaan. Dua kaedah yang lazim digunakan
untuk menyenaraikan nama-nama kontraktor ialah;
a) Perunding yang mewakili klien akan mengambil dan menyenaraikan nama kontraktor yang layak. Apa kontraktor memasuki tawaran, pihak klien akan memilih seorang kontraktor yang meletakkan harga yang munasabah; biasanya yang terendah.
b) Proses yang diterangkan di dalam “Kod Peraturan Pemilihan”.
Kelebihan Tawaran Terhad/Terpilih
• Kontraktor yang mahir dan terpilih sahaja memasuki tawaran. Oleh itu hasil
kerja yang berkualiti akan dapat diperoleh.
• Tawaran jenis ini sesuai untuk kerja khas yang memerlukan kecekapan dan
pengalaman yang jarang terdapat pada kontraktor utama.
Keburukan Tawaran Terhad/Terpilih
• Kebanyakan kontraktor Yang disenaraikan terdiri daripada yang mahir dan
berpengalaman.
• Kemungkinan berlaku pakatan di antara kontraktor; pakatan harga. • Risiko sekiranya perubahan keupayaan kontraktor yang dipilih.
• Tawaran tidak begitu meluas kerana hanya beberapa kontraktor sahaja
3.5.3 Tender/tawaran Perundingan
Klien akan mangenalpasti kontraktor dan menghantar surat kepada kontraktor tertentu menjemput membuat rangka belanjawan bagi projek yang dirancakkan. Kebiasaannya latar belakang kontraktor diketahui oleh klien. Kos yang terlibat juga lebih rendah.
Dua jenis tawaran perundingan yang biasa dijalankan ialah;
1 Tawaran yang diambil oleh kontraktor Antarabangsa.
Tawaran ini biasanya dijalankan untuk membina projek yang besar dan kerja-kerja kejuruteraan yang bermutu tinggi.
Notis akan diberi kepada kontraktor yang terlibat. Dengan itu kontraktor boleh menyediakan perkara yang perlu untuk projek yang dicadangkan. Selepas klien menilai kontraktor-kontraktor, borang tawaran akan dikeluarkan dan diberikan kepada kontraktor yang terpilih.
2 Tawaran oleh Firma Arkitek.
Borang tawaran dikeluarkan kepada sebilangan kecil kontraktor yang terpilih ataupun yang telah menjadi anak syarikat atau ahli firma, contohnya PKENJ dan anak-anak syarikatnya.
Segala keperluan dan perbelanjaan dibincangkan bersama. Pemilihan tawaran dibuat oleh arkitek yang bertanggungjawab.
3.4.4 Tender/tawaran Pra kelayakan
Tawaran pra kelayakan ini dilaksanakan bagi projek yang tertentu sahaja. Tujuan nya adalah untuk mendapatkan maklumat atau latar belakang pengalaman, kemahiran, modal pusingan yang tinggi dan penggunaan teknik model kontraktor. Tawaran pra kelayakan akan diiklankan bagi mendapatkan pemborong yang berkelayakan bagi memasuki tender. Perjalanan tender pra kelayakan lebih mirip kepada sistem tawaran terbuka. Penilaian dibuat berdasarkan kedudukan kewangan dsbnya.
Langkah seterusnya ialah mungkin berupa tender terpilih atau terbuka atau
perundingan.
Carta Aliran Tender Kerja Bagi Pra-Kelayakan (Pre-Q) ditunjukkan dalam Rajah 3.6
3.5 STRATEGI MENENDER
o Adakah tawaran/bida cukup rendah untuk memenangi tender
o Jika diterima, apakah kedudukan kewangan apabila projek siap sama (lebih
kurang sama) dengan belanjawan.
Apakah risiko?. Akibat negatif, apa yang diramalkan tidak tercapai. Ketakpastian: tiada maklumat atau tidak diketahui. Antara risiko dan ketidaktentuan dalam menender.
o Pembuat keputusan – emosional, teknik yang digunakan
o Risiko projek – maklumat tidak lengkap, perubahan harga barangan,
teknologi dan kaedah perolehan kontrak.
o Risiko daripada klien/ profesional – kelewatan, pembayaran,
pertelingkahan.
o Risiko menggunakan teknik menganggar/menender yang tidak praktikal.
STRATEGI MENENDER
Menender atau tidak?.. cubaan atau betul-betul?..
Faktor yang diambil kira apabila membuat keputusan untuk membida.
o Klien
o Jenis-jenis kerja o Nilai projek
o Beban kerja semasa o Lokasi projek
o Syarat-syarat kontrak
o Sumber-sumber yang diperlukan untuk menjalankan kerja
3.6 PENILAIAN TENDER
Selepas tender dibuka dan disenaraikan ia akan dikembalikan ke pejabat yang memanggil tender tersebut untuk dibuat penilaian dan pengesyoran kepada Lembaga Tender. Surat Setuju terima akan dikeluarkan setelah peruntukan dan kelulusan daripada Perbendaharaan diterima.
Beberapa syarat mesti dipatuhi semasa penilaian tender:
• Tender yang perlu dipertimbangkan adalah terhad kepada tender yang telah
dibuka dan disenaraikan dalam jadual tender sahaja.
• Tiada pindaan boleh dibuat setelah diserahkan
• Tiada tender alternatif dibenarkan sekiranya tidak diperuntukkan dalam
dokumen tender.
• Tiada perhubungan antara penender boleh dibuat.
Penilaian dibuat ke atas aspek:
• Kecukupan dokumen. • Tender Harga Munasabah
• Kemunasabahan tempoh siap kerja • Keupayaan penender
3.6.1 Kriteria pemilihan kontraktor
Pemilihan akan dijalankan oleh Lembaga Tawaran. Faktor yang diambil kira ialah:
Faktor-faktor Ulasan
A Kesempurnaan dokumen tender
Ini bagi memastikan semua maklumat yang dikehendaki oleh klien akan didapati seterusnya memenuhi syarat-syarat tawaran untuk mendapatkan kerja/projek
B Harga Harga terendah berkemungkinan menarik minat klien dan mungkin di utama berbanding faktor lain
C Keupayaan Kewangan -Kedudukan Kewangan -Rujukan Kewangan
Kedudukan dan kekukuhan kewangan kontraktor akan di nilai bagi memastikan kontraktor boleh menjalankan dan menyiapkan projek yang bakal di anugerahkan.
Rujukan bank biasanya untuk memastikan prestasi kewangan kontraktor.
D Kemajuan Yang lepas -Kegagalan
menyempurnakan kontrak -Kelewatan
-Pertambahan kos -Kualiti yang di capai
Kemajuan yang lepas perlu untuk menilai keupayaan kontraktor dalam menyiapkan kerja /projek
E Pengalaman yang lalu
-skala projek yang pernah di siapkan
-Jenis projek yang pernah di siapkan
-berpengalaman dengan lokasi projek
Pengalaman teknikal, imej dan prestasi kontraktor boleh di lihat daripada projek-projek yang pernah di
siapkan.
F Sumber -sumber fizikal
-sumber tenaga manusia
Kontraktor harus mempunyai sumber yang mencukupi untuk menjalankan projek
G Beban kerja semasa Menganalisis sekiranya projek di tangan membolehkan kerja baru di ambil
H Hubungan klien dan Kontraktor
3.6.2 Punca utama kegagalan kontraktor
1. TIDAK CUKUP MODAL MINIMA
Penender perlu mengemukakan bukti sokongan bukti sokongan yang menunjukkan mereka mempunyai modal dalam bentuk aset cair sekurang-kurangnya nya 3% daripada anggaran Jabatan. Aset mudah cair adalah seperti berikut:
• Modal Pusingan
• Nilai positif purata bagi 3 bulan terakhir • Saham Amanah
• Kemudahan Kredit • Deposit Tetap
Kesilapan yang sering dilakukan oleh penender yang menyebabkan tender yang dikemukakan tidak dipertimbangkan
• Tidak mengemukakan sebarang dokumen kewangan, oleh itu keupayaan
minimum kewangan tidak dapat dinilai
• Mengemukakan dokumen kewangan tetapi keupayaan modal minimum
tidak mencukupi berbanding 3% daripada anggaran Jabatan yang ditetapkan
• Tidak mengemukakan penyata bulanan akaun bank bagi tiga bulan
terakhir
• Mengemukakan penyata akaun bank 3 bulan tetapi bernilai negatif • Kemudahan Kredit dikemukakan adalah outdated ataupun diragui • Laporan bank (CA) yang dikemukakan tidak menyatakan sebarang nilai
kemudahan kredit yang diberikan atau tiada komitmen.
• mengemukakan saham yang tidak boleh terima seperti ASNM, saham
