UNDA NG - UNDA NG REPUBLIK INDO NESIA NO MO R 16 TA HUN 199 2
TENTA NG
KA RA NTINA HEWA N, IKA N DA N TUMBUHA N
DENG A N RA HMA T TUHA N YA NG MA HA ESA
PRESIDEN REPUBLIK INDO NESIA
Me nim b a ng : a .
b a hw a ta na h a ir Ind o ne sia d ika runia i Tuha n Ya ng Ma ha Esa b e rb a g a i je nis sum b e rd a ya a la m ha ya ti b e rup a a ne ka ra g a m je nis he w a n, ika n, d a n tum b uha n ya ng p e rlu d ija g a d a n d ilind ung i ke le sta ria nnya ;
b .
b a hw a sum b e rd a ya a la m ha ya ti te rse b ut m e rup a ka n sa la h sa tu m o d a l d a sa r d a n se ka lig us se b a g a i fa kto r d o m ina n
ya ng p e rlu d ip e rha tika n d a la m p e m b a ng una n na sio na l untuk m e w ujud ka n m a sya ra ka t a d il d a n m a km ur b e rd a sa rka n Pa nc a sila d a n Und a ng -Und a ng Da sa r 1945;
c .
b a hw a ta na h a ir Ind o ne sia a ta u se b a g ia n p ula u-p ula u d i Ind o ne sia m a sih b e b a s d a ri b e rb a g a i ha m a d a n p e nya kit
he w a n, ha m a d a n p e nya kit ika n, se rta o rg a nism e p e ng g a ng g u tum b uha n ya ng m e m iliki p o te nsi untuk m e rusa k ke le sta ria n sum b e rd a ya a la m ha ya ti;
d .
b a hw a d e ng a n m e ning ka tnya la lu linta s he w a n, ika n, d a n tum b uha n a nta rne g a ra d a n d a ri sua tu a re a ke a re a la in d i d a la m w ila ya h ne g a ra Re p ub lik Ind o ne sia , b a ik d a la m
ra ng ka p e rd a g a ng a n, p e rtuka ra n, m a up un p e nye b a ra nnya , se m a kin m e m b uka p e lua ng b a g i ke m ung kina n m a suk d a n m e nye b a rnya ha m a d a n p e nya kit he w a n, ha m a d a n p e nya kit ika n, se rta o rg a nism e p e ng g a ng g u tum b uha n ya ng b e rb a ha ya a ta u m e nula r ya ng d a p a t m e rusa k sum b e r d a ya
a la m ha ya ti;
Ind o ne sia , m e nc e g a h te rse b a rnya d a ri sua tu a re a ke a re a la in, d a n m e nc e g a h ke lua rnya d a ri w ila ya h ne g a ra Re p ub lik
Ind o ne sia , d ip e rluka n ka ra ntina he w a n, ika n, d a n tum b uha n d a la m sa tu siste m ya ng m a ju d a n ta ng g uh;
f. b a hw a p e ra tura n p e rund a ng -und a ng a n ya ng m e nya ng kut
p e rka ra ntina a n he w a n, ika n, d a n tum b uha n w a risa n p e m e rinta h ko lo nia l ya ng m a sih b e rla ku sud a h tid a k se sua i la g i d e ng a n p e rke m b a ng a n hukum d a n ke p e nting a n na sio na l, p e rlu d ic a b ut;
g . b a hw a p e ra tura n p e rund a ng -und a ng a n na sio na l ya ng a d a b e lum m e na m p ung d a n m e ng a tur se c a ra m e nye luruh m e ng e na i ka ra ntina he w a n, ika n, d a n tum b uha n;
h. b a hw a se hub ung a n d e ng a n ha l-ha l d ia ta s, p e rlu d ite ta p ka n ke te ntua n te nta ng ka ra ntina he w a n, ika n, d a n tum b uha n d a la m sua tu Und a ng -und a ng .
Me ng ing a t : 1. Pa sa l 5 a ya t (1), Pa sa l 20 a ya t (1), d a n Pa sa l 33 a ya t (3) Und a ng -Und a ng Da sa r 1945;
2. Und a ng -und a ng No m o r 5 Ta hun 1967 te nta ng Ke te ntua n-ke te ntua n Po ko k Ke huta na n (Le m b a ra n Ne g a ra Ta hun 1967 No m o r 8, Ta m b a ha n Le m b a ra n Ne g a ra No m o r 2823);
3. Und a ng -und a ng No m o r 6 Ta hun 1967 te nta ng Ke te ntua n-ke te ntua n Po ko k Pe te rna ka n d a n Ke se ha ta n He w a n (Le m b a ra n Ne g a ra Ta hun 1967 No m o r 10, Ta m b a ha n Le m b a ra n Ne g a ra No m o r 2824);
4. Und a ng -und a ng No m o r 9 Ta hun 1985 te nta ng Pe rika na n (Le m b a ra n Ne g a ra Ta hun 1985 No m o r 46, Ta m b a ha n
Le m b a ra n Ne g a ra No m o r 3299);
5. Und a ng -und a ng No m o r 5 Ta hun 1990 te nta ng Ko nse rva si Sum b e rd a ya Ala m Ha ya ti d a n Eko siste m nya (Le m b a ra n Ne g a ra Ta hun 1990 No m o r 49, Ta m b a ha n Le m b a ra n Ne g a ra No m o r 3419);
De ng a n p e rse tujua n
DEWA N PERWA KILA N RA KYA T REPUBLIK INDO NESIA MEMUTUSKA N
BA B I KETENTUA N UMUM
Pa sa l 1
Da la m Und a ng -und a ng ini ya ng d im a ksud d e ng a n :
1. Ka ra ntina a d a la h te m p a t p e ng a sing a n d a n/ a ta u tind a ka n se b a g a i up a ya p e nc e g a ha n m a suk d a n te rse b a rnya ha m a d a n p e nya kit a ta u o rg a nism e p e ng g a ng g u d a ri lua r ne g e ri d a n d a ri sua tu a re a ke a re a la in d i d a la m ne g e ri,
a ta u ke lua rnya d a ri d a la m w ila ya h ne g a ra Re p ub lik Ind o ne sia ;
2. Ka ra ntina he w a n, ika n, d a n tum b uha n a d a la h tind a ka n se b a g a i up a ya p e nc e g a ha n m a suk d a n te rse b a rnya ha m a d a n p e nya kit he w a n, ha m a d a n p e nya kit ika n, a ta u o rg a nism e p e ng g a ng g u tum b uha n d a ri lua r ne g e ri d a n d a ri
sua tu a re a ke a re a la in d i d a la m ne g e ri, a ta u ke lua rnya d a ri d a la m w ila ya h ne g a ra Re p ub lik Ind o ne sia ;
3. Ha m a d a n p e nya kit he w a n, ha m a d a n p e nya kit ika n, a ta u o rg a nism e p e ng g a ng g u tum b uha n a d a la h se m ua o rg a nism e ya ng d a p a t m e rusa k,
m e ng g a ng g u ke hid up a n, a ta u m e nye b a b ka n ke m a tia n he w a n, ika n, a ta u tum b uha n;
4. Ha m a d a n p e nya kit he w a n ka ra ntina a d a la h se m ua ha m a d a n p e nya kit he w a n ya ng d ite ta p ka n Pe m e rinta h untuk d ic e g a h m a suknya ke d a la m , te rse b a rnya d i d a la m , d a n ke lua rnya d a ri w ila ya h ne g a ra Re p ub lik Ind o ne sia ;
5. Ha m a d a n p e nya kit ika n ka ra ntina a ta u o rg a nism e p e ng g a ng g u tum b uha n ka ra ntina a d a la h se m ua ha m a d a n p e nya kit ika n a ta u o rg a nism e p e ng g a ng g u tum b uha n ya ng d ite ta p ka n Pe m e rinta h untuk d ic e g a h m a suknya ke d a la m d a n
te rse b a rnya d i d a la m w ila ya h ne g a ra Re p ub lik Ind o ne sia ;
6. Me d ia p e m b a w a ha m a d a n p e nya kit he w a n ka ra ntina , ha m a d a n p e nya kit ika n ka ra ntina , a ta u o rg a nism e p e ng g a ng g u tum b uha n ka ra ntina a d a la h he w a n, b a ha n a sa l he w a n, ha sil b a ha n a sa l he w a n, ika n, tum b uha n d a n b a g ia n-b a g ia nnya d a n/ a ta u n-b e nd a la in ya ng d a p a t m e m n-b a w a ha m a d a n p e nya kit
he w a n ka ra ntina , ha m a d a n p e nya kit ika n ka ra ntina , a ta u o rg a nism e p e ng g a ng g u tum b uha n ka ra ntina ;
7. He w a n a d a la h se m ua b ina ta ng ya ng hid up d i d a ra t, b a ik ya ng d ip e liha ra
m a up un ya ng hid up se c a ra lia r;
8. Ba ha n a sa l he w a n a d a la h b a ha n ya ng b e ra sa l d a ri he w a n ya ng d a p a t d io la h le b ih la njut;
9. Ha sil b a ha n a sa l he w a n a d a la h b a ha n a sa l he w a n ya ng te la h d io la h;
10. Ika n a d a la h se m ua b io ta p e ra ira n ya ng se b a g ia n a ta u se luruh d a ur hid up nya b e ra d a d i d a la m a ir, d a la m ke a d a a n hid up a ta u m a ti, te rm a suk b a g ia n-b a g ia nnya ;
11. Tum b uha n a d a la h se m ua je nis sum b e rd a ya a la m na b a ti d a la m ke a d a a n hid up a ta u m a ti, b a ik b e lum d io la h m a up un te la h d io la h;
12. Te m p a t p e m a suka n d a n te m p a t p e ng e lua ra n a d a la h p e la b uha n la ut,
p e rb a ta sa n d e ng a n ne g a ra la in, d a n te m p a t-te m p a t la in ya ng d ia ng g a p p e rlu,
ya ng d ite ta p ka n se b a g a i te m p a t untuk m e m a sukka n d a n/ a ta u m e ng e lua rka n m e d ia p e m b a w a ha m a d a n p e nya kit he w a n, ha m a d a n p e nya kit ika n, a ta u o rg a nism e p e ng g a ng g u tum b uha n;
13. Pe tug a s ka ra ntina he w a n, ika n, d a n tum b uha n a d a la h p e g a w a i ne g e ri te rte ntu
ya ng d ib e ri tug a s untuk m e la kuka n tind a ka n ka ra ntina b e rd a sa rka n Und a ng -und a ng ini.
Pa sa l 2
Ka ra ntina he w a n, ika n, d a n tum b uha n b e ra sa ska n ke le sta ria n sum b e rd a ya a la m ha ya ti he w a n, ika n, d a n tum b uha n;
Pa sa l 3
Ka ra ntina he w a n, ika n, d a n tum b uha n b e rtujua n :
a . m e nc e g a h m a suknya ha m a d a n p e nya kit he w a n ka ra ntina , ha m a d a n p e nya kit ika n ka ra ntina , d a n o rg a nism e p e ng g a ng u tum b uha n ka ra ntina d a ri lua r ne g e ri ke d a la m w ila ya h ne g a ra Re p ub lik Ind o ne sia ;
b . m e nc e g a h te rse b a rnya ha m a d a n p e nya kit he w a n ka ra ntina , ha m a d a n
p e nya kit ika n ka ra ntina , d a n o rg a nism e p e ng g a ng g u tum b uha n ka ra ntina d a ri sua tu a re a ke a re a la in d i d a la m w ila ya h ne g a ra Re p ub lik Ind o ne sia ;
c . m e nc e g a h ke lua rnya ha m a d a n p e nya kit he w a n ka ra ntina d a ri w ila ya h ne g a ra Re p ub lik Ind o ne sia ;
d . m e nc e g a h ke lua rnya ha m a d a n p e nya kit ika n d a n o rg a nism e p e ng g a ng g u tum b uha n te rte ntu d a ri w ila ya h ne g a ra Re p ub lik Ind o ne si a p a b ila ne g a ra tujua n m e ng he nd a kinya .
Pa sa l 4
Rua ng ling kup p e ng a tura n te nta ng ka ra ntina he w a n, ika n, d a n tum b uha n m e lip uti :
a . p e rsya ra ta n ka ra ntina ;
b . tind a ka n ka ra ntina ;
c . ka w a sa n ka ra ntina ;
d . je nis ha m a d a n p e nya kit, o rg a nism e p e ng g a ng g u, d a n m e d ia p e m b a w a ;
e . te m p a t p e m a suka n d a n p e ng e lua ra n.
BA B II
PERSYA RA TA N KA RA NTINA Pa sa l 5
Se tia p m e d ia p e m b a w a ha m a d a n p e nya kit he w a n ka ra ntina , ha m a d a n p e nya kit ika n ka ra ntina , a ta u o rg a nism e p e ng g a ng g u tum b uha n ka ra ntina ya ng d im a sukka n
a . d ile ng ka p i se rtifika t ke se ha ta n d a ri ne g a ra a sa l d a n ne g a ra tra nsit b a g i he w a n,
b a ha n a sa l he w a n, ha sil b a ha n a sa l he w a n, ika n, tum b uha n d a n b a g ia n-b a g ia n tum b uha n, ke c ua li m e d ia p e m b a w a ya ng te rg o lo ng b e nd a la in;
b . m e la lui te m p a t-te m p a t p e m a suka n ya ng te la h d ite ta p ka n;
c . d ila p o rka n d a n d ise ra hka n ke p a d a p e tug a s ka ra ntina d i te m p a t-te m p a t p e m a suka n untuk ke p e rlua n tind a ka n ka ra ntina .
Pa sa l 6
Se tia p m e d ia p e m b a w a ha m a d a n p e nya kit he w a n ka ra ntina , ha m a d a n p e nya kit ika n ka ra ntina , a ta u o rg a nism e p e ng g a ng g u tum b uha n ka ra ntina ya ng d ib a w a a ta u d ikirim d a ri sua tu a re a ke a re a la in d i d a la m w ila ya h ne g a ra Re p ub lik Ind o ne sia
w a jib :
a . d ile ng ka p i se rtifika t ke se ha ta n d a ri a re a a sa l b a g i he w a n, b a ha n a sa l he w a n, ha sil b a ha n a sa l he w a n, ika n, tum b uha n d a n b a g ia n-b a g ia n tum b uha n, ke c ua li m e d ia p e m b a w a ya ng te rg o lo ng b e nd a la in;
b . m e la lui te m p a t-te m p a t p e m a suka n d a n p e ng e lua ra n ya ng te la h d ite ta p ka n;
c . d ila p o rka n d a n d ise ra hka n ke p a d a p e tug a s ka ra ntina d i te m p a t-te m p a t p e m a suka n d a n p e ng e lua ra n untuk ke p e rlua n tind a ka n ka ra ntina .
Pa sa l 7
(1) Se tia p m e d ia p e m b a w a ha m a d a n p e nya kit he w a n ka ra ntina ya ng a ka n d ike lua rka n d a ri w ila ya h ne g a ra Re p ub lik Ind o ne sia w a jib :
a . d ile ng ka p i se rtifika t ke se ha ta n b a g i he w a n, b a ha n a sa l he w a n, d a n ha sil b a ha n a sa l he w a n, ke c ula i m e d ia p e m b a w a ya ng te rg o lo ng b e nd a la in;
b . m e la lui te m p a t-te m p a t p e ng e lua ra n ya ng te la h d ite ta p ka n;
c . d ila p o rka n d a n d ise ra hka n ke p a d a p e tug a s ka ra ntina d i te m p a t-te m p a t p e ng e lua ra n untuk ke p e rlua n tind a ka n ka ra ntina .
(2) Pe rsya ra ta n se b a g a im a na d im a ksud d a la m a ya t (1) b e rla ku jug a b a g i m e d ia p e m b a w a ha m a d a n p e nya kit ika n d a n m e d ia p e m b a w a o rg a nism e p e ng g a ng g u tum b uha n ya ng a ka n d ike lua rka n d a ri w ila ya h ne g a ra Re p ub lik
Ind o ne sia a p a b ila d isya ra tka n o le h ne g a ra tujua n.
Pa sa l 8
BA B III
TINDA KA N KA RA NTINA Pa sa l 9
(1) Se tia p m e d ia p e m b a w a ha m a d a n p e nya kit he w a n ka ra ntina ya ng d im a sukka n, d ib a w a a ta u d ikirim d a ri sua tu a re a ke a re a la in d i d a la m , d a n/ a ta u d ike lua rka n d a ri w ila ya h ne g a ra Re p ub lik Ind o ne sia d ike na ka n tind a ka n ka ra ntina .
(2) Se tia p m e d ia p e m b a w a ha m a d a n p e nya kit ika n ka ra ntina a ta u o rg a nism e
p e ng g a ng g u tum b uha n ka ra ntina ya ng d im a sukka n ke d a la m d a n/ a ta u d ib a w a a ta u d ikirim d a ri sua tu a re a ke a re a la in d i d a la m w ila ya h ne g a ra Re p ub lik Ind o ne sia d ike na ka n tind a ka n ka ra ntina .
(3) Me d ia p e m b a w a ha m a d a n p e nya kit ika n ka ra ntina d a n o rg a nism e
p e ng g a ng g u tum b uha n ka ra ntina ya ng d ike lua rka n d a ri w ila ya h ne g a ra Re p ub lik Ind o ne sia tid a k d ike na ka n tind a ka n ka ra ntina , ke c ua li d isya ra tka n o le h ne g a ra tujua n.
Pa sa l 10
Tind a ka n ka ra ntina d ila kuka n o le h p e tug a s ka ra ntina , b e rup a :
a . p e m e riksa a n;
b . p e ng a sing a n;
c . p e ng a m a ta n;
d . p e rla kua n;
e . p e na ha na n;
f. p e no la ka n;
g . p e m usna ha n;
h. p e m b e b a sa n.
Pa sa l 11
(1) Tind a ka n p e m e riksa a n se b a g a im a na d im a ksud d a la m Pa sa l 10 huruf a , d ila kuka n untuk m e ng e ta hui ke le ng ka p a n d a n ke b e na ra n isi d o kum e n se rta untuk m e nd e te ksi ha m a d a n p e nya kit he w a n ka ra ntina , ha m a d a n p e nya kit ika n ka ra ntina , a ta u o rg a nism e p e ng g a ng g u tum b uha n ka ra ntina .
(2) Pe m e riksa a n te rha d a p he w a n, b a ha n a sa l he w a n, ha sil b a ha n a sa l he w a n, d a n ika n d a p a t d ila kuka n ko o rd ina si d e ng a n insta nsi la in ya ng b e rta ng g ung ja w a b d ib id a ng p e nya kit ka ra ntina ya ng m e m b a ha ya ka n ke se ha ta n m a nusia .
Pa sa l 12
Untuk m e nd e te ksi le b ih la njut te rha d a p ha m a d a n p e nya kit he w a n ka ra ntina , ha m a
te rte ntu ya ng ka re na sifa tnya m e m e rluka n w a ktu la m a , sa ra na , d a n ko nd isi khusus,
m a ka te rha d a p m e d ia p e m b a w a ya ng te la h d ip e riksa se b a g a im a na d im a ksud d a la m Pa sa l 11, d a p a t d ila kuka n p e ng a sing a n untuk d ia d a ka n p e ng a m a ta n.
Pa sa l 13
(1) Te rha d a p m e d ia p e m b a w a ha m a d a n p e nya kit he w a n ka ra ntina , ha m a d a n p e nya kit ika n ka ra ntina , a ta u o rg a nism e p e ng g a ng g u tum b uha n ka ra ntina d ib e rika n p e rla kua n untuk m e m b e b a ska n a ta u m e nyuc iha m a ka n m e d ia p e m b a w a te rse b ut.
(2) Pe rla kua n se b a g a im a na d im a ksud d a la m a ya t (1), d ib e rika n a p a b ila se te la h d ila kuka n p e m e riksa a n a ta u p e ng a sing a n untuk d ia d a ka n p e ng a m a ta n te rnya ta m e d ia p e m b a w a te rse b ut :
a . te rtula r a ta u d id ug a te rtula r ha m a d a n p e nya kit he w a n ka ra ntina a ta u ha m a d a n p e nya kit ika n ka ra ntina , a ta u;
b . tid a k b e b a s a ta u d id ug a tid a k b e b a s d a ri o rg a nism e p e ng g a ng g u
tum b uha n ka ra ntina .
Pa sa l 14
(1) Te rha d a p m e d ia p e m b a w a ha m a d a n p e nya kit he w a n ka ra ntina , ha m a d a n p e nya kit ika n ka ra ntina , a ta u o rg a nism e p e ng g a ng g u tum b uha n ka ra ntina d ila kuka n p e na ha na n a p a b ila se te la h d ila kuka n p e m e riksa a n se b a g a im a na d im a ksud d a la m Pa sa l 11, te rnya ta p e rsya ra ta n ka ra ntina untuk p e m a suka n ke
d a la m a ta u d a ri sua tu a re a ke a re a la in d i d a la m w ila ya h ne g a ra Re p ub lik Ind o ne sia b e lum se luruhnya d ip e nuhi.
(2) Pe m e rinta h m e ne ta p ka n b a ta s w a ktu p e m e nuha n p e rsya ra ta n, se b a g a im a na d im a ksud d a la m a ya t (1).
Pa sa l 15
Te rha d a p m e d ia p e m b a w a ha m a d a n p e nya kit he w a n ka ra ntina , ha m a d a n
p e nya kit ika n ka ra ntina , a ta u o rg a nism e p e ng g a ng g u tum b uha n ka ra ntina ya ng d im a sukka n ke d a la m a ta u d im a sukka n d a ri sua tu a re a ke a re a la in d i d a la m w ila ya h ne g a ra Re p ub lik Ind o ne sia d ila kuka n p e no la ka n a p a b ila te rnya ta :
a . se te la h d ila kuka n p e m e riksa a n d i a ta s a la t a ng kut, te rtula r ha m a d a n p e nya kit he w a n ka ra ntina , a ta u ha m a d a n p e nya kit ika n ka ra ntina , a ta u tid a k b e b a s d a ri o rg a nism e p e ng g a ng g u tum b uha n ka ra ntina te rte ntu ya ng d ite ta p ka n o le h Pe m e rinta h, a ta u b usuk, a ta u rusa k, a ta u m e rup a ka n je nis-je nis ya ng d ila ra ng p e m a suka nnya , a ta u
b . p e rsya ra ta n se b a g a im a na d im a ksud d a la m Pa sa l 5, Pa sa l 6, d a n Pa sa l 8, tid a k se luruhnya d ip e nuhi, a ta u
ke se luruha n p e rsya ra ta n ya ng ha rus d ile ng ka p i d a la m b a ta s w a ktu ya ng
d ite ta p ka n tid a k d a p a t d ip e nuhi, a ta u
d . se te la h d ib e ri p e rla kua n d i a ta s a la t a ng kut, tid a k d a p a t d ise m b uhka n d a n/ a ta u d isuc iha m a ka n d a ri ha m a d a n p e nya kit he w a n ka ra ntina , a ta u ha m a d a n p e nya kit ika n ka ra ntina , a ta u tid a k d a p a t d ib e b a ska n d a ri o rg a nism e
p e ng g a ng g u tum b uha n ka ra ntina .
Pa sa l 16
(1) Te rha d a p m e d ia p e m b a w a ha m a d a n p e nya kit he w a n ka ra ntina , ha m a d a n p e nya kit ika n ka ra ntina , a ta u o rg a nism e p e ng g a ng g u tum b uha n ka ra ntina ya ng
d im a sukka n ke d a la m a ta u d im a sukka n d a ri sua tu a re a ke a re a la in d i d a la m w ila ya h ne g a ra Re p ub lik Ind o ne sia d ila kuka n p e m usna ha n a p a b ila te rnya ta :
a . se te la h m e d ia p e m b a w a te rse b ut d iturunka n d a ri a la t a ng kut d a n d ila kuka n p e m e riksa a n, te rtula r ha m a d a n p e nya kit he w a n ka ra ntina , a ta u ha m a d a n p e nya kit ika n ka ra ntina , a ta u tid a k b e b a s d a ri o rg a nism e p e ng g a ng g u
tum b uha n ka ra ntina te rte ntu ya ng d ite ta p ka n o le h Pe m e rinta h, a ta u b usuk, a ta u rusa k, a ta u m e rup a ka n je nis-je nis ya ng d ila ra ng p e m a suka nnya , a ta u
b . se te la h d ila kuka n p e no la ka n se b a g a im a na d im a ksud d a la m Pa sa l 15, m e d ia
p e m b a w a ya ng b e rsa ng kuta n tid a k se g e ra d ib a w a ke lua r d a ri w ila ya h ne g a ra Re p ub lik Ind o ne sia a ta u d a ri a re a tujua n o le h p e m iliknya d a la m b a ta s w a ktu ya ng d ite ta p ka n, a ta u
c . se te la h d ila kuka n p e ng a m a ta n d a la m p e ng a sing a n, te rtula r ha m a d a n p e nya kit he w a n ka ra ntina , a ta u ha m a d a n p e nya kit ika n ka ra ntina , a ta u
tid a k b e b a s d a ri o rg a nism e p e ng g a ng g u tum b uha n ka ra ntina te rte ntu ya ng d ite ta p ka n o le h Pe m e rinta h, a ta u
d . se te la h m e d ia p e m b a w a te rse b ut d iturunka n d a ri a la t a ng kut d a n d ib e ri
p e rla kuka n, tid a k d a p a t d ise m b uhka n d a n/ a ta u d isuc iha m a ka n d a ri ha m a d a n p e nya kit he w a n ka ra ntina , a ta u ha m a d a n p e nya kit ika n ka ra ntina , a ta u tid a k d a p a t d ib e b a ska n d a ri o rg a nism e p e ng a ng g u tum b uha n ka ra ntina .
(2) Da la m ha l d ila kuka n tind a ka n p e m usna ha n se b a g a im a na d im a ksud d a la m a ya t (1), p e m ilik m e d ia p e m b a w a ha m a d a n p e nya kit he w a n ka ra ntina , a ta u ha m a
d a n p e nya kit ika n ka ra ntina , a ta u o rg a nism e p e ng g a ng g u tum b uha n ka ra ntina tid a k b e rha k m e nuntut g a nti rug i a p a p un.
Pa sa l 17
Te rha d a p m e d ia p e m b a w a ha m a d a n p e nya kit he w a n ka ra ntina , ha m a d a n p e nya kit ika n ka ra ntina , a ta u o rg a nism e p e ng g a ng g u tum b uha n ka ra ntina ya ng
d im a sukka n ke d a la m a ta u d im a sukka n d a ri sua tu a re a ke a re a la in d i d a la m w ila ya h ne g a ra Re p ub lik Ind o ne sia d ila kuka n p e m b e b a sa n a p a b ila te rnya ta :
te rtula r ha m a d a n p e nya kit he w a n ka ra ntina , ha m a d a n p e nya kit ika n ka ra ntina ,
a ta u b e b a s d a ri o rg a nism e p e ng g a ng g u tum b uha n ka ra ntina , a ta u
b . se te la h d ila kuka n p e ng a m a ta n d a la m p e ng a sing a n se b a g a im a na d im a ksud d a la m Pa sa l 12, tid a k te rtula r ha m a d a n p e nya kit he w a n ka ra ntina , ha m a d a n p e nya kit ika n ka ra ntina , a ta u b e b a s d a ri o rg a nism e p e ng g a ng g u tum b uha n
ka ra ntina , a ta u
c . se te la h d ila kuka n p e rla kua n se b a g a im a na d im a ksud d a la m Pa sa l 13, d a p a t d ise m b uhka n d a ri ha m a d a n p e nya kit he w a n ka ra ntina , ha m a d a n p e nya kit ika n ka ra ntina , a ta u d a p a t d ib e b a ska n d a ri o rg a nism e p e ng g a ng g u tum b uha n ka ra ntina , a ta u
d . se te la h d ila kuka n p e na ha na n se b a g a im a na d im a ksud d a la m Pa sa l 14, se luruh p e rsya ra ta n ya ng d iw a jib ka n te la h d a p a t d ip e nuhi.
Pa sa l 18
De ng a n m e m p e rha tika n ke te ntua n se b a g a im a na d im a ksud d a la m Pa sa l 6, Pa sa l
7, d a n Pa sa l 8, te rha d a p m e d ia p e m b a w a ha m a d a n p e nya kit he w a n ka ra ntina , ha m a d a n p e nya kit ika n, a ta u o rg a nism e p e ng a ng g u tum b uha n ya ng a ka n d ike lua rka n d a ri d a la m a ta u d ike lua rka n d a ri sua tu a re a ke a re a la in d i d a la m w ila ya h Ne g a ra Re p ub lik Ind o ne sia d ila kuka n p e m b e b a sa n a p a b ila te rnya ta :
a . se te la h d ila kuka n p e m e riksa a n se b a g a im a na d im a ksud d a la m Pa sa l 11, tid a k
te rtula r ha m a d a n p e nya kit he w a n ka ra ntina , ha m a d a n p e nya kit ika n, a ta u b e b a s d a ri o rg a nism e p e ng g a ng g u tum b uha n, a ta u
b . se te la h d ila kuka n p e ng a m a ta n d a la m p e ng a sing a n se b a g a im a na d im a ksud
d a la m Pa sa l 12, tid a k te rtula r ha m a d a n p e nya kit he w a n ka ra ntina , ha m a d a n p e nya kit ika n, a ta u b e b a s d a ri o rg a nism e p e ng a ng g u tum b uha n, a ta u
c . se te la h d ila kuka n p e rla kua n se b a g a im a na d im a ksud d a la m Pa sa l 13, d a p a t d ise m b uhka n d a ri ha m a d a n p e nya kit he w a n ka ra ntina , ha m a d a n p e nya kit ika n, a ta u d a p a t d ib e b a ska n d a ri o rg a nism e p e ng g a ng g u tum b uha n.
Pa sa l 19
(1) Pe m b e b a sa n m e d ia p e m b a w a se b a g a im a na d im a ksud d a la m Pa sa l 17, d ise rta i d e ng a n p e m b e ria n se rtifika t p e le p a sa n.
(2) Pe m b e b a sa n m e d ia p e m b a w a se b a g a im a na d im a ksud d a la m Pa sa l 18, d ise rta i
d e ng a n p e m b e ria n se rtifika t ke se ha ta n.
Pa sa l 20
(1) Tind a ka n ka ra ntina se b a g a im a na d im a ksud d a la m Pa sa l 10, d ila kuka n o le h p e tug a s ka ra ntina d i te m p a t p e m a suka n d a n/ a ta u p e ng e lua ra n, b a ik d i d a la m m a up un d ilua r insta la si ka ra ntina .
(1), d a p a t d ila kuka n d i lua r te m p a t p e m a suka n d a n/ a ta u p e ng e lua ra n, b a ik d i
d a la m m a up un d i lua r insta la si ka ra ntina .
(3) Ke te ntua n m e ng e na i tind a ka n ka ra ntina d i lua r te m p a t p e m a suka n d a n/ a ta u p e ng e lua ra n se b a g a im a na d im a ksud d a la m a ya t (2), d ite ta p ka n o le h Pe m e rinta h.
Pa sa l 21
De ng a n m e m p e rha tika n ke te ntua n se b a g a im a na d im a ksud d a la m Pa sa l 9, te rha d a p o ra ng , a la t a ng kut, p e ra la ta n, a ir, a ta u p e m b ung kus ya ng d ike ta hui a ta u d id ug a m e m b a w a ha m a d a n p e nya kit he w a n ka ra ntina , ha m a d a n p e nya kit ika n ka ra ntina , a ta u o rg a nism e p e ng g a ng g u tum b uha n ka ra ntina , d a p a t d ike na ka n tind a ka n ka ra ntina .
Pa sa l 22
(1) Se tia p o ra ng a ta u b a d a n hukum ya ng m e m a nfa a tka n ja sa a ta u sa ra na ya ng d ise d ia ka n o le h Pe m e rinta h d a la m p e la ksa na a n tind a ka n ka ra ntina he w a n, ika n, a ta u tum b uha n d a p a t d ike na ka n p ung uta n ja sa ka ra ntina .
(2) Ke te ntua n m e ng e na i p ung uta n ja sa ka ra ntina se b a g a im a na d im a ksud d a la m
a ya t (1), d ia tur le b ih la njut d e ng a n Pe ra tura n Pe m e rinta h.
BA B IV
KA WA SA N KA RA NTINA Pa sa l 23
(1) Da la m ha l d ite m uka n a ta u te rd a p a t p e tunjuk te rja d inya se ra ng a n sua tu ha m a
d a n p e nya kit he w a n ka ra ntina , ha m a d a n p e nya kit ika n ka ra ntina , a ta u o rg a nism e p e ng g a ng g u tum b uha n ka ra ntina d i sua tu ka w a sa n ya ng se m ula d ike ta hui b e b a s d a ri ha m a d a n p e nya kit he w a n ka ra ntina , ha m a d a n p e nya kit ika n ka ra ntina , a ta u o rg a nism e p e ng g a ng g u tum b uha n ka ra ntina te rse b ut, Pe m e rinta h d a p a t m e ne ta p ka n ka w a sa n ya ng b e rsa ng kuta n untuk se m e nta ra
w a ktu se b a g a i ka w a sa n ka ra ntina .
BA B V
JENIS HA MA DA N PENYA KIT
O RG A NISME PENG G A NG G U, DA N MEDIA PEMBA WA Pa sa l 24
Pe m e rinta h m e ne ta p ka n :
a . je nis ha m a d a n p e nya kit he w a n ka ra ntina , ha m a d a n p e nya kit ika n ka ra ntina , d a n o rg a nism e p e ng g a ng u tum b uha n ka ra ntina ;
b . je nis m e d ia p e m b a w a ha m a d a n p e nya kit he w a n ka ra ntina , ha m a d a n p e nya kit ika n ka ra ntina , d a n o rg a nism e p e ng g a ng g u tum b uha n ka ra ntina ;
c . je nis m e d ia p e m b a w a ha m a d a n p e nya kit he w a n ka ra ntina , ha m a d a n p e nya kit
ika n ka ra ntina , d a n o rg a nism e p e ng g a ng g u tum b uha n ka ra ntina ya ng d ila ra ng untuk d im a sukka n d a n/ a ta u d ib a w a a ta u d ikirim d a ri sua tu a re a ke a re a la in d i d a la m w ila ya h ne g a ra Re p ub lik Ind o ne sia .
Pa sa l 25
Me d ia p e m b a w a la in ya ng te rb a w a o le h a la t a ng kut d a n d iturunka n d i te m p a t p e m a suka n ha rus d im usna hka n o le h p e m ilik a la t a ng kut ya ng b e rsa ng kuta n d i
b a w a h p e ng a w a sa n p e tug a s ka ra ntina .
BA B VI
TEMPA T PEMA SUKA N DA N PENG ELUA RA N Pa sa l 26
Pe m e rinta h m e ne ta p ka n te m p a t-te m p a t p e m a suka n d a n p e ng e lua ra n m e d ia
p e m b a w a ha m a d a n p e nya kit he w a n ka ra ntina , ha m a d a n p e nya kit ika n ka ra ntina , d a n o rg a nism e p e ng g a ng g u tum b uha n ka ra ntina .
Pa sa l 27
Ke te ntua n te rha d a p a la t a ng kut ya ng m e m b a w a m e d ia p e m b a w a ha m a d a n p e nya kit he w a n ka ra ntina , ha m a d a n p e nya kit ika n ka ra ntina , a ta u o rg a nism e p e ng g a ng g u tum b uha n ka ra ntina d a n m e la kuka n tra nsit d i d a la m w ila ya h ne g a ra
Re p ub lik Ind o ne sia d ia tur le b ih la njut d e ng a n Pe ra tura n Pe m e rinta h.
BA B VII P E M B I N A A N
Pa sa l 28
Pe m e rinta h b e rta ng g ung ja w a b m e m b ina ke sa d a ra n m a sya ra ka t d a la m
Pa sa l 29
Pe ra n se rta ra kya t d a la m p e rka ra ntina a n he w a n, ika n, d a n tum b uha n d ia ra hka n d a n d ig e ra kka n o le h Pe m e rinta h m e la lui b e rb a g a i ke g ia ta n ya ng b e rd a ya g una d a n b e rha sil g una .
BA B VIII P E N Y I D I K A N
Pa sa l 30
(1) Se la in p e nyid ik p e ja b a t p o lisi ne g a ra Re p ub lik Ind o ne sia , jug a p e ja b a t p e g a w a i ne g e ri sip il te rte ntu d i ling kung a n d e p a rte m e n ya ng ling kup tug a s d a n ta ng g ung
ja w a b nya m e lip uti p e m b ina a n ka ra ntina he w a n, ika n, d a n tum b uha n, d a p a t p ula d ib e ri w e w e na ng khusus se b a g a i p e nyid ik se b a g a im a na d im a ksud d a la m Und a ng -und a ng No m o r 8 Ta hun 1981 te nta ng Hukum Ac a ra Pid a na , untuk m e la kuka n p e nyid ika n tind a k p id a na d i b id a ng ka ra ntina he w a n, ika n, d a n tum b uha n.
(2) Ke w e na ng a n p e nyid ik se b a g a im a na d im a ksud d a la m a ya t (1), tid a k m e ng ura ng i ke w e na ng a n p e nyid ik se b a g a im a na d ia tur d a la m Und a ng -und a ng No m o r 9 Ta hun 1985 te nta ng Pe rika na n d a n Und a ng -und a ng No m o r 5 Ta hun 1990 te nta ng Ko nse rva si Sum b e rd a ya Ala m Ha ya ti d a n Eko siste m nya .
(3) Pe nyid ik se b a g a im a na d im a ksud d a la m a ya t (1), b e rw e na ng untuk :
a . m e la kuka n p e m e riksa a n a ta s ke b e na ra n la p o ra n a ta u ke te ra ng a n b e rke na a n d e ng a n tind a k p id a na d i b id a ng ka ra ntina he w a n, ika n, d a n tum b uha n;
b . m e la kuka n p e m a ng g ila n te rha d a p se se o ra ng untuk d id e ng a r d a n d ip e riksa se b a g a i te rsa ng ka a ta u sa ksi d a la m tind a k p id a na d i b id a ng ka ra ntina he w a n, ika n, d a n tum b uha n;
c . m e la kuka n p e ng g e le d a ha n d a n p e nyita a n b a ra ng b ukti tind a k p id a na d i b id a ng ka ra ntina he w a n, ika n, d a n tum b uha n;
d . m e m inta ke te ra ng a n d a n b a ha n b ukti d a ri o ra ng a ta u b a d a n se hub ung a n d e ng a n tind a k p id a na d i b id a ng ka ra ntina he w a n, ika n, d a n tum b uha n;
e . m e m b ua t d a n m e na nd a ta ng a ni b e rita a c a ra ;
f. m e ng he ntika n p e nyid ika n a p a b ila tid a k d id a p a t c ukup b ukti te nta ng a d a nya tind a k p id a na d i b id a ng ka ra ntina he w a n, ika n, d a n tum b uha n.
BA B IX KETENTUA N PIDA NA
Pa sa l 31
(1) Ba ra ng sia p a d e ng a n se ng a ja m e la kuka n p e la ng g a ra n te rha d a p ke te ntua n-ke te ntua n se b a g a im a na d im a ksud d a la m Pa sa l 5, Pa sa l 6, Pa sa l 7, Pa sa l 9, Pa sa l 21, d a n Pa sa l 25, d ip id a na d e ng a n p id a na p e nja ra p a ling la m a 3 (tig a ) ta hun d a n d e nd a p a ling b a nya k Rp 150.000.000.- (se ra tus lim a p uluh juta rup ia h).
(2) Ba ra ng sia p a ka re na ke la la ia nnya m e la kuka n p e la ng g a ra n te rha d a p ke te ntua n-ke te ntua n se b a g a im a na d im a ksud d a la m Pa sa l 5, Pa sa l 6, Pa sa l 7, Pa sa l 9, Pa sa l 21, d a n Pa sa l 25, d ip id a na d e ng a n p id a na p e nja ra p a ling la m a 1 (sa tu) ta hun d a n d e nd a p a ling b a nya k Rp . 50.000.000,- (lim a p uluh juta rup ia h).
(3) Tind a k p id a na se b a g a im a na d im a ksud d a la m a ya t (1), a d a la h ke ja ha ta n d a n tind a k p id a na se b a g a im a na d im a ksud d a la m a ya t (2), a d a la h p e la ng g a ra n.
BA B X
KETENTUA N PERA LIHA N Pa sa l 32
Se m ua p e ra tura n p e la ksa na a n d a ri p e ra tura n p e rund a ng -und a ng a n d i b id a ng ka ra ntina he w a n, ika n, d a n tum b uha n ya ng te la h a d a te ta p b e rla ku, se p a nja ng tid a k b e rte nta ng a n d e ng a n Und a ng -und a ng ini a ta u sa m p a i d e ng a n d ike lua rka nnya p e ra tura n p e la ksa na a n ya ng b a ru b e rd a sa rka n Und a ng -und a ng ini.
BA B XI KETENTUA N PENUTUP
Pa sa l 33
Pa d a sa a t m ula i b e rla kunya Und a ng -und a ng ini, d inya ta ka n tid a k b e rla ku la g i :
(1) O rd o na nsi te nta ng Pe ninja ua n Ke m b a li Ke te ntua n-ke te ntua n te nta ng
Pe ng a w a sa n Pe m e rinta h d a la m Bid a ng Ke he w a na n d a n Po lisi Ke he w a na n (He rzie ning va n d e Be p a ling e n O m tre nt he t Ve e a rtse nijkund ig e Sta a tsto e zic ht e n d e Ve e a rtse nijkund ig e Po litie , Sta a tsb la d 1912 No . 432) ya ng m e ng a tur ka ra ntina he w a n;
(2) O rd o na nsi te nta ng Pe rub a ha n d a n Pe na m b a ha n Pe ra tura n te nta ng Pe ng a w a sa n Pe m e rinta h d a la m Bid a ng Ke he w a na n d a n Po lisi Ke he w a na n d i Hind ia Be la nd a (Wijzig ing e n Aa nvulling va n he t Re g le m e nt o p he t Ve e a rstse nijkund ig e Sta a tsto e zic ht e n d e Ve e a rtse nijkund ig e Po litie in Ne d e rla nd sc h-Ind ie , Sta a tsb la d 1913 No . 598);
Po litie in Ne d e rla nd sc h- Ind ie , Sta a tsb la d 1917 No . 9);
(4) O rd o na nsi te nta ng Pe rub a ha n d a n Pe na m b a ha n Le b ih La njut Pe ra tura n m e ng e na i Pe ng a w a sa n Pe m e rinta h d a la m Bid a ng Ke he w a na n d a n Po lisi Ke he w a na n d i Hind ia Be la nd a (Ne d e re Aa nvulling e n Wijzig ing va n he t Re g le m e nt o p he t Ve e a rstse nijkund ig e Sta a tsto e zic ht e n d e Ve e a rtse nijkund ig e
Po litie in Ne d e rla nd sc h-Ind ie , Sta a tsb la d 1923 No . 289);
(5) O rd o na nsi te nta ng Pe rub a ha n d a n Pe na m b a ha n Pe ra tura n m e ng e na i C a m p ur Ta ng a n Pe m e rinta h d a la m Bid a ng Ke he w a na n d a n Po lisi Ke he w a na n d i Hind ia Be la nd a (Wijzig ing e n Aa a nvulling va n he t Re g le m e nt o p d e Ve e a rtse nijkund ig e O ve rhe id sb e m o e ie nis e n d e Ve e a rtse nijkund ig e Po litie in Ne d e rla nd sc h-Ind ie ,
Sta a tsb la d 1936 No . 205);
(6) O rd o na nsi te nta ng La ra ng a n Pe ng e lua ra n Bua h Pisa ng , Tum b uha n, Pisa ng , Um b i Pisa ng d a n Ba g ia n-b a g ia nnya d a ri Sula w e si d a n Da e ra h-d a e ra h Ke kua sa a nnya ,
Ma na d o (Ve rb o d o p d e Uitvo e r va n Pisa ng Vruc hte n, Pla nte n, Kno lle n o f De le n d a a rva n uit C e le b e s e n O nd e rho rig he d e n, Ma na d o , Sta a tsb la d 1921 No . 532);
(7) O rd o na nsi te nta ng Pe ra tura n G una Me nc e g a h Pe m a suka n Bub uk Bua h Ko p i ke Pula u-p ula u Sula w e si d a n Da e ra h-d a e ra h Ke kua sa a nnya , Ma na d o , Am b o ina , Ba li d a n Lo m b o k, Tim o r d a n Da e ra h-d a e ra h Ke kua sa a nnya (Ma tre g e le n te r
Vo o rko m ing va n d e n Invo e r va n d e n Ko ffie b e sse nb o e b o e k o p d e Eila nd e n, Be ho re nd e to t C e le b e s e n O nd e ho rig he d e n Ma na d o , Am b o ina ,Ba li e n Lo m b o k, Tim o r e n O nd e rho rig he d e n, Sta a tsb la d 1924 No . 439);
(8) O rd o na nsi te nta ng Pe ra tura n G una Me nc e g a h Pe nye b a ra n Ha m a Be la la ng ya ng Te rd a p a t d i Ke p ula ua n Sa ng ihe d a n Ta la ud (Ma a tre g e le n te r Vo o rko m ing va n d e Ve rsp re id ing va n d e o p Sa ng ihe e n Ta la ud e ila nd e n vo o rko m e nd e Sa b e lsp rinkha a np la a g , Sta a tsb la d 1924 No . 571);
(9) O rd o na nsi te nta ng Pe ra tura n G una Me nc e g a h Pe nye b a ra n Le b ih La njut Ula t
Um b i Ke nta ng (Ma a tre g e le n o m ve rd e re Ve rsp re id ing va n d e Aa rd a p p e le nkno lle nrup s te g e n te g a a n, Sta a tsb la d 1925 No . 114);
(10) O rd o na nsi te nta ng Ikhtisa r d a n Pe rb a ika n Pe ra tura n-p e ra tura n te nta ng Pe m a suka n b a ha n Tum b uha n Hid up G una Me nc e g a h Pe nula ra n Pe nya kit d a n
Ha m a Tum b uha n Bud id a ya d i Hind ia Be la nd a (Sa m e nva tting e n He rzie ning va n d e Re g e le n o p d e Invo e r va n Le ve nd Pla nte nm a te ria a l, stre kke nd e to t he t Te g e ng a a n va n d e O ve rb re ng ing va n Zie kLe n e n Pla g e n o p C ultuurg e w a sse n in Ne d e rla nd sc h-Ind ie , Sta a tsb la d 1926 No . 427);
(11) O rd o na nsi te nta ng Ke te ntua n-ke te ntua n b a ru m e ng e na i Pe nc e g a ha n d a n Pe m b e ra nta sa n Pe nya kit Anjing G ila (Ra b ie s) d i Hind ia Be la nd a (Nie uw e Be p a ling e n te r Vo o rko m ing e n Be strijd ing va n Ho nd sd o lhe id (Ra b ie s) in Ne d e rla nd sc h-Ind ie , Sta a tsb la d 1926 No . 451) se p a nja ng ya ng m e ng a tur ka ra ntina he w a n;
(12) O rd o na nsi te nta ng Pe rub a ha n O rd o na nsi d a la m Sta a tsb la d 1926 No . 427, m e ng e na i Ikhtisa r d a n Pe rb a ika n Pe ra tura n-p e ra tura n te nta ng Pe m a suka n Ba ha n-b a ha n Tum b uha n Hid up (Wijzig ing va n d e O rd o nna ntie in Sta a tsb la d 1926 No . 427, Ho ud e nd e Sa m e nva tting e n He rzie ning va n d e Re g e le n o p d e n Invo e r
(13) O rd o na nsi te nta ng Pe rub a ha n O rd o na nsi te nta ng Pe ninja ua n Ke m b a li
Ke te ntua n-ke te ntua n te nta ng Pe ng a w a sa n Pe m e rinta h d a la m Bid a ng Ke he w a na n d a n Po lisi Ke he w a na n (Sta a tsb la d 1912 No . 432) d a n O rd o na nsi te nta ng Ke te ntua n-ke te ntua n Ba ru m e ng e na i Pe nc e g a ha n d a n Pe m b e ra nta sa n Pe nya kit Anjing G ila (Sta a tsb la d 1926 No . 451) (Wijzig ing va n he t Re g le m e nt o p d e Ve e a rtse nijkund ig e O ve rhe id sb e m o e ie nis e n d e Ve e a rtse nijkund ig e Po litie e n va n d e Ho nd sd o lhe id s O rd o nna ntie , Sta a tsb la d 1936 No . 715) se p a nja ng
m e ng e na i ka ra ntina he w a n;
(14) O rd o na nsi Pe ng a ng kuta n Ke nta ng Anta r Pula u (O rd o nna ntie Inte rinsula ir Ve rvo e r Aa rd a p p e le n), Sta a tsb la d 1938 No . 699).
Pa sa l 34
Und a ng -und a ng ini m ula i b e rla ku p a d a ta ng g a l d iund a ng ka n.
Ag a r se tia p o ra ng m e ng e ta huinya , m e m e rinta hka n p e ng und a ng a n Und a ng -und a ng ini d e ng a n p e ne m p a ta nnya d a la m Le m b a ra n Ne g a ra Re p ub lik Ind o ne sia .
Disa hka n d i Ja ka rta p a d a ta ng g a l 8 Juni 1992
PRESIDEN REPUBLIK INDO NESIA
SO EHA RTO
Diund a ng ka n d i Ja ka rta p a d a ta ng g a l 8 Juni 1992
MENTERI/ SEKRETARIS NEG ARA REPUBLIK INDO NESIA
MO ERDIO NO
P E N J E L A S A N A T A S
UNDA NG – UNDA NG REPUBLIK INDO NESIA NO MO R 16 TA HUN 199 2
TENTA NG
KA RA NTINA HEWA N, IKA N DA N TUMBUHA N
UMUM
Ta na h a ir Ind o ne sia se b a g a i ka runia Tuha n Ya ng Ma ha Esa ya ng ka ya a ka n sum b e rd a ya a la m ha ya ti b e rup a a ne ka ra g a m je nis he w a n, ika n d a n tum b uha n m e rup a ka n m o d a l d a sa r p e m b a ng una n na sio na l ya ng sa ng a t p e nting d a la m ra ng ka p e ning ka ta n ta ra f hid up , ke m a km ura n se rta ke se ja hte ra a n ra kya t. O le h ka re na itu, p e rlu d ija g a d a n d ilind ung i ke le sta ria nnya .
Sa la h sa tu a nc a m a n ya ng d a p a t m e rusa k ke le sta ria n sum b e rd a ya a la m
ha ya ti te rse b ut a d a la h se ra ng a n ha m a d a n p e nya kit he w a n, ha m a d a n p e nya kit ika n, se rta o rg a nism e p e ng g a ng g u tum b uha n. Ke rusa ka n te rse b ut sa ng a t m e rug ika n b a ng sa d a n ne g a ra ka re na a ka n m e nurunka n ha sil p ro d uksi b ud id a ya he w a n, ika n d a n tum b uha n, b a ik kua ntita s m a up un kua lita s a ta u d a p a t m e ng a kib a tka n m usna hnya je nis-je nis he w a n, ika n, d a n tum b uha n te rte ntu ya ng b e rnila i e ko no m is
d a n ilm ia h ting g i. Ba hka n b e b e ra p a p e nya kit he w a n d a n ika n te rte ntu d a p a t m e nim b ulka n g a ng g ua n te rha d a p ke se ha ta n m a sya ra ka t.
Ba hw a w ila ya h ne g a ra Re p ub lik Ind o ne sia m a sih b e b a s d a ri b e rb a g a i je nis ha m a d a n p e nya kit he w a n, ha m a d a n p e nya kit ika n, se rta o rg a nism e p e ng g a ng g u tum b uha n ya ng b e rb a ha ya . Ko nd isi g e o g ra fis w ila ya h ne g a ra Re p ub lik Ind o ne sia ya ng te rd iri d a ri rib ua n p ula u d a n te rp isa h o le h la ut, te la h m e nja d i rinta ng a n a la m i
b a g i p e nye b a ra n ha m a d a n p e nya kit se rta o rg a nism e p e ng g a ng g u ke a ta u d a ri sua tu a re a ke a re a la in. De ng a n m a kin m e ning ka tnya m o b ilita s m a nusia a ta u b a ra ng ya ng d a p a t m e nja d i m e d ia p e m b a w a ha m a d a n p e nya kit he w a n, ha m a d a n p e nya kit ika n, se rta o rg a nism e p e ng g a ng g u tum b uha n, se rta m a sih te rb a ta snya ke m a m p ua n m e la kuka n p e ng a w a sa n, p e na ng ka la n, d a n p e ng a m a na n, m a ka
p e lua ng p e nye b a ra n ha m a d a n p e nya kit se rta o rg a nism e p e ng g a ng g u te rse b ut c ukup b e sa r. Ha l te rse b ut a ka n sa ng a t m e m b a ha ya ka n ke le sta ria n sum b e rd a ya a la m ha ya ti d a n ke p e nting a n e ko no m i na sio a na l. O le h ka re na itu, d ip e rluka n a ntisip a si d a n ke sia g a a n ya ng ting g i a g a r p e nye b a ra n ha m a d a n p e nya kit se rta o rg a nism e p e ng g a ng g u te rse b ut d a p a t d ic e g a h.
Up a ya m e nc e g a h m a suknya ke d a la m , d a n te rse b a rnya d a ri sua tu a re a ke a re a la in d i d a la m w ila ya h ne g a ra Re p ub lik Ind o ne sia ha m a d a n p e nya kit he w a n, ha m a d a n p e nya kit ika n, se rta o rg a nism e p e ng g a ng g u tum b uha n ya ng m e m iliki p o te nsi m e rusa k ke le sta ria n sum b e rd a ya a la m ha ya ti te rse b ut d ila kuka n m e la lui ka ra ntina he w a n, ika n d a n tum b uha n o le h p e m e rinta h. Se sua i d e ng a n ke te ntua n
p e nye le ng g a ra a n ka ra ntina he w a n, ika n d a n tum b uha n m e rup a ka n sa la h sa tu w ujud p e la ksa na a n ke w a jib a n inte rna sio na l te rse b ut.
Pe nting nya p e ra na n ka ra ntina he w a n, ika n, d a n tum b uha n m e m e rluka n la nd a sa n hukum ya ng je la s, te g a s d a n m e nye luruh g una m e nja m in ke p a stia n hukum d a la m b e ntuk und a ng - und a ng se b a g a i d a sa r p e nye le ng g a ra a nnya .
Be b e ra p a o rd o na nsi w a risa n p e m e rinta h ko lo nia l ya ng sa m p a i se ka ra ng m a sih d ig una ka n se b a g a i d a sa r p e nye le ng g a ra a n ke g ia ta n ka ra ntina he w a n, ika n,
d a n tum b uha n d i Ind o ne sia isinya sud a h tid a k se sua i la g i d e ng a n p e rke m b a ng a n za m a n. De m ikia n p ula hukum na sio na l ya ng m e nja d i la nd a sa n p e nye le ng g a ra a n ka ra ntina he w a n, ika n, d a n tum b uha n d e w a sa ini ya itu Und a ng –und a ng No m o r 2 Ta hun 1961 te nta ng Pe ng e lua ra n d a n Pe m a suka n Ta na m a n d a n Bib it Ta na m a n, Und a ng –und a ng no m o r 6 Ta hun 1967 te nta ng Po ko k–p o ko k Pe te rna ka n d a n Ke se ha ta n He w a n, se rta Und a ng –und a ng No m o r 9 Ta hun 1985 te nta ng Pe rika na n,
tid a k se c a ra le ng ka p a ta u ko nkrit m e ng a tur m a sa la h ka ra ntina he w a n, ika n, a ta u tum b uha n, se hing g a tid a k m a m p u m e nja w a b p e rm a sa la ha n–p e rm a sa la ha n ya ng tim b ul d ib id a ng p e rka ra ntina a n he w a n, ika n, a ta u tum b uha n.
Se hub ung a n d e ng a n ha l–ha l d i a ta s, d ip a nd a ng p e rlu untuk m e ng a tur se c a ra le ng ka p ka ra ntina he w a n, ika n, d a n tum b uha n d a la m sua tu Und a ng – und a ng .
PA SA L DEMI PA SA L Pa sa l 1
Ang ka 1
C ukup je la s
Ang ka 2
C ukup je la s Ang ka 3
C ukup je la s Ang ka 4
C ukup je la s Ang ka 5
C ukup je la s Ang ka 6
Te rm a suk p e ng e rtia n b e nd a la in d ia nta ra nya b a ha n p a to g e nik, b a ha n
b io lo g ik, m a ka na n ika n, b a ha n p e m b ua t m a ka na n te rna k d a n/ a ta u ika n, sa ra na p e ng e nd a lia n ha ya ti, b ia ka n o rg a nism e , ta na h, ko m p o s a ta u m e d ia p e rtum b uha n tum b uha n la innya , d a n ve kto r.
Ang ka 7
Pe ng e rtia n he w a n, te rm a suk he w a n ya ng d ilind ung i m e nurut p e ra tura n
p e rund a ng –und a ng a n ya ng b e rla ku.
Ang ka 8
Pe ng e rtia n b a ha n a sa l he w a n te rm a suk d ia nta ra nya d a g ing , susu, te lo r,
Ang ka 9
Pe ng e rtia n ha sil b a ha n a sa l he w a n te rm a suk d ia nta ra nya d a g ing re b us,
d e nd e ng , kulit ya ng d im a sa k se te ng a h p ro se s, te p ung tula ng , tula ng , d a ra h, b ulu he w a n, kuku d a n ta nd uk, usus, p up uk he w a n d a n o rg a n-o rg a n, ke le nja r, ja ring a n se rta c a ira n tub uh he w a n.
Ang ka 10
Pe ng e rtia n Ika n m e lip uti :
a . ika n b e rsirip (Pisc e s);
b . ud a ng , ra jung a n, ke p iting d a n se b a ng sa nya (C rusta c e a e ); c . ke ra ng , tira m , c um i-c um i, g urita , sip ut d a n se b a g a inya (Mo lusc a ); d . ub ur-ub ur d a n se b a ng sa nya (C o e le nte ra ta );
e . trip a ng , b ulu b a b i d a n se b a ng sa nya (Ec hino d e rm a ta );
f. ko d o k d a n se b a ng sa nya (Am p hib ia );
g . b ua ya , p e nyu, kura -kura , b ia w a k, ula r a ir d a n se b a ng sa nya (Re p tilia ); h. p a us, lum b a -lum b a , p e sut, d uyung d a n se b a ng sa nya (Ma m a lia ); i. rum p ut la ut d a n tum b uh–tum b uha n la in ya ng hid up nya d i d a la m a ir (Alg a e );
j. b io ta p e ra ira n la innya ya ng a d a ka ita nnya d e ng a n je nis–je nis te rse b ut
d i a ta s, te rm a suk ika n ya ng d ilind ung i. Ang ka 11
Pe ng e rtia n tum b uha n te rm a suk tum b uha n ya ng d ilind ung i ke c ua li rum p ut la ut d a n tum b uh-tum b uha n la in ya ng hid up nya d i d a la m a ir (Alg a e ). Ang ka 12
C ukup je la s Ang ka 13 C ukup je la s
Pa sa l 2
De ng a n d ia nutnya a sa s ke le sta ria n sum b e rd a ya a la m ha ya ti he w a n, ika n, d a n tum b uha n, b e ra rti p e nye le ng g a ra a n ka ra ntina he w a n, ika n d a n tum b uha n ha rus se m a ta –m a ta d itujuka n untuk m e lind ung i ke le sta ria n sum b e rd a ya a la m ha ya ti he w a n, ika n, d a n tum b uha n d a ri se ra ng a n ha m a d a n p e nya kit he w a n ka ra ntina , ha m a d a n p e nya kit ika n ka ra ntina , a ta u o rg a nism e p e ng a ng g u tum b uha n ka ra ntina , d a n tid a k untuk tujua n–tujua n la innya .
Pa sa l 3
Huruf a
C ukup je la s Huruf b
Pe ng e rtia n a re a m e lip uti d a e ra h d a la m sua tu p ula u, a ta u p ula u, a ta u ke lo m p o k p ula u d i d a la m w ila ya h ne g a ra Re p ub lik Ind o ne sia ya ng
d ika itka n d e ng a n p e nc e g a ha n p e nye b a ra n ha m a d a n p e nya kit d a n o rg a nism e p e ng g a ng g u.
Huruf c
Huruf d
C ukup je la s
Pa sa l 4
C ukup je la s
Pa sa l 5
Se rtifika t ke se ha ta n d ike lua rka n o le h p e ja b a t ya ng b e rw e na ng . Dia ng g a p te la h d im a sukka n ke d a la m w ila ya h ne g a ra Re p ub lik Ind o ne sia a p a b ila te la h d ib e b a ska n d a ri te m p a t–te m p a t d ila kuka nnya tind a ka n ka ra ntina a ta u te la h d ila ulinta sb e b a ska n d i d a la m w ila ya h ne g a ra Re p ub lik Ind o ne sia .
Pa sa l 6
Dia ng g a p te la h d im a sukka n ke sua tu a re a d a ri a re a la in d i d a la m w ila ya h ne g a ra Re p ub lik Ind o ne sia a p a b ila te la h d ib e b a ska n d a ri te m p a t-te m p a t d ila kuka nnya tind a ka n ka ra ntina a ta u te la h d ila lulinta sb e b a ska n d i a re a tujua n d i d a la m w ila ya h ne g a ra Re p ub lik Ind o ne sia . Dia ng g a p te la h d ike lua rka n d a ri sua tu a re a ke a re a la in d i d a la m w ila ya h ne g a ra Re p ub lik Ind o ne sia a p a b ila te la h d im ua t d a la m sua tu a la t a ng kut d i te m p a t-te m p a t p e ng e lua ra n untuk
d ib a w a ke a re a la in d i d a la m w ila ya h ne g a ra Re p ub lik Ind o ne sia .
Pa sa l 7
Aya t (1)
Dia ng g a p te la h d ike lua rka n d a ri w ila ya h ne g a ra Re p ub lik Ind o ne sia
a p a b ila te la h d im ua t d a la m sua tu a la t a ng kut d i te m p a t-te m p a t p e ng e lua ra n untuk d ib a w a ke sua tu te m p a t la in d i lua r w ila ya h ne g a ra Re p ub lik Ind o ne sia .
Aya t (2)
C ukup je la s
Pa sa l 8
Ke w a jib a n ta m b a ha n ya ng d ite ta p ka n o le h p e m e rinta h a nta ra la in b e rup a : a . p e m b e ria n p e rla kua n te rte ntu te rha d a p m e d ia p e m b a w a ha m a d a n
p e nya kit he w a n ka ra ntina , ha m a d a n p e nya kit ika n ka ra ntina , a ta u o rg a nism e p e ng g a ng g u tum b uha n ka ra ntina d i ne g a ra a sa l, a ta u
b . p e ng e na a n tind a ka n ka ra ntina d i ne g a ra ke tig a , a ta u
c . la ra ng a n d iturunka nnya m e d ia p e m b a w a ha m a d a n p e nya kit he w a n
ka ra ntina , ha m a d a n p e nya kit ika n ka ra ntina , a ta u o rg a nism e p e ng g a ng g u tum b uha n ka ra ntina ya ng d im a sukka n ke d a la m w ila ya h ne g a ra Re p ub lik Ind o ne sia d i ne g a ra te rte ntu a p a b ila a la t a ng kut ya ng m e m b a w a nya tra nsit d i ne g a ra te rse b ut, a ta u
d . ke ha rusa n m e le ng ka p i d e ng a n se rtifika t te rte ntu untuk p e m a suka n m e d ia p e m b a w a te rte ntu.
Pa sa l 9
Aya t (1)
Aya t (2)
Tind a ka n ka ra ntina d a la m a ya t ini d a p a t d ike na ka n se te la h d ila kuka n
p e m e riksa a n p e nd a hulua n te rha d a p d o kum e n b a ra ng ya ng ke m ud ia n d ise sua ika n d e ng a n d a fta r ha m a d a n p e nya kit ika n ka ra ntina , o rg a nism e p e ng g a ng g u tum b uha n ka ra ntina , m e d ia p e m b a w a ha m a d a n p e nya kit ika n ka ra ntina , a ta u m e d ia p e m b a w a o rg a nism e p e ng g a ng g u tum b uha n ka ra ntina .
Aya t (3)
C ukup je la s
Pa sa l 10
Huruf a
C ukup je la s
Huruf b C ukup je la s Huruf c
C ukup je la s Huruf d
Pe rla kua n d a la m a ya t ini m e rup a ka n tind a ka n m e m b e b a ska n a ta u
m e nyuc iha m a ka n m e d ia p e m b a w a ha m a d a n p e nya kit he w a n, ha m a d a n p e nya kit ika n, a ta u o rg a nism e p e ng g a ng g u tum b uha n, ya ng d ila kuka n d e ng a n c a ra fisik, kim ia , b io lo g i, d a n la in-la in. Pe rla kua n se c a ra fisik, a nta ra la in b e rup a ra d ia si, p e m a na sa n, d a n p e nd ing ina n; p e rla kua n se c a ra kim ia , a nta ra la in d e ng a n p e stisid a , a ntib io tika , d a n
khe m o te ra p e utik; d a n p e rla kua n se c a ra b io lo g i, a nta ra la in d e ng a n se rum d a n va ksin.
Huruf e
C ukup je la s Huruf f
C ukup je la s Huruf g
C ukup je la s Huruf h
Pe m b e b a sa n d a la m ka ra ntina m e nc a kup p e m b e b a sa n ke lua r a ta u
m a suknya m e d ia p e m b a w a ha m a d a n p e nya kit he w a n ka ra ntina , ha m a d a n p e nya kit ika n ka ra ntina , d a n o rg a nism e p e ng g a ng g u tum b uha n ka ra ntina d a ri d a la m a ta u ke d a la m w ila ya h ne g a ra Re p ub lik Ind o ne sia , se rta d a ri sua tu a re a ke a re a la in d i d a la m w ila ya h ne g a ra Re p ub lik Ind o ne sia . Pe m b e b a sa n ke lua rnya d ise rta i se rtifika t ke se ha ta n, se d a ng ka n p e m b e b a sa n m a suknya d ise rta i se rtifika t p e le p a sa n.
Pa sa l 11
Aya t (1) C ukup je la s Aya t (2)
Pe nya kit ka ra ntina ya ng m e m b a ha ya ka n ke se ha ta n m a nusia d ia nta ra nya
-und a ng No m o r 1 Ta hun 1962 te nta ng Ka ra ntina La ut d a n Und a ng --und a ng No m o r 2 Ta hun 1962 te nta ng Ka ra ntina Ud a ra , ya itu :
a . p e s (p la g ue ); b . ko le ra (c ho le ra );
c . d e m a m kuning (ye llo w fe ve r); d . c a c a r (sm a llp o x);
e . typ hus b e rc a k w a b a h typ hus e xa nthe m a tic us infe c tio sa (lo use b o rne
typ hus);
f. d e m a m b o la k–b a lik (lo use b o rne re p sing fe ve r).
Ap a b ila d a la m p e m e riksa a n m e d ia p e m b a w a ha m a d a n p e nya kit he w a n ka ra ntina a ta u ha m a d a n p e nya kit ika n ka ra ntina d ite m uka n p e nya kit ka ra ntina , p e tug a s ka ra ntina d i te m p a t p e m a suka n a ta u p e ng e lua ra n m e la kuka n ko o rd ina si d e ng a n d o kte r ke se ha ta n p e la b uha n.
Pa sa l 12
C ukup je la s
Pa sa l 13
Aya t (1)
C ukup je la s Aya t (2)
C ukup je la s
Pa sa l 14
Aya t (1)
Pe rsya ra ta n ka ra ntina b e lum se luruhnya d ip e nuhi a p a b ila m isa lnya b e lum d ile ng ka p i d e ng a n se rtifika t ke se ha ta n a ta u sura t ke te ra ng a n te rte ntu se b a g a i ke w a jib a n ta m b a ha n
Aya t (2)
C ukup je la s
Pa sa l 15
C ukup je la s
Pa sa l 16
Aya t (1) C ukup je la s Aya t (2)
Ke te ntua n ini m e ne g a ska n, b a hw a p e m usna ha n ya ng d ila kuka n
m e m b e b a ska n insta nsi d a n p e tug a s ya ng b e rta ng g ung ja w a b d i b id a ng ka ra ntina he w a n, ika n, d a n tum b uha n d a ri se g a la tuntua n hukum .
Pa sa l 17
Pa sa l 18
C ukup je la s
Pa sa l 19
Aya t (1)
Se rtifika t p e le p a sa n d ike lua rka n o le h p e tug a s ka ra ntina se sua i b id a ng nya m a sing –m a sing .
Khusus se rtifika t p e le p a sa n ka ra ntina he w a n d ike lua rka n khusus se rtifika t p e le p a sa n ka ra ntina he w a n d ike lua rka n o le h d o kte r he w a n p e tug a s ka ra ntina .
Aya t (2)
Se rtifika t ke se ha ta n d ike lua rka n o le h p e tug a s ka ra ntina se sua i b id a ng nya m a sing -m a sing .
Khusus se rtifika t ke se ha ta n ka ra ntina he w a n d ike lua rka n o le h d o kte r he w a n p e tug a s ka ra ntina .
Pa sa l 20
Aya t (1)
Tind a ka n ka ra ntina d i te m p a t p e m a suka n d a n / a ta u p e ng e lua ra n d i lua r insta la si ka ra ntina d ila kuka n a nta ra la in d i ka nd a ng , g ud a ng a ta u te m p a t p e nyim p a na n b a ra ng p e m ilik, a la t a ng kut, ka d e ya ng le ta knya d i d a la m d a e ra h p e la b uha n la ut, p e la b uha n sung a i, p e la b uha n p e nye b e ra ng a n, Ba nd a r ud a ra , ka nto r p o s, d a n p o s p e rb a ta sa n d e ng a n ne g a ra la in.
Aya t (2)
C ukup je la s
Aya t (3)
C ukup je la s
Pa sa l 21
C ukup je la s
Pa sa l 22
Aya t (1)
Pe nye le ng g a ra a n ka ra ntina he w a n, ika n, d a n tum b uha n m e m e rluka n b ia ya ya ng c ukup b e sa r se hing g a d ip a nd a ng p e rlu m e m b e b a nka n
se b a g ia n b ia ya te rse b ut ke p a d a p iha k p e ng g una ja sa d a n / a ta u sa ra na ka ra ntina ya ng d ise d ia ka n o le h p e m e rinta h.
Aya t (2) C ukup je la s
Pa sa l 23
Aya t (1) C ukup je la s Aya t (2)
Pa sa l 24
C ukup je la s
Pa sa l 25
Te rm a suk d a la m p e ng e rtia n m e d ia p e m b a w a la in a d a la h sa m p a h, a nta ra la in sisa -sisa m a ka na n ya ng m e ng a nd ung b a ha n a sa l he w a n, ika n tum b uha n, sisa m a ka na n he w a n, d a n ko to ra n he w a n.
Pa sa l 26
C ukup je la s
Pa sa l 27
C ukup je la s
Pa sa l 28
C ukup je la s
Pa sa l 29
C ukup je la s
Pa sa l 30
Aya t (1)
C ukup Je la s Aya t (2)
C ukup Je la s Aya t (3)
C ukup Je la s Aya t (4)
C ukup Je la s
Pa sa l 31
Aya t (1)
C ukup Je la s Aya t (2)
C ukup Je la s Aya t (3)
C ukup Je la s
Pa sa l 32
C ukup je la s
Pa sa l 33
Pa sa l 34
C ukup je la s
