PERT'ORMANS
REPRODUKSI DAN
PRODUKSI
SAPI
ACEE
TESIS
Oleh
rBAKIITIAR
oa2l204
020PROGRAM
PASCASARJANA
LI.{IVERSITAS ANDALAS
PNRFORMANS REPRODUKSI DAN TRODUKSI SAPI LOKAL ACDII
Oleh : Baknlur
(Dibawon binbinem zesfin BP. dan Suddi M.S.)
RINGKASA-r\l
Sapi Aceb
nreruiald
salah elu bdrgsa sapi porons yangba.ytl
di pelihda!.hni
di Acehy
s
dimrlutkan
sebasaiepi
penggcnutar alaupun lenag.kdrj
unrukFngobn
hh&
pcrLanidl
SistinrpenelihM n6ih
ba8)akdilalukd
saaF
l.ddisionaldens
ttnben&
pd€n berupalupd
aldr
dariSccu
aenetik sapi Acehmeiiliki
kcuAgulm teDcndin.b,il
kcmmpuanadapldi
terhadaFkondisi
lingkmgd
fisik.
iklim,
cur..-
kcMnpud
bcEpiodulsi lvalaupun keadam pake yans ielek. daya tan& t(had.p bebenPa p€nyakit terutlmr ljcnyaLitpfdn
nrrpJl'.
\dldl :r'"aoi
el.A\e',h'g"i
"d'J
*F
smber
J
\.
,ene..r
.old
\eb-rs
plan l i
peJ
or
real
rtr
kcpunalrannya lcruiam! yang
nc.ymetut
pe
cnbMebblar
Sciauh ini hasibsdikit
infomdi
L€nl.ng p€.lnmbs repoduida
loduksi menCenaiepi
Ath,
berdrwkd
uraiandi
dbsm.la
penuljs&dtik
u.tuk
nemlni
p..Io.nans
reoroduLsi drn produksisrli
A.€hTujuan
pcnclitiln
adalahunrul
mereelahuipedonm
eproduksi danp'oduri sapi Aceh. MdnlMt
pcnclitis
sebagrip.domu
unluh penBembdge sapiA&h di
masaddMg
Pdcinim dilskukd
di
Balai Pembibibn TemrrUnssll (RPTU)
Kccanlld
Inrapuri Kabupate. Aceh Beer. nulai bulanMGt
s,l[i
dcnAd Mej 2010Metodc pdelitian
ncrupal
penelitiulngsue
dilaloks
dilalegm,
de
nensslnaks nctode sudei, yaitu obserfasi
l
sune tiada tcmal di BPTU. Dala pnnerdi
perolchdd
BPIU
d$
hdil
wawmcea denso pttugasScd
Elan dara skmderdi
daDaidei
imcminalor-Kbror (ccuaian,
BPPSdd
Dhas tleremakm laly
sdi
gunalm adalah tinbange tcr.aLndual
ukrm
1000ls
denga kep€ken 0. I ks.Pdngmbilm enrFel dilalukatr
sEd
Fu+osivesplirts
dengd pcubanS/C
dd
CR ne.ssnnakd lO0 ekor epi. Unluk!.uhn
eproduksi dm poduksi meogsdakar 30 etor stFi. Pcubah€podul$
ymsdimati
adald' l).
Unurpubeftas
2)
Ldnasiklu b€€hi.
l).Umureli
dm
dikawinLmpeilm
4)Lma bunlins
5). Kawin kmbali s€tel.nnckhi
m.
6). Sevice pcr Coception. 7). Conception Rale. 9). Pc6cnlde kenaiia. pada senu. tinskal unurSeddgld
pcubah lroduksiyeg
diaruliaiibn
l).
Bobot hhna..1
2)tsobot sapih.
l).
Robot pldaul
pubctu
4)
lrobol padaund
I ranut)
Bobolpada
unB
2unu
O. Bobor pa&MLU
I
rahu..7)
Bobot Padamur
4hnu
ldbih Amlisis dal: hcnesuakm analisis dcskiplif
dalfl
bmtul nla Gla datrsrand devisi dad
*ti!r
pculalr yme dimatil). Lma siklc
b€mni 19-80 + 1.16 hari. 4).UnE
sapidm
dikawinls
peri2na 23.80+
2.25 bulan. 5).Lma
butils
aljstsn
279.83 + 5.17 hdi- 6).Lda
bunting oah b.lira 2?4.20*
3.45 hdi. 7). (awin k€nbali Flehnnebnirtm
12?*
13.136ri.8).
SeFice per Con@ptio! 1.13 9). Con@pljon Rat€9l
%.Pe.sentas
kmalie
padasnu
lihgkatmu
ddm sel,ih
dipmleh;l)
Anrl
9.45%.
2). Unurt
hhun 2.29%,
3),Unu
2lahu
0%.
4)
Umu 3H6il
analisisperloMs
produlai dip€oleb 1). Bobol lahir anakjutan
14,08 + 2.22
kg.
2). Bobot lahir aa& b€tinall.4
+
l-67ts.
3)
Bobotspih
j&1an(6
8b!ld)
68.?4 + 6.28 ks. 4). Bobot sapih belina (6-
8 buian) 6? 99*
8.80
kg.
51. Bobol padawl
mur
pub€flls 142.66 + 8 28kg
6). Bobolj i{
unu
1bnu
114.75 + i9.66 k&1.
Aobot beU@mu
r tahm 113.2? + 16.29kg.
8). Boborjdtanmu
2lalu
163.9 + 33-75kg.
9). Bobot betimMu
2 bn@ 135.42t
21.86 k8. l0). BobojanLr
mu
3 tahu 22?,89 + 43-l rks
11)Bobol
b.tim
unu
3l:hM
164.85 + 22.28tg.
l2). Bobotjatan
p.damu4
bnm
Gbih 329.56 + 29.02ks.
l3). Bobol b.lina p€da udur 4i,nu
Gbih 185 52Balai
Penbibitd Tcnak
Unggul (BPr'U)IndEpui
AcehBcse
valgdidnikm pada Ldun 1978, duluDya benama BrT
d
HMl
vmsdidinkd
olehDrh. Mohd Rocsli
Yoa.cf
(Alm)
Kldis
Pctcmalan danKak,n{il
DeptanPorinsi Daer..h islimcwa Aceh. Metup3ltr
lajular
dd
Pilot P6vek (S'nallHoldc, nnlit Dinas Pclem.In Tk. I Provinsi
Aceh
Ddnge dilcluarklnnv. SKMenh
No. l l3/Kpltorc/5/1978bgg,l2s
Mci l9?8 pryekini
Dc,jadiBPT danHMl
indEpuriAcch.
Seldjuhya
denganad&ra
SK
Menlan No.282lKrn lf.2ral4l2oo2 l,nasal
6
Aril
2002nal'a
BPTdd
HMr'
beruban namanya nenjadi Balai Pcmbibn$ Temak Lrnsgul (BPTtr) Sapi Acch lndapunAeh
Besr.
Tugdnya BPTU adahn pembibibde
Pcmumia ePi AcehBPTU sapi Ac€h lndFpuri lok.sinya di kecamald lndmpun Kabuparen
Aeh
Aes-
Jald Asda
Acch
Medan KM 24.5. lebih k@ng30
kilometerdeng
puet Kola Dada Acchde
30lilonctcr
densepuet
Kabupaten AcehBeer
Densa. kelinggian dari!€d,ukur
lautberlier
5
50 meter'Sdpi Aceh
mc
pakmelan
satu bangsaspi
potonglea
bnv'k
dipelihm oleh pelani
di
AcehysB
dinefaalkan sebaBaispi
lr€ngeenukan alaupun sebaitai tenaga kcda. untuk pensolahbnm
penanid.
Sislinr pemelihtrm msih bmyakdilakul
s6c
Fddisio.al densd p€mbdim pahdbenrpa rudput
alm
dei
acapdgcnbalen.
Sapiini
merupJ(d salalstu
sumber dayalefral
lokal]de
m€miliki poleNiv
s
cutupbesd
PotL'nsihc+!sdk& d4ina jdsbtlln P!l{
Kebdun
daginsepi
aeh
msih
bsya!
difrinati olehImyaelal
setenpatsglt
jel6
rcdihat bahwa htreaBtl
OeEt hidup)epi
Aceh jauh lebih nanalhtrgaryr
jika dibedineke
dens
epi
ddi
lw
Aceh. mlaupunpqsenh*
L
k6a'€,eorn\e
rdd
rorBri,bu.apiinDorlaim)o
Set@ senelik epi A@h memnih
keugsuld
le@ndiri. bailkenrmp@
adalldi
lerhadapkondisi lilgkursan
fisik,
iklin!
cuaG,
kemmpuan ber€prcduksi *€1aul@d@
t !n
yans jelelgkenanp@
daFbrh
brbad,pbebeEpa penyakl lcrulam penyalil
pmsil
Sapi Aceh juga
ncrupal
s.lanstu spi
6li
Aeh
sebasai sdanstu
sunber daF senetikloqt
.
plsd
tudon P€rll dip€nahantandd
diknamdrkankepuft,lienya truranra
yde
menydskurpeltenbegbialm
Sejauh
ini nlsih
sedikitinfomsi
tc.lang
pe'fomd$ prodrki
daneprcduici derse@ sPi
A€h.
berd&ka
@ie
di alasnala
F
ulisledek
utuk
nedelirj
perfoMs
Eprcduksidn
pnduki
spi
Aceh
Mlukpergenb&ee lebih
ldju!
dengd judul|
"PtXrO&UrNE
REPRODAKSIDAN
PRODUT
S,'PI ACETT"
1. PeroDus!trMosal.h
Bacaitua
pedomN rcprcdutsida
podu]6ispi
Aeh
Untuh n€ngeianui
perloms
Eproduksidd
poduksi sapi Aceha
M!nf,*
P€nelitianSebasai
ledoM
6tuk
pensenbdgm epiAeh
di E6adalug
V.
KESIM?IILAN I}AN SARANKXSTMPULAN
I.
PerlornaDs RcDroduki SaDi Acen5.
8
l.
Unur p$€rtas padaspi
Acehjanto
beftisa.etan
15
22 bulmde.as rata{ata
16.80+
l.?3 bulan. sedanskmurr*
sapi bciinarbr'b
4hrledPngr
db:u'na)i
8lbrlJ
2.
iffa
siklus be€ni pada sapi r\cehbdkisr rtaJa
18
21 hdi densannti
rah
19.30+L16hd
Unu
sapide
dikawintepc.ea
padaspi
Aceh berkisrdbn
2026
bul
d€nsdn.ahhla
23.80a2.25bllan.rma
buritrg Dadaspi
Aceh urtrlr moliml& bdLiIw
drm
2?0287
hdi
d€ngm ara nra 279 33j
5 17haj, sed
Ska
untuklma
burins
oak
beiina berkisdmtua
270-
232hdi
dengd .rra.ataUnur kawi! kenbali ktelah melaLirkm pada
spi
Aeh
berkis
90-IS0heid€ng@rata{ata
127+3l.l3hdi.
Ansla
Serie
per Conception (S/C) padaepi
Acet adabnLl3.
artinya sapi Aceh mta{ata bie bmtine ptclan dikavink&
l.l3
kali.Anska Co.epticn Rate (CR) pada sapi
Aeh
adabn9l
peBeh. aninyaddi l00ekor sapi
yeg
dikaGnt&hanya9l
ekoryme buntins (91FeMnlase kematitu p!d!
epi
Aceh ymg diuji pads Balai Pembibihnpe6en14*
kenatie
2.94kelonpok @at
epi
Acen(9.45 %).rI- Performans
froduldi
prdt
SaDi Acehl.
Bobot tahirsak
s4i
Acehjmlln
berkisar10.5
20.4ks,
dengdraradt!
14.08+
2.22 kg.S.d&gkd
Mrlk
ianS beri.ab€rtjs
I0.4I 7.5 kg dcnse 6ta-mG l3.14 a ] 67 kE.
).
5.
6.
Boboi spih
Mu
(6
8bule
) tad? sapi Aehjsh
bakis
68 7 90.1 d€nge nla-Fia 68.?4r
6.28 ke.sed elar utnk
yang b€tina berkisd 150.1 229.2 tC denedBrajae
185.52 + 19.23kgBobol pada
mu
menqpd pub€ltas padaepi Aeh
b€rkisaralaE
128.4
149,6 kg d€.gd rab mb 13831+5.93 kg.Bobot
spi
Acehjmlan padaunu I rannnb€rliwotaF 78.5
i48.4lg
dengdrM-r.ta
114.75+
t9.66,*d&etm
utut
spi
bdim
berkis
alaE 88.9
l,l4 kg de.g&.ata 6(a I 13.27 + 16.29 kg.Bobot
epi
Acchjerar
padauu
2 ralunbcrkis
105.2-
23?.8 kgdcnso
nta-6ra 163.9a
13.75 l(e,edtugte
yang betinaber*is
100.4
I94 kg dcnem Eta-nra r35.42a21.86h.So6ot
spi
Ac€hjdtd padamuI
lahd
bertik
138.1-
102.1 kede.sa
ralajata 227.68+
43.11 ke,edegkd
uhrk
yeg
bctimr25.5
-
220.2 ks dense nra{ara 164.85 + 22.28 ks.Bobot slpi Acen
j
an
pada umu4
Lhu
lebihbqkis
286 I 381.2 ks dengdora-fia
129.56 + 29.02 kg, Ntuk'{g
betinadlan
5l
1.
Diharaptaad{ya
perblikd
mltu
genetikutut
spi
Ac€h seniqaape.foM
prcduksi dapaldilingl,tlm.
2.
P€rluad6ta pemuliu
yms
baik
dalm
upay!
penmim
danpqgcmb
g
epi Aceh.l.
Dilmpls
addyabmhK
dan pensueludd ledoni.n
dolm
upayavl-
DAFTAR PTJSTAK,{Anoninus 2009. Produlsi Temal. Balai Bap€ngenb&gd ?cnbibiran Temak
Sad
PolongCidis. J$n Bml.
.2000. qpr tu,oC
n."i .
lrie
i Ftr'-. dr
Pubcrd. Homond4
K.lr'.d
pdJSann
RepddLLsrJdrd.nmn
J,q,
Ber
.
2009. Bet€nak Sapi Potong Secaa lhtensif, Factorfaktor,&e
ndnpengmhi
K@li1a5Kmtiilas dm Saund Rmsm
Sapi Peran.Univeail,s Andals Fadog
. 2009. Budidlya
Tmak
Sapi Penh. Prcyek PeDgenbmgd EkonomiM*yrnkalPcdese.
BAPPENAS. Jalcrta.Afmdny.
2003. Kine.ja Produlsidd
Unu
Pubedas tedetHsil
kwin
Silan€ Sapi PO,Simeni.l
dd
I-imousin dalm Us$a Peletukd Rtt€L
PuetPmelido
ds
Peaeenbosm Pelcmald BosorAli, B. 2005. Mengcnal KdakFnnik sapi,\cch. Balai Penbibitd Tmak Lrnegul
hdFpun Ndectoc Aeh Ddruls.lm.
AFiyanro. D. 2005. Pe.saruh Ketinggian TemFt
Terha.lap Sedice Pcr Concepticn (S/C)
S,ti
K!b. M.lms. Jawa TedeaLAnssorodi,
R.
199,1. lnuMakm
Temk Umun,Basd,
H.
2006. KonsepPmikim Tehg
Pfld$Lnfr
Arah Perbibitan SapiA@h
Jms
?eletEkd
Fakd6
Perranian.Univesi6
SyianKda
Ditjen
P€lenrrs.
1983. Kegiataninldimi
Buar,ndi
lndon€sia DiEkto6tRina Proddlsi Pel€malo-
taltila.
1487.
Pd
ru{
lero-F
Pdetua
Di.homr
tenderal?elemakd- Jrlana.
Ftu.lsond, R.D. 1985. Analomi
dd
Fisiologi Terna! Cajah Marra Univenilyt@ss. Yogyakana.
Hill. D.H. 1988. cafilc
sd
BuflAo Meat lroduciioni.
Tbe Tropics lfiemediateTmpical Asriclllurc Seri6. Singapoie