Kesan ketoksikan racun organik bawang putih terhadap mortaliti larva kumbang badak (Oryctes Rhinoceros) perosak kelapa sawit di Sg. Batang Sandakan

KESAN KETOKSIKAN RACUN ORGANIK BAWANG PUTIH TERHADAP MORTALITI LARVA KUMBANG BADAK (Oryctes rhinoceros) PEROSAK KELAPA SAWIT DI SG. BATANG SANDAKAN. DALIMAH BINTI RUMONDOG rEIPdSTUUM IIIYEISITI IAUYSII SAHi. DISERTASI INI DIKEMUKAKAN UNTUK MEMENUHI BAHAGIAN DARIPADA SYARAT MEMPEROLEHI DAZAH SARJANA MUDA SAINS PERTANIAN DENGAN KEPUJIAN. PROGRAM PENGELUARAN TANAMAN FAKULTI PRTANIAN LESTARI UNIVERSITI MALAYSIA SABAH. 2017. -UMS. UNIVERSITI MALAYSIA SABAH.

PUMS99: 1. UNIVERSITIMALAYSIA SABAH BORANGPENGESAHAN TESIS. JUDUL: KiJAN. Kf`TiDKdIKAN PcuN. BrºwgN(l. 02ýºk. ßrnH. nRF+*DdtP. qry& Bwtý4K CorýfG4-er rc,. ndcr«ýr m AT L-rn J-ih*-Yý4 r-Qmk7, rCI. BsTANC, 4Vr+OAr-+4N K£LA'RA-ýAWiT UAZAH: SAr-JAN6. rtilri. MupA. nKTANiPP4. ) i'fRo. 4Pu7)4P. ArN('+9N. fF, ýj cr,Fweg. rarº. 417tNa*n AN SAYA : AgI, IMPA1 ßtN Tº. 1`u wlo r<Doc,. 11014. SESIPENGAIIAN:. (HURUFBESAR) Mengaku membenarkan tesis '(I. PSM/Sarjana/Doktor Falsafah) ini disimpan di Perpustakaan Universiti Malaysia Sabah dengan syarat-syarat kegunaan seperti berikut: -. 1. Tesisadalahhak milik UniversitiMalaysiaSabah. 2. Perpustakaan Universiti Malaysia Sabahdibenarkan membuat salinan untuk tujuan pengajian sahaja. 3. Perpustakaan dibenarkan membuat salinan tesis ini sebagai bahan pertukaran antara institusi pengajian. s ý ýo ý H. tinggi. t. 4. Silatandakan(/) ý. in. Ws. (Mengandungi makiumat yang berdarjah keselamatan atau kepentingan Malaysia seperti yang termaktub di AKTA RAHSIARASMI 1972). SULZT. ýS ýE ý `ý. I. (Mengandungi makiumat TERHADyang telah ditentukan oleh organisasi/badan di mana penyelidikan dijalankan). TERHAD. O. TIDAKTERHAD Disahkan oleh: NURULAIN BINTI ISMAIL RUfSTAKAWANKANAN. ýý. (TANDATANGANPENULIS) AlamatTetap: I3l"'7Ara. l ..lwee1 FdrA MBRy OJ Sll d S? , "T^. or1Mza u%, F9'68: j. SrTYSiA (TANDATANGANPUSTAKAWAN) rMI. MADTADR.SUZAN UNEDICK 0 NARANADWLLAiI /A[IITI. RIPARAM NH KRTANMN LEITARA. (NAMA PENYEUA) TARIKH: 7 /64. /". ý. TARIKH:. Catatan: "Potong yangtidak berkenaan. "Jika tesis ini SUUTdan TERHAD,sila lampirkan surat daripada pihak berkuasa/organisasi berkenaan dengan menyatakan sekall sebab dan tempoh tesis ini perlu dikelaskan sebagal SUUTdan TERHAD.. 'Tesis dimaksudkansebagaitesis bagiIjazahDoktor Falsafahdan SarjanaSecaraPenyelidikanatau disertai bagipengajiansecarakerja kursusdan LaporanProjekSarjanaMuda (LPSM).. SAR. ý .,. s "a.

DIPERAKUKANOLEH. 1.. Dr Suzan@ SarahBenedick. T. PENYELIA. MW. rADTA DR. iULwolDEMý 6' ý KARANAPDbLLAM RIMTARAM DiM 141KMTTrERTAMIAN LHTA: UMiIAMDAKAM. III.

PENGAKUAN. Saya akui karya ini adalah hashkerja saya sendiri kecualinukilan clanringkasanyang tiap-tiap satunyatelah sayajelaskansumbemya.Sayajuga mengakuibahawadisertasi ini tidak pemahatau sedangdihantar untuk perolehiijazahdari universitiini atau manamanauniversitiyang lain.. DALIMAHBINTI RUMONDOG BR13110033 29 November2016. ii.

PENGHARGAAN. Saya ingin mengambil kesempatanini untuk mengucapkanterima kasih pertamatamanya kepada Tuhan yang sudah memberikan saya berkat kesihatan dan kebijaksanaan tanpa henti. Tanpa keredahaannyatidak mungkin mampu saya menyiapkantugasanini walau sedetik. Penghargaanini juga sayatujukan kepadakeduaibu bapasaya keranamereka sentiasa menitipkan doa-doa untuk keberkatan saya di sini. Mereka juga banyak menyokongsayadari segi rohani dan kewanganuntuk menghasilkantugasanini. Tidak lupa juga kepada penyelia saya iaitu Dr. Suzan Benedickkerana sudi menunjukajar saya walau menggangumasa rehatnya.Dia juga sering mengingatkan saya sekiranya saya alpa dan menegur saya dengan amat berhemah. Semogajasa baiknyaakan diganjaridengankumiaan daripadaTuhanyang tidak temilainya. Saya juga ingin mendedikasikanucapan penghargaanini kepada sahabatsahabatyang sanggupberkongsiilmu, maklumatdan segalabentuk bantuanyang saya perlukankhususnyadalam menghasilkankajian ini. Ketahuilahbahawasegalamacam bantuanyang andasalurkanamat sayahargai. Sebelum menutup bicara, saya ingin menyampaikansekalung terima kasih kepada sesiapa sahaja yang terlibat dalam pembikinan kajian ini secara langsung ataupun tidak langsung.Kebaikananda amat sayahargai.. iv.

ABSTRAK Satu kajian untuk mengkaji kesan ketoksikaninsektisidbawang putih terhadap larva kumbangbadak(OryctesrhinocerosL) perosakkelapasawit telah dilaksanakanselama 2 bulan (Ogos2016- Oktober2016). Kajian ini dijalankandi makmalFakultiPertanian Lestari(MakmalEntomologi)UniversitiMalaysiaSabah,KampusSandakanyang terletak di batu 10 Kg.SungaiBatang,Sandakan,Sabah,yang beradapadalatitude 5° 55'N dan LC50/LC9o dan 118° 02'E. Objektif kajian ini adalah untuk menentukan LT50/LT9o, FR5o/FR9o bawang putih terhadap mortaliti OryctesrhinocerosL yang disampeldari ladang kelapa sawit kawasan Kg. Sungai Batang Sandakan, Sabah. Faktor yang mempengaruhikadarmortaliti larvakumbangbadakialah perbezaankepekatanbawang putih pada24,48,72 dan 96 jam. Bawangputih disemburke ataslarva kumbangbadak dan kadar mortaliti kumbangbadak telah diambil pada 48,72 dan 96 jam selepas24 jam. Sebanyak4 rawatan digunakan dengan 5 replikasi untuk setiap rawatan dan disusun menggunakanrekabentuk CompletelyRendomizedDesign (CRD). Parameter yang diukur adalah peratus mortaliti kumbang badak. Semua data telah dianalisis dengan menggunakananalisisPROBIT.Keputusankajian menunjukkanbahawa tiada perbezaanbererti bagi ketoksikanbahanaktif bawangputih terhadap mortaliti Oryctes rhinocerosL di kedua-dualadang (Ladang Persendiriandan LadangSyarikat Majulah Sdn. Bhd) walaupun nilai dos efektif bagi membunuh 50% populasilarva kumbang badak di kedua-dualadangyang berbeza(LadangPersendirian2000000.00ng/g dan Ladang Syarikat Majulah Sdn. Bhd 2000000.00 ng/g). Kajian selanjutnya perlu dijalankanbagi membuktikankemungkinanini.. V.

EFFECT OF INSECTICIDE TOXICITY OF GARLIC TOWARDS RHINOCEROS BEETLE LARVAE (On ctes rhinoceros) PEST OF OIL PALM IN SG. BA TANG SANDAKAN ABSTRACT. A study was be conducted to investigate the effect of insecticidestoxicity of garlic towardsrhinocerosbeetlelarvae(OryctesrhinocerosL.)pest of oil palm wascompleted in two months(August2016- October2016).Thisstuaywasbe conductedatLaboratory Entomologyat FacultySustainableof Agriculturein UniversityMalaysiaSabah,located at latitude 5"'N and longitude 118' 02E. Theobjective of this study is to determine ofgarlic towards OryctesrhinocerosL sampledfrom LTsü/LTqLý LC.(/LC90and FR.w/FR% oil palm plantationat areaof Kg. SungaiBatangSandakan,Sabah. Thefactor that affect the mortality rate of rhinocerosbeetle larvaeis the differencesconcentrationof garlic be at 24,48,72 and 90 hours Sprayingtechniqueofgarlic will usedtowardsrhinoceros be 48,72 and 96 hours after 24 beetle larvae and the mortality rate will recordedat hours Thereare 4 treatment with 5 replicationeach treatmentand will be lay out by using completelyRandomizedDesign(CRD). Theparameter that was be measuredis the mortality rate of rhinocerosbeetlelarvae. Date wasbe analysedby usingPROB-T. Theresult showsthere wasno significantdifferencebeweenthe toxicityofgarlic against 0. rhinocerosbetween Ladang Persendirianand LadangSyar/kat Majulah Sdn. Bhd although there was a difference in toxicity between two farm (Ladang Persendirian=2000000.00 ng/g and LadangSyarikat Majulah Sdn. Bhd.=20000010.00 ng/g) further studiesshould be conductedto pro ve this possibility.. VI.

ISI KANDUNGAN. Kandungah. Muka Surat. PENGAKUAN PENGESAHAN PENGHARGAAN ABSTRAK ABSTRACT. ii iv V vi vii ix x. ISI KANDUNGAN SENARAIJADUAL SENARAIRAJAH. SENARAISIMBOL,UNITDANSINGKATAN SENARAIFORMULA. Xl XII. BAB 1 PENDAHULUAN 1.1 Penganalan. 1 1 3 4 5. 1.2 1.3 1.4. Justifikasi Objektif Hipotesis. BAB 2 ULASAN KEPUSTAKAAN 2.1 Insektisid. 2.2 2.3 2.4. 2.1.1 KlasifikasiInsektisid BawangPutih (Aiiiumsativum) 2.2.1 KandunganBawangPutih 2.2.2 KetoksikanBahanAktif BawangPutih KelapaSawit 2.3.1 MorfologiTanamanKelapaSawit 2.3.2 Pengeluarandan Eksport SerangaPerosakTanamanKelapaSawit 2.4.1 KumbangBadakOryctesrhinoceros 2.4.2 Fasa-fasaperkembanganKumbangBadakOryctesrhinoceros 2.4.3 KaedahKawalanSeranggaPerosak. BAB 3 BAHAN DAN KAEDAH 3.1 LokassDan Kawasan Kajian 3.2 Tempoh Masa Kajian. 3.3 3.4 3.5 3.6 3.7. 6 6 7 8 8 10 11 11 13 14 17 18 19 22 22 22 22 22 24 26 26 27 27. BahanKajian KaedahKajian 3.4.1 PenyediaanStok Larutan 3.4.2 Ujian Bioasai ParameterKajian RekaBentuk Kajian AnalisisStatistik. vii.

BAB 4 KEPUTUSAN 4.1 Data MortalitiKajian 4.1.1 KadarMortaliti 4.2 KesanKetoksikanBawangPutihTerhadapMortaliti LarvaKumbang BadakMengikutMasa(LT450/LT90) 4.2.1 LadangPersendirian 4.2.2 LadangSyarikatMajulahSdn. Bhd 4.3. PerbandinganKetoksikanBawangPutih TerhadapMortalitiLarva KumbangBadakAntara Ladang1 dan Ladang2 4.4. 4.3.3 Pengujian Hipotesis Nisbah Kerintangan. 28 28 28 29 29 31 32 33 34. BAB 5 PERBINCANGAN 5.1 Data dan mortalitidalam probit 5.2 Perbandingan"lethal time" (LT59/LT90)TerhadapBahanAktif antara LadangPersendiriandan LadaangSyarikatMajulahSdn. Bhd 5.3 KesanKetoksikanBawangPutihTerhadapMortalitiLarva Kumbang Badak Antara LadangPersendiriandan LadangSyarikaatMajulahSdn. Bhd. 5.4 FaktorKerintangan(FR50/FR90)Larva KumbangBadakTerhadap BawangPutih. 37. BAB 6 KESIMPULAN 6.1 cadangan. 41. RU)UKAN LAM PIRAN. 42 47. 35 35 36. 39.

SENARAI JADUAL. Jadual. Muka Surat. 2.1. Pengklasifikasiracunperosakmengikuttahap Ketoksikanoleh WHO. 7. 2.2. Kandungankimia bawangputih. 10. 2.3. Pengeluaranindustrikelapasawit Malaysia(tan) padatahun 2005 KlasifikasiperosakOryctesrhinoceros. 13. 2.4. 18. 3.1. Susunanrekabentukrawatankajian di dalammakmal EntomologiFPLbagi kedua-dualadangiaitu Ladang1 dan Ladang2.. 26. 4.1. Data mortaliti larvakumbangbadakbagi bahanaktif racun seranggaBawangPutih (n=120) pada24,48,72 clan96 j pemerhatianpadaLadang1. 28. 4.2. Data mortaliti larva kumbangbadakbagi bahanaktif racun seranggaBawangPutih (n=120) pada24,48,72 clan96 j pemerhatianpada Ladang2. 28. 4.3. Kesanketoksikanbawangputih terhadapmortaliti larva kumbangbadakpada24,48,72 clan96 jam (LTSO/LT90) di (Ladang 1) Ladangpersendirian. 29. 4.4. kesanketoksikanbawangputih terhadap mortaliti larva kumbangbadakmengikutmasa(LT50/LT90)bagi Ladang2. 30. 4.5. Data Mortalitilarva kumbangbadakinsta ke 2 clanke 3 berdasarkandos LD50(ng/g) yang diberi bagi bahanaktif Baawangputih mengikutpencairan1: 50 (ng/g) pada 96 jam pemerhatianbagi Ladang1. 4.6. Jadual4.6 Data Mortalitilarvakumbangbadakinsta ke 2 clan ke 3 berdasarkandos LD50(ng/g) yang diberi bagi bahan aktif Baawangputih mengikutpencaira1:50 (ng/g) pada 96 jam pemerhatianbagi Ladang2. 4.7. NisbahKerintanganialahnilai LD50strain LarvaO.rhinoceros Yang diuji dibahagidengannilai LD50strain yang rentan (bertandabold) (IRAC2014) ix. 32. 32. 34.

SENARAI RAJAH Rajah. Muka Surat. 2.1. RumusBangunAllicin (Block,1985dalam Hastuti,2008). 10. 2.2. Kerosakandaunkelapasawit disebabkankumbangkaboi. 15. 4.1. Hubungkaitantara kadar mortalitidalam probit terhadap(Lethal Time) (LT50/LT90)di Ladang1.. 29. 4.2. Hubungkaitantara kadar mortaliti dalamprobit terhadap(Lethal Time) (LT50/LT90)di Ladang2.. 31. 4.3. Hubungkaitantarados kepekatandan mortaliti dalamprobit larva kumbangbadak(insta keduadan ketiga) bagi Ladang1 dan Ladang2. 33. X.

SENARAISIMBOL, UNIT DAN SINGKATAN © UMS RM LC50 LD5o g ppm mg/kg ng/g MRL °C j. Copyright UniversitiMalaysiaSabah Ringgit Malaysia LethalConcenbabon50 LethalDose50 gram bahagianper sejuta milligramper kilogram nanogramper gram MaximumResidueLimit Darjahselsius Jam. XI.

SENARAI FORMULA. Formula 3.1. Muka surat 23. 3.2. BilanganMol Bilanganmol = Jisim bahan(gram) Molarmass Molarity,M Molarity,M= Bilanganmol bahan Isipaducecair(liter). 3.3. Persamaanpencairan,. 23. 23. M1V1=M2V2. 3.4. Pertukarankepekatanlarutanunit ppm ke unit ng/g. xii. 24.

BAB1 PENDAHULUAN. 1.1. Pengenalan. Kelapa sawit adalah salah satu komoditi pertanian yang penting di dunia. Sejarah menyatakan kelapa sawit pada mulanya dijumpai di hutan tropika di Afrika Barat. Kawasanpenemuanawal tanamankelapasawit ini termasuklahhutan hujan tropika di Cameroon,Ivory Coast,Ghana,Liberia,Nigeria,SierraLeonedanjuga Togo.Hasilutama daripadakelapa sawit adalah minyak kelapa sawit dan mempunyaibanyak kegunaan terutamanyadalam industri makanan(Wan, 2006). Selainitu produk sampinganyang dihasiikan mempunyai kegunaan dalam kehidupan harian seperti kosmetik, sabun. log ti !s t. rW. pencud kain, sabunmandi,syampudan sebagainya. a. (Yusof et a/., 2004) menyatakanMalaysiapada harf ini telah dianggap sebagai negara gergasidari segi pengeluaranbahan-bahanmentah seperti kelapasawit, getah dan kayu balak tropika. Industri minyak sawit Malaysiamemainkanperananpenting dalam pembangunanekonomi serta sosioekonominegara. IN terbukti berdasarkan sumbanganindustri minyak sawit Malaysiayang merupakan penyumbang keempat terbesarkepadapendapatannegara.Berbekalkanpengalamandalamindustri minyak sawit yang melebihi 100 tahun, Malaysiamempunyaikelebihan kompetitif di pasaran antarabangsaserta menjadi peneraju pasaran clad segi produktiviti. Kerajaantelah merancangpelbagaiinisiatifserta rangkakerja demi meningkatkanpenguasaanindustri minyaksawit Malaysiadi pasaranantarabangsadansecaratidak langsungmeningkatkan jumlah pendapatannegaramelalui sumbangandalam industri minyaksawit (Ahmad et a1.,2012)..

Menurut Dilipkumar dan Tang (2013), kumbang badak atau turut dikenali sebagai kumbang tanduk (Oryctes lhinocerosL) berasal daripada keluargaScarabaeidae.Ia merupakansalahsatu perosakutama pokokkelapasawit dan kelapadi Malaysia.Selain kedua-duatanaman ini, ia juga menyerangtanaman Palma yang lain seperti pokok kurma, sagu, nipah dan tanaman Palma hiasan. Kumbangbadak berasal dari Asia Selatan, tetapi kini telah tersebar sehingga ke Afrika, Australia, Asia dan Kepulauan Pasifik.Jangkahayat kumbangbadakantara4-9 bulan.Tempatpembiakankumbang badak biasanyaterdiri daripada bahan organik seperti batang pokok kelapa reput, kompos,habuk kayu dan najis temakan. Kumbangmulai menyerangtanamanapabila memasukiperingkat dewasadan mengorekbatang pokok sehinggake dalam batang. Seranggakumbang badak boleh dikesan melalui keadaan fizikal daun kelapa yang berbentuk'V' akibat daripadagigitan kumbangdewasa. Kumbangbadak termasukdalam order Coleoptera,merupakanseranggayang mengalamimetamorfosissempumayang melalui tahap telur, larva, pupa dan imago. Telur seranggaini berwamaputih, bentuknyamula-mulabujur, kemudianbulat dengan diameterlebih kurang3 mm. Telur-telurini diletakkanolehseranggabetinapadatempat yang balk dan aman (contohnyadalam pohon kelapa yang membusuk),setelah dua minggu telur-telur ini menetas.Tahaptelur berkisarantara 11-13 had, tetapi biasanya 12 had (Kartasapoetra,1987). Pelbagaikaedah telah digunakan untuk mengawal perosakkumbangbadakmerangkumiracun kimia, organik,bioorganikdan mikrob. Bawangputih, A//iumsafivm Unn. berkembangsebagaisatu tumbuhan liar di Asia dalam beberaparibu tahun dahulu kini ditanam di seluruh dunia dan digunakan dengan meluas sebagaisatu rempah dan sebagaisatu makanan.Cri-ciri perubatan bawang putih telah dikenali sekurang-kurangnya5000 tahun yang lalu clan ia telah digunakankhususnyadalamrawatanpenyakitjantung olehTimur India dan Mesir 1500 BC. Ulas bawang putih yang utuh mengandungi lebih kurang 0.2-0.3% allilin, kebanyakannyabertukar kepadaalisin apabilabawangputih dihancurkan.Bila bawang putih dihomogenkandi dalam air, komponen kimia utama ialah alisin. Jika pelarut disejatkandan bahanlarut mengemulsidi dalamair, hasilnyabolehjadi racunserangga yang lebih kuat, racun kulat dan racun bakteria yang diperolehi dengan air sahaja (Narayananet a/., 1985).. 2.

Dar!hasil penel"itianyang telah dilakukanolehAndriana(1999), bahawaekstrak bawangputih memilikidaya kerja sebagaiinsektisidterhadapperkembanganSitophi/us zeamais dengan konsentrasi7% boleh menyebabkanpopulasl serangga keturunan pertama menjadi sifar. Oleh itu, penggunaan racun organik bawang putih akan mengganggupembentukanlarva clanmematikantelur kumbang.Mod tindakan bahan aktif ini adalahdenganmenyerangsistemsarafserangga. Ketoksikan sesuatu bahan aktif merujuk kepada keupayaan la untuk mempengaruhi sistem pada organisma yang boleh menyebabkan keracunan, kecederaandalamandan maut. Ketoksikanbahan aktif racun perosakberhubungkait dengan dos yang diberikan. 'Letal Dose, LDA,; merupakanindikasi tahap ketoksikan sesuatu bahan aktif terhadap perosak.LD5omenunjukkankesan dos efektif dan aktif dalam membunuh 50% populasi perosakyang disembur dengan racun perosakdan diekpresikandalam nilai milligram per kilogram, mg/kg bagi perosak binatang dan nanogramper gram, ng/g bagi perosakserangga.Unit ini digunakanuntuk mengetahui nilai dalam bentuk dos yang boleh menyebabkanmortaliti. Tahap ketoksikanIN jelas dilihat pada hubungan dos bahan aktif dan tindak balas mortaliti pemangsa. Ujian ketoksikan racun ini perluh dilakukan untuk menentukan dos yang berkeupayaan membunuhserangga. Bagi kajian ini, kesan ketoksikaninsektisid berasaskanbahanbahanorganikiaitu bawangputih terhadapmortaliiti kumbangbadakakandilaksanakan. 1.2. Justifikasi. Kelapasawit adalah penting kepadaIndustri keranaia adalahsalah satu penyumbang darf segi makanan,ekonomidan biodiesel.Tetapi masalahdalam industri kelapasawit tidak boleh dielakkan,sepertl seranganseranggaperosak. Kumbang badak (Oryctes rhinoceros)adalah perosak utama kelapa sawit yang sangat berbahaya,perosak ini biasanyamemberskesan pada pucuk atau di pangkal batang kemudianmengorek ke dalam batangdan memakantisu pokoksehinggapokok Iayu dan mati. Oleh itu, kajian tentang kesan ketoksikanracun organik bawang putih telah dijalankan dan kajian ini telah membolehkanstatus ketoksikaninsektisidberasaskanbahan-bahanorganik dapat diketahul. Sepertiyang telah dikaji, kajian tentang kesanracun organik bawangputih terhadap mortaliti kumbangbadak belum pemah dilakukan.Pengusahaladang-ladang kelapa sawit lebih memilih racun kimia untuk mengawal kumbang badak tanpa mengetahuikesansampinganracuntersebut kepadaalam sekitar. 3.

Penanamantanaman kelapa sawit memberi cabaran yang besar kepada pengusahaatau petanidari segi penjagaan,pengurusandan pengawalan.Disebabkan mahu mengelakdaripadaseranganseranggaperosak,petani atau pengusahaladang kelapa sawit menggunakanracun kimia secara berterusandengan kadar yang tinggi. Penggunaanracun kimia yang berlebihanakan mengakibatkanterjadinya kerintangan kepada kumbang badak seterusnyamenyumbangkepada pencemaranalam sekitar seperti pencemaranudara, air dan tanah juga memberi kesan kepada tanaman itu sendiri. Oleh itu, racun organik harus dikembangkanbagi menggantikanracun kimia. Selainitu, racun kimia yang dijual di pasaranagak mahal. Disebabkanitu, pengusaha tanaman kelapa sawit haruslah mencari kaedah lain untuk mengurangkan kos pengeluaran.Kajian IN diharapkandapat membantu pengusahakelapa sawit untuk menggunakan racun serangga mengikut kadar yang sesuai dan tidak berlebihan sekaligusmengelakkesannegatif kepadaalam sekitar. Penyemburaninsektisid dengan mengesyorkankadar insektisid yang betul mengikuttahap ketoksikanperosakdapat mengelakkanresidumelebihihad limit tahap sisa maksimum(MRL). Penyerapanyang tinggi terhadap insektisidpada manusia clan hidupanlain boleh memberikesanterhadapkesihatanmanusia. 1.3. Objektif Kajian. 1. Untuk menentukankesanbawangputih terhadapmortaliti larva kumbang badakmengikutmasa(LD5o/LD90). bawangputih terhadap 2. Untuk membandingkankesanketoksikan(LCso/LC9o) mortaliti larva kumbangbadakLadang1 clanLadang2. 3. Untuk menentukanfaktor kerintangan(FR5o/FR9o) mortaliti larva kumbangbadak. 4.

1.4. Hipotesis. Ho = Tiada perbezaanbererti bagi kesan ketoksikanracun serangga bawang putih terhadapmortaiiti larvakumbangbadak. Ha = Terdapat perbezaanbererti bagi kesanketoksikanracun seranggabawang putih terhadap mortaliti larva kumbangbadak.. 5. s.

BAB2 ULASANDAN KEPI TAKAAN 2.1 Insektisid Dalamsektorpertanian,definisiperosakItu adalahsubjektifkeranaperosakbolehterdiri daripada haiwan, seranggaatau penyakit (Hill, 1987). Namun,persamaanyang ada padapelbagaljenis perosakini adalahmerekamempunyaikebolehanuntuk mengancam kehidupanmanusiamahupundari segi hasiltanamanatau haiwantemakan yang boleh menyumbangkepadakerugianseseorang. Berdasarkantakrifan maksudmengenalinsektisidyang telah dikemukakanoleh `InternationalCodeof Conduct',insektisidmerupakanapa sahaja bentuk bahan atau campuran bahan yang bertujuan untuk mengelak, menghalau, memusnahkanatau mengawal perosak yang boleh memusnahkantanaman termasuk vektor pembawa penyakit yang berpuncadaripadamasalahpenyakit manusia,haiwan atau tumbuhan yang boleh memberikesannegatif kepadahasiltanaman. MenurutCunninghamet a/. (2013), insektisid merupakan bahan kimia yang mampu membunuh, mengawal, menghalauatau menyebabkanperubahandalamtingkah laku individuperosak. Racun perosak ini terdiri daripada pelbagalfungsi dan jenis kerana terdapat pelbagaiperosakdi bumi W. Antara racunperosakyang digunakanbagimengurangkan populasi perosak iaitu seperti insektisid,herbisid, fungisid, penghalau seranggadan sebagainya(Councilof Europe,1992). Penggunaanracun perosakseperti insektisiddi kawasanpenanamankelapasawit akan membantudalampenghasilanmakananuntuk populasidunia.Tanpapenggunaanracunperosakdi Amerika,ia boleh menyebabkan-.

50% penurunan bahan mentah bergantungpada jenis tanaman (National Research Council,2000). 2.1.1 Klasifikasi Insektisid Pada 30 tahun yang lalu, sistempengklasifikasiyang ringkas clanmudah untuk racun perosakberdasarkanketoksikantelah diperkenalkanoleh OrganisasiKesihatanDunia (WHO).Mengikutskimpengklasifikasiracunperosak,tahap ketoksikanbahanaktif oleh OrganisasiKesihatanDunia (WHO) terbahagikepada4 tahap yang berbezamengikut indek ketoksikannya(Pretty, 2012). Jadual 2.1 menunjukkan4 tahap ketoksikanyang diukur melalul nilai 'Lethal Dose50, LDso',pada tikus bagi membunuh50% daripada populasijumlah sampelyang diuji. Bahanracunyangdigunakanadalahdaripadabentuk pepejal. )adual 2.1 Pengklasifikasi racun perosakmengikuttahap ketoksikanolehWHO LDSO (diuji) padatikus (ng/g) KelasWHO < 5.0 x 103(5 mg/kg) la : Amat biasa 5.0 x 103- 5.0 x 104(5 - 50 mg/kg) Ib : Biasa 5.1 x 105- 5.0 x 105(51 - 500 mg/kg) II : Beracun >5.01 x 105(>501 mg/kg) III : Bahaya >5.0 x 106(>5000 mg/kg) IV : Berbahaya Sumber:. Tomlin (2000). Setiap kelas bahan aktif menunjukkankesan ketoksikanyang berbeza pada pemangsa.Pengklasifikasikelas bahan aktif adalah berdasarkankuantiti racun yang akan digunakanuntuk membunuhperosak.Semakinsedikit kuantiti racunperosakyang digunakan,menunjukkansemakinberbahayaracunperosakitu dan beradapadatahap ketoksikanyang agaktinggi. Racunkelas organofostatmerupakanracun perosakyang sangat toksik kepada manusiaserta hidupan lain clan akumulasiinsektisid ini dalam produk makanan clan sumberbekalanair menjadi puncakebimbanganmasa kini (Hussain,2010). Kajian ke atas tikus telah dilakukanbagi mengkaji kesanpendedahanracun kelas IN dalam dos yang rendah telah menunjukkanperubahan morfologi yang berlaku di dalam sistem. 7.

badan tikus dan tikus itu mengalamikekejangandan kesukaranbemafas(Pelegrinoet a/., 2006). 2.2 Bawang Putih (Aiiium sabvum) Bawang putih telah memainkanperananpenting sebagaimakanandan perubatan di dalamsejarah. Beberaparujukanterawal tumbuhanini ditemui di Avesta,satu koleksi tulisan sud Zoroastrianyang mungkin disusunsemasaabad keenamBC (Dannester, 2003). Bawangputih juga telah memainkanperanansebagaisatu ubat penting kepada Sumeriandan orang Mesir kuno. Terdapat beberapabukti semasaOlimpik terawal di Greece,bawangputih diberi makankepadaatiet untuk meningkatkanstamina(Lawson, 1998). Sebuahubi bawangputih terdiri daripada8-20 ulas (anak bawang).Antara ulas yang satu denganyang lain dipisahkanoleh kulit tipis dan liat, sehinggamembentuk satu kesatuanyang rapat Akar bawang putih berbentuk serabut dengan panjang maksimum10 cm. Akar yang tumbuh padabatangpokok rudimenter(tidak sempuma) berfungsi sebagai pelekap makanan. Daunnyapanjang, pipih dan tidak berlubang, banyaknyadaun 7- 10 helai per tanaman.Bentuk bunga bawangputih adalahbunga majemukdan boleh membentukbawang.Bawangtersebuttidak biasadigunakanuntuk pembiakan,memangtidak semuajenis bawangputih boleh berbunga(Alfian, 2010). 2.2.1 Kandungan Bawang Putih Kadar dan kandungan nutrien bawang putih terdiri daripada bahan-bahanorganik: protein, lemak, dan hidrat arang, di samping mengandungizat-zat seperti kalsium, fosforus,besi, dan vitamin. Ubi bawangputihjuga mengandungiikatan asid-asidamino disebut alliin. Bila alliin ini mendapatpengaruhdari enzim allinase,alliin boleh berubah menjadiallicin. Allicinter-diddaripadabeberapajenis sulfida, dan paling banyakadalah allyl sulfide. Bilaallicinbertemudenganvitamin 131,akanmembentukikatan allithiamine (Dalimartha,1999). Bawang putih mengandungminyak atsiri yang bersifat antibakteriaserta anti septik danjuga diallylsulfidayang dikenalisebagaianti cacing.Komponenyang terdapat pada bawang putih adalahdiallyl disulfide(60%), diallyl trisulfida (20%), alyll propel 8.

disulfida (6%) dan dietil disulfida, diallyl polisulfida,alliin serta allicin dalamjumlah sedikit. Protein yang terkandung dalam bawang putih adalah protein bersulfur yang bertanggungjawab terhadap pembentukan aroma. Sumber mineral utama yang terkandungdalam bawangputih adalahseleniumdengankandungan70/g atau 100/g dalamkeadaansegardan juga mengandungimineral-minerallain sepertikalsium,besi, magnesium,fosforus,natrium, danzink (Rahmatika,2009). wnamo dan Koswara(2002) menyatakanbahawabawangputih mengandungi asid amino cysteine yang merupakan penentu komponen bioaktif bawang putih. Cysteineteralkalisasidan kemudianmengalamipengoksidanakanmenghasilkanprotein alliin. Min merupakanprekursortidak berwama dan tidak berbau pada bawangputih, namun apabilabawangputih yang dihiris atau dihancurkanmaka akan timbul sesuatu enzim iaitu allinase. Enzim allinaseini menukaralliin menjadi alisin, kompaun yang memberibau khas bawangputih. Paavo Airola, seorang ahii gizi dan pengasasThe International Academy of BiologikalMedicinedalam Winarno dan Koswara(2002) telah berjaya menemui dan mengasingkansejumlahkomponenaktif dari bawangputih, antaranyasebagaiberikut: a) Allisin,zat aktif yang mempunyaidaya bunuh terhadapbakteria dan Jaya anti radang, b) Alliin, satu asid aminoyang bersifatantibiotik. C) Allitiamin, satu sumberikatan-ikatanbiologiyang aktif sertavitamin 131. d) Antihemolyticfaktor, faktor anti lesuatau anti kekurangansel-seldarahmerah, Selenium,satu mikro mineralyang merupakanfaktor yang bekerja sebagaianti oksidan. e) Germanium,sepertiseleniummerupakanmineralanti kanseryang ampuhyang boleh menghalangdan memusnahkansel-selkanserdalambadan. f) Antioksidan,anti racun atau pembersihandarah dart racun-racunbakteriaatau pencemaranlogam-logamberat. Hasil penelitian Virginita (1997) dilaporkan bahawa bawang putih segar mempunyai kadar air sebanyak65.12%. Apabila proses pengeringantidak berjalan denganbaik, makaair tersebutakantertahandalammatrik bawangputih. Penumpukan hirisan bawang putih kering dalam loyang dapat menurunkanluas permukaanuntuk 9.

penyejatanair di dalambawangputih. Akibatnyaserbuk bawangputih yang dihasilkan mempunyaikadar air yang tinggi. Sepertigambardalam rajah 2.1. r. 0 I CH2=CH-CH2-S-CH2-CH=CH2 Rajah2.1. RumusBangunAllicin (Block,1985dalamHastuti,2008). ]adual 2.2. KandunganKimiaBawangPutih ]umlah. Komponent BK (%). 83,09. PK (%). 16,78. SK (%). 0,42. LK (%). 4,11. Beta-N (%). 58,61. Abu (%). 3,17. Ca (%). 0,26. P-avl (%). 0,38. Na (%). 0,07. Energi (kal/g). Sumber:. 3.344. Hastuti(2008) HasilAnalisisLab. Ilmu Nurisidan TeknologiPakan, FakultasPetemakanIPB, 2006. Kandungan zat aktif bawang putih. mengalami penurunan selama proses pengeringanuntuk menjadi serbuk bawang putih. Rahmanet a/. (2006) melaporkan bahawaprosespengeringanserbuk bawangputih yang optimal pada suhu 40°Cuntuk mengurangkankehilanganzat aktif. 2.2.2 Ketoksikan Bahan Aktif Bawang Putih Menurut Novizan (2002), ekstrak bawang putih A//ium saövum berfungsi sebagai penolakkehadiranserangga(repelen).Ekstrakbawangputih berkesanuntuk mengawal beberapaperosak(Subiakto,2002). Racunperosakdari bawangputih juga berfungsi untuk mengusirsiput gondangemasdan siput Mo//ucabahkanmampumembasmisiput 10.

dengan merosakkansistemsaraf. Minyakbawangputih mengandungikomponenaktif bersifat asid (Port, 2000). Aplikasi ekstrak bawang putih dengan konsentrasi3 ppm dalam larutan aquadesmenghasilkanperatusankematianlarva nyamuk cu/expipiens sebanyak 93.60%, dalam larutan etanol sebanyak92.0% sedangkandalam larutan methanol96.8% (Alfian, 2010). Bawang putih adalah salah satu tumbuhan yang boleh mengeluarkanracun perosaksemulajadi. Bahanaktif bawangputih juga tidak berbahayabagi manusiadan haiwan. Selainitu, residunyamudahterurai menjadikompaunyang tidak beracundan mesra bagi alam sekitar. Tanaman bawang putih sangat berpotensi sebagal racun perosak biologi dalam program Pengendalian Hama Bersepadu (IPM), untuk mengurangkandan meminimumkanpenggunaanracun perosak sintetik (Sains dan TeknologiNet, 2002). 2.3 Kelapa Sawit Kelapasawit atau nama saintifiknyaE/aeisguineensismula ditanamsecarakomersildi Malaysiapada tahun 1917 di kawasan perladangandi KualaSelangor(Kementerian Pertaniandan Koperasi,1966).Tanamanawaldi Malaysiaini menggunakanbenihkelapa sawit Afrika yang didatangkandari Taman Botani Bogor di Sumetara.Kelapasawit di Malaysiaboleh dikiasifikasikankepada tiga jenis bentuk buah berdasarkanketebalan tempurung,iaitu dura (tempurungtebal), tenera (tempurung nipis) dan pisilera (tiada tempurung). Dar! segi penghasilanminyak kelapa sawit, spesistenera menghasilkan minyak yang lebih banyak berbandingdura kerana perbezaanketebalantempurung. Kelebihantenera !ni membawakepadapenanamansecarameluasdi Malaysiabermula dari 1961(Wan, 2006). 2.3.1 Morfologi Tanaman Kelapa Sawit Perkebunantanamankelapasawit merupakansalahsatukomoditiyang mempunyainilai tinggi dan sumber pendapatanterbesar bagi NegaraIndonesiaberbandingtanamantanamankomoditilain. Setiaptumbuhan mempunyaiciri-ciri morfologi clanfungsi yang berbeza.Sebelum menanamtanaman kelapa sawit, harus mengetahulmorfologinya terlebih dahulu. Morfologi tanaman kelapa sawit yang terdiri daripada bahagian-. 11.

RU7UKAN. Adriana, P. 1999. Kajian Daya InsektisidaEkstrakUmbi BawangPutih (Allium Sativum)dan EkstrakDaunBuah Nona(Annonareticulate L) terhadap SeranggaSitophilusZeamais.SkripsiJurusanTeknologiPengandan Gizi. FakultasTeknologiPertanianInstitut PertanianBogor. Agus, S., Sudhartodan Prasentyo.2011. Kumbang TandukOryctesthinoceros Linn.PusatPenelitianKelapaV. H- 0003. Agus,S., Sri Mumi, E. dan Djuharyanto.2012. PerkembanganLarvaSerangga HamaKumbangBadak(OryctesrhinocerosL) PadaBerbagaiKonsentrasi Isolat NematodEntomopatogenHeterorhabditis.In: ProsidingSeminar Nasional"PengembanganSumberDayaPedesaandan KearifanLokal BerkelanjutanW. Purwokerto,27 - 28 November2012. Ahmad,A. A., Zaimah,D., dan MohdNoor, M. 2012.SenarioMasaHadapan Pasarandan PemasaranIndustri MinyakSawit Malaysiake arah PerancanganStrategikdalam PeningkatanDayaSaingGlobal.Prosiding PerkemVII, 1: 6- 9. Alfian, R. 2010. PengaruhPemberianEkstrakBawangPutih TerhadapMortalitas KeongMas.luma/ F'oratek5: 172- 180. Aliero, B. L 2003. LarvaecidalEffectof AqueousExtract of Azadriachtinindica (naam) on larvaeof Anophelesmosquito.Afr. 1. b oted,nica/2: 325-327. Bedford,G. 0.1980. Biology,Ecologydan Controlof PalmRhinocerosBeetles. Annual Reviewof Entomology25: 309 - 339. Bedford,G. 0.1986. Biologicalcontrol of the RhinocerosBeetle(Oryctesrhinocerns) in the South Pasificby Baculovirus.Agriculture,Ecosystemsand Environment15: 141-147. Carley,A. 1969.The CoconutRhinocerosBeetleOryvtesrhinoceros(L). PANS 15: 18 - 30. Counsilof Europe.1992.Pesticide:7thedition. Strasbourg:Councilof Eroupe Publishingand DocumentationService. ofPesticide.OklahomaStateUniversity.Uunited Criswell,J. T. 2006. Tox/dyty States: 1-8 Cunningham,A., Daszak,P. dan Rodriguez,J. P. 2013. PathogenPollution: Threat to BiodiversityBonservation.Journal of Defininga Parasitological Parasitology89: 78 - 83. Dahman,M., Al-SheibaniH. dan AI-RizqiM. 2006.Assesmentof Antimicrobial Activityof DriedGarlicPowdersProducedby DifferentMethodsof Drying. Intemabronal].. of FoodProperües9: 503 - 513. Dalimartha,S. 1999.RamuanTradis/onalUntvkPengobatanKanker.Penebar Swadaya,Jakarta. Dannester,J. 2003. The Originsof Medicine. Translatedfrom Sao- d Booksof the East,AmericanEdition.NewYork: The LiteratureCompany 42.

Desita,S., HennieL. dan Nurmayani.2013.Uji BeberapaDosisBeauveria Bass/anat/ui//emirs TerhadapLarvaHamaKumbangTandukOryctes (coleopteran; scarabaeidae)Pada Kelapa Sawit. Journal rhinoceros Tekno%g/,IV (2) 2013: 137 - 142 Dilipkumar,M. dan Tang,S. B. 2013.PengurusanBersepaduKumbangdan Kumbang]alur MerahPerosakUtamaTanamanKelapa.Bu/etin Tekno%g/ MARD14:51-59. Dua, V., Pandey,A., Raghavendra,K., Gupta,A., Sharma,T. dan Dash,A. 2009. Larfvicidaiactivity of neem oil (Azadirachtinindica) formulation against mosquitoes.Ma/ar.18: 124. Hamdan,A., Shazuani,M., Ahmad,S. dan Idris A. 2012. Taburandan KelimpahanParasitoidLalat Rumah(Hymenoptera:Chalicidoidea)di Ladang TemakAyamdi SemenanjungMalaysia.SainsMalaysia41: 1087- 1093. Hasnahdan UsamahHanif. 2010. EfektivitiEkstrakBawangPutih Terhadap MortalitasSitophi/usZeamaisM. Padajagung di Penyimpanan.lumal F/oratek5: 1- 10. Hastuti,R. P. 2008.PengaruhPenggunaan BawangPutih(A///umSativum)dalam Performa Ayam Kampungyang DiinfeksiCasingAseRansumTerhadap aridia Galli. SkripsiFakultitasPetemakan,Institut PertanianBogor. Hill, S. D. 1987.Agricu/tura/InsectPestsof TemperateRegionsand their Contra/. NewYork: PressSyndiateof the Universityof Cambridge. Hossain,M. A., AI-Toubi,W. A., Weli, A. M., Al- Riyami,Q. dan Al-Sabahi,J. N. 2013. Identification and characterizationof chemicalcompoundsin different crude extracts from leavesof Omani neem. J. Ta/bah.University Science7: 181- 188. Insekticide Hussain,A. L 2010. Roleof OxidativesStressin Organophosphate Review. Pesticide Physiology 98: 140 Toxcicity-Short LWooem/stryand 150. Jefflj V. 2009. Isolasi Uji PatogenistasBacilluusthuringensisTerhadapCrocidolomia binotalisZell. (Lepidoptera:Pyralidae).. uma/ BudidayaPertanian 5: 8488. Jia, H., Wu, S. F., dan Gong,Y. Y. 2011. Evaluationof LethalEffectsof Chlorantraniliproleon Chilosuppressalisand Its LarvakParasitoid,Cotesiachi/on,s AgriculturalSciencein China10 (7): 1134- 1138 Kartosapoetra.1987.HamaTanamanPengadanKekebun.BinaaksaraJakarta Keawjam,R. S. 1986.The AppleSnailof Thailand;Distribution,HabitatandSheel MorphologyMalacogica/Review 19: 61 - 81. Kubo, L dan J. A. Klocke.1982.An InsectGrowthInhibitoor from TrichiliaRoka (Meliaceae).Experientia38: 639 - 640. Lawson,D. dan Baure. 1998.Garlic:A Reviewof its MedicinalEffectsand Indicated Active Compound.In: Phytomedicrneof Europe.Washington DC:AmericanChemicalSociety1998.PP.178- 209. MalaysianPalmOil Board.2000.PerosakSawitdan KawalanBerkesan:Bent Sawit Bil 15/2000mukaSurat7-9. 43.

Maryani,A. T. 2012. PengarahVolume PemberianAir Terhadap Pertumbuhan Bibit KelapaSawit di PembibitanUtamaJumal Agroteknologi1 (2): 54-75 MiaoJ., CuangchunC., Yibo L., XiongbingT., XiangqunN., DouglasW., Whitman dan ZehuaZ. 2016. Biochemicalbasisof synergismbetween pathogenic fungus Metarfiizium anisop/iae and insecticide chlorantraniliprole in Locustsm/gratoria(Meyen).ScientificReports6, Arirc%number: 28424 Mohan,K. and Padamaraban, A. M. 2013. BiotoxicityAssayof neem(Azadirachta indica) Productsand DistilleryEffluenton the third Instar Larvaeof Coconutrhinocerosbeetle OryctesrhinocerosInternationalJournal of Pharamaand Bio Science4 (4): 102-110 Morgan,E. D. 2009.Azadirachtin,a scientificgold mine, Bioorg.Med.Chem.17: 4096- 4105 Narayanan,F. S. 1954. Insect Pestsof CoconutPalm and their Control,Indian Coconutlouma/1: 117 -124. Narayana,K. H. S. ; Parthasarathi,K., 1985. Nutrientcompositionof deoiled sandalseed meal: mineralsand aminoacids.J. Am. Oil Chem.Sac;,62 (9): 1386 - 1387 NationalResearchCouncil.2000. TheFutureRoleofPesticidesin USAgriculture Washinton,D. C. NationalAcademicPress. Novizan.2002.MembuatdanMemanfaatkanPesüsidaRamahLingkunganPTAgronomediaPustaka,Jakarta. Pelegrino,J.R, Caloreb,E. E. Saldiva,P. H., Almeida,V. F., Peresa,N. M. and Vilelade-Almeidaaa L 2006. MorphometricStudiesof SpecificBrain Regionsof PatesChronicallyIntoxicatedwith the OrganiphosphatemethamidophosEcotoxicolbgyandEnvironmentalSafety64: 1580- 1589. Port, G. 2000. BawangPutih MembuatS/put Lari. Copyright@2002 PT Kompas CyberMedia. Pracaya.2003. HamaPenyakitTanaman.PenebarSwadayaDepok.Halaman72 Rahman,M.S, H.I AI-Sheibanidan M.H. AI-Riziqi.2006. Assesmentof antimicrobial activity of dried garlic powdersproducedby different methodesof drying. IntemationalJ. of FoodProperties9: 503-513. Rahmatika,M. S. 2009. EfektivitasPenggunaanZeolit dan BawangPutih Sebagai Zat PenghambatKerosakanBiologiPadaJagungdan DedakPadiSelama ProsesPenyimpanan.Institut PertanianBogor. RamliM., Wahid, M. B., Norman,K., Glare,T. R., dan Jackson,T. A. 2005.The Incidenceand Useof OryctesVirus for Controlof rhinocerosBeetlein Oil PalmPlantationin Malaysia.Journal of Invertebrate Pathology89 (1): 85 - 90. Ranjbari,S. MohammadHassan,S dan Aramideh,S. 2011. InsecticidalEffect of BacillusThuringiensisvarkurstakion the VariousInstars Larvaeof Plutella xylostellaL (Lepidoptera:Plutellidae)UnderLaboratoryCondition.Egypt Academic]oumal BiologyScience3(1): 27-32 44.

RivimS. 1998.Patientwith hyperlipidemiawho ReceivedGarlicSupplements Cipid Managemaent.Reportfrom the Lipid EductionCouncil(3): 6-7. Robertson,J.L., H. K. dan Savin,N. E. 1980. POLO.A User'sGuideto Probit or LogitAna/ysis America:PacificSouthwestForestand RangeExperiment Station. Robertson,1 L, Preisler,H. K. dan Russel,R. M. 2003. PoloP/usProbitand Logfit AnalysisUser'sGuide.America:PacificSouthwestForestand RangeExperiment Station. Sajida,A. K. 2011. KumbangAncamTanamanKelapaSawit. UtusanOnline,17 Mac Santa,N., Moharil,M. P.,Ghodki,B. S. Lande,G. K. Bisane,K. D. Thakare,A. S., Barkhade,U. P. 2010. Biochemicalanalysisand synergisticsuppression of indoxacarbresistancein PlutellaxylostellaL2 AsiaPacific Entomof. 13: 19-95 Sukanya,S. L, Sudisha,J., Hariprasad,P., Niranjana,S.R., Prakash,H.S. dan Fatimah,S. K. 2009.Antimicrobialactivityof leaf extractsof Indian medicinal plantsagainstclinicaland phytopathogenicbacteria.Afr. J. Bioterhnol 8: 6677- 6682. Sunarko.2007. PetunjukPfah&sBud/Dayadan Pengo/ahanKelapaSawit Tanggerang: AgronomediaPustaka. Tanada,Y. dan Kaya,H. K. 1993. Insect Pathology.AcademikPress.Inc. Publishier SandiegoNew York Boston.LondonSydneyTokyo Toronto. Hal: 359- 360. Tomlin, C. 2000. The PesticideManual 12"' Edition.Farham,Surrey:BCPCPublication. di DaerahRanau:Identiti dan Interaksi Udin, H. 1991.MasyarakatKadazandusun antaraAgama.DisertasiSarjanaMudaSastera.UniversitiMalaya. Virginita,Y. V. 1997.AnalisisKomponenVinyldilhindanAjoeneDalamBubukBawang Putih (A///um Safi um) Dengan Berbagal Matode Pengeringan. SkripsiFakulti TeknologiPertanian.Institut PertanianBogor. 51hEdition.America: Wallace,H. A. 2007. Prinop/esand Methodsof Toxo%ology. CRCpress Wan, F. I. 2006. PeramalanPenge/uaranMinyakisirung SawitMalaysia.Sekolah Sainsdan Teknologi.UniversitiMalaysiaSabah. Winamo, F. G. dan Koswara.2002. BawangKomponenBioaktifdan Prodak01ahannya.M. Brio Press.Bogor. Wraight, S. P., Jackson,M.A and Kock,S. L. 2000. Evaluationof the Enomopfumosoroseusfor athogenicFungi Beauveriabassianaand Paerr//omyec microbial.Biol Contr 17: 203 - 21. Yulie E., EisBudipramadan Satiti K. 2014. Uji toksisiti ekstrakbawangputih (A///umsatvum) terhadapkulfurselfibrolast. Datajouma/vol. 47.. 45.

Yu, S. J. 2008. The Toxicologyand B oahemistryof Insect des America:CRC Press. Yusinta.,Yuslim, F. dan Rika,S. 2012. Struktur PopulasiKumbangTanduk(0 iyctes rhinoceros)di Area PekebunKelapaSawit MasyarakatDesaKenantan KabupatenKampar-Riau.Juma/Biogenesis,8( 2) C. 2004. PalmOil: The DrivingForceof Yusof, B., Balun,N. dan Chandramohan, Oil Palm Industry Economic.louma/ 14: 1World Oil and Fat Economy. 9. Availableat Zaini. 1999. HamaTanamanKelapaSawit clanPengendaliannya. HP://litbang.go id/hamakelapasawit. Diaksestanggal 22 April 2009.. 46.