STUD1
MUTU YOGURT SAMTAM KILWPA
SELBMA
PEHYIMPARAN
Oleh
YANUAR
YJEN
YANUAR TJEN,
~25.0962.
STUDInuTu
YOGURT KELAPA SELAMRPENYIMPANAN. Dibawah b i m b i n g a n S r i k a n d i F a r d i a z dan N u r w i t r i a n d j a y a .
RINGKASAN
Kelapa a d a l a h tanaman perkebunan yang p e n t i n g d i I n d o n e s i a dengan p r o d u k s i s e b e s a r 10.268 j u t a b u t i r pada t a h u n 1989. Pemanfaatan d a g i n g buah k e l a p a s e b a g a i produk f e r m e n t a s i m a s i h s a n g a t j a r a n g . S a l a h s a t u pemanfaatannya yang t e l a h d i l a k u k a n i a l a h dalam pembuatan y o g u r t .
Y o g u r t k e l a p a d i b u a t dengan ,bahan baku s a n t a n k e l a p a , s u s u bubuk s k i m dan s t a r t e r campuran S t r e p t o c o c c u s t h e r - m o p h i l u s dan L a c t o b a c i l l u s b u l g a r i c u s . Y o g u r t k e l a p a yang d i h a s i l k a n mempunyai kandungan lemak s e k i t a r 6.0 % dan t o - t a l p a d a t a n s e k i t a r 12.7 %.
Y o g u r t k e l a p a yang d i p a s t e u r i a a s i s e t e l a h f e r m e n t a s i maupun yang t i d a k d i p a s t e u r i s a s i , d i s i m p a n pada suhu ~ O C
dan
l o O c .
Pengamatan d i l a k u k a n selama 16 h a r i dengan s e l a n g w a k t u pengamatan s e t i a p 4 h a r i .H a s i l pengamatan menunjukkan t e r j a d i n y a penurunan pH y o g u r t k e l a p a selama penyimpanan. Sedangkan t o t a l asam, asam lemak bebas, b i l a n g a n T E A dan t o t a l kapang/khamir mengalami k e n a i k a n .
Y o g u r t k e l a p a yang t i d a k d i p a s t e u r i s a s i mengalami penurunan mutu yang l e b i h c e p a t d i b a n d i n g k a n y o g u r t k e l a p a p a s t e u r i s a s i . H a l i n i t e r l i h a t d a r i c e p a t n y a penurunan pH, k e n a i k a n t o t a l asam, dan t i n g g i n y a k o n t a m i - n a s i k a p a n g / k h a m i r . Penurunan mutu i n i dapat d i p e r l a m b a t dengan penyimpanan pada suhu ~ O C .
P e n i l a i a n o r g a n o l e p t i k yang d i l a k u k a n dengan u j i p e r - bandingan jamak dan u j i h e d o n i k memperkuat h a s i l pengamat- an l a i n n y a . Y o g u r t k e l a p a p a s t e u r i s a s i memberikan n i l a i o r g a n o l e p t i k yang t e r b a i k pada u j i p e r b a n d i n g a n jamak maupun u j i h e d o n i k .
Sampai penyimpanan h a r i ke-16, y o g u r t k e l a p a pas- t e u r i s a s i belum mengalami penurunan mutu dan m a s i h d i s u k a i o l e h p a n e l i s . Y o g u r t k e l a p a t a n p a p a s t e u r i s a s i yang d i - simpan pada suhu 4Oc t e l a h mengalami penurunan mutu pada h a r i ke-4 t e t a p i masih d i s u k a i p a n e l i s sampai h a r i ke-8, sedangkan yang d i s i m p a n pada suhu ~ O O C penurunan mutu t e r -
DLEH: YANUAR T J E N
F 25.0962
S K R I P S I
s e b a g a i s a l a h s a t u s y a r a t u n t u k m e m p e r o l e h g e l a r SARJANA TEKNOLOGI PANGAN DAN G I Z I
F a k u l t a s T e k n o l o g i P e r t a n i a n
I n s t i t u t P e r t a n i a n B o g o r
1 9 9 2
F A K U L T A S TEKNOLOGI P E R T A N I A N I N S T I T U T P E R T A N I A N BOGOR
I N S T I T U T P E R T A N I A N B O G O R
F A K U L T A S T E K N O L O G I P E R T A N I A N
...
S T U D 1 M U T U YOGURT S A N T A N K E L A P A SELAMA P E N Y I M P A N Q N
O L E H
Y A N U A R T J E N
F
25.0962
S K R I P S I
s e b a g a i s a l a h s a t u s y a r a t u n t u k m e m p e r o l e h g e l a r
SARJANA T E K N O L O G I PANGAN D A N G I Z I
F a k u l t a s T e k n o l o g i P e r t a n i a n
I n s t i t u t P e r t a n i a n B o g o r
D i l a h i r k a n d i P a l e m b a n g ,
4
M e i
1970T a n g g a l L u l u s :
2N o v e m b e r
1992D i s e t u j u i ,
B o g o r ,
~g
N o v e m b e r
1992Dr. Ir. S r i k a n d i ~ a ; i ~ . ~ - a + ~ s c
Ir. N u r w i t r i A n d j a y a . D A A
Puji syukur penulis panjatkan kepada Tuhan Yang Maha
Kuasa, karena atas berkat-Nyalah skripsi ini dalarn disele-
saikan dengan baik.
Pada kesempatan ini penulis ingin menghaturkan terima
kasih kepada
:1.
Ibu Srikandi Fardiar atas bimbingan dan pengarahan
yang telah diberikan sejak awal
penelitian sampai
skripsi ini terselesaikan.
2.
Ibu Nurwitri Andjaya atas bimbingan, pengarahan dan
koreksi yang telah diberikan sehingga skripsi ini
dapat terselesaikan dengan baik.
3.
Bapak Sutrisno Koswara atas kesediaannya untuk menguji
dan memberikan koreksi serta masukan untuk
penyempur-
naan skripsi ini.
4.
Seluruh laboran PAU Pangan dan Gizi, laboratorium
Jurusan TPG, FTDC dan AP4 atas bantuan selama melaku-
Can penelitian.
5 .
S u b Balai Penelitian Kelapa Pakuwon atas bantuan bahan
baku untuk penelitian.
6.
Yosi atas bantuan dan dorongan moril
yang diberikan
selama ini.
7.
Semua pihak yang tidak dapat disebut satu persatu a t a s
bantuan
yang
telah diberikan selama studi sampai
P e n u l i s menyadari bahwa skripsi
ini m a s i h perlu
penyempurnaan,
maka sangat d i h a r a p k a n kritik d a n s a r a n
d a r i pembaca.
S e m o g a skripsi ini dapat berguna bagi siapa saja yang
memerlukan.
Bogor,
November
1992
DFIFTAR
I S 1
ha 1 a m a n R I N G K A S A N
...
i
i
K A T A PENGANTAR
...
vD A F T A R I S 1
...
v i i
D A F T A R T A B E L...
i x
D A F T A R GAMBAR...
xD A F T A R L A M P I R A N
...
x i i
I.
P E N D A H U L U A N...
1A
.
L A T A R B E L A K A N G...
1B
.
T U J U A N...
3I 1
.
T I N J A U A N P U S T A K A...
4A
.
K E L A P A...
4B
.
YOGURT...
9C
.
P E N Y I M P A N A N YOGURT...
1 4 1 1 1.
B A H A N D A N METODE...
18A
.
B A H A N D A N A L A T...
18B
.
METODE P E N E L I T I A N...
181
.
P e n e l i t i a n P e n d a h u l u a n...
192
.
P e n e l i t i a n U t a m a...
21 3.
A n a l i s i s d a n P e n g a m a t a n. . .
2 1IV
.
HASIL DAN PEMBAHASAN
...
A
.
PENELITIAN PENDAHULUAN
...
.
...
B PENELITIAN UTAMA
1
.
Derajat Keasaman ( p H )
...
2
.
Total Asam Tertitrasi
...
...
3
.
Asam Lemak Bebas
...
.
4
Bilangan TEA
5
.
Total Kapang/khamir
...
6
.
Penilaian Organoleptik
...
V
.
KESIMPULAN DAN SARAN
...
A
.
KESIMPULAN
...
B
.
S A R A N
...
DAFTAR PUSTAKA
...
...
L T & ~ n 6 o A
n7nw q e y 6 u ~ q ~ e b e q d a q eped ueuTwequoy
e q o A y ~ w uep q e ~ y e ~ wese TAaJyeq q e ~ w n y - 9 ~ a q e i
...
T T
~ d e s nsns ue6uap+ ~ n 6 o A ourwe wese uebunpuey ueburpueqAad
. s
~ a q e lO T
""..
"..""...
eTunp j p ewe7n uaw-nsuay e ~ e 6 a u - e ~ e b a u ~p 7 ~ n 6 o A Tswnsuox - b ~ a q e l
...
9 6
OOT
d e r q a s yn?-un AT^ ueyeqweuad uebuap ue7ues uep AT^
ueqeqweuad edueq TuAnw ueques ~ s ? s o d w o x
- r
l a q e l...
S e d e ~ a y yenq Anwn Tens
-as e d e ~ a y yenq 6 u r b e p e ~ w ~ y ~ s ~ s o d w o x - 2 1 a q e l
tr
e d e ~ a y se7aTAeA ~ e 6 e q ~ a q TJep ( u e l n qZ T )
STUD1
MUTU YOGURT SAMTAM KILWPA
SELBMA
PEHYIMPARAN
Oleh
YANUAR
YJEN
YANUAR TJEN,
~25.0962.
STUDInuTu
YOGURT KELAPA SELAMRPENYIMPANAN. Dibawah b i m b i n g a n S r i k a n d i F a r d i a z dan N u r w i t r i a n d j a y a .
RINGKASAN
Kelapa a d a l a h tanaman perkebunan yang p e n t i n g d i I n d o n e s i a dengan p r o d u k s i s e b e s a r 10.268 j u t a b u t i r pada t a h u n 1989. Pemanfaatan d a g i n g buah k e l a p a s e b a g a i produk f e r m e n t a s i m a s i h s a n g a t j a r a n g . S a l a h s a t u pemanfaatannya yang t e l a h d i l a k u k a n i a l a h dalam pembuatan y o g u r t .
Y o g u r t k e l a p a d i b u a t dengan ,bahan baku s a n t a n k e l a p a , s u s u bubuk s k i m dan s t a r t e r campuran S t r e p t o c o c c u s t h e r - m o p h i l u s dan L a c t o b a c i l l u s b u l g a r i c u s . Y o g u r t k e l a p a yang d i h a s i l k a n mempunyai kandungan lemak s e k i t a r 6.0 % dan t o - t a l p a d a t a n s e k i t a r 12.7 %.
Y o g u r t k e l a p a yang d i p a s t e u r i a a s i s e t e l a h f e r m e n t a s i maupun yang t i d a k d i p a s t e u r i s a s i , d i s i m p a n pada suhu ~ O C
dan
l o O c .
Pengamatan d i l a k u k a n selama 16 h a r i dengan s e l a n g w a k t u pengamatan s e t i a p 4 h a r i .H a s i l pengamatan menunjukkan t e r j a d i n y a penurunan pH y o g u r t k e l a p a selama penyimpanan. Sedangkan t o t a l asam, asam lemak bebas, b i l a n g a n T E A dan t o t a l kapang/khamir mengalami k e n a i k a n .
Y o g u r t k e l a p a yang t i d a k d i p a s t e u r i s a s i mengalami penurunan mutu yang l e b i h c e p a t d i b a n d i n g k a n y o g u r t k e l a p a p a s t e u r i s a s i . H a l i n i t e r l i h a t d a r i c e p a t n y a penurunan pH, k e n a i k a n t o t a l asam, dan t i n g g i n y a k o n t a m i - n a s i k a p a n g / k h a m i r . Penurunan mutu i n i dapat d i p e r l a m b a t dengan penyimpanan pada suhu ~ O C .
P e n i l a i a n o r g a n o l e p t i k yang d i l a k u k a n dengan u j i p e r - bandingan jamak dan u j i h e d o n i k memperkuat h a s i l pengamat- an l a i n n y a . Y o g u r t k e l a p a p a s t e u r i s a s i memberikan n i l a i o r g a n o l e p t i k yang t e r b a i k pada u j i p e r b a n d i n g a n jamak maupun u j i h e d o n i k .
Sampai penyimpanan h a r i ke-16, y o g u r t k e l a p a pas- t e u r i s a s i belum mengalami penurunan mutu dan m a s i h d i s u k a i o l e h p a n e l i s . Y o g u r t k e l a p a t a n p a p a s t e u r i s a s i yang d i - simpan pada suhu 4Oc t e l a h mengalami penurunan mutu pada h a r i ke-4 t e t a p i masih d i s u k a i p a n e l i s sampai h a r i ke-8, sedangkan yang d i s i m p a n pada suhu ~ O O C penurunan mutu t e r -
DLEH: YANUAR T J E N
F 25.0962
S K R I P S I
s e b a g a i s a l a h s a t u s y a r a t u n t u k m e m p e r o l e h g e l a r SARJANA TEKNOLOGI PANGAN DAN G I Z I
F a k u l t a s T e k n o l o g i P e r t a n i a n
I n s t i t u t P e r t a n i a n B o g o r
1 9 9 2
F A K U L T A S TEKNOLOGI P E R T A N I A N I N S T I T U T P E R T A N I A N BOGOR
I N S T I T U T P E R T A N I A N B O G O R
F A K U L T A S T E K N O L O G I P E R T A N I A N
...
S T U D 1 M U T U YOGURT S A N T A N K E L A P A SELAMA P E N Y I M P A N Q N
O L E H
Y A N U A R T J E N
F
25.0962
S K R I P S I
s e b a g a i s a l a h s a t u s y a r a t u n t u k m e m p e r o l e h g e l a r
SARJANA T E K N O L O G I PANGAN D A N G I Z I
F a k u l t a s T e k n o l o g i P e r t a n i a n
I n s t i t u t P e r t a n i a n B o g o r
D i l a h i r k a n d i P a l e m b a n g ,
4
M e i
1970T a n g g a l L u l u s :
2N o v e m b e r
1992D i s e t u j u i ,
B o g o r ,
~g
N o v e m b e r
1992Dr. Ir. S r i k a n d i ~ a ; i ~ . ~ - a + ~ s c
Ir. N u r w i t r i A n d j a y a . D A A
Puji syukur penulis panjatkan kepada Tuhan Yang Maha
Kuasa, karena atas berkat-Nyalah skripsi ini dalarn disele-
saikan dengan baik.
Pada kesempatan ini penulis ingin menghaturkan terima
kasih kepada
:1.
Ibu Srikandi Fardiar atas bimbingan dan pengarahan
yang telah diberikan sejak awal
penelitian sampai
skripsi ini terselesaikan.
2.
Ibu Nurwitri Andjaya atas bimbingan, pengarahan dan
koreksi yang telah diberikan sehingga skripsi ini
dapat terselesaikan dengan baik.
3.
Bapak Sutrisno Koswara atas kesediaannya untuk menguji
dan memberikan koreksi serta masukan untuk
penyempur-
naan skripsi ini.
4.
Seluruh laboran PAU Pangan dan Gizi, laboratorium
Jurusan TPG, FTDC dan AP4 atas bantuan selama melaku-
Can penelitian.
5 .
S u b Balai Penelitian Kelapa Pakuwon atas bantuan bahan
baku untuk penelitian.
6.
Yosi atas bantuan dan dorongan moril
yang diberikan
selama ini.
7.
Semua pihak yang tidak dapat disebut satu persatu a t a s
bantuan
yang
telah diberikan selama studi sampai
P e n u l i s menyadari bahwa skripsi
ini m a s i h perlu
penyempurnaan,
maka sangat d i h a r a p k a n kritik d a n s a r a n
d a r i pembaca.
S e m o g a skripsi ini dapat berguna bagi siapa saja yang
memerlukan.
Bogor,
November
1992
DFIFTAR
I S 1
ha 1 a m a n R I N G K A S A N
...
i
i
K A T A PENGANTAR
...
vD A F T A R I S 1
...
v i i
D A F T A R T A B E L...
i x
D A F T A R GAMBAR...
xD A F T A R L A M P I R A N
...
x i i
I.
P E N D A H U L U A N...
1A
.
L A T A R B E L A K A N G...
1B
.
T U J U A N...
3I 1
.
T I N J A U A N P U S T A K A...
4A
.
K E L A P A...
4B
.
YOGURT...
9C
.
P E N Y I M P A N A N YOGURT...
1 4 1 1 1.
B A H A N D A N METODE...
18A
.
B A H A N D A N A L A T...
18B
.
METODE P E N E L I T I A N...
181
.
P e n e l i t i a n P e n d a h u l u a n...
192
.
P e n e l i t i a n U t a m a...
21 3.
A n a l i s i s d a n P e n g a m a t a n. . .
2 1IV
.
HASIL DAN PEMBAHASAN
...
A
.
PENELITIAN PENDAHULUAN
...
.
...
B PENELITIAN UTAMA
1
.
Derajat Keasaman ( p H )
...
2
.
Total Asam Tertitrasi
...
...
3
.
Asam Lemak Bebas
...
.
4
Bilangan TEA
5
.
Total Kapang/khamir
...
6
.
Penilaian Organoleptik
...
V
.
KESIMPULAN DAN SARAN
...
A
.
KESIMPULAN
...
B
.
S A R A N
...
DAFTAR PUSTAKA
...
...
L T & ~ n 6 o A
n7nw q e y 6 u ~ q ~ e b e q d a q eped ueuTwequoy
e q o A y ~ w uep q e ~ y e ~ wese TAaJyeq q e ~ w n y - 9 ~ a q e i
...
T T
~ d e s nsns ue6uap+ ~ n 6 o A ourwe wese uebunpuey ueburpueqAad
. s
~ a q e lO T
""..
"..""...
eTunp j p ewe7n uaw-nsuay e ~ e 6 a u - e ~ e b a u ~p 7 ~ n 6 o A Tswnsuox - b ~ a q e l
...
9 6
OOT
d e r q a s yn?-un AT^ ueyeqweuad uebuap ue7ues uep AT^
ueqeqweuad edueq TuAnw ueques ~ s ? s o d w o x
- r
l a q e l...
S e d e ~ a y yenq Anwn Tens
-as e d e ~ a y yenq 6 u r b e p e ~ w ~ y ~ s ~ s o d w o x - 2 1 a q e l
tr
e d e ~ a y se7aTAeA ~ e 6 e q ~ a q TJep ( u e l n qZ T )