A. Arsip dan Publikasi Resmi
Arsip Nasional Republik Indonesia, Soerat Keputusan Pemerintah Hindia Belanda, Resolutie, No. 10 tanggal 31 Desember 1830.
Staatsblad van Nederlandsch-Indie. No. 33, tahun 1850.
Staatsblad van Nederlandsch Indie. No. 74, tahun 1851.
Staatsblad van Nederlandsch Indie. No. 45, tahun 1855.
Staatsblad van Nederlandsch Indie. No. 102, tahun 1859.
Staatsblad van Nederlandsch Indie. No. 18, tahun 1861.
Staatsblad van Nederlandsch Indie. No. 5, tahun 1866.
Staatsblad van Nederlandsch Indie. No. 61, tahun 1866.
Staatsblad van Nederlandsch Indie. No. 114, tahun 1867.
Staatsblad van Nederlandsch Indie. No. 125, tahun 1867.
Staatsblad van Nederlandsch Indie. No. 62, tahun 1870.
Staatsblad van Nederlandsch Indie. No. 72, tahun 1874.
Staatsblad van Nederlandsch Indie, No. 145, tahun 1874.
Staatsblad van Nederlandsch Indie. No. 15, tahun 1875.
Staatsblad van Nederlandsch Indie. No. 110, tahun 1875.
Staatsblad van Nederlandsch Indie. No. 351, tahun 1879.
Staatsblad van Nederlandsch Indie. No. 115, tahun 1880.
Staatsblad van Nederlandsch Indie. No. 196, tahun 1882.
Staatsblad van Nederlandsch Indie. No. 20, tahun 1883.
Staatsblad van Nederlandsch Indie. No. 21, tahun 1883.
Staatsblad van Nederlandsch Indie. No. 2, tahun 1884.
Staatsblad van Nederlandsch Indie. No. 107, tahun 1885.
Staatsblad van Nederlandsch Indie. No. 211, tahun 1885.
Staatsblad van Nederlandsch Indie. No. 244, tahun 1886.
Staatsblad van Nederlandsch Indie. No. 85, tahun 1892.
Staatsblad van Nederlandsch Indie. No. 176, tahun 1893.
Staatsblad van Nederlandsch Indie. No. 138, tahun 1894.
Staatsblad van Nederlandsch Indie. No. 54, tahun 1896.
Regerings Almanak voor Nederlandsch Indie. 1865.
Regerings Almanak voor Nederlandsch Indie. 1868.
Regerings Almanak voor Nederlandsch Indie. 1871.
Regerings Almanak voor Nederlandsch Indie. 1874.
Regeering Almanak voor Nederlandsch Indie. 1878.
Regerings Almanak voor Nederlandsch Indie. 1885.
Regerings Almanak voor Nederlandsch Indie. 1886.
Regeering Almanak voor Nederlandsch Indie. 1896.
Regeering Almanak voor Nederlandsch Indie. 1896.
Regerings Almanak voor Nederlandsch Indie. 1898.
Koloniaal Verslag, tahun 1862.
Koloniaal Verslag, tahun 1863.
Koloniaal Verslag, tahun 1873.
Koloniaal Verslag, tahun 1874.
Koloniaal Verslag, tahun 1875.
Koloniaal Verslag, tahun 1876.
Koloniaal Verslag, tahun 1879.
Koloniaal Verslag, tahun 1880.
Koloniaal Verslag, tahun 1883.
Koloniaal Verslag, tahun 1892.
Koloniaal Verslag, tahun 1894.
Koloniaal Verslag, tahun 1896.
Bijlage B. 23g. Begrooting der Uitgaven van Nederlandsch Indie, tahun 1891.
Bijlagen van het Verslag der handelingen Bijblad van de Nederlandsche Staats- Courant. 270ste. 1862-1863.
Verslag der Handelingen. Bijlage B. 3, Vol. 6. tahun. 1889.
Verslag van het beheer en den staat der Nederlandsche Bezittingen en Kolonien 1854. Utrecht: Kemink en Zoon. 1858.
B. Surat Kabar
Arnhemsche Courant, tanggal 15 Februari 1866.
Bataviaasch Handelsblad, 19 Februari 1873.
_____________________, 30 April 1873.
_____________________, 24 September 1881.
_____________________, 13 Februari 1886.
Bataviaasch Nieuwsblad, 27 Maret 1889.
____________________, 21 November 1891.
____________________, 9 Desember 1895.
____________________, 17 November 1897.
____________________, 24 Februari 1904.
De Indische Courant, 14 September 1936.
De Ingenieur, tanggal 1 April 1899.
___________, tanggal 04 November 1902.
___________, tanggal 24 September 1904.
De Locomotief, 10 Juni tahun 1874.
____________, 7 Februari 1881.
____________, 19 Maret 1881.
____________, 18 April 1888.
____________, 30 Januari 1899.
____________, 7 Juli 1899.
De Nieuwe Vorstenlanden, tanggal 16 April 1888.
_____________________, tanggal 9 maret 1891.
Haagsche Courant, tanggal 24 November 1902.
Java Bode, 11 Maret 1871.
_________, 21 Maret 1872.
_________, 15 maret 1873.
_________, 30 April 1873.
_________, 17 Januari 1874.
_________, 15 Desember 1877.
_________, 21 Juni 1882.
Java Bode, 19 Juni 1896.
Nederlandsche Courant, tanggal 16 Februari 1881.
Nederlandsche Courant, tanggal 30 Maret 1881.
Nederlandsche Staats Courant, 20 November 1851.
_________________________, 22 Juni 1853.
Oost Post Soerabayasche Courant, tanggal 11 Mei 1860.
____________________________, tanggal 7 Maret 1863.
Soerabaiasch Handelsblad, tanggal 9 Juni 1881.
______________________, tanggal 13 Maret 1886.
______________________, tanggal 16 Juli 1894.
______________________, tanggal 7 Mei 1900.
______________________, tanggal 30 Mei 1902.
C. BUKU
Aa, A. J. van der. 1845. Aardrijkskundig Woordenboek der Nederlanden I-K. Edisi VI. Groningen: Jacobus Noorduyn.
Aa, A. J. van der. 1849. Nederlands Oost Indie of Beschrijving der Nederlandsche Bezittingen in Oost Indie. Edisi II. Amsterdam: J. F. Schleijer.
Aa, A. J. van der. 1857. Nederlands Oost Indie of Beschrijving der Nederlandsche Bezittingen in Oost Indie. Edisi IV. Breda: Broese & Comp.
Albrecht, A. E. 1891. Spoor en Tramweg Gids met een Spoorwegkaart van Java en de Platte gronden van Batavia, Semarang en Soerabaja. Batavia: Albrecht
& Rusche.
Algemeene Secretarie. 1876. Eindresume van het bij Goevernements besluit dd. 10 Juni 1867 No. 2 bevolen, Onderzoek Naar de Rechten van den Inlander op den Grond op Java en Madoera, eerste gedeelte. Batavia: Ernst & Co.
Almanak Pertanian. 1954. Djakarta: Badan Usaha Penerbit Almanak Pertanian.
Alphen, H. van. 1870. Java en het Kultuurstelsel. Tweede stuk. ‘S Gravenhage: W.
P. van Stockum.
Basundoro, Purnawan. 2012. Pengantar Sejarah Kota. Yogyakarta: Ombak.
Basundoro, Purnawan. 2019. Arkeologi Transportasi: Perspektif Ekonomi dan Kewilayahan Banyumas 1830-1940. Surabaya: Airlangga University Press.
Berg, J. Z. van den. 1864. Boekoe Parintah: Njang Bergoena kapada segala orang njang ada di bawah perintahnja Kompeni Olanda. Soerabaya: Gebr.
Gimberg & Co.
Bleeker, P. 1870. Nieuwe Bijdragen tot de Kennis der Bevolking Statistiek van Java.
‘S Gravenhage: Martinus Nijhoff.
Boomgaard, Peter. 2004. Anak Jajahan Belanda: Sejarah Sosial dan Ekonomi Jawa 1795-1880. Jakarta: KITLV-Djambatan.
Buddingh, S. A. 1867. Neerlands Oost Indie Gedaan Gedurende Het Tijdvak Van 1852-1857. Amsterdam: WED. J. C. Van Kesteren & Zoon.
Carey, Peter. 2011. Kuasa Ramalan: Pangeran Diponegoro dan Akhir Tatanan Lama di Jawa, 1785-1855 Jilid 1. Jakarta: Kepustakaan Populer Gramedia.
Carey, Peter. 2015. Orang Cina, Bandar Tol, Candu, & Perang Jawa: Perubahan Persepsi Tentang Cina 1755-1825. Depok: Komunitas Bambu.
Eysinga, P. P. Roorda van. 1842. Handboek der Land en Volkenkunde, Geschied-, Taal-, Aardrijks-, en Staatkunde van Nederlandsch Indie. Amsterdam: L van Bakkenes.
Fokkens, F. 1901. Eindresume: van het bij Besluit van den Gouverneur Generaal van Nederlandsch Indie van 24 Juli 1888, no. 8, bevolen Onderzoek Naar de Verplichte Diensten der Inlandsche Bevolking op Java en Madoera, eerste gedeelte. Batavia: Jav. Boekh. en Drukkerij. Rijswijk.
Gelpke, J. H. F. Sollewijn. 1879. Naar Aanleiding van Staatsblad 1878, No. 110.
Batavia: Ogilvie & Co.
Gorkom, K. W. van. 1878. Gids voor de Kontroleurs bij het Binnenlandsch Bestuur op Java en Madoera. Batavia: G. Kolff & Co.
Hageman, J. JCZ. 1852. Handleiding tot de Kennis der Geschiedenis, Aardrijkskunde, Fabelleer en Tijdrekenkunde van Java. Edisi II. Batavia:
Lange & Co.
Hageman, J. JCZ. 1856. Geschiedenis van den Oorlog Op Java van 1825 tot 1830.
Batavia: Lange & Co.
Ham, Ong Hok. 2018. Madiun dalam Kemelut Sejarah: Priayi dan Petani di Keresidenan Madiun Abad XIX. Jakarta: Kepustakaan Populer Gramedia.
Handinoto. 2015. Perkembangan Kota di Jawa Abad XVIII sampai Pertengahan Abad XX: Dipandang dari Sudut Bentuk dan Stuktur Kotanya. Yogyakarta:
Ombak.
Harimintadji. 1994. Nganjuk dan Sejarahnya. Jakarta: Pustaka Kartini.
Hollander, J. J. de. 1874. Handleiding bij de Beoefening der Land en Volkenkunde van Nederlandsch Oost-Indië. Breda: Broese & Comp.
Hollander, J. J. de. 1882. Handleiding bij de Beoefening der Land en Volkenkunde van Nederlandsch Oost-Indië. Breda: Broese & Comp.
Irwanto, Dedi. 2010. Venesia Dari Timur: Memaknai Produksi Dan Reproduksi Simbolik Kota Palembang Dari Kolonial Sampai Pascakolonial.
Yogyakarta: Ombak.
Kano, Hiroyoshi. 2008. “Sistem Pemilikan Tanah dan Masyarakat Desa di Jawa”.
Dalam Dua Abad Penguasaan Tanah: Pola Penguasaan Tanah Pertanian di Jawa dari Masa ke Masa, S.M.P. Tjondronegoro dan Gunawan Wiradi (ed). Jakarta: Yayasan Obor.
Kesteren, C. E. van. 1883. De Indische Gids: Staat en Letterkundig Maandschrift.
Amsterdam: J. H. de Bussy.
Kuntowijoyo. 2013. Pengantar Ilmu Sejarah. Yogyakarta: Tiara Wacana.
Kuntowijoyo. 2017. Perubahan Sosial Dalam Masyarakat Agraris: Madura 1850- 1940. Yogyakarta: IRCiSoD.
Kussendrager, R. J. L. 1841. Natuur en Aardrijkskundige Beschrijving van het Eiland Java. Groningen: J. Oomkens.
Listiana, Dana. 2011. Banjarmasin Akhir Abad XIX hingga Medio Abad XX:
Perekonomian di Kota Dagang Kolonial. Pontianak: BPSNT Pontianak Press.
Lombard, Dennys. 2005. Nusa Jawa: Silang Budaya, Bagian tiga: Warisan Kerajaan-kerajaan Konsentris. Jakarta: Gramedia Pustaka Utama.
Mayer, L. Th. 1893. Soerat Kandoengan boeat goenanja segala priajie-priajie, jang memegang pekerdjaan di tanah Gouvernemenan di poelo Djawa dan Madoera. Semarang: G. C. T. Dorp & Co.
Moertono, Soemarsaid. 2017. Negara dan Kekuasaan di Jawa Abad XVI-XIX.
Jakarta: Kepustakaan Populer Gramedia.
Muller, Johannes. 1860. Beschreibung der Insel Java. Berlin: Verlag Von E. Gross.
Muller, Johannes. 1884. Staatkundig en Staathuishoudkundig Jaarboekje voor 1883. Amsterdam: Spin & Zoon.
Nawiyanto. 2018. Terbentuknya Ekonomi Perkebunan Di Kawasan Jember.
Yogyakarta: LaksBang PRESSindo.
Niel, Robert van. 2003. Sistem Tanam Paksa di Jawa, Jakarta: LP3ES.
Oosterzee, J. J. van. 1892. Het Beheer van Landsgoederen in Ned. Indie. Batavia:
Ogilvie & Co.
Pahud, CHS. F. 1858. Verslag Beheer en den Staat der Nederlandsche Bezittingen en Koloniën over 1852. Utrecht: Kemink & Zoon.
Posno, M. A. 1876. Handboek voor den Oost-Ind. Ambtenaar. Kampen: K. van Hulst.
Raap, Olivier Johannes. 2015. Kota di Djawa Tempo Doeloe. Jakarta: Kepustakaan Populer Gramedia.
Pasandaran, Effendi. dkk. 2014. “Reformasi Kebijakan Dalam Perspektif Sejarah Politik Pertanian Indonesia”. Dalam Reformasi Kebijakan Menuju Transformasi Pembangunan Pertanian, Effendi Pasandaran, dkk. Jakarta:
IAARD Press.
Snethlage, R. A. I. 1886. Jaarboekje voor Spoor en Tramwegen in Nederland en Indie. s’Gravenhage: Gebroeders van Cleef.
Suryo, Djoko. 2009. Transformasi Masyarakat Indonesia Dalam Historiografi Indonesia Modern. Yogyakarta: STPN Press.
Teenstra, M. D. 1847. Beknopte Beschrijving van de Nederlandsche Overzeesche bezittingen. Edisi 3-4. Groningen: Oomkens.
Trip, J. Sibenius. 1873. Het Politie-Regt op Java en Madura. Batavia: Bruining &
Wijt.
Trip, J. Sibenius. 1874. Het Politie-Regt op Java en Madura. Batavia: Bruining &
Wijt.
Veth, P. J. 1869. Aardrijkskundig en Statistisch Woordenboek van Nederlandsch Indie tweede deel K-Q. Amsterdam: P. N. Van Kempen.
Veth, P. J. 1869. Aardrijkskundig en Statistisch Woordenboek van Nederlandsch Indie eerste deel A-J. Amsterdam: P. N. Van Kempen.
Vlekke, Bernard. 2008. Nusantara Sejarah Indonesia. Jakarta: Kepustakaan Populer Gramedia.
Wignjosoebroto, Soetandyo. 2005. Desentralisasi Dalam Tata Pemerintahan Kolonial Hindia-Belanda: Kebijakan dan Upaya Sepanjang Babak Akhir Kekuasaan Kolonial di Indonesia 1900-1940. Malang: Bayumedia.
Zuhdi, Susanto. 2012. Cilacap 1830-1942: Bangkit dan Runtuhnya Suatu Pelabuhan di Jawa. Jakarta: Kepustakaan Populer Gramedia.
D. Skripsi, Tesis, Disertasi
Sarkawi, B. Husain. 2016. “Mengubah dan Merusak Lingkungan Mengundang Air Bah: Banjir di Kota Surabaya Pada Paruh Kedua Abad Ke-20”, Disertasi pada Program Pascasarjana Ilmu Sejarah, Fakultas Ilmu Budaya, Universitas Gadjah Mada, Yogyakarta.
Hidayah, Dewi Nur. 2018. “Sistem dan Pengelolaan Irigasi di Keresidenan Kediri tahun 1903-1942”, Skripsi pada Jurusan Ilmu Sejarah, Fakultas Ilmu Budaya, Universitas Airlangga, Surabaya.
Purbojati, Rizki. 2010. “Gerakan Sosial Tradisional Geger Dermojoyo di Berbek 1907: merupakan suatu kajian historis". Skripsi pada Jurusan Ilmu Sejarah, Fakultas Ilmu Budaya, Universitas Airlangga, Surabaya.
Saichurrohman, M. 2015. “Perkembangan Sistem Administrasi dan Fasilitas Publik di Gemeente Kediri 1906-1942” Skripsi pada Jurusan Ilmu Sejarah, Fakultas Ilmu Budaya, Universitas Airlangga, Surabaya.
Saputri, Dahlia Koni. 2016. “Banjir di Kediri tahun 1900-1942”. Skripsi pada Jurusan Ilmu Sejarah, Fakultas Ilmu Budaya, Universitas Airlangga, Surabaya.
Urokhim, Auliya. 2010. “Afdeeling Berbek di Bawah Sosrokoesomo III tahun 1878-1901”. Skripsi pada Jurusan Ilmu Sejarah Fakultas Ilmu Budaya Universitas Airlangga, Surabaya.
E. Majalah, Jural, Artikel
Bleeker, P. 1847. “Bijdragen tot de statistiek der bevolking van Java”, Tijdschrift voor Neerland’s Indie. Batavia: Bataviaasch Genootschap.
Eijk, J. A. Van. 1883. De Volksvlijt: Tijdschrift voor Nijverheid, Landbouw, Handel en Scheepvaart. Amsterdam: Bonga en Comp.
Ham, S. P. 1894. “Boschbouwkundige Beschrijving der Residentie Kedirie”, Tijdschrift voor Nijverheid en Landbouw in Nederlandsch Indie, deel XLVII. Batavia: Ogilvie & Co.
Hoevell, Wolter Robert Baron van. 1853. Togten van een Engelschman door den Indischen Archipel. Vol. 1. Zalt-Bommel: Joh. Noman en Zoon.
Hoevell, Wolter Robert Baron van. 1866. Tijdschrift voor Nederlandsch Indie. 4de jaargang. Eerste Deel. Zalt Bommel: Joh. Noman en Zoon.
Hoevell, Wolter Robert Baron van. 1868. “De Administratieve Indeeling van Nederlandsch Indië”. Dalam Tijdschrift voor Nederlandsch Indie. Derde Serie. Tweede Jaargang. Eerste Deel. Zalt-Bommel: Joh. Noman en Zoon.
Hoevell, Wolter Robert Baron van. 1881. “Studien over het Javaansch Grondbezit”.
Tijdschrift voor Nederlandsch Indie. Nieuwe serie. Tiende jaargang.
Tweede deel. Zalt-Bommel: Joh. Noman en Zoon.
Willemstijn, H. P. 1891. Indisch Militair Tijdschrift, twee en twintigste, No. 7-12.
Batavia: G. Kolff & Co.
1878. “Padiproeven”. Dalam Verslag Omtrent Den Staat van ‘S Lands Plantentuin te Buitenzorg en der Daarbij Behoorende Inrichtingen, Gedurende Het Jaar 1877. Batavia: Landsdrukkerij.
1892. Statistiek van het Vervoer op de Spoorwegen en Tramwegen in Nederlandsch Indie over het jaar 1890. Batavia: G. Kolff & Co.
Anwari, Ikhsan Rosyid Mujahidul. “Sistem Perekonomian Kerajaan Majapahit”.
Verleden: Jurnal Kesejarahan, Vol. 3, No. 2, Juni 2015.
Handinoto. “Perletakan Stasiun Kereta Api Dalam Tata Ruang Kota-Kota Di Jawa (Khususnya Jawa Timur) Pada Masa Kolonial”. Dimensi Teknik Arsitektur, Vol. 27, No. 2, Desember 1999.
Hudiyanto, Reza. “Kopi dan Gula: Perkebunan di Kawasan Regentschap Malang, 1832-1942”. Sejarah dan Budaya, Vol. 9, No. 1, Juni 2015.
Marjono dan Soegijanto Padmo. “Irigasi dan Perkebunan di Karesidenan Besuki 1870-1930”. Sosiohumanika, Vol. 15, No. 1, Januari 2002.
Moordiati dan Bambang Purwanto. “Ibu dan Anak: Kajian Mortalitas dan Perilaku Sehat di Keresidenan Kedu 1830-1870”. Sosiohumanika, Vol. 16 B, No. 3, September 2003.
Nawiyanto. “Berakhirnya Frontir Pertanian: Kajian Historis Wilayah Besuki, 1870- 1970”. Jurnal Masyarakat dan Budaya, Vol. 14, No. 1, 2012.
Samidi. “Surabaya sebagai Kota Kolonial Modern pada Abad Ke-19: Industri, Transportasi, Permukiman, dan Kemajemukan Masyarakat”. Jurnal Mozaik Humaniora, Vol. 17, 2017.
Sarkawi B. Husain. “Banjir, Pengendaliannya, dan Partisipasi Masyarakat di Surabaya, 1950-1976”. Jurnal Masyarakat & Budaya, Vol. 18, No. 1, 2016.
F. Internet
https://digitalcollections.universiteitleiden.nl https://www.delpher.nl
