Topik hari ini (minggu 1)
* Pengukuran
* Analisis Dimensi * Konversi Satuan
* Ketidakpastian Pengukuran
* Trigonometri Vektor
Identitas Mata Kuliah
Nama/Kode : Fisika Dasar I / FI 321 Jumlah SKS : 4 SKS
Semester : Genap
Kelompok : Mata Kuliah Wajib
Program Studi : Fisika dan Pendidikan Fisika/ S-1 Prasyarat : Fisika Umum
Dosen : Drs. Sutrisno, M.Pd Drs. Saeful Karim, M.Si
Tujuan
!
! "
! #
Deskripsi Isi
$ " !
#
Pendekatan Pembelajaran
%
& ' ! (
) ' *
Evaluasi
Kehadiran
Tugas (individu) Quizz (individu) UTS (individu) UAS (individu)
“Kontribusi e-learning (individu)”
Kehadiran Perkuliahan
80 %
Nilai Akhir
* ' * - .
* ' /
* ' /
* 0 '
* 1 ' 2 * 3 ' & * 4 ' /
* 5 ' 2
* 6 ' % * 7 ' / $
* ' & "
* ' /
* ' - !
* 0 ' 8 * 1 ' *
Referensi
$ 9 ! : ; ; ( * * # :
# < ( # 656 #
%=
< > #* =# ) # - # 77 # %=
2
)
< > ##
#
*
*
&
& %%
)
)
<
<
; $
; $
% %
#
#
*
*
*
*
!
!
=
!
=
!
%
%
*
*
*
!
! !!
637
637
/ /
( ( %
% 2 = : 2%2 = : 2%
(
%
%
:
:
!
!
*
*
+
+
&
&
&
&
@
*
*
' ' (
( ' (' ( (( 2 = : 2% ' " " 2 = : 2% ' " "
"
"
!
!
(
!
(
!
$
$
? 66 46 015
? 66 46 015
+
*
*
>
>
*
*
;
;
B 7
B 7
33%
%
=
=
B 7
B 7
%
%
0 B 7
0 B 7
33--
&
&
#1 B 7
#1 B 7
;
; - -+
+ #7 B 7#7 B 7
)
) 88 B 7B 777
%
% B 7B 7 00
*
* (( !! 0 B 70 B 744
B 7
B 7 77
B 7B 7 11
&
&
'
'
(
( ''
2 = : 2% '
2 = : 2% '
" " ( ( ! !
$
$ ** ((
&
&
=
= C 7C 711
/
/ & ! @ !& ! @ ! 4 B 74 B 700 &
& B 7B 7 77
-- 3 B 73 B 7 00
- 404
- 404 0 B 70 B 711
&
& B 7B 7
&
& 4 B 74 B 7
*
* B 7B 7 66
-- B 7B 7 11
*
* B 7B 7 44
<
@
@
"
"
6 6 3
6 6 3
477 B
477 B
@
@
@ @ 2
2 1 B 71 B 7 44
2
2 // ,, ! ! B 7B 7 00
;
; 3# B 73# B 755
, !
, ! # B 7# B 777
B 7 B 7 &
& 3 B 73 B 7 55
, !
, ! B 7B 7 00
3.2 x 107
D
D
-- ''
7
777 EE
7
7 E 7E 7 7
7 E 77E 77 F
F
Bilangan
Bilangan kecilkecil:: •
• 1010--11 = 0.1 = 0.1
•
• 1010--22 = 0.01= 0.01
•
• 1010--33 = 0.001= 0.001
•
• … … dlldll
,
,
+
+ (( !! $$ (
( ≈≈ 77 777 77777 777 777 ?? (
( ≈≈ #7 B#7 B 7755 ??
&
& !!
≈
≈ 7#77777#7777
≈
*
*
7
7
10-18 atto a
10-15 femto f
10-12 pico p
10-9 nano n
10-6 micro µ
10-3 milli m
103 kilo k
106 mega M
109 giga G
1012 tera T
1015 peta P
#
#
=
=
!
!
"
"
"
"
)
)
:
:
!
!
!
!
!
=
=
!
!
'
'
*
* ++
+
+ ++
.
. ++
% (
% ( +?)+?) ??
* (
* ( +?)+?) ??
,
,
=
=
>
> EE (( ••
+ E +?)
#
#
% $
% $
%
%
( (
( (
$
$
!
!
( (
( (
,
Gunakan
Gunakan konversikonversi berikutberikut 1
1 inciinci = 2.54 cm= 2.54 cm 1 m
1 m = 3.28 ft= 3.28 ft 1 mil
1 mil = 5280 ft = 5280 ft 1 mil
1 mil = 1.61 km= 1.61 km
Contoh 2.
Berapa m/s kah satu mil/jam !
Jawab s m 2 1 s m 447 . 0 s 3600 jam 1 ft 28 . 3 m 1 mil ft 5280 jam mil 1 jam mil
0#
0#
%
%
*
*
*
*
(
(
%
%
(
(
=
=
=
*
*
>
> !! ((
! ! !
! D
D ''
! ! ! ! , , #7 #7 7#77 7#77
0#7 B 7
0#7 B 7
#47 B 7
#47 B 7
#4777 B 7
#4777 B 7
8
8
=
=
*
*
%
% !!
! ! !
! !! ((
2
2 !!
! ! !
! !!
,
,
B # E
B # E
# G 7#770 E
# G 7#770 E
0#7 B 7
0#7 B 7 ÷÷ #70 B 7#70 B 7 EE H 7H 7
6
3.1
8
8
&
&
%
%
!
!
"
"
7
7
8
8
&
&
,
,
--
A
A
C 41
C 41
>
>
C 41
C 41
)
#
#
; $
; $
&
&
)
)
.
.
%
)
)
samping
sisi
depan
sisi
tan
miring
sisi
samping
sisi
cos
miring
sisi
depan
sisi
sin
=
=
=
Teorema Phytagoras
.
.
%
%
!
!
F
F
%
%
$
$
!
!
!
!
(
(
F
F
$ $
D
D
.
.
)
)
,
,
(
(
"
"
.
.
$
$
!
!
$
$
"
"
!
!
!
!
.
.
$
$
*
*
.
.
%
%
$
$
$
$
&
&
"
"
&
&
&
&
=
=
*
*
$
$
$
$
!
!
,
,
B
B
!
!
$
$
>
>
$
$
B E ;
B E ;
BB>
>
$
$
! E
! E
;
;
!!--
$
$
!
!
'
'
x y 1 2 y 2 xR
R
tan
R
R
*
*
*
*
.
.
9
9
$
$
$
$
--
$
$
!
!
>
>
"
"
$
$
$
$
>
>
"
"
$
$
%
%
.
.
2 y 2
x
A
A
+
=
A
A
• Komponen x dari sebuah
vektor adalah proyeksi vektor terhadap sumbu x
Ax= cos
θ
• Komponen y dari sebuah
vektor adalah proyeksi vektor terhadap sumbu y
Ay= sin
θ
j
i
ˆ
A
ˆ
A
A
=
x+
yA
*
*
.
.
* ( "
B A B A B A B A cos B A B
A x x y y z z
dan antara sudut adalah θ + + = = ⋅
* ( ( "
%
%
Digunakan untuk menjelaskan posisi suatu titik
dalam ruang
Sistem koordinat (kerangka) terdiri dari
- Titik acuan tetap yang dinamakan titik pusat
- Sumbu-sumbu dengan skala dan keterangan
Jenis Sistem Koordinat (dalam kuliah ini)
- Kartesian
Sistem Koordinat Kartesian Sistem Koordinat Polar
• sumbu x dan sumbu y (2D)
• Sebuah titik ditulis (x,y)
• Sebuah titik adalah berjarak r dari titik
pusat dan bersudut θ dari garis acuan
(θ = 0)
• Sebuah titik ditulis (r, θ)
* '
* * '
j
iˆ y ˆ
x
r = +
j
iˆ 3 ˆ
5
*;
*;
-
)
>