YAPARRANJI
KUJA NGURUKARI-KIRRA YANU
YAPARRANJI KUJA NGURUKARI-KIRRA YANU
Y i r r i - p u r a j a m a n u kuruwa r ri k u j u r n u Ba m y i l i - w a r d i n g k i r l i y i r d i n g k i RoSS TUKUMBARLU
Warlp irirl i y i r r a r n u JuNE NaPANANGKARLU
(Wa r l p i r i)
P i p a l u k a r d u m a n u Y u r n t u m u r l a 1981.
Qs) W a r l p i r i L i t e r a t u r e P r o d u c t i o n C e n t r e Inc. 1981. Y u e n d u m u N.T. 5751 . I . S . B . N . 0 86751 094 3
Nyurruwiyilpa nyinaja yupujurla yaparranji wiri nyanunguku kirdanyanu-kurlu
manu nyanunguku ngatinyanu-kurlu manu nyanunguku kukurnunyanu-kurlu.
YujukuJulpa-Jana kutu-juku parntarrija ngapangka-Juku, marlurirla.
Ngula purlkangkuju kajanyanuju kamparru-warnuju ngarrurnu kujarlu.
"Ngaju-nyangu kurdu, nyurnulku karnaju purdanyanyi. Kajilpaju nyiyarlu
nyangkarla ngajulu, ngulaju-palangu muurlparlu warra-warra-kangka nyuntuku-palangu
ngati-puraji manu kukurnu-puraji."
Ngula wirlinyllki yanu yangkaju yaparranji wiri, Pina yanurnu wirlinyi-jangkaju
marlu-kurlulku kuja panturnu., ngulalpa-palangu nyanunguku ngatinyanu manu
nyanunguku kukurnunyanu purdarni-nyanja-yanu yulanja-kurra wirlinyi-jangkarlu,
marlu-kurlurlu ldja-kurlurlu.
"Nyarrparla kanpala yulami?" payurnu-palangu yaparranji wiringkiji.
Nyanunguku ngatinyanuju wangkaja, "Karinganta wangu-marnanypalku-wajanpa
nyuntuju."
Kurlarda manu marlu yirrarnu walyangka, yanu yujuku-kurra nyanjaku
kirdanyanuku. Nyangu nyanunguku-palangu JawaJi-kirra, kujalpa ngunaja yujukurla.
Kajanyanurluju kangu kirdanyanuju pirnki-kirra. Kangu, yirrarnu jakuyulpurla.
Ngula plna yanu nyanunguku-palangu-kurra manu nyanunguku-purdangka-kurra.
Yaninjarla-palangu wangkaJa/'Nyampurla-wiyi-Jiki karlipa ngurraku jintaku ngunami.
Ngaka karlipa jukurra yani nguru-kari-kirraju."
Mungalyurru-pardinjarla wurnalkulu yarnkaja kirri-kari-kirraju.
Wapanjinarnulpalu wurnturu-jangka mata manu purrakulku. Ngulalu yanurnu
warnirri wiri-kirralku. Ngapalu ngarnu. Ngulajangka yamangkalkulpalu nyinaja.
Kuyulpalu marlu ngarnu pirrarni-warnu kuja panturnu yaparranjirli wiringki.
Ngula-ngurlu yarda yarnkajalu wurnaju, WapanJinarnulpalu wurnaju
ngula yaparranjirliji nyangu yankirrilki kujalpa karrija manja-paturla.
Ngula-palangu wangkaja ngatinyanuku manu kukurnunyanuku. "Karriya-pala lalka
kalakangku-pala nyanyi yankirrirli. Yirna kuyu pantirni,"
Yanu yangkaju yaparranji wirl kamparru-warnu,marlajalpa-nyanu nyangu yankirriji.
Ngularla kajanyanuju wangkaja kuja, "Nyampuju wuraji-wurajilki nyampurla-jukurlupa
ngunami,"
"YuwayL" yalu-manu ngatinyanurluju.
Yaparranjirliji yankirriji laja-manu jimantarla. Jimanta-karirlalpa kanjanu
yakuju, kurlarda manu pikirri manu. Yarnkajarra, Yaninjayanulpalu laja-kurlu
yarikirrl-kirli ngulalu yanurnu yulpayi-kirra wita-kurra. Jurnarrpalu jakati-yirrarnu.
Ngula yaparranjirliJi yakujurlaju wilypi-manu watiya-jarra. Jimanypalkulpa luwarnu
ngula warlulku yarrpurnu. Warlu wirili yarrpurnu ngulalu yankirriji purraja.
JankaJalpa murnma-juku kilyirrparla wanka yankirriji. Ngulalpa yaparranjirliji
parrka pajirninja-parnkaja ngulalpalu-nyanurla yirrarninja-parnkaja.
Yuntalu-nyanu ngurrju-manu, warlulu yarrpurnu. Yankirrijilpa murnma-juku
jankaja ngula kukurnunyanu yanu parlaku pajirninjaku. Yijardu-juku parlaju
pajirninjarla yirrarnu kuyukuju, ngula yaparranjirliji kuyuju wilypi-manulku
kilyirrpa-jangkaju. Yankirriji parlangka kankarlarni yirrarnu. Pajirninjarla kuyujulu
ngarnu. Puta ngarninjarla yirrarnulu-nyanu kuyuju yurdingka, ngakaku.
Kuyu-jangkarlulu ngarninjarla ngarnu ngapalku. Ngulalu ngapa ngarninjarla
muku jarda wantijalku.
Mungalyurrurlujulu yakarra-pardinjarla ngarnu jularda manu kuyu yankirri
pirrarni-warnu.
Ngulalu yarda yarnkaja wurnaju. Wapanjinarnulpalu ngari matalku ngulalu
Pirli wiri-kirralku yanu. Warrkarnulu pirlingka kankarlarra ngulalu nyangu
yujukulku panu parntarrlnja-kurra ngapangka-juku kutu.
Yanurnulu ngurra-kurra, ngapa-wanalu julyurl-julyurlparni yanu yujuku-patu-kurraju.
Yapangkujulpalu-jana wapirdi liirlki-nyangu. Ngula-jana purlkangku jintangku
wapirdi-payurnu, "Nyarrpara-ngurlunkulu yanurnu?"
Ngula kuja wangkaja karntaju, "Karingantarna kali-puka-Jarrinjarla yanurnu.
Kurdu-jarra nyampu-jarra-kurlurna yanurnu wangu-marnanypa-jarra-kurlu.
Yanurnurnalu ngurukari-kirralku nylnanjaku."
Ngula kuja purlkaju wangkaja, "Nyina kankulu nyampurlalku-juku
nganimparla tarnngalku-juku."
Yaninjarla tarnngalkulpalu nyinaja kirringka nyampurlaju.
Ngulajuku
A Y O U N G M A N G O E S T O A N O T H E R PLACE.
A U T H O R , I L L U S T R A T O R & T R A N S L A T O R : R O S S T U K U M B A
L o n g a g o in the b u s h l i v e d a y o u n g m a n w i t h h i s m o t h e r , f a t h e r a n d a y o u n g b r o t h e r . T h e y h a d t wo h u m p i e s b e s i d e a b i g b i l l a b o n g . E v e r y d a y t h e y set o u t h u n t i n g in the b u s h in s e a r c h f or f o o d t o eat. O n e d a y t h e o l d m a n t o l d h i s e l d e s t son, "Well m y son, I ' m f e e l i n g sick. If a n y t h i n g d o e s h a p p e n to me, t a k e g o o d c a r e of y o u r m o t h e r a n d y o u r y o u n g b r o t h e r o k a y ? " "Yes," r e p l i e d t he y o u n g man. N e x t d a y t he y o u n g m a n set o u t h u n t i n g . W h e n he r e t u r n e d f r o m h u n t i n g w i t h a k a n g a r o o he k i l l e d , to h i s s u r p r i s e he s a w h i s m o t h e r a n d b r o t h e r w e e p i n g . "Why a r e y o u t w o w e e p i n g ? " a s k e d the t he y o u n g ma n . H i s m o t h e r said, "Y o u r f a t h e r , he d i e d w h i l e y o u w e r e a w a y h u n t i n g in the b u s h . " T h e y o u n g m a n p u t d o w n h is s p e a r s a n d th e k a n g a r o o a n d w e n t i n t o the h u m p y a n d s a w h i s father, h e l d h i s f a t h e r ' s b o d y for the last time, a n d cried. He t h e n got h i s f a t h e r ' s b o d y a n d c a r r i e d it i n t o a b i g c a v e a n d l e f t it t h e r e a n d w e n t to w h e r e h i s m o t h e r a n d b r o t h e r w e r e a n d said, "W e ' l l st a y h e r e o v e r n i g h t a n d l e a v e f or a n o t h e r c o u n t r y t o m o r r o w . " N e x t d a y t h e y set o u t f or a n o t h e r c o u n t r y . T h e y w a l k e d til l t h e y c a m e to a w a t e r h o l e , t h e y d r a n k w a t e r a n d h a d a r e s t for a w h i l e , e a t i n g s o m e lef t o v e r m e a t f r o m the k a n g a r o o w h i c h the y o u n g m a n k i l l e d w h i l e h u n t i n g y e s t e r d a y . T h e n t h e y set off a g a i n w i t h the y o u n g m a n w a l k i n g a h e a d of them. S u d d e n l y he s a w a n e m u a n d s t o p p e d a n d g a v e h a n d s i g n s to h i s b r o t h e r a n d m o t h e r to s t a n d st i l l a n d n o t to m a k e a s o u n d a n d l i f t e d h is spear, a t t a c h e d to h i s s p e a r t h r o w e r a n d r a i s e d h i s a r m as far as it c o u l d go. W i t h all h i s m i g h t he let t h e s p e a r go a n d h i t the e m u in its rib. T h e e m u r a n p a i n f u l l y w i t h the s p e a r st i l l s t u c k in its rib a n d soon fell d o w n d e a d on the g round. H i s m o t h e r a n d b r o t h e r c a m e r u n n i n g to w h e r e t he y o u n g m a n s t o o d b e s i d e the emu. T h e y o u n g m a n said, "I t ' s late, so w e ' l l h a v e to m a k e c a m p s o m e w h e r e . "Yes", r e p l i e d h i s m o t h e r a n d b r o t h e r . T h e y o u n g m a n t h r e w the e m u o v e r h i s s h o u l d e r , the d i l i b a g o n t o h i s o t h e r s h o u l d e r , t o o k t he s p e a r a n d s p e a r t h r o w e r in h i s h a n d a n d c a r r i e d it on h i s way. T h e y w a l k e d till t h e y a r r i v e d at a sma l l creek, p u t t h e i r t h i n g s d o w n a n d the y o u n g m a n t o o k t wo f i r e s t i c k s f r o m h i s d i l i b a g a n d b e g a n to r ub t h e m t o g e t h e r u n t i l t h e y b e g a n to m a k e s m o k e a n d w a s m a d e in t o fi r e to c o o k the emu. W h i l e the e m u w a s c o o k i n g in the u n d e r f r o u n d o v e n th e y o u n g m a n w e n t to g e t s o m e b u s h e s to m a k e a w i n d - b r e a k to s l e e p in fo r t h e ni g h t . W h e n it w a s t i m e for t h e e m u to be c o o k e d w h i c h t a k e s an h o u r or so the y o u n g m a n t o l d h is y o u n g b r o t h e r to go a n d f e t c h h i m some p a p e r b a r k s and lay t h e m on t he gr o u n d , a n d h i s y o u n g b r o t h e r d i d jus t that.
T h e y o u n g m e n t h e n t o o k the c o o k e d e m u o u t f r o m t he u n d e r g r o u n d o v e n a n d p l a c e d it on the p a p e r b a r k s r e a d y to eat. L a t e r o n w h e n it w a s a b i t c o l d t h e y s t a r t e d to e a t som e m e a t a n d d r a n k f r e s h w a t e r a n d t h e y w e n t to sleep. In t he m o r n i n g t h e y got u p a n d d r a n k
su g a r b a g a n d a t e s o m e lef t o v e r e m u m e a t f r o m y e s t e r d a y ' s k i l l a n d set o ff again. A f t e r a h a l f an h o u r ' s w a l k t h e y a r r i v e d at a b i g hill, c l i m b e d at t he t o p of t he hill a n d l o o k e d d o w n a n d to t h e i r s u r p r i s e t h e y s a w a g r o u p of h u m p i e s b e s i d e a b i g riv e r . T h e y w e n t d o w n , c r o s s e d the r i v e r a n d c a m e to the g r o u p of h u m p i e s . T h e t r i b e s t a r e d a t t h e i r a r r i v a l a n d t h e e l d e s t of t he t r i b e an o l d m a n sai d t o them, "Wh e r e d i d y o u c o m e f r o m ? " A n d t he y o u n g m a n r e p l i e d , " W h e r e t h e sun s e ts." T h e o l d m a n said, "Why d i d y o u c o m e h e r e ? " T h e i r m o t h e r said, " B e c a u s e m y h u s b a n d d i e d a n d we left o u r h o m e a n d c a m e to f i n d a n e w p l a c e to live w i t h m y t w o so n s ." "You c a n li v e w i t h us," r e p l i e d the o l d man. T h e y y o u n g man, h i s b r o t h e r a n d m o t h e r l i v e d h a p p i l y w i t h t h e i r n e w f a m i l i e s .