PPPG 3693 UNDANG UNDANG TANAH PERBANDING

(1)

1.0PENDAHULUAN

Kebebasan memiliki harta dalam amalan undang-undang Sivil di Malaysia adalah salah satu daripada hak dan kebebasan asasi seseorang yang tidak boleh dipertikaikan. Oleh itu hendaklah wujud terlebih dahulu satu undang-undang yang menyatakan dengan jelas prosedur pengambilan tanah secara paksa dan prinsip-prinsip yang dirujuk untuk memberi pampasan yang memadai sebelum sesebuah tanah milik seseorang itu diambil dan diguna secara paksa oleh pihak berkuasa. Perkara 13 dari Perlembagaan Persekutuan antaranya menjelaskan dengan teliti jaminan hak seseorang terhadap pemilikan tanah. Peruntukan menekankan bahawa tiada seseorang pun boleh dilucutkan hartanya mengikut undang dan tiada sesuatu undang-undang pun boleh membuat peruntukan bagi mengambil atau menggunakan harta-harta dengan paksa dengan tiada pampasan yang mencukupi.1

Mengikut Perlembagaan Persekutuan, Perkara 2 (d), Senarai Negeri, Jadual ke-9, tanah adalah di bawah bidang kuasa eksekutif Kerajaan Negeri. Walau bagaimanapun, Perkara 76 (4) Perlembagaan Persekutuan membenarkan Parlimen menggubal satu undang-undang tanah dengan tujuan untuk keseragaman dan kesamaan polisi di antara Negeri. Justeru Akta Pengambilan Tanah 1960 ini telah digubal oleh Parlimen, tetapi kuasa-kuasa eksekutif di dalamnya masih lagi dipegang oleh pihak negeri.

2.0 PENGAMBILAN BALIK TANAH DALAM UNDANG-UNDANG MALAYSIA

2

Mengambil balik tanah yang telah diberi milik oleh Kerajaan bertentangan dengan perkara 13, Perlembagaan Persekutuan. Walau bagaimanapun Kerajaan boleh mengambil balik

1

Wafaa’ Yusof, Mohd Zamro Muda & Khairina Sabang, 2008, Pengambilan Tanah Oleh Kerajaan Menurut Perspektif Islam dan Sivil, Prosiding Konvensyen Kebangsaan Pengurusan Harta Pusaka, Wasiat dan Wakaf 2008, hlm. 263-279.

2

(2)

sesuatu tanah itu untuk sesuatu maksud awam dan dengan membayar pampasan yang munasabah terhadap tanah itu.3

Prinsip undang-undang yang berkaitan dengan pengambilan balik tanah terkandung dalam Akta Pengambilan Tanah 1960. Undang-undang ini mulai berkuatkuasa pada 13 Oktober 1960 di seluruh Persekutuan Tanah Melayu. Sebelum akta tersebut dilaksanakan terdapat lapan jenis undang-undang yang berjalan kuatkuasa di Persekutuan Tanah Melayu, di antaranya ialah, Ordinan Pengambilan Tanah Negeri-negeri Selat, Enakmen Pengambilan Tanah Kelantan, 1934, Enakmen Pengambilan Tanah Negeri-negeri Melayu Bersekutu, Enakmen Pengambilan Tanah Kedah, Enakmen Pengambilan Tanah Untuk Maksud-maksud Keretapi, Perlis, Enakmen Pengambilan Tanah (Perluasan) Bagi negeri Perlis, 1958, dan Ordinan Pengambilan Tanah (Perluasan) Terengganu 1952.4

Matlamat Akta Pengambilan Tanah 1960 ini diwujudkan ialah untuk mewujudkan satu prosedur yang seragam bagi semua negeri di Malaysia dan juga untuk mewujudkan satu mekanisme yang pantas bagi mengambil tanah secara paksa apabila tanah-tanah tersebut dikehendaki segera untuk tujuan pembangunan. Akta ini telah mengalami beberapa kali pindaan iaitu pada tahun-tahun 1965, 1971, 1973, 1976, 1977, 1983 dan pindaan terbaru sekali pada bulan Julai 1991. Pada tahun 1992, akta ini telah disemak semula dan ia dikenali sebagai Akta Pengambilan Tanah 1960.5

3.0TUJUAN PENGAMBILAN TANAH BERDASARKAN AKTA PENGAMBILAN

TANAH 1960

Pengambilan tanah ini diperlukan untuk sesuatu maksud awam oleh mana-mana orang atau badan bagi apa-apa maksud yang pada pendapat Pihak Berkuasa Negeri adalah berfaedah untuk

3

Mohd Salleh Abas, Mengenal Undang-undang, 1965, hlm. 64. 4

Ridzuan Awang, Undang-undang Tanah Islam Pendekatan Perbandingan, 1994, hlm. 262 & 263.

5

(3)

pembangunan ekonomi Malaysia atau mana-mana bahagian daripadanya atau kepada orang ramai amnya atau mana-mana kelas orang ramai atau untuk tujuan perlombongan atau kediaman, pertanian, perdagangan, industri atau tujuan rekreasi ataupun kombinasi daripada tujuan-tujuan tersebut. Pengambilan tanah secara paksa ini dapat mengatasi rintangan-rintangan seperti keengganan pemilik harta menyerahkan tanah secara rela atau tujuan pengambilan oleh kerajaan bertentangan dengan kategori kegunaan tertentu yang telah ditetapkan. Implikasi dari pengambilan secara paksa ini berlakunya pemindahan milik yang secara tidak langsung melucutkan hak pemilik asal yang tidak boleh disangkal ke atas tanahnya dan berlakunya penggunaan secara eksklusif sebagaimana yang dijamin di bawah kanun sebelum ini.6

Sebelum pindaan pada tahun 1991 ini dibuat, tuan tanah boleh mempersoalkan tujuan pengambilan tanah, sama ada bertepatan dengan maksud awam atau sebaliknya. Sekiranya maksud pengambilan tanah tersebut tidak termasuk di dalam salah satu daripada tujuan-tujuan yang dinyatakan dalam seksyen 3 sebelum pindaan 1991, maka pengambilan tersebut adalah tidak sah. Malah pemilik tanah juga boleh mencabar pengambilan tanahnya itu merupakan mala

fide (niat jahat) atau pihak berkuasa telah silap tentang kuasanya di bawah undang-undang.

Pemilik tanah yang terlibat akan menanggung beban pembuktian yang amat berat dalam membuktikan mala fide kerajaan dalam pengambilan tanah seperti yang diputuskan dalam kes

Yeap Seok Pen lwn Kerajaan Negeri Kelantan [1986] 1 MLJ 449.7

Penangguhan proses pindahan milik harta selama 4 bulan telah didakwa oleh perayu sebagai niat buruk Kerajaan Kelantan untuk mengambil hartanya. Tiga bulan selepas pemindahan tersebut Kerajaan Kelantan telah menyiarkan dalam Warta bahawa harta perayu diperlukan bagi maksud ruangan pejabat dan perdagangan untuk Yayasan Kelantan sedangkan terdapat harta-harta lain yang boleh diguna bagi tujuan tersebut. Rayuan perayu gagal. Hakim menegaskan keperluan kepada pembuktian yang kukuh untuk menunjukkan mala fide dan bukannya sekadar syak wasangka. Walau bagaimanapun, selepas pindaan 1991 skop seksyen 3

6

Salleh Buang, Undang-undang Tanah di Malaysia, 1993, hlm. 219.

7

(4)

ini diperluaskan lagi dengan menjadikan pengambilan tanah bagi maksud yang berfaedah kepada perkembangan ekonomi dan tidak boleh dipertikaikan oleh mana-mana mahkamah.8

4.0PROSEDUR PENGAMBILAN BALIK TANAH BERDASARKAN AKTA

PENGAMBILAN TANAH 1960

Oleh kerana Akta Pengambilan Tanah merupakan undang-undang prosedur, maka perlulah dilihat bagaimana prosedur pengambilan balik tanah dijalankan. Secara umumnya, proses asas pengambilan dapat dibahagikan kepada tiga keadaan iaitu:9

Peringkat ini merupakan satu peringkat yang terdapat beberapa aktiviti atau gerak kerja yang penting iaitu permohonan, pemeriksaan dan proses mewartakan tanah yang hendak diambil balik. Permohonan boleh terus dibuat kepada Pihak Berkuasa Negeri dan Pejabat Tanah di mana tanah yang hendak diambil balik terletak. Bagi keadaan-keadaan tertentu di mana sesuatu tanah itu perlu diperiksa atau disiasat terlebih dahulu sebelum dipastikan kesesuaiannya bagi sesuatu projek dan juga untuk mengelakkan perlakuan tidak jujur oleh pihak yang berkepentingan untuk menuntut bayaran pampasan yang berlebihan, maka tindakan pewartaan di bawah seksyen 4 Akta Pengambilan Tanah 1960 adalah sesuai sekali.

4.1 Pra Pengambilan

10

Satu pemberitahuan dalam Borang A hendaklah disiarkan dalam Warta Kerajaan. Pemungut hendaklah memberitahu dalam pengumuman awam berhubung dengan pemberitahuan di atas mengikut keadaan-keadaan yang dinyatakan dalam seksyen 52, iaitu salinan

8

9

10

(5)

pemberitahuan, pengisytiharan atau dokumen-dokumen lain hendaklah dihantar ke pejabat tanah jajahan, atau kepada pengumuman awam dalam mukim atau bandar, di mana tanah itu berada. Pemberitahuan yang dibuat di bawah seksyen 4 (1) itu boleh berkuatkuasa hanya bagi tempoh 12 bulan selepas penyiarannya dalam Warta, melainkan jika dalam masa tersebut, diikuti dengan satu pengisytiharan di bawah seksyen 8 atau jika masa itu luput, maka sah bagi Pihak Berkuasa Negeri menyiarkan satu pemberitahuan baru di bawah seksyen 4 (1) berkenaan dengan tanah atau sebahagian tanah yang terjejas dengan keputusan pemberitahuan itu.11

Jika didapati adalah perlu siasatan tanah yang lebih terperinci dilakukan, Pengarah Tanah dan Galian Negeri (PTG) boleh mengeluarkan surat kebenaran di dalam Borang B, membenarkan mana-mana orang atau pegawai untuk memasuki tanah tersebut bagi membuat kajian kesesuaian tanah. Jika sesuatu tanah telah dipastikan untuk diambil bagi sesuatu projek dan pemeriksaannya tidak diperlukan ataupun sudah diwartakan di bawah Seksyen 4, maka tindakan seterusnya ialah mengisytiharkan pengambilan di bawah Seksyen 8.12

Pemungut hendaklah menyedia dan memajukan kepada Pihak Berkuasa Negeri satu pelan bagi keseluruhan tanah tersebut, dengan menunjukkan tanah-tanah tertentu atau sebahagian daripadanya, yang mana ia perlu diambil, dan keduanya, satu senarai tanah-tanah itu dalam Borang C. Apabila Pihak Berkuasa negeri memutuskan bahawa tanah yang dinyatakan dalam seksyen 7, di atas itu diperlukan untuk maksud-maksud yang dinyatakan dalam seksyen 3, maka satu pengisytiharan hendaklah dibuat dalam Warta Kerajaan di dalam Borang D. Satu salinan senarai tanah-tanah (mengikut Borang C) hendaklah dimasukkan sebagai satu jadual bersama-sama Borang D itu. Suatu pengisytiharan yang dibuat dalam Borang D itu merupakan keterangan yang muktamad bahawa semua tanah yang disenaraikan diperlukan bagi maksud-maksud yang dinyatakan di dalamnya.13

11

Ridzuan Awang, Undang-undang Tanah Islam Pendekatan Perbandingan, 1994, hlm. 266 & 267. 12

13

(6)

4.2 Pengambilan

Pegawai tanah di bawah seksyen 10 akan mengeluarkan satu notis awam dalam Borang E yang menetapkan tarikh siasatan, tempat dan masa bagi mendengar segala tuntutan pampasan ke atas tanah yang terlibat. Kemudian pemungut hendaklah menyampaikan salinan pemberitahuan di atas kepada:14

a) Orang yang menduduki tanah itu

b) Tuan punya tanah yang telah didaftarkan di atas tanah itu

c) Mana-mana orang yang mempunyai kepentingan terdaftar atas tanah itu

d) Mana-mana orang, yang ada sebab untuk mempercayainya, ada kepentingan dalam tanah itu.

Salinan pemberitahuan itu hendaklah dibuat melalui penyerahan salinan tersebut sama ada kepada seseorang yang kepadanya pemberitahuan itu dialamatkan atau kepada mana-mana orang dewasa, kaum keluarga yang tinggal bersama-samanya dan penerimaannya mestilah diakui.15

Pemungut hendaklah membuat penyiasatan penuh terhadap nilaian tanah itu dan hendaklah secepat mungkin menilaikan kadar pampasan mengikut pertimbangan yang telah ditentukan dalam Jadual Pertama, Akta Pengambilan Tanah 1960. Wang pampasan itu hendaklah dibayar kepada tuan tanah dan apa-apa saguhati kepada sesiapa yang berhak menerimanya. Sekiranya tuan tanah tidak bersetuju dengan nilaian yang dibuat oleh pemungut, maka ia berhak meminta pemungut membentangkan hal itu ke Mahkamah Tinggi.16

Pegawai Tanah boleh menunda siasatannya atau menangguhkan perbicaraannya dari semasa ke semasa. Sebab-sebab penundaan atau penangguhan itu hendaklah direkodkan. Mereka diberi kuasa untuk mendapatkan laporan bertulis mengenai nilaian tanah dan juga untuk memanggil dan memeriksa saksi-saksi, mentadbir sumpah atau pengakuan dan memaksa supaya dokumen-dokumen (termasuk dokumen hakmilik keluaran dan dokumen-dokumen lain yang

14

15

Ridzuan Awang, Undang-undang Tanah Islam Pendekatan Perbandingan, 1994, hlm. 268. 16

(7)

membuktikan hakmilik) dikemukakan dan diserahkan kepadanya. Mana-mana orang yang dipanggil sedemikian diwajibkan hadir dan jika dia ingkar dia boleh dikenakan penalti di bawah 175 dan 176 kanun Keseksaan.17

Setelah selesai membuat siasatan di bawah seksyen 12, Pegawai Tanah hendaklah menyediakan award bertulis di dalam borang G bagi tanah yang terlibat dan menyatakan jumlah pampasan yang perlu dibayar bagi setiap orang yang terlibat mengikut kepentingan masing-masing. Setiap award ini hendaklah difailkan dan merupakan bukti muktamad yang mengikat keputusan Pegawai Tanah.

18

Setelah membuat award bertulis, Pegawai Tanah hendaklah membuat tawaran pampasan dengan cara menyerah atau menyebabkan diserah notis dalam bentuk borang H kepada tiap-tiap orang yang berkepentingan. Pemilikan tanah secara rasmi dibuat di bawah seksyen 22 dengan cara mengeluarkan notis borang K dengan menyampaikannya kepada penduduk tanah itu, jika ianya tidak dijumpai hendaklah mengeposkan notis tersebut. Apabila borang K didaftarkan dengan sempurnanya di dalam hak milik. Maka tanah yang terjadual yang terlibat dengan pengambilan dengan sendirinya menjadi tanah kerajaan.19

Sekiranya pengambilan balik tanah melibatkan sebahagian lot-lot tanah, Pegawai Tanah hendaklah mengemukakan permohonan ukur kepada Jabatan Ukur supaya baki lot tanah itu

Penarikan balik di peringkat pengambilan hanya boleh dibuat sebelum borang K didaftarkan di dalam hak milik. Penarikan balik peringkat pengambilan boleh dibuat di bawah seksyen 35 dan hendaklah diisytiharkan di dalam Warta Kerajaan. Akibat daripada penarikan ini Pegawai Tanah akan menentukan amaun pampasan yang harus dibayar bagi sebarang kerosakan yang ada pada tanah itu jika ada.

4.3 Pasca Pengambilan

17

Salleh Buang, Undang-undang Tanah di Malaysia, 1993, hlm. 224. 18

19

(8)

diukur semula. Pindaan cukai tanah ke atas baki lot perlu dibuat berdasarkan anggaran keluasan tanah yang tidak diambil dan dibayar pada tahun kalendar yang berikutnya. Selepas baki lot diukur oleh Pejabat Ukur, bagi tanah yang dipegang di bawah hak milik kekal, Pejabat Ukur akan mengeluarkan hak milik sambungan yang berkaitan dan diserahkan kepada pegawai Tanah/Pendaftar (mana yang berkenaan) untuk dilengkapkan dan didaftarkan. Bagi baki lot yang dipegang di bawah hak milik sementara, Pegawai Tanah dikehendaki membuat pindaan ke atas sempadan lot yang baru pada hak milik berkaitan. Semasa menjalankan siasatan, adakalanya Pegawai Tanah menemui jalan buntu untuk menentukan kesahihan sesuatu hak milik, surat cara yang dibawa atau pun orang yang layak menerima pampasan. Justeru, Pegawai Tanah dibolehkan membuat rujukan ke Mahkamah dengan menggunakan borang M sebagaimana dinyatakan di bawah seksyen 36.20

Selepas segala bayaran pampasan telah dibuat kepada tuan tanah atau orang yang berkepentingan maka pemungut boleh lah mengambil hak pemunyaan ke atas tanah tersebut. Dalam masalah pengambilan tanah ini, rujukan kepada mahkamah hanya boleh dibuat oleh pemungut dalam menentukan perkara-perkara berikut:21

a) Tafsiran yang betul, keesahan atau kesan dari apa-apa instrumen, seperti surat wasiat dan sebagainya.

b) Orang yang berhak kepada hak dan kepentingan dalam tanah itu, seperti pemegang sewa atau pemegang gadai dan sebagainya.

c) Jenis atau luasnya hak atau kepentingan itu. d) Bahagian pampasan bagi hak atau kepentingan itu.

e) Orang-orang yang sepatutnya boleh dibayar pampasan itu dan sebagainya.

f) Kos apa-apa siasatan di bawah Akta dan orang-orang yang bertanggungjawab membayar kos tersebut.

20

21

(9)

Manakala tuan-tuan tanah atau mana-mana orang yang berkepentingan dalam sesuatu tanah yang disenaraikan itu boleh membuat bantahan dalam perkara-perkara berikut sahaja, iaitu:22

a) Tentang pengukuran tanah b) Jumlah pampasan

c) Orang-orang yang berhak kepada pampasan itu d) Bahagian dari pampasan itu

5.0 PRINSIP PENENTUAN BAYARAN PAMPASAN BAGI SESUATU TANAH

Jadual Pertama, Akta Pengambilan Tanah 1960 telah menetapkan beberapa prinsip yang berkaitan dengan penentuan pampasan bagi pengambilan tanah, antaranya ialah:

5.1Nilai pasaran

Bagi maksud Akta ini, istilah nilai pasaran yang digunakan terhadap mana-mana tanah yang akan diambil balik bermakna nilai pasaran tanah tersebut:23

i. Pada tarikh penyiaran dalam Warta Kerajaan bagi sesuatu pemberitahuan di bawah seksyen 4, dengan syarat bahawa pemberitahuan itu hendaklah diikuti oleh satu pengisytiharan di bawah seksyen 8 dalam masa 6 bulan daripada tarikh pemberitahuan itu, sama ada yang berkaitan dengan semua tanah atau sebahagian daripadanya dalam sesuatu kawasan yang telah ditentukan, atau

ii. Dalam kes-kes lain, pada tarikh penyiaran di dalam Warta Kerajaan bagi pengisytiharan di bawah seksyen 8 itu dibuat.

22

(10)

Dalam menentukan nilai pasaran bagi sesuatu bidang tanah itu, terdapat tiga cara penilaian, iaitu:24

i. Pendapat pakar atau penilai harta tanah.

ii. Harga tanah yang dibayar dalam masa yang munasabah, perjanjian jual tanah yang akan diambil itu dibuat dengan niat jujur atau berdasarkan tanah yang berdampingan dengan tanah yang diambil dan tanah itu mempunyai kebaikan mutu yang sama. iii. Tahun sebenar tanah itu dijual atau keuntungan segera yang akan diperolehi daripada

tanah yang diambil itu.

Dalam menimbangkan pendapat pakar, maka tidak boleh terlalu banyak bergantung padanya, kecuali pendapat itu telah disokong oleh atau pendapat isu sama dengan keterangan lain. Panduan yang paling selamat bagi menentukan nilai pasaran yang saksama dan adil ialah keterangan penjualan tanah yang sama atau sejenis dengannya yang terletak berjiran, selepas membuat potongan yang berpatutan bagi semua keadaan. Perkataan ‘nilai pasaran’ telah ditafsirkan oleh mahkamah-mahkamah dengan cara yang berbeza-beza, tetapi prinsip tentangnya masih dalam bentuk yang sama.25

Dalam menilai sesuatu nilaian pasaran tanah, kesan daripada mana-mana syarat nyata atau tersirat ke atas penggunaan sesuatu hak milik bagi tanah yang akan diambil balik itu hendaklah turut diambil kira. Tetapi dalam menaksirkan nilai pasaran terhadap mana-mana tanah yang dijadualkan, di mana ia merupakan tanah rizab Melayu atau tanah pegangan Melayu di Terengganu atau tanah adat di Negeri Sembilan atau Negeri Melaka, maka fakta bahawa tanah tersebut tanah rizab Melayu, tanah pegangan Melayu atau tanah adat Melayu tidak boleh diambil kira.26

Begitu juga dalam menaksirkan nilai pasaran mana-mana tanah yang dijadualkan yang ditunjukkan dalam mana-mana rancangan pembangunan di bawah mana-mana undang-undang yang berhubung dengan rancangan bandar atau desa yang dicadangkan untuk sesuatu maksud

24

Ridzuan Awang, Undang-undang Tanah Islam Pendekatan Perbandingan, 1994, hlm. 274.

26

(11)

awam, maka tanah itu hendaklah dianggap seolah-olah ianya telah tidak ditunjukkan sedemikian dalam rancangan pembangunan itu.27

Sekiranya nilai pasaran bagi sesuatu tanah yang akan diambil itu telah naik atau nilai semasanya telah bertambah, melalui salah satu daripada cara-cara berikut, maka kenaikan itu tidak akan diberi perhatian, iaitu:28

i. Satu kenaikan melalui apa-apa kemajuan atau pembaikan yang telah dibuat oleh tuan punya tanah atau oleh orang memegang kepentingan dalam tanahnya itu dalam masa dua tahun sebelum pengisytiharan di bawah seksyen 8 dikeluarkan dalam Warta Kerajaan, kecuali ia telah dibuktikan bahawa kemajuan dan pembaikan itu telah dibuat dengan niat yang jujur (bona fide) dan tindakannya itu bukan bertujuan untuk pengambilan balik tanah.

ii. Satu kenaikan atas alasan menggunakan tanah itu atau kenaikan disebabkan oleh apa-apa halaman (harta) atasnya, mengikut cara yang boleh ditegah oleh mana-mana mahkamah atau penggunaan itu bertentangan dengan undang-undang atau merugikan kepada kesihatan ahli keluarga bagi halaman rumah itu atau kepada kesihatan awam.

5.2Perkara-perkara Yang Mesti Diambil Kira Dalam Menentukan Pembayaran Pampasan Dalam menentukan kadar pampasan yang mesti dibayar terhadap tanah-tanah yang diambil di bawah Akta Pengambilan tanah 1960 didapati beberapa perkara yang perlu diambil kira dalam menentukan pampasan tersebut, iaitu:29

i. Nilai pasaran tanah seperti mana yang telah dinyatakan.

ii. Mana-mana kenaikan dalam nilaian tanah lain yang dimiliki oleh seseorang yang berkepentingan, mungkin bertambah dengan sebab kegunaan tanah itu, maka kenaikan itu hendaklah dikira terhadap tanah yang akan diambil.

27

28

Helmi Hussain, Akta Pengambilan Tanah 1960: Suatu Huraian dan Kritikan, 1999, hlm. 120. 29

(12)

iii. Apa-apa kerugian yang ditanggung atau mungkin akan ditanggung oleh orang berkepentingan (terlibat) pada masa tanah itu diambil pemunyaan oleh pemungut atas alasan bahawa tanah itu putus hubungan daripada tanahnya yang lain.

iv. Apa-apa kerugian yang ditanggung atau mungkin akan ditanggung oleh orang berkepentingan (terlibat) pada masa pemungut mengambil hak pemunyaan ke atas tanah itu dengan alasan bahawa pengambilan itu melibatkan kerosakan pada hartanya yang lain, sama ada harta alih atau tidak alih, dalam apa-apa cara, atau pengambilan itu melibatkan perbelanjaannya yang sebenar.

v. Jika akibat daripada pengambilan itu, dia terpaksa atau akan terpaksa menukar tempat tinggalnya atau tempat perniagaannya, apa-apa perbelanjaan yang munasabah yang timbul akibat pertukaran itu hendaklah diambil kira.

vi. Jika hanya sebahagian daripada tanah diambil, maka pemungut dalam membayar pampasan boleh memberi pertimbangan terhadap apa-apa faedah kepada bahagian tanah yang tidak diambil daripada pembinaan jalan, parit dan lain-lain kemudahan oleh agensi pengambil jika ada aku janji yang jelas dan boleh dikuatkuasakan.

Sebelum dibuat pindaan ke atas Akta Pengambilan Tanah 1960, bayaran pampasan dan proses pengambilan tanah di negara ini telah melalui satu proses yang begitu lama sehingga enam atau tujuh tahun. Tetapi dengan lulusnya Akta Pengambilan Tanah (Pindaan) 1983 maka semua urusan pengambilan tanah di negara ini dihadkan masanya kepada dua tahun dan bayaran pampasannya mesti dijelaskan dalam tempoh enam bulan.30

Jika dilihat dalam kes-kes sebelum pindaan ini dibuat, proses pengambilan tanah sangat lama dan ini menyebabkan pampasan yang dibayar itu tidak munasabah dan tidak adil. Dalam kes Pemungut Hasil Tanah, Daerah Barat Daya, Pulau Pinang lwn Ong Gaik Kee, Mahkamah Persekutuan memutuskan bahawa penangguhan pemungut mengadakan siasatan di bawah seksyen 10 Akta Pengambilan Tanah 1960, iaitu selama tujuh tahun selepas pengisytiharan pengambilan, menimbulkan suatu pampasan yang tidak mencukupi kepada pihak menentang. Dalam hubungan ini, penangguhan yang lama itu melahirkan ketidakadilan kepada tuan tanah, pengambilan itu tidak dilakukan mengikut akta.31

30

(13)

5.3Perkara-perkara Yang Perlu Diabaikan Dalam Menentukan Nilai Pembayaran Pampasan Kaedah penentuan nilai pembayaran pampasan bagi tanah yang dijadualkan dalam Akta melibatkan beberapa perkara berikut yang mana perkara-perkara ini tidak perlu diambil kira atau diabaikan dalam menentukan nilai pembayaran pampasan tanah yang ingin diambil balik tersebut:32

i. Darjah kepentingan yang telah menyebabkan pemerolehan ii. Keengganan pemilik tanah untuk melepaskan tanahnya

iii. Sebarang kerosakan yang ditanggung oleh pihak yang berkepentingan, jika melibatkan orang persendirian, tidak akan menjadi asas tindakan guaman

iv. Sebarang pengurangan nilai tanah yang diperolehi atas sebab penggunaan tanah tersebut v. Sebarang peningkatan nilai tanah yang disebabkan oleh penggunaan tanah tersebut

vi. Sebarang perbelanjaan bagi penambahan tanah yang dijadualkan, yang berlaku selepas dari tarikh pengisytiharan di bawah seksyen 8, kecuali penambahan atau proses memajukan tanah itu adalah perlu untuk tujuan kepentingan bangunan-bangunan di mana-mana bahagian negeri untuk tujuan membaik pulih bangunan tersebut, atau dalam perkara berkenaan tanah pertanian, maka ia dikira daripada jumlah perbelanjaan bagi tujuan pengembangan tanah tersebut.

5.4Limitasi Pembayaran Pampasan

Di mana pada pemilikan yang dibuat oleh Pegawai Tanah seperti di bawah Seksyen 12, atau dalam mana pernyatan bertulis oleh Pegawai Tanah di bawah subseksyen 11 (2), mana-mana pihak yang berkepentingan adalah:33

i. Menentukan nilai atau menuntut bayaran pampasan terhadap mana-mana tanah atau mana-mana kepentingan yang lain, pihak tersebut tidak akan dibayar dengan jumlah yang melebihi daripada jumlah asal yang dituntut

32

Salleh Buang, Undang-undang Tanah di Malaysia, 1993, hlm. 229.

33

(14)

ii. Penolakan, atau sebarang ketertinggalan dengan alasan yang tidak munasabah yang dibenarkan oleh Mahkamah, untuk menuntut pampasan, seseorang itu tidak akan dibayar dengan nilai yang melebihi daripada nilai yang dibayar oleh Pegawai Tanah.

Tentang bayaran pampasan, Pihak Berkuasa Negeri hendaklah membuat bayaran dengan seadil-adilnya kepada tuan-tuan tanah yang terlibat dengan pengambilan balik itu, dan bayaran itu hendaklah dibayar dengan segera atau selewat-lewatnya dalam masa enam bulan selepas perbincangan. Jika bayaran pampasan itu lewat dari tempoh tersebut, maka tuan-tuan tanah yang terlibat akan mendapat faedah sebanyak lapan peratus dari tarikh perbicaraan. Begitu juga kerajaan hendaklah membayar bayaran kos termasuk kos guaman dan kos penilaian kepada tuan-tuan tanah yang terlibat dengan pengambilan balik sekiranya tuan-tuan-tuan-tuan tanah berkenaan menggunakan peguam atau penilai yang sah.34

6.0 PENUTUP

Pengambilan balik hak milik tanah di Malaysia adalah tertakluk sepenuhnya kepada Akta Pengambilan Tanah 1960. Akta ini harus diperluaskan, terutamanya untuk mengambil balik hak milik tanah daripada tuan-tuan tanah yang tidak mengusahakan tanahnya (tanah terbiar) dan orang-orang perseorangan serta syarikat-syarikat berhad yang mempunyai tanah terlalu luas dan tidak diusahakannya. Ini boleh dilakukan dengan membayar pampasan yang ditetapkan dengan adil, kemudiannya tanah-tanah itu setelah dimajukan dibahagi kepada orang-orang yang memerlukannya atau tuan punya tanah itu sendiri. Ia perlu diuruskan secara berhati-hati kerana sebarang kesilapan akan menyebabkan pertikaian dan kesahihan pengambilan balik tanah tersebut akan dipertikaikan di muka pengadilan.

34

(15)

RUJUKAN

Akta Pengambilan Tanah 1960 (Akta 486).

Helmi Hussain. Akta Pengambilan Tanah 1960: Suatu Huraian dan Kritikan. 1999. Bangi: Penerbit Universiti Kebangsaan Malaysia.

Mohd Salleh Abas. Mengenal Undang-undang. 1965. Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka.

Ridzuan Awang. Undang-undang Tanah Islam Pendekatan Perbandingan. 1994. Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka.

Salleh Buang. Undang-undang Tanah di Malaysia. 1993. Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka.

Wafaa’ Yusof, Mohd Zamro Muda & Khairina Sabang. 2008. Pengambilan Tanah Oleh Kerajaan Menurut Perspektif Islam dan Sivil. Prosiding Konvensyen Kebangsaan