T - - ' - - - - _ . _ - -
_ .
_ _
_ . - _ .
- - _ . _
. .
- . - - '
o
Senin
0
UTSRQPONMLKJIHGFEDCBA
S e l a s a0
R a b u • K a m i s0
J u m a t0
Sabtu
0
M i n g g u2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
@
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
- - : O - J a - n - O ~ P - e b - - - : : O : : : : - - M - a r - O ; : ; ; - A - : - p - r - O M e i
0
J u n O = - - J - u l - O ~ A - g - s - - : ; O ~ s - e p - - ; : : O : ; - : : - O k : - t - - ; O ~ N : - o v - : ; ; ; . ~ D e - s - - - :N
U l a d s u m a n g e t j u a n g R d . D e w i S a r t i k a ( P a h l a w a n N a s i o n a l W a n o j a ) e s t u m i s t i t e r u s d i p i a r a t u r d i i p u k s a l a w a s n a , h u s u s n a k u k a o m w a n o j a J a w a B a r a t , I n d o n e s i a u m u m n a . E t a h a l , t u j u a n n a p i k e u n n y i n g l a r t i n a p a s u a l a n d e g r a d a s i ( p a r o b a h a n ) m e n t a l n u k i w a r i g e u s n g a r a n d a p a n s a b a g i a n k a o m w a n o j a .
E t a h a l d i l u h u r t e h m i n a n g k a j e j e r p a n g l a w u n g a n , a c a r a s e m i
-n a r , M i e l i n g W e w e t o n I b u R a d e n D e w i S a r t i k a s a r t a M a p a g S a a b a d P a g u y u b a n P a s u n d a n . T e m a n u j a d i j e j e r n a " R e v i t a l i s a s i N i l a i -N i l a i P e r j u a n g a n I b u R a d e n D e w i S a r t i k a u n t u k M e n i n g k a t k a n P e r a n S e r t a P e r e m p u a n D a l a m M e -n y o -n g s o -n g E k o n o m i G l o b a l d a n P a s a r B e b a s " . A c a r a d i g e l a r k u P a g u y u b a n P a s u n d a n g a w e b a r e n g j e u n g P i k i r a n R a k y a t , d i A u l a
r e d a k s i P i k i r a n R a k y a t , J a l a n S o e k a r n o H a t t a , B a n d u n g . H a d i r d i n a a c a r a D r s . H .M . B u d i a n a , M .S i . ( K e t u a B i d a n g P e m u d a -O l a h r a g a d a n W a n i t a P B . P a g u y u b a n P a s u n d a n ) , M u c h t a r I b n u ( R e d a k t u r P R ) , r e n g r e n g a n p e n g u r u s P B . P a g u y u b a n P a s u n d a n D r s . S o m a G a n t i k a , M .S i ., I r . I y u s R u s t a n d i , M .S i ., p a r a p a m i l o n j e u n g o n d a n g a n t i l e r n b a g a / o r g a n i s a s i P e r e m p u a n P r o p i n s i J a w a B a r a t s a r t a o n d a -n g a -n s e j e n n a . N u M e d a r m a k a l a h d i n a e t a s e m i n a r p a r a w a n o j a p e t i n g a n J a w a B a r a t , d i a n t a r a n a P r o f . D r .
Hj.
N i n a L u b i s M S . ( S e j a r a w a n ) , D r . H j . S r i A s m a w a t i K u s u m a w a r d a n i , M .H u m ., ( K e p a l a B a d a n P e m b e r d a y a a n P e r e m p u a n d a n K e l u a r g a B e r e n c a n a P r o p i n s i J a w a B a r a t ) , s a r t a H j . A a m A m i l i a ( s a s t r a w a n / b u d a y a w a n ) , k a l a w a n d i m o d e r a t o r a n k u D r a . E t t i R S . M .H u m .N u r u t k e u n N i n a H e r l i n a L u b i s , p a m i a n g a n j e u n g p a m i k i r a n D e w i S a r t i k a n u l a h i r p i n g 4 D e s e m b e r
1 8 8 4 , g e u s n a t r a t t u r n y a t a k a t a r a
8
" . ' " P a r a u x i n o j a p e ~ n g a ~ J ( : n J J a B a r a t , d i a n t q ; : ( 1 . n a ~ r o fD f, - ' H j . N ~ T l a
L~Bi~
MS.' ( S e j a t ' a w a n ) ,
Dr.
H j : S r i A S m a l . u a i l K u s u m a w d r c l a h i ; " M . H u · m . , ( K e p a l a B F P K B P r o p i i l s i J a w a B a r a t ) , H j . A a m A m i l i a ( s a s t r a u i a t i / b u d a u a u x m ) , s a r t a D r a . E t t i R S . M . H u m ,n q a q u a r m a t e r i n g e u n a a n p a h l a w a n n a s i o n a l R a d e n D e w i S a r t i k a .
.
/-~
.•
- - .-
..
,---.
,
---~-~-~---
---j e u n g k a r a s a a y a n a k u b a l a r e a , e s t u n i n g n g a w a l u y a k e u n t u r n g a n g l } a t h a t k a t , d a r a j a t ,k a o r n :
, . "':':'-(' . ':-;·1· :'-':;" ",:"/~ w a n o j a . " U p a r n a n a w a e ; d i n a 'p a j a ; m a n a n h a r i t a , D e w i S a r t i k a n e r n -b o n g k e u n s u m a n g e t n a , n g u s u l -k e u h s a n g k a n k a o r n w a n o j a k u d l l , d i b e k e l a n p e n d i d i k a n h u s u s ( k e j U2 ':' . r u a n ) n u s a t a t a , n e p i k a k u e t a k a m a m p u h a n a n a r n o a l a y a d e u i . g e s e h n a p a ~ g h a s i 1 a n a n t a r a k a o J ? : ;
w a n o j a " j e u n g p r i a ] " k i t u 'c e u k N i h ~ L u b i s .
m e k e l a n p a n g a w e r u h , p i k e u n m a h i n g k a n a p e r n i k a h a n
nu
c a n S l l " V a w ,i ';a n u j b a r i s h g a q ~ l u k l l J .'k e u ~ r a r n b a t k a i n a l ~ n a p i p i s a h a n r ~ r n ~ h . t a n g g a s a r t a m o a l a y a d e u i k a w i n p a k s a a l a t a n d i p a k s a k u k o l o t n a .'''K u 'l d t t 1 n ~ , m u h a y e J r i a , p e n d i -d i k a n t i n g k a t l u h u r d i k o r n e r s i l -k e u n , h a r t i n a , e t a p e n d i d i k a n t e h l a h a n n a , u k ~ 8 .k e ~ r n ~ . k a b ~ d a ~ 'i '; j a r ~ a b e u n g l l 'i l r s a r t a j a l m a ~ j a l n i i '. j e g u d w u n g k u l . H a r t i n a ,' p e t a s a p e r t i k i t u t e h m a n g r u p a l e n g k a h n u .) < ; t i p ,; w a j u ,m a l ~ h b e u k i m ~ n d u r t i n a ' h a r e p a n ,j e u h g ,d t a ~ d t a ' D e w i S a r t i k a ," p o k n a . .
H j : N i n a n e t e l a k e u n , D e w i S a r t i k a f k a c i d a p i s a n ' m a h i n g n a k a n a p e r n i k a h a n n u c a n s a w a w a ( p e m i k a h a n d i b a w a h u m u r ) , p o n k i t u d e u i k a w i n p a k s a . K u .s a b a b . k i t u , .p e n d i d i k a n s a k o l a '; r n 1 s t i
,
L i m a h a l o p e n t i n g g n u .k u d u d i c o n t o J i n ~ R ~ t a k t e r .I J ~ 'w iS ,a ; t i k a ,"
Rengrengan panata
calagara
ZYXWVUTSRQPONMLKJIHGFEDCBA
s e m i n a r'Mielitu; Weweton Dewi Sartika'
sauiatara waktu ka tukang,
d iaula redaksi PR,
jalan Soekarno-Hatta,
Bandung.
d i a n t a r a n a , g ~ d u r r r a d a y a j O , a n g ,
j i w a k a p e l o p o r a n , f i l o s o p i p e n
-d i -d i k a n , d i s i p l i n , s a r t a e m a n s i p a s i .
n g a w a n g u n d e u i v r o h a n g 'k e l a s
a n y a r d i l u a r p e n d o p o k a b u p a t e n . " N a l i k a a h i r a b a d 1 9 . D e w i S a r t i k a g e u s b a j o a n g n g a w a n g u n
k a r a k t e r b a n g s a , e t a h a l m i s t i d i t u
-l a d s a r t a k i w a r i m a s i h b i s a d i l a r a p
-k e u n d i n a k a h i r u p a n s a p o p o e , "
k i t u c e u k A a m A m i l i a .
S a p e r t i k a r a k t e r s a p o p o e D e w i
S a r t i k a , d i n a h a l t u a n g j e u n g
k u l e m u p a m a n a , c e u k A a m A m i l i a ,
a p a n s a k i t u n g a n g g o j e u n g n g u p a
-m a n a k a n a a j e n i n a j e n e t i k a , e s t u
k a c i d a m a k e j e u n g t u n d u k n a k a n a
w a k t u , s a r t a n g a t u r w a k t u s a p e r e
-l u n a . H a n d a p a s o r t e u g u m a i n g
s a r t a d i s i p l i n d i n a h i r u p .
L u h u n g n a a j e n i n a j e n a n u d i
-a j -a r k e u n D e w i S a r t i k a , c e u k A a m
A m i l i a , l u y u s a k u m a h a a n u d i
-a j -a r k e u n j e u n g d i l a r a p k e u n d i S e k o l a h P u t r i a n u d i a d e g k e u n k u
V a n D e v e n t e r t a u n 1 9 1 9 . S a n a j a n , p a m a h a m a n n a l o b a a n u b e d a , t a p i
l e b a h p e r s e p s i n a , h a r i b - h a r i b a y a
n u s a r u a , s a p e r t i n g e u n a a n s i k e p
k a t u t p o l a h h i r u p m a n d i r i j e u n g
k a p a r i g e l a n w a n o j a s a r t a e t i k a d i n a
c a m p u h g a u l j a d i s a l a s a h i j i a t i k a n
u t a m a . * * *
(nay)
!
~Mangl_e~N~?~'._2~?=5_2~~~A3~~~~~~~~~~~~~-=~~
9
_
P a r o b a h a n
Mental
" S u m a n g e t : n g a g e d u r n a d a y a
j o a n g D e w i S a r t i k a e s t u k a c i d a S a s t r a w a t i A a m A m i l i a d i n a
n a t r a t n a . S a p e r t i b a s a r e k p a m a n g g i h n a , n e p i k e u n y e n h a l a - .
n g a d e g k e u n s a k o l a , B u p a t i n g a n h a r u n g a n b e u r a t k e u r k a o m
B a n d u n g h a r i t a t ~ u n g o b u l j ( e u n ; ; y w a n o j a n l l g e u s k a d u n g k a a s o s i a s i .
h a r e p a n a n a , m a l a h a n j e u n n a j a d i p e n d i d i k a n a k b a n g s a n y a e t a
( B u p a t i B a n d u n g ) n y a r i o s : a y a n a p a r o b a h a n m e n t a l j e u n g
'E n t o n g , a w e w e m a h e n t o n g s a k o - p a r i p o l a h t i , s a b a g i a n g e n e r a s i
l a , a s a l ; 0 b i s a n u t u '- n g M o , x . .p i s a ; t \ ~ ; < n g q f a k t w a r L M i l a r n p a h . k a n a > h a k f
k e k e r o d ; b i s a v n g a w u l a a n s a : l a k i , h a l a n u t e u u n i j e u n g t e u h a d e , '
g e u s l e u w i h t i c u k u p , g a n j a r a n a n a k i t u n a t e h d e u i , g e u s j a d i h a l n u
o g e " m a n j i n g s a w a r g a , k o r n o i e u l u m r a h j e u n g b i a s a . R o b a h n a e t a
m a k e . r e k d i a j a r i b a s a f W a l ~ p . d a , p a r i p o l a h , a l a t ~ n f 1 1 p a - r u p a a l e s a n , '
s a g a l a ', s o k s a n a j a f i k i t u , 't a p i l i 'a r i - " n y a . , d i a n t a r a n a , b e u R i i p i s n a
t a D e w i S a r t i k a t e u i e u h j a d i m a t a k s u m a n g e t k o m p e t i s i g e n e r a s i
l e u t i k h a t e j e u n g . n g e n d o r a n n g o r a , t e p t e w e w e t ( s a g a l a h a y a n g
s u m ~ n g e t n a , . . t e u p e t o t - B e t p L " s a r w a g a n c a I l g j e } l n g i n s t ~ n t )
m i n a n g s a r a y a , k a K a n j e n g t D a l e m , = u p a m a b o g a = k a h a y a n g j e u r i g t G
n u a h i r n a e t a p a m e n t a d i k o b u l - n y a n g h a r e u p a n r u p a - r u p a p a s u
-k e u n , " s a u r H j . N i n a . _a l a n , k u r a n g n a m i n a t m a c a , r o b a h
-_ " n a e t i k a ( g e u s a p i ~ I i n j ~ u n g a c u h
- D e w i " S a f t i k a '/ b a s a ; h l r i t a t ) k a n a : h a l t h a l n u s i p a t n a n o r i - n a ,
n g a m i m i t i a n t n g a d e g k e u n s a k o l a s a p e r t i s o p a n s a n t u n ) , k u r a n g
k e u r w a n o j a , e s t u r i i r i g r n e u n a n g e n g e u h n a k a n a a j e n s e n i b u d a y a
p a m o y o k t i k a l a n g a n m e I l a k . T a p i _ n r a ~ i s i o n i l l s a r t a l o b a a n u s a l a h
d i n a " w ~ i k t u . k u r i m g H O s a t a u i l / 'y - k a p r a h n g a h a r t i k e u n k e c a p m o d e .
-m u r i d n a t e r u s n a m b a h a n , b e u k i r e n d i n a p a r n i k i r a n a n u n y o k o