Kebijakan Penanggulangan Bencana Bidang
Perlindungan dan Jaminan Sosial
Jogja, 2 Juni 2017
Dr. Ir. R. Harry Hik at, M.Si
2
Kebijakan Teknis
Perlindungan Sosial Korban Bencana Alam
Pengembangan Community Based Disaster Manajement (CBDM) secara
komprehensif di lokasi rawan bencana
Perluasan jangkauan sistem penanggulanagn bencana bidang
perlindungan sosial yang mendekati daerah rawan bencana
Percepatan layanan pemenuhan kebutuhan dasar bagi korban
bencana alam dan sosial
Penguatan kapasitas SDM penanggulangan bencana secara
berkelanjutan
Capaia Kegiata Perli du ga Sosial
Kor a e a a Ala Tahu
No
Kegiata
Target
Capaia
Kor a Be a a Ala Ya g
Me dapatka Pe e uha Ke utuha
Dasar
.
ora g
.
ora g
Kor a Be a a Ala ya g
Me dapatka Pe uliha Sosial
.
ora g
.
ora g
Lokasi Ka pu g Siaga Be a a Ya g
Ter e tuk
lokasi
lokasi
SDM ya g Me dapatka Pe guata
Bida g Pe a ggula ga Be a a
.
ora g
.
ora g
Rekapitulasi Kor a Be a a Ya g Me dapatka
Pe e uha Ke utuha Dasar
Tahu
NO
BULAN
JUMLAH
KEJADIAN
PENGUNGSI
TOTAL
. Ja uari
Kejadia
.
ji a
. Fe ruari
Kejadia
.
ji a
. Maret
Kejadia
.
ji a
. April
Kejadia
.
ji a
. Mei
Kejadia
.
ji a
NO
BULAN
JUMLAH
KEJADIAN
PENGUNGSI
TOTAL
. Ju i
Kejadia
.
ji a
. Juli
Kejadia
.
ji a
. Agustus
Kejadia
ji a
. Septe er
Kejadia
.
ji a
TOTAL
.
Ji a
POTENSI
PENANGGU
LANGAN
BENCANA
ALAM
TAGAN
A
KAMPU
NG
SIAGA
BENCA
NA
KENDA
RAAN
SIAGA
BENCA
NA
ALAT
EVAKU
ASI
ALAT
DAN
SISTEM
KOMUNI
KASI
KERJAS
AMA
LEMBA
GA
PEMERI
NTAH
DAN
NGO
GUDAN
G
LOGISTI
K
BARAN
G
PERSE
DIAAN
Bara g persediaa
eliputi :
ü
Per aka a
ü
Sa da g
ü
Ke utuha keluarga
da a ak
üKe utuha khusus
u tuk pe ya da g
disa ilitas
Guda g Logistik,
eliputi :
üGuda g Pusat
lokasi
üGuda g regio al
Lokasi
ü
Guda g Pro i si
Lokasi
Alat E akuasi, eliputi :
ü
Te da pe gu gsi
üTe da dapur u u
ü
Te da keluarga
üPerahu karet
ü
Perahu seafrog polytheli e
ü
Perahu Dolphy
üKapal epat e akuasi da logistik
Ke daraa Siaga
Be a a,
eliputi:
üMo il DUMLAP
ü
Mo il RTU
ü
Tru k Bak Kayu
ü
Mo il Ta gki Air
ü
Motor Trail
Ka pu g Siaga
Be a a se a yak
Lokasi di Pro i si
atau , % dari total
Ka /Kota dala
IRBI
TAGANA se a yak
.
perso il di
Pro i si
Alat da siste
ko u ikasi, eliputi:
ü
Ta k Pa k
2015
2016
TAGANA
MADYA
TAGANA
MUDA
6
NO PROVINSI JUMLAH
ACEH 998
SUMATERA UTARA 831
SUMATERA BARAT 662
RIAU 741
JAMBI 870
BENGKULU 803
KEPULAUAN RIAU 598
SUMATERA SELATAN 1.130 KEP. BANGKA BELITUNG 445
LAMPUNG 798
BANTEN 1.452 DKI JAKARTA 2.096 JAWA BARAT 1.468 JAWA TENGAH 1.390 D.I. YOGYAKARTA 903
JAWA TIMUR 1.620 BALI 675
NUSA TENGGARA BARAT 639
NUSA TENGGARA TIMUR 874
KALIMANTAN SELATAN 852
NO PROVINSI JUMLAH 21 KALIMANTAN TIMUR 733
22 KALIMANTAN BARAT 852
23 KALIMANTAN TENGAH 1.012 24 SULAWESI TENGAH 715
25 SULAWESI UTARA 744
26 SULAWESI SELATAN 960
27 SULAWESI BARAT 548
28 SULAWESI TENGGARA 680
29 GORONTALO 1.060 30 MALUKU 889
31 MALUKU UTARA 1.035 32 PAPUA 1.030 33 PAPUA BARAT 947
34 KALIMANTAN UTARA 233
TOTAL 31.283
Se ara Taru a Siaga Be a a TAGANA
Ri ia Realisasi Kegiata Pe ge
a ga SDM PB PSKBA
Tahu
Kegiata Pusat :
. TOT Petugas Logistik ora g
. TOT Petugas Duk. Psikososial
org
. TOT Petugas Shelter ora g
. Pe je ja ga TAGANA Madya
org
. Bi tek Saha at TAGANA org
Kegiata Deko se trasi
Pe a tapa Petugas Logistik :
. Pro . Kali a ta Ti ur Ora g
. Pro . Sula esi Te ggara Ora g
. Pro . Maluku Ora g
. Pro .Ba gka Belitu g Ora g
. Pro . Su atera Utara Ora g
. Pro . Maluku Utara Ora g
. Pro . Kali a ta Te gah Ora g
. Pro . Sula esi Utara Ora g
. Pro . Bali Ora g
. Pro . Ba te Ora g
. Pro . Su atera Selata org
. Pro . La pu g org
. Pro . Sula esi Selata org
. Pro . Ba gka Belitu g org
Kegiata Deko se trasi Pe a tapa Petugas Shelter:
. Pro . Kepulaua Riau org . Pro . Sula esi Utara org . Pro . Maluku org
. Pro . Su atera Selata org . Pro . Ja i org
. Pro . Kali a ta Ti ur ora g . Pro . Kali a ta Selata org . Pro . Jogjakarta org
. Pro . Maluku Utara org . Pro . Sula esi te ggara org . Pro . La pu g org
. Pro . A eh org . Pro . Ja a te gah org . Pro . Sula esi Te gah org
Kegiata Deko se trasi Pe je ja ga TAGANA uda:
. Pro Ba gka Belitu g org . Pro Jogjakarta org . Pro . Kali a ta selata org . Pro . Maluku org
. Pro . Goro talo org . Pro . A eh org . Pro . NTB org . Pro . Papua org . Pro . Maluku Utara org
. Pro . La pu g org . Pro . Ba te org
. Pro . Sula esi Te ggara org . Pro . Kali a ta Ti ur org . Pro . Su atera Selata org . Pro . Ja a Te gah org
Kegiata Deko se trasi
Pe a tapa Petugas Duk. Psikososial :
.
Pro . Ja i org
.
Pro . Ja a Barat org
.
Pro . Maluku org
.
Pro . Su atera Utara org
.
Pro . NTB org
.
Pro . Sula esi Barat org
.
Pro . Maluku Utara org
.
Pro . Ba te org
.
Pro . Sula esi Te gah org
. Pro . Su atera Selata org
. Pro . Sula esi Utara org
. Pro . Sula esi Te ggara org
. Pro . Be gkulu org
. Pro . Kali a ta Ti ur org
. Pro . Kali a ta Selata org
. Pro . Ba gka Belitu g org
. Pro . Goro talo Ora g
. Pro . Su atera Barat org
. Pro . Be gkulu org
. Pro . Papua org
. Pro . Kali a ta Barat org
. Pro . La pu g org
9
216
280
344
487
2013
2014
2015
2016
Keterangan: Angka merupakan akumulasi dari tahun sebelumnya
10
NO PROVINSI JUMLAH
ACEH 13
SUMATERA UTARA 12
SUMATERA BARAT 9
RIAU 10
JAMBI 10
BENGKULU 11
KEPULAUAN RIAU 12 SUMATERA SELATAN 13 KEP. BANGKA BELITUNG 10
LAMPUNG 13
BANTEN 10
DKI JAKARTA 52
JAWA BARAT 51
JAWA TENGAH 12
D.I. YOGYAKARTA 8
JAWA TIMUR 24
BALI 28
NUSA TENGGARA BARAT 11 NUSA TENGGARA TIMUR 13 KALIMANTAN SELATAN 16
NO PROVINSI JUMLAH
21 KALIMANTAN TIMUR 11 22 KALIMANTAN BARAT 14 23 KALIMANTAN TENGAH 12 24 SULAWESI TENGAH 13 25 SULAWESI UTARA 10 26 SULAWESI SELATAN 10 27 SULAWESI BARAT 11 28 SULAWESI TENGGARA 10
29 GORONTALO 14
30 MALUKU 15
31 MALUKU UTARA 10
32 PAPUA 12
33 PAPUA BARAT 6
34 KALIMANTAN UTARA 1
TOTAL 487
NO
PROV
JENIS KENDARAAN
RTU
DUMLAP
TRUCK
T. AIR
WT
MOTOR
K.CPT
1 ACEH
22
22
8
5
0
18
0
2 SUMATERA UTARA
23
17
11
5
1
27
1
3 SUMATERA BARAT
22
21
7
6
2
21
5
4 RIAU
16
11
7
3
0
12
1
5 JAMBI
13
14
3
4
0
13
1
6 BENGKULU
11
13
5
5
0
12
0
7 KEPULAUAN RIAU
8
9
2
3
0
9
2
8 SUMATERA SELATAN
15
15
7
4
1
18
2
9 KEP. BANGKA BELITUNG
9
9
5
6
0
9
0
10 LAMPUNG
12
13
6
7
0
15
0
11 BANTEN
9
7
4
3
1
9
0
12 DKI JAKARTA
7
2
2
2
0
2
0
13 JAWA BARAT
27
19
8
7
1
26
0
14 JAWA TENGAH
31
23
8
7
0
37
0
15 D.I. YOGYAKARTA
8
8
5
4
0
7
0
16 JAWA TIMUR
28
25
9
6
1
40
2
17 BALI
10
8
2
5
0
8
0
18 NUSA TENGGARA BARAT
13
13
5
9
0
13
0
19 NUSA TENGGARA TIMUR
12
17
9
18
1
22
2
20 KALIMANTAN SELATAN
13
14
7
3
0
16
2
21 KALIMANTAN TIMUR
8
9
5
4
0
10
1
22 KALIMANTAN BARAT
13
9
7
2
1
16
6
NO
PROV
JENIS KENDARAAN
RTU
DUMLAP
TRUCK
T. AIR
WT
MOTOR
K.CPT
23 KALIMANTAN TENGAH
13
11
6
3
1
15
0
24 SULAWESI TENGAH
17
11
8
6
0
12
2
25 SULAWESI UTARA
18
15
4
4
1
15
6
26 SULAWESI SELATAN
24
24
9
11
1
29
2
27 SULAWESI BARAT
7
6
6
1
0
7
0
28 SULAWESI TENGGARA
14
11
3
4
0
15
7
29 GORONTALO
8
8
6
6
0
8
0
30 MALUKU
9
4
5
3
0
7
3
31 MALUKU UTARA
10
10
5
5
0
10
6
32 PAPUA
11
17
5
3
1
22
10
33 PAPUA BARAT
10
5
6
1
0
13
3
34 KALIMANTAN UTARA
4
6
2
1
0
7
0
INDONESIA NEGARA RAWAN
BENCANA
1. Sebagian besar wilayah Indonesia (97,4 %)
telah memasuki musim hujan. Puncak
musim hujan mencapai puncaknya akhir
Januari dan Februari 2016.
2. Monitoring kolam laut hangat di laut Pasifik
masih menunjukkan kondisi El Nino pada
batas ambang kuat (1.99), setelah selama
21 minggu El Nino berada pada intensitas
kuat. El Nino diperkirakan akan meluluh
secara gradual memasuki fase netral pada
bulan April – Mei 2016
3.Lembaga internasional memprediksi
kemunculan La Nina yang berdampak pada
meningkatnya pada curah hujan. Fenomena
dan dampak La Nina akan semakin terasa
mulai bulan April 2016 (kemarau basah).
UP DATE CUACA DAN IKLIM BMKG
@ . juta ora g
Pertahu e derita
da e gu gsi ya g e
utuhka
perli du ga sosial
Pembagian Tugas Dalam Klaster Nasional Bidang PB
Wakil
Koordinator
WAKIL
KOORDINATOR
Koordinator
Koordinator
Pra
Be a a
Saat
Be a a
Pas a
Be a a
20
Ta ggap
Darurat
Siaga
Darurat
Tra sisi
Darurat
Kela
g-su ga
Hidup
KESIAPSIAGAAN
DAN MITIGASI KORBAN BENCANA PENANGANAN ALAM
PEMULIHAN DAN
PENGUATAN
SOSIAL
Indikator-Indikator Darurat
I dikator
Ti gkat Kedarurata
Ti gkat Ke atia
> per .
per hari
Status Gizi A ak-A ak
dari erat ada er a di g
> % ya g kura g dari %
ti ggi
Maka a
< .
kalori/ora g/hari
Ju lah Air
< liter per ora g per hari
Kualitas Air
> % dari ju lah pe duduk
ya g e derita diare
Rua g Pe a pu ga
< , eter persegi per ora g
Standar
Fasilitas
Camp
Pengung
-sian
Sanita
si
Persediaa
n Air
Penyedia
an
Makanan
Gudang
Penyimpa
nan
Sistem Pemberitah uanPencaha
yaan
Daerah
kedatang
an dan
Keberang
katan
Satu
Pos
Kesehat
an
Ruang AdministrasiAkomo
dasi
• Disesuaika atau di agi u tuk kelo pok/keluarga ya g terdiri dari ora g
•
ora g per WC u u , ora g
per pa ura a di
•
hi gga
eter
persegi per
ora g
•
Terpisah dari daerah
ako odasi
•
Kira-kira
eter persegi per
ora g
Standar Penampungan
DIREKTORAT JENDERAL PERLINDUNGAN DAN JAMINAN SOSIAL KEMENTERIAN SOSIAL RI
Kra Air
per
Ko u itas –
ora g
WC U u
Per
Keluarga –
ora g
Pusat Kesehata
per
daerah .
ora g
ru ah sakit
per
daerah
.
ora g
lok sekolah
per
sektor .
ora g
titik distri usi
per
daerah .
ora g
pasar
per
daerah .
ora g
pusat pe eria
per
daerah .
ora g
to g sa pah
per
ko u itas
-ora g
Pelaya a da Fasilitas U u
Module
Terdiri dari
Ju lah Rata -
rata
Keluarga
keluarga
- ora g
Ko u itas
keluarga
ora g
lok
ko u itas
.
ora g
Sektor
lok
.
ora g
Emergency
shelter
Temporary
shelter
Permanent
house
Be a a
Masyarakat pulih da ti ggal di hu ia per a e , e iliki re a a
kesiapsiagaa da elakuka kegiata
PRB di asyarakat di fasilitasi oleh pe eri tah
Masyarakat e e pati
hu ia tra sitio al ya g a a , ya a , sehat da er arta at
serta e dapatka duku ga
pe erdayaa atape aharia
Masyarakat dita pu g di hu ia darurat ya g a a , ya a , sehat da er arta at serta e dapatka
DUKUNGAN PSIKOSOSIAL KEPADA
KORBAN BENCANA ALAM
Pra Bencana
•
Pelatihan,
Bimbingan Teknis,
Pemantapan,
TOT
•
Pembentukan
jaringan kerja,
pertemuan
koordinasi
berkala
•
Pembuatan dan
pembagian poster,
leaflet, brosur,
sosialisasi
Pasca
Bencana
•
Konseling
•
Kegiatan
keagamaan
•
Kegiatan
rekreasional
•
Kegiatan olah raga
•
Kelompok
dukungan
Pada Saat
Bencana
•
Penjajagan
Kebutuhan
psikososial
•
Pertolongan
pertama
psikologis
•
Percakapan yang
menenangkan
•
Kegiatan
rekreasional
•
Kelompok
dukungan
Layanan Dukungan Psikososial
29
NO. K/L DAN MITRA KERJA
.
FAK. PSIKOLOGI UNIKA ATMAJAYA
JAKARTA
.
PUSAT KRISIS UNIVERSITAS INDONESIA
.
YAKKUM EMERGENCY UNIT YOGYAKARTA
SEKOLAH TINGGI KESEJAHTERAAN SOSIAL
STKS BANDUNG
IKATAN PEKERJA SOSIAL PROFESIONAL
INDONESIA
DOMPET DU’AFA
WORLD VISION INDONESIA
Tim Dukungan Psikososial
NO. K/L DAN MITRA KERJA
CHILDFUND INDONESIA
WORLD FOOD PROGRAMME
DINAS SOSIAL
PUSAT PENANGGULANGAN KRISIS
KEMENTERIAN KESEHATAN
UN OCHA
Dit KSA : SAKTI PEKSOS
TAGANA
DIREKTORAT TERKAIT DI LINGKUNGAN
KEMENTERIAN SOSIAL
DUKUNGAN PSIKOSOSIAL UNTUK
PASCA BENCANA
31
U r a i a n
Tugas
Santunan bagi Ahli Waris (Rp. 15 jt/jiwa)
Bantuan bahan bangunan rumah (BBR) (Rp. 1 jt -
Rp. 25 jt), dilaksanakan secara gotongroyong
Bantuan Isi Hunian Sementara/Tetap (sesuai
kebutuhan standar atau maks. Rp. 3 jt)
Bantuan Jaminan Hidup (Rp. 10.000/jiwa/hari) bagi
korban bencana yang direlokasi permanen ke
hunian tetap (maks. 3 bulan).
Rujukan terpadu
Pe yalura Ba tua Sosial Kor a
Be a a Ta ah Lo gsor di Ka . Ba gli
KEGIATAN JAMBORE TAGANA TAHUN 2016
DI BALIKPAPAN KALIMANTAN TIMUR
PEKERJA SOS)AL
DALAM KONTEKS NEGARA KESEJA(TERAAN SOS)AL
MENURUT PARA A(L), PROFES) PEKERJA SOS)AL
SOC)AL WORKER , ADALA( PROFES) YANG
MENG(ARUSKAN SESEORANG UNTUK DAPAT
MENOLONG )ND)V)DU, KELOMPOK MAUPUN
MASYARAKAT UNTUK MENGATAS)
MASALA(-MASALA( YANG MEREKA (ADAP), MEN)NGKATKAN
FUNGS) SOS)AL MEREKA, DAN JUGA MEMBER)
T)GA TANTANGAN
PROFES) PEKERJA SOS)AL
• KOMPETENS) PEKERJA SOS)AL (ARUS D)T)NGKATKAN DALAM KONTEKS
PENANGGULANGAN BENCANA
• PENGUASAAN TEKN)K TERBARU YG BERKEMBANG (ARUS D) UPDATE,
SEPERT) PROSES S(ELTER)NG, LDP, DLL
TANTANGAN
KEMAMPUAN
DAN KOMPETENS) PEKSOS
• MASALA( SOS)AL AKAN BERKEMBANG CEPAT SAAT TERJAD) BENCANA
OLE( KARENA )TU PEKSOS (ARUS CEPAT BERADAPTAS) SECARA CEPAT
• JANGAN SAMPA) KET)NGGALAN KERETA KEMAJUAN DALAM (AL
MANAGEMENT D)SASTER DAN PENANGGULANGAN BENCANA
TANTANGAN
MASALA( MASALA( SOS)AL
YANG BERKEMBANG SECARA
CEPAT
•(AMP)R SEMUA PROFES) SEKARANG (ARUS TERSERT)F)KAS), TAK
TERKECUAL) PEKERJA SOS)AL, PENANGGULANGAN BENCANA (ARUS
D)LAKUKAN SECARA PROFES)ONAL.
•PROFES) PEKERJAAAN SOS)AL JANGAN SAMPA) D)L)(AT SEBELA( MATA
OLE( PROFES) LA)N.
TANTANGAN
SERT)F)KAS) DAN DAYA SA)NG
PROFES) PEKSOS
PENINGKATAN KAPASITAS PROFESI PEKERJA SOSIAL:
PENGEMBANGAN
KEMAMPUAN DAN
KOMPETENS) PEKERJA SOS)AL
PENGEMBANGAN ORGAN)SAS)
PROFES) PEKERJA SOS)AL
PENAMBA(AN DAYA DUKUNG
PROFES)ONAL DAN PEND)D)KAN
K(USUS PEKERJA SOS)AL
MEMPERLUAS L)NKAGE DAN