Riki Sugiarto, 2014
Média Kartu Kata Bergambar Dina Pangajaran Nulis Karangan ÉksposisI
Universitas Pendidikan Indonesia | repository.upi.edu | perpustakaan.upi.edu
MÉDIA KARTU KATA BERGAMBAR DINA PANGAJARAN NULIS KARANGAN
ÉKSPOSISI
(Studi Kuasi Ékspérimén ka Siswa Kelas VII B MTs Mohamad Toha Cimahi Taun Ajaran 2013/2014)
SKRIPSI
diajukeun pikeun nyumponan salasahiji sarat nyangking gelar Sarjana Pendidikan Bahasa Daérah
ku Riki Sugiarto NIM 1002716
JURUSAN PENDIDIKAN BAHASA DAERAH FAKULTAS PENDIDIKAN BAHASA DAN SENI
UNIVERSITAS PENDIDIKAN INDONESIA BANDUNG
Riki Sugiarto, 2014
Média Kartu Kata Bergambar Dina Pangajaran Nulis Karangan ÉksposisI
Universitas Pendidikan Indonesia | repository.upi.edu | perpustakaan.upi.edu
MÉDIA
KARTU KATA BERGAMBAR
DINA
PANGAJARAN NULIS KARANGAN
ÉKSPOSISI
(Studi Kuasi Ékspérimén ka Siswa Kelas
VII B MTs Mohamad Toha Cimahi Taun
Ajaran 2013/2014)
Oleh Riki Sugiarto
Sebuah skripsi yang diajukan untuk memenuhi salah satu syarat memperoleh gelar Sarjana pada Fakultas Pendidikan Bahasa dan Seni
© Riki Sugiarto 2014 Universitas Pendidikan Indonesia
Februari 2014
Hak Cipta dilindungi undang-undang.
Riki Sugiarto, 2014
Média Kartu Kata Bergambar Dina Pangajaran Nulis Karangan ÉksposisI
Universitas Pendidikan Indonesia | repository.upi.edu | perpustakaan.upi.edu
Riki Sugiarto, 2014
Média Kartu Kata Bergambar Dina Pangajaran Nulis Karangan ÉksposisI
Universitas Pendidikan Indonesia | repository.upi.edu | perpustakaan.upi.edu
MÉDIA KARTU KATA BERGAMBAR DINA PANGAJARAN
NULIS KARANGAN ÉKSPOSISI
(Studi Kuasi Ékspérimén ka Siswa Kelas VII B MTs Mohamad Toha Cimahi Taun Ajaran 2013/2014)1)
Riki Sugiarto2) 1002716
ABSTRAK
Skripsi ini dilatarbelakangi oleh kurangnya kemampuan menulis karangan eksposisi siswa kelas VII B MTs Mohamad Toha tahun ajaran. Tujuan penelitian ini adalah untuk mendeskripsikan kemampuan menulis karangan eksposisi siswa kelas VII B MTs Mohamad Toha sebelum dan sesudah menggunakan media kartu kata bergambar, dan membuktikan keefektifan media kartu kata bergambar dalam pelajaran menulis karangan eksposisi. Metode yang digunakan dalam penelitian ini adalah metode kuasi eksperimen tanpa kelas kontrol. Teknik yang digunakan dalam penelitian ini adalah teknik tes. Sumber data yang diambil adalah siswa kelas VII B MTs Mohamad Toha Cimahi sebanyak 35 siswa. Untuk mengetahui kemampuan siswa dalam menulis karangan eksposisi digunakan analisis data dengan cara analisis statistik, yaitu uji normalitas data mengunakan
chi-kuadrat, uji homogenitas data menggunakan uji F, dan uji hipotesis
menggunakan uji t. Berdasarkan hasil penelitian, diperoleh data yang
menggambarkan peningkatan kemampuan siswa antara prates dan pascates. Dalam prates, hanya tujuh siswa saja yang mampu menulis karangan eksposisi atau sebesar 20%, sedangkan dalam pascates jumlah siswa yang mampu menulis karangan eksposisi meningkat menjadi 33 siswa atau sebesar 94%. Berdasarkan hasil uji t, terbukti bahwa thitung (15,5) > ttabel (2,44), artinya hipotesis diterima.
Berdasarkan hasil penelitian, dapat dikatakan bahwa media kartu kata bergambar bisa meningkatkan kemampuan menulis karangan eksposisi siswa kelas VII B MTs Mohamad Toha Cimahi tahun ajaran 2013/2014.
Riki Sugiarto, 2014
Média Kartu Kata Bergambar Dina Pangajaran Nulis Karangan ÉksposisI
Universitas Pendidikan Indonesia | repository.upi.edu | perpustakaan.upi.edu
1. Skripsi ini di bawah bimbingan Dr. H. Usep Kuswari, M.Pd. dan Dr. Hj. Nunuy Nurjanah, M.Pd. 2. Mahasiswa Jurusan Pendidikan Bahasa Daerah FPBS UPI Bandung Angkatan 2010
WORD PICTURE MEDIA IN TEACHING WRITING EXPOSITION ESSAY
(Study Quasi Eksperiment in Student Class VII B MTs Mohamad Toha Cimahi Academic Year 2013/2014)1)
Riki Sugiarto2) 1002716
ABSTRACT
The background of this study is because the writing exposition ability of students in class VII B MTs Mohamad Toha is still lack in the course of writing exposition essay. This research target is to describe students’ ability of writing exposition essay before and after using a picture word card media of the students in class VII B MTs Mohamad Toha, and prove the effectiveness of picture word card media in Iesson write the exposition essay.The method used in this study is a quasi experimental method without a control class. The technique used in this study is a test. Source of data was taken from the students class VII B MTs Mohamad Toha Cimahi as many as 35 people. To determine the ability of students to write exposition essay used data analysis which is statistical analysis, the data normality test using the chi-squared test of homogeneity of the data using the F test, and test hypotheses using the t test. Based on the results of the study, obtained the data that describes an increase in the ability of students between pretest and posttest. In the pretest, only seven students are able to write essays of exposition or got 20%, while the number of students who are able to posttest writing exposition essay increased to 33 students or increased 94%. Based on the results of the t test, proved that tvalue (15,5) > ttable (2.44), it is mean that the
hypothesis is accepted. Based on the results, it can be said that a picture word card media can improve the ability to write the exposition essay in class VII B MTs Mohamad Toha Cimahi academic year 2013/2014.
Riki Sugiarto, 2014
Média Kartu Kata Bergambar Dina Pangajaran Nulis Karangan ÉksposisI
Universitas Pendidikan Indonesia | repository.upi.edu | perpustakaan.upi.edu
1. This thesis under the guidance of Dr. H. Usep Kuswari, M.Pd. and Dr. Hj. Nunuy Nurjanah, M.Pd.
Riki Sugiarto, 2014
Média Kartu Kata Bergambar Dina Pangajaran Nulis Karangan ÉksposisI
Universitas Pendidikan Indonesia | repository.upi.edu | perpustakaan.upi.edu
Riki Sugiarto, 2014
Média Kartu Kata Bergambar Dina Pangajaran Nulis Karangan ÉksposisI
Universitas Pendidikan Indonesia | repository.upi.edu | perpustakaan.upi.edu
Riki Sugiarto, 2014
Média Kartu Kata Bergambar Dina Pangajaran Nulis Karangan ÉksposisI
Universitas Pendidikan Indonesia | repository.upi.edu | perpustakaan.upi.edu
2.5.3 Sarat Nulis Karangan Éksposisi ... 23
2.5.4 Métode-métode Éksposisi ... 24
2.5.5 Léngkah-léngkah Nulis Karangan Éksposisi ... 25
2.5.6 Pangajaran Nulis Karangan Éksposisi dina SKKD Mata Pelajaran Basa jeung Sastra Sunda di SMP/MTs ... 26
2.5.6.1 Fungsi jeung Tujuan Pangajaran Basa jeung Sastra Sunda ... 26
2.5.6.2 Standar Kompeténsi Lulusan SMP/MTs ... 27
2.5.6.3 Standar Kompeténsi jeung Kompeténsi Dasar Pangajaran Nulis di SMP/Mts Kelas VII ... 27
Riki Sugiarto, 2014
Média Kartu Kata Bergambar Dina Pangajaran Nulis Karangan ÉksposisI
Universitas Pendidikan Indonesia | repository.upi.edu | perpustakaan.upi.edu
BAB IV MÉDIA KARTU KATA BERGAMBAR DINA PANGAJARAN NULIS KARANGAN ÉKSPOSISI SISWA KELAS VII B MTS MOHAMAD TOHA CIMAHI TAUN
AJARAN 2013/2014 ... 44
4.1 Kamampuh Nulis Karangan Éksposisi Siswa Kelas VII B MTs Mohamad Toha Cimahi Taun Ajaran 2013/2014 Saméméh jeung Sabada Ngagunakeun Média Kartu Kata Bergambar ... 44
4.1.1 Kamampuh Nulis Karangan Éksposisi Siswa Kelas VII B MTs Mohamad Toha Cimahi Taun Ajaran 2013/2014 Saméméh Ngagunakeun Média Kartu Kata Bergambar ... 44
4.1.2 Kamampuh Nulis Karangan Éksposisi Siswa Kelas VII B MTs Mohamad Toha Cimahi Taun Ajaran 2013/2014 Sabada Ngagunakeun Média Kartu Kata Bergambar ... 49
4.2 Ngaronjatna Kamampuh Nulis Karangan Éksposisi Siswa Kelas VII B MTs Mohamad Toha Cimahi taun Ajaran 2013/2014 Antara Saméméh jeung Sabada Ngagunakeun Média Kartu Kata Bergambar ... 54
4.3 Béda Kamampuh Siswa Kelas VII B MTs Mohamad Toha Cimahi Taun Ajaran 2013/2014 dina Nulis Karangan Éksposisi Saméméh jeung Sabada Ngagunakeun Média Kartu Kata Bergambar ... 56
4.3.1 Uji Sipat Data ... 56
4.3.1.1 Uji Normalitas Data Pratés jeung Pascatés ... 56
4.3.1.2 Uji Homogénitas Data Pratés jeung Pascatés ... 62
4.3.1.3 Uji Gain ... 63
4.3.1.4 Uji Hipotésis ... 66
Riki Sugiarto, 2014
Média Kartu Kata Bergambar Dina Pangajaran Nulis Karangan ÉksposisI
Universitas Pendidikan Indonesia | repository.upi.edu | perpustakaan.upi.edu
BAB V KACINDEKAN JEUNG SARAN ... 69
5.1 Kacindekan ... 69
5.2 Saran ... 70
DAPTAR PUSTAKA ... 71
LAMPIRAN ... 72
Riki Sugiarto, 2014
Média Kartu Kata Bergambar Dina Pangajaran Nulis Karangan ÉksposisI
Universitas Pendidikan Indonesia | repository.upi.edu | perpustakaan.upi.edu
BAB I BUBUKA
1.1 Kasang Tukang Masalah
Basa mangrupa pakakas komunikasi antarmanusa dina hirup kumbuh di masarakat. Minangka pakakas komunikasi, basa kacida pentingna dina ngarojong sagala kagiatan hirup kumbuh di masarakat. Lamun euweuh basa, tangtu manusa bakal hésé komunikasi.
Dina pangajaran basa, aya opat kaparigelan basa. Éta opat kaparigelan basa téh nya éta kaparigelan ngaregepkeun, kaparigelan maca, kaparigelan nulis, jeung kaparigelan nyarita. Éta opat kaparigelan basa téh enas-enasna mangrupa hiji beungkeutan nu gembleng, mangrupa kaparigelan tina ngagunakeun basa.
Nulis mangrupa hiji cara pikeun ngayakeun komunikasi. Unggal manusa pasti miboga pamikiran atawa gagasan jeung kahayang nu kudu diwujudkeun sacara nyata. Cara ngawujudkeunana nya éta maké hiji pakakas, nya éta basa. Basa nu kaharti, puguh éntép seureuhna jeung écés alurna, jeung pamaksudanana ilaharna aya dina tulisan.
Istilah nulis sok disaruakeun jeung istilah ngarang. Tulis, nulis, lemesna nyerat, nyieun aksara atawa angka dina kertas jste. Ngarang nya éta ngaréka carita ku basa lancaran atawa dangdingan (Danadibrata, 2009, kc. 320).
Dina kanyataanana, siswa kelas VII hésé ngébréhkeun ide jeung ngalarapkeun kecap-kecap nu merenah kana wangun karangan. Ieu hal nu ngabalukarkeun pangajaran nulis téh dianggep hésé ku siswa. Kurangna minat kana nulis mangrupa hiji hal nu ngalantarankeun kurangna kamampuh siswa ngeunaan kabasaan jeung kaédah-kaédah nulis.
2
Riki Sugiarto, 2014
Média Kartu Kata Bergambar Dina Pangajaran Nulis Karangan ÉksposisI
Universitas Pendidikan Indonesia | repository.upi.edu | perpustakaan.upi.edu
leuwih aktif jeung kréatif dina mekarkeun ide-idena ku cara ngirut minat siswa kana pangajaran nulis karangan éksposisi maké média nu hadé.
Dina ieu kasempetan, panalungtik nyobaan hiji hal pikeun ngirut siswa kana pangajaran nulis karangan éksposisi nya éta ku cara ngagunakeun média dina kagiatan pangajaran. Média nu digunakeun nya éta média kartu kata bergambar. Média kartu kata bergambar kaasup kana jenis média visual nya éta média
gambar diam.
Ku digunakeunana média kartu kata bergambar dina pangajaran nulis
karangan éksposisi, dipiharep siswa leuwih mikaresep pangajaran nulis karangan éksposisi jeung bisa ngaronjatkeun motivasi sarta kamampuh siswa dina nulis
karangan éksposisi. Ku kituna, média kartu kata bergambar bisa dijadikeun
alternatif dina pangajaran nulis karangan éksposisi sangkan tujuan dina pangajaran nulis karangan éksposisi bisa kahontal.
Panalungtikan ngeunaan kamampuh nulis éksposisi nu ngagunakeun
média geus aya nu nalungtik, saperti: “Éféktivitas Média Movie Maker dina Pangajaran Nulis Karangan Éksposisi (Studi Kuasi Ékspérimén ka Kelas VII-A
SMP Negeri Rawamerta Kabupatén Karawang Taun Ajaran 2012/2013)” ku Siti
Fadillah Wafa.
Éta panalungtikan ngeunaan masalah nulis karangan éksposisi
ngagunakeun média gambar bergerak (slide). Bédana jeung ieu panalungtikan nya
éta média nu digunakeunana, média nu digunakeun dina ieu panalungtikan nya éta
média kartu kata bergambar. Dina slide ngan saukur gambar wungkul nu
3
Riki Sugiarto, 2014
Média Kartu Kata Bergambar Dina Pangajaran Nulis Karangan ÉksposisI
Universitas Pendidikan Indonesia | repository.upi.edu | perpustakaan.upi.edu
Panalungtikan ngeunaan média kartu kata bergambar dina pangajaran
nulis karangan éksposisi sacara umum can aya nu nalungtik. Ku kituna
panalungtik hayang nalungtik ngeunaan média kartu kata bergambar dina
pangajaran nulis karangan éksposisi.
Dumasar kana masalah di luhur, panulis manggihan yén média kartu kata
bergambar bisa ngarojong pangajaran nulis karangan éksposisi di kelas VII. Ku kituna, panulis hayang ngayakeun panalungtikan, anu dirumuskeun dina judul
“Média Kartu Kata Bergambar dina Pangajaran Nulis Karangan Éksposisi (Studi Kuasi Ékspérimén ka Siswa Kelas VII B MTs Mohamad Toha Cimahi Taun Ajaran 2013/2014)”.
1.2 Watesan jeung Rumusan Masalah 1.2.1 Watesan Masalah
Dina nepikeun pangajaran nulis karangan éksposisi, kudu ngagunakeun
média. Média kartu kata bergambar luyu pikeun ngarojong daya irut para siswa
sangkan bisa ngahontal pangajaran nulis karangan éksposisi.
Dumasar kana éta kasang tukang, masalah anu baris ditalungtik nya éta kumaha pangaruh média kartu kata bergambar dina pangajaran nulis karangan éksposisi siswa kelas VII B MTs Mohamad Toha Cimahi taun ajaran 2013/2014.
Masalah nu ditalungtik di antarana ngawengku: (1) kualitas lingkup jeung eusi, (2) organisasi jeung tampilan eusi, (3) struktur kalimah, (4) ejahan, jeung (5) karapihan tulisan.
1.2.2 Rumusan Masalah
Dumasar kana watesan masalah tadi, anu jadi masalah dina ieu panalungtikan dirumuskeun dina kalimah pananya ieu di handap.
a) Kumaha kamampuh nulis karangan éksposisi siswa kelas VII B MTs Mohamad
Toha Cimahi taun ajaran 2013/2014 saméméh ngagunakeun média kartu kata
4
Riki Sugiarto, 2014
Média Kartu Kata Bergambar Dina Pangajaran Nulis Karangan ÉksposisI
Universitas Pendidikan Indonesia | repository.upi.edu | perpustakaan.upi.edu
b) Kumaha kamampuh nulis karangan éksposisi siswa kelas VII B MTs Mohamad
Toha Cimahi taun ajaran 2013/2014 sabada ngagunakeun média kartu kata
bergambar?
c) Naha aya ngaronjatna kamampuh nulis karangan éksposisi siswa kelas VII B
MTs Mohamad Toha Cimahi taun ajaran 2013/2014 antara saméméh jeung
sabada ngagunakeun média kartu kata bergambar?
d) Naha aya béda nu signifikan antara saméméh jeung sabada ngagunakeun média
kartu kata bergambar dina pangajaran nulis karangan éksposisi siswa kelas VII B MTs Mohamad Toha Cimahi taun ajaran 2013/2014?
1.3 Tujuan Panalungtikan 1.3.1 Tujuan Umum
Sacara umum, ieu panalungtikan miboga tujuan nguji luyu henteuna média
kartu kata bergambar dina pangajaran nulis karangan éksposisi di SMP/MTs, jeung sangkan bisa digunakeun ku guru dina ngalaksanakeun jeung ningkatkeun prosés pangajaran anu baris dilaksanakeun, sarta mikanyaho téhnik pangajaran nulis nu kumaha anu dipikaresep ku siswa.
1.3.1 Tujuan Husus
Sacara husus ieu panalungtikan miboga tujuan ngadéskripsikeun:
a) kamampuh awal nulis karangan éksposisi siswa kelas VII B MTs Mohamad
Toha Cimahi taun ajaran 2013/2014 saméméh ngagunakeun média kartu kata
bergambar;
b) kamampuh ahir nulis karangan éksposisi siswa kelas VII B MTs Mohamad
Toha Cimahi taun ajaran 2013/2014 sanggeus ngagunakeun média kartu kata
bergambar;
c) ngaronjatna kamampuh nulis karangan éksposisi siswa MTs Mohamad Toha
Cimahi antara saméméh jeung sabada ngagunakeun média kartu kata
5
Riki Sugiarto, 2014
Média Kartu Kata Bergambar Dina Pangajaran Nulis Karangan ÉksposisI
Universitas Pendidikan Indonesia | repository.upi.edu | perpustakaan.upi.edu
d) béda nu signifikan antara saméméh jeung sabada ngagunakeun média kartu
kata bergambar dina pangajaran nulis karangan éksposisi siswa kelas VII B MTs Mohamad Toha Cimahi taun ajaran 2013/2014.
1.4 Mangpaat Panalungtikan 1.4.1 Mangpaat Tioritis
Sacara tioritis, ieu panalungtikan dipiharep bisa méré hiji hal nu positip dina widang atikan basa Sunda jeung méré alternatif cara pangajaran ka guru dina
nulis karangan éksposisi ngagunakeun média, utamana média kartu kata
bergambar.
1.4.2 Mangpaat Praktis
Mangpaat praktis tina ieu panalungtikan nya éta:
1) Mangpaat pikeun Siswa
Siswa bisa leuwih kairut minatna sarta aktif tur kréatif dina diajar nulis karangan éksposisi.
2) Mangpaat pikeun Guru
Guru bisa ngagunakeun média kartu kata bergambar dina pangajaran,
hususna dina pangajaran nulis karangan éksposisi sangkan teu monoton.
3) Mangpaat pikeun Panalungtik
Nambahan élmu pangaweruh ngeunaan kamampuh siswa dina nulis karangan
éksposisi saméméh jeung sanggeus ngagunakeun média kartu kata
bergambar, meunang pangalaman nalungtik kamampuh siswa dina pangajaran nulis.
1.5 Sistematika Nyusun Skripsi
6
Riki Sugiarto, 2014
Média Kartu Kata Bergambar Dina Pangajaran Nulis Karangan ÉksposisI
Universitas Pendidikan Indonesia | repository.upi.edu | perpustakaan.upi.edu
BAB II ngawengku tiori ngeunaan média kartu kata bergambar pikeun pangajaran, sarta nulis karangan éksposisi.
BAB III ngawengku métodé panalungtikan, wangenan operasional, instrumén panalungtikan jeung téhnik ngolah data.
BAB IV ngawengku analisis data.
Riki Sugiarto, 2014
Média Kartu Kata Bergambar Dina Pangajaran Nulis Karangan ÉksposisI
Universitas Pendidikan Indonesia | repository.upi.edu | perpustakaan.upi.edu
BAB III
MÉTODE PANALUNGTIKAN
3.1 Sumber Data Panalungtikan
Nu dimaksud sumber data dina ieu panalungtikan nya éta ti mana asalna subjék data anu bisa dibeunangkeun (Arikunto, 2010, kc. 172).
Anu jadi sumber data dina ieu panalungtikan nya éta siswa Kelas VII B MTs Mohamad Toha taun ajaran 2013/2014. Téhnik nangtukeun sumber data ku cara purposif.
3.2 Desain Panalungtikan
Métode dina ieu panalungtikan nya éta métode ékspérimén, nya éta ngayakeun kagiatan percobaan pikeun niténan hasil. Campbell & Stanley dina Arikunto (2010, kc. 123) ngabagi desain panalungtikan kana dua kelompok, nya éta Pre Experimental Design jeung True Experimental Design. Pre Experimental sering disebut ‘quasi experiment’, bédana jeung True Experimental nya éta tina
kelas kontrol. Quasi experiment teu maké kelas kontrol, sedengkeun True
Experimental maké kelas kontrol.
Métode nu digunakeun dina ieu panalungtikan ékspérimén nya éta métode kuasi ékspérimén nu maké desain pre-test and post-test group. Arikunto (2010, Kc. 124) nétélakeun yén dina desain pre-test and post-test group obsérvasi dilakukeun dua kali nya éta saméméh ékspérimén jeung sanggeus ékspérimén.
Obsérvasi nu dilakukeun saméméh ékspérimén (O1) disebut pratés, jeung
obsérvasi nu dilakukeun sabada ékspérimén (O2) disébut pascatés.
Bébédaan antara O1 jeung O2 nya éta O2 – O1 mangrupa éfék tina
treatment atawa ékspérimén.
32
Riki Sugiarto, 2014
Média Kartu Kata Bergambar Dina Pangajaran Nulis Karangan ÉksposisI
Universitas Pendidikan Indonesia | repository.upi.edu | perpustakaan.upi.edu
O1 = nilai pratés (saacan dibéré treatment)
O2 = nilai pascatés (sanggeus dibéré treatment)
X = treatment atawa ékspérimén
O2-O1 = pangaruh pangajaran kana hasil diajar
3.3 Métode Panalungtikan
Métode panalungtikan bisa dihartikeun minangka cara ilmiah pikeun meunangkeun data nu luyu jeung tujuan bisa dimekarkeun, jeung dibuktikeun hiji pangaweruh nu tangtu nepi ka bisa dipaké pikeun ngungkulan masalah dina widang atikan (Sugiyono, 2013, kc. 6).
Métode anu digunakeun dina ieu panalungtikan nya éta métode kuasi ékspérimén nu miboga tujuan pikeun ngukur kamampuh siswa dina pangajaran nulis karangan éksposisi saméméh jeung sabada ngagunakeun média kartu kata bergambar.
3.4 Wangenan Oprasional
1) Média kartu kata bergambar nya éta alat bantu dina ngahontal tujuan pangajaran mangrupa kartu nu eusina kekecapan jeung aya gambarna.
2) Nulis karangan éksposisi nya éta hiji kagiatan nulis wacana anu
33
Riki Sugiarto, 2014
Média Kartu Kata Bergambar Dina Pangajaran Nulis Karangan ÉksposisI
Universitas Pendidikan Indonesia | repository.upi.edu | perpustakaan.upi.edu
3.5 Instrumén Panalungtikan
Instrumen nu digunakeun dina ieu panalungtikan pikeun ngumpulkeun data nya éta tés. Tés mangrupa runtuyan patalékan atawa latihan sarta alat anu digunakeun pikeun ngukur kaparigelan, pangaweruh intelegénsi, kamampuh atawa bakat nu dipiboga ku individu atawa kelompok (Arikunto, 2010, kc. 193).
Data nu dikumpulkeun nya éta data pratés (saméméh ngagunakeun média
kartu kata bergambar), jeung data pascatés (sabada ngagunakeun média kartu kata bergambar). Ieu tés nguji kamampuh siswa dina pangajaran nulis karangan éksposisi. Tés anu dipaké dina ieu panalungtikan nya éta tés nyieun éséi, ieu tés dipilih lantaran dianggap bisa ngébréhkeun kamampuh hasil diajar nulis karangan éksposisi sacara objéktif. Téma anu dipaké ku siswa nya éta ngeunaan kadaharan. Pikeun pratés jeung pascatés, disadiakeun dua judul anu kudu dipilih ku siswa nya éta cara nyieun goréng sangu jeung cara nyieun tumis kangkung. Nu bakal dipeunteun dina karangan éksposisi siswa aya lima aspék, nya éta: kualitas lingkup jeung eusi, organisasi jeung tampilan eusi, struktur kalimah, éjahan, jeung karapihan tulisan.
Instrumén pratés jeung pascatés anu digunakeun dina ieu panalungtikan bisa dititénan saperti kieu:
1) Instrumén pratés
Pék jieun karangan éksposisi, katangtuanana saperti ieu di handap:
1. Karangan minimal tilu paragraf 2. Pilih salasahiji judul di handap:
a. Nyieun goréng sangu b. Nyieun tumis kangkung 3. Komponén nu dipeunteun:
a. Kualitas jeung lingkup eusi b. Organisasi jeung tampilan
eusi
c. Struktur kalimah d. Ejahan
34
Riki Sugiarto, 2014
Média Kartu Kata Bergambar Dina Pangajaran Nulis Karangan ÉksposisI
35
Riki Sugiarto, 2014
Média Kartu Kata Bergambar Dina Pangajaran Nulis Karangan ÉksposisI
Universitas Pendidikan Indonesia | repository.upi.edu | perpustakaan.upi.edu
3.6 Téhnik Ngolah Data
Data nu diolah dina ieu panalungtikan nya éta data pratés jeung pascatés. Éta data diolah pikeun mikanyaho hasil tina prosés pangajaran nulis karangan éksposisi saméméh jeung sabada ngagunakeun média kartu kata bergambar. Dina ieu bagian, dipedar cara ngolah data tina hasil pangajaran. Méré peunteun jeung analisis data mangrupa léngkah-léngkah nganalisis anu digunakeun dina ieu panalungtikan.
3.6.1 Méré Peunteun Nulis Karangan Éksposisi
Pék jieun karangan éksposisi, katangtuanana saperti ieu di handap:
1. Pilih kartu kata bergambar 2. Susun kartu kata bergambar 3. Pilih salasahiji judul di handap:
a. Nyieun goréng sangu b. Nyieun tumis kangkung 4. Karangan minimal tilu paragraf 5. Komponén nu dipeunteun:
a. Kualitas jeung lingkup eusi b. Organisasi jeung tampilan eusi c. Struktur kalimah
d. Ejahan
36
Riki Sugiarto, 2014
Média Kartu Kata Bergambar Dina Pangajaran Nulis Karangan ÉksposisI
Universitas Pendidikan Indonesia | repository.upi.edu | perpustakaan.upi.edu
Méré peunteun nulis karangan éksposisi ngagunakeun léngkah-léngkah saperti ieu di handap:
a. maca hasil karangan siswa;
b. nandaan aspék-aspék dina karangan siswa; jeung
c. méré peunteun ngagunakeun kritéria, tuluy diasupkeun kana tabél 3.3. Kritéria
penilaian nulis karangan éksposisi saperti ieu:
Tabél 3.1
Kritéria Meunteun Hasil Karangan Éksposisi
No Aspék Pangajaran Skor Katerangan
(1) (2) (3) (4)
A Kualitas lingkup jeung eusi
5 Ngarti pisan, pinuh ku gagasan, luyu jeung topik, jéntré pisan
4 Ngarti, pinuh ku gagasan, luyu jeung topik, jéntré
3 Ngarti tapi kawates, gagasan ngawates, sarta jéntré ngawates
2 Kurang ngarti, kurang gagasan, kurang jéntré
1 Teu ngarti, miskin gagasan, teu luyu jeung topik
B Organisasi jeung tampilan eusi
5 Eusi lengkep pisan, rinci pisan, urutan logis, kohési luhur pisan
4 Eusi lengkep, rinci, urutan logis, kohési kurang luhur
3 Eusi lengkep, kurang rinci, urutan logis, kohési kurang luhur
2 Eusi teu lengkep, kurang rinci, urutan kurang logis, kohési teu luhur
1 Eusi kurang pisan, teu rinci, urutan teu logis, euweuh kohési
37
Riki Sugiarto, 2014
Média Kartu Kata Bergambar Dina Pangajaran Nulis Karangan ÉksposisI
Universitas Pendidikan Indonesia | repository.upi.edu | perpustakaan.upi.edu
anu merenah
4 Merenah, éféktif, milih kecap merenah, saeutik salahna
3 Merenah kalawan ngawates, milih kecap merenah aya kasalahan
2 Kurang merenah, kurang éféktif, kurang ngawasa milih kecap, loba kasalahan
1 Teu merenah, teu éféktif, teu paham milih kecap, loba pisan kasalahan
(1) (2) (3) (4)
D Éjahan
5 Ngawasa pisan kaédah dina nulis kecap, teu aya kasalahan
4 Ngawasa pisan kaédah dina nulis kecap, aya kasalahan
3 Ngawasa kaédah dina nulis kecap, teu loba kasalahan
2 Kurang ngawasa kaédah dina nulis kecap, loba pisan kasalahan
1 Teu ngawasa kaédah dina nulis kecap, teu cukup dipeunteun
E Karapihan tulisan
5 Alus pisan, rapih, babari kabaca, beresih 4 Alus, rapih, kabaca, saeutik corétan
3 Kurang rapih, kabaca, loba corétan
2 Teu rapih, teu loba anu kabaca, loba corétan, kotor 1 Teu rapih, tulisan teu kabaca
38
Riki Sugiarto, 2014
Média Kartu Kata Bergambar Dina Pangajaran Nulis Karangan ÉksposisI
Universitas Pendidikan Indonesia | repository.upi.edu | perpustakaan.upi.edu Kurang pisan : 5 - 9
Katerangan:
1) Kualitas lingkup jeung eusi, mariksa jumlah gagasan dina tulisan nu disusun ku siswa.
2) Organisasi jeung tampilan eusi, ide nu aya dina runtuyan kalimah-kalimah
nu sinambung.
3) Struktur kalimah, ngagunakeun kalimah nu éféktif jeung kekecapan nu
merenah sarta basa nu bener.
4) Éjahan, dipuseurkeun kana ngagunakeun huruf kapital, ngamimitian nulis,
ngagunakeun awalan, motong engang, jeung ngagunakeun tanda baca. 5) Karapihan tulisan, mangrupa tampilan fisik. Tulisan hasil siswa nu jelas
tur kabaca.
Pikeun nangtukeun peunteun atawa skor nulis karangan éksposisi, digunakeun pedoman meunteun saperti tabél 3.1. Skor maksimal karangan siswa nya éta 30. Skor nu kahontal ku siswa dirobah jadi skor ahir kalayan ngagunakeun rumus:
Tabél 3.2
Kategori Kaparigelan Nulis Karangan Éksposisi
No Kategori Skor
1 Mampuh ≥ 60
2 Can mampuh < 60
Sangkan leuwih jelas, skor ahir siswa ditabulasikeun dina ieu tabél di handap. Tabél 3.3
39
Riki Sugiarto, 2014
Média Kartu Kata Bergambar Dina Pangajaran Nulis Karangan ÉksposisI
Universitas Pendidikan Indonesia | repository.upi.edu | perpustakaan.upi.edu
No Wasta A B C D E ∑ N Kategori
Katerangan:
A = Kualitas lingkup jeung eusi B = Organisasi jeung tampilan eusi C = Struktur kalimah
D = Éjahan
E = Karapihan tulisan
∑ = Jumlah skor
N = Peunteun
3.6.2 Uji Sipat Data a. Uji Normalitas
Uji normalitas miboga tujuan pikeun ngayakinkeun yén kamampuh siswa miboga distribusi anu normal, salaku sarat anu kudu dicumponan pikeun nguji kamampuh dua rata-rata. Pikeun nangtukeun yén data téh miboga sipat anu normal atawa henteu, rumus chi kuadrat x2 bisa digunakeun. Léngkah-léngkah nguji normalitas saperti ieu di handap:
1) Nyieun tabél frékuénsi pratés jeung pascatés
Tabél 3.4
Frékuénsi Pratés atawa Pascatés
No Kelas Interval fi xi xi2 fixi fixi2
40
Riki Sugiarto, 2014
Média Kartu Kata Bergambar Dina Pangajaran Nulis Karangan ÉksposisI
Universitas Pendidikan Indonesia | repository.upi.edu | perpustakaan.upi.edu 2) Ngitung rata-rata (mean) peunteun pratés jeung pascatés.
Katerangan:
: rata-rata nilai tés
: jumlah skor nilai kali frékuénsi
: jumlah subjék
3) Néangan standar déviasi ngagunakeun rumus
Katerangan:
: standar déviasi
: jumlah frékuénsi nilai
: jumlah frékuénsi nilai x kuadrat
: jumlah subjék panalungtikan
4) Nyieun frékuénsi obsérvasi jeung frékuénsi ékspéktasi lengkah-lengkahna
nya éta
a) Ngitung jumlah kelas (k)
k =
b) Ngitung rentangan (r)
r = peunteun panggedéna – peunteun pangleutikna
c) Nangtukeun panjang kelas (p)
d) Nangtukeun kelas frékuénsi obsérvasi (Oi)
e) Nyieun tabél frékuénsi obsérvasi jeung ékspéktasi
Tabél 3.5
41
Riki Sugiarto, 2014
Média Kartu Kata Bergambar Dina Pangajaran Nulis Karangan ÉksposisI
Universitas Pendidikan Indonesia | repository.upi.edu | perpustakaan.upi.edu Kelas
f) Nangtukeun batas kelas (BK)
g) Nangtukeun Z (transformasi normal standar bébas kelas)
Katerangan:
Z : transformasi normal standar bébas kelas BK : batas kelas luhur atawa batas kelas handap
: peunteun rata-rata skor
: standar déviasi
h) Nangtukeun legana unggal kelas interval (L)
L = Ztabél luhur– Ztabél handap
i) Nangtukeun rumus-rumus frékuénsi ékspéktasi
Ei = N x L
j) Nangtukeun nilai chi kuadrat (x2)
k) Nangtukeun darajat kabébasan (db)
db = K - 3
l) Nangtukeun normalitas ngagunakeun kritéria
X2itung < X2tabel hartina distribusi data normal
X2itung > X2tabel hartina distribusi data teu normal
42
Riki Sugiarto, 2014
Média Kartu Kata Bergambar Dina Pangajaran Nulis Karangan ÉksposisI
Universitas Pendidikan Indonesia | repository.upi.edu | perpustakaan.upi.edu
b. Uji Homogénitas
Uji homogénitas dilakukeun pikeun mikanyaho homogén atawa henteuna variansi sampel tina populasi nu sarua. Léngkah-léngkahna saperti ieu di handap:
1) Ngitung variansi (S2) unggal kelompok
Variansi tés awal
Variansi tés ahir
2) Ngitung harga variasi (F)
3) Ngitung derajat kabébasan (dk)
dk = n – 1
4) Nangtukeun harga Ftabél
5) Nangtukeun homogén atawa henteuna data dumasar kana kritéria ieu di
handap:
a) Lamun Fitung < Ftabél hartina variansi sampel homogén.
b) Lamun Fitung > Ftabél hartina variansi sampel teu homogén.
(Sudjana, 2005, kc 95-250)
c. Uji Gain
43
Riki Sugiarto, 2014
Média Kartu Kata Bergambar Dina Pangajaran Nulis Karangan ÉksposisI
Universitas Pendidikan Indonesia | repository.upi.edu | perpustakaan.upi.edu
siswa kelas VII-B MTs Mohamad Toha Cimahi taun ajaran 2013/2014. Uji gain ngagunakeun tabél saperti ieu di handap:
Tabél 3.6
Uji Gain Pratés jeung Pascatés
No
Absén Pratés Pascatés d d2
(1) (2) (3) (4) (5)
1 2
∑
Katerangan:
d = daya pembéda
∑ = jumlah
3.6.3 Uji Hipotésis
Uji hipotésis dilakukeun ngaliwatan sababaraha tahapan, nya éta:
1) Ngitung rata-rata (mean) tina béda antara peuteun pratés jeung peunteun pascatés, rumusna nya éta:
2) Ngitung derajat kabébasan, rumusna nya éta:
dk = n – 1
3) Ngitung jumlah kuadrat déviasi, rumusna nya éta:
44
Riki Sugiarto, 2014
Média Kartu Kata Bergambar Dina Pangajaran Nulis Karangan ÉksposisI
Universitas Pendidikan Indonesia | repository.upi.edu | perpustakaan.upi.edu Katerangan:
Md = rata-rata (mean) tina béda antara peuteun pratés jeung peunteun
pascatés
n = jumlah subjék dina sampel
∑x2d = jumlah kuadrat déviasi
t = tés signifikansi
5) Nangtukeun ditarima atawa henteuna hipotésis dumasar kana ieu kritéria di handap:
a) Upama titung > ttabél hartina hipotésis kerja (Ha) ditarima jeung hipotésis
nol (H0) ditolak, nya éta média kartu kata bergambar bisa ngaronjatkeun
kamampuh nulis karangan éksposisi siswa kelas VII-B MTs Mohamad Toha Cimahi taun ajaran 2013/2014.
b) Upama titung < ttabél hartina hipotésis kerja (Ha) ditolak jeung hipotésis
nol (H0) ditarima, nya éta média kartu kata bergambar teu bisa
ngaronjatkeun kamampuh nulis karangan éksposisi siswa kelas VII-B MTs Mohamad Toha Cimahi taun ajaran 2013/2014.
Riki Sugiarto, 2014
Média Kartu Kata Bergambar Dina Pangajaran Nulis Karangan ÉksposisI
Universitas Pendidikan Indonesia | repository.upi.edu | perpustakaan.upi.edu
BAB V
KACINDEKAN JEUNG SARAN
5.1 Kacindekan
Dumasar kana hasil panalungtikan anu dipedar di bab IV, kacindekan ieu panalungtikan diébréhkeun saperti ieu di handap:
1) Kamampuh nulis karangan éksposisi siswa kelas VII B MTs Mohamad Toha
Cimahi taun ajaran 2013/2014 saméméh ngagunakeun média kartu kata
bergambar téh kurang. Ieu hal bisa katitén dina rata-rata peunteunna nya éta 47,5. Aya lima aspék nu dipeunteun, nya éta: aspék nu kahiji nya éta kualitas lingkup jeung eusi, rata-rata skorna 1,9, ieu kaasup kana katégori kurang pisan; aspék nu kadua nya éta aspék organisasi jeung tampilan eusi, rata-rata skorna dua, ieu kaasup kana katégori kurang; aspék nu katilu nya éta struktur kalimah, rata-rata skorna 2,5, ieu kaasup kana katégori kurang; aspék nu kaopat nya éta éjahan, rata-rata skorna 2,5, ieu kaasup kana katégori kurang; jeung aspék nu kalima nya éta karapihan tulisan, rata-rata skorna tilu, ieu kaasup kana katégori sedeng.
2) Kamampuh nulis karangan éksposisi siswa kelas VII B MTs Mohamad Toha
Cimahi taun ajaran 2013/2014 sabada ngagunakeun média kartu kata
70
Riki Sugiarto, 2014
Média Kartu Kata Bergambar Dina Pangajaran Nulis Karangan ÉksposisI
Universitas Pendidikan Indonesia | repository.upi.edu | perpustakaan.upi.edu
3) Aya ngaronjatna kamampuh nulis karangan éksposisi siswa kelas VII B MTs
Mohamad Toha Cimahi taun ajaran 2013/2014 antara saméméh jeung sabada ngagunakeun média kartu kata bergambar. Rata-rata pratés 47,5 ngaronjat jadi 72,3 dina pascatés. Aspék kualitas lingkup jeung eusi, rata-rata skor pratés 1,9, ngaronjat dina pascatés jadi 3,9, aspék organisasi jeung tampilan eusi, rata-rata skor pratés dua, ngaronjat dina pascatés jadi 3,7, aspék struktur kalimah, rata-rata skor pratés 2,5, ngaronjat dina pascatés jadi 3,7, aspék éjahan, rata-rata skor pratés 2,5, ngaronjat dina pascatés jadi 3,6, aspék karapihan tulisan, rata-rata skor pratés 3, ngaronjat dina pascatés jadi 3,6.
4) Aya béda anu signifikan antara kamampuh nulis karangan éksposisi siswa
saméméh jeung sabada ngagunakeun média kartu kata bergambar ka siswa kelas VII B MTs Mohamad Toha Cimahi taun ajaran 2013/2014. Ieu dibuktikeun dina uji hipotésis. Dumasar kana hasil data yén titung (15,5)> ttabél
(2,44), hartina hipotésis kerja (Ha) ditarima jeung hipotésis nol (H0) ditolak.
Hartina média kartu kata bergambar bisa ngaronjatkeun kamampuh nulis karangan éksposisi.
5.2 Saran
Dumasar kana panalungtikan anu geus dilaksanakeun, aya sababaraha saran anu ditepikeun, nya éta saperti ieu di handap:
1) Dumasar kana hasil panalungtikan, média kartu kata bergambar bisa
ngaronjatkeun kamampuh nulis karangan. Ku kituna ieu média bisa dijadikeun salasahiji alternatif média pangajaran nulis, hususna dina pangajaran nulis karangan éksposisi.
2) Upama guru rék maké média kartu kata bergambar dina pangajaran, hal-hal nu
kudu diperhatikeun téh guru kudu bisa milih gambar nu ngirut siswa jeung luyu kana pangajaran nu rék ditepikeun.
3) Lantaran ieu panalungtikan ngeunaan média kartu kata bergambar dina
pangajaran nulis di MTs ngagunakeun métode kuasi ékspérimén, kudu aya deui
Riki Sugiarto, 2014
Média Kartu Kata Bergambar Dina Pangajaran Nulis Karangan ÉksposisI
Universitas Pendidikan Indonesia | repository.upi.edu | perpustakaan.upi.edu
DAPTAR PUSTAKA
Akhaidah, S, dkk. (1995). Pembinaan kemampuan menulis bahasa indonesia. Jakarta:
Erlangga
Anitah, S. (2010). Media pembelajaran. Surakarta: Yuma Pustaka
Arikunto, S. (2010). Prosedur penelitian suatu pendekatan praktik. Jakarta: Rineka Cipta
Danadibrata, R.A. (2009). Kamus basa sunda. Bandung: PT Kiblat Buku Utama
Dinas Pendidikan Provinsi Jawa Barat. (2006). Standar kompetensi dan kompetensi
dasar mata pelajaran bahasa sunda. Bandung: Dinas Pendidikan Provinsi Jawa Barat.
Junaidi, W. 2012. Pengertian media. [online]. Aya dina
http://wawan-junaidi.blogspot.com/2012/01/pengertian-media.html. Diaksés tanggal 02 Juni 2013
Keraf, G. (1982). Eksposisi dan Deskripsi. Flores: Nusa Indah Keraf, G. (2004). Komposisi. Flores: Nusa Indah
Nurjanah, N. (2009). Tiori nulis. Bandung: JPBD
Panitia Kamus Lembaga Basa jeung Sastra Sunda. (2007). Kamus umum basa sunda.
Bandung: Geger Sunten
Pusat Bahasa Departemen Pendidikan Nasional. (2002). Kamus besar bahasa
indonesia. Jakarta: Balai Pustaka
Rahman. (2006). Teori belajar dan pembelajaran dalam konteks teaching and
learning process. Bandung: FPBS UPI
Sadiman, A. S, dkk. (1986). Media pendidikan pengertian, pengembangan, dan
pemanfaatannya. Jakarta: PT Raja Grafindo Persada.
Setiyantoro, I. (2012). Karangan eksposisi. [online]. Aya dina
http://imamsetiyantoro.wordpress.com/2012/05/29/karangan-eksposisi/. Diaksés tanggal 01 Désémber 2013
72
Riki Sugiarto, 2014
Média Kartu Kata Bergambar Dina Pangajaran Nulis Karangan ÉksposisI
Universitas Pendidikan Indonesia | repository.upi.edu | perpustakaan.upi.edu Sudjana. (2005). Metoda statistika. Bandung: Tarsito
Sudjana, N. (2011). Media pengajaran. Bandung: Sinar Baru Algesindo
Tarigan, H. G. (2008). Menulis sebagai suatu keterampilan berbahasa. Bandung: Angkasa
T. N. 2013. Buku ajar media pembelajaran. [PDF]. Aya dina
http://paud.unnes.ac.id/v3/download/BUKU%20AJAR_MEDIA%20PEMBEL AJARAN.pdf. Diaksés tanggal 05 Novémber 2013
Universitas Pendidikan Indonesia. (2013). Pedoman penulisan karya ilmiah.
Bandung: UPI
Yugo, A. (2011). Pengertian Karangan. [online]. Aya dina