ii i v . 2 1 0 2 . i d O . B a i s n e s n i V , n i e
K Inte frerens iMorfologi sBahasaLamaholo tdalam Pemakaian n a r a j A n u h a T , g n a b e a ti R s e r p n I D S a w si S i s a r a N n a g n a r a K a d a p a i s e n o d n I a s a h a B 1 1 0 2 / 0 1 0
2 .Sk irps iProgram Sajrana(S-1) .Yogyakatra :PBSID ,Fakusta sKeguruan i d i d n e P u m
lI kan ,Universtia sSanataDharma.
n a i a k a m e p m a l a d , t o l o h a m a L a s a h a b s i g o l o f r o m i s n e r e f r e t n i ij a k g n e m i n i n a it il e n e P n a r a j a n u h a t , g n a b e a ti R s e r p n I D S V s a l e k a w s i s i s a r a n n a g n a r a k 9 3 a d a p a i s e n o d n I a s a h a b d n e m ) 1 ( h a l a d a i n i n a it il e n e p i r a d n a u j u T . 1 1 0 1 / 0 1 0
2 esk irpsikan jenis-jeni sinte frerens i t o l o h a m a L a s a h a b s i g o l o f r o
m berdasarkan prose s mo frologis dalam pemakaian bahasa ) 2 ( , 1 1 0 2 / 0 1 0 2 n a r a j a n u h a t , g n a b e a ti R I D S V s a l e k a w s i s i s a r a n n a g n a r a k m a l a d a i s e n o d n I t o l o h a m a L a s a h a b s i g o l o f r o m i s n e r e f r e t n i n a g n ir e s e k t a k g n it n a k i s p ir k s e d n e
m berdasarkan
i g o l o f r o m s e s o r
p s yang muncu ldalam pemakaian bahasa Indonesia pada karangan naras i i k a l a w s i s a r a t n
a -lak idanperempuan.
s e t n a k ir e b m e m n a g n e d n a k u k a li d a t a d n a l u p m u g n e p k i n k e
T ,yatiu membua t
ti d g n a y i s a r a n n a g n a r a
k uil sberdasarkan judu lyang disiapkan .Data yang dikumpulkan, .s i s il a n a i d n a i d u m e k n a k i s a k if i s a l k i d n a it il e n e p l i s a
H ( 1) interferens imorfologi syangdtiemukan dalam karangan siswa n a k r a s a d r e B . a t a k 6 2 h a l m u jr e
b jeni sinterferens imorfologisdalamkarangan siswat erdapa t u
t a
s jenis prose smorfolog iyatiu aifksasi. nJe isa ifksas idtiemukan aa d dua jenis ,yakn i k
if e r
p s bejrumlah 10 katadan su ifksbejrumlah 16 kata,(2)adaperbedaan itngka tfrekuensi i k a l a w s i s a r a t n a s i g o l o fr o m i s n e r e f r e t n
i -lak idan siswa perempuan. Interferens imorfologi s m a l a d a d a p ir a d a t a k 4 1 k a y n a b e s n a u p m e r e p a w s i s n a g n a r a k m a l a d n a k u m e ti d k a y n a b h i b e l i k a l a w s i s n a g n a r a
k -lakis ebanyak12kata.
n a r a j a g n e p a d a p i s a k il p m ir e b i n i n a it il e n e p l i s a
H BahasaIndonesia khususnya pada
r a s a d h a l o k e
s .Berdasarkan hasli peneilitan ,penu il smember isaran (1 )kepada guru mata n a k t a k g n i n e m h i b e l a y a p u s a i s e n o d n I a s a h a B n a r a j a l e
p pembelajaran penggunaan kata
i g n a r u g n e m a y n k a d n e h u r u g n a d , s a l e j n a d t a p e t a r a c e s a i s e n o d n I a s a h a b m a l a d n a h u b m i a s a h a b n a k a n u g g n e
m campuran (bahasa daerah dengan bahasaIndonesia )dalam mengajar , )
2
( bag ipenetti ilain ,fenomena interferens imorfologi smasih se irng tejrad idibeberapa n i a l i s a m r o f n i n a k ir e b m e m t a p a d i n i n a it il e n e p l i s a h n a k p a r a h i d u ti a n e r a k h e l o , h a l o k e s b m e g n e m k u t n
x i . 2 1 0 2 . i d O . B a i s n e s n i V , n i e
K TheI nterferenceoft heLamaholo tLanguageMorphologyi n , g n a b e a ti R s e r p n I D S f o s n o it a r r a N ’ s t n e d u t S e h t n i e s U e g a u g n a L n a i s e n o d n I e h t . 1 1 0 2 / 0 1 0 2 r a e Y c i m e d a c
A S-1 Thesi .sYogyakatra.PBSID ,Teachers ’Training and . y ti s r e v i n U a m r a h D a t a n a S , y tl u c a F n o it a c u d E n a i s e n o d n I n i e g a u g n a L t o l o h a m a L f o e c n e r e fr e t n i e h t d e n i m a x e h c r a e s e r s i h T e s u e g a u g n a
L d in t he 39 narraiton soft hestudent sgrade VSD InpresRtiaebang ,academic f o e c n e r e f r e t n i f o s d n i k e h t e b ir c s e d ) 1 ( o t d e m i a s a w h c r a e s e r s i h T . 1 1 0 2 / 0 1 0 2 r a e y n a i s e n o d n I n i s s e c o r p l a c i g o l o h p r o m e h t n o d e s a b y g o l o h p r o m e g a u g n a l t o l o h a m a L 2 r a e y c i m e d a c a , g n a b e a ti R I D S V e d a r g s t n e d u t s f o s n o it a r r a n e h t n i e s u e g a u g n a
l 010/2011 ,
y g o l o h p r o m e g a u g n a l t o l o h a m a L f o e c n e r e f r e t n i e h t f o l e v e l y c n e u q e r f e h t e b ir c s e d ) 2 ( f o s n o it a r r a n e h t n i e s u e g a u g n a l n a i s e n o d n I n i d n u o f s s e c o r p l a c i g o l o h p r o m e h t n o d e s a b .s t n e d u t s e l a m d n a e l a m e f e t g n ir e t s i n i m d a y b d e t c e ll o c e r e w a t a d e h
T st .Student smadenarraiton swtiht he itlte . d e z y l a n a d n a , d e if i s s a l c , d e t c e ll o c n e h t e r e w a t a d e h T . d e d i v o r p d n u o f e c n e r e fr e t n i l a c i g o l o h p r o m s a s d r o w 6 2 e r e w e r e h t ) 1 ( t a h t d e w o h s s tl u s e r e h T e t n i l a c i g o l o h p r o m e h t n o d e s a B . s n o it a r r a n ’ s t n e d u t s e h t n
i frerence , there wa s one
e r e w e r e h T . s n o it a x if f a f o s d n i k o w t e r e w e r e h T . n o it a x if f a y l e m a n s s e c o r p l a c i g o l o h p r o m e h t n i l e v e l y c n e u q e r f n i e c n e r e f fi d a s a w e r e h t ) 2 ( , s e x if f u s 6 1 d n a s e x if e r p 0 1 . s t n e d u t s e l a m d n a e l a m e f n e e w t e b e c n e r e fr e t n i l a c i g o l o h p r o
m There were more
e r e w e r e h t n a h t ) s d r o w 4 1 ( s n o it a r r a n ’ s t n e d u t s e l a m e f n i d n u o f s e c n e r e fr e t n i l a c i g o l o h p r o m .) s d r o w 2 1 ( s n o it a r r a n ’ s t n e d u t s e l a m n i , g n i h c a e t e g a u g n a l n a i s e n o d n I n i n o it a c il p m i n a d a h h c r a e s e r s i h t f o s tl u s e r e h T y r a t n e m e l e n i y ll a i c e p s
e schools .Based on the resutls ,the researche rwould ilke to give d n a y lt c e r r o c s e x if f a e h t e s u d l u o h s s r e h c a e t e g a u g n a l n a i s e n o d n I ) 1 ( . s n o it s e g g u s e m o s n e h w ) s e g a u g n a l n a i s e n o d n I d n a r a l u c a n r e v ( s e g a u g n a l d e x i m s s e l e s u d l u o h s y e h T . y lr a e l c ) 2 ( , g n i h c a e
I S A R A N N A G N A R A K A D A P A I S E N O D N I A S A H A B N A I A K A M E P M A L A D S E R P N I D S V S A L E K A W S I
S RITAEBANG ,TAHUNAJARAN2010/2011
I
S
P
I
R
K
S
i h u n e m e M k u t n u n a k u j a iD SalahSatuSyarat n a k i d i d n e P a n a j r a S r a l e G h e l o r e p m e M i d u t S m a r g o r
P PendidikanBahasa ,SastraI ndonesia ,danDaerah
: h e l o n u s u s i D n i e K i d O . B a i s n e s n i V : M I
N 071224065
M A R G O R
P STUDIPENDIDIKANBAHASA ,SASTRAINDONESIA ,DANDAERAH N A S U R U
J PENDIDIKANBAHASADANSENI N A K I D I D N E P U M L I N A D N A U R U G E K S A T L U K A F A M R A H D A T A N A S S A T I S R E V I N U A T R A K A Y G O Y 2 1 0 2 I S A R A N N A G N A R A K A D A P A I S E N O D N I A S A H A B N A I A K A M E P M A L A D S E R P N I D S V S A L E K A W S I
S RITAEBANG ,TAHUNAJARAN2010/2011
I
S
P
I
R
K
S
i h u n e m e M k u t n u n a k u j a iD SalahSatuSyarat n a k i d i d n e P a n a j r a S r a l e G h e l o r e p m e M i d u t S m a r g o r
P PendidikanBahasa ,SastraI ndonesia ,danDaerah
: h e l o n u s u s i D n i e K i d O . B a i s n e s n i V : M I
N 071224065
M A R G O R
P STUDIPENDIDIKANBAHASA ,SASTRAINDONESIA ,DANDAERAH N A S U R U
J PENDIDIKANBAHASADANSENI N A K I D I D N E P U M L I N A D N A U R U G E K S A T L U K A F A M R A H D A T A N A S S A T I S R E V I N U A T R A K A Y G O Y 2 1 0 2 I S A R A N N A G N A R A K A D A P A I S E N O D N I A S A H A B N A I A K A M E P M A L A D S E R P N I D S V S A L E K A W S I
S RITAEBANG ,TAHUNAJARAN2010/2011
I
S
P
I
R
K
S
i h u n e m e M k u t n u n a k u j a iD SalahSatuSyarat n a k i d i d n e P a n a j r a S r a l e G h e l o r e p m e M i d u t S m a r g o r
P PendidikanBahasa ,SastraI ndonesia ,danDaerah
: h e l o n u s u s i D n i e K i d O . B a i s n e s n i V : M I
N 071224065
M A R G O R
P STUDIPENDIDIKANBAHASA ,SASTRAINDONESIA ,DANDAERAH N A S U R U
i I S A R A N N A G N A R A K A D A P A I S E N O D N I A S A H A B N A I A K A M E P M A L A D N I D S V S A L E K A W S I
S PRESRITAEBANG ,TAHUNAJARAN2010/2011
I
S
P
I
R
K
S
t a r a y S u t a S h a l a S i h u n e m e M k u t n u n a k u j a i D n a k i d i d n e P a n a j r a S r a l e G h e l o r e p m e M i d u t S m a r g o rP PendidikanBahasa ,SastraI ndonesia ,danDaerah
: h e l o n u s u s i D n i e K i d O . B a i s n e s n i V : M I
N 071224065
M A R G O R
P STUDIPENDIDIKANBAHASA ,SASTRAINDONESIA ,DANDAERAH I N E S N A D A S A H A B N A K I D I D N E P N A S U R U J N A K I D I D N E P U M L I N A D N A U R U G E K S A T L U K A F A T A N A S S A T I S R E V I N
U DHARMA
A T R A K A Y G O Y 2 1 0 2 i I S A R A N N A G N A R A K A D A P A I S E N O D N I A S A H A B N A I A K A M E P M A L A D N I D S V S A L E K A W S I
S PRESRITAEBANG ,TAHUNAJARAN2010/2011
I
S
P
I
R
K
S
t a r a y S u t a S h a l a S i h u n e m e M k u t n u n a k u j a i D n a k i d i d n e P a n a j r a S r a l e G h e l o r e p m e M i d u t S m a r g o rP PendidikanBahasa ,SastraI ndonesia ,danDaerah
: h e l o n u s u s i D n i e K i d O . B a i s n e s n i V : M I
N 071224065
M A R G O R
P STUDIPENDIDIKANBAHASA ,SASTRAINDONESIA ,DANDAERAH I N E S N A D A S A H A B N A K I D I D N E P N A S U R U J N A K I D I D N E P U M L I N A D N A U R U G E K S A T L U K A F A T A N A S S A T I S R E V I N
U DHARMA
A T R A K A Y G O Y 2 1 0 2 i I S A R A N N A G N A R A K A D A P A I S E N O D N I A S A H A B N A I A K A M E P M A L A D N I D S V S A L E K A W S I
S PRESRITAEBANG ,TAHUNAJARAN2010/2011
I
S
P
I
R
K
S
t a r a y S u t a S h a l a S i h u n e m e M k u t n u n a k u j a i D n a k i d i d n e P a n a j r a S r a l e G h e l o r e p m e M i d u t S m a r g o rP PendidikanBahasa ,SastraI ndonesia ,danDaerah
: h e l o n u s u s i D n i e K i d O . B a i s n e s n i V : M I
N 071224065
M A R G O R
P STUDIPENDIDIKANBAHASA ,SASTRAINDONESIA ,DANDAERAH I N E S N A D A S A H A B N A K I D I D N E P N A S U R U J N A K I D I D N E P U M L I N A D N A U R U G E K S A T L U K A F A T A N A S S A T I S R E V I N
U DHARMA
v i r
a
K yai nis ayapersembakankepada
s ir K s u s e Y n a h u
T tu sdan Bunda Maira yang telah mencurahkan rahmat ,berkat ,
h i s a
k , dandoayangmeilmpahuntuks aya.
g n a y n e d e l K a h t e ir a M u b I n a d n i e K . B s e n a h o Y k a p a
B telah mendoakan ,
v
n
a
a
b
o
c
r
e
P
-
p
e
r
c
o
b
a
a
n
y
a
n
g
k
a
m
u
a
l
a
m
ii
a
l
a
h
p
e
r
c
o
b
a
a
n
-
p
e
r
c
o
b
a
a
n
b
i
a
s
a
,
h
a
ll
A
b
a
b
e
S
.
a
i
s
u
n
a
m
n
a
t
a
u
k
e
k
i
h
i
b
e
l
e
m
k
a
d
it
g
n
a
y
n
a
d
a
it
e
s
k
a
r
e
n
a
ti
u
i
a
it
d
a
k
a
k
a
n
m
e
m
b
i
a
r
k
a
n
k
a
m
u
d
i
c
o
b
a
i
m
e
l
a
m
p
a
u
i
k
e
k
u
a
t
a
n
i
a
b
o
c
i
d
u
m
a
k
u
t
k
a
w
a
d
a
p
n
a
D
.
u
m
I
a
a
k
a
n
m
e
m
b
e
ir
k
a
n
k
e
p
a
d
a
m
u
j
a
l
a
n
k
e
l
u
a
r
,
.
a
y
n
g
n
u
g
g
n
a
n
e
m
t
a
p
a
d
u
m
a
k
a
g
g
n
i
h
e
s
s
u
t
n
ir
o
K
1
(
1
0
:
1
3
)
h
k
i
n
a
g
n
e
d
i
l
a
w
a
i
d
u
t
a
u
s
e
s
a
l
a
g
e
S
l
a
s
,
d
e
n
g
a
n
c
i
n
t
a
d
e
n
g
a
n
t
a
n
g
g
u
n
g
a
k
a
m
,
b
a
w
a
j
p
r
o
s
e
s
m
e
n
u
j
u
h
a
s
i
l
a
k
a
n
m
e
n
j
a
d
i
l
e
b
i
h
b
e
r
a
tr
i
u
n
t
u
k
.
i v
k a d it i n i s il u t a y a s g n a y i s p ir k s a w h a b a y n a h u g g n u s e s n a g n e d n a k a t a y n e m a y a S
g n a y i l a u c e k , n i a l g n a r o a y r a k n a i g a b u a t a a y r a k t a u m e
m telahdisebutkandalamkuitpandan
. h a i m li a y r a k a y n k a y a l a n a m i a g a b e s , a k a t s u p r a tf a d
r e b o t k O 4 2 , a tr a k a y g o
Y 2012
s il u n e P
ii v S I M E D A K A N A G N I T N E P E K g n a
Y betrandat angand ibawahi n,is ayamahasiswaUniverstia sSanataDharma: a
m a
N :VinsensiaB .Od iKein M
I
N :071224059
:l u d u jr e b g n a y a y a s h a i m li a y r a k n a k ir e b m e m a y a s , n a u h a t e g n e p u m li n a g n a b m e g n e p i m e D E P M A L A D T O L O H A M A L A S A H A B S I G O L O F R O M I S N E R E F R E T N
I MAKAIAN
A D A P A I S E N O D N I A S A H A
B KARANGANNARAS ISISWAKELASVSDI NPRES 1 1 0 2 / 0 1 0 2 N A R A J A N U H A T , G N A B E A T I R . a m r a h D a t a n a S s a ti s r e v i n U n a a k a t s u p r e P a d a p e k n a k u lr e p i d g n a y t a k g n a r e p a tr e s e B s a ti s r e v i n U n a a k a t s u p r e P a d a p e k k a h n a k ir e b m e m a y a s n a i k i m e d n a g n e
D Sanata Dharma
u t n e b m a l a d a y n a l o l e g n e m , n i a l a i d e m k u t n e b m a l a d n a k h il a g n e m , n a p m i y n e m k u t n u k s n a k i s u b ir t s i d n e m , a t a d n a l a k g n a
p ecara t erbatas ,dan mempub ilkasikannyadii nterne ta tau a y a s i r a d n i z i a t n i m e m u lr e p a p n a t s i m e d a k a n a g n it n e p e k k u t n u n i a l a i d e
m maupun
.s il u n e p i a g a b e s a y a s a m a n n a k m u t n a c n e m p a t e t a m a l e s a d a p e k i tl a y o r n a k ir e b m e m . a y n r a n e b e s n a g n e d t a u b a y a s i n i n a a t a y n r e p n a i k i m e D , a tr a k a y g o
ii i v . 2 1 0 2 . i d O . B a i s n e s n i V , n i e
K Inte frerens iMorfologi sBahasaLamaholo tdalam Pemakaian n a r a j A n u h a T , g n a b e a ti R s e r p n I D S a w si S i s a r a N n a g n a r a K a d a p a i s e n o d n I a s a h a B 1 1 0 2 / 0 1 0
2 .Sk irps iProgram Sajrana(S-1) .Yogyakatra :PBSID ,Fakusta sKeguruan i d i d n e P u m
lI kan ,Universtia sSanataDharma.
n a i a k a m e p m a l a d , t o l o h a m a L a s a h a b s i g o l o f r o m i s n e r e f r e t n i ij a k g n e m i n i n a it il e n e P n a r a j a n u h a t , g n a b e a ti R s e r p n I D S V s a l e k a w s i s i s a r a n n a g n a r a k 9 3 a d a p a i s e n o d n I a s a h a b d n e m ) 1 ( h a l a d a i n i n a it il e n e p i r a d n a u j u T . 1 1 0 1 / 0 1 0
2 esk irpsikan jenis-jeni sinte frerens i t o l o h a m a L a s a h a b s i g o l o f r o
m berdasarkan prose s mo frologis dalam pemakaian bahasa ) 2 ( , 1 1 0 2 / 0 1 0 2 n a r a j a n u h a t , g n a b e a ti R I D S V s a l e k a w s i s i s a r a n n a g n a r a k m a l a d a i s e n o d n I t o l o h a m a L a s a h a b s i g o l o f r o m i s n e r e f r e t n i n a g n ir e s e k t a k g n it n a k i s p ir k s e d n e
m berdasarkan
i g o l o f r o m s e s o r
p s yang muncu ldalam pemakaian bahasa Indonesia pada karangan naras i i k a l a w s i s a r a t n
a -lak idanperempuan.
s e t n a k ir e b m e m n a g n e d n a k u k a li d a t a d n a l u p m u g n e p k i n k e
T ,yatiu membua t
ti d g n a y i s a r a n n a g n a r a
k uil sberdasarkan judu lyang disiapkan .Data yang dikumpulkan, .s i s il a n a i d n a i d u m e k n a k i s a k if i s a l k i d n a it il e n e p l i s a
H ( 1) interferens imorfologi syangdtiemukan dalam karangan siswa n a k r a s a d r e B . a t a k 6 2 h a l m u jr e
b jeni sinterferens imorfologisdalamkarangan siswat erdapa t u
t a
s jenis prose smorfolog iyatiu aifksasi. nJe isa ifksas idtiemukan aa d dua jenis ,yakn i k
if e r
p s bejrumlah 10 katadan su ifksbejrumlah 16 kata,(2)adaperbedaan itngka tfrekuensi i k a l a w s i s a r a t n a s i g o l o fr o m i s n e r e f r e t n
i -lak idan siswa perempuan. Interferens imorfologi s m a l a d a d a p ir a d a t a k 4 1 k a y n a b e s n a u p m e r e p a w s i s n a g n a r a k m a l a d n a k u m e ti d k a y n a b h i b e l i k a l a w s i s n a g n a r a
k -lakis ebanyak12kata.
n a r a j a g n e p a d a p i s a k il p m ir e b i n i n a it il e n e p l i s a
H BahasaIndonesia khususnya pada r a s a d h a l o k e
s .Berdasarkan hasli peneilitan ,penu il smember isaran (1 )kepada guru mata n a k t a k g n i n e m h i b e l a y a p u s a i s e n o d n I a s a h a B n a r a j a l e
p pembelajaran penggunaan kata i g n a r u g n e m a y n k a d n e h u r u g n a d , s a l e j n a d t a p e t a r a c e s a i s e n o d n I a s a h a b m a l a d n a h u b m i a s a h a b n a k a n u g g n e
m campuran (bahasa daerah dengan bahasaIndonesia )dalam mengajar , )
2
( bag ipenetti ilain ,fenomena interferens imorfologi smasih se irng tejrad idibeberapa n i a l i s a m r o f n i n a k ir e b m e m t a p a d i n i n a it il e n e p l i s a h n a k p a r a h i d u ti a n e r a k h e l o , h a l o k e s b m e g n e m k u t n
x i . 2 1 0 2 . i d O . B a i s n e s n i V , n i e
K TheI nterferenceoft heLamaholo tLanguageMorphologyi n , g n a b e a ti R s e r p n I D S f o s n o it a r r a N ’ s t n e d u t S e h t n i e s U e g a u g n a L n a i s e n o d n I e h t . 1 1 0 2 / 0 1 0 2 r a e Y c i m e d a c
A S-1 Thesi .sYogyakatra.PBSID ,Teachers ’Training and . y ti s r e v i n U a m r a h D a t a n a S , y tl u c a F n o it a c u d E n a i s e n o d n I n i e g a u g n a L t o l o h a m a L f o e c n e r e fr e t n i e h t d e n i m a x e h c r a e s e r s i h T e s u e g a u g n a
L d in t he 39 narraiton soft hestudent sgrade VSD InpresRtiaebang ,academic f o e c n e r e f r e t n i f o s d n i k e h t e b ir c s e d ) 1 ( o t d e m i a s a w h c r a e s e r s i h T . 1 1 0 2 / 0 1 0 2 r a e y n a i s e n o d n I n i s s e c o r p l a c i g o l o h p r o m e h t n o d e s a b y g o l o h p r o m e g a u g n a l t o l o h a m a L 2 r a e y c i m e d a c a , g n a b e a ti R I D S V e d a r g s t n e d u t s f o s n o it a r r a n e h t n i e s u e g a u g n a
l 010/2011 ,
y g o l o h p r o m e g a u g n a l t o l o h a m a L f o e c n e r e f r e t n i e h t f o l e v e l y c n e u q e r f e h t e b ir c s e d ) 2 ( f o s n o it a r r a n e h t n i e s u e g a u g n a l n a i s e n o d n I n i d n u o f s s e c o r p l a c i g o l o h p r o m e h t n o d e s a b .s t n e d u t s e l a m d n a e l a m e f e t g n ir e t s i n i m d a y b d e t c e ll o c e r e w a t a d e h
T st .Student smadenarraiton swtiht he itlte . d e z y l a n a d n a , d e if i s s a l c , d e t c e ll o c n e h t e r e w a t a d e h T . d e d i v o r p d n u o f e c n e r e fr e t n i l a c i g o l o h p r o m s a s d r o w 6 2 e r e w e r e h t ) 1 ( t a h t d e w o h s s tl u s e r e h T e t n i l a c i g o l o h p r o m e h t n o d e s a B . s n o it a r r a n ’ s t n e d u t s e h t n
i frerence , there wa s one
e r e w e r e h T . s n o it a x if f a f o s d n i k o w t e r e w e r e h T . n o it a x if f a y l e m a n s s e c o r p l a c i g o l o h p r o m e h t n i l e v e l y c n e u q e r f n i e c n e r e f fi d a s a w e r e h t ) 2 ( , s e x if f u s 6 1 d n a s e x if e r p 0 1 . s t n e d u t s e l a m d n a e l a m e f n e e w t e b e c n e r e fr e t n i l a c i g o l o h p r o
m There were more
e r e w e r e h t n a h t ) s d r o w 4 1 ( s n o it a r r a n ’ s t n e d u t s e l a m e f n i d n u o f s e c n e r e fr e t n i l a c i g o l o h p r o m .) s d r o w 2 1 ( s n o it a r r a n ’ s t n e d u t s e l a m n i , g n i h c a e t e g a u g n a l n a i s e n o d n I n i n o it a c il p m i n a d a h h c r a e s e r s i h t f o s tl u s e r e h T y r a t n e m e l e n i y ll a i c e p s
e schools .Based on the resutls ,the researche rwould ilke to give d n a y lt c e r r o c s e x if f a e h t e s u d l u o h s s r e h c a e t e g a u g n a l n a i s e n o d n I ) 1 ( . s n o it s e g g u s e m o s n e h w ) s e g a u g n a l n a i s e n o d n I d n a r a l u c a n r e v ( s e g a u g n a l d e x i m s s e l e s u d l u o h s y e h T . y lr a e l c ) 2 ( , g n i h c a e
x n a d i j u
P syuku rkapadaTuhan ,Bapa Yang Maha Esa ata srahma tdan cintakasih
l u d u jr e b g n a y i s p ir k s n a k i a s e l e y n e m t a p a d s il u n e p a g g n i h e s a g g n i h r e t k a t g n a y a y N a d a p a is e n o d n I a s a h a b n a i a k a m e P m a l a d t o l o h a m a L a s a h a B s i g o l o f r o M i s n e r e f r e t n I a l e k a w s i S , is a r a N n a g n a r a
K s V , SD Inpre s Rtiaebang , Tahun Ajaran 2010/2011 .
a n a jr a S r a l e g h e l o r e p m e m t a r a y s u t a s h a l a s i h u n e m e m k u t n u n a u j u tr e b i n i i s ir k s n a n u s u y n e P u m lI n a d n a u r u g e K s a tl u k a F a d a p h a r e a D n a d , a i s e n o d n I a rt s a S , a s a h a B n a k i d i d n e P m r a h D a t a n a S s a ti s r e v i n U , n a k i d i d n e
P a .
n a g n i b m i b n a d n a u t n a b i r a d s a p e lr e t k a d it u t n e t i n i i s p ir k s n a n u s u y n e p n a li s a h r e b e K s il u n e p i n i n a t a p m e s e k a d a p , u ti a n e r a k h e l O . k a h i p i a g a b r e b h e l o n a k ir e b i d g n a y r a s e b e s g n a y h i s a k a m ir e t a s a r n a k p a c u g n e
m -besarnyakepada:
.
1 Rohandi ,Ph.D. ,selaku Dekan Fakutla sKeguruan dan lImu Pendidikan ,Universtia s
. a m r a h D a t a n a S .
2 C .Tutyandair ,S.Pd. ,selaku Ketua Jurusan Pendidikan Bahasa dan Seni ,Universtia s
. a m r a h D a t a n a S .
3 Dr .Yuilana Seityaningsih ,M.Pd. ,selaku Ketua Program Stud iPendidikan Bahasa ,
o d n I a rt s a
S nesiadanDaerah.
.
4 Dr .A.M .Slame tSoewandi ,M.Pd. ,selakudosenpembimbing Iyangdengansaba,rt elti i
n u s u y n e m m a l a d i s k e r o k n a d , n a h a r a g n e p , n a g n i b m i b n a k ir e b m e m m a l a d a n a s k a ji b n a d .i s p ir k s .
5 Dr sG .Sukad iselaku dosenpembimbingI Iyang t elahmembeirkan dorongan ,k iritkan ,
.i s p ir k s n a n u s u y n e p s e s o r p a m a l e s n a r a s .
i x saba rdans enyum.
.
8 Ibu Hyasinta Kesa iHayon selaku Kepala Sekolah SD Inpre sRtiaebang yang telah
. n a it il e n e p n a k a n a s k a l e m k u t n u s il u n e p a d a p e k n i z i n a k ir e b m e m .
9 IbuYoseifnaJawaLeinselakugurumatapelajaranBahasaI ndonesiakela sVSDI npre s
m e s e k n a k ir e b m e m n a d a m ir e n e m h a l e t g n a y g n a b e a ti
R patan dan membantu penuil s
. n a it il e n e p n a k u k a l e m m a l a d . 0
1 SiswaSDI npre sRtiaebangyangt elahmembantupenu il sdalampengambliandata.
. 1
1 Bapak Yohane sB .Kein dan Ibu Mairetha Kleden tercinta yang selalu membeirkan
l ii r e t a m n a g n u k u d a tr e s a o d , t a g n a m e s , a t n i
c dans pritiua luntukmemenu iharapanku.
. 2
1 A -dik adikku , Maira Nataila K . Kein dan Romanu s S . Lekan Kein yang selalu
r a l e g n a k t a p a d n e m k u t n u s il u n e p t a g n a m e s n a k ir e b m e m n a d g n o r o d n e m , n a k a o d n e m . a n a jr a s . 3
1 Irvan Kelen kekasihku yang dengan seitamembeirkan semanga tdan dorongan kepada
.i n i i s p ir k s n a k i a s e l e y n e m a r e g e s k u t n u s il u n e p . 4
1 AdeVat ,Tino , tIa ,OaKein ,Reny ,Delon ,Gio ,Mardi ,Mety,I n ,Pipoz ,Yop idan Okto
.i n i i s p ir k s n a k i a s e l e y n e m m a l a d r u b i g n e m u l a l e s g n a y . 5
1 Kak Ony ,Kak Ongen ,Kak Fogan ,Frigi ,Memy ,Icha ,Elen ,Melan ,Ayu ,F ird ,Abang
.i s p ir k s n a k i a s e l e y n e m k u t n u t a g n a m e s n a k ir e b m e m u l a l e s , n a m s o R , o tI , a g g n a L . 6
1 Saudara-Saudairku I KMASYogyakatra :KakI bnu ,Kak Udin ,KakArfi ,Zulkfiil ,Ozli ,
z i R , a k E , u jr o B , ir P , a k I , d a s r A , n i s A , n a c A , a f u F , a d ri F , y d b
A ky ,Salman ,Fti ir ,Nona
r e p u t a s n a k s il u n e m s il u n e p t a p a d k a d it g n a y a y n n i a l g n a y n a d y n A , y lr e S , a d o
T -satu ,
.i n i a m a l e s a y n n a a m a s r e b e k n a d n a g n u k u d s a t a h i s a k a m ir e t . 7
1 Dika ,Yen idanAitksahabatt erbaikkuyangselaluadauntukmembeirkansemanga tdan
s u r e
ii x
n a m e t n a d s ir A , s a m i D , a k I , a s i u L , n a n i
K -teman yang l ainnya, t eirmakas iata ssemua
. a y n n a a m a s r e b e k n a d n a g n u k u d
. 9
1 Saudara-saudar iGamalfora :Kak Viktor ,Kak Yono ,Kak Jef ir ,Kak Bule ,Kak Eros ,
, it E , a k it r a S , a d I , a d n E , z a x e T , d ir fl E , r e f o N , g n o c o P , r e t n o J , o p i D , n a i T k a K , o t n a N k a K
a w s i s a h a m a g r a u l e k a u m e s n a d k ir E , a i
R Flore sTimu ryang itdak bisa saya sebutkan
r e p u t a
s -satu,t eirmakas iata sdukungandankebersamaannya.
. 0
2 Teman-temanko sP irnggodan i10:I ra ,Ratna ,Novi ,Vera ,Vina,I ntan ,AdeAsir ,Sanit ,
n a m e t n a d a ti s n o
C -teman ko sKedaton Asir :Kak Anda ,Kak Tia ,Wulan ,Memy ,Sela ,
M s o k a g a j n e p a tr e s a y n n i a l g n a y n a d a ti S , a r e
V a sSugeng,t eirmakasihata sdukungan
.i n i a m a l e s n a a m a s r e b e k n a d
. 1
2 Semuapihakyangt erilba tdenganpenuil sdan itdaks empa tpenuilss ebuts atuper-satu.
, u ti a n e r a k h e l O . a n r u p m e s i r a d h u a j h i s a m i n i i s p ir k s a w h a b i r a d a y n e m s il u n e P
t a g n a s n a r a s n a d k it ir
k penuil sharapkan .Akrinyapenuil sberharap semogask irpsii n idapa t
k i a b e s n a g n e d n a k t a a f n a m i
d -baiknya.
s il u n e P
ii i x
n a m a l a H L
U D U J N A M A L A
H ... i G
N I B M I B M E P N A U J U T E S R E P N A M A L A
H ... ii
N A H A S E G N E P N A M A L A
H ... i ii N
A H A B M E S R E P N A M A L A
H ... i v
O T O
M ... v A
Y R A K N A I L S A E K N A A T A Y N R E
P ... v i
I S A K I L B U P N A U J U T E S R E P N A A T A Y N R E P R A B M E
L ... v ii
K A R T S B
A ... v iii
T C A R T S B
A ... i x R
A T N A G N E P A T A
K ... x I
S I R A T F A
D ... x iii
L E B A T R A T F A
D ... x v R
A T F A
D LAMPIRAN ... x vi N
A U L U H A D N E P I B A
B ... . 1
.
A Lata rBelakangMasalah ... 1 .
B RumusanMasalah. ... 6 .
C TujuanPeneilitan ... 6 .
D Manfaa tPeneilitan. ... 7 .
E RumusanVa irabe ldanBatasanI stliah. ... 8 .
F SistemaitkaPenyaijan. ... 9 I
R O E T N A S A D N A L I I B A
B ... 1 1 .
A PeneilitanyangRelevan. ... 11 .
B LandasanTeo ir. ... 41 .
1 Kedwibahasawan ... 1 4
.
2 AilhKode ... 51 .
3 Campu rKode ... 61 .
4 PengeritanI nterferensi. ... . 81 .
v i x .
7 Bidang-bidangI ntefrerens i... 12 .
8 TataranMorfolog iBahasaI ndonesia. ... 2 3 .
9 Prose sMorfologis. ... 42 .
0
1 Naras i... 35 ....
N A I T I L E N E P I G O L O D O T E M I I I B A
B ... . 93 .
A Jeni sPeneilitan ... 93 .
B Populas idanSampel. ... 0.. 4 .
C PenyusunanI nsrtumenPeneilitan. ... 4 0 .
D VaildasiI nsrtumen. ... 4 2 .
E TeknikPengumpulanData. ... 54 .
F TeknikAnailsi sData ... 54
N A S A H A B M E P N A D N A I T I L E N E P L I S A H V I B A
B ... 4 7
.
A Desk irps iData. ... . 74 .
1 PembeiranKodedanKatruDatapadaJ enis-jeni s s
i g o l o fr o M i s n e r e f r e t n
I ... 4 8 .
2 MembandingkanTingka tKeseirnganI ntefrerens i a r a t n a g n a b e a ti R t o l o h a m a L a s a h a B s i g o l o f r o M
i k a L a w s i
S -lak idanSiswaPerempuan ... 94 .
B Hasi lPeneilitan .
1 PenggunaanPre ifk s... 5 1 .
2 PenggunaanSu ifks. ... 5 1 .
C Pembahasan .
1 PenggunaanJ enis-jeni sInterferens iMorfologis ... 5 2 .
2 MenghtiungHasliJ umlahI nterferens iMo frologi s a i s e n o d n I a s a h a B n a i a k a m e P m a l a d t o l o h a m a L a s a h a B
s e r p n I D S V s a l e K a w s i S i s a r a N n a g n a r a K a d a p
s i g o l o f r o M s e s o r P n a k r a s a d r e B g n a b e a ti
R ... 59 P
U T U N E P V B A
B ... 6 3 .
A Kesimpulan. ... 36 .
B Impilkas i... 46 .
C Sasaran. ... . 46
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. . A K A T S U P R A T F A
D ... 56 ..
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. N A R I P M A
v x
n a m a l a H 1
l e b a
T Prose sMo frologi sBahasaI ndonesiadanBahasaLamaholot ... 33
l e b a
T 2 JumlahSiswadanDataSiswaKela sV ,SDI npre sRtiaebang. ... 64 3
l e b a
T Tingka tKeseirnganI ntefrerens iMorfologi sBahasaLamaholot
RtiaebangantaraSiswaLaki-lak idanSiswaPerempuan ... . 74 4
l e b a
T Tingka tKeseirnganI ntefrerens iMorfologi sBahasaLamaholot
SiswaLaki-lak iSD IRtiaebang ... . 35
5 l e b a
T Tingka tKeseirnganI ntefrerens iMorfologi sBahasaLamaholot
SiswaPeremuanSD IRtiaebang. ... . 35
6 l e b a
T UrutanFrekuens iPemunculan I ntefrerens iMo frologi s
i v x
n a m a l a H 1
n a ri p m a
L Tabe l... . 86 2
n a ri p m a
L DataI nterferens iMo frologi syangd tiemukapada
KaranganNaras iSisiwaKelas VSDI npre sRtiaebang... . 17 3
n a ri p m a
L PembagianJ enisI ntefrerens iMorfologi sBahasa
Lamahalo tdalamPemakaianBahasaI ndonesiaSiswa
Kela sV ,SDI npre sRtiaebang. ... . 27 4
n a ri p m a
L Tuga sMengarangSiswaKela sVSDI npre sRtiaebang. .... 37 5
n a ri p m a
L Hasi lKaranganSiswaKela sVSDI npre sRtiaebang ... . 47 6
n a ri p m a
L PetaBahasad iFlore sTimur. ... 1 14 7
n a ri p m a
L SuratI zinPeneilitan. ... . 51 1 8
n a ri p m a
1 I B A B N A U L U H A D N E P h a l a s a m g n a k a l e b r a t a l g n a t n e t n a i a r u i s ir e b , i n i n a u l u h a d n e p b a B t a a f n a m , n a it il e n e p n a u j u t , h a l a s a m n a s u m u r , i n i n a it il e n e p h il i m e m a p a g n e m l e b a ir a v n a s u m u r , n a it il e n e
p dan batasan istliah, setra sistemaitka penyaijan .i n i n a it il e n e p .
A LatarBelakangMasalah
a
B hasa Indonesia, mempunya iperanan pen itng dalam negara Indonesia , i a g a b e s u ti k i a
b bahasa nasiona l dan bahasa resmi . Selain memiilk i bahasa n a s a h a b i a g a b e s a i s e n o d n
I asiona ldanbahasar esm,inegaraktiaj ugamempunya i u ti a s a h a b i r a d n a a y a d u b e k u t a u s n a k n i m r e c n e m g n a y h a r e a d a s a h a b k a y n a b .i ri d n e s i r a d h i b e l i a s a u g n e m a y n m u m u a d a p a i s e n o d n I t a k a r a y s a
M s atu bahasa
p u a m a u d e k a s a h a b i a s a u g n e m m u l e b e s n u m a n , )l a u g n il i b
( un bahasa keitga dan
u b i a s a h a b i a s a u g n e m u l u h a d h i b e lr e t t a k a r a y s a m a y n m u m u a d a p , a y n s u r e t e s g n a y h a l u ti a s a h a b a n e r a k ) a m a tr e p a s a h a b
( kebanyakandiperoleh .Ha lin ijuga . t o l o h a m a L a s a h a b n a k a n u g g n e m g n a y r u m i T s e r o l F t a k a r a y s a m a d a p i d a jr e t o h a m a L a s a h a
B lo tadalah salah satu bahasa daerah d iKabupaten Flore sTimur , . u ti h a y a li w i d k u d u d n e p r a s e b n a i g a b e s h e l o i a k a p i d g n a y u t a u s i l s a k u d u d n e p n a k a n u g i d g n a y a s a h a b n a k a p u r e m h a r e a d a s a h a B 8 0 0 2 , a n a s k a l a d ir K ( l a u g n il it l u m g n a y h a y a li w m a l a d a y n a s a i b , h a r e a
d :22) .Ha l
t a p m e e k , a s a h a b k o p m o l e k t a p m e a d a r u m i T s e r o l F t a k a r a y s a m m a l a d ) 5 u r o B a s a h a b , u y a l e M a s a h a b h a l a d a u ti a s a h a b k o p m o l e
k -Hewa ,bahasaKedang
.t o l o h a m a L a s a h a b n a d h a
B asa Melayu dtiuturkan oleh penduduk kota Larantuka ,Konga dan u
W re dipulau Adonara .Bahasa Hewa-Boru dtiuturkan oleh beberapa desa d i h e l o n a k r u t u ti d g n a d e K a s a h a B . a k k i S n e t a p u b a K n a g n e d n a s a t a b r e p h a r e a d d e S . r u m it h a l e b e s a t a b m e L u a l u p g n u j u i d k u d u d n e
p angkan Bahasa Lamaholo t
a s a h a b i l a u c e k r u m i T s e r o l F h a y a li w i d a s a h a b a u m e s t u b e y n e m k u t n u i a k a p i d a w e H , u y a l e
M -Boru ,danBahasaKedang.
g n a y a s a h a
B djiadikan peneltiian in iadalah bahasa Lamaholot karena a
l u p o
p sinya adalah siswa kela s V SD Inpre s Rtiaebang yang betrempa t d i n a h a r u l e
K Rtiaebang yang menggunakan kelompok bahasa Lamaholot .Dalam r e t g n a y s a l e k u t a s it il e n e m i ti l e n e p , i n i n a it il e n e
p dri idar ikela sVadankela sVb.
n e t a p u b a K i d h a r e a d a s a h a b u t a s h a l a s h a l a d a t o l o h a m a L a s a h a
B Flore s
, z e d n a n r e F ( u ti h a y a li w i d k u d u d n e p r a s e b n a i g a b e s h e l o i a k a p i d g n a y , r u m i T t a k a r a y s a m a m a n n a g n e d l a n e k i d i n i a s a h a b i a k a m e p t a k a r a y s a M . ) 8 0 : 7 7 9 1 a r a t n a i s a k i n u m o k a i d e m i d a j n e m g n a y a s a h a b a m a n n a g n e d i a u s e s , t o l o h a m a L .t a k a r a y s a m a t o g g n a a r a
p Nama Lamaholo t bahkan se irng digunakan secara h a y a li w h u r u l e s i m a i d n e m g n a y u k u s s a ti t n e d i n a k k u j n u n e m g n a y r e l u p o p a ri k l a e r a i t u p il e m g n a y , r u m i T s e r o l F n e t a p u b a
K -kria3.55kliomete rpersegi .
n a p u b a K s if a r g o e G k a t e
L Flore sTimur te lretak d iantara 8° 40 LS - °8 0
a t a r g n a j n a p g n a
y -rata 8 -9 bulan dan musim hujan yang relait fsingka tdengan a
t a
r -rata 2-3 bulan.Bata s Kabupaten Flore s Timu r sebaga i beirkut , utara n a s a t a b r e
b dengan Lau tFlores ,selatan berbatasan dengan Lau tSawu ,Timur n a s a t a b r e
b dengan Kabupaten Lembata ,dan bara tberbatasan dengan Kabupaten . a k k i S
(http://www.lforesitmurkab.goi.d/lfores itmur/index2.php?opiton=com_content&do_p
3 4 = d i & 1 = f d ) a t o k i d a m a t u r e t , a i s e n o d n I i d n a k a n u g i d g n a y a s a h a b a y n k a y n a
B -kota
n a k b a b e y n e m , i g g n it p u k u c g n a y k u d u d n e p s a ti li b o m n a g n e d h a b m a ti d , r a s e b n a d a s a h a b k a t n o k a y n i d a jr e
t budayabesetradengan segalapeirsitwakebahasaan r e a h C ( i s a r g e t n i n a d l a i s n e r e f r e t n i , e d o k r u p m a c , e d o k h il a , e m s il a u g n il i b i tr e p e s ) 7 2 2 : 4 0 0 2 , a n it s u g A n a d . a s a h a b h a l a d a a i s e n o d n I k a n a g n a r o e s a m a tr e p a s a h a b , a y n m u m u a d a P a
d erahnya masing-masing.Bahasa Indonesia adalah bahasa kedua karena baru ; a y n u b i a s a h a b i a s a u g n e m h a d u s a i d a k it e k n a d ; h a l o k e s k u s a m a k it e k ir a j a l e p i d a y n u b i ir a d a i s e n o d n I a s a h a b h e l o r e p m e m h a d u s i y a b k a j e s g n a y a k e r e m i l a u c e k .) 2 8 : 4 0 0 2 , a n it s u g A n a d r e a h C ( t a p m e t n a k a p u r e m h a l o k e
S seoranganakuntukmenuntu tlimu ,dimanadia n a k a p u r e m a i s e n o d n I a s a h a b a n e r a k a i s e n o d n I a s a h a b n a g n e d t u l e g r e b n a k a a u d n a k a n u g g n e m n a k a k a n a n a k b a b e y n e m i n i l a H . h a l o k e s i d r a t n a g n e p a s a h a b a r a c e s a i s e n o d n I a s a h a b n a d h a r e a d a s a h a b u ti a y a s a h a
b bersama-sama sehingga
k u t n u ) 3 5 9 1 ( h c i e r n i e W h e l o n a k a n u g i d i l a k a m a tr e p i s n e r e f r e t n i h a li t s I a y n a d a n a g n e d n a g n u b u h e s a s a h a b u t a u s m e t s i s n a h a b u r e p a y n a d a t u b e y n e m e s r e t a s a h a b n a u t n e s r e
p bu tdengan unsur-unsu rbahasa l ain yang dliakukan oleh n a d r e a h C ( l a u g n il i b g n a y r u t u n e
p Agusitna ,2004 :120) .Menuru tK irdalaksana a p u r e b a s a h a b n a h a l a s e k h a l a d a a s a h a b n a r a j a g n e p m a l a d i s n e r e f r e t n i ) 4 9 : 8 0 0 2 ( a b m a l a d e k a w a b i d g n a y i ri d n e s a s a h a b r u s n
u hasa atau dialek lain yang
.i r a j a l e p i d a d
A empat peneilitan t entang i nte frerens ibahasadaerah ke dalam bahasa h a l e t g n a y h a r e a d a s a h a b m a l a d e k a i s e n o d n I a s a h a b i s n e r e f r e t n i u a t a a i s e n o d n I ) 1 8 9 1 ( . k k d , n ij d n i R h e l o i ti l e ti
d ,Devi( 2004) ,Ha trait( 2004) ,danGutlom( 2007) . m
a l a
D peneilitan yang pernah dliakukan ini ,banyak dtiemukan bahwa tejrad i a w s i s a d a p a s a h a b i s n e r e f r e t n
i , khususnyasiswaSD yang saa t tiu belaja rbahasa . a u d e k a g g n i h e s n a n i m o d h i s a m D S t a k g n it a d a p a m a tr e p a s a h a b n a i a k a m e P b n a a n u g g n e
p ahasa Indonesia d ikela ssanga tterbatas, khususnya penggunaan a t a k a s o
k pada bahasa Indonesia .Karena tiu, penelti imengangka tintefrerens i h a r e a d a s a h a
b , yatiu bahasa Lamaholot, ke dalam bahasa Indonesia,khususnya i s n e r e f r e t n
i morfologis berdasarkan prose smofrologis .Dalam bahasa Indonesia s e s o r p , s k if a n a h u b u b m e p s e s o r p i n k a y s i g o l o f r o m s e s o r p a g it t a p a d r e t s a t a i d s i g o l o fr o m s e s o r p a g it n i a l e S . n a k u m e j a m e p s e s o r p n a d n a g n a l u g n e p i g o l o f r o m s e s o r p u t a s a d a h i s a m a y n r a n e b e
-a t a
k makan ,minum ,minta ,dan mohon ,yang semuanyat ermasuk golongan kata .) 8 2 : 9 7 9 1 , n a l m a R ( fi t k a k u t n e b a jr e k h a l a d a i n i n a it il e n e p m a l a d i ti l e n e p l i b m a i d g n a y i s a l u p o
P siswakela sVA
I D S B V s a l e k n a
d npre sR tiaebang .Siswakela sV i n iakan dliaithketeramplian i s a r a n n a g n a r a k m a l a d s il u n e m n a li p m a r e t e k a y n s u s u h k , a k e r e m a s a h a b r e
b karena
g n a t n e t k o k o p i r e t a m a d a , s il u n e m k e p s a a d a p 1 r e t s e m e s V s a l e k s u b a li s m a l a d i d n e
m uil skarangant entangpengalamandancaramenuilsnya. m e m i ti l e n e
P bandingkansiswal aki- il ak dansiswaperempuan karenawal i i r a d t a h il i d g n a y a w s i s i s a t s e r p t a k g n it n a a d e b r e p a d a a w h a b n a k a t a y n e m s a l e k i g g n it g n il a p a y n i a li n g n a y r o p a r l i s a H . r o p a r l i s a
h r -ata rata pada siswa
i k a l a w s i s n a g n e d n a k g n i d n a b i d n a u p m e r e
p -laki .Oleh karena tiu ada perbedaan i k a l a w s i s n a d n a u p m e r e p a w s i s a r a t n a n a u p m a m e k t a k g n
it -lak.i
n a k u k a l e m h a l e t g n a y i ti l e n e p a p a r e b e b h e l o n a k it k u b i d h a l e t i n i l a H t n e t u l u h a d r e t n a it il e n e
p angpolapiki rantarasiswal aki-lak idan siswaperempuan , i d a i g e o M , ) 3 7 9 1 ( z e ri m a R n a d r e z ti l o P h e l o n a it il e n e p i tr e p e s , a d e b r e b : 5 9 9 1 , i d n a w e o S a i v ( ) 2 8 9 1 ( i d a y r u S n a d o n o y i J , ) 9 7 9 1 ( y e ll E n a d , n a a d n i g n a M 1
7 -72) . Beberapa peneilitan tersebu t menemukan ab hwa kemampuan anak i k a l a d a p ir a d i g g n it h i b e l a i s e n o d n I a s a h a b m a l a d n a u p m e r e
p -lak.i
a s a h a b n a a n u g g n e p e k t o l o h a m a L a s a h a b i s n e r e f r e t n i h il i m e m n a s a l A l a h h e l o n a k a n e r a k i d a i s e n o d n
I -ha lbeirku.t
.
.
2 Dalam peneilitan in ipenelti imemiilh bahasa Lamaholo tkarena bahasa in i n a it il e n e p h a r e a d i d a w s i s i g a b a m a tr e p a s a h a b r a s e b n a i g a b e s n a k a p u r e m
o h a m a L a s a h a b a g g n i h e
s lo tmenjad ibahasas ehair-har imereka. .
3 Penelti imengambi lpopulas isiswa kela sV SDInpres Rtiaebang karena pada n a k p a k g n u g n e m i s n e t e p m o k r a d n a t s n a g n e d s il u n e m k e p s a a d a s u b a li s
k u t n e b m a l a d s il u tr e t a r a c e s n a m a l a g n e p n a d , i s a m r o f n i , n a a s a r e p , n a ri k i p
a r a
k ngan sehingga dapa t melaith keteramplian berbahasa siswa dalam .
n a g n a r a k u t a u s m a l a d e k a w it s ir e p u t a u s il a b m e k n a k a ti r e c n e m .
4 SD Inpre sRtiaebang belrokas id iKelurahan Rtiaebang yang sanga tkenta l a
w s i s t a a s a d a p a g g n i h e s t o l o h a m a L a s a h a b n a a n u g g n e p n a g n e
d d isekolah
i m a l a g n e m n a n i k g n u m e k a d a a k a m a i s e n o d n I a s a h a b n a k a n u g g n e m t u t n u ti d
.i s n e r e f r e t n i
.
B RumusanMasalah
a y n h a l a s a m n a s u m u r a k a m s a t a i d n a k a k u m e k i d g n a y g n a k a l e b r a t a l n a k r a s a d r e B
.t u k ir e b i a g a b e s
.
1 Apa sajakah jenis-jeni s interferens i mo frologis bahasa Lamaholo t dalam a
i s e n o d n I a s a h a b n a i a k a m e
p berdasarkan prose smorfologi spada karangan i
R I D S V s a l e k a w s i s i s a r a
n taebang,t ahunajaran2010/2011 ? .
2 Seberapa itngka tkeseirngan t ejradii nterferens imorfologis bahasaLamaholot a
s a h a b n a i a k a m e p m a l a
d Indonesiapadakarangannaras iantaras iswal aki-lak i .
.
C TujuanPeneilitan
Berdasarkan rumusan masalah tersebut ,maka tujuan peneilitan in idriumuskan :
t u k ir e b i a g a b e s
.
1 Mendesk irpsikan j enis-jenis i nterferens imorfologis bahasa Lamaholo tdalam a
i s e n o d n I a s a h a b n a i a k a m e
p berdasarkan prose smorfologis dalam karangan i
R I D S V s a l e k a w s i s i s a r a
n taebang,t ahunajaran2010/2011. .
2 Mendesk irpsikan itngka tkese irnganinterferens imorfologis bahasaLamaholot s
e s o r p n a k r a s a d r e b l u c n u m g n a
y morfolog idalampemakaianbahasaI ndonesia i
k a l a w s i s a r a t n a i s a r a n n a g n a r a k a d a
p -lak idanperempuan.
.
D Manfaa tPeneil itan
i s n e r e f r e t n i n a it il e n e
P morfologis bahasaLamaholo tdiharapkandapa tbermanfaa t .
k a h i p a p a r e b e b i g a b
.
1 SD IRtiaebang
h a l o k e
S dapa tmengetahui seberapa banyak interferens imorfologis bahasa , g n a b e a ti R I D S V s a l e k a w s i s a i s e n o d n I a s a h a b n a i a k a m e p m a l a d g n a b e a ti R
.s il u t a s a h a b m a l a d a y n s u s u h k
.
2 GuruMataPelajaranBahasaI ndonesia n a g n a r u k e k i u h a t e g n e m t a p a d u r u
G siswa dalam ha l menggunak an kata r
e
b imbuhandalambahasaI ndonesia ,khususnyabahasat uil .s .
a w s i s a h a m u t n a b m e m n a d n a a c a b n a h a b h a b m a n e m t a p a d i n i n a it il e n e p l i s a H . k it s u g n il o i s o s s u s a k i d u t s n a k h u t u b m e m g n a y n i a l .
E RumusanVariabe ldanBatasanI stliah
.
1 RumusanVariabe l
n a k a g n a y n a u j u t n a d n a k t u b e s i d g n a y h a l a s a m n a s u m u r n a g n e d i a u s e S i g o l o fr o m i s n e r e fr e t n i i n i n a it il e n e p m a l a d i ti l e ti d g n a y l e b a ir a v , i a p a c i
d s bahasa
a i s e n o d n I a s a h a b n a i a k a m e p m a l a d t o l o h a m a
L padakarangan naras isiswa ,kela s g n a b e a ti R s e r p n I D S ,
V berdasarkanprose smorfologi .s
.
2 BatasanI stliah
h a l a d a i n i n a it il e n e p m a l a d a y n n a it r e g n e p i s a t a b i d u lr e p g n a y k o k o p h a li t s I h a li t s
i -istliahs ebaga ibeirku .t
.
1 Interferens iadalah penyimpangan-penyimpangandar inorm -anormasalahsatu i r a d t a b i k a i a g a b e s n a w a s a h a b i w d a r a p n a r u t u t m a l a d i d a jr e t g n a y a s a h a b i r a d t a b i k a i a g a b e s u ti a y , a s a h a b u t a s i r a d h i b e l a d a p a k e r e m n a l a n e g n e p .) 6 6 : 7 0 0 2 , a y h a y f a y S n a d a d n il s A i u l a l e m h c i e r n i e W ( a s a h a b k a t n o k .
2 Morfolog i ialah bagian dar i limu bahasa yang membicarakan atau yang ir a j a l e p m e
m seluk-beluk srtuktu rkata yang mengalami perubahan-perubahan o g p a d a h r e t a t a k r u t k u rt
s longandanatr ikata( Ramlan ,1979 :2 .) .
.
4 Interferens imorfolog iialah penyimpangana dalam pembentukan kata suatu s k if a p a r e y n e m n a g n e d a s a h a
b -aifk s bahasa lain (Weinreich melalu i dan .) 9 : 5 9 9 1 . a j a j d i w it a ji r a H .
5 Naras imerupakan suatu bentuk wacana yang berusaha mengisahkan suatu h a l o e s k a p m a t a g g n i h e s a w it s ir e p u a t a n a i d a j e
k -olah pembaca meilha tatau
5 3 1 : 7 0 0 2 , f a r e K ( u ti a w it s ir e p i ri d n e s i m a l a g n e
m – 136 )
.
6 Biilnguailsme adalah penggunaan dua bahasa oleh seorang penutu rdalam a r o n a g n e d a y n n a l u a g r e
p ng l ain secaraberganitan( Chae rdan Agusitna ,2004 : . ) 0 2 1 .
7 Bahasape tramaataubahasai bu adalahbahasayangpetramadikuasa imanusia t a k a r a y s a m a t o g g n a a m a s e s n a g n e d i s k a r e t n i i u l a l e m a y n p u d i h l a w a k a j e s d ir K ( a y n t a k e d a g r a u l e k n a g n e d a m a t u r e t , a y n a s a h a
b alaksana ,2008 :26 .)
.
8 Campu rkodeadalah stiuasi b liamanaseseorang mencampu rduabahasa atau g n a y a s a h a b r e b i s a u ti s m a l a d u t a u s e s a d a a p n a t a s a h a b k a d n it u t a u s m a l a d h i b e l .) 1 3 : 4 8 9 1 , n a b a b a N ( u ti a s a h a b a u d n a r u p m a c n e p t u t n u n e m
9 .Ailhkodeadalahpeirsitwapengganitanbahasaataur agambahasaolehseorang b a b e s a y n a d a a n e r a k r u t u n e
p -sebabt e trentudandliakukandengans ada r(Chae r
.) 0 2 1 : 4 0 0 2 , a n it s u g A n a d .
F Stiema itkaPenya ijan
h ) a m il ( 5 i d a j n e m n a k r a b a ji d a y n n a ij a y n e p a k it a m e t s i
S al , yatiu (1 )
g n a y n a u l u h a d n e p n a i a r u n a k a k u m e g n e m I b a B , N A U L U H A D N E P I B A B
s u m u r ) 2 ( , h a l a s a m g n a k a l e b r a t a l ) 1 ( u ti a y , l a h ) m a n e ( 6 i r a d i ri d r e
t an masalah ,
) 5 ( , n a it il e n e p t a a f n a m ) 4 ( , n a it il e n e p n a u j u t ) 3
( rumusan vairabe ldan batasan
I I b a B , I R O E T N A S A D N A L I I B A B . n a ij a y n e p a k it a m e t s i s ) 6 ( n a d , h a li t s i
ir o e t n a k a k u m e g n e
p -teor iyangberkatian denganpeneilitan .Secaragair sbesari s i i
d r e t I I b a
B r idar i(1 )peneilitan yang relevan, nd a (2 )landasan teo ir .Landasan il
i b g n a t n e t i s ir e b i r o e
t ngual ,campu rkode, ailh kode ,bahasadaerah /bahasai bu , a
d i b , i s n e r e f r e t n
i n - g bidangi nterferensi ,prose smorfologisdannaras.i
N E P I G O L O D O T E M I I I B A
B ELITIAN, Bab II Imemua t5 (ilma )hal , n e m u rt s n i ) 3 ( , n a it il e n e p l e p m a s n a d i s a l u p o p ) 2 ( , n a it il e n e p s i n e j ) 1 ( u ti a y
V I B A B . a t a d s i s il a n a k i n k e t ) 5 ( n a d , a t a d n a l u p m u g n e p k i n k e t ) 4 ( , n a it il e n e p
, l a h ) t a p m e ( 4 t a u m e m V I b a B , N A S A H A B M E P N A D N A I T I L E N E P L I S A H
1 ( u ti a
y )desk irps idata ,(2) hasi lpeneilitan ,dan (3 ) pembahasan .BAB V , i s a k il p m i ) 2 ( , n a l u p m i s e k ) 1 ( u ti a y , l a h ) a g it ( 3 s a h a b m e m V b a B , P U T U N E P
1 1 I I B A B I R O E T N A S A D N A L n a d n a v e l e r g n a y u l u h a d r e t n a it il e n e p a p a r e b e b n a k i a r u i d , i n i b a b m a l a D ir o e
t -teo ir yang ada hubungan dengan permasalahan peneilitan .Hasi lpeneilitan ir o e t n a d n a v e l e r g n a y u l u h a d r e
t -teor i akan djiadikan sebaga i landasan dan g
n a r e
k kaberpiki runtuk peneilitani n.i
.
A PeneilitanyangRelevan
n a it il e n e P . n a k u k a li d k a y n a b h a l e t i s n e r e f r e t n i g n a t n e t n a it il e n e P i v e D n a it il e n e p , n i a l a r a t n a , a y n m u l e b e s n a k u k a li d h a n r e p g n a y i s n e r e f r e t n i .) 7 0 0 2 ( m o tl u G n a d , ) 6 0 0 2 ( h i s a n r a K , ) 5 0 0 2 ( it n a s r A ,) 4 0 0 2 ( it a tr a H , ) 4 0 0 2 ( l u d u jr e b ) 4 0 0 2 ( i v e D n a it il e n e
P Interferens iLeksika lBahasa Jawa ke n a r t u p e K D S V I s a l e K a w s i S a i s e n o d n I a s a h a B n a i a k a m e P m a l a
D 4 ,Yogyaka tra
o j e r o k u S , a y a j n a S K D S V I s a l e K a w s i S n a
d .Peneilitani n imenggunakanpopulas i
t a D . o j e r o k u S , a y a j n a S K D S n a d a tr a k a y g o Y , n a rt u p e K D S V I s a l e k a w s i
s ayang
n a it il e n e p m a l a D . i s p ir k s e d n a g n a r a k l i s a h h a l a d a i n i n a it il e n e p m a l a d n a k a n u g i d n a rt u p e K D S a w s i s h a l a d a h e l o r e p i d g n a y l i s a h i n
i 4 ,Yogyakatra melakukan
, a y a j n a S K D S a w s i s n a d a t a k 4 1 k a y n a b e s a w a J a s a h a b l a k i s k e l i s n e r e f r e t n i i n a k u k a l e m o j e r o k u
S nterferensil eksika lbahasaJ awas ebanyak10kata. l u d u j n a g n e d i ti l e n e m ) 4 0 0 2 ( it a tr a
H Interferens iLeksika lBahasaJawake h a l o k e S V I s a l e K a w s i S n a g n a r a K a d a p a i s e n o d n I a s a h a B n a i a k a m e P m a l a D n e g g n a r M N D S a d a p s u s a K i d u t S ( r a s a
.) g n a l e g a
M Peneilitan in i adalah peneilitan desk irps i kuanttiatfi . Dar i hasi l
a i s e n o d n I a s a h a b m a l a d e k a w a J a s a h a b i s n e r e fr e t n i a w h a b i u h a t e k i d n a it il e n e p a t a k , a d n e b a t a k u ti a y a t a k i r o g e t a k n a k r a s a d r e b D S a w s i s i s a r a n n a g n a r a k a d a p s a t a k , a jr e
k fiat , dan kata keterangan . Dan urutan dar i yang teritngg i dar i , t a fi s a t a k , a jr e k a t a k , a d n e b a t a k h a l a d a t u b e s r e t D S a u d e k l a k i s k e l i s n e r e f r e t n i . n a g n a r e t e k a t a k n a d l u d u jr e b ) 5 0 0 2 ( i t n a s r A n a it il e n e
P Interferens iMorfolog iBahasa Jawa a h a B a r a c i b r e B m a l a
d saI ndonesia SiswaKela s Idan I ISDKanisiu sTrengguno ,
5 0 0 2 / 4 0 0 2 n a r a j A n u h a T , l u d i K g n u n u G g n o j n o
P .Teknik pengumpulan data
. n a m a k e r e p n a d a t a d u tr a k n a g n e d t a t a c k i n k e t ,i s a v r e s b o k i n k e t n a g n e d n a k u k a li d u d ) 1 ( n a k u m e ti d a y n n a it il e n e p l i s a h n a k r a s a d r e
B a jeni sinterferens imorfolog i i n k a y a i s e n o d n I a s a h a b a r a c i b r e b m a l a d a w a J a s a h a
b interferens ibidang aifksas i k a y n a b e s i g o l o fr o m i s n e r e f r e t n i n a l u c n u m e k i s n e u k e r f ) 2 ( i s a k il p u d e r g n a d i b n a d ) % 0 2 . 5 9 ( n a r u t u t 1 0 2 . a y n i s p ir k s m a l a d ) 6 0 0 2 ( h i s a n r a K n a it il e n e
P bejrudu l Interferens i
n a g n a r a K a d a p a i s e n o d n I a s a h a B n a i a k a m e P m a l a d a w a J a s a h a B i g o l o f r o M n a g n u d n e B D S a w s i S n a g n a r a K a d a p s u s a K i d u t S ( D S a w s i S i s a r a
N 1 ,
) 6 0 0 2 / 5 0 0 2 n a r a j A n u h a T , l u d i k g n u n u G , o j o m g n a r a K , n a g n u d n e
B . Teknik
m e m n a g n e d a y n a t a d n a l u p m u g n e
s p ir k s m a l a d ) 7 0 0 2 ( m o tl u
G inya mengadakan peneilitan yang be jrudu l
a d a p a i s e n o d n I a s a h a B n a i a