KEMENTERIAN PENDIDIKAN MALAYSIA
BOROS KADAZANDUSUN
KURIKULUM STANDARD SEKOLAH RENDAH
DOKUMEN STANDARD KURIKULUM DAN PENTAKSIRAN
KURIKULUM
STANDARD
SEKOLAH RENDAH (KSSR)
MODUL ELEKTIF
BAHASA KADAZANDUSUN
TAHUN 5
ID SUANG BOLIKAN
Rukun Negara 2
Falsafah Pendidikan Kebangsaan 3
Kopointutunan 4
Tudu om Dimpoton 5
Dokumen Standard Kurikulum om Pentaksiran 6
Prinsip Do Pedagogi Kurikulum Standard 9
Ponginsamakan Kurikulum Modular 11
Kurikulum Boros Kadazandusun 13
Standard Ponuangan, Standard Pambalajalan om Taang Koinabasan montok Kabaalan Mokinongou Om Moboros Toun 4 25
Standard Ponuangan, Standard Pambalajalan om Taang Koinabasan montok Kabaalan Mambasa' Toun 4 31
Standard Ponuangan, Standard Pambalajalan om Taang Koinabasan montok Kabaalan Monuat Toun 4 38
Standard Ponuangan, Standard Pambalajalan montok Kabaalan Kolumison Boros Toun 4 43
2
RUKUN NEGARA
BAHAWASANYA negara kita Malaysia mendukung cita-cita untuk mencapai perpaduan yang lebih erat dalam kalangan seluruh masyarakatnya; memelihara satu cara hidup demokratik; mencipta masyarakat yang adil bagi
kemakmuran negara yang akan dapat dinikmati bersama secara adil dan saksama; menjamin satu cara yang liberal terhadap tradisi-tradisi kebudayaannya yang kaya dan berbagai-bagai corak; membina satu masyarakat progresif yang akan menggunakan sains dan teknologi moden; MAKA KAMI, rakyat Malaysia, berikrar akan menumpukan seluruh tenaga dan usaha kami untuk mencapai cita-cita tersebut berdasarkan atas prinsip-prinsip yang berikut:
KEPERCAYAAN KEPADA TUHAN
KESETIAAN KEPADA RAJA DAN NEGARA
KELUHURAN PERLEMBAGAAN
KEDAULATAN UNDANG-UNDANGvi
Pendidikan di Malaysia adalah suatu usaha
berterusan ke arah lebih memperkembangkan
potensi individu secara menyeluruh dan
bersepadu untuk melahirkan insan yang
seimbang dan harmonis dari segi intelek, rohani,
emosi dan jasmani berdasarkan kepercayaan dan
kepatuhan kepada Tuhan. Usaha ini adalah
bertujuan untuk melahirkan warganegara
Malaysia yang berilmu pengetahuan,
berketerampilan, berakhlak mulia,
bertanggungjawab dan berkeupayaan mencapai
kesejahteraan diri serta memberikan sumbangan
4
KOPOINTUTUNAN
Boros Kadazandusun nopo nga' iso' mato palajalan i po'ia'on id sikul tosiriba' om takawas. Status nopo do mato palajalan diti id kurikulum perdana nga' mato palajalanelektif. Po'ia'on o mato palajalan diti kumaa tangaanak mantad tinaru Kadazan om Dusun. Po'ia'on nogi' o boros diti kumaa tangaanak mantad tinaru suai i aanangan minsingilo do boros diti.
Hontolon nopo do pongia'an om pambalajalan Boros Kadazandusun id sikul tosiriba' nga' popoingkawas do kabaalan boros miagal ko' kabaalan mokinongou, moboros, mambasa', monuat, koilaan kolumison boros om nogi' koilaan puralan boros. Oponsol kopio do inoboson o kabaalan boros diti tu' iti no kabaalan touhai i koponguhup id pomogunaan boros Kadazandusun id pangaan sikul takawas.
Winonsoi o Kurikulum Standard om Pentaksiran Boros Kadazandusun Sikul Tosiriba' diti montok manahak kosiwatan kumaa tangaanak do minsingilo do boros Kadazandusun id kohuboyoon di kohiok mooi do kikotumbayaan sondii' o tangaanak soira' do miromut om nogi' kaanu papasarabak pomusarahan di okreatif, imaginatif om okritis. Maya' do kurikulum diti, kaanu o tangaanak minsingilo do boros Kadazandusun id pongia'an di otolinahas, poimpunong om oulud. Pongia'an om pambalajalan boros Kadazandusun id sikul kapanahak do kosiwatan kumaa tangaanak do mongintutun, monginonong, guminawo om popotilombus do adat, koubasanan, kotumbayaan sandad om tungkus tinaru Kadazan om Dusun.
Pongia'an om pambalajalan do boros Kadazandusun diti nogi' kaanu manahak do kosiwatan kumaa tangaanak mantad tinaru suai i aanangan minsingilo do boros Kadazandusun montok mongintutun om mangarati' adat, koubasanan, kotumbayaan sandad om tungkus tinaru Kadazan om Dusun.
TUDU
Tudu nopo do Kurikulum Standard Boros Kadazandusun montok sikul tosiriba' nga' momogonop kabaalan boros tangaanak mooi do kaanu nodii yolo' momoguno do boros Kadazandusun di kotunud, oulud om olinuud id piromutan di mogisuai-suai kohuboyoon.
DIMPOTON
Id kolimpupuson do Toun 6 kaanu tangaanak do :
Mogilang-ilang pomusarahan di oulud om olinuud kumaa iso' om tiso'.
Mogisoosokodung montok momonsoi isoiso' toina'on.
Papasarabak woyo' toluud, sunduan mamasok om ula poinsinuhat.
Miromut miampai kikotumbayaan sondii' di olinuud kumaa tambalut om tulun suai id kohuboyoon formal om au' formal.
Mambasa', mangarati' om monginonong mogikaakawo teks id boros Kadazandusun montok papatanom sunduan aanangan mambasa' om guminawo do kolumison boros.
Momonsoi mogisuusuai kawo ponuatan di oulud om olinuud id boros Kadazandusun.
Momoguno puralan boros di kotunud id lisan om ponuatan.
Popotilombus tungkus koubasanan tinaru Kadazan om Dusun.
6
DOKUMEN STANDARD KURIKULUM OM PENTAKSIRAN
Id suang do Dokumen Standard Kurikulum om Pentaksiran (DSKP) diti poinhanggum o Standard Ponuangan, Standard Pambalajalan om
Taang Koinabasan.
Standard Ponuangan nopo nga' taang koimpohon do koilaan, kabaalan om koinabasan di minog dimpoton do tangaanak id kolimpupuson do
Toun 6 id sikul tosiriba'.
Standard Pambalajalan nopo nga' iso' nuludan koilaan, kabaalan, koinabasan om taang koonuan di minog do dimpoton do tangaanak id isoiso'
Toun id sikul tosiriba'.
Taang Koinabasan nopo nga' iso' nuludan kriteria di popokito 6 taang koinabasan di minog poindalanon do tangaanak montok popokito
koinabasan do isoiso' Standard Pambalajalan.
SUANG STANDARD STANDARD PAMBALAJALAN TOUN 5 TAANG KOINABASAN
1 2 3
4 5
PENTAKSIRAN
Pentaksiran Standard Pambalajalan kawasa' do papanahon maya' duo kawo pontaksiran.
¾ Pontaksiran Woyo' Formatif
¾ Pontaksiran Woyo' Sumatif
Taang koinabasan tangaanak momoguno bRURVPLORWLSRQJRQPD\D¶NRGXR-duo kawo pentaksiran diti.
Pentaksiran Woyo' Formatif
Papanahon o pontaksiran woyo' formatif do poingompus toun montok mongilo nunu o taang koinabasan do tangaanak. Koindalan o pentaksiran diti maya' pongintangan mooi do kaanu nodii mongingia' do monipong kogisaman do tangaanak monginobos boros ontok poingampayat id aktiviti pambalajalan boros. Pentaksiran woyo' diti kapanahak kounalan kumaa mongingia' om tangaanak nogi'. Maya' pongintangan diolo', kaanu o mongingia' do koilaan kokomoi tangaanak di au' kodimpot toi ko' au' kaampayat id aktiviti di papanahon id kelas. Soira' okito do mongingia' o kobolingkangan diti, oponsol papanahon do mongingia' o aktiviti suai di kosudong om kaanu mongunsub do tangaanak dii do monginobos boros. Kosudong nogi' o pontaksiran woyo' formatif montok mongintong kogisaman do tangaanak id kabaalan mokinongou om moboros. Ponginsamakan di kawasa' do gunoon montok pontaksiran woyo' formatif nopo nga' maya' folio, kalaja' id tinimungan, pongimatan om maya' aktiviti monginobos boros miagal ko' mambasa' om kuiz.
Taang Koinobosan
1 Nangaangayan di Au' Nodonto Kaanu momuhondom kawagu koilaan. Koilaan di polombuson, patahakon toi ko' di posuraton au' poingonop.
2 Nangaangayan di Songisom Kaanu mangarati' koilaan.
Koilaan di polombuson, patahakon toi ko' di posuraton kosudong om olinuud. 3 Nangaangayan di Giigina' Kaanu momoguno koilaan.
Koilaan di polombuson, patahakon toi ko' di posuraton kotunud om olinuud. 4 Nangaangayan di Tawasi' Kaanu mongompuri koilaan. Koilaan di polombuson, patahakon toi ko' di posuraton kotunud, oulud om
olinuud.
5 Nangaangayan di Takawas Kaanu manahang koilaan. Koilaan di polombuson, patahakon toi ko' di posuraton opinto, kirati', oulud, olinuud om popokito woyo' pomusarahan di takawas.
8
3RQWDNVLUDQ:R\R¶6umatif
PRINSIP DO PEDAGOGI KURIKULUM STANDARD
Ponginsamakan do pongia'an om pambalajalan do Kurikulum Standard diti nopo nga' maya' prinsip-prinsip di pinatayad:
i. Ponginabasan do kabaalan touhai
Oponsol kopio do pasandadon mantad id kotimpuunon o ponginabasan do kabaalan touhai miagal ko' kabaalan mokinongou, moboros, mambasa', om monuat tu' kabaalan diti no o poimpahan do karaaralano' pambalajalan do tangaanak. Kabaalan touhai i oinobos do tangaanak koponguhup tangaanak do popoingkawas kabaalan boros montok momodimpot taang di takawas.
ii. Balajal id koyuuyuon di kohiok, kirati' om kidimpoton
Pambalajalan di poposontol konteks di kirati' miampai papaamung toinsanan kabaalan boros i kaanu manahak kosiwatan kumaa tangaanak minsingilo maya' aktiviti di kohiok.
iii. Poinlongkod do tangaanak
Mogisuai-suai kabalantasan, koporokisan, ralan balajal, koinabasan om koburuon tangaanak id pambalajalan do Boros Kadazandusun. Mooi do odimpot o potensi pambalajalan tangaanak, oponsol do papanahon o pongia'an di momoguno mogikaakawo ponginsamakan, teknik om kakamot pongia'an di kagayat do ginawo tangaanak. Ponginsamakan masteri kaanu manahak kasakadayan kumaa tangaanak do monginobos toinsanan standard pambalajalan Boros Kadazandusun di noulud.
iv. Pomogunaan teknologi wagu
10
v. Pentaksiran Pambalajalan
Pentaksiran pambalajalan nopo do gunoon nga' pentaksiran di formatif om sumatif. Pentaksiran formatif di potilombus kaanu manahak koilaan kumaa mongingia' kokomoi taang koinabasan tangaanak do standard pambalajalan. Pointilombus o pentaksiran woyo' formatif diti om okon ko' miagal do pentaksiran woyo' sumatif tu' papanahon id koowian isoiso' timpu pambalajalan. Kawasa' do papanahon o pentaksiran woyo' formatif maya' pongimatan om nogi' maya' mogikaakawo aktiviti lisan om ponuatan. Koduo-duo pentaksiran diti kaDQXSRSRNLWRNR\XX\XR¶NDODQWD\RQ pambalajalan do tangaanak.
vi. Kapasarabakan ponginlaaban kowoowoyoo'
PONGINSAMAKAN KURIKULUM MODULAR
Timpu pongia'an do mato palajalan Boros Kadazandusun nopo nga' tolu timpu sominggu'. Pongia'an do Kurikulum Standard Sikul Tosiriba' diti manahak kopomogiratan do kabaalan momoguno boros Kadazandusun id tinimungan tangaanak ngaawi'.
Kurikulum Standard Sikul Tosiriba' Boros Kadazandusun diti minaganu ponginsamakan woyo' modular i popohontol om manahak kosulimbangan kumaa toinsanan kabaalan boros.
Id pongia'an om pambalajalan do Boros Kadazandusun id kelas, onuan panatalan toinsanan kabaalan boros id isoiso' timpu pongia'an. Sabaagi iso' poomitanan, onuan panatalan o kabaalan mokinongou om moboros id pongia'an ontok timpu koiso' do minggu' koiso'. Ontok timpu koduo,panatalan do pongia'an nopo nga' kabaalan mambasa' om timpu kotolu onuan panatalan kabaalan Puralan Boros. Timpu koiso' om koduo do minggu' sumusuhut gunoon montok pongia'an kabaalan monuat om timpu kotolu gunoon montok pongia'an Kolumison Boros. Kawasa' o mongingia' do momoguno duo timpu montok mongia' isoiso' kabaalan soira' do osubai. Pongia'an om pambalajalan do isoiso' topik kawasa' do papanahon id kalas daasom duo minggu'.
Ponginsamakan woyo' modular diti kaanu popisoungko toinsanan kabaalan boros di strategik montok tudu do popoingkawas kabaalan boros miagal di poinsuat id Standard Ponuangan om Pambalajalan. Sabaagi iso' poomitanan, soira' do mongia' do kabaalan kolumison boros, kopisoungko nogi' o kabaalan suai miagal ko' kabaalan mokinongou, moboros, mambasa' om monuat id pongia'an dii. Ponginsamakan woyo' modular diti manahak nogi' do panatalan kumaa pongia'an om pambalajalan kabaalan boros di touhai kumaa kabaalan boros di apangkal miagal id siriba' diti:
¾ Kabaalan Mokinongou om Moboros
¾ Kabaalan MambDVD¶
¾ Puralan Boros
¾ Kabaalan Monuat
12
Tema
Ponuangan montok tikid gana' pomogunaan boros id pambalajalan Boros Kadazandusun nopo nga' pinoimpou tema di kosudong montok tangaanak id sikul tosiriba'. Tema nopo ngaawi' GLWLQJD¶
¾ Winoun Tinan Sondii'
¾ Winoun Susuyan
KURIKULUM BOROS KADAZANDUSUN
Panatalan nopo do pongia'an om pambalajalan Boros Kadazandusun nga' popotilombus tungkus koubasanan om toilaan sandad tinaru Kadazan om Dusun maya' ponginabasan kabaalan moboros, mambasa' om monuat. Ponginabasan momoguno Puralan boros om monginonong Kolumison Boros nga' onuan nogi' do kapanatalan id pongia'an om pambalajalan do mato palajalan diti. Suai ko' mantad dii, koilaan kokomoi tungkus koubasanan tinaru Kadazan om Dusun nga' po'ia'on nogi' kumaa tangaanak.
1.0 KABAALAN MOKINONGOU OM MOBOROS
Mokinongou om moboros nopo nga' iso' kabaalan di touhai montok literasi. Ii nodii poogi' do unsubon o tangaanak do minsingilo om momoguno do woyo' mokinongou di kotunud. Unsubon o tagaanak do tumimpuun do minsingilo do moboros mantad taang popolombus do tuni pimato di kotunud om kumaa nogi' do popolombus do boros, frasa om gisom no do kaanu popolombus do ayat di pointunud, oulud om olinuud montok mogikaakawo kohuboyoon. Aktiviti nopo di kosudong do papanahon montok do kabaalan diti nga' aktiviti minsingumbal, manahak tisuli', mangarati' om momoguno do koilaan di norongou. Toinsanan aktiviti diti kawasa' do huliton mooi do kogirot o pomogunaan do pancaindera do tangaanak om pointounda' tomoimo do miromut.
Id kolimpupuson do Toun 6, kaanu o tangaanak do mokinongou montok mongintutun om manahak tisuli' kumaa tuni di norongou mantad posorili', kaanu mangarati' pomogunaan do pimato montok Boros Kadazandusun om kaanu momoguno do pomoroitan om loyuk di pointunud om olinuud montok popolombus do boros, frasa om ayat id pilumaagan. Suai ko' mantad dii, kaanu nogi' o tangaanak do mongompuri om manahak tisuli' kumaa koilaan di norongou om kaanu poposuul topurimanan om pomusarahan di oulud om olinuud id pilumaagan.
14
2.0 KABAALAN MAMBASA'
Id kabaalan mambasa' oponsol do kaanu o tangaanak do popolombus tuni pimato montok pomoroitan Boros Kadazandusun. Koilaan diti koponguhup id kabaalan popolombus boros, frasa om ayat di mogikaakawo loyuk om kopolombusan. Montok iso' pongia'an kabaalan mambasa' di kohiok, unsubon o mongingia' do momoguno teks mantad sinding, hiis, tangon toi ko' bukakak, tu' kounsub iti do tangaanak om kagayat nogi' do ginawo diolo'. Montok kabaalan mongija', potimpuunon do popo'ia' mantad mongintutun tuni pimato kumaa tuni do fonem om putul boros gisom no owonsoi iso' boros di kotunud.
Id kolimpupuson do Toun 6 , kaanu o tangaanak popolombus boros, frasa om ayat tumanud pomoroitan, loyuk om otus di pointunud om olinuud. Kaanu nogi' o tangaanak do mambasa' om popolombus mogikaakawo teks do alantas om tumanud loyuk kopolombusan di kotunud. Suai ko' mantad diti, kaanu nogi' o tangaanak do monginggumu' tinimungan boros om kaanu mangarati' om manahak do tisuli' kumaa koilaan di nabasa'. Kaanu nogi' o tangaanak do momoguno mogikaakawo peta pomusarahan montok manahang om popoilo kawagu do koilaan di nabasa'.
3.0 KABAALAN MONUAT
Timpuunon nopo do popo'ia' id kabaalan monuat nga' kabaalan mongigit pinsil di pointunud. Oponsol do pasandadon kabaalan diti mooi do oubas dii o tangaanak do monuat momoguno ralan di pointunud. Panatalan nopo do kabaalan diti nga' papawakas tuhat tunturu' om longon, popomogot kabaalan motor, popoingkawas kabaalan visual om koordinasi mato om longon mooi do kaanu dii o tangaanak monginobos kabaalan monuat. Suai ko' mantad dilo, hontolon nogi' id kabaalan diti o koilaan monuat pimato miampai momoguno ralan di pointunud mooi do kaanu o tangaanak do monuat boros, frasa om ayat di poimpunong, otolinahas om oulud.
Id kolimpupuson do Toun 6, kaanu o tangaanak monuat miampai momoguno do ralan ponuatan di pointunud, kaanu momonsoi mogikaakawo boros, kaanu monuat mogikaakawo ayat miampai momoguno boros, ayat om tanda' basa' di kotunud, kaanu momonsoi karangan om momgoput sorita di momoguno boros, ayat, format om puralan boros di kotunud om om olinuud.
16
4.0 KABAALAN KOLUMISON BOROS
Maya' kabaalan kolumison boros kaanu o tangaanak do kosiwatan mongintutun, minsingumbal om monginonong do tungkus koubasanan tinaru Kadazan om Dusun. Aktiviti-aktiviti di noulud id Standard Pambalajalan kaanu papasarabak kaanangan do tangaanak kumaa minsingilo do boros Kadazandusun om nogi' kaanu popoingkawas imaginasi tangaanak. Komponen diti manahak kosiwatan kumaa tangaanak do mokinongou boros Kadazandusun mantad mogisuai-suai tadon miagal ko' mantad sinding tangaanak, hiis koubasanan om susuyan di kosudong.
Id kolimpupuson do Toun 6, kaanu tangaanak maganu, popolombus om monusui koilaan kokomoi do tungkus koubasanan tinaru Kadazan om Dusun maya' mogikaakawo aktiviti di kohiok.
5.0 KABAALAN PURALAN BOROS
Kabaalan Puralan Boros nopo nga' kokomoi do kogisaman do tangaanak momoguno Sistom Boros Kadazandusun di kotunud id mogisuusuai kohuboyoon. Panatalan nopo do pongia'an Sistem Boros id Kurikulum Boros Kadazandusun diti nga' koilaan momoguno Sistem Tuni, Sistem Ija'an, Sompuruan Boros, Pomoroitan Ginumu' om nogi' Tukadan. Suai ko' mantad dilo' onuan nogi' do panatalan koilaan momonsoi mogikaakawo boros om ayat.
Id kolimpupuson do Toun 6, kaanu o tangaanak do momoguno do Sistom Tuni Boros Kadazandusun id lisan om Sistom Ija'an Boros Kadazandusun id ponuatan. Suai ko' mantad dilo, kaanu nogi' o tangaanak do momoguno mogikaakawo Sompuruan Boros, Kopomoroitan Ginumu' om Tukadan id lisan om ponuatan. Kaanu nogi' o tangaanak do momonsoi mogikaakawo boros om ayat di agramatis om olinuud.
18
5.1 SISTEM BOROS
Abaagi o sistem boros Kadazandusun id piipiro komponen: Fonetik, )RQRORJL6LVWHP,MD¶DQRP3RQXDWDQ0RUIRORJL6LQWDNVis, Kopomoroitan Ginumu' om Tukadan. Oponsol do po'ia'on koilaan momoguno Sistem Boros kumaa tangaanak di minsingilo do boros Kadazandusun mooi do kaanu nodii o tangaanak do momoguno boros Kadazandusun di kotunud om oulud.
5.1.1 Fonetik om Fonologi
Oponsol do posunudon kumaa do tangaanak o koilaan mamarait om popolombus boros miampai momoguno loyuk om kopolombusan di pointunud mooi do koilo o tangaanak do mamarait boros om popolombus ayat di pointunud. Oponsol o koilaan diti id Boros Kadazandusun mooi do kaanu dii o tangaanak do popolombus komoyon di kotunud kumaa tulun suai. Suai ko' mantad dii, oponsol nogi' o koilaan diti mooi do kaanu o tangaanak do mangarati' boros om komoyon do tulun suai id pilumaagan tikid tadau.
5.1.2 Sistem Ija'an om Ponuatan
Oponsol kopio do posunudon kumaa do tangaanak o Sistem Ija'an Boros Kadazandusun mooi do kaanu o tangaanak do momonsoi ponuatan di pointunud om oulud. Id Sistem Ija'an minog do inoboson do tangaanak o piipiro aspek mooi do kaanu nodii yolo' do momonsoi ponuatan di poimpunong. Pointayad id siriba' diti, toinsanan aspek di oponsol do oilaan:
a) pimato Boros Kadazandusun b) Sigot / '/
5.1.3 Morfologi
Morfologi nopo nga' iso' gana' toilaan di monoriuk pamansayan boros. Abaagi o aspek Morfologi Kadazandusun id 2 komponen: Sompuruan Boros om Pamansayan Boros. Pointayad id siriba' diti nopo nga' aspek di okito id morfologi.
MORFOLOGI
Sompuruan Boros: Pamansayan Boros
1. Boros Ngaran
2. Boros Maan
3. Boros Ula
4. Boros Toguangon
1. Struktur Boros
(a) Boros Sandad (b) Boros Noolos
2. Bontuk Boros
(a) Boros Mintootoiso (b) Boros Nosugku (c) Boros Misompuru (d) Boros Misaup (e) Pananda Wacana (f) Partikol
(g) Tanda' Basa'
20
5.1.4 Sintaksis
Sintaksis nopo nga' iso' ponoriukan kokomoi pamansayan ayat. Abaagi id 2 komponen o aspek sintaksis diti. SINTAKSIS
Ponguludan Boros Sistem Panandaan
1. Guas Ayat
(a) Pola Frasa Ngaran + Frasa Ngaran (b) Pola Frasa Maan + Frasa Ngaran (c) Pola Frasa Ula + Frasa Ngaran
(d) Pola Frasa popiromut Ngaran + Frasa Ngaran
5.1.5 Kopomoroitan Ginumu'
Kopomoroitan ginumu nopo nga' popiumbangan do Boros Ngaran Koizaai i popokito do ginumu'. Kiwaa 2 kowowoyoo' do kopomoroitan ginumu: a) Kopomoroitan Ginumu' Ointob
b) Kopomoroitan Ginumu' Au' Ointob
5.1.6 Tukadan
Poinhanggum no id tukadan o boros mikagos, poiradan om poniriban i oponsol do po'ia'on kumaa tangaanak mooi do kaanu nodii yolo' mongintutun om momoguno do tukadan id lisan toi ko' ponuatan montok popokito iso' ponginabasan do boros di takawas.
22
6.0 PONUANGAN KURIKULUM
Ponuangan kurikulum nopo nga' iso' poingkawasan kawawagu id ponginabasan koilaan om oponsol do onuan kapanatalan tu' iti no kabaalan di koponguhup do tangaanak id koposion tikid tadau om id ponginabasan toilaan. Ponuangan kurikulum i pasandadon id pongia'an Boros Kadazandusun nopo nga' miagal id siriba':
i. Kabaalan Momusorou
Kabaalan momusorou di okritis om okreatif pinosuang id Standard Pambalajalan mooi do kaanu o tangaanak do monolibamban kobolingkangan, kaanu maganu kootuson om kaanu popolombus do koilaan di kotunud kokomoi isoiso' ahal miampai momoguno boros di efektif.
ii. Kabaalan Balajal Karaaralano' Balajal
Pasandadon o kabaalan diti id Standard Pambalajalan mooi do kitonggungan o tangaanak id pambalajalan diolo'. Poinhanggum id kabaalan diti o kabaalan balajal om kabaalan maganu koilaan montok popotounda' do tangaanak do monginobos koilaan di potilombus.
iii. Kabaalan Momoguno Teknologi Koilaan om Piromutan
Kabaalan momoguno do Teknologi Koilaan om Piromutan nopo nga' iso' kabaalan do abad ko-21. Kabaalan nopo di poinhanggum nga' kabaalan momoguno kakamot multimedia miagal ko' komputer montok momonsoi om momongo kalaja' sikul om nogi' momoguno mogikawo-kawo koilaan mantad multimedia miagal ko' mongintong dokumentari id televison om maganu koilaan mantad internet. Suai ko' mantad dii, kaanu nogi' do kosiwatan o tangaanak do papaatod om monorimo do e-mel, mamalayag piromutan elektronik montok mogihum om papatayad koilaan om milumaag miampai tulun suai maya' piromutan sosial miagal do Facebook om Twitter.
iv. Woyo' Toluud om Sunduan Mamasok
v. Mogisuai-suai Koporokisan
Okito nogi' id suang do Standard Pambalajalan diti o koponoina'an do koporokisan tangaanak di mogisuai-suai. Okito iti id suang do Standard Pambalajalan, miagal ko' koponoina'an koporokisan kinestetik maya' aktiviti di noulud id Standard Pambalajalan Kabaalan Kolumison Boros.
vi. Kopogonuan Toilaan
Koilaan om ponuangan nopo di pohontolon id mato palajalan diti nga' koilaan di naanu mantad mogikaakawo gana' miagal do gana' Sains om Teknologi, Geografi, Sejarah, Koilaan Konsumerisme om Kousinan. Suai ko' mantad diti, montok ponuangan boros aanu nogi' mantad surat abal om isu-isu timpu baino.
vii. Mongindapu'
Mooi do kaanu o tangaanak ngaawi' do monoguang karaaralano' koposion timpu baino, minog nogi' do pasandadon id pomusarahan do tangaanak o kabaalan mongindapu'. Montok popoburu' koposion tangaanak, elemen pongindopuan miagal ko' kreativiti, inovasi om inisiatif oponsol do posunudon kumaa tangaanak.
viii. Kreativiti
24
ix. Kabaalan Momusorou Taang Takawas (KBAT)
Kabaalan momusorou taang takawas nopo nga' iso' kogisaman montok momoguno toilaan, kabaalan om woyo' toluud id proses momogono' montok monolibamban kobolingkaangan, soira' maganu kootuson om kiwoyo' inovasi om kikogisaman montok momudali' isoiso' asil. Kabaalan nopo di poinhanggum id KBAT diti nga' miagal di okito id jadual id siriba':
KBAT Kointalangan
Kabaalan Momoguno ¾ Momoguno toilaan, kabaalan om woyo' toluud id
mogisuai-suai koyuyuyuon montok monoina' isoiso' tainaon.
Kabaalan Mongompuri ¾ Nomompipi' do koilaan montok mangarati' kopio nunu
komoyon do koilaan dii om nogi' montok monoinu' pisougkahan do iso' om tiso' koilaan.
Kabaalan Manahang ¾ Momiadang, maganu kootuson om kaanu manahak
pounayan montok isoiso' ahal miampai momoguno kabaalan, toilaan, nawawayaan sondii' om woyo' toluud.
Kabaalan Monupu' ¾ Momudali' pomusarahan toi ko' isoiso' asil di okreatif
om kiwoyo' inovatif.
Jadual 1: Kointalangan kokomoi KBAT
STANDARD PONUANGAN, STANDARD PAMBALAJALAN OM TAANG KOINABASANMONTOK KABAALAN MOKINONGOU OM MOBOROS TOUN 5
SUANG STANDARD STANDARD PAMBALAJALAN TOUN 5 TAANG KOINABASAN
1.1 Id kolimpupuson
1.1.1 Kaanu popisuai om momungaran do tuni di norongou.
1.1.2 Kaanu monguyad do koilaan kokomoi tuni di norongou.
1.1.3 Kaanu mongusui tumanud loyuk do kobooboroso' di norongou.
1 Kaanu momohulit tuni toi ko' kobooboroso' di norongou tumanud loyuk.
2 Kaanu popoilo tadon om papatahak tisuli' di kosudong kokomoi tuni di norongou.
3 Kaanu miuhot, misimbar om papatahak tisuli' di kotunund om olinuud kokomoi tuni di norongou.
4 Kaanu popisuai tuni di norongou miampai manahak pounayan kokomoi pisuayan do tuni dii om papatahak tisuli' di kotunud, oulud om olinuud.
5 Kaanu miuhot, misimbar om manahak do sogu' di opinto, kirati', oulud, olinuud om popokito woyo' pomusarahan di takawas kokomoi tuni di norongou.
26
SUANG STANDARD STANDARD PAMBALAJALAN TOUN 5 TAANG KOINABASAN
1.2 Id kolimpupuson do
1.2.2 Kaanu monompipi' om popoboros boros di kivokal tanaru om toniba'.
1.2.3 Kaanu monompipi' om mamarait boros di Kipimato konsonan noolos.
1.2.4 Kaanu monindu' om mamarait boros kisigot.
1.2.5 Kaanu monindu' om mamarait boros kituni / b / om / b /.
SUANG STANDARD STANDARD PAMBALAJALAN TOUN 5 TAANG KOINABASAN
1.3 Id kolimpupuson do Toun 6, kaanu o tangaanak do momoguno do pomoroitan om loyuk di pointunud montok popolombus do boros om ayat.
1.3.1 Kaanu mokinongou pomoroitan om loyuk di kotunud montok momohulit boros.
1.3.2 Kaanu mokinongou montok popolombus mogikaakawo ayat.
1.3.3 Kaanu mokinongou montok popolombus pibarasan toi ko' booboroson.
1 Kaanu monugut boros miampai kololoyuko' di kosudong.
2 Kaanu momili' om monugut kololoyuko' kopolombusan do boros.
3 Kaanu popodemonstrasi kopolombusan loyuk di kosudong.
4 Kaanu monoinu' loyuk di norongou.
5 Kaanu poposogu' loyuk di kosudong.
28
SUANG STANDARD STANDARD PAMBALAJALAN TOUN 5 TAANG KOINABASAN
1.4 Id kolimpupuson do Toun 6, kaanu o tangaanak do
mongompuri koilaan di norongou.
1.4.1 Kaanu mokinongou montok maganu koilaan.
1.4.2 Kaanu mogibooboros montok momiadang koilaan di norongou.
1.4.3 Kaanu momoguno koilaan di norongou montok mogisuusai kohuboyoon. 1.4.4 Kaanu manahang koilaan di norongou. 1.4.5 Kaanu monimbar om monguyad isoiso' ponguhatan.
1.4.6 Kaanu mokinongou om popoindalan do isoiso' ponuhuan toi ko' pokionuon. 1.4.7 Kaanu monolibamban isoiso' kobolingkangan di norongou.
1 Kaanu momohulit koilaan di norongou.
2 Kaanu monimung koilaan di norongou.
3 Kaanu popolombus koilaan di kotunund om olinuud.
4 Kaanu mongudio montok mokianu kointalangan lobi kumaa koilaan di norongou.
5 Kaanu poposogu' koilaan di opinto, kirati', oulud, olinuud om popokito woyo' pomusarahan di takawas.
SUANG STANDARD STANDARD PAMBALAJALAN TOUN 5 TAANG KOINABASAN
1.5 Id kolimpupuson do
Toun 6, kaanu o
1.5.1 Kaanu mongulud boros montok
popolombus ayat di kotunud om olinuud id pibarasan toi ko' id booboroson.
1.5.2 Kaanu popolombus ayat di kotunud om olinuud id mongisuusuai kohuboyoon. 1.5.3 Kaanu momoguno piipiro boros pomolohou di kosudong id pibarasan toi ko' id
booboroson.
1.5.3 Kaanu momoguno boros om ayat di olinuud id pitimbungakan.
1.5.5 Kaanu momoguno boros om ayat di kotunud om olinuud montok mokianu kointalangan.
1.5.6 Kaanu popolombus ponguhatan miampai momoguno boros om ayat di kotunud om
3 Kaanu popolombus piipiro ayat mintootoiso miampai momoguno boros om loyuk di kosudong.
4 Kaanu popolombus piipiro ayat mintootoiso di tawasi'
miampai momoguno boros om loyuk di
kosudong.
5 Kaanu popolombus mogikaakawo ayat momoguno struktur, boros om puralan boros di tawasi' miampai momoguno loyuk di kotunud.
30
SUANG STANDARD STANDARD PAMBALAJALAN TOUN 5 TAANG KOINABASAN
1.6 Id kolimpupuson do Toun 6, kaanu o
1.6.1 Kaanu poposunud do ahal sondii' miampai momoguno boros om ayat di olinuud. 1.6.2 Kaanu monusui do sorita' toi ko' susuyan tumanud nuludan. 1.6.3 Kaanu mongusui watak montok popolombus do topurimanan.
1.6.4 Kaanu poposogu' pomusarahan kokomoi bahan pongunsub di pinatahak.
1.6.5 Kaanu poposuul pomusarahan id pitimbungakan.
1 Kaanu popoboros koilaan di touhai id ayat di au poingonop miampai loyuk di kosudong.
2 Kaanu monguyad koilaan id ayat mintootoiso di songisom miampai momoguno boros om loyuk di kosudong.
3 Kaanu popolombus koilaan maya' piipiro ayat mintootoiso miampai momoguno boros om loyuk di kosudong.
4 Kaanu popolombus koilaan maya' piipiro ayat mintootoiso di tawasi' miampai momoguno boros om loyuk di kosudong.
5 Kaanu popolombus pisiwalan di opinto om kirati' miampai momoguno mogikaakawo boros, ayat om puralan boros di tawasi' miampai loyuk di kotunud.
STANDARD PONUANGAN, STANDARD PAMBALAJALAN OM TAANG KOINABASAN MONTOK KABAALAN MAMBASA' TOUN 5
SUANG STANDARD STANDARD PAMBALAJALAN TOUN 5 TAANG KOINABASAN
2.1 Id kolimpupuson do Toun 6, kaanu o tangaanak
popolombus boros tumanud otus om loyuk di pointunud.
2.1.1 Kaanu popolombus boros tumanud ija'an montok boros di:
(a) kivokal tanaru om toniba' (b) kisigot
(c) kikonsonan / b / om / d /
2.1.2 Kaanu popolombus boros tumanud otus om loyuk montok boros: momoguno otus om loyuk di kotunud.
4 Kaanu popisuai otus om loyuk mogikaakawo boros.
5 Kaanu popolombus mogikaakawo boros id ayat miampai pomoroitan om loyuk di kotunud.
6 Kaanu popolombus mogikaakawo boros id ayat miampai pomoraitan om loyuk di kotunud.
32
SUANG STANDARD STANDARD PAMBALAJALAN TOUN 5 TAANG KOINABASAN
2.2 Id kolimpupuson do
2.2.3. Kaanu mambasa' mogikaakawo ayat momoguno loyuk om otus di pointunud.
1 Kaanu momohulit montok popolombus frasa om ayat.
2 Kaanu papadalin loyuk kopolombusan frasa om ayat montok popolombus mogisuai-suai komoyon.
3 Kaanu popodemonstrasi ralan mambasa' frasa om ayat tumanud loyuk di kosudong.
4 Kaanu PRQRLQX¶UDODQPDPbasa' frasa om ayat tumanud loyuk di kotunud
miampai ohou di
opuhod om otolinahas.
5 Kaanu poposogu' ralan mambasa' frasa om ayat tumanud loyuk di kotunud
miampai ohou di
opuhod om otolinahas.
6 Kaanu popolombus ralan mambasa' ayat tumanud kreativiti sondii'.
SUANG STANDARD STANDARD PAMBALAJALAN TOUN 5 TAANG KOINABASAN
2.3 Id kolimpupuson do Toun 6, kaanu o tangaanak mambasa' mogikaakawo teks do alantas.
2.3.1 Kaanu mambasa' do alantas. 2.3.2 Kaanu mambasa' mogikaakawo teks tumanud loyuk di kotunud.
1 Kaanu monugut popolombus frasa toi ko' ayat. 2 Kaanu popolombus ayat mintootoiso miampai
momoguno pomoroitan om loyuk di kosudong. 3 Kaanu popolombus mogikaakawo ayat id
pangaan tumanud pomoroitan om loyuk di kosudong.
4 Kaanu popolombus mogikaakawo ayat id teks do alantas miampai momoguno pomoroitan om loyuk di kotunud.
5 Kaanu momili' ralan mambasa' di kotunud montok mogikaakawo ayat id teks
miampai momoguno pomoroitan om loyuk di pointunud.
34
SUANG STANDARD STANDARD PAMBALAJALAN TOUN 5 TAANG KOINABASAN
2.4 Id kolimpupuson do Toun 6, kaanu o tangaanak monginggumu' tinimungan boros.
2.4.1 Kaanu popisudong komoyon boros. 2.4.2 Kaanu mongilo piipiro sokomoyon do iso' boros.
2.4.3 Kaanu momoguno do komoiboros montok popoinggumu' tinimungan boros.
1 Kaanu popisudong boros om rati' boros.
2 Kaanu monindu' rati' boros mantad ayat di nabasa'.
3 Kaanu momili' rati' boros tumanud konteks ayat di nabasa'.
4 Kaanu popoilo rati' boros mantad ayat di nabasa'.
5 Kaanu poposogu' rati' boros tumanud konteks ayat di nabasa'.
SUANG STANDARD STANDARD PAMBALAJALAN TOUN 5 TAANG KOINABASAN
2.5 Id kolimpupuson do
2.5.1 Kaanu maganu koilaan mantad teks. 2.5.2 Kaanu momiadang koilaan di nabasa'. 2.5.3 Kaanu mongulud om popoboros koilaan di nabasa'.
2.5.4 Kaanu momoguno koilaan montok monimbar ponguhatan.
1 Kaanu mongintutun koilaan id teks pambasa'an.
2 Kaanu popointalang koilaan di nabasa' teks pambasa'an.
3 Kaanu momoguno koilaan di nabasa' montok mogikaakawo kohuboyoon di kotunud om olinuud.
4 Kaanu monoinu' koilaan di nabasa' id mogikaakawo kohuboyoon di kotunud, oulud om olinuud.
5 Kaanu manahak tisuli' kumaa koilaan di nabasa' di opinto, kirati', oulud om olinuud om popokito woyo' pomusarahan di takawas.
36
SUANG STANDARD STANDARD PAMBALAJALAN TOUN 5 TAANG KOINABASAN
2.6 Id kolimpupuson do Toun 6, kaanu o
2.6.1 Kaanu momoguno peta pomusarahan di kosudong montok popokito koilaan di notimung mantad bahan di nabDVD¶ 2.6.2 Kaanu popoundaliu koilaan mantad grafik kumaa id linear.
1 Kaanu mongintutun mogikaakawo peta pomusarahan mantad teks toi ko' grafik.
2 Kaanu momoguno peta pomusarahan di kosudong montok monimung koilaan di nabasa' mantad teks toi ko' grafik.
3 Kaanu momoguno peta pomusarahan di kosudong montok monompipi' koilaan di nabasa' mantad teks toi ko' grafik.
4 Kaanu momoguno peta pomusarahan di kosudong montok popoundaliu koilaan di nabasa' mantad teks kumaa grafik toi ko' grafik kumaa teks.
5 Kaanu momoguno peta pomusarahan di kosudong montok mongulud koilaan di nabasa' mantad teks toi ko' grafik.
SUANG STANDARD STANDARD PAMBALAJALAN TOUN 5 TAANG KOINABASAN
2.7 Id kolimpupuson do Toun 6, kaanu o tangaanak manahang do teks di nabasa'.
2.7.1 Kaanu manahak pounayan kokomoi koilaan di nabasa'.
2.7.2. Kaanu manahak kritik toi ko' monokodung do watak id teks di nabasa'.
1 Kaanu mongintutun koilaan toi ko' watak di tahangon. woyo' pomusarahan di takawas.
6 Kaanu monupu' panahangan sondii' kokomoi koilaan toi ko' watak di opinto, kirati', oulud, olinuud om popokito woyo' pomusarahan di takawas.
38
STANDARD PONUANGAN, STANDARD PAMBALAJALAN OM TAANG KOINABASAN MONTOK KABAALAN MONUAT TOUN 5
SUANG STANDARD STANDARD PAMBALAJALAN TOUN 5 TAANG KOINABASAN
3.1 Id kolimpupuson do Toun 6, kaanu o tangaanak monuat miampai momoguno ralan ponuatan di pointunud.
3.1.5 Kaanu monuat frasa om ayat id ponuatan toomod om mirangkai.
1 Kaanu monuat ponuatan mirangkai tumanud bahan pongunsub.
2 Kaanu monuat frasa momoguno ponuatan mirangkai om mongija' boros maya' ponguhupan do bahan pongunsub.
3 Kaanu momoguno ponuatan mirangkai montok monuat ayat om mongija' mogikaakawo boros maya' ponguhupan do bahan pongunsub.
4 Kaanu monuat ayat id pangaan momoguno ponuatan mirangkai di odoropi om mongija' mogikaakawo boros maya' ponguhupan do bahan pongunsub.
5 Kaanu monuat karangan momoguno ponuatan mirangkai toi ko ponuaatan toomod di odoropi maya' ponguhupan do bahan pongunsub.
SUANG STANDARD STANDARD PAMBALAJALAN TOUN 5 TAANG KOINABASAN
3.2 Id kolimpupuson do Toun 6, kaanu o tangaanak momonsoi boros.
3.2.1 Kaanu monuat boros numbul.
3.2.2 Kaanu momonsoi mogikaakawo boros. 3.2.3 Kaanu momonsoi om monuat boros tumanud bahan pongunsub di pinatahak.
1 Kaanu monugut mogikaakawo boros numbul.
2 Kaanu monuat numbul kumaa boros toi ko' boros kumaa numbul.
3 Kaanu momili' pimato toi ko' putul boros montok momonsoi mogikaakawo boros maya' ponguhupan do bahan pongunsub.
4 Kaanu mongulud pimato toi ko' putul boros montok momonsoi mogikaakawo boros maya' ponguhupan do bahan pongunsub.
5 Kaanu momonsoi om monuat mogikaakawo boros maya' ponguhupan do bahan pongunsub.
40
SUANG STANDARD STANDARD PAMBALAJALAN TOUN 5 TAANG KOINABASAN
3.3 Id kolimpupuson do Toun 6, kaanu o tangaanak do monuat mogikaakawo ayat.
3.3.1 Kaanu momili' boros montok momogonop frasa toi ko' ayat.
3.3.2 Kaanu mongulud ayat tumanud bahan pongunsub montok momonsoi pangaan. 3.3.3 Kaanu momonsoi mogikaakawo ayat di
agramatis tumanud bahan pongunsub. 3.3.4 Kaanu monuat ayat id pangaan miampai momoguno ayat di agramatis.
1 Kaanu monugut frasa toi ko' ayat maya' ponguhupan do bahan pongunsub.
2 Kaanu papadalin koilaan mantad bahan pongunsub kumaa frasa toi ko' ayat.
3 Kaanu momili' boros montok momogonop frasa toi ko' ayat miamapai momoguno tanda' basa' di kotunud maya' ponguhupan do bahan pongunsub .
4 Kaanu mongulud boros toi ko' frasa montok momonsoi ayat miampai momoguno tanda' basa' di kotunud
maya' ponguhupan do bahan
pongunsub .
5 Kaanu momonsoi mogikaakawo ayat di agramatis.
6 Kaanu momudali' ayat id pangaan di agramatis.
SUANG STANDARD STANDARD PAMBALAJALAN TOUN 5 TAANG KOINABASAN
3.4 Id kolimpupuson do Toun 6, kaanu o
3.4.2 Kaanu monimung koilaan momoguno mogikaakawo peta pomusarahan.
3.4.3 Kaanu mongulud om monuat tonsi toponsol montok isoiso' ponuatan.
3.4.4 Kaanu monguyad tonsi.
3.4.5 kaanu monupu ponuatan tumanud format di kotunud.
1 Kaanu monugut ponuatan momoguno format ponuatan maya' ponguhupan do bahan pongunsub.
2 Kaanu papadalin koilaan mantad bahan pongunsub kumaa id peta pumusarahan.
3 Kaanu momogonop ponuatan di kiformat.
4 Kaanu mongulud om monuat tonsi toponsol tumanud format ponuatan di kosudong.
5 Kaanu momonsoi om monguyad tonsi toponsol tumanud format ponuatan di kotunud.
6 Kaanu monupu' ponuatan momoguno format ponuatan tumanud kreativiti sondii'.
42
SUANG STANDARD STANDARD PAMBALAJALAN TOUN 5 TAANG KOINABASAN
3.5 Id kolimpupuson do Toun 6, kaanu o
3.5.1 Kaanu mongulud ayat montok monupu' sorita'.
3.5.2 Kaanu momogonop ayat montok monupu' sorita'.
3.5.2 Kaanu momonsoi ayat montok monupu' sorita' tumanud bahan pongunsub. 3.5.3 Kaanu monguyad tonsi montok monupu' sorita'.
3.5.5 Kaanu monuat sorita' id pangaan toniba'.
1 Kaanu monuat frasa toi ko' ayat maya' ponguhupan do bahan pongunsub.
2 Kaanu monguyad ayat montok monupu' sorita¶.
3 Kaanu momogonop ayat montok monupu' sorita¶.
4 Kaanu momonsoi ayat montok monupu' sorita' momoguno tanda' basa' di kotunud maya' ponguhupan bahan pongunsub.
5 Kaanu monguyad tonsi montok monupu' sorita'.
STANDARD PONUANGAN OM PAMBALAJALAN MONTOK KABAALAN KOLUMISON BOROS TOUN 5
SUANG STANDARD STANDARD PAMBALAJALAN TOUN 5
4.1 Id kolimpupuson do Toun 6, kaanu o tangaanak do monimung koilaan maya' mogikaakawo aktiviti di kohiok.
4.1.1 Kaanu momonsoi do folio, buuk skrap, kolaj, tinunturu', lukisan om suai po montok popokito do koilaan di notimung.
4.1.2 Kaanu popokito do koilaan di notimung maya' aktiviti manangon, suminding, minsingkono', sumayau om popolombus do hiis koubasanan.
44
SUANG STANDARD STANDARD PAMBALAJALAN TOUN 5
4.2 Id kolimpupuson do Toun 6, kaanu o tangaanak do koilaan kokomoi tungkus koubasanan tinaru Kadazan om Dusun maya' mogikaakawo aktiviti di kohiok.
4.2.1 Kaanu monimung koilaan kokomoi tungkus koubasanan do tinaru Kadazan om Dusun. 4.2.2 Kaanu mogibooboros montok mangarati' do koilaan di notimung.
4.2.3 Kaanu manahak demonstrasi kokomoi tungkus koubasanan tinaru Kadazan om Dusun.
4.2.4 Kaanu papapanau do ponoriukan montok mongilo tungkus koubasanan tinaru Kadazan om Dusun. 4.2.5 Kaanu manahang om momiadang koilaan di notimung.
STANDARD PONUANGAN OM PAMBALAJALAN MONTOK KABAALAN PURALAN BOROS TOUN 5
SUANG STANDARD STANDARD PAMBALAJALAN TOUN 5
5.1 Id kolimpupuson
5.1.1 Kaanu popouni do tuni sigot soira' popolombus do boros.
5.1.2 Kaanu popouni tuni i kikonsonan b / om / d /¶, / b / om / d / soira' popolombus do boros. 5.1.3 Kaanu popouni boros kivokal tanaru om toniba' id lisan.
5.2 Id kolimpupuson
5.2.1 Kaanu momoguno do sigot id ponuatan.
5.2.2 Kaanu momoguno boros i kikonsonan / b / om / d / , µ/ b / om / d / id ponuatan. 5.2.3 Kaanu momoguno boros kivokal tanaru om toniba' id ponuatan.
5.3 Id kolimpupuson
46
SUANG STANDARD STANDARD PAMBALAJALAN TOUN 5
5.4
Id kolimpupuson
Toun 6, kaanu o tangaanak momonsoi mogikaakawo boros om ayat id lisan om ponuatan.
5.4.1 Kaanu momonsoi boros mintootoiso. 5.4.2 Kaanu momonsoi boros nosugku. 5.4.3 Kaanu momonsoi boros misompuru . 5.4.4 Kaanu momoguno boros misaup id lisan. 5.4.5 Kaanu momoguno pananda wacana. 5.4.6 Kaanu momoguno patikol .
5.4.7 Kaanu momoguno tanda' basa'.
5.5
Id kolimpupuson
do Toun 6, kaanu o tangaanak
momonsoi
mogikaakawo ayat di agramatis.
5.5.1 Kaanu momonsoi ayat mintootoiso di agramatis. 5.5.2 Kaanu momonsoi ayat misompuru di agramatis.
SUANG STANDARD STANDARD PAMBALAJALAN TOUN 5
5.6
Id kolimpupuson do
Toun 6, kaanu o tangaanak momoguno do kopomoroitan ginumu' id lisan om ponuatan.
5.6.1 Kaanu momoguno Kopomoroitan Ginumu' id lisan om ponuatan.
5.
7
Id kolimpupuson doToun 6, kaanu o tangaanak momoguno tukadan id lisan om ponuatan.