Pf,'NGART'F BISA UT,AR
CANTI(
MANISg@paohtu
etglniE
4la2D
TERSADAPNIAI
DAR-aED
N
SISTOI,oGI JANTT NG MENG'IT
Ota
terlu
L)
J
NT
xD
N BETINASKRIPSI SAiJANA BTOI,oGI
OLEE:
Bi"TTY ASTRJA NINGSIE
JTJRUSAN BIOLOGI
EAI(ULTASMATIIMATIKADA
II,IIIUPENGETAIIUAN,II'AM
T]NIWTIIITAS ANDALISPenclirian mensenai Pensaruh Bisa Ular Cuiik Mann (no2rAola?r,r
v,a/.ri
lioie.1327) rerhrdrp NilaiDamh dan Histologi ianrung Mencir
(Mr9,/\z//,^
L )lrntu
dd Betina teiah di lakenakon pada bu lan MsEl smpa i lu tr
i
2010di
l$.iatoriumfisiologi Hesan dan Stuktur dan Perkenbangd Hewan Jmsan Biologi, fakuhd Mabndilo dm llnu Pe4emhuan Alam, LJnive6ies Ardalas padang lcnclili
ini menggunald metodd ckspcrimen d.ngan ltu/epehd.nl
tle!
,ang
Grdiidri
dla p€rlakun yait! bnpa pembdi.n
bie
trle d.n pcmberiabie
rl.r
1000 kali pengcncemn dengan lima kdiLldghpadd liha k.liwakru penganabn.Hssilpenelnia menunjukkan bah*.
kois.itasibie
ular dcn8an 1000 kali peneenemn menpengaruhi nilai danh scpcni Moan corpuscular Hcmoglobin(McH) dan junbn
*l
d!r,n putih pada mencn janrh.Bis
uL,r d.nsan 100n kalipds.rcemn mempenSaruhi nilai drah sep.ni jLmlah sel dmh nerah, hcnildkrir,
hdo8lobin. Mean CoDuscular Hemoglobin C.ncenhrion (MCHC) dan iunnah
sl
daah putih. Bis ular d.n8an 1000 kali p€ngeiccemn lidak mempcngm,hi hilr.logi
I
1
l.arar Belrt&EM6alal
Scnna ultu dimssap
hese yde
smeat bcrbna basi scbagieoreg.
trld
senngdibenci
d
dillkuri. S€bagitu bcsd masyamlat di *ilayah *ilayah 1etrentu,ule
neh,inkm
pcr
m khus6.Ulu
dipu.jn bag.ike desd ar.0 Dahh di.Dec!]p hes3nyang
nenyerdkd.
lalleta.
seekorula|nanrp!
menrbnnulr nhnusir nelahigigitannla. Hal ini menyebabka. pentiks@. ahu peftbunund ierhadap ule,
tidd
he-va pada nld-uld berbie sja (Mcbs, 2002).
lllr
merupatm salah saru angB.k kelas toplilia !turg sorlnt dihktrli olehmdusia krena benrlt $bulnya
yds
p
rldrs,ldpa
alat seral sena adbya bisa.Sclunfi jenis
ulr
'de
3da y.itu sekilar 2700 jenis,
beta
sekitd r00 jcnislrng
dcpar
men6uun mdusi!.
Ular jarms sekdinenyc
e
nrd'usi,. kecuali bilarcrganggu. Keseluruhm ul& bcrbisa di dunia hanta sebagiln he.il
ym!
ledaptt nilndo.esjd (layloi
de
O shea,2004).Hasil-hsil perehian
denp.nihalkd
bmyaknlalisus
gigirduld
bcrbhaldp
smsat nemarikm. Pcnelilidr()4.
Ilon-ling
dd
Tzong-rucn (2004)n€nuijlrk
diAnerila
terjadi k6useicil
ule
edap uhunnyrrbtrnrd
6000kdus dm2000 kejadid adalan gieitm uld be$isa,
sedmsk
diTaiwandilatoika
lerjadj 100
smtai
600 eieirsullr
seliap lahunnya yang mcnycbabkm kcmfllian 20srpxi l0
oms.
Senbild
puluh tuiDh pcMn ksus gisilan ulrr ensxr €Lski'r FFkuensigigitd
pada laki-laki lebihb
yat
ketimbdg perenpMr dar 85 % eisilln ular didoninasi oleh kasusgigib
bie hcnatokinl
donesia sebasai salan satu ncssa yans terlekt dikaeAd
tropis nenriLikilndonsia.
(6u
gigitar ular msihjamg
tErjadi,kenugtirmta
aks
&Eakir
retuglar
sirile
menin8knhyajuDlEi
peduduk ytuB disebaikd oleh addyap€nbukm
lalm
bm
utdi
pendd@.
Aknimya dapatmoggrlgg!
halit tnld
thsnya
dr
bdbie.
M€bs (2002)n€nyai.l€
bahm kesiatm narusia seFdiFmbuld
lala
b@. k€giaianpeirnie,
alau penirgkala! populsil@uia
tidsl
neDutup
kdunelinm
E@uju pada hilanErrrE jenis-jaisul&
bdbis
Meskiputeian
dihkrkd
usaha lokalutuk mduralllan uls
bdbisa, reiapiuld
ini maiih ter$bd16
klu$nya
dr d&mn tupis.Efek
tokh
'es
adadi
dalm
bi$
ulq
sed
berp€ng&nn l€rhadop fsiologis tubuh sperti d!ra!, G@egum hmoslalis adalah sabn satu karahdisikbentul klinis
ddi
gigitaFsisild oleh beyak spesieseilq dd
pit"viper,M@Nl
Kobli dm
V.
Saknuja (2003)ydg
m€nyarata balwasist
h€nostatis psd!I@sia
diatu nelaluiejudon
i.teEksi ymc meliputi prol€indd.h
platle!
sl-el
endotelialde
siruldu suFendotelial. ?rcteindd
peptidadald
bisauld
diletslui dlpat
neneahifirn
atau menonrkit@ beb.mpadei
ilteElsi
id.
Bis
s,
*lusueya
dd
ddi
kelonpokvild
d6
pirvip€!,n@gedug
bebempaFd.in
yeg b€lintenki rledg& loaeulai ddjalu
nbdoolisis.Peneliria ndg€nai !€ngaiuh
6is
dr
vip€rda pil-ipa
ini telqn b€nFJ(diloroloi
mtam lainPdgsmpal&
Da€nbk
l
Al{ibal InduksiBie
BothroFj@acrca
dAm
Hub@Cannya tedadaplbiu6i
Nemg€lil
(Goncdves d@Mdieq
2000). Efek ddiBis
Uld
cen
pilvipq
(Iriu.zrdr
albolabns) pedaMorfologi Plateld dengd Flow Ctronetry (Soogatr, e,
all.
2006), E&k d6n Bis.UId
cIed
pit-vip€r(Irtmzsut8
albolabis) pad. Morfologi Plateletdsgd
P6gdata!
pad6 Mikoskop Eleldon(soogM,
.rd/l,
2006), Efek ddiBie Uld
Gen
pit-vip€r(Tlin
esw6
albolab^J tcrhadapVolme
Ra|!nu
pd
UnitMorfoloei Sel
Dsftl MeFl
(Soogalu! era[,
2007), Ef€k Hislologidd
BiokiFiadengrn Irdul6i Dosis Subleral
Bie
Borhropsjno@6su
pana Mercit (Zen\d
all.,200?). PergSlnpalm Darah
Dihubugtm
d.nem Gigilanwhil.lilFd
Gu.
pit-yiper (Ytug.lrui
de
le.
2007),Pdelilid pdganl bie
ul{
l6rhsda! fisiolosismmaiia
belw
bdyat
diielili
di
hdor6ia.
kpo@
r€Elnn
p€@liti
tmg
dilaL @a obnPNpilasi
(200?)nelgeBi
ResponLnu
Mencil(Llus
usfll^
L.) ierhad!! Perlah@Bie
LndTtuobmb^lMhdesab
dlholdblii Gay, 1842).Poelitim mensmi
bie uld
Mgadsl
pating
uh*
dikenbdd.a,
Bdyak
ulr-lld
berbieyeg
beim
ditaji
lengandbisya
lebldap@uio.
Ut6snya
na5al6h fisiologi. Salt\snrrla
d*
Tropi.lolMu
wagleri Boi., 1821teg
iebih dike$l deneo nmauld
@lik nais.
rld
iii
t€maukdalm
limili
vipe.ide,
yeg
psdamllmya
m€nilikibie
henotolcin.iip.tu
bail pdelitid
l€nlone pdgaruh
bi,*
ule ini
sdL
efek-efekydg
ditihbultd b€lM bey6l
dft€murzn n€ndoode dilala't(Nya penelitie ten!6ng
poe!.$
bie
uldI
MgleriBoie, 1827 lahadap msalah fisiologi,
dalm
hal inikluurya
peng&.uh teftadopd.nb
d{j
tus
sebalaio€d
ydg
terlibatloerug
dald
p*d!6
dda!,Berdeke
l6i!r
belaldg
yeg
lelandrunjlm
dapatdiImu*,n
F€rnslanm
l
Basaim
p€nsaruh bisauld cetik
ndjs
(L
,a8&r,
Boie. 1827) telhada!nil6i d@n n€nci1
(r,
4/r.,l,r
L.) jmtande
beli@2.
B.sainm
pensannbis rnr
6fk
tuis
(I
vacl.ti
Bcie, tS21)t
rhadapV.
KISIMPULAN DAN SARANDdi
Frclilie
yeg telah dildlul@ d!!at disinpLtlk@ b€hsa :1-
Bha rndcotil
Ddjs
(Laaleri
Bo'c, 1827) dencm FnEMm
1000 kalitid*
n@p.nganhi morfoiogiFl
daE!ne6!.
2- Bie ule cdtik
nsis
(I
4s&t
Boi.,
1827) dcDsspcnsaetu
1000 kalinenpensr$hi
dai
daEh
nen€it(nl
'6al6
L.) jtutan'dru
!il6i
Mc€!corlucule }Idoslobh
(t',rcrD d6jmlal
el
dar,6 pudh.Bi*
uld
cedt
mis
(a
raglelt Boi€, 182?) dengdp€tgdc.tu
1000lolimenFngaruhi nilai
tl!$h
nencit (,t4z6c!l&t
L.) b€tim yaitnjmlah
sel ddannenh,
h
alokrii. henoelobi4M@
Corpusdm Henoslobin Co.enljationo'lcHc)
ddjlillan el
danh putih.Bis
ul&@til
Imis
(T.dgLrt
Boie, 1824 deg@ 1000 ksli p646ncefuidak neoreneanli hrirolosr
jarus
llrtrit
(MMel6
L.)jutan dd
betinaI)ellfran,
Il.l). dm
E M
llrowr
1939. tsukultk:
HittologiV.kritld.
litlili
K?tgahkatu : llnivcsihs lndonesir Press
C.ndrsocbmu, L. 1968 Penunrun t.ahorubt.ln Ktnnk.laliarL: Dia.
Rallrl
Goncalvcs.
L
R.
C
danM
Nlari.no QAAa). LoealHd.no
has InhLt
h!
Lothrorstaratu.a
ttnon
Rctatiotahipto
Ne!rcK
i.
litlld,n
dn,t.
Medi.ros ol llrJlannrtion 9 r
l0l
107(imball.1992.rt /,!ri
JiliJ L Fdisikelinalikark:
l-rltulgcaKohli-
II
S. d.nV
Srkhuja.2001.,!rrr?rt.! /,d i
1!Roal
F.ilut
trrli
bumrl KiJncvs Dh lnnsplam 14 (2) : 165- 176L!.l,
C.lr9a.?olLtt
L,!iD"\z
Aa
Atzu"turru
lo
l\'hl&nr
Rriko
ltli\i
r.11!d
lxkrnr
ll.ivesilas lndonendlre$
N,r.bs.
D
?002.r.n
n.L\
ard
t.i\.,nr\
,lhinnl:t
ho"nh..k,)|
ttntr,\lt:r'Ioriolos^t
.hd
li*ntuIolirt.
I'n)\sicia,
.r.l
lrdlrd.rrr.\{.dph&
Scientiliclubl:
Nc{
Yorl r CRC kcssMirslrafiel,
A
2008r,
tttntitu
Sclenlj!
Sn.tu
te".]
.atl.] h!
41i.1^\,rt
,,/IounulolChi.eseCli.i..lNledicine.VolLNo.9.507-50..One.
rienrtuey.
llon-Piirs Ma. MD. Tzons-Lucn Wms, MD.Ph!.
2004.t?,fe /rrr'An.l)lqx{.r
\4.n
Vol:r
N.
q5: sNn sRlPuspitAari,
I C r\. L. R
2uol.Rlsp.nlrrnYer.
(^.lrs
tscllb
L.)!trhalopPefltkuu,llli!dUldtliuhnhuDrhdn lTt nnereto usdlbalabtit Ut
u!
lr./?/
SkrirsiFahuhaslliologil jniversilnscJj.hltfdrY.gyrkanrssnnmons
A.
1980.Tccri.al
lt
nulalas,
*ird
../tio,.JB,Lippin oh ConpanyPhilxd.lFia
In..nt.
Soogarm, S. e/ ,? 2006.si?d),
,n
fhe EIfcdot+*n
pittitLt
tt.kom (ltih(6"htN
tlh.lahil
.n
PlakletM.lilhalos
b!
I:lar
Cl.nthi.
ontnk
Jt)!n!)
01'l{ealLh and,{llied Sciences
I
(5J:I
,l2A06.Studf a" fhe ElJnd ofcretn
rit
tber
t/t,o llirrcn
urL;albalabti,
o
Pldetet Mo41hD1,&r Dr ErEcto!,l/,iror.,pr
Soulhedi AJiar