08_Bab8_F4(132-146)

Bahan Kimia dalam

Bahan Kimia dalam

Perindustrian

Perindustrian

8

8

B

B

a

a

b

b

A Allooii––AAlllloo y y P PrroosseessHHaabbeerr––HHaabbeerrpprroocceessss A

Allooiissuuppeerrk k oonndduuk k  t toorr––SSuuppeerrccoonndduucc t toorraalllloo y y B

Baa j jaauurreeaa––UUrreeaa f feerr t tiilliisseerr

I

I

S

S

 T

 T

I

I

L

L

A

A

H

H

!

!

K

K

on

ons

sep

ep

Tahun

Tahun Kertas 1Kertas 1 Kertas 2Kertas 2 Soalan Tahun-tahun Lepas SPM Soalan Tahun-tahun Lepas SPM

Bhg. A Bhg. A Bhg. BBhg. B Bhg. CBhg. C 2006 2006 S22, S22, S23 S23 S10S10 2007 2007 S23, S23, S24S24 S10, S11(a)S10, S11(a) 2008 2008 S20 S20 – – S22S22 2009 2009 S23 S23 – – S24S24 S11, S12(a)S11, S12(a) 2010 2010 S23–S24 S23–S24 S2S2

Ba

Ba

h

h

an kimia

an kimia

d

d

a

a

lam perindus

lam perindus

t

t

rian

rian

•

•

G

G

a

a

s

s

be

be

ra

ra

s

s

i

i

d

d

•

•

J 

J 

e

e

r 

r 

e

e

b

b

u

u

d

d

an

an

d

d

eb

eb

u

u

•

•

K

K

ar 

ar 

bo

bo

n

n

di

di

ok

ok

si

si

d

d

a

a

•

•

Ka

Ka

r 

r 

b

b

o

o

n

n

m

m

o

o

n

n

o

o

k

k

sid

sid

a

a

A

A

lo

lo

i

i

K

K

e

e

lu

lu

li

li

U

U

re

re

a

a

melibatkan melibatkan contoh contoh contoh contoh

•

•

K

K

e

e

r 

r 

a

a

s

s

•

•

Pe

Pe

rm

rm

u

u

ka

ka

a

a

n

n

b

b

e

e

rk

rk

ila

ila

t

t

•

•

T

T

ah

ah

a

a

n

n

k

k

ak

ak

is

is

a

a

n

n

•

•

P

P

en

en

g

g

a

a

n

n

gk

gk

ut

ut

an

an

•

•

P

P

e

e

r 

r 

in

in

d

d

u

u

st

st

ri

ri

a

a

n

n

•

•

Pe

Pe

r 

r 

u

u

b

b

at

at

an

an

2

2

0

0

0–

0–

5

5

00

00

t

t

e

e

ka

ka

na

na

n

n

at

at

m

m

os

os

fe

fe

ra

ra

Am

Am

m

m

o

o

ni

ni

a

a

4

4

5

5

0

0

–

–

5

5

0

0

0

0

℃

℃

S

S

er 

er 

bu

bu

k

k

be

be

si

si

P

P

e

e

n

n

c

c

e

e

m

m

a

a

r 

r 

a

a

n

n

B

B

a

a

j

j

a

a

b

b

er 

er 

ni

ni

t

t

r 

r 

o

o

g

g

en

en

P

P

e

e

m

m

b

b

a

a

k

k

ar 

ar 

an

an

b

b

a

a

h

h

a

a

n

n

ap

ap

i

i

f 

f 

o

o

s

s

il

il

Si

Si

s

s

a

a

i

i

n

n

d

d

u

u

st

st

r 

r 

i

i

to

to

k

k

s

s

ik

ik

S

S

i

i

s

s

a

a

i

i

nd

nd

u

u

s

s

t

t

r 

r 

i

i

p

p

e

e

r 

r 

t

t

a

a

ni

ni

a

a

n

n

A

A

lo

lo

i

i

S

S

u

u

pe

pe

r-

r-k

k

o

o

nd

nd

uk

uk

t

t

o

o

r 

r 

membuat membuat memerlukan memerlukan suhu suhu tekanan tekanan mangkin mangkin menghasilkan menghasilkan punca punca ciri-ciri ciri-ciri menyebabkan menyebabkan

P

P

r 

r 

o

o

s

s

e

e

s

s

H

H

a

a

be

be

r 

r 

digunakan dalam bidang digunakan dalam bidang

dihasilkan dihasilkan melalui melalui 132 132

133

 8      B 

A   B 

8.1 HP _{• Menerangkan pembentukan aloi boleh mengubah sifat logam} • Menghubungkait perubahan sifat logam apabila dijadikan aloi

dengan susunan zarah dalam aloi

Mengkaji proses pengaloian

Pita magnesium

1

Anda dibekalkan dengan pita magnesium.

2

Bengkokkan logam tulen tersebut dan catat pemerhatian anda.

3

Kaitkan apa yang anda perhatikan kepada susunan atom-atom logam tersebut.

Pita magnesium

mudah dibengkokkan

.

1

Nyatakan

satu

sifat bagi logam-logam tulen.

 Mudah dilentur/lembut

2

Terangkan sifat logam-logam tulen yang anda nyatakan dari segi susunan atom.

TUJUAN

BAHAN

PROSEDUR

PEMERHATIAN

ANALISIS

Rujuk kepada Esensi Sains Tingkatan 4, Hubungan antara sifat-sifat aloi dengan susunan zarahnya, hlm. 210; Essential Science SPM, Relationship between the properties of alloys and the arrangement of their particles, p. 210

Daya

atom logam tulen

 _{Atom-atom logam tulen}

mempunyai

saiz

dan

bentuk

yang 

sama. Apabila daya

dikenakan, atom-atom logam

mudah

menggelongsor

di atas satu sama lain.

4

Lengkapkan jadual di bawah tentang kandungan aloi.

 Aloi

Atom logam tulen

Atom asing 

Keluli

 Besi

Karbon

Gangsa

Kuprum

Timah

Loyang

Kuprum

 Zink

Piuter

Timah

Kuprum

Duralumin

 Aluminium

Kuprum

3

Bagaimanakah anda dapat menguatkan logam tulen? Terangkan dari segi susunan atom

yang lebih kuat dalam logam (aloi). Kemudian, lukis rajah yang berlabel bagi aloi yang 

terbentuk dalam ruang yang disediakan.

atom logam tulen

atom asing (bendasing)

Dengan memasukkan

atom-atom asing

_{ke dalam ruang} 

antara

atom-atom logam tulen

,

atom-atom asing

_menghalang 

atom-atom logam tulen

_daripada

menggelongsor di antara satu

sama lain.

Objektif Pembelajaran 

8.1_{Memahami sifat aloi dan penggunaannya dalam industri}

Inkuiri-penemuan

Proses pengaloian

Inkuiri-penemuan

8.1

Eksperimen

INKUIRI

Bhg. B, S7

134

 8      B 

A   B 

8.2 HP _{• Menyat akan maksud aloi}

• Mem beri contoh aloi

• Menerangkan pembentukan aloi boleh mengubah sifat logam

Mengkaji kekerasan aloi berbanding logam tulen

Adakah loyang (aloi kuprum) lebih keras daripada kuprum tulen?

Diameter lekuk pada loyang 

lebih kecil

daripada diameter lekuk pada kuprum tulen.

(a) yang dimalarkan:

Tinggi pemberat dari bongkah logam/jisim pemberat

(b) yang dimanipulasikan:

 Jenis bongkah logam/Blok kuprum dan loyang

(c) yang bergerak balas:

 Diameter lekuk

Bongkah kuprum, bongkah loyang, bebola keluli (bebola logam), pita selofan, benang 

Pembaris meter, pemberat 1 kg, kaki retort

1

Lekatkan sebiji bebola keluli pada permukaan

bongkah loyang dengan menggunakan pita selofan.

2

Gantung satu pemberat 1 kg setinggi 50 cm dari

permukaan bongkah loyang.

3

Lepaskan pemberat itu supaya ia jatuh pada

bebola keluli.

4

Ukur diameter lekuk yang terhasil pada

permukaan bongkah loyang dengan meng gunakan

pembaris meter dan catat dalam jadual.

5

Ulang langkah 1 hingga 4 dengan menggunakan

bongkah kuprum tulen.

Jenis bongkah

Diameter lekuk (mm)

Loyang 

 3.1

Kuprum

 4.3

(Jawapan pelajar)

TUJUAN PERNYATAAN MASALAH HIPOTESIS PEMBOLEH UBAH BAHAN RADAS PROSEDUR KEPUTUSAN kaki retort 50 cm pembaris meter benang pemberat bebola keluli pita selofan bongkah logam

Rujuk kepada Esensi Sains Tingkatan 4, Zon Eksperimen 8.1, hlm. 211; Essential Science SPM, Experiment Zone 8.1, p. 211

1

Bongkah logam yang manakah mempunyai lekuk yang lebih kecil?

 Bongkah loyang

2

Antara loyang dan kuprum tulen, yang manakah lebih keras?

 Loyang

3

 Apakah yang membentuk loyang?

Campuran

kuprum

dan

 zink

4

Apakah nama yang diberi kepada loyang?

 Aloi

5

Berikan definisi secara operasi bagi aloi.

Aloi ialah bahan yang padanya

lekukan kecil terhasil

6

Adakah hipotesis yang dibuat dapat diterima?

Ya

Apakah kesimpulan yang dapat dibuat?

Aloi lebih

keras

daripada logam tulen.

ANALISIS

KESIMPULAN

Bhg. C, S10

2007

Inkuiri-penemuan

Kekerasan aloi berbanding logam tulen

Inkuiri-penemuan

8.2

Eksperimen

135

 8    

 B  A   B 

8.3 HP _{• Menyatakan maksud aloi}

• Memberi contoh aloi

• Menerangkan pembentukan aloi boleh mengubah sifat logam

 Aloi yang terbentuk daripada campuran logam adalah tahan terhadap kakisan. Misalnya, keluli iaitu sejenis aloi

yang tahan terhadap kakisan, digunakan untuk membuat jambatan dan landasan kereta api.

Mengkaji

ketahanan

keluli (aloi) terhadap

kakisan (pengaratan)

C1P1

Paku keluli (aloi)

lebih tahan

karat berbanding paku besi (logam tulen).

C1P2

(a) yang dimalarkan:

 Isi padu dan kepekatan larutan natrium klorida

(b) yang dimanipulasikan:

 Jenis paku

(c) yang bergerak balas:

 Pengaratan paku/Kadar pengaratan

C1P3

Larutan natrium klorida 0.5 mol dm

–3

_{, paku besi, paku keluli}

Rak tabung uji dan tabung uji

C1P4

TUJUAN HIPOTESIS PEMBOLEH UBAH BAHAN RADAS

1

_{5 cm}

 3

_{larutan natrium klorida dituang ke}

dalam dua tabung uji yang berasingan.

 2

_{Sebatang paku besi dan sebatang paku keluli}

dimasukkan masing-masing ke dalam tabung uji.

 3

_{Kedua-dua tabung uji itu dibiarkan pada rak}

tabung uji selama dua hari.

 4

_{Pemerhatian tentang keadaan paku dicatat}

selepas dua hari.

Berdasarkan rajah pada ruang di bawah, rancangkan

satu eksperimen untuk meng kaji ketahanan keluli (aloi)

terhadap kakisan. Senaraikan langkah-langkah untuk

eksperimen yang dirancang.

C2P4 C1P5 5 cm3 larutan natrium klorida paku besi paku keluli Senarai Semak 

2._{Adakah guru anda setuju} dengan rancangan eksperimen anda? 1. _{Adakah semua bahan dan}

radas telah disediakan? C1 P 1 2 3 4 5 S

Rujuk kepada Esensi Sains Tingkatan 4, Zon Eksperimen 8.2, hlm. 212; Essential Science SPM, Experiment Zone 8.2, p. 212 C2 P 1 2 3 4 S Inkuiri-penemuan

Ketahanan aloi terhadap kakisan

Inkuiri-penemuan

8.3

Eksperimen

PEKA

TAK TERBIMBING

Bhg. C, S10 2006 2010_{Bhg. A, S2} CARA KERJA MERANCANG EKSPERIMEN Jenis paku

Paku besi

Paku keluli

Pengaratan paku

 Berkarat

Tidak berkarat

C3P3 C3P2 C3P1 C3 P 1 2 3 S PEMERHATIAN

1

Apakah fungsi larutan natrium klorida?

 Mempercepatkan

proses pengaratan.

2

Berdasarkan keputusan aktiviti ini, paku yang manakah lebih tahan terhadap

pengaratan?

 Paku keluli

ANALISIS

C2P3 C2P2 C2P1

136

 8      B 

A   B 

8.4 HP _{• Menghubungkait sifat aloi dengan kegunaannya dalam}

kehidupan harian

• Menghuraikan kepentingan aloi dalam industri

8.4 HP • Menyatakan apakah itu aloi superkonduktor

1

Nyatakan jenis aloi berdasarkan barangan yang dihasilkan.

Keluli nirkarat Loyang Piuter Duralumin Kupronikel Keluli Gangsa

 Aloi

Barangan yang dihasilkan

(a)

 Keluli

Kenderaan, jambatan, landasan kereta

(b)

 Keluli nirkarat

Periuk, kuali, pisau, garpu

(c)

 Piuter

Piala, bingkai gambar

(d)

 Loyang

Kunci, alatan muzik

(e)

 Duralumin

Bahagian kapal terbang dan basikal lumba

(f)

Gangsa

Duit syiling, pingat, patung 

(g)

 Kupronikel

Duit syiling 

2

Apakah sifat pada duralumin yang membolehkannya digunakan untuk membuat barangan di (1)?

 Ringan

_dan

kuat

3

Apakah sifat yang ada pada aloi bagi membolehkannya sesuai digunakan secara meluas?

Sifat aloi yang 

lebih kuat

,

keras

,

tahan kakisan

dan

lebih berkilau

4

Apakah aloi superkonduktor?

 Aloi yang mengalirkan

 elektrik

dalam keadaan tanpa

rintangan

5

Nyatakan

tiga

bidang yang menggunakan aloi superkonduktor.

(a)

 Pengangkutan

(b)

Telekomunikasi

(c)

 Elektronik

3

 Apakah inferens kepada jawapan anda di (2)?

 Aloi adalah bahan yang 

lebih tahan

terhadap kakisan/pengaratan.

4

Berikan definisi secara operasi bagi aloi.

C4P1

 Aloi ialah bahan yang 

tidak mudah berkarat

5

Ramalkan keadaan paku keluli selepas satu minggu.

Paku keluli

tidak berkarat

6

 Adakah hipotesis diterima atau ditolak?

 Diterima

C4P2

Apakah kesimpulan yang dapat dibuat?

Keluli (aloi) lebih tahan kakisan daripada besi (logam tulen).

C4P3

KESIMPULAN

Kontekstual

Sifat aloi dan kegunaannya

Kontekstual

8.4

 AktivitiPustaka

PENYELIDIKAN

Bhg. C, S11(a)

137

 8      B 

A   B 

8.5 HP _{• Menghuraikan penghasilan ammonia dalam industri}

• Menyatakan faktor yang mempengaruhi penghasilan ammonia dalam industri

Teliti dan lengkapkan rajah di bawah yang menunjukkan penghasilan ammonia secara industri.

Seterusnya, jawab soalan-soalan yang diberi.

hidrogen nitrogen campuran gas  yang dimampatkan  campuran gas  yang ditulenkan  dan dikeringkan  ammonia  cecair  kondenser  mangkin besi  kebuk mangkin  pam pili

kondenser

kebuk mangkin

campuran gas yang dimampatkan

mangkin besi

ammonia cecair

campuran gas yang ditulenkan dan dikeringkan

1

Apakah nisbah isi padu nitrogen kepada hidrogen dalam proses ini?

1 : 3

2

Mengapakah mangkin besi digunakan?

Mempercepatkan

kadar tindak balas

bagi penghasilan ammonia.

3

Lengkapkan persamaan perkataan di bawah untuk menunjukkan proses Haber.

Nitrogen + hidrogen

 ⎯→

ammonia

4

Nyatakan keadaan-keadaan yang diperlukan untuk proses Haber.

Mangkin:

 Serbuk besi

Suhu:

 450–500

°C Tekanan:

 200–500

tekanan atmosfera

5

Lengkapkan persamaan kimia di bawah ini untuk menunjukkan pembentukan garam

ammonium (baja).

(a) larutan ammonia + asid sulfurik

 ⎯→

larutan ammonium sulfat

(b) larutan ammonia + asid fosforik

 ⎯→

larutan ammonium fostat

(c) larutan ammonia + asid nitrik

 ⎯→

larutan ammonium nitrat

6

Nyatakan

tiga

kegunaan ammonia.

Untuk menghasilkan

asid nitrik

,

agen pencuci

dan

baja

Kontekstual Objektif Pembelajaran 

8.2_{Menganalisis penghasilan dan penggunaan ammonia dalam industri}

Proses Haber

STM

8.5

_PERBINCANGAN

 Aktiviti

Bhg.C, S2(c)

2004

138

 8      B 

A   B 

8.6 HP _{• Menghuraikan penggunaan ammonia untuk menghasilkan baja} garam ammonium dan urea

Menyediakan garam ammonium sulfat

di dalam makmal.

Bagaimanakah garam ammonium sulfat disediakan di

dalam makmal?

Garam ammonium sulfat disediakan melalui tindak balas larutan ammonia hidroksida

dengan asid sulfurik dan kemudian penghabluran semula dilakukan.

(a) yang dimalarkan: Kepekatan asid dan alkali

(b) yang dimanipulasikan:

 Bahan kimia

(c) yang bergerak balas:

Garam ammonium

Kertas litmus merah, larutan ammonia 2 mol dm

–3

_{, asid sulfurik cair 1 mol dm}

–3

Bikar 100 cm

3

_{, rod kaca, tungku kaki tiga, penunu Bunsen, kasa dawai, corong turas, kertas}

turas, silinder penyukat, kepingan asbestos, mangkuk penyejat

1

Sukat 25 cm

3

_{asid sulfurik cair 1 mol dm}

–3

_{dengan silinder penyukat dan tuang ke dalam}

bikar 100 cm

3

_.

2

Sambil dikacau, titis larutan ammonia 2 mol dm

–3

_{setitik demi setitik dari penitis ke}

dalam bikar tadi.

3

Uji larutan yang terbentuk dengan kertas litmus merah dari semasa ke semasa. Jika

kertas litmus merah bertukar kepada biru, hentikan pencampuran larutan ammonia.

4

Tuang campuran yang berada dalam bikar ke dalam mangkuk penyejat. Panaskan

campuran sehingga tepu. (Isi padu larutan menjadi

1₃

atau

1

4

daripada isi padu asal.)

5

Sejukkan larutan tepu ini pada suhu bilik. Hablur-hablur putih ammonium sulfat

akan terbentuk.

6

Turas hablur-hablur dan bilas dengan sedikit air suling yang sejuk.

7

Keringkan hablur-hablur yang terbentuk di atas kertas turas.

1

Apakah yang berlaku apabila kertas litmus merah bertukar warna menjadi biru?

 Larutan ammonia

_{yang berlebihan telah ditambahkan.}

2

Mengapakah larutan tepu perlu disejukkan pada suhu bilik?

Membolehkan

 penghabluran

berlaku.

3

Nyatakan definisi secara operasi bagi penghabluran.

Penghabluran adalah satu proses

 penghasilan garam ammonium

4

Adakah hipotesis diterima atau ditolak?

 Diterima

Garam ammonium sulfat boleh disediakan daripada tindak balas antara larutan

ammonia

_dan

asid sulfurik

Baja garam ammonium digunakan secara meluas dalam sektor

 pertanian

TUJUAN PERNYATAAN MASALAH HIPOTESIS PEMBOLEH UBAH BAHAN RADAS PROSEDUR ANALISIS KESIMPULAN APLIKASI IDEA

Rujuk kepada Esensi Sains Tingkatan 4, Zon Eksperimen 8.3, hlm. 218; Essential Science SPM, Experiment Zone 8.3, p. 218

Inkuiri-penemuan

Penghasilan baja garam ammonium

Inkuiri-penemuan

8.6

Eksperimen

TERBIMBING

Ammonium karbonat digunakan untuk memulihkan seseorang daripada pengsan.

139

 8      B 

A   B 

Urea

_{dapat digunakan untuk}

menggantikan garam ammonium sebagai baja

bernitrogen

_{. Urea mengandungi}

peratus nitrogen dalam sebatian yang 

lebih tinggi

_{berbanding garam ammonium.}

Kini, urea merupakan

baja

pepejal

yang paling penting di dunia.

bernitrogen urea baja lebih tinggi

REFLEKSI

Kumpulkan maklumat daripada pusat sumber atau Internet. Kemudian, lengkapkan carta di bawah

tentang punca pencemaran daripada aktiviti perkilangan dan kesan pembuangan bahan sisa industri

terhadap alam sekitar.

 Akuatik

Sulfur dioksida

Asid

Plumbum

Merkuri

Tidak subur

Jerebu

Nitrogen dioksida

Debu

Nikel

Hujan asid

Arsenik

Kadmium

Karbon monoksida

Alkali

Nitrat

Karbon dioksida

Fosfat

Bhg. C, S12(a) 2009 Bhg. C, S11(a) 2007 Kontekstual Objektif Pembelajaran 

8.3_{Menganalisis kesan pembuangan bahan sisa industri terhadap alam sekitar}

Punca pencemaran daripada aktiviti perkilangan

STM

8.7

 AktivitiPustaka

PENYELIDIKAN

8.7 HP _{• Mengenal pasti aktiviti perkilangan sebagai} punca pencemaran

8.7 HP _{• Menerangkan kesan daripada pembuangan sisa industri yang} tidak bertanggungjawab.

Pencemaran udara Pencemaran air

(a) Gas berasid seperti sulfur dioksida dan nitrogen dioksida _menyebabkan

hujan asid _{yang merendahkan nilai pH} (i) air: Mengganggu keseimbangan

ekosistem akuatik

(ii) tanah: Menjadikan tanah tidak subur (b)  Jerebu dan debu

mengaburi pandangan.

(c)  Karbon dioksida menyebabkan kesan rumah hijau.

(d)  Karbon monoksida mengurangkan kebolehan darah untuk mengangkut oksigen dalam badan.

(a)  Asid dan alkali mengubah nilai pH air dan membahayakan hidupan akuatik. (b)  Nitrat dan  fosfat

menambahkan kandungan mineral di dalam air sungai atau air kolam.

(c) Logam berat toksik:

(i)  Plumbum dan merkuri meracuni otak dan sistem saraf.

(ii)  Nikel menyebabkan kanser peparu. (iii)  Arsenik dan kadmium meracuni

peparu dan ginjal.

Kesan pembuangan bahan sisa industri terhadap alam sekitar

140

 8      B 

A   B 

8.8 HP _{• Menghubungkait kesan pembuangan bahan sisa industri} dengan kemandirian hidupan

8.8 HP _{• Menyatakan dengan contoh kaedah pengawalan} pembuangan bahan sisa industri untuk

menghindar pencemaran

KESAN UTAMA TERHADAP HIDUPAN

Sisa

kelapa

sawit

Sisa

getah

Cara pengawalan

• Sisa-sisa seperti tangkai buah, kulit buah dan

hampas boleh

diolah

kepada

bahan-bahan seperti makanan ternakan dan bahan-bahan api.

• Gunakan sisa-sisa tersebut untuk

menghasilkan

vitamin E

Bahan sisa boleh

digunakan semula

untuk membuat bahan-bahan seperti tapak

kasut dan selipar.

Contoh:

Bahan kimia seperti

fosfat dan larutan

ammonia dan organik

getah.

Contoh:

Tangkai kelapa sawit,

hampas serabut

dan kulit buah

 Pembakaran terbuka

tangkai, kulit buah

dan hampas

mencemarkan udara.

Pencemaran udara

•

Tumpahan

minyak

_di

dalam air menutupi

permukaan sungai,

tasik atau kolam.

•

 Sisa organik

yang direput oleh

bakteria

mengurangkan

kandungan

oksigen

_di

dalam air.

Pencemaran air

Gas berbau

busuk

dan

beracun

terbebas.

Pencemaran udara

•

 Pereputan

sisa organik

mengurangkan

kandungan oksigen

di dalam air.

•

 Bahan kimia

menjadikan air

tidak sesuai untuk

organisma akuatik.

Pencemaran air

 Anda dikehendaki berbincang sesama rakan-rakan anda sebelum melengkapkan carta di bawah mengenai

kesan utama pencemaran sisa daripada industri pertanian terhadap kemandirian hidupan.

Beracun

Busuk

Tumpahan minyak

Sisa organik

Diolah

Pereputan

Bahan kimia

Vitamin E

Pembakaran terbuka

Digunakan semula

Bakteria

Oksigen

Inkuiri-penemuan

Kesan pencemaran sisa daripada industri pertanian

dan cara pengawalannya

Masteri

8.8

 Aktiviti

141

 8      B 

A   B 

8.9 HP _{• Menghuraikan akibat pembuangan bahan sisa industri yang} tidak terkawal dan tidak terancang

8.9 HP _{• Menerangkan kepentingan mempraktikkan cara} pembuangan bahan sisa industri yang bertanggungjawab Kesan pembakaran

bahan api fosil

Kesan sisa industri toksik

Kesan sisa industri pertanian

Langkah pengawalan yang perlu diambil

3

Satu pelan tindakan aktiviti pengumpulan maklumat dicadangkan di bawah.

Peringkat

Aktiviti

Tempoh masa

(Tarikh)

Tindakan

I

Mengumpulkan maklumat tentang 

kesan pembakaran bahan api fosil

terhadap alam sekitar

II

Mengumpulkan maklumat tentang 

kesan pembuangan sisa industri toksik

terhadap alam sekitar

III

Mengumpulkan maklumat tentang 

kesan pembuangan sisa industri

pertanian daripada industri getah dan

kelapa sawit terhadap alam sekitar

IV 

Mengumpulkan maklumat tentang 

langkah pengawalan yang perlu diambil

4

Pelajar dikehendaki mengikut pelan tindakan. Pelan ini dibahagikan kepada empat peringkat untuk

memudahkan pengumpulan maklumat daripada pusat sumber atau Internet.

5

Kemudian, satu folio yang mempunyai kira-kira 15 muka surat disediakan dan folio anda perlu

mengandungi perkara-perkara mengikut urutan seperti di bawah:

(a) Tajuk

(e) Pelan tindakan projek

(b) Senarai nama ahli kumpulan

(f) Isi kandungan

(c) Pendahuluan dan penghargaan

(g) Penutup

(d) Objektif projek

(h) Lampiran (bahan rujukan)

6

Rancang dan buat satu lawatan ke kawasan perindustrian yang 

berhampiran. Ambil gambar foto tentang pencemaran yang dapat anda

perhatikan dan masukkan ke dalam folio anda.

7

Folio perlu dibuat dengan menggunakan perisian komputer

.

8

Tempoh masa selama dua minggu diberi untuk menyiapkan folio ini.

9

Setiap kumpulan dikehendaki membentangkan hasil projek dalam kelas.

 Jika pengurusan bahan sisa tidak  dilakukan dengan betul, ia boleh mengakibatkan kesan buruk ke atas alam sekitar dan kesihatan orang awam hasil daripada pencemaran tanah, air dan udara. Kesan buruk ini  juga boleh diakibatkan oleh penyakit yang merebak melalui vektor yang hidup dengan memakan bahan sisa.

BLOG Sains! 

Menimbulkan kesedaran pelajar tentang keperluan untuk mencintai alam sekitar

1

Jalankan projek dalam kumpulan yang terdiri daripada dua atau tiga orang.

2

Setiap kumpulan dikehendaki mengumpulkan maklumat tentang kesan pembuangan bahan sisa

industri terhadap alam sekitar.

Bhg. C, S11

2007

TUJUAN

Kontekstual Objektif Pembelajaran 

8.4Menyedari kepentingan pemeliharaan dan pemuliharaan alam sekitar dan pencemaran bahan sisa industri untuk kesejahteraan hidup manusia

Kesan pembuangan bahan sisa industri terhadap alam sekitar

STM

142  8    

 B  A   B 

SPM

_{Kunci Kejayaan}

Soalan-soalan berikut melibatkan konsep atau fakta yang  kerap ditanya dalam peperiksaanPMR . Pastikan anda boleh menjawab semua soalan berikut.

1 Rajah 1 menunjukkan susunan atom dalam suatu aloi. Tentukan atom X dan atomY . atomX 

atomY 

Rajah 1

 Aloi Atom X   AtomY 

Keluli  Besi Karbon

Gangsa  Kuprum Stanum/timah

Loyang   Kuprum Zink

Piuter  Stanum/timah Kuprum

Duralumin  Aluminium Kuprum

2 (a) Berikansatuhasil buatan (kegunaan) setiap aloi dalam jadual di bawah.

 Aloi Hasil buatan

Keluli  Jambatan

Gangsa  Pingat

Loyang   Kunci

Piuter  Bingkai gambar

Duralumin  Kapal terbang

(b) Nyatakantigatujuan pengaloian.

(i) Menambahkan kekerasan logam (ii) Mencegah kakisan

(iii) Membaiki rupa bentuk logam

3 Lengkapkan proses Haber di bawah.

 Nitrogen + hidrogen  ⎯→ ammonia

4 Lengkapkan persamaan kimia di bawah untuk menunjukkan pembentukan garam ammonium (baja). (a) Larutan ammonia + asid nitrik  ⎯→ammonium nitrat

(b) Larutan ammonia + asid sulfurik  ⎯→ammonium sulfat (c) Larutan ammonia + asid fosforik  ⎯→ammonium fosfat

Suhu = 500 °C

Tekanan =  200–500 atmosfera Mangkin = serbuk besi

143

1 Rajah 1 menunjukkan suatu aloi gangsa dengan atom-atomnya.

Y  X 

Rajah 1

Antara yang berikut, yang mana-kah mewakili atom X danY ?

 X Y 

 A  Karbon Besi B Kuprum Timah C Kuprum Aluminium D Plumbum Timah _B 2 Apakah logam utama yang

diguna-kan dalam pembentudiguna-kan gangsa?  A  Kuprum B Aluminium  K  LON  2006 C Timah D Besi

3 Antara proses-proses yang berikut, yang manakah menambahkan kekerasan logam?  A  Penghabluran B Pengaloian  K LON  2005 C Pempolimeran D Elektrolisis B 4 Antara kesan-kesan yang berikut,

yang manakah disebabkan oleh pelupusan bahan toksik dari industri kimia ke alam sekitar?  A  Penipisan lapisan ozon

B Kemusnahan hidupan akuatik C Peningkatan suhu dunia D Gangguan ke atas fotosintesis

pada tumbuhan hijau

B

5 Antara cara yang berikut, yang  manakah menjadikan suatu logam tulen supaya menjadi lebih keras?  A  Menambahkan logam tulen

yang lebih banyak

B Menyadurkan satu lapisan logam yang lain

C Merendamkan di dalam asid pekat

D Dilebur dan unsur

lain ditambah D

6 Antara campuran yang berikut, yang manakah membentuk loyang?  A  Aluminium dan kuprum

B Timah dan kuprum LO

2008

C Besi dan karbon

D Kuprum dan zink _D

7 Maklumat yang berikut menunjukkan kegunaan bahanY .

• Untuk menghasilkan baja

• Untuk menghalang penggumpalan lateks

Antara yang berikut, yang  manakahY ?

 A  Asid sulfurik B Etanol

 K LON 

2008

C Ammonia

D Natrium klorida C

8 Persamaan perkataan di atas menun jukkan tindak balas yang  menghasilkan baja X .

 Ammonia + asid nitrik→baja X 

Apakah baja X ?  A  Ammonium sulfat

B Ammonium nitrat

 K LON 

2005

C Ammonium klorida

D Ammonium fosfat B

9 Antara yang berikut, yang mana-kah merupakan kesan buruk pembakaran bahan api fosil?  A  Menyebabkan hujan asid dan

pemanasan global B Menipiskan lapisan ozon C Merendahkan suhu dunia D Mengurangkan kandungan

oksigen dalam air  A   K LON 

2007

 K LON 

2008

10 Antara bahan yang berikut, yang  manakah sesuai digunakan untuk membina badan kapal terbang  yang ringan dan kuat?

 A  Aluminium B Duralumin C Keluli

D Gangsa B

11 Persamaan perkataan bagi proses Haber di bawah menunjukkan penghasilan sebatian  P dalam industri.

Nitrogen + Hidrogen→Sebatian P

Apakah sebatian P?  A  Asid nitrik

B Etanol C Ammonia D Asid sulfurik _C  A   K LON  2010  K LON  2007  K LON  2007  K  LON  2009  K LON  2010

Tiap-tiap soalan yang berikut diikuti oleh empat pilihan jawapan,

 A 

 ,

B

 ,

C

dan

D

. Pilih jawapan yangterbaik_. KERTAS 1

144  8      B  A   B 

Bahagian B

 Jawab

semua

soalan dalam bahagian ini.

KERTAS 2

1 Gangsa dan keluli adalahduacontoh aloi. Gangsa yang terdiri daripada kuprum dan unsur-unsur lain adalah lebih keras daripada kuprum tulen.

(a) Apakah unsur utama yang dicampur kepada kuprum untuk membentuk gangsa? Stanum/timah (b) Apakah jenis zarah yang terdapat dalam kuprum tulen? Atom

(c) Lukis dan labelkan susunan zarah yang terdapat dalam kuprum dan gangsa. (i) Kuprum tulen (ii) Gangsa

atom kuprum 

atom kuprum 

atom stanum 

(d) Terangkan mengapa gangsa lebih keras daripada kuprum tulen.

Dalam gangsa, atom-atom stanum menghalang atom kuprum daripada tergelongsor antara satu sama lain.

2 Rajah 1 menunjukkan pembuangan bahan sisa industri daripada kilang kimia yang mengeluarkan bahan kimia yang diperlukan untuk pertumbuhan tanaman.

 K LON  2008 Bhg. B, S7 kilang kimia sungai pembuangan bahan sisa industri Rajah 1 (a) Nyatakansatubahan yang dihasilkan oleh kilang itu.

 Baja

(b) Nyatakanduabahan pencemar yang mungkin dibuang  daripada kilang itu ke dalam sungai.

 Nitrat dan fosfat

(c) Nyatakansatukesan buruk bahan pencemar di (b) terhadap alam sekitar.

 Mengganggu keseimbangan ekosistem akuatik

(d) Kilang itu menggunakan petroleum sebagai sumber tenaga.

(i) Nyatakansatugas berasid yang dihasilkan daripada pembakaran bahan api fosil itu.

Sulfur dioksida/Nitrogen dioksida

(ii) Nyatakansatukaedah untuk mengawal pencemar udara di (d)(i) daripada kilang ini.

Melarutkan gas itu dengan menggunakan sistem pembersih udara sebelum melepaskannya ke dalam udara.

 K LON 

145  8      B  A   B 

Bahagian C

 Jawab soalan-soalan yang berikut.

3

Paku besi berkarat lebih cepat daripada paku keluli.

(a) Berdasarkan pernyataan di atas, cadangkansatuhipotesis untuk menyiasat pernyataan di atas. [1markah] (b) Huraikan satu eksperimen yang boleh anda jalankan di makmal untuk menguji hipotesis itu. Huraian anda

hendaklah mengandungi perkara berikut:

(i) Tujuan eksperimen [1markah]

(ii) Mengenal pasti pemboleh ubah [2markah]

(iii) Senarai radas dan bahan [1markah]

(iv) Kaedah [3markah]

(v) Penjadualan data [1markah]

(vi) Kesimpulan [1markah]

4 (a) Loyang merupakan aloi kuprum. Nyatakanduapersamaan danduaperbezaan bagi loyang dan kuprum. [4markah]

(b) Rajah 2 menunjukkan susunan atom dalam aloi.  K LON 

2009 Bhg. C, S11 atom tulen atom asing Keluli Loyang Gangsa Piuter Rajah 4

Teliti maklumat yang diberi dalam Rajah 2. Bina konsep aloi. Penerangan anda hendaklah berdasarkan aspek-aspek berikut:

(i) Kenal pastiduaciri sepunya. [2markah]

(ii) Berikansatucontoh lain bagi aloi. [1markah]

(iii) Berikansatucontoh bukan aloi dan berikansatusebab. [2markah]

(iv) Nyatakan konsep aloi berdasarkan ciri-ciri sepunya. [1markah]

 K LON 

146  8      B  A   B   Jawapan:

 3 (a) Hipotesis: Paku besi mudah terkakis dibandingkan dengan paku keluli (b) (i) Tujuan: Mengkaji pengaratan paku besi dan paku keluli

(ii) Pemboleh ubah yang

• dimalarkan: Isi padu dan kepekatan larutan natrium klorida • dimanipulasikan: Jenis paku

• bergerak balas: Pengaratan paku

(iii) Senarai radas dan bahan: Larutan natrium klorida 0.5 mol dm –3 _{, paku besi, paku keluli, tabung uji, rak tabung}

uji (iv) Kaedah: larutan natrium klorida paku keluli paku besi

1) Paku besi dan paku keluli masing-masing dimasukkan ke dalam dua tabung uji.  2) Larutan garam biasa dimasukkan ke dalam

kedua-dua tabung uji.

 3) Tabung uji dibiarkan selama tiga hari.

 4) Pemerhatian tentang pengaratan paku dicatat. (v) Penjadualan data:

 Jenis paku Pengaratan paku

 Paku besi  Paku keluli (vi) Kesimpulan:

Paku besi kurang tahan kakisan berbanding paku keluli.  4 (a) Persamaan:

 Mengkonduksikan elektrik dan mengkonduksikan haba/takat lebur tinggi Perbezaan:

Loyang adalah lebih kuat dan tahan kakisan/lebih berkilat

Kuprum adalah kurang kuat dan senang terkakis/kurang berkilat. (b) (i) Ciri- ciri sepunya:

– Aloi adalah lebih keras

– Aloi adalah lebih tahan terhadap kakisan/lebih berkilat (ii) Satu contoh lain aloi: Piuter/Duralumin

(iii) Satu contoh bukan aloi: Kuprum/timah/besi/aluminium Sebab: Mengandungi sejenis unsur sahaja