PERATURAN MENTERI PEKERJAAN UMUM NOMOR : 39/PRT/1989
TENTANG
PEMBAGIAN WILAYAH SUNGAI
MENTERI PEKERJAAN UMUM
Menimbang :
a. Bahwa untuk memberikan landasan bagi penetapan pola perlindungan, pengembangan dan penggunaan air dan / atau sumber air dan bagi penetapan kesatuan wilayah tata pengairan sebagaimana dimaksud dalam pasal 3 pasal 4 ayat (1) Peraturan Pemerintah Nomor 22 Tahun 1982 tentang Tata Pengaturan Air, perlu ditetapkan pembagian Wilayah sungai;
b. bahwa dalam rangka pelaksanaan wewenang dan tanggung jawab untuk mengkoordinasi segala peraturan usaha, sebagaimana diatur dalam Pasal 8 Peraturan Pemerintah Nomor 22 Tahun 1982 tentang Tata Pengaturan Air, Menteri Pekerjaan Umum selaku Menteri yang bertanggung jawab dalam bidang pengairan, dapat menetapkan pembagian wilayah sungai di wilayah Negara Republik Indonesia.
c. bahwa untuk maksud tersebut butir a dan b perlu diatur dan ditetapkan dengan Peraturan Menteri Pekerjaan Umum.
Mengingat :
1. Peraturan Pemerintah Republik Indonesia Nomor 22 Tahun 1982 tentang Tata Pengaturan Air (Lembaran Negara R.I Tahun 1982 Nomor 37 ; Tambahan Lembaran Negara Nomor 3225);
2. Peraturan Pemerintah Republik Indonesia Nomor 23 Tahun 1982 tentang Irigasi (Lembaran Negara R.I Tahun 1982 Nomor 38 ; Tambahan Lembaran Negara Nomor 3226);
3. Keputusan Presiden Republik Indonesia Nomor 44 Tahun 1974 tentang Pokok-pokok Organisasi Departemen;
5. Keputusan Presiden Republik Indonesia Nomor 64 / M / Tahun 1974 tentang Pembentukan Kabinet Pembangunan V.
M E M U T U S K A N :
Menetapkan :
PERATURAN MENTERI PEKERJAAN UMUM TENTANG PEMBAGIAN WILAYAH SUNGAI
Pasal 1
Dalam Peraturan Menteri ini, yang dimaksud dengan :
1. “Wilayah Sungai” adalah kesatuan wilayah tata pengairan sebagai hasil pengembangan satu atau lebih daerah pengaliran sungai;
2. “Sungai” adalah system pengaliran air mulai dari mata air sampai muara dengan dibatasi pada kanan dan kirinya serta sepanjang pengalirannya oleh garis sempadan;
3. “Daerah Pengaliran Sungai” adalah suatu kesatuan wilayah tata air yang terbentuk secara alamiah, dimana air meresap dan / atau mengalir melalui sungai dan anak-anak sungai yang bersangkutan;
4. “Tata Pengairan” adalah susunan dan letak sumber-sumber air dan atau bangunan-bangunan pengairan menurut ketentuan-ketentuan teknik pembinaannya di suatu wilayah pengairan tertentu;
5. “Tata Air” adalah susunan dan letak air, yaitu semua air yang terdapat di dalam atau dan atau berasal dari sumber-sumber air, baik yang terdapat di atas maupun di bawah permukaan tanah (tidat termasuk dalam pengertian ini air yang terdapat di laut);
Pasal 2
Penetapan dan pembagian wilayah sungai dimaksudkan untuk menjamin terselenggaranya usaha-usaha perlindungan, pengembangan air secara menyeluruh dan terpadu pada satu daerah pengaliran sungai atau lebih, dengan tujuan untuk memberikan manfaat yang sebesar-besarnya bagi kepentingan masyarakat di segala bidang kehidupan dan penghidupan.
Pasal 3
Pasal 4
Pembagian wilayah sungai di wilayah Negara Republik Inddonesia ditetapkan sebagaimana tercantum dalam daftar dan peta masing-masing sebagai Lampiran 3 dan Lampiran II Peraturan Menteri Pekerjaan Umum ini.
Pasal 5
Dalam hal dianggap perlu, Menteri Pekerjaan Umum dapat mengadakan perubahan atas pembagian wilayah sungai sebagaimana ditetapkan dalam pasal 4 tersebut di atas.
Pasal 6
Peraturan Menteri Pekerjaan Umum ini mulai berlaku pada tanggal ditetapkan.
DITETAPKAN DI : J A K A R T A PADA TANGGAL : 1 APRIL 1989
ttd
Lampiran I : Peraturan Menteri Pekerjaan Umum
Nomor : 39/PRT/1989
Tanggal : 1 April 1989
DAFTAR PEMBAGIAN WILAYAH SUNGAI
NO PULAU PROPINSI
KODE WIL. SUNGAI
NAMA
WIL. SUNGAI
NAMA SUNGAI YANG
TERMASUK WILAYAH SUNGAI 01.
02.
03.
04.
05.
06.
Sumatera
Sumatera
Sumatera
Sumatera
Sumatera
Sumatera
Aceh
Aceh
Aceh
Aceh
Aceh
Aceh
01.00
01.02
01.03
01.04
01.05
01.06
Krueng Aceh
Meureudu Ureum
Pase Peusangan
Jambu Aye
Tamiyang Langsa
Woyla Lambesi
Kr. Aceh Kr. Raya Kr. Tengku Kr. Batee
Kr. Baro Kr. Meureudu Kr. T i r o Kr. Pante Raja Kr. Utue
Kr. Peudada Kr. Keureuteu Kr. Peusangan Kr. Pase Kr. Mane Kr. Geukeuh
Kr. Jambu Aye Kr. Simpang Ulim Kr. Malehan Kr. Lancang Kr. Gading Kr. Pareula
Kr. Langsa Kr. Tamiyang Kr. Raja
Kr. Telaga Muku Kr. Bayeueun
07.
08.
09.
10.
Sumatera
Sumatera
Sumatera
Sumatera
Aceh
Aceh Sumut
Sumatera Utara
Sumatera Utara
01.07
01.08
01.09
01.10
Singkulat Tripa
Singkil
Wampu Besitang
Belawan Belumai Ular
Kr. Sabe Kr. Masen Kr. Lambesi Kr. Inong
Kr. Kluet Kr. Sungkulat Kr. B a r u Kr. Susoh Kr. Betee Kr. Tripa Kr. T a d u Kr.Trang Kr. Seunagan Kr. Meureubo
Aek Pardomuan L. Silabuhan L. Siragian L. Singkil L. Kuala Baru Kr. Hitam Kr. Lamudame Kr. Trunom Kr. Bakongan Kr. Ujung Karang Kr. Lembang
S. Besitung S. Bebalan S. Lepan S. Gebang S. Wampu
S. Karang Gading
S. Belawan S. D e l i S. Percut S. Tuan S. Belumai S. Serdang S. Kenang S. Ular
11.
Sumatera
Sumatera
Sumatera
Sumatera
Sumatera
Sumatera
Sumatera
Sumatera Utara
Sumatera Utara
Sumatera Utara
Sumatera Utara
Riau/ Sumbar
Riau/ Sumbar
Riau/ Sumbar
01.11
Bahbolon
Asahan
Barumun Kualuh
Bt. Gadis Bt. Tolu
Rokan
Siak
Kampar
S. Padang
S. Pagurawan (S. Bahbolon) S. Pare-Pare S. Napal S. Krir S. Tanjung S. Gambus
S.Asahan S. Silau
S. Barumun S. Kualuh
Bt. Batahan Bt. Natal Kr. Gintas Air Kunkung A. Tabuyung Bt. Gadis Bt. Toru A. Sibuun A. Kolang A. Sibundong A. Betugangi
S. Rokan
18.
19.
20.
21.
22.
Sumatera
Sumatera
Sumatera
Sumatera
Sumatera
Riau/ Sumbar
Sumatera Barat
Sumatera Barat
Jambi / Sumbar
Sumatera Selatan
01.18
01.19
01.20
01.21
01.22
Indragiri
Silaut
Anai Sualang
Batang Hari
Sugihan
S. Talidembang Besar
S. I g a S. Palanduk S. Tumu
Bt. Kuantan / In S. Retih
S. Mandah
A. Silaut A. Indrapura Bt. Air Haji Bt. Pelepah A. Lakitan Bt. Kambang Bt. Sirantih Bt. Tarantak Bt. Lumpo Bt. Bayang A. Terusan Bt. Arau
Bt. Sikabau Kecil Bt. Sago
Bt. Anai Bt. Manggung Bt. Kirana
Bt. Gasan Gadang Bt. Antokan Bt. Masang Bt. Kinali Bt. Pasaman Bt. Sikilang Bt. Bangis
S. Tungkal S. Bentaro
S. Bkl Duri Besar S. Mandahara S. Lagan S. Bt Hari S. Air Hutan I
S. Sugihan S. Batang
23.
24.
25.
26.
27.
Sumatera
Sumatera
Sumatera
Sumatera
Sumatera
Sumatera Selatan
Sumatera Selatan
Lampung Sumsel
Sumsel Lampung
Lampung
01.23
01.24
01.25
01.26
01.27
Baturusa Cerucut
Musi
Mesuji
Tulang Bawang
Seputih Sekampung
Semangko
S. Lumpur S. Jeruju S. Pasir
S. Mendu S. Baturusa S. Cerucut
S. Benu
S. Terusan dala S. Deringo Besar S. Simpang Langan S. Sembilang S. Bungin S. Banyuasin S. Musi
S. Sadan Besar S. Tanjung Pas S. Mesuji
S. Tulang Bawang
W. Seputih W. Wako W. Kambas W. Penet W. Sekampung W. Kuripan W. Sabu
W. Sukopandang
W. Ngarip W. Semangko W. Menanga Kj W. Cangkup W. Pemerihan W. Bambang W. Pintau W. Ngaras W. Temuli W. Ngambur W. Pangkalan W. Marang W. Biha
28.
29.
30.
31.
Sumatera
Sumatera
Sumatera
Jawa
Bengkulu
Bengkulu
Bengkulu
Jawa Barat
01.28
01.29
01.30
02.01
Kanal-alas Talo
Lais-Bintunan Ketahun
Ipuh Teramang Manjuto
Ciujung-Ciliman
W. Simpang W. Simpang Ba W. Manula Ka
A. Nasal S. Sambat Ki S. Air Terap A. Luas A. Padang Gu A. Kedurang A. Bengkenan A. Manna A. Pino A. Maras A. Alas A. Talo A. Seluma A. Kungkai A. Nelas A. Bengkulu A. Hitam
A. Lemau A. Palik A. Lais A. Padang A. Bintunan A. Serangai A. Urai A. Ketahun A. Seblat A. Senaba A. Sabai A. Rami
A. Buluh A. Ipuh A. Retak A. Teramang A. Bantal A. Dikit A. Selagan A. Manjuto
32.
33.
34.
35.
36.
Jawa
Jawa
Jawa
Jawa
Jawa
Jawa Barat DKI Jakarta Raya
Jawa Barat
Jawa Barat
Jawa Barat
Jawa Barat
02.02
02.03
02.04
02.05
02.06
Cisadane Ciliwung
Cisadeg Cikuningan
Citarum
Cimanuk
Ciwulan
S. Cibungur S. Cipunegara S. Cidanau S. Cibanten S. Ciujung S. Cidurian
S. Cisedane S. Cimanedu S. Ciliwung K. Bekasi S. Cikarang
S. Cilangkap S. Cilangkanan S. Cihara S. Cibareng S. Citarik S. Ciletuh S. Cikarang S. Cibuni S. Cisokan S. Cislih S. Cisadeg S. Cikuningan
S. Citarum S. Cilamaya S. Ciasem S. Cipunegara S. Cilalanang S. Cibeet
S. Pengandungan S. Cipucung S. Ciangan S. Lemahabang
S. Cipanas S. Cimanuk S. Ciwaringin S. Cikondang S. Kasuncang S. Cisanggarung S. Babakan
37.
Jawa Barat Jawa Tengah
Jawa Tengah
Jawa Tengah
Jawa Tengah
Jawa Tengah
Jawa Tengah
02.07
Citanduy
Pemali Comal
Serayu
Jratun Seluna
Progo-Opak-Oyo
Bengawan Solo
S. Cilaki S. Cisanggiri S. Ciwulan S. Cipungun
S. Citanduy S. Cibeureum S. Cimeneng S. Cihaur S. Sengkang S. Sambong
S. Serayu S. Bengawan S. Ijo
S. Lukulo S. Cakrayasan
K. Bodri
S. Randuguntini K. Semarang K. Garang
K. Progo K. Code K. Opak K. Oyo S. Bogowonto
44.
45
46.
47.
Jawa
Jawa
Jawa
Jawa
Jawa Timur
Jawa Timur
Jawa Timur
Jawa Timur
02.13
02.14
02.15
03.01
K. Brantas
Pekalen Sampean
Madura
B a l i
S. Lamong S. Semawon S. Wungu S. Semawun K. Geneng S. Sondang
K. Brantas K. Santun K. Punyu K. Barigo K. Putih K. Widas K. Konto
K. Gembong K. Rejoso K. Tangkil K. Deluwang K. Banyuputih K. Baru K. Jatiroto K. Pekalen K. Sampean K. Bondoyudo
K. Rangko K. Balega K. Sampang K. Saropa K. Larus K. Pacung K. Rajak K. Benca
T. Ayung T. Ho T. Balian T. Sumbul T. Embang T. Daya T. Sabah
T. Sanglang Gede T. Jinah
47
47.
48.
49.
Nusa Tenggara
Nusa Tenggara
Nusa Tenggara
Nusa Tenggara
N T B
N T B
N T T
N T T
03.02
03.03
03.04
03.05
Lombok
Sumbawa
Sumba
Flores
T. Panarukan
K. Dodogan K. Jangkok K. Babak K. Renggung K. Palung K. Blimbing K. Segare K. Beburung K. Muntur K. Sidutan
D. B e h Kalimantong Taliwang
B. Sengkongkang B. R e a
B. Sumbawa B. Mayo
S. Mamak Ngeru S. Liukulit S. Plampang S. Empang S. Tiram S. Bangga S. Campa Keli S. Pelaporado S. Sumi – Sape
L. Polapare L. Kadassa L. Kambera L. Watumbelar L. Melolo L. Kaliongga L. Nggongi L. Tidas L. Karendi
W. Rea
W. Kolangkuning W. Reo
51.
52.
53.
54.
55.
Nusa Tenggara
Timor Timur
Kalimantan
Kalimantan
Kalimantan
N T T
Timor Timur
Kalimantan Selatan
Kalimantan Selatan
Kalimantan
03.06
03.07
04.01
04.02
04.03
Timor Barat
Timor Timur
Cengal Batulicin
Barito
Kahayan
L. Donda W. A r a
S. Oesao S. Biboko S. Mina S. Muke S. Benain S. Tomutu S. Mena S. Ponu S. Tantori S. Talau S. Anail S. Irauri S. Mawala S. Larano S. Manaika
R. Lois R. Comoro R. Laclo R. Lalcia R. Seical R. S u e R. Lanomea R. Irebere R. Laclo do sui R. T u c o R. S a h I
S. Cengal S. Sampanahan S. Batulicin S. Kusan S. Kintap
S. Barito S. Kapuas S. Murung S. Martapura S. Riam Kanan S. Negara S. Riam Kiwa
56.
Kalimantan
Kalimantan
Kalimantan
Kalimantan
Kalimantan
Kalimantan
Kalimantan
Kalimantan
Kalimantan
Tengah
Kalimantan Tengah
Kalimantan Tengah
Kalimantan Tengah
Kalimantan Barat
Kalimantan Barat
Kalimantan Barat
Kalimantan Timur
Kalimantan Timur
Kalimantan
04.04
Mendawai
Sampit
Pembuang
Pawan
Kapuas
Mempawah Sambas
Sesayap
Kayan
Berau Kelal
S. Sebangau
S. Mendawai S. Katingan
S. Sampit (S. Mentayu) S. I n a
S. Tarangan
S. Pembuang S. Segintung S. Serimbang S. Kumai
S. Pawan S. Simpang S. Semandang S. Semanai
S. Kapuas
S. Pungkur Besar S. Ambawang S. Kubu S. Landak
S. Mempawah S. Sambas S. Sebangkan S. Peniti Bc S. Singkawan
S. Sebakung S. Sesayap S. Sebakis S. Sebuku S. Sembaleun
S. Kayan S. Bulungan S. Bengara S. Berasan S. Malimpung S. Selor
65.
Kalimantan
Kalimantan
Sulawesi
Sulawesi
Sulawesi
Sulawesi
Timur
Kalimantan Timur
Kalimantan Timur
Sulawesi Utara
Sulawesi Utara
Sulawesi Utara
Sulawesi Tengah
04.13
Karangan
Mahakam
Ranowangko Bone
Limboto Bone
Paguyaman Randangan
Lambunu Bual
S. Bakau S. Panggung S. Kasal S. Berau S. Pantai
S. Karangan S. Sengata S. Bungalun S. Marangkayi S. Santan
S. Mahakam S. Samboja S. Terusan Tarantang S. Senipah S. Sesulu
S. Ranowangko S. Onggak Mangondow S. Ranoyapo S. Nuangan S. Sinobayugu
S. Sangkup S. Laluda S. Batulada S. Bolango S. Bone
S. Paguyaman S. Randangan S. Papayato S. Batudulang S. Marisa
S. Alimbungan S. Bual
71.
Sulawesi Tengah
Sulawesi Tengah
Sulawesi Tengah
Sulawesi Tengah
Sulawesi Tengah Sulawesi Selatan
Sulawesi Tenggara
Sulawesi Tenggara
05.05
Bongka Malik
Lombok Mantawa
L a a Tambalako
Palu Lariang
Lasolo Sumpara
Paleang Roraya
S. Parigi S. Balingara S. Tabelomban S. Bunta S. Boalemo S. Malik
S. Balantak S. Lombok S. Batui S. Tuli S. Minahak S. Mantawa
S. Tirongan S. Salato S. Marowali S. Sumara S. L a a S. Tambalako S. Bahumbela S. Bahudopi
S. Waku S. Palu
S. Pasangkayu S. Mesanga S. Luhumbuti
78.
Sulawesi
Sulawesi
Sulawesi
Sulawesi
Sulawesi
Sulawesi
Sulawesi Tenggara
Sulawesi Tenggara
Sulawesi Selatan
Sulawesi Selatan
Sulawesi Selatan
Sulawesi Selatan
05.12
Towari Susua
Kaluku Karama
Pompengan Larona
Sadang
Walane Cenranae
Jenebarang
S. Bogora S. Muna
S. Towari S. Walulu S. Oka-Oka S. Lamengkoka S. Tombali S. Woimenda S. Susua
S. Mandar S. Manyamba S. Malunda S. Mamuju S. Kaluku S. Karama
S. Budong Budong
S. Larona S. Kalaena S. Balease S. Kebo S. Rongkong S. Pompengan
S. Malipi
S. Galang-Galang S. Mamasa S. Sadang S. Rapang S. Libukasi
S. Paremang S. Bajo S. A w o S. Gilirang S. Walanae S. Cenranae
84.
85.
86.
Maluku
Maluku
Maluku
Maluku
Maluku
Maluku
06.01
06.02
06.03
Maluku Tenggara
Maluku Tengah
Maluku Utara
S. Jenebarang S. Maros
P. Wetar - Mal S. Lihwan S. Sakir S. Yamdena S. Ranar Moje S. Mitak
P. Talibu - Mal S. Samada S. Mina P. Buru S. Apu S. Mala S. Ili P. Seram S. Mala S. Kaputih S. Mual S. Isal S. Masiwang S. Tula P. Ambon S. Batumera
P. Morotai - Mal S. Sabatani S. Dangeo S. Cakita
P. Halmahera S. Tiabo S. Kau S. Gageli S. Akelamo S. Maba S. Kobe S. Fidi S. Lamo
87.
88.
89.
90.
Irian
Irian
Irian
Irian
Irian Jaya
Irian Jaya
Irian Jaya
Irian Jaya
07.01
07.02
07.03
07.04
Wasi - Kais - Omba
Mamberamo
Eilanden - Edera
Digul Bikuma
S. Omba S. Urema S. Bomerai S. Muturi S. Wiriagar S. Kamundan S. Kais
S. Warsamson S. Wasi S. Waramai
S. Wanggor S. Warenai S. Waponga S. Kori
S. Memberamo S. Tariku S. Apawar S. Biri S. Tami S. Sunggum
S. Edera S. Bakaman S. Mimika S. Atuka S. Toraja S. Blumen S. Eilenden S. Kampong S. Yuliana
JAKARTA, 1 APRIL 1989 MENTERI PEKERJAAN UMUM
ttd
RADINAL MOOCHTAR
CATATAN :
PETA WILAYAH SUNGAI DALAM